Muka surat ini boleh digunakan sebagai penanda buku

Diterbitkan oleh Kementerian Hal Ehwal Luar Negeri,

Republik China (Taiwan)GPN: 1010600997 / MOFA- Melayu

Gambar kulit depan: Bangunan Taipei 101 (Huang Chung-hsin)

Harga: NT$70 US$2

Sepintas LaluTAIWAN

2018-2019

GPN: 1010701990

NAS2一般刊物\外交部\2018馬來文COVER. 一彩 CMYB 晃 2018馬來文COVER. 一彩.indd 1 2018/11/2 下午3:27

Diterbitkan oleh Kementerian Hal Ehwal Luar Negeri,

Republik China (Taiwan)

Sepintas LaluTAIWAN

2018-2019

Nama rasmi Republik China (Taiwan)

Bendera Kebangsaan

Bunga Kebangsaan Bunga plum

Keluasan (Taiwan dan pulau-pulau di sekitarnya)

36,197 kilometer persegi

Jumlah Penduduk 23.57 juta (2017)

Keetnikan

Lebih daripada 95% Cina Han (termasuk Holo, Hakka dan kumpulan lain yang berasal dari China), 2% penduduk asli Melayu-Polinesia, 2% pendatang baharu, terutamanya dari China dan Asia Tenggara

MAKLUMAT PENTING TAIWAN

Tasik Sun Moon (Dengan ihsan Zheng Qi-an, Biro Pelancongan)

Kerajaan Demokrasi berbilang parti

Presiden Tsai Ing-wen

Ibu kota Bandar raya Taipei

Perbandaran khas

Bandar raya Taipei, Bandar raya Taipei Baharu, Bandar raya Taoyuan, Bandar raya Taichung, Bandar raya Tainan, Bandar raya Kaohsiung

Mata wang negaraDolar Taiwan Baharu(NT$ atau TWD)

BahasaMandarin (Cina),Holo (Taiwan), Hakka,bahasa Austronesia

Agama utamaBuddha, Taoism, I-Kuan Tao,agama masyarakat Cina,Kristian, Islam

Diterbit oleh Kementerian Hal Ehwal Luar Negeri,Republik China (Taiwan) No. 2, Ketagalan Blvd., Taipei 10048, Taiwan, ROChttp://www.mofa.gov.tw

Dicetak oleh Choice Development, Inc.9F, 288 , Sec. 6, Civic Blvd.,Taipei 11087 ,Taiwan R.O.C.

Editor: Lester Liyen Yang, May Tseng, Jim Hwang, Ciaran Madden, John Scott MarchantEditor Penyumbang: Meg Chang, Keira Chiang, Oscar Chung, Pat Gao, Kelly Her, Wendy KuoPereka Grafik dan Reka Bentuk: Lin Hsin-chieh

Pengedar: Taiwan Panorama MagazineNo. 2, Tianjin Street Taipei 10051, Taiwan, ROCTel: (+886-2) 2392-2256http://www.taiwan-panorama.com

Nombor kad katalog: MOFA-EN-BO-107-003-I-1GPN: 1010701386ISBN: 978-986-05-6699-4Edisi pertama, C415 September 2018Dicetak di TaiwanHarga: NT$70 US$2

Hak cipta terpelihara. Pengulangan cetak buku ini, sebahagian atau keseluruhan,tanpa kebenaran bertulis daripada pemegang hak cipta adalah dilarang.Agensi untuk dihubungi: Kementerian Hal Ehwal Luar Negeri, Republik China (Taiwan)Tel: (+886-2) 3356-8198

2018-2019 Sepintas Lalu Taiwan

C15 Dis. 2018

MOFA-MA-BO-107-014-I-11010701990978-986-05-7448-7

Kinmen

Penghu

m300020001000

500250

500

Taiwan

KepulauanDiaoyutai

PulauHijau

PulauOrkid

Taipei

Taipei BaharuTaoyuan

Taichung

Tainan

Kaohsiung

SelatTaiwan

Laut

Matsu

ChinaTaiwan

Filipina

Kepulauan Nansha(Kepulauan Spratly)

Kepulauan Shisha (Kepulauan Paracel) Kepulauan Chungsha

Kepulauan Tungsha (Kepulauan Pratas)

Malaysia

VietnamLaut China Selatan

KANDUNGAN2018-2019TAIWANSepintas Lalu

ALAMIAH TAIWAN 2

PENDUDUK 8

SEJARAH 14

SISTEM POLITIK 24

HAL EHWAL LUAR NEGERI 32

HUBUNGAN RENTAS SELAT 42

EKONOMI 48

SAINS DAN TEKNOLOGI 58

PENDIDIKAN 66

KEBUDAYAAN 70

MEDIA MASSA 74

MELAWAT KE TAIWAN 78

Salji menyelubungi puncak Gunung Jade, atau Yushan di pertengahan Taiwan. (Dengan

ihsan Chen Fang-yi, Biro Pelancongan) 3

Republik China (Taiwan) terletak di kawasan

Pasifik Barat, iaitu di antara Jepun dan

Filipina. Bidang kuasanya meluas sehingga

ke Kepulauan Penghu, Kinmen dan Matsu

dan beberapa pulau kecil lain. Keluasan

Taiwan dan pulau-pulau di sekitarnya

adalah kira-kira 36,197 kilometer persegi.

ALAMIAH TAIWAN

Gunung Jade di Taiwan merupakan gunung tertinggi di Asia Timur.

Kira-kira 20 peratus daripada tanah negara ini diwartakan sebagai kawasan terlindung.

FAKTA PENTING:

4

Dengan saiz lebih kurang sebesar Belanda tetapi bilangan

penduduk berjumlah kira-kira 23 juta, Taiwan mempunyai

lebih ramai penduduknya daripada tiga perempat negara

di dunia. Keindahan semula jadi di Taiwan sungguh

mempesonakan. Kebanyakan puncak gunung melebihi

3,000 meter, termasuk gunung tertinggi di Asia Timur,

Gunung Jade (Yushan) dan kaki gunung berhutan

meliputi lebih daripada separuh kawasannya. Terdapat

juga gunung berapi, dataran tinggi, dataran pinggir laut

dan lembangan dalam pulau ini. Kepulauan Diaoyutai

yang terletak di timur laut Taiwan dan beberapa pulau di

MAKLUMAT PENTING

kilometer persegi

36,197Keluasan tanah394

Kepanjangan Taiwan

kilometer

Gunung Jade (3,952 meter)

Puncak tertinggi

7,966Tanah pertanian

kilometer persegi

22°C

Suhupurata

18°CJanuari

29°CJulai

KelebaranTaiwan

144kilometer

ALAMIAH TAIWAN 5

Laut China Selatan termasuk Kepulauan Tungsha (Pratas),

Nansha (Spratly), Shisha (Paracel) serta Chungsha (Tebing

Macclesfield) juga merupakan sebahagian daripada

wilayah ROC.

Taiwan yang terletak di laluan arus lautan panas di timur

benua Asia diberkati dengan zon iklim yang beraneka

dari zon tropika hingga ke zon sederhana. Kepelbagaian

iklim berserta tanah yang subur dan taburan hujan yang

tinggi menjadikannya syurga pertanian kerana hampir-

hampir semua buah-buahan dan sayur-sayuran boleh

ditanam di sini. Ia juga menjadikan pulau ini sebuah taman

rekreasi. Pada musim sejuk, hujan salji dapat disaksikan

di lereng Gunung Hehuan di wilayah Nantou. Aktiviti

menyelam di sekitar terumbu karang sepanjang hujung

bahagian selatan pulau tersebut dapat dijalankan dengan

hanya menyusuri 200 kilometer ke wilayah Pingtung yang

nyaman udaranya.

Pulau-pulau yang lebih kecil pula mempunyai ciri-ciri

semula jadi yang unik masing-masing, seperti turus basalt

di Kepulauan Penghu dan mata air panas marin sepanjang

pantai Pulau Hijau dan Pulau Guishan.

Flora dan Fauna

Spektrum zon iklim tropika hingga sederhana di Taiwan

dan topografinya yang berbagai-bagai menyumbang

kepada kekayaan flora dan fauna di pulau ini. Lebih

kurang 120 spesies mamalia, 670 spesies burung, 141

6

spesies reptilia, 65 spesies amfibia, 400 spesies rama-

rama dan 3,100 spesies ikan didapati mendiami di Taiwan.

Tumbuh-tumbuhan di pulau ini pula terdiri daripada 674

spesies paku-pakis, 4,596 spesies angiosperma dan 34

spesies gimnosperma. Bagi melindungi ekosistem yang

menjadi habitat bagi tumbuh-tumbuhan dan haiwan,

kerajaan telah merizabkan kira-kira 20 peratus daripada

kawasan tanah negara sebagai kawasan terlindung, iaitu

sembilan taman negara dan satu taman semula jadi

negara, 22 rizab semula jadi untuk ekosistem khas, enam

kawasan hutan simpan, 20 kawasan perlindungan hidupan

liar dan 37 habitat utama hidupan liar.

Antara spesies fauna Taiwan paling terkenal ialah ikan

salmon tengah daratan Formosan. Ikan ini dipercayai

terperangkap di dalam air gunung yang dingin di

Ikan salmon tengah daratan Formosan, salah satu spesies asli yang paling dikenali dalam negara, boleh dijumpai di dalam air

gunung yang dingin di pertengahan Taiwan. (Dengan ihsan Taman Negara Shei-Pa)

ALAMIAH TAIWAN 7

pertengahan Taiwan semasa Zaman Ais terakhir apabila

paras laut jatuh secara mendadak, menyebabkannya

tidak dapat berenang semula ke kawasan air tawar atau

air masin. Demi melindungi spesies terancam ini, Pusat

Perlindungan Ikan Salmon Tengah Daratan Formosan telah

dibina di hulu Sungai Dajia di Taman Negara Shei-Pa.

Lautan Selatan Penghu

Dongsha(Tungsha) AtolKinmen

Kenting

Yushan

Taroko

Shei-pa

Taijiang

Yangmingshan

TAMAN-TAMAN NEGARA

Pelajar dari Sekolah Rendah Yehliu

menghadiri kelas renang di pantai utara Taiwan.

(Chuang Kung-ju)

9

Taiwan mungkin digambarkan sebagai

negara yang didominasi oleh masyarakat

Cina Han, apabila lebih daripada 95

peratus populasinya mendakwa mereka

berasal dari keturunan Han, namun warisan

masyarakat tersebut adalah lebih kompleks

16 suku kaum peribumi secara rasminya diiktiraf di Taiwan.

Negara ini menjadi tempat tinggal bagi hampir 500,000 orang pendatang baharu, kebanyakannya berasal dari China dan Asia Tenggara.

FAKTA PENTING:

PENDUDUK

10

sebenarnya. Kehadiran pendatang Cina bergelombang-

gelombang melibatkan pelbagai kelompok kecil dengan

bahasa dan adat yang berbeza bermula pada abad ke-17.

Walau bagaimanapun, kini di Taiwan, perbezaan antara

masyarakat semakin kabur berikutan perkahwinan campur

dan penggunaan bahasa Cina secara meluas. Kini, Taiwan

bukan sahaja menjadi wadah tumpuan bagi kelompok

kecil masyarakat Han, malah suku kaum peribumi Melayu-

Polinesia dan pendatang dari seluruh pelosok dunia.

Sebagai contoh, beberapa tahun ini, ramai pendatang

baharu datang dari China dan Asia Tenggara ke Taiwan,

kebanyakannya melalui perkahwinan. Kini, bilangan

pendatang baharu hampir mencecah 500,000 orang.

Warisan budaya di Taiwan semakin dihargai apabila 16

kelompok kecil yang bertutur bahasa Austronesia telah

diiktiraf secara rasmi. Kelompok ini membentuk sedikit

lebih daripada 2 peratus jumlah penduduk. Organisasi

awam dan swasta sedang berusaha untuk menggiatkan

bahasa dan budaya mereka semula, seperti yang

ditunjukkan dalam pelancaran Televisyen Peribumi Taiwan

dan kelulusan Akta Asas Suku Kaum Peribumi.

