2012ko martxoaren 8a | XXXII. urtea | 561. zenbakia www.ttipi.net

EzkontzaGehigarri berezia � 10-22

ARANTZA � 26Mozorro Bestamartxoaren 17an

BERTSOLARITZA � 50Bardoak 2012 Ituren,Igantzi eta Leitzan

MERKATARITZA � 29/42Aukeren azokaDonezteben eta Elizondon

BAZTAN � 42‘Iruritan eskuaraz’eguna martxoaren 24an

Baztandarra kooperatibaren gasnategia25 bazkideren artean erosi berri duteGorramendi gasnategi berriak 25.000 kilo gasna egitea aurreikusiak ditu aurtenOrain arte Baztangoa Gasnategia zena kanpoko industria haundi baten esku gelditu baino lehen, bazkide batzuek pausua emaneta eurek erostea erabaki dute. Bazkideetatik 9 artzainak dira eta bi langile kontratatu dituzte produkzioa eta salmentarako. � 4-5

Joxelu RETEGI | Nafarroako Herri Kirol Federazioa

«Gazteak herri kiroletarahurbiltzea gustatuko

litzaiguke»Nafarroan herri kirolazabaltzeko lanean,

Nafarroako Herri KirolFederazioak 20 urte egin

berri ditu.

� 52

Kepa OLAIZOLA | Agoteei buruzko liburua idatzi du

«Oraingoz ez dithistorialari bakar batekzuzendu edo gezurtatu»Duela bi urte argitaratu zuenAgote secreto reveladoliburua eta apirilaren 13ansolasaldia eskainiko duElizondoko Arizkunenean19:30etik aitzinera. � 3

ARGAZKIA:ITZIAR ALFORJA

OIHANE LARRAÑEGI

Freestyle kiroleanEspainiako txapel-dun izan zen iaz 18urteko gazte berata-rra.

KIROLAK � 11

BERA � 23

Aitzinetik Sara,Legasa etaAzkainen egin denbezala, aurtengoGazte EgunaBeran ospatukoda larunbatean,egun osokoegitarauarekin.

2 | PUBLIZITATEAttipi-ttapa | 561 zbk.

2012.03.08

ELKARRIZKETA | 3ttipi-ttapa | 560 zbk.

2012.03.08

Aitor AROTZENAAgoteeiinguruandago-enmisterioguztiaargi-tu duzula diozu…Orainarteanagoteeibu-ruzidatzidenaeleberriakdira. Jende diskrimina-tuaetaumiliatuaizanze-la badakigu, baina inorkezdudatugarbirikeman.Ni ikertzen hasi nintzeneta liburua argitaratunuen duela bi urte.Etazeinzirenbadaago-teak?1209an albigense edokataroen kontrako gu-rutzada hasi zen. Urtehorretako uztailaren22an eta 23an 10.000pertsonahilzituzten.Gu-rutzada horretatik etaInkisiziotik ihesian Aki-taniara,Nafarroara,Eus-kadira, Aragoira joan-dakokataroakdiraago-teak, exodo handi batizan zen. Ulergarria da.207kataroerre zituzten1244an Montsegurren,ikaragarria izan zen etahorretatik ere iheseanjoan ziren. EkialdetikMendebaldera,Langue-docetikAkitaniaaldera,Akitania lurralde ingele-sa zelako orduan, etahan ez zegoen ez guru-tzadarik ezta Inkisizio-rik ere, bertan babesatopatuzuten.Horibaiez-tatu dezaket probakdi-tudalako eta liburuanageri dira. Esaldi bat,froga bat. Hori da ne-retzako historia eta ho-rrela lan egiten dut, be-harbadaurtetan injenia-

rielektromekanikoa izannaizelako. Bi urte badi-ra liburuaargitaratunue-la eta ez dut gezurta-pen bakarrik ere jaso.Baina gai honen ingu-ruanhainbat teoria, ar-tikulu, liburu… daude.Zergatikdiozuzureade-la zuzena?Kataroen pista segitunuen,pistazuzena.Ka-taroen eremuan, Tou-lousetik Montsegurre-ra, bada Agout izenekoibaia, baina XIII. men-deanokzitanerazsolas-ten zuten eta hizkuntzhorretan Agot erratenda. Horra agote hitza-ren jatorria. Orain arte-ko agoteei buruzko li-buru eta artikulu guz-

tiakberdinbukatzendi-ra: ez dakigu. Baina niksekretua azaleratu dut,egia topatu dut, egiaz-ki historiaargitudut fro-gekin eta frogekin.Eritasunakzituztelazio-ten,marginatuakbizizi-ren…Horidenaegiada?Legena edo lepra zute-laerratenzen,bainaho-ri gezur handia da. Inoizezzuten izanetahorierefrogatzendut,denakgar-biakziren.1960eta1977urteen artean ere Boza-ten ikerketa egin zuenMªCarmenAguirreDel-clauxmedikuaketaago-teek osasun ona zutelaerakutsi zuen. Ez zirenbertze arrazabatekoak,etadenakezziren ileho-

riaketabegiurdinak.De-netarikbazen.Bainabai,marjinatuakbizizirenba-tezereAkitanianetaNa-farroan legenarengezurhori zabaldu zelako, ezordeaAragoiedoGipuz-koan.Gainera,girixtino-ak izanagatik, San Jua-nen Biblia segitzen zu-ten eta hori arriskutsuazen Aita Sainduarenda-ko.Kataroenerlijioneho-ri ez berpizteko legenazutela zabaldu zen. Ge-zurra.Eskulangileonakerezi-rela aipatzen da. Zer-gatik?Ustezlegenazutelakoezzietenuztenlurra lantzenedoaziendakhazten,jen-dea beldur zelako. Zuraeta harriaren bitartez le-gena ez zela kutsatzenuste baitzen, harria etazura lantzera behartuakizan ziren eta hargin etazurgin bikainak izan zi-ren. Mendez mende eli-zak, zubiak eta itsason-tziak agoteek egin zituz-ten.Bainaexodoarenga-raian denak ez ziren jen-de xumeak, baziren po-break, baziren eskulan-gileak,bazirenburgesak,bainabaitazaldunakere.Ziburun, Jean de Mont-segur agotea Espainia-koKarlos V.aren armadaosoarenkapitainizanzen.Bertze agote batek, Je-an de Mallocq-ek sortuzituenCauteretsekobai-nuak.Hauekez zuten le-genik!Jendexeheakbai,baina zaldunek ez.

«Esaldi bat: froga bat». Hori da ama etxa-lartarra eta aita oiartzuarra zuen hendaiarhonen lan moldea. Eta sistema hori erabilizegindako lana argitaratu zuen duela bi urte

Agote secreto revelado liburua. Agoteakzein ziren, nondik etorri ziren eta zein bizi-modu eraman zuten argitu duela dio, inola-ko zalantzarik gabe. «Bi urteotan ez dit his-

toriatzaile bakar batek ere zuzendu edogezurtatu», aipatu digu. Apirilaren 13an,solasaldia eskainiko du ElizondokoArizkunenean,19:30etik aitzinera.

Kepa OLAIZOLA ARBURUA | «Agote Secreto revelado» liburuaren egilea

«XIII. mendean Inkisiziotik ihesianetorritako kataroak ziren agoteak»

UTZITAKO ARGAZKIAKepa Olaizola Donibane Lohizuneko portuan. Gibelean Ziburu ageri da, agoteen kabi.

ITZULPENA«Jendea 1000. urtekoBearnekoKartularioaz aritzenda baina nik bakarrikitzuli dut latinetikfrantsesera. Donazio-agiri bat bertzerik ezda, ez du agoteekininolako lotutarik.Testuan Christianushitza ageri dela ikusieta agoteekin lotuzuen historiatzailebatek. Izen arrunt batbertzerik ez da, bainahori erran eta bertze-ek errepikatu, azke-nean agoteei buruzkotontakeria pila batagertzen dira».

4 | ERREPORTAJEAttipi-ttapa | 561 zbk.

2012.03.08

barena izan da berrikiarte,etahoreginetaku-deatu izan du Baztan-goa izenekogasna.Bai-na nonbait, gasnategiaezdaerrentagarria izankooperatibarentzat etagalerakekarridizkio, in-bertsiohaundiaeginetahorri buelta ezin ema-nez ibili baitira.Errentagarria ez ze-

la ikusita, gasnategiasaltzea erabaki zuenBaztandarra Koopera-tibak. Erosteko intere-satu bat baino gehiagoagertuziren,etakanpo-ko industriaren batekerosteko aukeraren ai-tzinean, bertako zen-bait lagunek horri ate-rabideaemateapentsa-tu zuten: «penaematenzigulako kanpoko in-dustriahaundibatenes-kugelditzeak»,dioLour-des Iturbidebazkideak.Eta hala, bazkide ba-tzuek Gorramendi SATTransformazioNekaza-ritza Elkartea sortzeaerabakizuten.Joandenabenduaren15ean gel-

dituzengasnategiabaz-k ide ho r i en esku ,aitzinetik bilera bat bai-no gehiago egin ondo-tik. Egitasmoa aitzi-nera zihoan heinean,batzuk gibelerat geldi-tu zirela ere kontatu di-gu Iturbidek.25bazkidediraapus-

tuberri honenalde egindutenak.Elkarteakzor-tzi laguneko batzordeadu, eta Pantxo Etxebe-reamaiurtarrada lehen-dakaria. Hala ere, hila-betean behin eta era-baki potoloak tarteandaudenean, bazkideguztiak biltzeko asan-bladak egiten dituzte.Hortaz aparte, bi langi-lekontratatudituzte, IbaiEtxart salmentaardura-duna eta Joxemar iEtxart gasnagilea.Baz-kideetatik bederatzi ar-tzainak dira, Orabidea,Amaiur,Erratzu,Arizkun,Lekaroz eta Beuntza-koak.TarteandaudeAi-tor eta Jaime UrrutiaAmaiurkoanaiak.Hasie-rabatean, bederatzi ar-

G. PIKABEA | BAZTANIlusioz eta gogoz.

Halaxe hasi du ibilbideberria BaztangoGorra-mendigasnategiak.Ur-te hasieran ekin ziotengasnakegiteari, urtarri-laren 3an, zehazki, eta

hilabete honen erdial-deramerkaturatukodu-te lehendabiziko pro-duktua, Baztango ardilatxaren esne gordina-rekin egindako gasna,eta naturala, tratamen-durik gabekoa.

BaztandarraKoope-ratibak duela lauzpa-bortz urte eraiki zuengasnategian,ArizkungoOrdoki industrialdean,hortxe du egoitza Go-rramendi gasnategiak.Gasnategia kooperati-

GIZARTEA � GASNATEGI BERRIA BAZTANEN

Gorramendi izenarekingasna berriamerkaturatuko duteBaztanen hilabete honetanBaztandarra Kooperatibak egin zuen gasnategia25 bazkideren artean erosi dute berriki

Baztandarra Kooperatibak inber-tsio haundia egin zuen 2007angasnategi berria eraikiz. Bainaurteekin ez dela errentagarria

ikusi eta saltzea erabaki zuen.25 bazkidek erosi egin dutegasnategia eta hortik sortu daGorramendi gasna.

ARGAZKIA: TTIPI-TTAPAEzkerretik hasita, Ibai Etxart salmenta arduraduna, Lourdes Iturbide bazkidea eta Aitor eta Jaime Urrutia anaiak, Amaiurko artzainak.

ERREPORTAJEA | 5ttipi-ttapa | 561 zbk.

2012.03.08

Gorramendi gasnaren ezaugarriak ondo-koak dira:• Baztango ardi latxaren esnearekin egi-na da.

• Esnea, gatzagia, hartzigarria eta gatzadira bere osagaiak.

• Naturala da, eta ez dute tratamendurikerabiltzen.

• Esne gordinarekin egindako gasna da,pasteurizatu gabekoa.

• Betiko gasna ondua da.

BI IZENBi izen erabiliko dituzte gasna merka-turatzerako orduan. Gasna Gorramendiizenarekin bataiatu dute, eta izen horre-kin salduko dute gure eskualdean: «he-mengo jendeari, beharbada, Idiazabal-goa izateak ez dio deus erraten. Eta pu-

bliko horri hemengo gasna bat eskain-tzen saiatuko gara, badakite nor garen,nongo artzainak garen...», azaldu du IbaiEtxartek.Eskualdetik, kanpo,ordea, Idia-zabal jatorri izendapenarenbarreneansal-

dukodute,

Belai izenarekin. «Idiazabal kaliate ona-renbermatzaileadelako,bereizgarri bat»,dio Etxartek.Denaden,garbidute izenadiferentea iza-nagatik, gazta berdina dela, modu bere-

aneginda-koa.

Gorramendi eta Belai: bi izen, baina gazta berdina

tzain horien esnea era-biltzen ari dira gasnakegiteko. Urtean, guttigoitibeheiti, 170.000 li-troesnebildueta25.000kilogasnaegiteaaurrei-kusia dute, eta neurriaunitzetakoak: kilo ba-tekoak, kilo eta erdiko-ak,hirukilokoak...Egunbatean esnea bildu etahurrengoangasnakegi-ten dituzte.

