Toruń, 25 listopada 2016

Zbigniew Stanisław Szewczak

25 lat Internetu na UMK w Toruniu

O ówczesnym sprzęcie i oprogramowaniu

TCP/IP

Internet

protokół TCP/IP

Information Technology

ARPANET – Defence Research Project Agency

TCP : Vint Cerf & Bob Khan (1972)

Information Science Institute (ISI) (1978) meeting n/t protokołu TCP

Vint Cerf & Jonathan Postel & Danny Cohen

protokoły TCP odpowiedzialne za routing muszą być wydzielone

powstaje protokół IP (trasowanie, routing)

1978 – Internet: hosty i routery (serwisy, klienci)

Toruń 1978

https://www.mimuw.edu.pl/popularyzacja/hist-inf.html

Luty 1978: obrona mgr (A. Kłopotowski) tw. graniczne

Czerwiec 1978: rozpocząłem pracę w OOO UMK

Czerwiec 1977: Jan Chyliński (syn Bieruta) przydziela UMK i Elanie komputery JS R-32 w ramach RI-14

https://pl.wikipedia.org/wiki/R-32

Klon ELWROwski: IBM 360 model 50

Pamięć ferrytowa 256 kB, CPU ~500ns = 2MHz

zmieniona później na półprzewodnikową 512/1024 kB

System dwumaszynowy z T. Cieplakiem dla ELWRO

Phoenix system na R-32

https://en.wikipedia.org/wiki/Phoenix_(computer)

System IBM/360

Organizacja IBM/360 (1965) Model 30 - pamięć: 64kB, transfer I/O: 250kBps

Model 40 - pamięć: 256kB, transfer I/O: 400kBps

Model 50 - pamięć: 256kB, transfer I/O: 800kBps

R-30 - ZSRR, R-32 – Polska (wydajność 4xR-30)

Model 75- pamięć: 512kB, transfer I/O: 1250kBps

CENTRALNE STEROWANIE

http://www.beagle-ears.com/lars/engineer/comphist/ibm_nos.htm

16x32b rejestrów, 4x64b rejestrów zmiennoprzecinkowych

kodowanie znaków 8-bitowe: EBCDIC

system operacyjny - MFT, MVT, MVT/TSO

dyski twarde - 2311 (7.25MB), 2314 (29.2 MB)

IBM/360 model 85 - pamięć podręczna (1969 )

IBM 360/50

OS/MVT

R-32

Karta perforowana

Język opisu zadań - JCL

Karty sterujące określają jak system operacyjny ma zadanie traktować

//MYJOB JOB MSGLEVEL=(1,1), CLASS=A //STEP1 EXEC PGM=EDIT //OUT DD DSNAME=MYSET,DISP=OLD, // DCB=(LRECL=80, RECFM=FB) //SYSIN DD * .....................dane.................. /* //STEP2 EXEC SORTC

Działanie systemu wsadowego

perforowanie kart

dostraczenie kart operatorowi

prośba o wczytanie kart

montowanie taśmy do wykonania zadania

montowanie taśmy do zapisania wyników

IBM 370/155

CPU cykl 115ns ~ 9MHz, RAM 1MB, HDD 100MB

http://www.roylongbottom.org.uk/mips.htm#anchorIBM6

https://www-

03.ibm.com/ibm/history/exhibits/mainframe/mainframe_PP3155.ht

ml

System Phoenix w Computer Laboratory, Cambridge, UK

wielodostęp zdalny, shell unixowy (zamiast TSO), wydajność

Barry Landy – główny projektant systemu Phoenix

1982, IBM 370/165->IBM 370/XA

https://en.wikipedia.org/wiki/Phoenix_(computer)

Toruń: implementacja na R32, Cambridge Ring

prezentacja J. Ludwichowskiego na YouTube

System 370 - organizacja

Disk

Storage

Disk

Storage

Disk

Storage

Drum

Storage

Magnetic

Tape

Printer

Card Read

Punch

Byte

Multiplexer

Channel

Block

Multiplexer

Channel

Selector

Channel

Main

Storage

Central

Processing

Unit (CPU)