Penumpuan dan arus saling tindak kemanusiaan di Taiwan

telah membantu dalam perubahan masyarakat yang lebih

terbuka dan memandang ke hadapan. Masyarakat Taiwan

kini telah menyepadukan pelbagai unsur tamadun dari

seluruh dunia dalam cara yang tersendiri dan harmoni.

PENDUDUK 11

Jumlah Penduduk:

Struktur populasi : Keetnikan :

0-14 tahun: 13.12% 15-64 tahun: 73.02%65 dan ke atas: 13.86%

Cina Han: 95.5%Suku kaum peribumi: 2.4%Pendatang baharu: 2.1%

(2017)23,571,227

MAKLUMAT PENTING

Kadar kelahiran kasar (2017): 8.23 (setiap 1,000 orang)

Kadar kematian kasar (2017): 7.27 (setiap 1, 000 orang)

Jangka hayat (2016): 80 tahun

Lelaki: Perempuan:

76.81tahun

83.42tahun

12

• Menganjurkan persidangan hal ehwal negara untuk membincangkan masalah berkaitan dengan sistem pencen utama

• Memenuhi dua keperluan utama, iaitu keperluan asas untuk semua warga tua dan skim pencen yang mengekalkan keseimbangan antara pendapatan dan perbelanjaan

• Menepati strategi berikut: melakukan perubahan secara berperingkat, memperkemas sistem yang terlalu rumit, meningkatkan kelayakan umur pencen secara wajar dan beralih kepada nisbah penggantian pendapatan yang munasabah secara beransur-ansur

Jagaan Komuniti 3 Dalam 1

Pencen Yang Mampan

• Menggalakkan perkhidmatan jagaan kanak-kanak di kemudahan awam dan kemudahan tanpa untung

• Menyediakan perkhidmatan jagaan tempoh panjang berasaskan komuniti bagi golongan warga tua dan kurang upaya

• Mewujudkan peluang pekerjaan dan menggalakkan ekonomi setempat melalui pembangunan perkhidmatan jagaan dan perubatan setempat

LIMA IKRAR KESTABILAN SOSIAL OLEH PRESIDEN TSAI ING-WEN

PENDUDUK 13

• Mengguna pakai peraturan keselamatan makanan yang lebih ketat selaras dengan piawaian antarabangsa, seperti ISO 22000 dan Analisis Punca Bahaya dan Titik Kawalan Kritikal

• Menyediakan sistem pengesanan yang komprehensif untuk produk pertanian

• Menambah baik prosedur pertanian dan pemprosesan makanan

• Mengendalikan atau membina 200,000 unit rumah sewa masyarakat dalam tempoh lapan tahun

• Memastikan unit perumahan sosial baharu sesuai untuk warga tua dan golongan kurang upaya

• Menggalakkan pengubahsuaian rumah dan komuniti sedia ada demi kemudahan penduduk warga tua

• Mengutamakan program antidadah dan antipenipuan serta berusaha meningkatkan keselamatan wanita dan kanak-kanak

• Membasmi jenayah terancang dan penggunaan senjata api secara haram

• Menyediakan mekanisme pertukaran maklumat transnasional bagi membantu pihak penguatkuasa undang-undang dalam dan luar negeri

Keselamatan Awam

Tempat Tinggal Yang Selesa

Keselamatan Makanan

Arca-arca batu Tokong Sanxia Zushi di Bandar raya Taipei Baharu menonjolkan

kekayaan tradisi kesenian dan agama di Taiwan.

(Huang Chung-hsin) 15

ROC bermula di China pada tahun 1912.

Waktu tersebut, Taiwan berada di bawah

pemerintahan penjajah Jepun berikutan

Perjanjian Shimonoseki 1895 yang

menyebabkan Taiwan diserahkan kepada

Orang Belanda dan Sepanyol telah membina penempatan di Taiwan pada awal abad ke-17.

Kira-kira 1.2 juta orang telah berpindah dari China ke Taiwan bersama dengan kerajaan Republik China (Taiwan) pada lewat 1940-an dan awal 1950-an.

FAKTA PENTING:

SEJARAH

16

Jepun oleh kerajaan Qing. Kerajaan ROC mula menjalankan

kuasanya ke atas Taiwan pada 1945 selepas Jepun

menyerah kalah pada akhir Perang Dunia Kedua.

Kerajaan ROC berpindah ke Taiwan pada 1949 berikutan

Perang Saudara dengan Parti Komunis China. Sejak itu,

ROC terus menjalankan kuasanya di pulau utama Taiwan

dan beberapa pulau di sekitarnya, menyebabkan Taiwan

dan China berada di bawah pemerintahan kerajaan

yang berbeza. Pihak berkuasa di Beijing tidak pernah

melaksanakan pemerintahan ke atas Taiwan atau pulau-

pulau lain yang kini ditadbir oleh ROC.

Garis Masa Sejarah

Garis masa berikut memberikan tumpuan kepada sejarah

Taiwan yang direkodkan sejak kira-kira 400 tahun yang

lalu, walaupun ia telah menjadi tempat tinggal suku kaum

Melayu-Polinesia selama beribu-ribu tahun lamanya.

1500-an Dipercayai bahawa pelayar-pelayar Eropah yang melaluiTaiwan merekodkan nama pulau ini sebagai Ilha Formosa,atau pulau indah.Taiwan terus dikunjungi oleh kumpulan kecil pedagang China, nelayan dan lanun.

1624 Syarikat Hindia Timur Belanda menubuhkan pangkalan di barat daya Taiwan dan mengupah buruh orang Cina untuk bekerja di sawah padi dan ladang tebu.

17SEJARAH

1626 Pengembara Sepanyol menubuhkan pangkalan di utaraTaiwan, tetapi diusir oleh orang Belanda pada 1642.

1662 Pengikut setia Ming di bawah pimpinan Zheng Chenggong, atau Koxinga yang melarikan diri daripadapenaklukan Manchuria oleh dinasti Ming (1368–1644) telah menghalau orang Belanda dari Taiwan dan menubuhkan kuasa mereka di pulau tersebut.

1683 Tentera dinasti Qing (1644–1912) menguasai kawasan pantai barat dan pantai utara Taiwan.

1885 Taiwan diisytiharkan sebagai wilayah Empayar Qing.

1895 Berikutan kekalahan dalam Perang Sino-Jepun Pertama (1894-1895), kerajaan Qing menandatangani Perjanjian Shimonoseki, yang membenarkan Jepun memerintah Taiwan sehingga 1945.

19111912

Revolusioner China menggulingkan Empayar Qing dan menubuhkan ROC.

1943 Semasa Perang Dunia Kedua, pemimpin ROC, ChiangKai-shek bertemu dengan Presiden Amerika Syarikat,Franklin Roosevelt dan Perdana Menteri Britain, Winston Churchill 1943 di Kaherah. Selepas mencapaipersetujuan dalam persidangan itu, Perisytiharan Kaherah diumumkan, menyatakan bahawa “...Formosa[Taiwan] dan Pescadores [Kepulauan Penghu] hendaklahdipulangkan semula kepada Republik China...”

18

1945 ROC, United Kingdom dan Amerika Syarikat bersama-sama mengeluarkan Perisytiharan Potsdamuntuk menggesa Jepun menyerah kalah tanpa syaratdan menunaikan janji dalam Perisytiharan Kaherah.Selepas Perang Dunia Kedua, wakil kerajaan ROC menerima penyerahan kalah tentera Jepun di Taiwan. Chen Yi selaku Ketua Eksekutif wilayah Taiwan menghantar satu memorandum kepada gabenor jeneral Jepun yang mewakili Taiwan, menyatakan bahawa “Sebagai Ketua Eksekutif wilayah Taiwan, ROC, ...saya mengambil alih semua kemudahan wilayah sah, rakyat, pentadbiran, politik, ekonomi dan kebudayaan serta aset-aset Taiwan (termasuk Kepulauan Penghu).”

1947 Perlembagaan ROC diisytiharkan pada 1 Januari dandijadualkan untuk berkuat kuasa pada 25 Disember. Pada bulan Mac dan berikutnya, tentera ROC yang dihantar dari China telah berjaya menewaskan pemberontakan besar-besaran oleh penduduk Taiwan yang dicetuskan akibat Insiden 28 Februari.

1948 Apabila perang saudara besar-besaran berlaku di China antara kerajaan ROC pimpinan Kuomintang (KMT) dan Parti Komunis China, Peruntukan Sementara Semasa Tempoh Mobilisasi Negara Dalam Penewasan Pemberontakan Komunis digubal,mengatasi Perlembagaan ROC dan memperluas kuasa presiden dengan begitu ketara.

19SEJARAH

1949 Kerajaan ROC berpusat di Taiwan, diikuti oleh 1.2 juta rakyat China.Pada 25 Oktober, dalam Perang Kuningtou di Kinmen, angkatan tentera ROC telah menewaskan komunis di pantai barat laut pulau tersebut.Undang-undang tentera diisytiharkan di Taiwan dan terus berkuat kuasa sehingga 1987.

1952 Perjanjian Keamanan ditandatangani antara ROC denganJepun di Taipei Guest House, menandakan penamatan perang antara dua pihak secara rasmi. Di bawah Fasal 2 dalam Perjanjian San Francisco 1951, Jepun telah melepaskan semua hak milik, gelaran dan tuntutan ke atas Formosa (Taiwan), Pescadores (Kepulauan Penghu), Kepulauan Spratly dan Kepulauan Paracel. Semua perjanjian, amalan dan persetujuan sebelum Disember 9 1941 antara China dan Jepun menjadi tidak sah dan telah dibatalkan akibat perang tersebut.

1954 Perjanjian Pertahanan Bersama ROC-AS ditandatangani di Washington D.C.

1958 23 Ogos menandakan permulaan pertempuran meriam antara garison ROC di Pulau Kinmen dengan tentera China yang berterusan selama lebih daripada 40 hari.

1966 Zon Pemprosesan Eksport yang pertama diwujudkan di Kaohsiung, bahagian selatan Taiwan. Kewujudan zon tersebut menggerakkan Taiwan menjadi negara maju, menetapkan paradigma untuk diikuti oleh negara lain.

20

1968 Sistem pendidikan wajib sembilan tahun dilancarkan ketika kurang daripada sembilan negara di seluruh dunia mempunyai sistem pendidikan wajib sepanjang atau melebihi tempoh ini.

1971 ROC menarik diri daripada Persatuan Bangsa-bangsa Bersatu.

1979 Aktivis-aktivis demokrasi yang mengadakan demonstrasi di bandar raya Kaohsiung diberkas dan dipenjarakan berikutan peristiwa yang kemudiannya dikenali sebagai Insiden Kaohsiung, yang akhirnya membawa kepada penubuhan dan pembangunan Parti Progresif Demokratik (DPP) pada 1986.

1987 Undang-undang tentera, berkuat kuasa sejak 1949, yang menamatkan dan melarang pembentukan parti politik dan penerbitan berita baharu telah dibatalkan. Proses demokrasi terus bergerak dengan aktif.

Pertukaran antara rakyat dua rentas selat bermula.

1991 Peruntukan Sementara Semasa Tempoh Mobilisasi Negara Dalam Penewasan Pemberontakan Komunisdihapuskan. Dari tahun ini sehingga 2005, Perlembagaan ROC telah melalui tujuh kali pindaan.ROC menjadi ahli Kerjasama Ekonomi Asia Pasifik.

1992 Wakil-wakil yang diberikan kuasa oleh kerajaan dari seberang Selat Taiwan berjumpa buat kali pertama di Hong Kong, dan berjaya mencapai persefahaman selepas komunikasi dan rundingan.

21SEJARAH

1995 Program Insurans Kesihatan bermula.

1996 ROC mengadakan pilihan raya presiden yang pertama, diakhiri dengan Lee Teng-hui daripada KMT dan calon pasangannya, Lien Chan menang sebanyak 54 peratus.

