Tereny zalewowe w Gminie Czernichów.

II USMOchrona Środowiska

Janusz Gwadera

Unormowania w prawie wodnym, wyznaczenie, zagospodarowanie.

Główne punkty prezentacji.

• Teren zalewowy. • Prawo wodne• Definicja.• Wyznaczanie. Co oznacza: Q1%, Q10%?• Gleby.• Zagospodarowanie.

W prawie wodny,

• jako powódź - takie wezbranie wody w ciekach naturalnych, zbiornikach wodnych, kanałach lub na morzu, podczas którego woda po przekroczeniu stanu brzegowego zalewa doliny rzeczne albo tereny depresyjne i powoduje zagrożenie dla ludności lub mienia.

Prawo wodne

• Art. 83 ust. 1 PW wskazuje, że obszary potencjalnego zagrożenia powodzią to tereny narażone na zalanie w przypadku:

• 1) przelania się wód przez koronę wału przeciwpowodziowego,

• 2) zniszczenia lub uszkodzenia wałów przeciwpowodziowych,

• 3) zniszczenia lub uszkodzenia budowli piętrzących albo budowli ochronnych pasa technicznego.

Wisła w CzernichowieNWysokość obwałowań 2,5 – 5 m.

Teren zalewowy

• To obszar bezpośredniego zagrożenia powodzią, między linią brzegu a wałem przeciwpowodziowym lub naturalnym wysokim brzegiem, w który wbudowano trasę wału przeciwpowodziowego, a także wyspy i przymuliska.

• W warunkach gminy Czernichów są to tereny położone w międzywalu Wisły oraz między obwałowaniami końcowego odcinka potoku Rudno.

Wały przeciwpowodziowe.

• Ograniczają obszar bezpośredniego zalania, po wystąpieniu wody z koryta rzeki.

• Do ustalenia wysokości wałów dla ochrony przeciwpowodziowej uwzględniana jest

tzw. wysokość wody 100-letniej, nazywaną przepływem Qmax1%.

Schemat budowy wału przeciwpowodziowego.

N

Zgodnie z ustawą Prawo wodne, dla zapewnienia szczelności i stabilności wałów przeciwpowodziowych zabrania się:

• - przejeżdżania przez wały oraz wzdłuż korony wałów pojazdami, konno lub przepędzania zwierząt, z wyjątkiem miejsc do tego przeznaczonych;

• - uprawy gruntu, sadzenia drzew lub krzewów na wałach oraz w odległości mniejszej niż 3 m od stopy wału po stronie odpowietrznej;

• - rozkopywania wałów, wbijania słupów, ustawiania znaków przez nieupoważnione osoby;

• - wykonywania obiektów budowlanych, kopania studni, sadzawek, dołów oraz rowów w odległości mniejszej niż 50 m od stopy wału po stronie odpowietrznej;

• - uszkadzania darniny lub innych umocnień skarp i korony wałów.

Uwarunkowania i kierunki zagospodarowania …

Tereny narażone na zalanie o prawdopodobieństwie jeden raz na sto lat (Q1%)

Q1% i Q10%• Mapa stref zagrożenia powodziowego zawiera następujące

elementy:• - bezpośrednią strefę zagrożenia powodziowego dla

prawdopodobieństwa przewyższenia przepływu maksymalnego Q=1% oznaczoną jako Q1% (A1) ,

• - bezpośrednią strefę zagrożenia powodziowego dla prawdopodobieństwa przewyższenia przepływu maksymalnego Q=10% oznaczoną jako Q10% (A10),

• - strefę potencjalnego zagrożenia powodziowego dla prawdopodobieństwa wystąpienia przepływu maksymalnego Q=1%.

• Obliczone rzędne zwierciadła wody odpowiadające przepływowi maksymalnemu o prawdopodobieństwie przewyższenia 1% oraz 10% naniesiono zgodnie z układem warstwic na podkładzie topograficznym.

Jak sporządza się mapy Q1% i Q10%

• W obliczeniach hydraulicznych przyjmuje się jako warunek brzegowy rzędną zwierciadła. Zakłada się najniekorzystniejszą sytuację – najwyższy poziom zwierciadła wody wyznaczony dla przepływu Q1%, tzn. np. rzędną 207,9 m.n.p.m. Rzędna ta wyznaczona w obliczeniach i zbliżona do wartości oszacowanej w opracowaniu IMGW.

• Wyniki obliczeń profilu zwierciadła wody dla przepływów maksymalnych o prawdopodobieństwie przekroczenia 10% i 1%, przedstawia się w postaci:

• graficznej jako profil podłużny rzeki z zaznaczonym przebiegiem linii zwierciadła wody dla poszczególnych wydatków.

Obliczenia hydrauliczne profilu zwierciadła wody wykonuje się dla maksymalnych przepływów o różnych prawdopodobieństwach przewyższenia. Przepływy maksymalne Q10% i Q1% są podstawą do wyznaczania stref zagrożenia powodziowego. Wartości przepływów irozkład wydatków wzdłuż poszczególnych cieków przyjmuje się zgodnie z obliczeniami hydrologicznymi.Obliczenia uwzględniają stan istniejący i opierają się na aktualnych pomiarach.

Model rzeki nieobwałowanej

Model rzeki obwałowanej

Stopawału

Obszar międzywalaN

Zagospodarowanie• Zakazy dotyczące zagospodarowania obszarów bezpośredniego

zagrożenia powodzią formułuje art. 82 ust. 2 PW. Dotyczą one w szczególności:

• 1) wykonywania urządzeń wodnych oraz wznoszenia innych obiektów budowlanych,

• 2) sadzenia drzew lub krzewów, z wyjątkiem plantacji wiklinowych na potrzeby regulacji wód oraz roślinności stanowiącej element zabudowy biologicznej dolin rzecznych lub służącej do wzmacniania brzegów, obwałowań lub odsypisk,

• 3) zmiany ukształtowania terenu, składowania materiałów oraz wykonywania innych robót, z wyjątkiem robót związanych z regulacją lub utrzymywaniem wód oraz brzegu morskiego, a także utrzymywaniem lub odbudową, rozbudową lub przebudową wałów przeciwpowodziowych wraz z ich infrastrukturą.

Mady rzeczne.-mineralno-organiczne.- uwarstwienie o różnym składzie granulometrycznym.-powstają wzdłuż doliny rzecznej w obrębie terasy zalewowej.- zazwyczaj żyzne, przez co wykorzystywane rolniczo, z uwzględnieniem regulacji stosunków wodnych.

Zagospodarowanie

• Melioracje wodne. Polegają na regulacji stosunków wodnych w celu polepszenia zdolności produkcyjnej gleby, ułatwienia jej uprawy oraz na ochronie użytków rolnych przed powodziami.

• Poldery przeciwpowodziowe.• Uprawy wierzby wikliny.(za zgodą marszałka

województwa).

Schemat polderu przeciwpowodziowego

Polder zamknięty Polder otwarty

• Dziękuję za uwagę