KALITATEKO PRODUKTUAKalitatekogasnaona

egiteadutehelburu,etahortaz, hasiera-hasie-ratikkontrolakegitenaridira. Ibai Etxartek azal-dudigunez,«asteanbe-hin laginakhartzenditu-gu. Ahal den ezaugarrigehienak neurtzen arigaraetaartzain jakinba-ti zerbait goratubazaio,momentuan zuzentzensaiatzengara.Ahaliketaesne hoberena behardugu, hori baita gasnaona egiteko sekretua».Gasna on bat egite-

tik haratago, erronka«soziala» ere baduteGorramendigasnategi-an: «hemengo kultura,artzainen bizitza man-tentzea eta beraiei pre-zioduinbatbermatzea».Izan ere, gasnategia

kanpoko industriarenbatekhartu izatera, «es-nea prezio lotsagarrianordainduko l ieketeartzainei etabortzurtezartzainen erdiak desa-gertuko liratekeela»us-te dute. «Artzain haun-di batzuk baino ez lira-teke geldituko, bakoi-tza auskalo zein arra-zatako mila ardirekin».Horren ordez, «hemen-go ekonomia hemengelditzearen» alde egindute.Badakitemerkatuan

lehiatzea zaila izan dai-tekeela , «gasna aunitzdaudelakoetabertzear-di arrazen esnearekingasnarenekoizpenaau-nitz haunditu delako».Gorramendigasnarekin,ordea,ezduteprezioal-detik lehiatzeko asmo-rik: «gasna ona egitensaiatukogaraetabeze-roari hori eskaintzen.Gasnahorrekbadukos-tubat eta ezditugu, en-presa haundiek bezala,prezioak jeitsiko, geroartzaineiezordainzeko.Gasnak bere lana ba-du.Gureartzainekegu-nero ateratzen dituztebelagaira ardiak, udanmendira, gasna haueiegunero ematen diogu

buelta...».Aldehorreta-tik, «gasna ahalik etagehien mimatzen saia-tuko» direla azpimarra-tu digute, «guregandikhasi eta bezeroenganaailegatu bitarte». Beze-roei, berriz, «gasna ba-tzuk ona izatetik apar-te, gibelean artzain ho-rien biziraupena etakooperatibaren lanaetafilosofia daudela» era-kutsi nahi diete.Bere garaian, Baz-

tandarra Kooperatibak

40artzainenesneagas-na egitera bideratu na-hi izanzuten.Gorramen-dik, ordea, «mantso-mantso» hasi nahi du,bederatzi artzainekin,eta beharren araberaegokituz.Denaden, ar-gi utzi nahi izan dute«proiektua zabalik da-goela nahi duenaren-tzat. Ez da elkarte itxia,eta proiektuan partehartzeko prest dagoenedozein esku zabalikhartukodugu». Izanere,

Gorramendi gasnate-giaren helburua, «aha-lik eta artzain gehieneiesnea prezio duineansaltzeko aukera eska-intzeada».Etaoraingozesne guztiarekin gasnaegiteko asmoa baduteere, ez dute baztertuetorkizunean bertzela-koproduktuakmerkatu-ratzeko aukera, esneabere saltzea edo gaz-tanberak egitea, adibi-dez.«Denborakerranendu hori».

� IDIAZABALEN BARNE

DATUA

25.000KILO GASNA

egitea aurreikusi duteurtean, 170.000 litro

esnerekin.

BERTAKO ARTZAINAKAmaiur, Arizkun,Erratzu, Lekaroz,Lekaroz etaBeuntzakobederatzi artzainenesnea erabiltzen dutegasnak egiteko.«Mantso-mantso»hasi nahi dute.

ARGAZKIAK: ITZIAR ALFORJA ETA OIHANE LARRAÑEGIEgun batean esnea bildu eta hurrengoan gasnak egitendituzte Gorramendi gasnategian.

ttipi-ttapa | 561 zbk.

2012.03.086 | IRITZIA

Argitaratzailea Ttipi-Ttapa Fundazioa • Egoitza Anduetzeta, 12 • 31760 ETXALARTel. (+34) 948 63 54 58 • Faxa (+34) 948 63 54 57 • info@ttipi.net

Zuzendaria Aitor Arotzena Erredaktore burua Gurutze Pikabea Publizitatea Usoa Vicente, Amaia Odriozola Berriemaileak Esteban Arotzena, Juana Mari Saizar, KontxiKlaber,Ainhoa etaMaiderAnsa,ArkaitzMindegia,Franck Dolosor,Margari Etxenike,Koro Iratzoki,NereaAltzuri, Joseba Urrotz, Irune eta Itsaso Elizagoien,Maite Oteiza,MaiderPetrirena, Markel Lizasoain, Fermin Etxekolonea, Fernando Etxeberria, Izaskun Goñi, Joana Guerendiain, Martin Bertiz, Nerea Telletxea, Mattin Larralde, Juan Mari Barriola.

Fundazioaren Presidentea Pello Apezetxea Kudeatzailea Joxemanuel Irigoien Administrazioa Amaia GoiaLege Gordailua NA-1324/85 • ISSN 1578-4673 • Tirada 6.000 ale

Erakunde laguntzaileak Etxalar, Leitza, Goizueta, Arano, Areso, Baztan, Sara eta Senpereko udalak, Zugarramurdiko Akelarre elkartea, Bortzirietako EuskaraMankomunitatea, Malerrekako Zerbitzu Mankomunitatea

2012ko harpidetza sariak

Hego Euskal Herria . . . . . . . . . . . .38€ Europa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .56€ Baztan, Urdazubi eta Malerreka . . . . . . . . . . . . . . . .32€Ipar Euskal Herria . . . . . . . . . . . . .56€ Amerika eta Australia . . . . . . . . . .124€ Leitza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .16€

Eusko Jaurlaritzako Kultura Sailakdiruz lagundutako aldizkaria

Euskarabideakdiruz lagundutako aldizkaria

Egun berezia Munduaren erdiarentzat. Bertzeerdia ere emakume baten sabeletik ateriadelaahantzi gabe.Pobreziak,geroetagehia-go emakume aurpegia duela diote. Munduko lanorduen %67 emakumeek egiten dute, mundukosoldaten%10aren truke. Jabetzaren%1 bertzerikez omen dago emakumearen esku. Oraindik ereberdin-berdinak garela uste duzue?

Martxoaren 8ko datuak

EzpalaAitor AROTZENA

Nabarmentzekoak

Atzera begira � 1998.03.12 / TTIPI-TTAPA 225. zbk

Mendi Mutilak: Garai bateko lanbideaIzenburu horrekin, gure herriak mutil gaztez hustutzen zituen eta desagertze-ko bidean zegoen lanbideaz aritu zen TTIPI-TTAPA duela 14 urte (argazkian,1958an Ezkurratik joandako hamabi lagunak ageri dira, Italiako Jose enkarga-tuarekin). Lanbide gogorra zen, 1960. hamarkada bitarte ez baitzen motozerrasartu eta astelehenetik igande eguerdira bitarte aritzen ziren, goizetik gauera:«Han ez zen bestarik» zioten lanbide hartan aritutakoek. Ezkurrako PantxitoGorostiagak gogoratzen zuenez, «euskaldunak oso estimatuak izaten ginenmendi lanean».

Gauzakbarrerarenbertzealdetik ikusaraztengaituzten artikulu horietako bat irakurri nu-en egunkari batean duela denbora bat. He-rri ttikietako medikuetaz ari zen, larrialdietakoakzehazki.Nik, eta nik bezala, gutariko aunitzek me-dikuetan modu negatiboan pentsatu izan dugu,berandu ailegatzen direla, ez daudela ongi presta-tuak eta gisakoak. Bada, artikulu hori irakurrita, ezgenuen berdin pentsatuko. Ba al zenekien piste-tan barna ibiltzen dituzten autoak bereak pertso-nalak direla? Autoak izan dezakeen edozein ma-txura beraien kontura moldatu behar dutela? Per-tsona bat atenditzera lehenbailehen joateagatikisuna jasotzen ahal dutela auto partikularrak dire-lako?Bainaokerrena,berezezinduteoxigenobon-bonarik eraman, baina egiten dute, eriak lagun-tzeko. Eta orain, egoera hau imaginatu ondotik,mediku zerbitzua bere autoan, gure inguruan di-tugun pista horietan barna oxigeno-bonbonare-kin, desfibriladore (elektrikoarekin), dena autoarenerregai deposituaren ondotik, zera galdetzen ahaldugu: Premia guzti hauek betetzeko ez al dagobehar bezala prestatutako autorik?

Barreraren bertze aldetik

Nire txandaRuben GARATE

Joxe ETXEBERRIADoneztebeko erremontelaria

Egindako tantuak kon-tuan hartuz Oriamendi2010 enpresak egitenduen rankingaren ara-bera,baiurtarrileanbai-ta otsailean ere erre-montelarionena izandaDoneztebekoatzelaria.

Sébastien ANZIZARSarako pisutegikoa

2010. urtera arte, 40urtez animaliak edo ar-tilea pisatzeko SarakoIhartze berrian erabil-tzen zen pisutegiko ar-duradun izan da etaSarakoHerrikoEtxearenmedaila ukan du.

Xabi ARRAZTOAIruritako pilotaria

Malerrekako pi lotatxapelketanelitemailanbiurtezsegidan txapel-dunsuertatudenpilotaribakarra da Iruritakoatzelaria. Joan denurtean Onsalorekin etaaurtenDiazekinarituda.

IRITZIA | 7ttipi-ttapa | 561 zbk.

2012.03.08

Euskaldunok: Zer moduz zabiltzate? Ni pixka batahul nabil bihotzetik, baina esperantza amini batoraindik, haizea txistukadabilkit, eta iratzartzenarida hartza, udaberriaz goza dezagun amodioz beterik.Espainiak eta Frantziak ez diote oraindik behar bezalaeskua luzatu Euskal Herriari, eta ez dakit erantzungodioten garai itxaropentsu eta liluragarri hauetan. Bainaargi daukat Espainiak beremonarkiari eta Frantziak be-re errepublikari eutsiko diotela kosta ahala kosta eurenkonstituzioa eta legedia eskuetan.Beraz, euskaldunok, guk ere geureari eutsi behar dio-gu: gure lurraldetasunaren anaitasunari eta ametsei. In-dependentzia nahi dugu, horregatik eman baitzuten bi-zitza duela 500 urte gure arbaso euskaldunak, ausart,eta haiei ohore eginez eta ondoren etorri diren saiake-ra huts guztiengatik jokatu dezagun ausart, askatzekokateak eta gure esparru propioa sortzeko.Horretarako, badira hamaika arrazoi arlo guztietako kri-si garai hauetan:1. XX mendea hasi zenetik, Europa zahar honetan bi-koiztueginda independizatudirenherrialdeak,etaesta-tu propioa dute horrek dakarren abantaila guztiarekin,hala nola inori ez diote konturik eskatu behar urtero es-kumenak eskatzeko, ez dira bizi propinekin odola ereeman ondoren.2. 40 milioi espainiarren eta 60 milioi frantziarren krisiekonomikoaren zama 3 milioi euskaldunok ere eramanbehar dugu bizkar gainean, eta ez da justua, ala? 3 mi-lioi euskaldunok nahikoa dugu gure pisuarekin.3. Independentziazaletasuna gorantza doa estatu zur-runez osatutako Europa honetan, gurean eta kanpoan,eta ikusgarri egin behar dugu libre izateko euskaldunonnahia, erakutsi gu garela lehenbiziko europar beregai-nak.4. Baliabide natural eta ekonomikoak kudeatzea erra-zagoa da estatu txikietan, biztanle asko bizi ez den to-kietan, begira Suedia, Suitza, Luxenburgo eta Finlandiakasuei.Herrialdebatekoaberastasunahobekibanatzenda buruko.5. Arrazoi ekonomikoak indartsuak dira garaiotan, bai-na zer esanik ezgure kultura eta hizkuntzak aurrera egindezaten, euskararen lehentasuna ezarri behar da bote-rean, eta hori, euskaldunok, independente bagara lor-tuko dugu, etxe propioa dugunean.6. Espainiatik eta Frantziatik kanpo dena izango duguposible, euskaldun guztiok elkar harturik; Espainia etaFrantziarekin harremanonaknahi dituguberdinetik ber-dinera. Haiei onena opa diegu, ala?7. Baina utz gaitzatela hegan egiten libre, utz gaitzate-la gu geu izaten, utz gaitzatela hutsegiten eta erortzen.Guraso onak seme-alabei bezala.8. Eta zuk, kamarada, zer pentsatzen duzu, sentitzenduzu, independente izannahi duzuhobeki bizitzekoau-kera izan dezagun?Bitartean heldu eskutik, arren, maitasunez, izan gaite-zen zoriontsu bihotz bihotzez.