2000 Chen Shui-bian dan Annette Lu Hsiu-lien daripada DPP dilantik sebagai presiden dan naib presiden, menamatkan pemerintahan parti KMT selama lebih daripada 50 tahun dan menandakan pemindahan kuasa eksekutif kerajaan ROC di Taiwan untuk kali pertama antara parti-parti politik.

2002 ROC menjadi ahli Pertubuhan Perdagangan Sedunia (WTO).

2003 Yuan (Dewan) Perundangan meluluskan Akta Referendumyang membekalkan asas undang-undang kepada rakyatuntuk mengundi secara langsung tentang isu melibatkankepentingan setempat atau negara.

2004 Referendum negara yang pertama diadakan sempena pilihan raya presiden ketiga, diakhiri dengan Chen dan Lu dilantik semula selepas kemenangan majoriti kecil.

2005 Yuan (Dewan) Perundangan meluluskan suatu pakej pindaan berperlembagaan dengan mengurangkan separuh kerusi dalam dewan, iaitu daripada 225 kepada 113 kerusi dan memperkenalkan sistem “satu daerah, dua undi” untuk pilihan raya perundangan.

2008 Ma Ying-jeou dan Vincent C. Siew daripada KMT telah dilantik sebagai presiden dan naib presiden ROC, selepas menang sebanyak 58 peratus dan menandakan pemindahan kuasa eksekutif kerajaan ROC di Taiwan antara parti-parti politik untuk kali kedua.

22

2009 Taiwan menghadiri Perhimpunan Kesihatan Sedunia sebagai pemerhati, menandakan penyertaan kali pertamanya dalam aktiviti Pertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu sejak penarikan diri pada 1971.Presiden Ma menandatangani surat pengesahan bagi Perjanjian Antarabangsa Hak-hak Sivil dan Politik serta Perjanjian Antarabangsa Hak-hak Ekonomi, Sosial dan Budaya.

2010 ROC menandatangani Perjanjian Rangka Kerja bagi Kerjasama Ekonomi Rentas Selat dengan China untuk memulihkan hubungan ekonomi dan perdagangan merentasi Selat Taiwan.

2011 Ulang tahun ke-100 tahun ROC disambut di Taiwan.

2012 Penyandang jawatan presiden Ma Ying-jeou dan calon pasangan baharunya Wu Den-yih, wakil daripada KMT,telah memenangi pilihan raya presiden dan naib presiden sebanyak 51.6 peratus.

2013 Taiwan menandatangani perjanjian kerjasama ekonomi bersama New Zealand dan perjanjian perkongsian ekonomi dengan Singapura.Taiwan menghadiri Perhimpunan Persatuan PenerbanganAwam Antarabangsa sesi ke-38 sebagai tetamu presiden majlis.

2014 Menteri Majlis Hal Ehwal Tanah Besar China, Wang Yu-chi mengadakan pertemuan rasmi dengan pengarah Pejabat Hal Ehwal Taiwan di China, Zang Zhijun di Nanjing pada bulan Februari, menandakan hubungan rasmi pertama antara ketua agensi kerajaan masing-masing yang bertanggungjawab atas hubungan rentas selat.

23SEJARAH

11,130 calon dilantik di seluruh negara bagi sembilan kategori wakil kerajaan tempatan dalam pilihan raya tempatan “sembilan dalam satu”.

2015 Presiden Ma dan pemimpin China, Xi Jinping bertemu di Singapura pada bulan November, menandakan pertemuan pemimpin peringkat atas yang pertama antara dua pihak selepas 66 tahun. Taiwan menandatangani Persetujuan Fasiltasi Perdagangan WTO dan menghantar instrumen penerimaan kepada organisasi tersebut.

2016 Pengerusi DPP, Tsai Ing-wen dan Akedemi Chen Chien-jen dipilih sebagai presiden dan naib presiden ROC.DPP menguasai majoriti dalam Parlimen untuk kali pertama setelah berjaya memenangi 68 kerusi daripada 113 kerusi.Presiden Tsai Ing-wen memohon maaf secara rasmi bagi pihak kerajaan terhadap orang asli negara tersebut atas kesengsaraan dan ketidakadilan yang dihadapi sepanjang abad.

2017 Mahkamah Perlembagaan memutuskan bahawa Kod Sivil yang menghalang perkahwinan sama jantina telah melanggar Perlembagaan, menjadikan Taiwan negara pertama di Asia yang meluluskan perkahwinan sama jantina.Akta Pembangunan Bahasa Bumiputera digubal untuk memulihara dan mempromosikan 16 jenis bahasa ibunda suku orang asli yang diiktirafkan secara rasmi.Taiwan menjadi tuan rumah bagi Universiade Musim Panas Taiwan 2017.Formosat-5, satelit pemerhatian Bumi resolusi ultratinggipertama buatan negara sendiri, telah dilancarkan.

Bangunan Ibu Pejabat Presiden

yang ditubuhkan pada 1919 menjadi tanda tempat utama di bandar raya Taipei dan struktur sejarah bertaraf

kebangsaan. (Huang Chung-hsin) 25

Perlembagaan ROC yang diisytiharkan pada1 Januari 1947 tidak memulakan fungsinya seperti yang dirancangkan sebagai asas kepada pemerintahan demokrasi dan kedaulatan undang-undang, sehinggalah selepas 1987 apabila undang-undang tentera dibatalkan di Taiwan. Sejak itu,

SISTEMPOLITIK

Presiden dan naib presiden ROC dipilih secara langsung empat tahun sekali.

Dalam pilihan raya parlimen Taiwan, setiap pengundi membuang satu undi untuk daerahnya dan satu undi lagi untuk kerusi umum.

FAKTA PENTING:

26

Perlembagaan telah melalui tujuh kali pindaan, iaitu pada1991, 1992, 1994, 1997, 1999, 2000 dan 2005 supaya lebih relevan dengan keadaan semasa negara.

Salah satu akibat penting daripada pindaan ini adalah bahawa sejak 1991, kerajaan ROC telah mengakui bahawa kuasanya hanya boleh dijalankan ke atas kawasan yang berada di bawah kawalannya. Oleh itu, presiden ROC dan ahli dewan undangan dipilih oleh dan bertanggungjawab kepada penduduk di kawasan tersebut sahaja.

Selaras dengan pindaan perlembagaan yang diisytiharkan pada Jun 2005, bilangan kerusi Dewan Undangan Yuan (parlimen) telah dikurangkan menjadi separuh, iaitu daripada 225 kepada 113 kerusi sahaja, dan tempoh bagiahli dewan undangan telah ditambah daripada tiga tahunkepada empat tahun. Di bawah sistem pilihan raya ahli dewanundangan yang baharu, setiap daerah pilihan raya memilih hanya satu kerusi. Setiap pengundi membuang dua undi – satu untuk daerah dan satu lagi untuk kerusi umum. Kuasa untuk mengesahkan pindaan berperlembagaan kini dilaksanakan oleh rakyat ROC melalui referendum.

Peringkat KerajaanKerajaan pusat terdiri daripada jawatan presiden dan lima cabang utama, atau yuan (dewan). Kerajaan tempatan padamasa ini terdiri daripada enam perbandaran khas, 13 wilayah dan tiga perbandaran berautonomi dengan status hierarki yang sama dengan wilayah. Sejak 2014, semua ketua dan wakil kerajaan tempatan secara umumnya

27SISTEM POLITIK

dipilih secara serentak di bandar dan wilayah di seluruh Taiwan setiap empat tahun.

Perbandaran khas ialah entiti pentadbiran peringkat atasanyang termasuk di bawah bidang kuasa langsung kerajaan pusat. Status ini memberikannya akses kepada lebih banyakpendanaan dan peluang menubuhkan agensi tambahan dan mengambil lebih ramai kakitangan awam. Enam perbandaran khas tersebut, mengikut bilangan penduduk, ialah New Taipei, Kaohsiung, Taichung, Taipei, Taoyuan dan Kota Tainan.

Jawatan Presiden dan Jawatan Perdana MenteriPresiden dan naib presiden dipilih secara langsung, berkhidmat selama satu penggal bagi tempoh empat tahun dan boleh dipilih semula untuk satu penggal lagi. Presiden ialah ketua negara dan panglima tertinggi angkatan tentera, mewakili negara dalam hubungan luar negeri, dan diberi kuasa untuk melantik ketua bagi empat cabang kerajaan, termasuk perdana menteri, yang mengetuai Dewan Eksekutif (Kabinet) dan mesti melapor diri secara tetap kepada Dewan Undangan (Badan Perundangan). Ketua kementerian, suruhanjaya dan agensi di bawah Dewan Eksekutif dilantik oleh perdana menteri dan membentuk Majlis Dewan Eksekutif, yang biasanya dirujuk sebagai Kabinet. Bagi meningkatkan keberkesanan pentadbiran, Dewan Eksekutif sedang disusun semula untuk mengurangkan bilangan organisasi peringkat Kabinet daripada 37 kepada 29.

28

Taiwan Kebudayaan• Memperkukuhkan sistem tadbir urus kebudayaan• Meningkatkan ekonomi kebudayaan termasuk

pengeluaran filem, televisyen dan kandungan muzik• Membina infrastruktur sokongan untuk penciptaan seni• Meningkatkan pemeliharaan budaya dan sejarah• Melindungi budaya Hakka, bumiputera dan imigran baharu

Pulau Silikon Hijau• Menggalakkan tenaga boleh diperbaharui untuk

mencapai tanah nuklear bebas• Membangunkan teknologi penyimpanan tenaga dan industri hijau• Mempercepat pembinaan grid pintar• Mempelopori pemuliharaan dan pengurusan tenaga

Negara Digital Pintar• Memperbaiki infrastruktur jalur lebar digital dan mudah alih• Membina persekitaran kawal selia yang mesra• Memupuk bakat lintas sektor untuk pembangunan AI• Menyokong penyelidikan digital dan menjalankan ujian teknologi

kewangan

Masyarakat Yang Adil• Menggubal reformasi pencen dan peralihan keadilan• Mempertahankan hak buruh, meningkatkan keselamatan pekerja

dan menaikkan gaji minimum• Mempertingkatkan kesamaan jantina dan melaksanakan hak

perkahwinan sama jantina• Merangsangkan pembangunan perumahan masyarakat dan

pembaharuan bandar• Mempromosikan sistem anti-wang haram yang baharu

Tanah Air Yang Ceria• Mencegah perdagangan dadah haram dan fraud

rentas sempadan• Menambah bantuan pemeliharaan kanak-kanak dan pengekalan

bakat• Melaksanakan Pelan Jagaan Jangka Panjang 2.0 yang dilancarkan

pada 2017• Memastikan kelestarian dalam penggunaan tanah• Mempromosikan pembangunan serantau yang seimbang

PELAN PEMBANGUNAN KEBANGSAAN 2018LIMA OBJEKTIF UNTUK TAIWAN

Sumber: Majlis Pembangunan Negara

29SISTEM POLITIK

Selepas penyusunan semula yang bermula pada awal 2012, Dewan Eksekutif akan terdiri daripada 14 kementerian, lapan majlis, tiga agensi bebas dan empat organisasi lain. Di bawah Perlembagaan ROC, pelantikan perdana menteri oleh presiden dan pelantikan menteri oleh perdana menteri tidak tertakluk pada pengesahan dewan perundangan.

Pelantikan presiden dalam kalangan ahli Dewan Kawalan dan Dewan Pemeriksaan, serta hakim bagi Dewan Kehakiman,mesti disahkan oleh Dewan Perundangan. Ahli Dewan Perundangan akan melantik Ketua Dewan, atau speaker dalam kalangan mereka yang setaraf.

Parti PolitikDengan peranan utama yang telah ditetapkan kepada jawatan presiden dalam fungsi keseluruhan kerajaan ROC, istilah “parti pemerintah” merujuk kepada parti politik yangmenduduki Pejabat Presiden. Parti Kuomintang (KMT) memegang jawatan presiden di Taiwan sepanjang lebih daripada lima dekad sebelum Parti Progresif Demokratik (DPP) memenangi pilihan raya presiden pada 2000 dan 2004. KMT berjaya merebut kuasa semula pada 2008 dan 2012. Kemudian DPP memenangi pilihan raya presiden pada 2016, menandakan peralihan kuasa kali ketiga sejak pendemokrasian dilaksanakan di negara ini.