Data Transfer Lines

CPU-Channel Control Lines

Channels Control Units Input/Output (IO) Devices

Console

Printer-

Keyboard

System IBM 370/155

Titan Standalone Debugging System (TSDS)

BCPL – kompilator (poprzednik B, C, C++,...) http://en.wikipedia.org/wiki/BCPL

Zamiana typu float na int w BCPL-u (na IBM/OS) kompilator generuje m. in. rozkaz AD R2, x’4f08000000000000’

W 1987 roku odkryłem błąd w działaniu mikrorozkazów R32 realizujących rozkazy zmiennoprzecinkowe AD, ADR, SDR niezgodność w dokumentacji dla architektury logicznej EMC R30 z

dokumentacją IBM (interpretacja tzw. bitu przeniesienia)

Wtedy R-32 był wykorzystywany do obliczeń głównie przez chemików kwantowych (obliczenia zmiennoprzecinkowe)

Co to jest przypadek? wystarczyło by kompilator generował równoważnie rozkaz

AD R2, x’4e80000000000000’ a błędu bym nie odkrył!!!

Phoenix na RIAD 32

I Światowa Wojna Protokołowa (1981)

1981 - Packet Switch Stream (UK, CCITT): X.25 https://en.wikipedia.org/wiki/Packet_Switch_Stream

1981 – BITNET: IBM SDLC/BSC

1981 – CSNet (Computer Science net (poza ARPANET)) - NFSNet

TCP/IP, e-mail, łącza dodzwaniane, tunelowanie X.25

1981 - IBM PC, 8086, 5MHz, 16b: MS DOS 1.0 - 8KB

interpreter BASICa +DOS, wielkość: 4000 linii kodu

http://www.freedos.org/

1985 – EARN : europejski BITNET (SDLC/BSC)

1985 – NSFNet (National Science Foundation net) Unix TCP/IP

sieć szkieletowa (backbone) -56 kbps ,1987 -1.5 Mbps,1990-45 Mbps

1985 – PSS, SERCnet ->JANet (backbone – 2Mbps)

NFSNET

Cambridge 1989

IBM 3084D/Q

http://www.computermuseum.org.uk/fixed_pages/IBM3084.html

system MVS/XA, 16MB RAM, 2 procesory K 3081 (38MHz ~ 26ns = CPU 486DX), HDD (~3GB)

https://en.wikipedia.org/wiki/IBM_3081

https://www-

03.ibm.com/ibm/history/exhibits/storage/storage_3380c.html

prace w systemie Phoenix, implementacja TeX’a

University of London CC JANet (UK) - 64kbps , X.25, backbone (2Mbps)

https://en.wikipedia.org/wiki/JANET

https://en.wikipedia.org/wiki/University_of_London_Computer_Centre

protokół HTTP - Tim Berners-Lee (CERN, 1989)

prof. Maurice Wilkes & Barry Landy

PASK

1986 – Krajowa Akademicka Sieć Komputerowa

CPBR Nr 8.13, protokół X.25

Pomorska Akademicka Sieć Komputerowa

1989: węzeł X.25 do Warszawy, Gdańska, Poznania i Bydgoszczy

Procesor telekomunikacyjny EC 8371.01 (STARLINK)

Centrala komutacji pakietów CKP-8 (OBRT)

łącza dodzwaniane (komutowane): 1200 bps, 2400 bps

połączenia terminalowe

użyteczność prawie zerowa (w moim przypadku jednak duża

bowiem zdobyłem doświadczenia)

POLPAK – sieć X.25 TPSA (1991)

EARN (BITNET)

17 lipca 1990 – podłączenie PLEARN w CIUW (W-wa) do DKEARN

Grudzień 1990:podłączenie kontrolera terminali IBM 3270 do PLEARN

protokół BSC, łącze trwałe 9600 bps

Instalacja multipleksera MEMOTEC DM404 (MUX): 4 porty, 19.2kbps

Sieć KASK - protokół X.25

Instalacja IBM 4381 wraz z procesorem telekomunikacyjnym IBM 3705 w Toruniu (początek 1991)