Independentziarakohamaika arrazoiAinara MAIA

2008an krisia hasi zenean LABetik argi ikusigenuen eta horrela adierazi genuen, kapita-lak eta patronalak krisi egoera hau erabili na-hiko zuela, langileok borrokaren bitartez lortu ge-nituen eskubideak murrizten joateko, eta zoritxa-rrez denborak arrazoia eman digu.Austeritatearen izenean,eta ‘merkatuek’holaagin-duta Espainiar estatuko gobernua (orduan PSOE-ren gobernua) murrizketak eta erreformak egitenhasi zen: lehenik lan erreforma bat, gero pentsio-en erreforma, langile publikoei inposatu zitzaiensoldata jeitsiera, negoziazio kolektiboaren errefor-ma eta azkenik PPren gobernuak onartu berri du-en lan erreforma.Euskal Herrian eskubi-deen galtze horren aur-ka langileokeraduinba-tean erantzun genuenkalean eta hiru grebaorokor egin genituen,bainahalaetaguztizereerreforma horiek inpo-satu egin zizkiguten;arrazoi sinple batenga-tik, Euskal Herriak ez du bere politika ekonomiko-ak erabakitzeko burujabetzarik beraz Madrilenonartzen dena inposatuko digute beti.Azken erreforma hau inoiz burutu den lan errefor-marik basatiena da, eta patronalari eskuak libreuzten dizkio nahi duena egiteko. Erran daiteke lanerreforma hau CEOEko lehendakariak idatzitakoaizan zitekeen eskatzen zuten guztia patronalarieman diote eta; kaleratzea merketu, kontratuakprekarizatu, Erregulazio espedienteak inposatze-ko gaitasuna, estatumailako hitzarmenei ahalmengeihago ematea eta abar luze bat.Egoera honen aitzinean langileok ezin dugu etxe-angelditu eta erantzuneginbehar dugu, baina kla-be garrantzitsu batean erantzun behar dugu; ezdaerantzunsindikal hutsa izanbehar, erantzunso-zial bat izan behar da. Greba deitu dugun sindika-tuetatikharatago, jendarteosobatenborrokaegunbat bihurtu behar dugu heldu den martxoaren 29-a. Euskal Herriak Madrileko gobernuari ozen erra-nen dio Euskal Herriak burujabetza behar eta na-hi duela bere politika sozio-ekonomikoak eraba-kitzeko eta bide horretan pausuak emanen ditu-gula, Greba orokorraren eguna prozesu horretanmugarri bat izanen delarik. Atera gaitezen aber-tzale etaezkertiar garenguztiakheldudenmartxo-aren29anMadrilekogobernuari oihukatzera ezdi-tugula inposaketarik onartuko eta gure burujabe-tzaren alde borrokan jarraituko dugula, hori da etagelditzen zaigun bide bakarra: inposaketen aurkaburujabetza lortzea.

M-29 Greba Orokorra, inposa-keten aurrean burujabetza!

«Langileok erantzunegin behar dugu,baina klabegarrantzitsu batean:ez da erantzunsindikal hutsa izanbehar, erantzunsoziala baizik»

Koldo SAENZ (LAB)

Kolaborazioak

8 | IRITZIAttipi-ttapa | 561 zbk.

2012.03.08

IRAKURLEAK MINTZO Orrialde honetan ahalik eta gutun gehien kabitze aldera, ez da komeni1.900 karaktere edo 24 lerro baino gehiagoko gutunak bidaltzea.TTIPI-TTAPAk eskubidea du gu-tuna laburtzeko. Gutunarekin batera bidali beharko dira datu hauek: egilearen izen-deiturak, he-rria eta harremanetarako telefonoa. Egilearen izen eta abizenarekin argitaratuko dira gutunak.

m e-Posta: info@ttipi.nete Posta: Anduetzeta, 12 31760 ETXALAR

d Tel.: 948 63 54 58 o Faxa: 948 63 54 57

Espainiarestatukolotsarenurteurrena

Saharaztan

Hainbeste urte pasadirenean, heldudenare-kin 36, estatuko aginta-riekemandakohitzano-la jaten duten ikusteakhori pizten digu, ez gu-txiago: lotsa.Lotsa-emangarria

baita Espainiar estatua-renmenpeegonzenhe-rribatekjasanduenbaz-terketaren aitzineko ez-axola sumatzea. Lotsa-emangarria da herri ho-rren lurraldearekin era-biltzenduzuenjolasmo-dua konprobatzea.Sahara Espainiako

kolonia izan zen, horrekduenesanahiosoarekin.Espainiarra izendatuzu-ten,‘patriaren’zatia,fran-kistei komenigarria iru-ditu zitzaienean. Saha-rarrenhobebeharrezus-tiatuzuteneta,gero,Ma-rokoaren hatzaparretanutzi ondoren, ‘esku gar-biketarena’itxuratzendu-zue.Ardura zuenada. Es-

painiak du, nazioartekolegearenaraberakoagin-taritza.Baino aldiro, gober-

nuaren aldaketa gauza-tzendenbakoitzean,an-tzerki lanberberaplaza-ratzen duzue: esanda-koa atzendu, bereiz utzieta huskeria bihurtu.Ez Nazio Batuen

aurrean, are gutxiagoMarokoren aitzinean, ezduzue inolaz ere saha-rarreneskubideakbabe-steko dagokizuen egin

beharrabetetzen.Arran-tza, fosfatoak, barazki-ak eta Ipar Afrikako hiri-koloniak... edota, hobeesana,“espainiar”enpre-sarien interesak duzueburuan.Horidazuenbe-netakokezka, hitzpoto-loen artean ezkutaturik.Zuen lorpenez gero

etamehegoak,ahulago-ak diren gu herritar xu-meen bizkar gelditu dasahararren biziraupena,jatekoa, sendatzekoa...nah i taezkoa dutengutxienezko laguntza.Konpromisoa hartu

duguetajarraitzekoprestgaude.Gureabetekodu-gu baino, agian, holakobatean,zueikontuakes-katzeko indarra bildukodugu.Gaur,1976ezgeroztik

36 urte pasiak, 2012otsailaren 27rako ez di-guzue beste altxorrikeman. Lotsa eta hase-rrearen pilaketa.Beste behin, berriro

ere, lelo bakarra: Saha-ra saharrarentzat!

AndereñoMaria Jesusi

Doneztebeko San Migueleta Mendaur ikastetxeak

Gaur egun, itsason-tzi handi batean itsasobareetageldietan zeharibiltzea erraxa egiten arizaigu.Bainazu,Donezte-bekoibaiaknahasiaketaindarrean jaisten zirela,txalupatxikibatekinitsa-soratu zinen eta olatueneraso eta bortizkeriariaurreeginez,eskolaneta

herrian gure hizkuntzaetakulturazabaltzealor-tu zenuen.Ikasle asko izanditu-

zu,eskolakoargiaknoiz-nahigauekobederatzie-tan itzali dituzu, zure ta-koien ahotsek errespe-tua sortzen zuten, zuremezuak pisuzkoak etapentsatzekoak izan dirabaina egia erran, ikasleohien artean ez da Ma-ria Jesusentzat hitz txa-rrik entzuten, zure eki-men guztietan entzuteaeta errespetua izan bai-tira balore nagusienak.Eskolan zein herrian

ditugunohituraaskoetaasko, betidanik eta ze-rutikoparigisa iritsizaiz-kiguladirudienarren,zu-reaztarnaknabarmene-giakdiraetadenboraetaegoera aldrebesen gai-netik, hortxe izango di-ra betiko.Orain dela bi urte zu-

re erretiroa ospatu ge-nuenetaagudo joanza-

ra baina bidea erakutsidiguzu. Ea bide hori lu-zatzeko gai garen.Bizitzaneskeroneko-

ak behar dugu, beraz,ikasleeta lankideonpar-tetik, herriaren partetik,euskaldunonpartetiketagizartearen partetik es-ker mile aunitz.Gero arte Maria Jesus.

SartagudariOda

Gotzone REKONDO (Lesaka)

Ai Sartaguda maitea!Beti bazterreannegar ixilean.Maite ez zaituenakez zaitu inoiz ikusikozaren ederra ta lerdena.

Zenbat mineta zenbat kalbario,ezin kontatutakosufrikario.

Mutu gelditu zinenbelaunaldiz belaunaldikikildu zinelakoan,ez zekitenzure kemenaz,zure indarraz.

Ai Sartaguda maitea!bazterrean egoteagatikbaztertua...zein da zure errua?zein zure zoritxarrekopatua?

Neuk maite zaitut horrelaudan erregalatzendizkidazunmelokotoi muxu goxoak,hain zara nafarra,hain zara osoa!

Eta ezjakintasunakuzten bazaitu berriz,bazterrean...oihu egidazu, maitea!Neu joanen naizzure bila...ni bainaiz herria,ni bainaiz hizkuntza,ni bainaiz aberria.

Jauntxoari muzin eginezjoanen gara hegan,hegan eginez...akaso Tuteraldiraedo nahi duzun herrira!

Maite zaitut, Sartaguda,zuregatik bainaiznafarra ta baitaeuskaltzalea!

SOS Lodosa-Sartagu-dako ikastola!EUSKARAZ IKASTEKOBALIABIDEAK,NAFARRO OSOAN!

Irakurleak mintzo

Bota bertsoaJon BARBERENA (Baztango bertso eskola) ) • Doinua: Zure eskaerak egia esan

Mila bortzehun (e)ta hamabikoNoaingo biolentzia…Gordinagoa suertatuko zengordin zena berez iamila bortzehun (e)ta hogeita bikouztaila(re)n hemeretzia.Hor galduko zen gaztelu batennortasuna, esentzia…gudari za(ha)rren bizitza etagure independentzia.

Nola ahaztu Jaime Del Burgo-ntesi edo parodiaegiak nonbait sortuko zionbeldurra, klaustrofobia.Denbora ote da lineala edobueltaka ari den noria?Nahiz amnesiaz na(ha)stu nahi duteneuskaldunon memoriaetorkizuna ereingo dugua(ha)ztu gabe historia.

Nafarroako konkista

IRITZIA | 9ttipi-ttapa | 561 zbk.

2012.03.08

Prentsatik bildutakoak 11 galdera labur

Nor dugu Jonmi Matxiarena?Joe...erantzutekozaila...balagunenoso laguna, eta umorerik gabe bizi-tzen ez dakien gazte bizizale bat!Zein afizio dituzu?Lagunarteanegon,edanetaeztabai-datu; musikaz gozatu, futbola...Inauterienbalantzeaeginendiguzu?Uf, balantze bat egiteko oraindik eznabilosoondo(resakakgeroetaegungehiago irauten dit), baina balantzeoso ona egiten dut.Nolakoa heldu da Gazte Eguna?Pixkabaterrenadator,OdrieteNaia-ren atxiloketen ondoren. Aurten, areetaozenagoesanbeharkoduguaskidela, errepresioa ez dela bidea etautz gaitzatela behingoz bakean!Laugarren Gazte Eguna izanen da.Zer aldatu da urte hauetan?Inposaturikomugakgeroetaezaba-tuagodaude eskualdekogazteenkontzientzietan, eta gure artekoharremanak,kostata,bainapixka-naka areagotzen doaz.Hasierakohelburueieustenzaie?Leloak dioenez, mugak hautsiz,gazteriaaitzinera.Horidahelburuhandiena, inposaturiko mugakhautsi eta gazteon indarraz,elkarlanean nahi dugunetorkizunaeraikitzea.Zerk kezkatzen di-tu gazteak?

Herri honetan gazteak jasaten duenzapalketa,eskubideurraketa,etagu-reinguruanbatezere,Poliziarenjazar-pena, segimenduak eta errepresioa.Oraingo gazteak ez direla lehen-goak bezalakoak diote aunitzek...Beharbada,ezdaudeosooker.Gazteasko sozialki eta kulturalki mugitzenda, baina beste portzentaje haundibat erosotasunean bizi da, bere he-rriko arazoei aurre egitea kostatzenzaio edo ez ikusiarena egiten du.Nola ikusten dituzu inguruko gaz-teak?Gazteenportzentajealtubatinorma-lean arazoa etxeko ateraino iristenez bazaio, ez da asko mugitzen.ZeremandiogaztetxeakBerakohe-rriari?Koloreaemandio.Edozeingazteedoez hain gaztek dakienari buruz era-

kusteko espazioa eman dio; el-karlanean proiektuak sortu,ideiakeraiki,gizarteeredube-rri baten bidea zabaldu...Amets bat?

AlaitzetaMaiderrenabes-tia da! Ez, serio,kuartelik ga-bekoEus-kal He-rria.

«Nafarroako mendial-dean eta GipuzkoakoBeterriko herrietan ErdiArotik zetorren behi,unai eta sarobeen sis-tema zaharra agortzenjoan ahala, zabaltzenjoan zen nekazal siste-ma [frogatu nahi dutikerketaren bidez]. Ne-kazaritzaren hedape-narekin batera, ardi,artzain eta ardi-borda-ren sistema nagusituzen. Eboluzio horri lo-tuta, beste hiru feno-meno ematen dira:burdinolen industriarengainbehera; Amerike-tatik datorren arto etaarto-taloaren inguruan

baserriak sortzea, etabaserri horien luzapenmodura ardi-bordakere sortzen hastea; etahirugarrenik, unaienmundu horren sosteguziren sarobe eta herrilur asko, pribatuakzirenak, herri lur edokomunal bihurtzea.Eboluzio horierakusteko, Leitzakoudal artxibategiandagoen Cuenta devaqueros 1683-1781dokumentua erabilikodut ardatz gisa».

Patziku PERURENAIdazleaAIURRI, 2012.02.17 � Jonmi MATXIARENA � Berako gaztea

10 | ttipi-ttapa | 561 zbk.2012.03.08

JANTZIAK EMAZTEGAIENDAKO

Erromantikoa vs. minimalistaEmaztegaien jantzietan bi estilo erabat ezberdin ikusiko dira aurten.Vintage estiloko tendentzia erromantikoa eta minimalistagoa den joera.