Dalam pilihan raya parlimen Januari 2016, DPP berjayamemenangi 60 peratus kerusi Parlimen (Badan Perundangan),manakala KMT hanya mendapat 31 peratus kerusi. Parti utama lain yang berada dalam Parlimen termasuk New Power Party (NPP) dan People First Party (PFP).

30

KAWASAN PENTADBIRAN TEMPATAN

Bandar Raya Taipei (ibu kota)

Wilayah Changhua

Bandar Raya Tainan

Bandar Raya Kaohsiung

Bandar Raya Taichung Wilayah Miaoli

Bandar Raya HsinchuWilayah Hsinchu

Bandar Raya New TaipeiBandar Raya Taoyuan

Wilayah Penghu

6 Perbandaran khas

3 Perbandaran berautonomi

13 Wilayah

LIMA CABANG KERAJAAN PUSAT

Dewan Eksekutif

Dewan Pemeriksaan

Dewan Kehakiman

Dewan Kawalan

Dewan Undangan

31SISTEM POLITIK

Wilayah Kinmen

Bandar Raya Keelung

Wilayah Yilan

Wilayah HualienWilayah NantouWilayah YunlinBandar Raya Chiayi Wilayah Chiayi

Wilayah Pingtung

Wilayah Taitung

Wilayah Lienchiang

Merangka dan melaksanakan dasar

Menguruskan sistem perkhidmatan awam

Mengawasi sistem mahkamah negara

Mencabar dan mencela pegawai, mengaudit agensi-agensi kerajaan

Mengkaji semula dan menggubal undang-undang, mengadakan sidang dengar tentang usul dasar, menyemak bil belanjawan dan operasi kerajaan

Presiden Tsai Ing-wen

(kiri) dan Raja Mswati III bertemu di

Istana Diraja Lozitha pada 17 April 2018 di Kingdom of

Eswatini. Sepanjang empat hari beliau melawat ke negara tersebut

sempena ulang tahun ke-50 kemerdekaan negara Afrika, hari keputeraan Raja ke-

50 dan ulang tahun perjanjian bilateral ke-50. (Dengan ihsan Pejabat Presiden) 33

ROC merupakan sebuah negara berdaulat dan bebas yang mempunyai pertahanan negara sendiri dan mengendalikan hal ehwalluarnya sendiri. Seperti yang ditetapkan

HAL EHWAL LUAR NEGERI

FAKTA PENTING:Lebih daripada 160 negara dan wilayah memberikan kemudahan tanpa visa, visa pendaratan atau e-visa kepada pemegang pasport Republik China (Taiwan).

Taiwan merupakan satu-satunya negara yang termasuk dalam Program Penepian Visa AS tetapi tidak mempunyai hubungan diplomatik secara rasmi dengan Amerika Syarikat.

34

dalam Perlembagaan ROC, negara ini mempunyai matlamat untuk “memupuk semangat kejiranan yang baik dengan negara lain, menghormati perjanjian dan Piagam Bangsa-Bangsa Bersatu ... menggalakkan kerjasama antarabangsa, melindungi keadilan antarabangsa dan memastikan keamanan dunia.” Matlamat utama dasar luar negeri bagi negara ini adalah untuk memastikan wujudnya persekitaran yang memberangsangkan demi usaha pemuliharaan dan pembangunan jangka panjang negara.

Kerajaan komited terhadap pendekatan diplomasi yang mantap, yang bertujuan untuk meningkatkan bantuan bersama demi faedah bersama. Dasar ini juga ditakrifkan sebagai bermatlamat kukuh dan bertujuan untuk membina hubungan yang teguh dengan sekutu diplomatik dan negara-negara yang berkongsi nilai kebebasan serta demokrasi bersama. Di bawah pendekatan ini, tumpuan kerja diplomatik negara beralih dari penyediaan bantuan sehala kepada dialog dua hala, dengan projek kerjasama dua hala yang mengambil kira pembangunan industridan pasaran kedua-dua pihak.

Di bawah Dasar Baharu Pandang Ke Selatan oleh PresidenTsai Ing-wen, Taiwan juga berusaha memperluas pertukarandengan 10 ahli negara dalam ASEAN, enam negara AsiaSelatan, Australia dan New Zealand mengenai kerjasama ekonomi dan perdagangan, penanaman bakat, perkongsiansumber dan wilayah pautan. Matlamat jangka panjang mereka adalah untuk mewujudkan suatu jenis kerjasama baharu berdasarkan faedah bersama.

35HAL EHWAL LUAR NEGERI

ROC kini mempunyai hubungan diplomatik dengan 17 negaradan hubungan rapat dengan banyak negara lain. Dari 7hingga 15 Januari 2017, Presiden Tsai telah melawat ke 4sekutu diplomatik ROC di Pertengahan Amerika: El Salvador,Guatemala, Honduras dan Nicaragua. Dalam lawatan tersebut, beliau dijemput untuk menghadiri majlis perasmianPresiden Nicaraguan Daniel Ortega, dan juga mengadakan pertemuan dan dialog dua hala dengan kesemua pemimpinnegara disebut di atas. Dari 28 Oktober hingga 4 November2017, Presiden Tsai melawat tiga sekutu diplomatik di Pasifik: Kepulauan Marshall, Kepulauan Solomon dan Tuvalu. Semasa lawatan ini, beliau menubuhkan perjanjian untuk pertukaran lebih banyak dengan negara-negara ini dan melawat beberapa projek kerjasama yang disokong oleh Taiwan yang merangkumi isu perubahan iklim, pencegahan penyakit dan tenaga boleh diperbaharui.

POLISI BAHARU PANDANG KE SELATAN

Kerjasama ekonomi dan perdagangan

Pemupukan bakat Perkongsian sumber

Perhubungan antara wilayah

36

Penyertaan Tahap AntarabangsaTaiwan menjadi ahli tetap dalam 37 organisasi antara kerajaan (IGO) dan badan subsidiarinya, termasuk Pertubuhan Perdagangan Sedunia (WTO), Kerjasama Ekonomi Asia Pasifik (APEC) dan Bank PembangunanAsia (ADB) dan Bank Ekonomi dan Integrasi Sentral Amerika (CABEI). Taiwan juga memiliki status pemerhati atau status lain dalam 21 IGOs dan badan subdidiarinya, termasuk Bank Pembangunan antara Amerika (IADB), Bank Eropah untuk Pembinaan Semula dan Pembangunan (EBRD) serta jawatankuasa dalam Organisasi Kerjasama dan Pembangunan Ekonomi (OECD).

Taiwan akan menegakkan kedaulatan negara, maruahdan mempertingkat kebajian rakyat, terlibat dalam komunitiantarabangsa secara pragmatik dan menyumbang sebarang kemungkinan dan menyokong penyertaan Taiwan dalam agensi tertentu dan mekanisme Pertubuhan Bangsa-bangsa Bersatu yang berkuasa dalam kebajikan masyarakat atau pembangunan negara seperti WHO, ICAO, dan Persidangan Rangka Kerja PBB Tentang Perubahan Iklim. Jepun, A.S., negara-negara Eropah dan negara-negara lain telah menyuarakan sokongan untuk penyertaan Taiwan dalam U.N. agensi dan mekanisme khusus seperti ICAO dan UNFCCC.

Setakat 21 Februari 2018, 167 negara dan wilayah telah memberikan kemudahan tanpa visa, visa pendaratan atau e-visa kepada pemegang pasport ROC (Taiwan). Taiwan juga telah menandatangani perjanjian bercuti sambil bekerja dengan 15 negara.

37HAL EHWAL LUAR NEGERI

Hubungan KuatYang ketaranya, antara 38 negara yang dimasukkan dalamProgram Penepian Visa AS, Taiwan merupakan satu-satunyanegara yang tidak mengadakan hubungan diplomatik dengan Amerika Syarikat. Sebaliknya, ini menunjukkan hubungan rapat antara kedua-dua pihak. Akta Hubungan Taiwan yang diluluskan oleh Kongres Amerika Syarikat pada1979 terus membekalkan asas yang kukuh bagi kerjasama Taiwan-A.S. tanpa wujudnya hubungan diplomatik rasmi.Dalam Strategi Keselamatan Nasional baharu yang dilancarkan oleh Presiden A.S., Donald J. Trump pada 18 Disember 2017, A.S. mengesahkan komitmennya untuk membekalkan senjata pertahanan kepada Taiwan di bawah TRA.

ROC dan Holy See menjalin hubungan diplomatik jangka panjang dan mantap, dan juga komitmen bersama merujukkepada kebebasan beragama dan bantuan kemanusiaan. Sejajar dengan nilai universal seperti keamanan, kebebasan,demokrasi dan berkenaan dengan hak kemanusiaan, Taiwan akan terus menjadi rakan kongsi kepada Holy See dan negara lain demi menyebarkan kasih sayang, kebajikan dan keamanan dunia.

Demikian juga dengan perkongsian nilai umum seperti demokrasi, kebebasan dan perundangan, Taiwan dan Kesatuan Eropah (EU) termasuk negara-negara lain diEropah telah memperluas kerjasama yang kukuh dalambeberapa bidang seperti ekonomi, teknologi, silang budaya dan sebagainya. Contohnya, perikatan ekonomi dan perdagangan antara Taiwan dan negara-negara Eropah

38

adalah stabil dan erat. EU merupakan rakan dagang Taiwan yang kelima terbesar dan sumber pelaburan asing terbesar, dengan jumlah pelaburan terkumpul mencapai AS$61.52 bilion sehingga 2017.

Pada 10 April 2013, Taiwan menandatangani perjanjian perikanan dengan Jepun selepas 17 kali rundingan sejak 1996, dan meluaskan kawasan menangkap ikan bagi kapal nelayan Taiwan dalam perairan yang mengelilingi Pulau Diaoyutai di Laut China Timur. Hubungan kukuh antara duapihak ditegaskan oleh penamaan semula pejabat perwakilanJepun di Taiwan dari Persatuan Pertukaran, Jepun ke Persatuan Pertukaran Jepun-Taiwan pada Januari 2017, serta dari Persatuan Perhubungan Asia Timur ke Persatuan Hubungan Taiwan-Jepun pada Mei 2017.

Taiwan dan Jepun mengadakan mesyuarat tahunan kedua mengenai hal ehwal maritim di bandar raya Taipei pada 20 Disember 2017. Dirasmikan mengikut mekanisme dialog kerjasama marin yang ditubuhkan pada tahun 2016, forum tersebut menerokai peluang kerjasama dalam pelbagai bidang seperti perikanan dan penyelidikan saintifik, dan disimpulkan dengan menandatangani memorandum persefahaman mengenai operasi pencarian dan penyelamatan.

Pada bulan November 2015, Taiwan dan Filipina menandatangani Perjanjian Mengenai Fasilitasi Kerjasama Penguatkuasaan Undang-Undang dalam Perikanan untuk melindungi keselamatan nelayan kedua-dua pihak.

39HAL EHWAL LUAR NEGERI

Pada 19 Julai 2016, Presiden Tsai mengeluarkan empat prinsip dan lima tindakan berkaitan isu Laut China Selatan. Empat prinsip adalah: pertama, pertikaian di Laut China Selatan harus diselesaikan dengan aman mengikut undang-undang antarabangsa dan undang-undang laut, termasuk U.N. Konvensi mengenai Hukum Laut. Kedua, Taiwan harus dimasukkan dalam mekanisme pelbagai hala yang bertujuan untuk menyelesaikan pertikaian. Ketiga, negara-negara yang bersangkutan memiliki kewajiban untuk melindungi kebebasan navigasi dan overflight dirantau ini. Terakhir, pertikaian perlu diselesaikan dengan mengenepikan perbezaan dan mempromosikan pembangunan bersama. Melalui rundingan yang dijalankanberasaskan kesaksamaan, Taiwan bersedia untuk bekerjasama dengan semua negara yang terlibat untuk memajukan keamanan dan kestabilan di Laut China Selatan,dan bersama-sama memelihara dan membangun sumber daya di rantau ini. Lima tindakan termasuk melindungi hakmemancing negara, mengambil bahagian dalam konsultasipelbagai hala, menggalakkan kerjasama saintifik, memperkuat tindak balas kemanusiaan dan mengasuh pakar dalam undang-undang laut.