System IBM VM/SP 6, CPU 19,2 MHz (CPU 486DX: 50MHz)

protokół SDLC (IBM 3705) obsługiwany przez MUX

Instalacja węzła sieci EARN PLTUMK11 A. Smereczyński, CIUW, 27.03.1991

e-mail, file transfer, terminal zdalny, LISTSERV

Kontroler terminali w BU UMK, ATR Bydgoszcz, ART Olsztyn

IBM 4381

http://www-03.ibm.com/ibm/history/exhibits/mainframe/mainframe_PP4381.html

DM-400

TCP/IP (1991 koniec I ŚWP)

Naukowa Akademicka Sieć Komputerowa

wiosna 1991, IP UW - 17 sierpnia 1991 r.

Seminarium TCP/IP : 11/12 września 1991

Linux 0.01: 17 września 1991 (Linus Torvalds)

listopad 1991 - UMK: połączenie internetowe do CIUW

listopad 1991- JANET: X.25->TCP/IP (JIPS)

Klasa adresowa C: 192.124.116.0 (grudzień 1991)

Luty 1992: klasa adresowa B 158.75.0.0

17 - 21.02.1992 - seminarium sieciowe dla Europy Centralnej, Wiedeń

31.03 -17.04.1992 - szkoła sieci komputerowych (Trieste, Italy)

Seminarium NASK – listopad 1992

Rys. Jolanta Szewczak

KA9Q (P. Karn, AmPR)

DM 404 - 1 port wolny

Protokół XON/XOFF dla SLIP

KA9Q wspiera SLIP, SMTP ale nie DNS

IBM PC AT 12Mhz (niekompatybilność sprzętu (modemy))

(b)Log od 1992

MS Virtual PC – msdos

Dr J. Hertzer (routing) - Stuttgart

Dr J. Sørensen (DNS) - Kopenhaga

Instytut Matematyki - podłączenie 15.05.1992 1989 - 486DX, 1.9M tranzystorów

zegar: 25-50MHz, szyna: 32b, pamięć: 4GB, wirtualna - 64TB

PCroute/Linux

PCroute (V. Morrison)

IBM PC AT 12/16Mhz; DOS tylko do zbootowania

floppy disks: 1,2/1,4 MB

2xRS232: 9.6 -38.4 kbps (chip 16550AF)

4xEthernet: karty WD8003E, WD8013EBT

Toruń TPSA: łącza galwaniczne (1/2 parowe):

modemy: GoRaMo Bph 2x9600/ MIL 2x48k

4150 pps (12MHz); 5800 pps (16Mhz)

brak HDD, monitora i klawiatury

prawie rok działania bez jakiejkolwiek interwencji

15 października 1992: Linux na IBM PC 386, 16MHz

Serwer: DNS, sendmail, Amateur Packet Radio Gateway (1995)

KA9Q - blog

…………………………………………..

15.05.92 Mamy pierwsza siec lokalna chodzaca w ramach klasy B. Instytut

Matematyki - domena: mat.torun.edu.pl, NS :sco1.mat.torun.edu.pl

(158.75.2.3).ZS

15.05.92 Nasza Class B - 158.75.0.0 - jest juz rozpoznawalna przez routery w

Europie(wykonalem traceroute z awssn5.uni-stuttgart.de).ZS

15.05.92 Wedlug informacji z PCQ BBS wersja PKZIP 2.01 jest hackerska,

dlatego skasowalem PKZ201.EXE( pub/compress/pkz201.wng).ZS

14.05.92 Od wczoraj POLIP(POLish Internet (Protocol)) jest podlaczony via lacze

satelitarne do Szwecji.ZS

……………………………………………

04.05.92 Wymienilem NANSI.SYS na nowsza wersje(/pub/ka9q/nansi33.zip) na razie

net-0411.exe zachowuje sie poprawnie(oprocz komendy test).ZS

01.05.92 Zarejestrowalem Class B -158.75.0.0(przyznany naszemu regionowi)- w

w bazie danych RIPE(whois.RIPE.net - 192.87.45.1).ZS.