Soineko erromantikoak, gona zabalak eta tirante bakarreko soinekoak izan-go dira nagusi aurtengo andregai jantzietan. Modan daude palabra de honoreskotea (besoak agerian uzten dituena), baita tirante bakarrekoak ere, vin-tage estiloko soinekoak, printzesa itxurako look-a, lazoak gerrian, kolorezkoukittuak soinekoetan, soinekoaren goiko aldea enkajezkoa izatea, bizkar guz-tia agerian uzten duten eskoteak, eta gona oso zabalak, andregaiari itxuraerromantikoa emanez. 2012an bi estilo ezberdin ikusiko dira:Alde batetik, vintage estiloko tendentzia erromantikoa: silueta oso marka-tuak apaingarri ugariekin, bolumen handiko gonak enkajezko zurrunbilo fi-nez osatuak eta lazo ugariz zein loredun motiboak dituzten tela gainjarriezapainduak; harribitxiak dituzten bordatuak, zilar-koloreko perla eta hariak,bihotz itxurako zein forma asimetrikoko palabra de honor eskoteak eta biz-karra erabat agerian uzten dituzten eskoteak. Ehundurei dagokionez nagusiizanen dira enkajea, zeta, satina eta brokatuak. Soinekoen koloreetan zuria-ren tonalitate guztiak ikusiko ditugu, baita soineko batzuk arrosa argian. Soi-neko xurietan kolore biziko (gorria, urdin argia, arroxa, moratua, berdea ) de-taileak ere ikusiko ditugu.Bestalde, minimalistagoa den tendentzia: zeta eta satina bezalako ehunduranobleez egindako jantziak, evase formako zein sirena itxurako gonak eta goi-ko aldea estu-estua duten soinekoak. Aurten osagarriek aurreko urteetan bai-no garrantzi haundiagoa izanen dute: beloak asko ikusiko dira, soinekoaren

estiloaren arabera desberdinak izanen dira, batzuk osoluzeak eta leunak eta beste batzuk mantelina itxurako-ak, modu desberdinez jarriak.Andregaientzako bolero eta berokietan ere diseinu uga-ri izanen dira.Diadema eta tiarak eta lorez eta lumaz osatutako buru-koak ere asko ikusiko dira.

OOIINNEETTAAKKOOAAKKAndregaientzako oinetakoetan eskaintza ugari daude,lokarriekin lotutako botinetatik hasita plataformadunpeep toe-taraino. Andregaien zapata klasikoak eraberrituko dira: brillan-teekin, perlekin, bordatuekin… apainduak aurkitukoditugu. Sandaliak asko erabiliko dira, itxura desberdi-nekin: xuriak, urre-kolorekoak, zilar-kolorekoak, harri-bitxiekin. Aurten tendentzia dira takoi oso altuak etazapataren atzeko aldean edo takoian harribitxiko in-krustazioak dituzten zapatak.

| 11ttipi-ttapa | 561 zbk.2012.03.08

Dotore etaaldi bereanxalo 2012rako azken joerak oinarrizkobi motatako senargai jantziakaurkezten dizkigute: sastre tra-jeak eta txakea. Gibelean gelditudira frak edo esmokinarekinjantzitako senargaiak.

Aurtengo joera senargai dotore etaaldi berean xumea izanen da, ko-lore ukittu finak emanez osagarriezberdinei, korbatan edo txaleko-ei errate baterako.

SSAASSTTRREE TTRRAAJJEEAAKKZenbait arrazoiengatik, gehien era-biltzen den trajea da:• Edozein ospakizunetan erabil tzenahal den trajea da.• Gizonezkoek nahiago dute, ber -tze senargai traje batzuk bezain “dis-fraza” ez dela uste baitute.2012rako kolore ilunetan datoz sas-tre trajeak eta osagarriek ematendiote kolorea. Txaketak senargaia-ren siluetara egokitzen dira doto-

retasuna emanez. Botoi bakarrekotxaketak bueltatuko dira.

TTXXAAKKEEAAEzkontza klasikoagoetan senargaiektxakea aukeratzen dute. Galtzak ma-rra diplomatiko xuabegoekin datoz.Korbata eta txalekoek betiko kolo-reak berreskuratuko dituzte. Ato-rra txuriak eta korbata estuagoak.

JANTZIAK SENARGAIENDAKO

12 | ttipi-ttapa | 561 zbk.2012.03.08

ILEA

Jantziekin batera aldatzenda andregaiaren orrazkeraEmaztegaien jantziak aldatzen dira denboralditik denboraldira eta disena -tzaileek hartzen duten inspirazioa ere urtetik urtera aldatzen da.Ezkontzako lookean oinarrizkoa den emaztegaiaren orrazkera ere, jantziendiseinu eta estilo ezberdinetara egokitzen da.

Azkeneko hilabeteetan zalaparta dexente sortu duten eta joera markatu du-ten bi ekitaldi hartu dituzte gehien bat abiapuntutzat jantzien diseinatzaile-ek, hain zuzen erret-ezkontzak eta The Black Swan filmaren balletaren mun-dua. Ingalaterran ospatu zen ezkontzak burukoen inguruan mugarria ezarrizuen eta Natalie Portmanek lortu zuen Oscarrak eta komunikabideetan izan

zuen arrakastak, bailarina estiloko xehetasunak sartu zi-tuen emaztegaien jantzietan. Orrazkera edo ileko kon-plementoak aukeratzerako orduan joera hauek hartubehar dira kontuan:- Burukoak demokratizatu egin dira eta ukitu chic etaglamourosoak hartzen dituzte. Kasu honetan, minima-lismoaren alde egin, ilebildu zoragarri bat eta makilajearina.- Mantelina motako emaztegai beloa lortu edo enkajezegindako tradizional batekin saiatu, tularekin edo bor-datuekin … Eta apuntatu zaitez vintage estilora.- Bailarina itxurako ilebilduak perfektuak dira buruko edobelo estilo ezberdinak erakusteko. Aurpegia ongi era-kustea eramaten da!Koleta ere aukera ona da, erosotasunez orraztea nahibaduzu. Udaberri-uda ailegatzen denean aukera ederrada emaztegaiendako, garai horretan orrazkerak lasaia-goak eta naturalagoak direlako. Eguraldiak hain egunzoragarria hondatzen ahal du neguan, baina egural diahobetzen denean eta ospakizuna kanpoan egiten de-nean, ez dira hain ongi ikusiak neguko orrazkera superestilizatu horiek.

AAZZKKEENN JJOOEERRAAKK1 - Ilebildu osoetan, ilebildu baxuak erabiltzen dira, orraz-kera hagitz modernoak eta xinpleak… Osagarriak lore-ak, trabak eta pasadoreak dira.2- Melena soltea, melena uhinekin eta melena erdi sol-tea ere modan daude andregai orrazkeran. Kixkurra na-hiz lisoan, diadema, loreak eta trabak dira osagarriak.3- Aurten, ilebilduetan uhinak dituzten andregai orraz-kerak eramanen dira, orrazkera erromantikoak eta osa-garri moduan tiara, loreak edo diadema eraman daitez-ke.4- Ilebildu erdiak ere ikusiko dira denboraldi honetan,osagarri moduan lumak, tiara, trabak, loreak eta diade-mak erabiliz.5- Alde batera egindako koleta, moño altuak, koleta uhi-nekin edo alde batera egindako moño baxua ere ikusi-ko dira eta osagarri moduan lumak, diademak, beloa, lo-reak eta pasadoreak.

MAKILLAJEA

Larruazala ongi zaintzenhastea da onenaMakillajea azalaren gainean ematen dela kontuan hartuz, larruazala ongizaintzea da adituek ematen duten oinarrizko aholkua. Hori kontuan hartuz,udaberri uda honetan emanen den ez ohiko koloreen leherketarako pres-tatzea komeni da.

| 13ttipi-ttapa | 561 zbk.2012.03.08

MAKILLAJEA

Larruazala ongi zaintzenhastea da onenaMakillajea azalaren gainean ematen dela kontuan hartuz, larruazala ongizaintzea da adituek ematen duten oinarrizko aholkua. Hori kontuan hartuz,udaberri uda honetan emanen den ez ohiko koloreen leherketarako pres-tatzea komeni da.

Udaberri-uda honetan ezkontzekotan bazaude, kontuan hartu behar dituzuzortzi aholku hauek:

1- Zaindu ezazu zure larruazala: Heldu den udaberri-udarako makillajearen-dako garrantzitsuena larruazala da, beraz, aholkurik onena hori ongi zaintzeada. Gisa honetara, inperfekzioak estaltzeko ez duzu oinarri eta zuzentzaile as-tunak erabili beharrik izanen.2- Kolore leherketa: Kolore bizia izanen da joera, baina animatzen ez baldinbazara, nude tankerako makillajea ere aukera bikaina izaten segitzen du.3- Larruazala tonalizatzeko: Itxura brontzeatua eman nahi baduzu, tonaliza-dore mate edo satinatuak erabili. Ezkontzerako orduan, badaezpada hobe du-zu tonalizadoreak erabiltzea eta ez eguzkitan jartzea, larruazala ilundu, idor-tu edo kasurik okerrenean, alergiaren bat izaten ahal baituzu, zure bizitzakoegunik bereziena hondatuz.4- Aurpegiera nola argiztatu: Argia emateko argiztagarriak eman. Argiztaga-rria aurpegiaren edozein tokitan ematen ahal da, beti ere aurpegiaren formakontuan hartuz. Orokorrean, emakume guziei mesede egiten die masailalbo-an (pomuloan) eta bekainen arku inguruan ematen badute. 5- Ezpainak nabarmendu: Zure ezpainak nabarmendu nahi baldin badituzu,erabiltzen diren koloreak fuksia eta korala dira, beraien kolore-sorta osoan.Denboraldi honetako joera da akabera matea izatea, beraz tonu hauen aldeegiten baduzu, ez erabili glossik gainetik.6- Begiak nabarmendu: Udaberri honetan begiak nabarmendu nahi dituztenhoriendako bi aukera daude. Alde batetik, smokey eyes lookaren alde apostuegitea, urdinen kolore-sortan eta tonu metalizatuetan. Edo bertzela, kolorebizien alde egin, berdea, turkesa korala edo fuksia, errate baterako. 7- Garrantzitsua: Garrantzitsua da kontuan hartzea begiak nabarmenduz ge-ro ezpainen makillajea xuabea izan behar duela eta alderantziz, ezpainak na-barmentzen badituzu, zure begiak makillatzeko delineatu on bat, betile bi-kainak eta iluminatzailea aski izanen dira.8- Koloreak ongi konbinatu: Makillajeak burukoarekin, lore-xortarekin edojantziari emandako kolore ukituarekin konbinatu behar du beti. Kontuan har-tu beharreko xehetasuna da hori, batez ere udaberri honetan. Ez gaude kolore hauek erabiltzera ohituak eta beldur pixko bat ere ematenahal du. Baina ematen ez badu ere, laranja, fuksia, urdina edo berdeak larruazaltonalidade gehienei mesede egiten dieten koloreak dira. Bakoitzarentzat ego-kiena zein den topatzea, horixe da gakoa.

14 | ttipi-ttapa | 561 zbk.2012.03.08

JATETXEA

Arrakastaren gakoaotordu on batean dagoZalantzarik ez dago. Otordu on bat ezkontzaren arrakastaren bermea da.Gonbidatu guziek espero dute ezkonberriek eskainitako banketea, lagu-nekin eta senideekin ongi pasatzeko. Koktela eta ondotik datorren baz-karia edo afariaren araberakoa izanen da, aunitzetan, ospakizunak utzikoduen oroitzapen onaren neurria.

Horregatik, ezkonberrien kezka ere hori izaten da, dena ongi atera dadila.Menua aukeratzeko orduan eta ondoko besta plantatzerako orduan, badirasegitu beharreko zenbait parametro. Honela, gastronomia eta protokolo adi-

tuen arabera, tentuz aukeratu be-har dira ospakizunaren lekua etamenua. Kubiertoetatik hasi etaaurkezpenera bitarte, xehetasunguziak zaindu behar dira. Ga-rrantzitsuena, menuaren aurkez-pena eta osaketa ezkonberriei, etaahal den neurrian, gonbidatu gu-zien izaerari egokitzea da. Sarre-rako batzuekin hastea aholkatzendute. Azken urteetan, gonbida-tuei harrera egiten zaie, lunch tti-ki batekin. Normalean, otorduaeginen den jangelatik hurbil es-kaintzen da, gonbidatuek goserikhandiena uxatzeko eta aldi bere-an, bikote protagonistak azken ar-gazkiak egin ditzan.