Kerajaan sedang berusaha untuk mengubah Pulau Taipingdi Kepulauan Nansha (Spratly) menjadi pangkalan bantuandan bekalan kemanusiaan di Laut China Selatan. Sejakmemikul tanggungjawab pada tahun 2000 untuk mengekalkan kehadiran kerajaan di Pulau Taiping serta Kepulauan Dongsha (Pratas), Pentadbiran Pengawal Pantai telah menjalankan 75 bantuan bencana dan misi bantuan kemanusiaan serta membantu 105 individu dari dalam

40

Seorang doktor dari Hospital Kristian Changhua di pertenghan Taiwan sedang merawat pesakit

semasa misi perubatan ke Nepal. (Dengan ihsan CCH)

dan luar negara. CGA komited dalam memperdalam kerjasama dengan rakan-rakannya dari negara-negara jiran sejajar dengan dasar kerajaan untuk bekerja dengan semua pihak yang berkaitan untuk memajukan keamanan dan kestabilan di Laut China Selatan.

Dengan keluasan 0.51 kilometer persegi, Pulau Taiping dapat mengekalkan kediaman manusia dan kehidupan ekonomi sendiri. Ia juga memenuhi kriteria pulau seperti yang ditakrifkan dalam Perkara 121 Konvensyen PBB mengenai Undang-Undang Laut, yang memberikan hak

41HAL EHWAL LUAR NEGERI

penuh ROC yang berkaitan dengan perairan wilayah, zonbersebelahan, zon ekonomi eksklusif 200 mil laut dan benua rak di bawah UNCLOS.

Kerjasama Menang-MenangSebagai model warganegara dalam masyarakat global, Taiwan akan terus mempromosikan bantuan kemanusiaan dan kawalan penyakit di samping mengambil bahagian secara aktif dalam usaha antarabangsa untuk menangani perubahan iklim, keganasan dan jenayah transnasional. Pada masa hadapan, Taiwan akan membina perkongsian yang berkekalan dengan negara-negara bersekutu dan suka berfikiran dengan memupuk interaksi kerajaan, pelaburan perniagaan dan pertukaran orang-orang, dan bekerjasama dengan para sahabatnya di seluruh dunia untuk menegakkan dan mempromosikan nilai sejagat kedamaian, kebebasan, demokrasi dan hak asasi manusia.

Perubahan dalam masyarakat, liberalisasi ekonomi dan transformasi demokratik di Taiwan telah mewujudkan persekitaran subur untuk sektor swasta, dan organisasi bukan kerajaan (NGO) telah mula berkembang. Masyarakat sivil hari ini memainkan peranan utama dalam memastikan tadbir urus yang baik dan membolehkan Taiwan untuk melaksanakan kuasa lembut di arena antarabangsa. Badan-badan Bukan Kerajaan telah meningkatkan profil Taiwan dengan melibatkan diri dalam pelbagai projek kerjasama antarabangsa yang selaras dengan Matlamat Pembangunan Mampan Pertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu.

Yayasan Pertukaran Selat yang berpusat

di bandar raya Taipei memudahkan komunikasi

dan rundingan rentas selat. (Chin Hung-hao) 43

HUBUNGAN RENTAS SELAT

Sejak kerajaan ditempatkan semula di

Taiwan pada 1949, ia telah menjalankan

kuasanya ke atas Taiwan, Kepulauan Penghu,

Kepulauan Kinmen, Kepulauan Matsu dan

beberapa buah pulau yang lebih kecil,

Pada Disember 1987, Taiwan menarik balik larangan berkunjung ke China bagi mereka yang mempunyai saudara rapat di sana.

Pelepasan sekatan penuh terhadap pelancong Taiwan untuk mengunjungi China berkuatkuasa pada Disember 2008 selepas adanya penerbangan terus.

FAKTA PENTING:

44

manakala China berada di bawah kawalan pihak berkuasa

di Beijing. Bermula dengan perkembangan pesat proses

demokrasi di Taiwan pada akhir 1980-an, banyak sekatan

berkaitan dengan pertukaran sivil dengan China telah ditarik

balik. Kini, Taiwan merupakan salah satu pelabur terbesar

di China. Pada tahun 2017, jumlah nilai perdagangan dua

hala rentas selat adalah sebanyak AS$139 bilion. Pada

tahun yang sama, pelancong dari China yang berkunjung

ke Taiwan adalah seramai 2.7 juta, berbanding dengan

329,204 pada tahun 2008.

PERDAGANGAN RENTAS SELAT

Eksport Import Jumlah

AS$ 139 billion

AS$ 4.54 billion

AS$ 91.15 billion

2001

1999

1997

2005

2007

2009

2003

2011

2013

2017

2015

Sumber: Pentadbiran Kastam, Kementerian Kewangan

HUBUNGAN RENTAS SELAT 45

Pada Jun 2008, rundingan berinstitusi antara Yayasan

Pertukaran Selat separa rasmi dari Taiwan dan Persatuan

Hubungan Rentas Selat Taiwan dari China diadakan

semula selepas terhenti selama 10 tahun. Sehingga Ogos

2015, 11 rundingan telah diadakan secara bergilir-gilir di

dua belah selat sebelum terhasilnya 23 perjanjian rasmi

dan dua kesepakatan. Antara persetujuan terpenting

termasuk Perjanjian Rangka Kerja Kerjasama Ekonomi

Rentas Selat (ECFA) yang ditandatangani pada Jun 2010,

bertujuan untuk memulihkan hubungan perdagangan dan

ekonomi antara Taiwan dengan China.

Kedamaian dan KestabilanDemi menggalakkan reformasi domestik secara menyeluruh,

Taiwan memerlukan persekitaran luaran yang aman dan

stabil, terutamanya tentang hubungan dengan China. Sejak

Presiden Tsai Ing-wen memegang jawatan pada 20 Mei 2016,

beliau telah berusaha membina hubungan rentas selat yang

konsisten, boleh ramal dan kukuh berlandaskan asas realiti

dan politik yang sedia ada.

Pendirian kerajaan teguh dalam usaha mempertahankan

status quo rentas selat. Ini adalah janji Taiwan kepada

rantau ini dan seluruh dunia. Keamanan, kemakmuran dan

pembangunan di Asia adalah tanggungjawab bersama

setiap negara dalam rantau ini. Oleh itu, isu rentas selat

dihubungkan dengan keamanan serantau. Taiwan

akan menunaikan tanggungjawabnya untuk menjaga

46

keselamatan serantau dengan terus memperluas muhibah

dan mengekalkan hubungan rentas selat yang stabil,

konsisten dan boleh ramal.

Pada 1992, dua institusi yang mewakili setiap belah selat,

iaitu Yayasan Pertukaran Selat dari Taiwan dan Persatuan

Hubungan Rentas Selat Taiwan dari China telah mencapai

beberapa perakuan dan persefahaman bersama. Ini

merupakan hasil semangat persefahaman bersama dan

sikap politik untuk mencari kesamaan dan mengetepikan

perbezaan. Kerajaan menghormati fakta sejarah ini.

Sejak 1992; interaksi dan perundingan merentasi selat

sepanjang 20 tahun telah membolehkan dan menunjukkan

hasil bahawa kedua-dua pihak mesti menghargai dan

mengekalkan secara keseluruhannya. Berdasarkan hakikat

dan asas politik ini, perkembangan yang mantap dan

aman antara hubungan rentas selat seharusnya terus

digalakkan.

Pendekatan KonsistenKerajaan akan terus menggalakkan hubungan rentas

selat berdasarkan fakta sejarah selepas perundingan

pada tahun 1992, Perlembagaan ROC, Akta Mengawal

Hubungan Antara Rakyat di Taiwan dan Tanah Besar serta

hasrat rakyat Taiwan.

Tambahan pula, kerajaan menyeru pihak berkuasa di China

untuk menerima hakikat tentang kewujudan ROC dan

rakyat Taiwan mempunyai kepercayaan kukuh terhadap

sistem demokrasi. Kedua-dua pihak harus berbincang

secara aman secepat mungkin. Sebarang isu boleh

dimasukkan dalam perbincangan, asalkan perbincangan

tersebut adalah kondusif kepada perkembangan

keamanan rentas selat dan kebajikan rakyat. Kebijaksanaan

dan sifat bertolak ansur di samping sikap tenang mampu

menghasilkan kemenangan bagi kedua-dua pihak pada

masa yang akan datang.

HUBUNGAN RENTAS SELAT 47

PELAWAT DARI CHINA KE TAIWAN

201720162007

Sumber: Agensi Imigresen, Kementerian Dalam Negeri

0

Unit: Juta

Pelancong

2,695,721 kunjungan

4

3

2

1

Pengembara Korporat dan lain-lain

Firma semua bentuk dan saiz menyumbang kepada

kejayaan global industri pembuatan di Taiwan.

(Chuang Kung-ju) 49

Taiwan mempunyai kedudukan penting dalam ekonomi global. Taiwan mahir dalam industri teknologi maklumat dan komunikasi dalam dunia selain menjadi pembekal barangan utama merentasi spektrum industri.

EKONOMI

Taiwan menjadi pengeksport ke-16 terbesar di dunia dalam barang dagangan pada 2017.

Di bawah Polisi Baharu Pandang Ke Selatan, Taiwan mendalamkan hubungan dengan 10 ahli negara dalam Persatuan Bangsa-bangsa Asia Tenggara, enam negara Asia Selatan, Australia dan New Zealand.

FAKTA PENTING:

50

PPP per kapita (oleh IMF)

AS$49,827

tempat ke-21di dunia

MAKLUMAT PENTING GDP 2017

KDNK62.9%

35.4% 1.7%

Perkhidmatan

Industri

Pertanian

Menurut Pertubuhan Perdagangan Sedunia (WTO), Taiwan ialah pengeksport ke-16 terbesar dan pengimport ke-18terbesar barang dagangan pada 2017. Ia juga salah satupemegang terbesar rizab pertukaran asing setakat Disember2017. Keluaran Dalam Negara Kasar (KDNK) per kapita Taiwan mencapai AS$24,337 pada 2017. Dari segi KDNK nominal pula, Taiwan mempunyai kedudukan yang hampir dengan Argentina dan Sweden, manakala KDNK per kapitaTaiwan yang diungkapkan sebagai pariti kuasa beli, didapatisama dengan KDNK per kapita Austria dan Denmark.

Pertumbuhan PerdaganganSelepas berjaya melepasi krisis kewangan global pada 2009, ekonomi berorentasi eksport di Taiwan menghadapi satu

Per kapita (nominal)

AS$24,337

tempat ke-35 di dunia

Nominal

AS$573 billion

tempat ke-22 di dunia

51EKONOMI

Pertanian

lagi ancaman pada tahun 2015, terutamanya disebabkan permintaan sedunia yang lemah terhadap produk elektrik dan juga harga minyak mentah yang merosot. Ekonomi Taiwan hanya berkembang sebanyak 0.81 peratus dan jumlah perdagangan keseluruhannya menurun sebanyak 13.2 peratus pada tahun 2015. Walau bagaimanapun, situasi ini telah beransur pulih sejak 2016 dan statistik telah menunjukkan bahawa pada tahun 2017, eksport dan import keseluruhan Taiwan bertambah sebanyak 13.2 peratus dan 12.5 peratus masing-masing, manakala ekonominya berkembang sebanyak 2.86 peratus, lebih tinggi berbanding tahun 2016.

Kajian tahunan terhadap ekonomi dunia, termasuk yang dijalankan oleh Forum Ekonomi Dunia, Perisikan Risiko Persekitaran Perniagaan dan Unit Perisikan Ahli Ekonomi, telah meletakkan Taiwan antara negara teratas di dunia tahun demi tahun dari segi pertumbuhan dan pembangunan teknologi jangka panjang. Keputusan yang diumumkan pada 2017 turut tidak dikecualikan (lihat jadual “Kedudukan Kajian Global” muka surat 54-55).