27.04.92 Probowalem NET-0411.EXE - najnowsza wersje NOSa ale generuje ona

jakies smieci na ekranie. Jest to wersje z wuarchive.wustl.edu

mirrors3/ka9q/ka9q/net.aexe.ZS.

Węzeł NASK

12 listopada 1992– instalacja węzła NASK

router CISCO AGS+, CPU CSC3,

4xRS232(<64kbps); 2xEther; 2xV35(>64kbps)

2x Sparc2, HDD 1GB, RAM 32MB, 40MHz

SunOS 4.1.3: DNS (torun.pl, 75.158.in-addr.arpa), FTP, e-mail, gopher, dial-in….

Communication Server Cisco CS500

16 złącz (RS232)

2 linie dodzwaniane 9600bps

1 złącze Ethernet

1 złącze X.25 (PASK)

3 połączenia SLIP (Bydgoszcz, Olsztyn, Geofizyka)

modemy:V22bis/MNP5 (9600bps) i V32bis/MNP5 (14400bps)

NASK

backbone

Węzeł NASK (c.d.)

8 czerwiec 1993 - satelita Tele-X

wyniesiony na orbitę 2.04.1989 przez Arianne-2 (Gujana, fr.)

masa -2142 kg; zasilanie słoneczne - 3600W

system kontrolowany z Kiruny (Szwecja); czas życia 8 lat

strefa cienia w czasie przesilenia wiosenno-jesiennego (brak

łączności w ok. 2h ok. północy przez 3 miesiące)

http://space.skyrocket.de/doc_sdat/tele-x.htm

Stacja naziemna (na dachu WMiI )

antena - średnica 2.8m

uplink: 14.0 – 14.25 GHz, downlink: 12.5 – 12.75 GHz

prędkość: 64kpbs (256kbps w maju 1995)

opóźnienie w Toruniu: 260ms

Co dalej?

19.09.1997 – likwidacja łącza satelitarnego

20.02.1995 – Prawo

7.06.1995 – Socjologia

21.07.1995 – CKU

25.09.1995 – Włocławek

15.10.1995 – X LO

31.01.1996 – VII LO

23.08.1996 – Metron

19.09.1996 – Urząd Wojew.

23.12.1996 – Chełmża

29.04.1997 – Vinpol Toruń

9.06.1997 – Ascomp Toruń

17.11.1992 – Fizyka

1.02.1993 – Bydgoszcz

1.04.1993 – Astronomia

6.04.1993 – Piwnice

21.05.1993 – Biblioteka Gł.

15.09.1993 – IV LO

24.11.1993 – Geofizyka

29.12.1993 – WSOWRiA

6.04.1994 – Olsztyn

21.04.1994 – PEC Toruń

18.08.1994 – Apator Toruń

1994

21 podsieci - 1GB/tydzień

Zbigniew S. Szewczak

Uczelniane Centrum Technologii Sieciowych

SPRAWOZDANIE Z PRAC W 1999

1. Realizacja połączeń do sieci INTERNET

- testowanie łacza węzeł UMK – węzeł NASK w Toruniu po awarii

- downgrade łącza Toruń-Bydgoszcz do 256kbps

- eksploatacja łącza do TPNET

- eksploatacja łącza do NASK

2. Prace związane z eksploatacją routerów

- eksploatacja i rekonfiguracja routerów

- upgrade pamięci 2511

- rekonfiguracja routerów związana z przełączeniem na POL34

- prace w węźle NASK związane z zasilaniem

- wymiana sprzętu w węźle NASK oraz testowanie

3. Realizacja połączeń modemowych

- instalacja i testowanie połączeń modemowych

- eksploatacja linii modemowych

- eksploatacja dostępu dial-up w wiązce PBX

4. Prace nad nazewnictwem i adresacją w Internecie

- przydzielanie adresów sieci lokalnych i ich rejestracja

- prace nad instalacją DNS w oparciu o BIND-8.2.2

- rekonfiguracja serwerów domeny .torun.pl.