OOTTOORRDDUU PPEERRFFEEKKTTOOAASegidan, gonbidatu guziak ba-koitza bere mahaian antolatu be-har dira eta hau ere aitzinetik on-gi prestatzea komeni da. Mahaipresidentzialak lehentasuneko le-kua izan behar du jangelan eta gai-nerako mahai guzietatik egunekoprotagonistak ikusteko moduaizan beharko lukete. Mahai ho-netan, noski, ezkonberriak etahauen gurasoak egon behar du-te. Gainerako mahai bakoitzean,hurbilekoak egotea komeni da.Lankideak batean, lagunak ber -tzean, familiakoak… Ez da kome-ni mahaiak 12 lagun baino gehia-gokoak izatea eta egokiena 6 eta10 artean izatea da. Ondotik, sarrerakoak aterako di-tuzte. Garai batean, denetarik ate-ratzen zen, baina pixkanaka fin -tzen joan da prozesua. Gaur egun,delicatessen eta produktu esklu-

| 15ttipi-ttapa | 561 zbk.2012.03.08

siboak dira protagonista otorduaren atal honetan.Gazta, izokia eta itsaski arinak dira gehien aukeratzendirenak, baita ogi-tosta ttikiak ere, itxura dekoratiboeta deigarria duten produktu arinekin estaliak. Segidan etorriko da mariskoa edo itsaskia, ezkontza-ko menuan nahitaezkoa izaten dena. Hau, ardo txuriberezi batekin lagunduz gero, denak gustora geldi-tuko dira.Ondotik, digestioa arintzeko eta menuarekin arinagosegitzeko, salda edo zopa bat aterako da.Gero, arraina eta haragia ematen dira normalean etabertze ardo bat eskaintzen da aukeratzeko. Proto-kolo arauek diote arrainarekin ardo txuria egokiagoadela eta haragiarekin ardo beltza. Baina gero eta ge-hiago dira bi aukerak dastatzea eskaintzen duten me-nuak ere. Kasu honetan, bi plateren artean sorbetebat ateratzea nahitaezkoa da, zaporeak bereizteko.Behin otordua bukatuta, aunitzentzat momenturikbereziena ailegatzen da, ezkontza-tartarena. Ezkontzagehienetan normaltzat hartzen da tarta jatearena etadagoeneko batere goserik izaten ez bada ere, gon-bidatu guziek jaten dute, ezkonberriei ohore egitea-gatik eta ospakizunaren garrantziagatik. Ohiturarenarabera, ezkonberriak dira tarta dastatzen lehenbiziko-ak eta elkarri eskaintzen diote, maitasun sinbolotzat, eta gero gainerakoeigonbidatzen diete otorduari ginda jartzera. Egiazko artelanak izaten dira tar-ten artean.

ttipi-ttapa | 561 zbk.

2012.03.0816 |

JATETXEA

Kalitatea eta erosotasunabehar dira otorduanEzkontza ospakizuneko otordua antolatzea ez da kontu zaila, baina den-borarekin hartu behar da eta garbi eduki zenbat eta nor izanen direngonbidatuak.

MUSIKA

Soinularia, orkesta edoDJa, bada non aukeratuEzkontza egunean detaile guztiak zaindu behar dira: soinekoa, loreak,opariak… eta bazkalosteko musika. Ezkongaiek dantza egin ondoren,gonbidatuek hartzen dute protagonismoa, eta musika ongi aukeratubehar da.

Zenbait modutan ospatu daiteke ezkontza: batzueknahiago dute handikiro; beste batzuek, berriz, moduapalagoan.Ospakizuna antolatzea ez da kontu zaila, baino den-bora behar da. Lehenik, garbi izan behar da gonbida-tuak nor izango diren. Azken batean, talde txikia alahandia izango den jakin behar da.Ezkontza zibiletan lunch-erako menua egiteko ohitu-ra gero eta handiagoa da. Kasu horretan, jaki hotzakematen ahal zaizkie gonbidatuei, esaterako, sandwi-chak, jaki gaziak eta etxean eginiko janaria. Edaria osokontuan hartu beharra dago: gonbidatu bakoitzak bo-tila bana edaten du normalean. Era honetako ezkon -tzak gertukoenekin ospatzea komeni da, lagunen etasenideen arteko harremanak sendotzeko modurik one-na delako.

Orotariko musika gustatzen zaio jendeari, eta denen gustuak hartu behardira kontuan. Horretarako aukera zabala eskaintzen du DJak. Gure ingu-ruan, akordeolariek ere ederki betetzen dute musikaren funtzio hori, ez-kongaiek eta gonbidatuek gogoko dituzten edo puri-purian dauden piezakjoz.Garai batean orkestra taldeek jarduten zuten ezkontzetako giroa alaitzen,baina, gaur egun, gero eta gehiago dira DJa kontratatzen dutenak. Orkes-tra taldeek eta DJek musika mota anitza eta kantu bilduma amaigabea izanditzakete, eta dantzaldia nahi beste luzatu daiteke. Gainera, arreta eta zer-bitzu pertsonalizatua eskaintzen dute, eta ezkongaiek euren gustuko mu-sika eskatzeko aukera daukate. Bata edo ber -tzea aukeratu ezkonberrien musika gustuenaraberakoa da.Musika aparatuak eta festa girorako beha-rrezko guztiak musikariek beraiek ekartzen du-te, eta ezkongaiek ez dute ezertaz arduratubeharrik izaten. Prezioak eta musika estiloakaitzinetik zehaztu beharko dira.

ttipi-ttapa | 561 zbk.

2012.03.08 | 17

Hori dela eta, zenbait neurri hartu ditzakezu, argazkiaren kalitatea berma -tzeko. Jakina, argazkiak plano egokienetatik aterako dituen argazkilari pro-fesional bat bilatzea garrantzitsua da.Hona hemen argazkilaria aukeratzerakoan eta argazkiak egiterakoan kon-tutan izan beharreko aholku batzuk: - Argazkilariarekin solas egitean, eskatu bertze ezkontza batzuetako argaz-ki bildumak. Edozein argazkilarik, errekurtso gutxien duenak ere, osatu de-zake aurretik duen argazkien bilduma.- Ezkontza zehatz bateko argazki bilduma ikusitakoan, ohartu gaitezke argaz -kilariak bere lana ezagutzen duen ala ez. Aukerarik onena, oro har, gomen-dio pertsonal bat da. Zure lehengusuaren argazkiak atera zituena gustatu ba-zitzaizun, kontratatu ezazu.- Argazkien momenturako denbora gorde. Zeremonia eta bazkariaren arte-an denbora eduki behar duzue, bertzela argazkilaria presionatua sentitu dai-teke, eta emaitzan eragina izan dezake.- Kontratuan argi azaldu zer motatako argazkiak nahi dituzuen. Aurrez esaneskaera bereziren bat baduzu.- Kostu gehigarri eta zerbitzu bereziak idatziz azaldu daitezela eskatu. Zuri-beltzeko argazkiek, handitze digitalek eta kopiek kostu osoa igo dezakete.- Xehetasun guztiak zehaztu egun batzuk lehenago. Argazkilariari azaldu zu-re etxera nola eta noiz joan be-har duen, elizara edo bake-epaitegira zer ordutan joanbehar duen eta bazkarira zerordutan joan behar duen. Ino -ri ez zaio gustatzen argazkila-ria behar den momentuan ezegotea. Hori guztia zehaztuzgero, lasaiago egongo zarete.

ARGAZKIAK ETA BIDEOAK

Bikotekide gehienentzatezkontzako argazkienalbuma beharrezkoa daArgazkiak dira, ezkontza bideoaz gain, egun bereziko momentu eta emo-zioak ez ahazteko modu bakarra. Ondorioz, guztiok nahi dugu argazkilariaklan dotore bat egitea, bizitza guztirako argazki eder batzuk izateko.

ttipi-ttapa | 561 zbk.

2012.03.0818 |

ttipi-ttapa | 561 zbk.

2012.03.08 | 19

EZTEI-BIDAIA

Nola planeatu ametsetako bidaiaMomentu batzuek ia perfektuak izan behar dute bizitzan, eztei bidaiarenaesaterako.

Ezkongaiek une oro amets egiten duten momentua da eztei bidaia, bizitzanizango duten oroimenik politenetakoa izango da eta. Garrantzitsua ez da bi-daia hiru, lau edo 40 egunekoa den. Garrantzitsua da bidaia paregabea izandadila. Horretarako, ordea, eztei bidaia aurretik antolatu behar da, denbo-rarekin, xehetasun guztiak konpontzeko. Lehenengo egin beharrekoa da bi-koteak bidaia egiteko zenbat diru duen eta zein lekutara joan nahi duen fin-katzea. Ondoren, aurrekontuak, bidaia agentziak… etorriko dira.

NNOOLLAA PPLLAANNIIFFIIKKAATTUU EEZZTTEEII BBIIDDAAIIAASei hilabete lehenago: - Lekua aukeratutakoan, hegazkineko eta hoteleko erreserbak egin behar di-ra. Hobe bidaia agentzia baten bitartez egitea norbere kabuz baino. - Pasaportea eta Nortasun Agiria eguneratu.Hiru hilabete lehenago:- Erreserbak berriz baieztatu eta bisarekiko tramiteak konpondu. Zenbait bi-dai agentziak bisarekin egin beharreko tramiteaz arduratzen dira.- Funtsezkoa da bidaia asegurua edukitzea. Bi hilabete lehenago: - Zerrenda bat egin bidaiarako beharrezkoak izango diren gauzekin: aspiri-nak, eguzkitako krema, betaurrekoak, argazki kamera… - Informatu herrialde horretako ordutegi, tenperatura, txertoekin…Hiru aste lehenago:- Erreserbak ordaindu, hegazkineko txartelak eta bidaia agentziako ordaina-giria jaso.Aurreko egunean:- Lasaitu! Dena konponduta dago.

ttipi-ttapa | 561 zbk.

2012.03.0820 |

Azken aldian garrantzi handia hartu du andregaia-ren lore-xortak eta erramu bakoitza proiektu pertso -nal bat bilakatu da. Horregatik, lore-diseinuan profe -sional baten laguntza beharrezkoa da, xorta andre -gaiaren gustoari eta aurrekontuari egokitzeko, etabere sentimentuak eta emozioak interpretatuz, disei -nu bakar eta originalak egiteko gai izanen dena. Ko -lo re txuriak agintzen segitzen du, baina gaur egunandregaiaren kolore kuttunarekin nahasten da. Lu-mek, zilar-hariek, perlak edo kristalezko orratzek bategiten dute loreekin. Kanpoaldean, hondartzan edolorategietan ospatzen diren ezkontzetarako, kolo-re biziek eta lore exotikoek zori ontasuna ematendiote andregaiaren xortari.

EEZZKKOONNTTZZAARRAAKKOO LLOORREE--XXOORRTTEETTAANN HHIIRRUU JJOOEERRAABouquet egokiena aukeratzea ez da erraza, loreendekorazioak eta jantziaren estiloak bat egin behardutelako eta, batez ere, andregaiaren izaera adie-razi behar duelako. Hauek dira 2012rako joerak:• Bouquet koloreduna. Xortak ez du beti kolore etalore berdinak eraman beharrik. Lore eta kolore ez-berdinekin esperimentatuko da.• Vintage estiloa eramanen da udaberrian. Xortaerromantikoa izanen da, gehien bat larrosekin etabertze lore osagarriekin egina.• Diseinu minimalista eta klasikoa, lore txuriekin, ezda inoiz modaz pasatzen.

LOREAK

Arau nagusia, araurik ez dagoela 2012an andregaiaren lore-xortarako moda-joeran bakoitzaren gustuaeta pertsonalitatearen araberako estiloa errespetatzen da, beti ereospakizuna, jantzia eta bertze osagarriekin bat eginez. Arau nagusia,“ez dagoela araurik”.

ALIANTZAK

Klasikoa berritzenBitxien munduan klasikoa izan da ezteietarako aliantza, baina hemen erealdaketa nabarmenak izan dira. Klasikoak klasiko, urre gorriaz egindakoaliantzak indartsu jarraitzen dute merkatuan. Hala ere, urreak ere koloreakbadituela erakutsi dute azkenengo urteetan bitxidendetan.

ttipi-ttapa | 561 zbk.

2012.03.08 | 21

DETALLEAK-OPARITXOAK

Betiko puroaz gain, bada zer aukeratuEzkontzetako oparirik tradizionalenak gozokiak eta puruak izaten dira,baina gonbidatuei detailetxoa ematerako orduan ere, denetik dago.Tamainaz gauza txikiak izaten dira normalean opariok, eta katalogo askodago kontu honetan. Eskuz zer edo zer egiteko aukera ere hor dago.

Oraindik ere askok aukeratzen dute opari tradiziona-la: gozokiak eta purua. Baina egia da, beste gauza guz-tiekin gertatzen den moduan, oparitxoetan gero etaoriginalagoak izatea nahi izaten dugula. Abanikoak,makillajea, norberak egindako bitxiak, boligrafoak,argazkiak jartzeko euskarriak, kandelak, liburuetakoorri markatzaileak… Era guztietakoak dira. Hori bai,opari xumeak izaten dira eta, ahal izanez gero, txikiak: kon-tuan izan emakumearen esku-zorroan edo gizonezkoarenjakaren poltsikoan gorde beharko dela. Katalogoak geroeta gehiago dira, eta presupuesto guztien araberakoak.Gauza xumeak izaten dira opariok. Askotan bikoteek go-zokiak banatzen dituzte. Gozoki tradizionalenak azukre-al-mendrak izaten dira, eta kolore guztietakoak daude. Bonboi sorta banatze-ko ohitura ere badago, dotore apaindutako kaxa baten barruan. Gozokiek pa-kete bitxiak izaten dituzte, eta badaude, adibidez, argazkiak eusteko euska-rriarekin lotuta datozen poltsak.

ALIANTZAK

Klasikoa berritzenBitxien munduan klasikoa izan da ezteietarako aliantza, baina hemen erealdaketa nabarmenak izan dira. Klasikoak klasiko, urre gorriaz egindakoaliantzak indartsu jarraitzen dute merkatuan. Hala ere, urreak ere koloreakbadituela erakutsi dute azkenengo urteetan bitxidendetan.