Pada Julai 2013, untuk kali pertama Taiwan telah menandatangani perjanjian kerjasama ekonomi dengan New Zealand, salah satu ahli Organisasi Kerjasama dan Pembangunan Ekonomi. Pada November tahun tersebut, pakatan ekonomi yang sama turut ditandatangani bersama Singapura, menjadi persetujuan pertama seumpamanya antara Taiwan dengan rakan perdagangan di Asia Tenggara. Kedua-dua perjanjian melampaui keperluan Pertubuhan Perdagangan Sedunia.

52

Sumber: Direktorat Jeneral Belanjawan, Perakaunan dan Statistik

KADAR PERTUMBUHAN EKONOMI

20172013 2014 2015 2016

2.86%2.23%

3.92%

0.81%

1.5%

Taiwan juga telah menyiapkan penyelidikan dengan Indonesia dan India tentang kebolehlaksanaan perjanjian kerjasama ekonomi (ECA), dengan keputusannya diisytiharkan di Jakarta pada Disember 2012 dan di New Delhi pada September 2013. Perkembangan seperti ANZTEC, ASTEP dan ECA dijangka dapat memudahkan penyertaan negara ini dalam blok integrasi ekonomi serantau seperti Perkongsian Rentas Pasifik (TPP) dan Perkongsian Ekonomi Komprehensif Serantau (RCEP).

Pendekatan PembangunanSejak Mei 2016, Taiwan telah mengguna pakai Model Baharu untuk Pembangunan Ekonomi yang bertujuan merangsang pertumbuhan negara dengan menggalakkan inovasi, meningkatkan peluang pekerjaan dan memastikan pengagihan manfaat ekonomi yang saksama. Di bawah model ini, Taiwan berusaha mengukuhkan hubungan

53EKONOMI

PENGESAN POLISI BAHARUPADANG KE SELATAN

15.61% 54.51%

Perlaburan dalam18 negara NSP

Perdagangan bersama 18 negara NSP

2017

2016

global dan serantaunya melalui inisiatif seperti Dasar Baharu Pandang Ke Selatan, yang bertujuan mempelbagaikan pasaran antarabangsa negara dengan meluaskan rangkaian dengan ahli ASEAN dan Asia Selatan, Australia serta New Zealand. Taiwan akan terus memantau perkembangan integrasi ekonomi serantau dan mencari peluang yang mungkin untuk penyertaan.

Demi meningkatkan daya saing global negara, Model Baharu bagi Pembangunan Ekonomi mengutamakan penggalakan program lima-tambah-dua industri inovatif utama. Ini merupakan lima sektor yang berkembang maju, antaranya bioteknologi dan farmaseutikal, teknologi hijau, pertahanan negara, jentera pintar dan yang berkaitan dengan Internet, dan juga dua konsep

54

KEDUDUKAN KAJIAN GLOBAL

Tajuk Kajian (Tarikh Penerbitan) Kedudukan Jumlah NegaraYang Terlibat Institut Yang Menjalakan Kajian

Papan Mata Daya Saing Sedunia (Mei 2018) 17 63 Institut Antarabangsa Pembangunan Pengurusan

Iklim pelaburan (Ogos 2018) 3 50 Perisikan Risiko Persekitaran Perniagaan

Indeks Kesediaan Berangkaian 2016(Julai 2016) 19 139 Forum Ekonomi Sedunia

Indeks Kebebasan Ekonomi (Februari 2018) 13 186 Heritage Foundation & The Wall Street Journal

Indeks Kemakmuran Legatum(November 2015) 21 142 Institut Legatum

Kemudahan Menjalankan Perniagaan(Oktober 2017) 15 190 Bank Dunia

Indeks Daya Saing Global 2017-2018(September 2017) 15 137 Forum Ekonomi Sedunia

utama: perkeliling ekonomi dan paradigma baharu untuk perkembangan pertanian. Ini juga merupakan pusat kepada pembangunan Lembah Silikon Asia di bandar raya Taoyuan, bahagian utara Taiwan.

Demi mencapai keperluan infrastruktur negara dalam tempoh 30 tahun yang akan datang, pihak kerajaan juga menggalakkan Program Pembangunan Insfrastruktur Forward-looking. Program ini melingkungi lapan elemen utama: perkembangan kereta api, infrastruktur digital, alam sekitar aquatik, keselamatan makanan, sumber hijau, pembangunan bandar-desa, meningkatkan kadar kelahiran dan kemudahan penjagaan kanak-kanak dan memupuk bakat dan peluang pekerjaan.

55EKONOMI

KEDUDUKAN KAJIAN GLOBAL

Tajuk Kajian (Tarikh Penerbitan) Kedudukan Jumlah NegaraYang Terlibat Institut Yang Menjalakan Kajian

Papan Mata Daya Saing Sedunia (Mei 2018) 17 63 Institut Antarabangsa Pembangunan Pengurusan

Iklim pelaburan (Ogos 2018) 3 50 Perisikan Risiko Persekitaran Perniagaan

Indeks Kesediaan Berangkaian 2016(Julai 2016) 19 139 Forum Ekonomi Sedunia

Indeks Kebebasan Ekonomi (Februari 2018) 13 186 Heritage Foundation & The Wall Street Journal

Indeks Kemakmuran Legatum(November 2015) 21 142 Institut Legatum

Kemudahan Menjalankan Perniagaan(Oktober 2017) 15 190 Bank Dunia

Indeks Daya Saing Global 2017-2018(September 2017) 15 137 Forum Ekonomi Sedunia

Melalui pendekatan ini, kerajaan menyasarkan untuk menaikkan kadar upah dan menggalakkan pembangunan wilayah. Sambil berusaha mewujudkan industri yang inovatif, kerajaan turut komited untuk melindungi alam sekitar. Berlandaskan hasrat ini, model ekonomi baharu berusaha untuk menyepadukan sepenuhnya penstrukturan semula industri, perancangan penggunaan tanah negara dan strategi pertumbuhan wilayah untuk menggalakkan pembangunan yang mampan di samping menggalakkan penggunaan sumber tenaga hijau.

56

Jumlah perdagangan: AS$576.9 billion

Imbangan perdagangan: AS$57.9 billion berlebihan

Amerika Syarikat 11.7%

Jepun 16.2%ASEAN 12%

Kesatuan Eropah 10%

China (termasuk Hong Kong) 19.9%

Lain-lain

Destinasi eksport utama:

PROFIL PERDAGANGAN DAN PELABURAN (2017)

Eksport: AS$317.4 billion

Import: AS$259.5 billion

ASEAN 18.5%China (termasuk Hong Kong) 41%

Lain-lain

Amerika Syarikat 11.6%Kesatuan Eropah 8.6%

Sumber import utama:

Jepun 6.6%

57EKONOMI

Pelaburan dalaman berdaftar: AS$7.7 billion

Lima destinasi utama

AS$915 million

AS$836 million

AS$5.9 billionWilayah British di Caribbean

AS$8.74 billionChina

AS$683 million

Samoa

Vietnam

Amerika Syarikat

Singapura

Lima sumber utama

Jepun

Belanda AS$1.89 billion

Wilayah British di Caribbean AS$1.71 billion

U.K.

AS$387 million

AS$640 million

AS$1.13 billion

Pelaburan luaran berdaftar: AS$20.31 billion

(Setakat Disember 2017)

Rizab pertukaran asing: AS$451.5 billion

PROFIL PERDAGANGAN DAN PELABURAN (2017)

Formosat-5 yang dilancarkan

ke orbit pada 25 Ogos 2017 merupakan satelit

pemerhati Bumi peleraian ultra tinggi yang dikendalikan oleh Pertubuhan Angkasa Negara.

(Dengan ihsan NSO) 59

Pada April 2014, Majlis Sains Negara,

sebuah agensi kerajaan yang

berdedikasi untuk meningkatkan tahap

perkembangan sains dan teknologi,

menyokong penyelidikan akademik

SAINSDANTEKNOLOGI

Taiwan adalah salah satu pengeluar utama bagi produk teknologi maklumat dan komunikasi di seluruh dunia.

Forum Ekonomi Dunia meletakkan Taiwan di tempat ke-15 daripada 137 ekonomi dalam Laporan Daya Saing Global yang diumumkan pada September 2017.

FAKTA PENTING:

60

dan mempromosikan tiga buah taman sains dalam

negara, telah dirombak serta dinamakan semula sebagai

Kementerian Sains dan Teknologi (MOST). Di samping

meneruskan usaha dan program inovatif Majlis Sains

Negara, dengan adanya struktur organisasi baharu MOST

menekankan penyelidikan akademik pada keperluan

industri memandangkan Taiwan bergantung pada inovasi

sains dan teknologi sebagai pemacu utama terhadap

pertumbuhan ekonomi dan kemajuan negara.

Kejayaan perusahaan teknologi tinggi di Taiwan sebahagian

besarnya berpunca daripada dana besar oleh kerajaan untuk

pembangunan sains gunaan. Dengan sokongan kerajaan,

PUSING GANTI FIRMA DALAM TIGA TAMAN SAINS UTAMA DI TAIWAN (2017)

Sumber: Kementerian Sains dan Teknologi

Taman Sains Pertengahan Taiwan AS$18.7 billion

Taman Sains Selatan Taiwan AS$29.2 billion

Taman Sains Hsinchu AS$33.9 billion

35.7 %

22.9 %

41.4 %

SAINS DAN TEKNOLOGI 61

PENGELUARAN NILAI & PENGEDARAN GLOBAL PRODUK & PERKHIDMATAN BUATAN TAIWAN (2016)

Pertama dalam dunia

KategoriNilai

Pengeluaran KuantitiSyer

Global

(AS$ million) (%)

Fabrikasi litar bersepadu custom 34,153 67.85

Ujian & pembungkusan litar bersepadu 12,548 48.5

Kain gentian kaca 720 millionmeter 31.6

Chlorella 863 tan 48.45

Kain fungsian 4,206 25.76

Basikal mewah 2,748,900 33.36

Peranti navigasi peribadi 1,026 51.7

Kedua dalam dunia

Substrat IC 2,390 24.2

Kerajang kuprum tembaga 1,030 22.9

Rekaan IC 19,613 18.78

Sel solar berasaskan silikon 9,664 MW 15.6

Peranti penolong (skuter elektrik dan kerusi roda)

162,000 unit 23

Papan litar bercetak 7,454 12.8

Sumber: Projek Perkhidmatan Perisikan Industri & Teknologi, Kementerian Hal Ehwal Ekonomi

62

KEDUDUKAN KAJIAN GLOBAL

Topik Kajian (Tarikh Penerbitan) Kedudukan (kategori) Jumlah Negara Yang Terlibat Institut Yang Menjalankan Kajian

Laporan Daya Saing Global2017-2018 (September 2017)

25 (kesediaan teknologi) 11 (inovasi) 137 Forum Ekonomi Dunia

Daya Saing Dunia 2018(Mei 2018)

18 (infrastruktur teknologi) 63 Buku Tahunan Institut Pembangunan Pengurusan Antarabangsa

Institut Penyelidikan Teknologi Perindustrian, Makmal

Penyelidikan Gunaan Negara dan Institut Industri Maklumat,

kesemuanya memainkan peranan penting dalam

memulihkan kebangkitan negara sebagai penjana teknologi

dengan menjalankan penyelidikan, membantu sektor swasta

dalam penyelidikan dan pembangunan serta menerokai

teknologi baharu.

Sokongan InovasiITRI telah memainkan peranan penting dalam penubuhan

beberapa syarikat yang meraih kedudukan penting dalam

pasaran global, termasuklah Taiwan Semiconductor

Manufacturing Co. dan United Microelectronics Corp.

yang merupakan syarikat membuat cip litar bersepadu

langganan yang terkemuka di dunia. Kehandalan inovatif

institut ini dapat dilihat melalui pencapaiannya dalam

tempoh 10 tahun yang lepas dengan memenangi 36

Anugerah 100 R&D, iaitu penghormatan berprestij yang

diberikan oleh Majalah R&D yang beribu pejabat di

Amerika Syarikat.