- prace nad regulaminem DNS oraz cennikiem DNS

5. Prace nad rozwojem systemu Linux

- propagowanie i dystrybucja Linux’a

- stały upgrade kompilatora GCC, jego bibliotek i jądra

6. Prace nad protokołami transmisji radiowej

- eksploatacja serwerów Packet Radio na IBM/PC

Wszystkie prace wykonano w 100%.

/Zbigniew S. Szewczak/

S T&E&M : Biology

“Computers were made for biology: biology

would never have advanced as it did without

the dramatic increase in computer power

and availability.” - Michael Levitt

http://www2.mrc-lmb.cam.ac.uk/achievements/lmb-nobel-prizes/2013-michael-levitt/

Science &Technology & Engineering & Mathematics

S&T&E M: Teoria prawdopodobieństwa

Z. Bai, Z. Fang, C.-Y. Liang, Spectral Theory of Large Dimensional Random Matrices and its Applications in Wireless Communications and Finance Statistics, Word Scientific, Singapore, 2014

"W ostatnich trzech, czterech dekadach mamy na świecie do czynienia ze stałym i znaczącym postępem w zakresie rozwoju zastosowań informatyki. Szybkość komputerów oraz pojemność pamięci wzrosła tysiące razy. Pozwoliło to na gromadzenie i analizę olbrzymich zbiorów danych. Rozwój ten silnie oddziaływuje na każdą dziedzinę nauki.”

"Chociaż współczesne technologie informatyczne pomagają nam w wielu aspektach, wyznaczają one także nowe wyzwania w statystyce. Cała klasyczna teoria twierdzeń granicznych wykorzystywana dotąd w statystyce zakłada, że wymiar danych jest stały. Niemniej jednak stwierdzono, że w sytuacji gdy wykorzystujemy klasyczne twierdzenia graniczne do analizy statystycznej danych wysokowymiarowych może to skutkować poważnymi błędami. Dlatego, jest czymś naturalnym pytanie czy istnieją alternatywne teorie, które mogłyby znaleźć zastosowanie w tej analizie. Teoria Macierzy Losowych okazuje się silnym narzędziem w rozwiązywaniu takich problemów."

Science &Technology & Engineering & Mathematics

Literatura C. B. Germain, Programming the IBM 360, Prentice-Hall Inc., 1967(tłum. ros., 1971)

H. Katzan Jr, Computer Organization and the System 370, Van Nostrand, New York, 1971 (tłum. ros., 1974)

H. Katzan Jr, Operating Systems. A Pragmatic Approach, Van Nostrand, New York, 1973 (tłum. ros., 1976)

W. G. Rudd, Assembly Language Programming and the IBM 360 and 370 Computers, Prentice-Hall Inc., 1976 (tłum. ros., 1979)

J. Stańko, Programowanie w języku Assembler JS EMC, Wyd. Pol. Wr., 1977

В. П. Данилочкин и др., Операционная система ОС ЕС–справочное пособие, Москва, 1980

J. Janyszek, Dziesięciolecie działalności WCSS 1995-2005

old.wcss.pl/X-lecie-WCSS-ksiazka.pdf

H. Ahmed, Cambridge Computing. The First 75 Years, Cambridge, 2012

www.cl.cam.ac.uk/downloads/books/CambridgeComputing_Ahmed.pdf

W. Stallings, Computer Organization and Architecture, Pearson, 2016

Z. Szewczak, On the dawn of Internet in Northern Poland 1991-1994. The implementer viewpoint, preprint, 2016

http://evonet.mi.fh-offenburg.de/en/zeitleiste/1978.php

Wikipedia