Denbora beharko duzue bitxidendan ere. Eskaintzaizugarri handia da, aliantza guztiak ez dira berdinaketa norberaren izakerarekin lotura handia izan deza-keela ikusiko duzue. Aliantza egiteko urrea da nagu-si oraindik ere; urre gorriari, urre zuria gehitu zitzaionlehenengo, indartsu gainera. Azkenengo urtetan, be-rriz, urre larrosak hartu du indarra. Ez dira gutxi, gai-nera, era desberdinetako urreak batzen dituzten ez-konkideak eta urre gorria, zuriarekin edo arrosarekinkonbinatu. Hala ere, azken aldian, urreari zilarra edoaltzairua gehitu zaizkio aukeraketa egiterako orduan.Bitxiak merkeak ez direla izaten argi dago, baina gauregun edozein aurrekonturekin erosteko moduko bi -txiak badaude. Gainera, gehiago gasta tzeko aukeraizanez gero, bada horrelako bitxietan pisua hartu duenmateriala: diamantea, hain zuzen ere.

22 | ttipi-ttapa | 561 zbk.2012.03.08

GONBIDAPENAK

Irudimenaren arabera,mila aukera!Garai batean, ezkontza gonbidapenean paperaren kalitatea eta testua-rendako tipografia polit bat bertzerik ez zen eskatzen, baina gaur egunmerkatuan aukera zabala dago.

Familia eta lagunei zure asmoaren berri emateko au-kera izaten da gonbidapenarena, baina beti gordetzendira horrelakoak egun hori gogoratzeko eta hau ere ge-ro eta gehiago zaintzen den detailea bilakatu da. An -tzina, gonbidapenaren paperaren kalitatea eta testua-rendako tipografia baino ez ziren kontuan izan behar,baina gaur egun merkatuan dagoen aukera amaitezinada. Herriko inprenta eta kopia-dendetan nahi besteko au-kera izango duzu. Denborarekin egin beharreko kon-tua da, denborarekin banatuko baituzu. Oraindik ere le-tra etzaneko eta pergamino papereko gonbidapenakegiteko aukera tradizionalak aurrera darrai, baina zuregonbidapenean bestelako aukerarik baduzu. Eskuz egin-dako loreak, marrazkiak, koloretako paperak, bizikletagainean jarritako bikotea, egunkari bateko notizia izan-go balitz maketatutako gonbidapena… aukerak miladira. Denbora baino ez duzu beharko, beste guztia mer-katuan badago.

HERRIZ HERRI | 23ttipi-ttapa | 561 zbk.

2012.03.08

BERA

Bazkarirakotxartelak salgaidaude

TTIPI-TTAPAMugakhautsiz,gazte-

riaaitzinera lelopeanegunosoko egitaraua antola-tu dute eskualdekogaz-teek larunbat honetara-ko,martxoak10.Eskual-dekogazteegunaizanenda,aitzinekourteetanSa-ra, Legasa eta Azkainenegin dena.• 09:00: diana –elektro-bian, Eztegara–.• 10:00: aurkezpena etagosaria –elektrobian,Eztegara–.•11:00:haurrentzakoro-kodromoa Altzatekofrontoian.•11:30:muralmargoke-ta eta eztabaida –elek-trobian, Eztegara–.• 14:30ean: bazkariagaztetxean. TxartelakzortzieurotansalgaiEli-zondokoIntzan,Donez-tebekoTitin,ArantzakoAterpen, Berako Kata-kunetaErrekalden,Le-sakako Arrano etaAtxaspin,AzkainekoXo-ko Nan, HendaiakoKanttun, Ziburuko Ta-nan eta SarakoHerrikoEtxeko Edantegian.•16:30: joko-poteo-txa-rangeo herrian barna.• 22:00: kontzertuakAltzateko frontoian: Lapo’p’lla,Ztah,taldesor-presa eta DJ Bull-ekin.Bertzalde, Emaku-

mearenNazioartekoEgu-natarteko,hainbatekital-di egiten ari dira gazte-txean.Ortzegunean,adi-

bidez, Prohibido recor-dar Saturrarango ema-kumeen kartzelari bu-ruzko dokumentalaikusga i i zanen da,19:00etan.

Zinegotzi berriakJose Mari Telletxea

Mitxelena Bilduko zine-gotziak eta Jaione An-duezaIntxaurrondoAra-larkoakdimisioaaurkeztudute, batek zein bertze-ak «arrazoi pertsonalen-gatik zinegotzi karguariukoegindiotela»adiera-ziz. Honenbertzez,JoseMariren ordez, UgaitzAdo Prieto sartu da, etaJaioneren ordez, Neka-ne Perez Irazabal.

UDAL PLENOAKOrain arte, Udalaren

osoko bilkurak hilabete-kohirugarrenortzegune-tan egin dira. Baina he-mendikaitzinera,hilabe-teko bigarren astearte-taneginendira,19:30ean.

Liburutegia zabalikAmatasun bajarekin

dagoen liburuzaina or-dezkatzeko NafarroakoGobernuak bertze inorkontratatu ez zuelako li-burutegia hiru astez itxi-ta egon da, baina berrizerezabalikdagootsaila-ren 21az geroztik. Egunbatzuk lehenagotik, Na-farroakoGobernukoKul-tura kontseilaria denJuan Luis Sanchez Mu-niainek,behinbetirakoli-buruzainaizendatubitar-te ordezko bat paratukozutelajakinarazizionMa-risolTabernaalkatearietahala hasi zen.

OSPAKIZUNAK � MARTXOAREN 10EAN

Dena prest dagolarunbatekoeskualdeko GazteEgunerako

UTZITAKO ARGAZKIA

Txema Otxoteko eta Iratxe Ordokik irabazi dute mus txapelketaInauterietako larunbateanmus txapelketaantolatuzuenGureTxokoaElkarteak.38 bikotek parte hartu zuten eta lehenbiziko saria, Txema Otxoteko eta IratxeOrdokirentzat izan zen; bigarren saria Asier Calderon eta Andoni Martinezekeskuratu zuten; hirugarren saria Joseba Susperregi eta Xuster Goikoetxearen-tzat izan zen eta laugarrena Karlos Pombar eta Saturnino Pikabearentzat.

UTZITAKO ARGAZKIAK

Euriari aurre egin diote Inude eta Artzaiek inauterietanEuriak eta hotzak ere ez dituzte galdu nahi izan inauteriak. Ortzegunarekin goizezhaurrek puxka bildu eta arratsaldean ohiko ibilbidea egin ondotik, igandean, 49bikotek Inude eta Artzaien lana bete zuten. Inauterietako Astelehenean, goizekoZingarArraultzeskearenondotik,karrozendesfileaeginzen.Ospakizunanormalta-sunez igaro zen, nahiz eta guardia zibilak, Beratour Bus autobusa geldiarazi.

ARGAZKIA: FERNANDO ETXEBERRIA

Arkupeak jubilatuen elkartekoen bazkariaArkupeak jubilatuen elkarteko Bera eta Irungo bazkideek bazkaria egin zutenotsailaren 19an Zalain jatetxean.Giro ederrean bazkaldu zuten,musika etamustxapelketa jokatu zituzten.

24 | HERRIZ HERRIttipi-ttapa | 561 zbk.

2012.03.08

LESAKA

A.A.A.Udalak Sanfermine-

tako programaren aza-la eta bestak iragarrikodituen kartela aukera-tzeko lehiaketa antola-tu du.Lanak aurkezteko

epea martxoaren 23ko13:00etan bukatukodaeta oinarrietan ez da al-daketahandiegirik.Ho-

ri bai, aurkezten direnlan guziekin erakuske-ta osatuko da Bet iGazten apirilaren 3tik15era eta herri bozke-tak erabakiko du lehia-keta.Erakusketaareto-an ez ezik, udalarenwebgunearenbidezerebozkatzekoaukera iza-nenda.Baikartelak,bai-ta azalak ere 400 euro-

ko lehen saria izanendute. 6 eta 12 urte ar-teko haurrek gibelekoazalean argitaratukoden portada lehiaketanparte har dezakete etaepe bera izanen dute.Irabazleak,herrikoden-detan eskola materialaerosteko200eurokoba-lioa duen taloia izanendu saritzat.

UDALA � BERRESKURATU NAHI DA

Auzolan Batzordeaosatzeko lehenbilera martxoaren19an eginen daHerritarrenpartehartzeabultzatzekobertzebatzordeak ereari dira lanean

Aitor AROTZENAGure inguruanaspal-

diko ohitura den auzo-lana berreskuratzekoasmotan dabil udala.«Herrian gaur egun bi-zidugunegoeraekono-mikoa zein den ikuste-ak, tresna honek duengarrantziazkonturatzenlagundudigulaohartzengara», aipatu digu PeioEtxabide alkateak. Au-zolanean, lan ezberdinaunitz egiteko aukeraikusten du Udalak (bi-deen mantenimendua,mendiko bidaxkak gar-bitu, landaketak, bestaondoko garbiketa …)honekherriarentzatekardezakeenonuraekono-mikoaz gain, herriarenkudeaketan parte har-tzeko bertze modu bat

dela iruditzen baitzaio.Hau dena martxan jarrieta honen ingurukoplangintza bat osatze-ko, herritar guzientzatidekia den batzordeasortukoda, interesatuadagoenedozeinekpar-te hartu eta bere pro-posamenak egin ahalizateko.Lehenbizikobi-lera martxoaren 19aneginen da, udaleko ba-tzorde gelan eta ondo-tik eginen diren bilerendeialdiak, baita lehen-biziko hau ere herrianzehar jarriko diren kar-telen bidez eginen da.Kultur arloari dago-

kionez ere, poliki polikieredu parte hartzaileaaplikatzen saiatzen arida Udala. Bide hone-tan, lehen saiakeraOlentzerobatzordeaetakulturetakiroldirulagun-tzakbanatzeko irizpide-ak izan ziren. Sanfer-minetakobestabatzor-dea ere bi astetik behinbiltzen da, ortziralare-kin 18:00etan. 15 laguninguru bilduizan dira.

ARGAZKIAK: RAFAEL ENETERREAGA /AITOR AROTZENA

Giro ederrean joan dira inauteriakGoitarrek, Zakozarrek eta Fraindarrek beraien ohiko ibilbideak egin zituzten,baina zail da horrekin bakarrik inauterietako hiru besta egunak eta gauak la-burbiltzea. Asteleheneko karrozen desfilea ere aski ikusgarria izan zen.

Ba al zenekien…11870.comwegbguneko70.000erabiltzaileerre-gistratuen arabera Kasino jatetxea dela esta-tuko enpresa faboritoetako bat. Estatu osoan2.500 enpresa saritu dituzte, 18 Nafarroan etabakarra, Kasino, Baztan-Bidasoaldean.

?

LEHIAKETAK � MARTXOAREN 23RAKO AURKEZTU BEHARKO DIRA LANAK

Herri bozketak erabakiko du aurtenbestetako kartel eta portada lehiaketak

HERRIZ HERRI | 25ttipi-ttapa | 561 zbk.

2012.03.08

OSPAKIZUNAK � BUKATU DIRA INAUTERIAK

Giro ederreanjoan dirainauteriakEguraldi hotzakez du umoreona alde baterautzi

Irune eta ItsasoHotz egiten bazuen

ere, herritarrak ez zirenkarrikaraateratzekobel-dur izan. Ortzegun gi-zenarekin hasi zireninauteriak. Landangaineskolako neska-muti-koek herrian barna an-tzerkiak egin zituzteneta ondotik, musikare-kin lagunduta, beren-dua izan zuten fron-toian.Igandearekin, kinto

bazkariak izan ziren etahonen harira, giro poli-ta sortu zen herrian.Astelehenean, inau-

te-inautebaserrizbase-rriko eskea izan zen. Biauzotanbanatuta,55 la-gun inguru ibili zirenes-kean gauera arte.Asteartean, berriz,

mozorro eta karrozekherriari itzuliaemanzio-

ten eguerdian. Deneta-rik ikusi ahal izan zenplaza eskinean: paila-zoak,mamuak,okupak,txirrindulariak, futbola-riak, baserritarrak…Karroza saila ere baze-goen; rally-arena, pin-txoena,Asiako liztorbel-tzarena (erle eta suhil-tzaileekin), mendi bar-bakoarena, mamu ha-rrapariena, sukaldarie-na... Ondotik, HerrikoOstatuan bazkaria izanzen. Larraburuan ereeginzenbazkaria.33 la-gun inguru bildu zireneta bazkal ondotik Be-ñat akordeoilariarekingiro ederrean dantzanaritu ziren.Arratsaldean, Beña-

tenakordeoidoinuek la-gunduta, taloak izan zi-ren Herriko Etxe azpi-an.Lehenengourtezan-tolatu da taloen aferahau eta ikaragarrizkoarrakasta izan zuen.Orain, urtebetez es-

peroan egon beharkodugu berriz ere egunhauek ailegatzeko!

ETXALAR

ARGAZKIAK: JABIER IRIARTE, GARBIÑE MAIA ETA IRUNE ELIZAGOIENOrtzegun Gizen egunaren ondotik, eskearen txanda etorri zen eta bukatzeko mozorro besta.