SAINS DAN TEKNOLOGI 63

III berusaha untuk merangsang daya saing global Taiwan

dengan membekalkan platform untuk transformasi

digital. Institut tersebut menjalankan penyelidikan dan

pembangunan terhadap produk teknologi maklumat dan

komunikasi (ICT) inovatif serta aplikasi. Ia juga memainkan

peranan penting dalam memajukan pembangunan ICT

di dalam sektor awam dan swasta dengan berkhidmat

sebagai badan pemikir yang berkaitan dengan

penggubalan dasar dan mempromosikan pemupukan

bakat. Terdapat lebih daripada 480,000 orang pakar yang

telah menjalani latihan III sepanjang 3 dekad yang lalu.

Setelah bertahun-bertahun sektor awam dan sektor swasta

menumpukan usaha pada pembangunan kepakaran

teknologi, taman sains Taiwan kini merupakan tapak bagi

syarikat yang terus berusaha mencapai kecemerlangan dalam

bidang seperti ICT, nanoteknologi, bioteknologi, jentera jitu.

Topik Kajian (Tarikh Penerbitan) Kedudukan (kategori) Jumlah Negara Yang Terlibat Institut Yang Menjalankan Kajian

Laporan Daya Saing Global2017-2018 (September 2017)

25 (kesediaan teknologi) 11 (inovasi) 137 Forum Ekonomi Dunia

Daya Saing Dunia 2018(Mei 2018)

18 (infrastruktur teknologi) 63 Buku Tahunan Institut Pembangunan Pengurusan Antarabangsa

64

Industri Bioteknologi dan Farmaseutikal• Meningkatkan keupayaan penyelidikan dan

pembangunan firma di Taman Perisian Nangang Taipei, Taman Sains Bioperubatan Hsinchu, Taman Sains Pertengahan Taiwan dan Taman Sains Selatan Taiwan, semuanya disambungkan melalui sistem keretapi berkelajuan tinggi

• Menggunakan kefahaman struktur genetik di Taiwan, gaya hidup dan persekitaran hidup di Asia Timur untuk meningkatkan kedudukan negara dalam rantaian nilai bioperubatan dunia

• Meningkatkan usaha kerjasama dengan tiga pusat bioperubatan A.S. iaitu Boston, San Diego dan Kawasan Teluk San Francisco, serta negara-negara Eropah seperti Belgium, Belanda, Sweden dan Switzerland

Industri Jentera Pintar• Meningkatkan pembangunan alat mesin dan industri

jentera pintar di dalam dan di sekitar bandar raya Taichung dengan menyediakan bantuan dalam bidang seperti pengambilan bakat, penyelidikan dan pembangunan, pengambilan tanah dan pemasaran

• Meningkatkan inovasi supaya sektor-sektor penerbangan, kapal selam, ubat ketepatan dan Internet Untuk Segala mendapat manfaat daripada kemajuan teknologi jentera pintar

Industri Tenaga Hijau• Membina taman teknologi tenaga lestari di kawasan Shalun di bandar

raya Tainan

• Memudahkan penjimatan tenaga melalui penyelarasan antara pembekal peralatan, perniagaan ICT dan pembekal perkhidmatan tenaga

PROGRAM INOVASI LIMA-TAMBAH-DUA OLEH PRESIDEN TSAI ING-WEN

• Menggalakkan penjanaan elektrik menggunakan pelbagai sumber boleh diperbaharui, termasuk solar, angin, geoterma, biobahan api, gelombang dan pasang surut

• Memupuk penyimpanan tenaga yang cekap melalui promosi bateri litium, sel bahan api dan penggunaan kuasa hidrogen oleh syarikat-syarikat tempatan

• Membantu memupuk penciptaan perniagaan tempatan yang mengkhususkan diri dalam integrasi sistem tenaga hijau

(Ilustrasi oleh Cho Yi-ju dan Lin Hsin-chieh)

SAINS DAN TEKNOLOGI 65

Industri Pertahanan Negara• Memberi sokongan kepada kluster industri keselamatan

maklumat di Taipei (utara Taiwan), industri penerbangan di Taichung (pertengahan Taiwan) dan industri pembinaan kapal di Kaohsiung (selatan Taiwan)

• Melakukan pembelian berkaitan pertahanan yang mempunyai manfaat sosial dan ekonomi dalam bidang seperti peluang pekerjaan, inovasi teknologi dan pembangunan perniagaan tempatan

• Menggalakkan teknologi berkaitan pertahanan dengan aplikasi dalam sektor tentera dan sektor awam

Lembah Silikon Asia• Membangunkan bandar raya Taoyuan sebagai pusat

teknologi pintar untuk proses penyelidikan dan pembangunan

• Meningkatkan pertumbuhan firma yang terlibat dalam penghasilan teknologi Internet Untuk Segala

• Meningkatkan hubungan antara perniagaan dan syarikat tempatan di Lembah Silikon California dengan tumpuan kepada teknologi, modal dan bakat

• Membina pusat pertukaran bakat inovasi dan penyelidikan berhampiran Lapangan Terbang Antarabangsa Taoyuan Taiwan yang akan mengekalkan hubungan rapat dengan kemudahan yang sama di Lembah Silikon

Pertanian Baharu • Melindungi petani, memupuk pembangunan pertanian

dan memastikan kemampanan alam sekitar

• Melindungi keselamatan dan kualiti produk serta membina sistem pensijilan label yang boleh dipercayai selaras dengan piawaian antarabangsa

• Menjadikan industri menguntungkan dan mampan, mempelbagaikan saluran jualan dalam dan luar negeri serta meningkatkan nilai tambah industri pertanian

Ekonomi Pusingan• Membolehkan peredaran dan reutilisasi tenaga,

meningkatkan kecekapan sumber, mengurangkan pelepasan karbon dan memastikan tenaga sisa dan bahan kilang menjadi sumber input bagi kilang berdekatan

• Memastikan taman-taman industri baharu direka cipta mengikut konsep ekonomi pusingan

Kanak-kanak sedang

memanjat tali di taman permainan

Sekolah Rendah Hushan Bandar Raya Taipei.

(Chuang Kung-ju)

67

Pendidikan merupakan satu komponen penting

dalam penggubalan dasar dan mengambil

sebahagian besar dalam belanjawan kerajaan.

Dengan peningkatan penekanan dalam

pengajian tinggi, mereka yang berijazah dari

maktab teknik atau universiti merangkumi

45 peratus daripada populasi Taiwan yang

PENDIDIKAN

Taiwan melaksanakan sistem pendidikan wajib 12 tahun sejak 2014.

Terdapat 144 buah universiti dan kolej di Taiwan.

FAKTA PENTING:

68

berumur 15 tahun dan ke atas, iaitu 10 titik peratusan lebih tinggi

berbanding dekad lepas.

Bagi menawarkan tempoh pembelajaran asas yang lebih

panjang kepada golongan pelajar, Kementerian Pendidikan

telah mengumumkan pelan untuk melanjutkan pendidikan

wajib di Taiwan daripada 9 tahun ke 12 tahun sejak 2014.

Setiap tahun, dalam pertandingan seperti Olimpiad Sains

Antarabangsa, pelajar-pelajar dari Taiwan menang dengan

cemerlang dalam mata pelajaran biologi, kimia, sains bumi,

matematik dan fizik. Kepakaran tenaga kerja di Taiwan telah

banyak menyumbang dalam peningkatan kemakmuran

ekonomi dan kualiti kehidupan.

Pada tahun 2013, Kementerian Pendidikan mengambil alih

Majlis Hal Ehwal Sukan sebagai sebahagian daripada usaha

kerajaan untuk menggalakkan sukan untuk semua. Taipei

telah menjadi tuan rumah Universiade Musim Panas 2017,

salah satu pertandingan sukan terbesar di Taiwan.

BiasiswaBiasiswa kerajaan dan universiti disediakan untuk pelajar

antarabangsa. Sebagai contoh, Program Biasiswa Taiwan

menawarkan dana kepada pelajar yang berminat dalam

pengajian bahasa Cina dan juga sesiapa yang ingin

meneruskan pengajian peringkat ijazah sarjana muda atau

ijazah lanjutan dalam pelbagai bidang. Pemohon yang

berminat boleh menghubungi kedutaan dan pejabat

perwakilan ROC atau melayari laman web Kementerian

Pendidikan di: www.edu.tw.

69

Demi menggalakkan pelajar antarabangsa untuk belajar bahasa

Cina di Taiwan, Kementerian Pendidikan telah menubuhkan

Biasiswa Pengayaan Huayu. Program ini membolehkan pelajar

asing untk menghadiri kursus bahasa Cina di pusat latihan

tertentu dalam negara, di samping meningkatkan kesedaran

antarabangsa dan kefahaman tentang budaya dan masyarakat

Taiwan.

Senarai maklumat dan pusat latihan Cina di universiti tentang

pembelajaran bahasa di Taiwan dapat dicari melalui laman

sesawang Kementerian Pendidikan, Study in Taiwan

(www.studyintaiwan.org) dan Pejabat Pendidikan Cina Global

(ogme.edu.tw).

MAKLUMAT PENTING

Kadar celik huruf (15 tahun atau lebih): 98.8% (2017)

Perbelanjaan kerajaan untuk pendidikan, sains dan kebudayaan: 20.2 peratus daripada belanjawan kerajaan pusat (2017)

Institusi pengajian tinggi: 157 (144 buah universiti dan kolej, 13 buah maktab rendah)

Pendaftaran pelajar di institusi pengajian tinggi:

(2017)

Program kedoktoran: 28,346 Program sarjana: 168,783

Jumlah:1.27 juta

PENDIDIKAN

Payung kertas minyak tradisional

dipamerkan di Dewan Budaya Hakka Taoyuan in utara bandar raya Taiwan.

(Chin Hung-hao)

71

Taiwan terkenal dengan percampuran

budaya tradisional dan moden yang

mempesonakan. Demi memperkenalkan

sejarah negara dan kepelbagaian budaya,

muzium-muzium seperti Muzium Istana

Negara, Muzium Taiwan dan Muzium

Sejarah telah didirikan di seluruh Taiwan.

KEBUDAYAAN

FAKTA PENTING:Taiwan menjadi pusat kepada industri muzik pop Cina.

Muzium Istana Negara di bandar raya Taipei memiliki salah satu koleksi artifak lama Cina yang terbesar di dunia.

72

Seni bina tradisionalnya merupakan satu lagi tarikan yang

bukan sahaja kelihatan dalam beberapa buah tokong di

Taiwan, tetapi juga pada banyak struktur lama yang dibina

semula dan digunakan sebagai pusat komuniti, kedai

kopi, stor dan tempat awam yang lain. Hakikatnya, banyak

aspek seni, kraf, dan amalan Cina tradisional dipelihara

dengan lebih baik di Taiwan berbanding tempat lain di

dunia. Misalnya, Taiwan adalah salah satu tempat yang

masih menggunakan aksara Cina tradisional, sementara

pertandingan kaligrafi selalunya mendapat sambutan

hangat.

Rukun tradisional agama Buddha, Konfusianisme dan

Taoisme masih dipraktikkan dari sambutan perayaan di

tokong dan kesusasteraan hingga ke seni visual dan seni

persembahan. Pelawat juga sempat mempelajari warisan

orang Hakka, Holo dan penduduk asli di negara ini. Taiwan

juga berkongsi kekayaan budayanya dengan seluruh dunia

melalui program seperti pusat sumber Akademi Taiwan.

Pada masa yang sama, bandar raya besar di Taiwan

merupakan metropolis maju yang menawarkan

pilihan hiburan dari siang hingga malam. Kewujudan

pelbagai kumpulan tarian moden dan arena muzik yang

meriah langsung tidak menghairankan kerana Taiwan

merupakan pusat bagi muzik pop Cina, atau dikenali

sebagai Mandopop dunia ini. Industri televisyen dan

filem tempatan mula bangkit semula beberapa tahun

ini, sementara ledakan sektor budaya dan kreatif dalam

73

negara jelas dilihat dalam kedai pereka fesyen, pasar raya

dan pameran yang bertambah banyak setiap tahun.