ARGAZKIA: AXUN MAIA

Gazteria dantza taldearen saioaOtsailaren 25eko ilunabarrean Parisko Gazteria dantza taldeko 25 dantzarik be-ren saioa eskaini zuten elizan. Herriko dantzariek ere dantza batzuk egin zituzten,denen artean ikuskizunpolit eta atsegina eskainiz. Ondotik, denakbateraHerrikoOstatuanafalduzuten.Jendeandanabilduzensaioa ikustera,eliza iabetebaitzen.

ARGAZKIA: IMANOL ITURRIA

Sua itzaltzekopalakNafarroakoKutxarenZukaukeratu, zuk erabakiproiektuko diruarekin la-rreansua itzaltzekopalakerosi dira eta sute elkar-teko ondokoordezkarienbaserrietanlaunapalaba-natu dira, behar denera-ko: Beheko-zubian, Xin-dolan,Xoraxurikobordan,Santsineneko bordan,MaixterrenekobordanetaLandaburuko bordan.

26 | HERRIZ HERRIttipi-ttapa | 561 zbk.

2012.03.08

ARANTZA

GIZARTEA � EMAKUMEAREN NAZIOARTEKO EGUNA

Bortzirietakoemakumemendizaleek ibilaldiaeta bazkaria antolatudute iganderakoHorrez gain,ortziraleankalejira eginenda herrian

Nerea ALTZURILehedabizikourtean,

igantziarrekbideratuzu-teneguna.Unanu,Bian-ditz eta Harritxulo men-di gainetan barna ibilal-dia eginez. Iaz, berata-rrek lekukoahartu zutenetaLabiagaramendiate-raldiaantolatuzuten.Etaaurten, herriko MentxuPeña mendizalea ardu-ratu da antolatzeaz etaMendaurreraibilaldiaiza-nen da. Goizeko 9etanaparkalekuan hitzorduajarria da eta mendi itzu-lia egin ondotik, Ater-pean bazkalduko dute.Egun ederra pasatzekoaukera, zinez!Horibaino lehen, eta

Arantzan, Emakumea-renNazioartekoEguna-ren harira, ekitaldia an-tolatuda.19:00etanpla-zan pintxoak izanen di-ra eta 19:30ean kaleji-raeginendaherrianbar-na bertsoak kantatze-ko geldialdiak eginez.Ondotik berriz plazaraitzuliko da.

Ekaitza Elkartekojunta aldaketaBi urteren ondotik,

ailegatu da Ekaitza El-karteko juntaaldatzekoordua.Martxoaren16anjakinendazeindirenor-dezkari berriak.

SagardotegiraateraldiaSagardotegirairteera

antolatuduGazteAsan-bladak.Martxoaren 31nizanen da eta Iparra-girre sagardotegira joa-nen dira. Autobusa13:00etan aterako daherritik eta 03:00etanitzuli. Txartelak Pabloe-nean erosten ahalko di-ra hilaren 11arte, zortzieurotan. Txartela den-boraz kanpo hartzenduenak hiru euro gehia-goordaindubeharkodi-tu, baina beti ere, mar-txoaren17abainolehen.

ARGAZKIAK: AITOR ELEXPURU

Bago landaketaNegu gorriko eguraldiak izan genituen otsail hasieran. Hori dela eta, eskolatikegin beharreko bago landaketak atzerapenak izan ditu. Hala ere, ezin uka, uda-berriko aro ederrekin egun mordoxka izan ditugula. Eguraldia probextuz, joanden otsailaren 24an, eskolako lagunek udal langileen laguntzarekin, Azkilarreaauzoko Simonenbordako ardi bordaren inguruko parajean ehun bago landatuzituzten. Han bertan gosaldu eta bazkal tenorerako eskolara itzuli ziren.

Mozorro Besta martxoaren 17anNerea ALTZURIUrtekoekitaldienzerrendan, inau-

terien ondotik, egiten den MozorroBesta dagoeneko agendan finkatuada. Aldi honetan, martxoaren 17aneginenda,MozorroXuriekantolatuta.Eguerdian,Mozorro Xuriek herri kirol

saioaeskainikodutefrontoianetaon-dotik,bertsobazkariaeginendaAter-pean.Mezaondotik, Irurtzun,Lizarraeta Arantzako dantzariekin kalejiraizanen da eta ondotik, dantza saioaeskainiko dute frontoian. Eta gauezmusika izanen da Gorapean.

Baratze ikastaroaUdalak antolatuta,joan den larunbateanbaratzegintzaekologi-koari buruzko ikasta-roa abiatu zen. Guzti-ra17 lagunaridirapar-te hartzen eta ondokobi larunbatetan eresaioak izanen dira.

� BARATZEAGurutzeGorriarekinGurutzeGorriaerakun-deak jubilatuei sakele-ko telefonoaerabiltzenerakusteko ikastarobaten eskaintza bida-li du Zahar Txokora.Guztira sei ordukoikastaroa da, hiru or-duko bi saio edo egu-nez banatua. Ikasta-roarenprezioa150eu-rokoa da eta parte-hartzaileenkontura iza-nenda.Guttienez zor-tzi lagun eta gehienezhamabortz behar diraikastaroaantolatzeko.Jubilatuek telefonoaberaiekin ibi ltzeakduengarrantziaereaz-pimarratzen dute me-zuhorretan.Norbaitekinteresa izanez gero,MartinLegarrari abisa-tu behar dio lehenbai-lehen.

� IKASTAROASormen tailerraSormena lantzeko tai-lerra antolatu da haur(6-12urte)etahelduen-tzat. Haurrakmartxoa-ren13anhasikodiraetahelduekmartxoaren9raarteko epeadute izenaemateko. Udaletxeanapuntatu behar da.

� SORMENAIrurtzunen dantzanLarunbathonetan,mar-txoak 10, herriko dan-tzariek eta txistulariekIrurtzunendantzaema-naldia eskainiko dute,Arantzako Dantza Lu-zea, hain zuzen. Oroi-tu, abenduan Lizarranizan zirela.

� DANTZARIAK

HERRIZ HERRI | 27ttipi-ttapa | 561 zbk.

2012.03.08

IGANTZI

BERTSOLARITZA � BARDOAK 2012 TXAPELKETA

Taldekako bertsolaritxapelketako saioajokatuko da hilaren17an BiltokinTxartelakmartxoaren12ra arte salgai

Joxean ORTEGABardoak 2012 Nafa-

rroako Taldekako Ber-tsolari Txapelketa biga-rrenfaseansartuadaetasaio bat gure herrian jo-katuko da, martxoaren17an. Lesakako RimakExkaxko etaBertzemal-dikoak taldeakarikodira.Afaria 21:00etan ha-

sikodaetatxartelakaitzi-netik erosi beharko diraLa Villa eta Allinea osta-tuetan, Lesakako Arra-non eta Arantzako Pa-bloenean.Gainerakoan,txartelak enkargatu na-hiduenak680141899radeitzen ahal du. Txarte-la 15 euro kostako da,etamartxoaren12anbu-katukodaerostekoepea.

Arazoak araztegianHerrikoaraztegiazar-

duratzen den Nilsa en-

presak arazo larri batenberri eman dio Udalari:ur-zikinekinbateraaraz-tegira ailegatzen direneuri-urakfiltroakeginbe-harko lukeen lana era-goztenduela.Udalaara-zoa moldatzeko irtenbi-de bila hasi da.

Herri kirol jolasakHerriko bi talde ari di-

ra Nafarroako Herri KirolJolasetan parte hartzen:Abelu eta Unanu. 9-11urteko 16 haur dira. Api-rilaren1eanherrian joka-tuko dute jardunaldia.

ZinemaMartxoaren 25ean

AupaEtxebeste!peliku-la ikusgai izanen da.

Aisialdi guneaOlaia Matxikote eta

Ana Loiartek Ttikitto ai-sialdi gunea zabaldukodute ortziralean, hilak 9,Ziberrean, 17:00etatik19:30era. 3-12 urtekohaurrentzako izanen daeta dohainik.

ARGAZKIA: JOXEAN ORTEGA

Xake erakustaldi ederraOtsail hondarrean egindako xake erakustaldia sekulakoa izan zen. Jende au-nitzek parte hartu zuten eta Unai Garbisuk eta Mikel Ortegak erakutsitakoakharri eta zur utzi gintuen, batez ere, itsu eran jolastutako partida ahaztezinak!

ARGAZKIA: FERNANDO ETXEBERRIA

Arkupeak elkartekoen bazkariaIgantzi eta Lesakako Arkupeak jubilatuen elkarteko bazkideek bazkaria eginzuten otsailaren 17an La Villa jatetxean. Aitzinetik, hildako lagunen aldeko me-za entzun zuten. Otsailaren 15ean, berriz, mus txapelketa jokatu zuten.

28 | HERRIZ HERRIttipi-ttapa | 561 zbk.

2012.03.08

SUNBILLA

Hiru urte emanditu orainarteko juntaklanean

Maider PETRIRENAMartxoaren 17an, la-

runbatarekin, ohiko ba-tzarra eginen du Ulibel-tzak Elkarteak. 19:00-etatik aitzinera, hainbatgai izanen dira hizpide,etatartean juntaaldake-ta. Dagoeneko hiru urtepasatudiraaitzinekojun-takideak sartu zirenetik,eta zortzi bazkide berrijuntansartzekoorduaai-legatu zaigu. Lerrohauen bidez, bazkideakanimatunahidituguaha-lik eta jende gehien etordadin bozkatzera.RakelUrtxegiGelben-

zu,EdurneUrrotzAges-ta,MirenHernandorenaIbarra, Edurne ZubietaAlmandoz, Maria JesusIriarteIrurueta,MariaJe-sus Rekarte Elizondo,Josune Anzizar Elizon-

do eta Maider PetrirenaGorosterrazu egon diraorain arte juntan.Juntaaldaketazgain,

aitzineko aktaren ones-pena, bazkide berriak,2011ko kontuak, elkar-teko obrak eta doku-mentazioabezalakoga-iakizanendiramahaigai-nean.

Euskal HerrikoMus TxapelketaUlibeltzakElkartean,

urtarrilaren 13an eginzenEuskalHerrikoMusTxapelketakokanpora-ketabateta irabazle izanzirenJose MartinetaTe-resitaAgirre Iriarteanai-arrebek otsailaren 25-eanIruñeaneginzenhe-rrialde mailako kanpo-raketara sailkatzea lor-tu zuten. Iruñean izanziren, eta nahiz eta ezzuten aitzinera egiterikizan, eguna hagitz ongipasatuzutelaaipatudi-gute. Zorio-nak!

GIZARTEA � OHIKO BATZARRA

Ulibeltzakelkartean juntaaldaketa eginen damartxoaren 17kobileran

ARGAZKIAK: MAIDER PETRIRENA

Sahara sahararrentzat dela aldarrikatu duteSahara sahararrentzat lelopean, hainbat ekitaldi izan ziren Saharaztan elkarteakantolatuta otsailaren 24an. Arratsaldean haurrendako jokoak izan ziren. Egia erra-teko ez zen haur aunitzik elkartu, baina agertutakoak hagitz gustura egon ziren.Ondotik, plazan elkarretaratzea eta Ulibeltzak Elkartean hitzaldia izan ziren. Gero,berriz, 65 lagun elkartu ziren afaltzeko, Ukele taldearekin alaituta.

ARGAZKIA: MAIDER PETRIRENA

Lau haur bataiatu diraJubilatuen meza ondotik, otsailaren 19an lau haur bataiatu ziren: Lukas EzkurraArretxea,HegoaIratzokiUrtxegi,XabatMikelperizenaPortuetaNahiaPortuZelaie-ta.Ondotik,ohiturarisegituz,haurandanaelkartuzenelizatariangoxokiakbiltzeko.

ARGAZKIAK: JAIONE OTXANDORENA

Jubilatuen bestaBestaeguna izanzutenArkupeakelkartekoherriko jubilatuekotsailaren19an.Me-zaren ondotik, zortzi bikote aritu zirenmusean eta lau bikotek eraman zuten saria:laugarrenakOryoetaSantiago izanziren, hirugarrenakEstefani etaGregorio,biga-rrenakPatxikuetaFulgenzioeta txapeldunakPakoetaLuis –argazkian,Arkupeak-ekoJuanAntonio Ibarraordezkariarekin–.Gainerakoan,64 lagunelkartuzirenbaz-kaltzeko eta ondotik, Jose Inazio Muruaren musika doinuekin kantuan aritu ziren.

Ba al zenekien…Joan den otsailaren 29anNafarroan sortu zenlehenengo haurra sunbildarra izan zela? Ain-hoa Armendariz Aizkorbe da. Zorionak gura-soei eta familiari.

?

HERRIZ HERRI | 29ttipi-ttapa | 561 zbk.

2012.03.08

MERKATARITZA � DONEZTEBARRAK MERKATARIEN ELKARTEAREN ESKUTIK

Eskaintzen azoka eginen daortziral honetan IntzakardinHerrikokomertzioek10:00etanemanen diotehasiera azokari

Nerea TELLETXEADoneztebarrakMer-

katarien Elkarteak es-kaintzen azoka antola-tu du ortziral honeta-rako, martxoak 9. In-tzakardi karrikan iza-nen da.Herrikomerkatariek

eskaintzak eta denbo-raldi aurrerapena era-kusteko aukera izanendu t e egun osoan ,10:00etatik 20:00eta-ra. Eta eguna anima-tzearren, haurrendakojokoak antolatuko diraarratsalderako.