Daripada seni kesusasteraaan hingga perayaan masyarakat

dan suasana meriah di pasar malam, tradisi Taiwan

selalunya berkait rapat dengan kehidupan seharian,

lebih-lebih lagi dalam budaya berkembang pesat ini yang

membolehkan masa lampau membekalkan daya hidup

dan kedalaman kepada masa kini.

KEBUDAYAAN

Persembahan sempena Golden Melody Awards 2016 bagi Muzik dan Kesenian Tradisional

menekankan aspek agama orang kebanyakan.(Dengan ihsan Kementerian Kebudayaan)

Seorang pengunjung sedang

membaca-baca novel di kedai buku Thinkers ‘ Theatre

dan ruang persembahan di daerah Dadaocheng, bandar

raya Taipei. (Chin Hung-hao) 75

Kepelbagaian media di Taiwan dapat dilihat melalui saluran keluar yang terlalu banyak dan persaingan sengit dalam industri tersebut. Liputan akhbar negara tersebut beroperasi dalam salah satu persekitaran terbebas di seluruh Asia.

MEDIAMASSA

Taiwan menduduki peringkat pertama dalam kebebasan akhbar di seluruh Asia untuk enam tahun berturut-turut dalam Indeks Kebebsan Akhbar Dunia 2018 yang diumumkan oleh Wartawan Tanpa Sempadan.

Pemilikan telefon pintar mencapai 89.48 peratus pada 2017.

FAKTA PENTING:

76

Sumber: Kementerian Kebudayaan dan Suruhanjaya Komunikasi Negara

21.03%

45.64%

89.85%

MAKLUMAT PENTING

KADAR PENEMBUSAN TELEVISYEN KABEL DIGITAL

171

5

115

988

15,754

65Stesen radio

Stesen televisyen

daratan

Satelit Pembekalpenyiaran

Syarikat penerbitan dan pengedaran

program televisyen dan radio

Syarikat penerbitan audio (cakera padat

dan lain-lain)

(290 saluran)

Operator televisyen

kabel

247Penerbitan

surat khabar

(2017 statistik)

99.08%

2012

2013

2015

2017

1,23932

Penerbit majalah

Agensiberita

77

Taiwan mencapai kedudukan tertinggi di seluruh Asia untuk enam tahun berturut-turut dalam Indeks Kebebasan Akhbar Dunia 2018 yang dikeluarkan pada 25 April olehRSF yang berpangkalan di Perancis. Dalam kajian selidik antara 180 negara dan wilayah, Taiwan melonjak tiga anak tangga ke tempat 42, satu tempat di hadapan Korea Selatan,dengan Jepun, ke-67; Hong Kong, ke-70; Singapura, ke-151; dan China, ke-176. Norway, Sweden dan Belanda mengungguli indeks tersebut mengikut urutan.

Kebanyakan jenis media terlibat dalam peralihan industri ke bentuk pengedaran digital.

Percetakan majalah dan surat khabar, termasuk empat akhbar utama, semakin ketinggalan berbanding dengan pesaing-pesaing di Internet. Dengan menggunakan kekuatan Taiwan dalam teknologi maklumat dan komunikasi, e-penerbitan sedang menyuntik semangat baharu dalam pembangunan dan industri penerbitan buku tempatan yang mengeluarkan 40, 401 tajuk buku baharu tahun lepas.

Pendigitalan televisyen kabel bukan sahaja menambah baik pengalaman visual penonton dengan ketara, malahmembuka peluang kepada perkhidmatan jalur lebar yanglebih inovatif dan berbagai-bagai. Dengan proses pendigitalanhampir sempurna, televisyen kabel kini menjadi platform penting untuk pelbagai aplikasi multimedia.

MEDIA MASSA

Dinding berhias pada

Perkampungan Tentera Pelangi di bandar

raya Taichung menarik perhatian pelawat dari dalam

dan luar negara. (Dengan ihsan kerajaan bandar raya Taichung) 79

Dengan gabungan budaya yang unik, pemandanganyang menakjubkan, kepelbagaian jenis masakan, kehidupan bandar yang menyeronokkan dan industri hospitaliti yang berkembang maju, Taiwan menjadi destinasi impian bagi pelbagai golongan pelancong. Warganegara dari 60 buah negara dan wilayah layak masuk tanpa visa selama 30 atau 90 hari.

MELAWAT KE TAIWAN

FAKTA PENTING:Warganegara dari 60 buah negara dan wilayah boleh memasuki Taiwan tanpa visa selama 30 atau 90 hari.

Taiwan mempunyai talian penting maklumat pelancongan pelbagai bahasa 24 jam (0800-011-765).

80

Selain landasan kereta api konvensional sepanjang kira-kira 1,100 kilometer, Taiwan mempunyai sistem rel berkelajuan tinggi sepanjang 350 kilometer di pantai barat. Tren berkelajuan tinggi ini membolehkan perjalanan antara Taipei dan Kaohsiung dalam masa 94 minit. Kedua-dua buah bandar raya ini dilengkapi sistem transit laju massa yang terkini.

Pameran Perdagangan AntarabangsaMajlis Pembangunan Perdagangan Luar Taiwan telah menganjurkan pameran perdagangan sepanjang tahunyang merangkumi seluruh lingkungan industri. Lokasi utamanya termasuklah Dewan Pameran Pusat Dagangan Dunia Taipei No.1 dan No.3, Dewan Pameran Nangang dan Pusat Pameran Kaohsiung di bahagian selatan Taiwan.Untuk maklumat lanjut, sila layari www.taiwantradeshows.com.tw

Maklumat Umum untuk PelawatKerajaan menyelenggara banyak laman web dan talian penting untuk memberikan maklumat tentang perjalanan, kehidupan dan kerjaya di Taiwan kepada warga asing.

Laman web/ Talian penting Bahasa

Biro Pelancongan Taiwanwww.taiwan.net.tw

Inggeris, Perancis, Jerman, Indonesia, Jepun, Korea, Malaysia, Sepanyol,

Thai, Vietnam

Talian Penting Maklumat Perjalanan 0800-011-765 (24 jam) Mandarin, Inggeris, Jepun

Agensi Imigresenwww.immigration.gov.tw Mandarin, Inggeris

Talian Penting Maklumat UntukWarga Asing 0800-024-111

24 jam: Mandarin, Inggeris, Jepun9:00-17:00 pada hari bekerja: Indonesia, Khmer, Thai, Jepun

81

Dua tatalas, sampan tradisional yang dihasilkan oleh puak Tao asli Taiwan,

dinaikkan ke darat di Lanyu, atau Pulau Orkid. (Yeh Jui-tsung)

PESTA & ACARA UTAMA

* Untuk maklumat lanjut, sila layari laman web Biro Pelancongan di eng.taiwan.net.tw**Pesta Tanglung Taiwan diadakan di bandar raya atau

wilayah yang berlainan setiap tahun. Ia akan diadakan di Wilayah Pingtung pada tahun 2019.

Bulan Pesta/Acara*

Jan. Sambutan Tahun Baharu

Feb. Pameran Buku Antarabangsa Taipei

Mac Pesta Tanglung Langit Antarabangsa Pingxi

Pesta Bunga Api Sarang Lebah Yanshui, Tainan

Pesta Tanglung Taiwan**

April

Pesta Mazu Antarabangsa (ziarah keagamaan)

Pesta Bunga Hakka Tung

Pesta Bunga Api Lautan Penghu

Pesta Seni Arca Pasir Fulong

Mei Pesta Seni Muzik Musim Bunga

Jun Pesta Bot Naga Lugang

Aktiviti Berkayak Xiuguluan

Julai Pesta Belon Antarabangsa Taiwan

Pesta Muzik Rock Hohaiyan Gongliao

83

PESTA & ACARA UTAMA

Ogos Pameran Masakan Taiwan

Sep.

Pesta Renang Antarabangsa Tasik Sun Moon

Karnival Teluk Tercantik di Penghu

Okt.

Pesta Menunggang Basikal, Muzik dan Bunga Api Tasik Sun Moon

Kesenian Taipei(Pesta Kesenian Kontemporari Antarabangsa)

Pesta Kesenian Asia Muzium Istana Nasional

Pesta Kesenian Pengukiran Kayu Sanyi

Nov.

Eksposisi Flora Dunia Taichung

Pesta Keamanan Garam Kunshen Wangye (kebudayaan rakyat)

Taiwan Open of Surfing

Maraton Taroko Gorge

Maraton Merentas Laut Penghu 2018 - Pulau Gailardia

Pesta Burung Asia

Dis. Maraton Taipei

(diilustrasi oleh Cho Yi-ju)

84

Bahagian Utara TaiwanMuzium Istana Negara: www.npm.gov.twTaipei 101: www.taipei-101.com.twMuzium Seramik Yingge: www.ceramics.ntpc.gov.twDewan Peringatan Chiang Kai-shek: www.cksmh.gov.twTokong Lungshan: www.lungshan.org.twTaman Negara Yangmingshan: www.ymsnp.gov.twKawasan Permandangan Pantai Timur Utaradan Yilan: www.necoast-nsa.gov.twKawasan Pemandangan Pantai Utara danGuanyinshan: www.northguan-nsa.gov.tw

Bahagian Tengah TaiwanKawasan Pemandangan Tasik Sun Moon: www.sunmoonlake.gov.twKampung Kebudayaan Orang Asli Formosan: www.nine.com.twKawasan Pemandangan Tri-Mountain: www.trimt-nsa.gov.twInstitut Penyelidikan dan PembangunanBarangan Kraf Taiwan: www.ntcri.gov.twPerbandaran Lukang: www.lukang.gov.twMuzium Negara Sains Semula Jadi: www.nmns.edu.twTaman Negara Yushan (Gunung Jade): www.ysnp.gov.tw

TARIKAN UTAMA PELANCONG

Bahagian Timur TaiwanTaman Negara Taroko: www.taroko.gov.twKawasan Rekreasi Hutan Taiwan: recreation.forest.gov.twKawasan Pemandangan Pantai Timur: www.eastcoast-nsa.gov.twKawasan Pemandangan Lembah Rengkahan Timur: www.erv-nsa.gov.tw

Bahagian Selatan TaiwanTaman Negara Kenting: www.ktnp.gov.twKawasan Pemandangan Alishan: www.ali-nsa.netKawasan Pemandangan Siraya: www.siraya-nsa.gov.tw

Pulau-Pulau SekitarTaman Negara Kinmen: www.kmnp.gov.twKawasan Pemandangan Penghu: www.penghu-nsa.gov.twKawasan Pemandangan Matsu: www.matsu-nsa.gov.twPulau Hijau dan Pulau Orkid: tour.taitung.gov.tw

TARIKAN UTAMA PELANCONG

Taman Negara Taijiang (Jimmy Lin)

86

Mata WangDolar Taiwan Baharu (NT$ atau TWD)Kadar pertukaran: NT$31.05 setiap AS$1 (Ogos 2018)

Perbezaan MasaSemua wilayah berada dalam zon masa yang sama,UTC + 8 jam (tiada pelarasan bermusim)

Kad Kredit dan Cek KembaraKad kredit utama diterima secara meluas. Cek kembara boleh ditunaikan di bank pertukaran asing, hotel dan kedai berorientasikan pelancongan.

Pemberian TipPemberian tip bukan suatu budaya di Taiwan. Caj perkhidmatan sebanyak 10 peratus biasanya dikenakan pada kadar bilik, hidangan di hotel dan restoran.

ElektrikAC 110 V / 60 Hz

Maklumat VisaBiro Hal Ehwal KonsulKementerian Hal Ehwal Luar NegeriTelefon: (+886-2) 2343-2888Laman: www.boca.gov.tw

Peraturan KastamPentadbiran KastamKementerian KewanganTelefon: (+886-2) 2550-5500 sambungan 2116Laman: web.customs.gov.tw