KontsumitzaileenbulegoaMalerrekako Zerbi-

tzu Orokorren Manko-munitateak IratxeKon-tsumitzaile elkartearenbidez eskaintzen duenkontsumitzaileendakoinformazio bulegoakekainera arte behintzatmartxan jarraituko du.Halaxe adierazi diguteMankomunitatetik.Dena den , egun

hauetan NafarroakoGobernuak Donezte-ben kontsumitzaileen-dako informazio bule-goa zabalduko dela ja-kinarazi du. Apirileanizanenomenda, eta ur-te osoan, astean be-hin, informazioa etaa r r e t a z e r b i t z u aeskainiko omen ditu.Ma le r rekako Man-komunitatearen eta

Gobernuaren artekoakordioaren ondorioizanen litzateke zerbi-tzu hau, baina heldudenastekoasanbladantratatu eta onartukoduMankomunitateak.Hitzarmenhauurte-

betez egonen litzatekei nda r r e an , e t a b ialdeek interesa badu-te, ondokourteetan se-gituko luke.

SagardotegiraateraldiaSagardotegiko ga-

raia ir i tsi zaigu etaGazte Burrunba KulturElkarteak aurtengoanere sagardotegira ate-ra ld i a an to la tu dumartxoaren 18rako.Igandearekin izanenda, astelehena jaia de-la aprobetxatuz.

Apuntatzeko Tit iostatura hurbiltzekoaukera duzue.

Igandeko zinemaIgandeetako zine-

mak aitzinera segitzendu eta honetan, mar-txoak 11, 16:30eanCars 2 filma ikustekoaukera izanen da eta18:30eanNohabrá pazpara los malvados.

DONEZTEBE

ARGAZKIAK: NEREA TELLETXEA

Inauteriak giro ederreanInauteriak eguraldi bikainean igaro ditugu eta horrek izugarrizko jendetza erakarrizuen larunbat arratsaldeko mozorro eta karrozen desfilera. Aipatu behar da he-rritar aunitzek parte hartu zuela. Izan ere, ia 30 karroza atera ziren desfilera. Inau-teri hauetan, merkatariek karrozarik eta mozorrorik politenak saritu zituzten. Izanden partehartzea eta lan izugarria kontuan hartuta, epaimahaiak ez zuen baterelan erraza izan aurtengoan. SariakOktoberfest eta Karlos Arguixuri; Txipiroiak be-te-beteak taldeendako izan ziren.

Erremontelaririkonena izan daotsailean ere

Oriamendi 2010 en-presakhilabeteroegi-tenduenranking-arenarabera,urtarrileanetaotsailean Joxe Etxe-berria,Etxeberria III.a,doneztebarra izan daerremontelaririk one-na. EtxeberriaIII.akjo-katutakoseipartideta-tik hiru irabazi zituenotsailean,bainagalduzituenhiruetatikbi,tan-to bakarragatik galduzituen. Honela, 36,33puntu lortuzituen (ba-naz bertze partidakolortutakotantoak).Par-tidanagusiakjokatzendituzten erremontis-tenAmultzoan,otsai-leanezzenjokalaribatbera ere izan hiru par-tidabainogehiagoira-bazi zituenik. Multzohonetan nagusitu zenEtxeberria,JuaristietaXanti Utergaren aitzi-netik.Utergak35pun-tu lortu zituen. Bmul-tzoan, berriz, OñatzGonzalezizanzenone-na, jokatutakopartidaguztiak irabazita 40puntu lortuz. BigarrenMatxin VI.a eta hiru-garrenUrkoizanziren.

PertsonaiaJoxe ETXEBERRIA

Mozorrorik hoberena. Karrozarik hoberena.

Karrozarik hoberena.

ETXEAREN BEROKUNTZA

400 edo 800 eurokodiru-laguntzagaldara zaharrakaldatzeko

NORK ESKATZEN AHAL DUPartikularrez gain, irabazi asmorik gabeko

enpresek, udal entitateek eta etxe-jabeen elkarteek eskatzen ahal du-tediru-laguntza2102koRenovePlanhonetan.NafarroakoGobernuak,es-kaerak hartuahalaemanenditu la-guntzaketa litekeenadaepeaagor-tubaino lehen(2012ko irailaren26a)diru-poltsa agortzea. Beraz, hobeda lehenbailehen eskatzea.

ZERENGATIK ETAZENBATEKO DIRU-LAGUNTZAKDiru-laguntzak eginkizun hauetarako dira:a)Galdarabakarrakedozirkuitu irekikobe-rogailuak kendueta kondentsazioko gal-dara-itxi berriak jartzeko.Laguntza: 400euro. Gutieneko inbertsioa: 1.200 euro.

b) Erradiadore eta metagailu-elektrikoakkendu eta kondentsazioko galdara-itxiberriak jartzeko.Laguntza:800euro.Gu-tieneko inbertsioa: 3.000 euro.

Bi kasuetan, galdara berriek honako bal-dintza hauek bete beharko dituzte:1) Legearen arabera, 4 izarrekoa izan etaEuropako Zuzentarauek ur-beroko gal-darai buruz eskatzen duten errendimen-du izatea.

2)Eskatutakoerrendimendumaximoa%104baino altuagoa.

3) Begiz jotako galdara Energia Dibertsifi-katu eta Aurrezteko Erakundeak (IDAE)duen datu-basean egotea.

Eskatzaile bakoitzak eskaera bakarra egindezake.

30 | ttipi-ttapa | 561 zbk.2012.03.08

Diru-laguntza tramitatzeko,baimenduta dagoen enpresa

laguntzaile batengana jo beharda. Eurek azalduko dizute zein

galdara klase dagoen diruzlagundua eta bideratuko dute

eskaera egiteko dokumentazioa

DIRUZ LAGUNDUKO EZ DIREN GAUZAK• Berokuntza instalazio kolektiboetatik banakako instalazioetara pasatzea.• Ordezkatu nahi den galdara edo tximinia egur edo biomasarekin dabilenean.• Ur-berogailu bat kentzea beste ur-berogailu bat jartzeko.• Butanozko berogailuak edo antzekoak kentzea eta galdara bidezko berokuntzasistema batekin ordezkatzea.

ZER EGIN BEHAR DA DIRU-LAGUNTZA ESKATZEKODiru-laguntza tramitatzeko, baimenduta dagoen enpresa laguntzaile batenganajo behar da (2 orrialde hauetan ageri den batengana, adibidez). Eurek azaldukodizute zein galdara klase dagoen diruz lagundua eta bideratuko dute eskaera egi-teko dokumentazioa. Zure aldetik Nortasun Agiriaren fotokopia bat (helbideaNa-farroan duela) edo IFZa (Identifikazio Fiskaleko Zenbakia) erakunde bat izanezgeroetabankukokontuarenzen-bakia. Datu horiekin, enpresalaguntzaileakerregistratukodueskaera zure sinadurarekin.Eskaera egiten denetik konta-tzen hasita, instalatzaileak 90egun ditu obra egin eta faktu-ratzeko. Instalatzaileak galda-ra berriaren prezio osoa kobra-tuko dio bezeroari eta Nafarro-ako Gobernuak hiru hilabetekoepean ordainduko dio dagokiondiru-laguntza bezeroari berekontuan.

| 31ttipi-ttapa | 561 zbk.2012.03.08

32 | HERRIZ HERRIttipi-ttapa | 561 zbk.

2012.03.08

AIZKORA � KIROL IKUSKIZUNA

Herritarren artekoaizkora apustuajokatuko damartxoaren 17anMartin Telletxeaeta KenariErasun, AnderErasunen aurka

Arkaitz MINDEGIAHerritarren aizkora

goseaasetzekoasmoz,ikuskizunederrapresta-tu dute herritarrekmar-txoaren 17rako. MartinTelletxeaetaKenariEra-sun ariko dira alde ba-tetikaizkoranetaAnderErasun izanenduteaur-kari.Aldebakoitzakzor-tzi kanaerdiko moztubeharko ditu, eta egu-rrakerdibanaeramanakizanen dira.Hitzordua,berriz, tai-

lerreko atarian egin du-te, 17:00etan. Jokoanafarirako bildotsak jar-ri dituzte.Aizkora apustuaren

ondotik,Aurtizkoelkar-teanafaria izanendaetaapuntatu nahi duenak,ostatuan edo tailerreanizanen du zerrenda. 10euroko seinalea utzita,martxoaren 11 izanen

da izena emateko hon-darreko eguna.

Bardoak 2012Akitu berria da Bar-

doak 2012 NafarroakoTaldekakoBertsolariTxa-pelketakolehenbizikofa-sea, eta bigarren faseragure herriko bertsola-riak pasatu dira. Male-rrekako Jituk taldeak ezdu zorterik izan, bainaErauntsitaldeakbigarrenfaserako txartela esku-ratu du.Lehenbiziko fasebu-

kaerako saioa, Leitzanjokatu zuen Jituk tal-deak,bainaleitzarrekira-bazi zuten. Erauntsi tal-deak, berriz, Iruñean jo-katu zuen Xirristi-mi-rristirenaurkaetaEraun-tsinagusituzen.Honela,bigarren fasera sailka-tzea lortu zuten.Aitzinera egin duen

Erauntsi taldeak ortziralhonetan, martxoak 9,eginen du hurrengosaioa. Non eta herrian,Herriko Etxeko ganba-ran.21:00etan,afariaetabertsosaioaeginendira

etaErauntsi (IkerGoros-terrazu, AlazneUntxalo,Amaia Elizagoien) etaLeitzaundi (MielMariElo-segi, Iñigo Ibarra, IñigoSagastibeltza)arikodira.

Pulunpa eskolaBerri aunitzekin hel-

du zaigu herriko eskola.Alde batetik, aurrema-trikulazio kanpaina itxida eta hurrengo urtearibegira bederatzi ikasleberri izanen dira, 3 urte-ko zazpi haurtxo hasikodira eta 4 urteko bi haur.Bertzalde, eskolako

klasetik aparte, berrikimintzaldibatantolatuzu-teneskolakoekgurasoeibegira.Pedagogoorien-

tatzaile batekin 40 batguraso egon ziren. Ha-rrera ezin hobea edukizuen solasaldiak eta ai-tzineragogehiagoanto-latzeko asmoa dute.Aitzinekourteetanbe-

zala, eskolako ikasleekHaur Kantari Jaialdianparte hartuko dute, na-hizetaaurtengoamurriz-ketekin kinka larrianegon. Koordinatzailerikez da izanen murrizke-takdirela eta, bainapar-te hartzen duten haur,irakasle eta gurasoekinaitzinera eramanen dabesta haundi hau.Eskolakoberrigehia-

gojakinnahi izanezgero,blogeansartzenahalza-

rete: malerrekaherrieta-koeskolak.blogspot.com

MIGEL MAISUAAipamenberexiame-

rezi du gure eskolan az-keneko urte parrastanirakasle aritu den Mige-lek,martxoaren5ean ju-bilatu baita.Hainbertze herritar

pasatudira beregelatik,momentu ezin hobeakbizituz, irrietaalgara,tar-tekahaserrebatzukhar-tuaz, baina dena beregoxotasunean. Oraingobizitzaberrihonetan,Itu-rengoirakasle, ikasleetaherritarrekongipasade-zala opa diogu. Besar-kada bat eta ongi segi!

ITUREN

ARGAZKIA: BERTIZKO PARTZUERGO TURISTIKOA

Tresanea apartamentuak eta hotelaAitzineko TTIPI-TTAPA aldizkarian erran bezala, zerbitzu berri bat ireki dute he-rrian: Tresanea izeneko apartamentu hotela. XVI. mendean egindako etxea du-gu Tresanea, nahiz eta XIX. mendean erabat berritu zen, lau solairu eta lau isuri-ko teilatua eginez. Orain dela berriki arte obretan aritu dira Baztan-Bidasoalde-ko igeltseroak, zurginak, margolariak... Lanean azkeneko itxura polit hau emanarte. Gehiago jakinnahi izanezgero,weborriansarzaitezkete:www.tresanea.com.

HERRIZ HERRI | 33ttipi-ttapa | 561 zbk.

2012.03.08

GIZARTEA � EMAKUMEAREN NAZIOARTEKO EGUNA

EmakumearenEguna ospatzekoafaria eginen dalarunbat honetanHerrikoOstatuanafalduko dutegiro ederrean

Fermin ETXEKOLONEAOstegun honetan,

martxoak 8, Emaku-mearen NazioartekoEguna da, eta Zubietanere,moduberezian go-goratu nahi da eguna.Hortaz, urtero bezala,afaria antolatu da ema-kumeendakoeta larun-bat honetan, martxoak10, izanen da, HerrikoOstatuan.Izenaematekoepea,

asteazken honetan,martxoak 7, akitzekoazen. Seguru aurten eregiro ederrean afaldukodutela!

Mendiko lanak65.302,89 euroko

aurrekontuarekin men-diko lan batzuk eginenditu Udalak. Alde bate-tik, 59.301,11 eurore-kin, Goienetxeko bor-

darako pistako sarreramoldatuko da eta Aur-kidiko pistan zementuabotako da. Bestetik,berriz, landaketak egi-nen dira, 6.001,78 eu-rotan.Landaketahauekhilabete honetan egite-koak dira eta pistetakolanek abuztua baino le-heneginakegonbehar-ko dute.Aipatu, lanhauekNa-

farroako Gobernuarendirulaguntza jasokodu-tela.

Herriko kantariakJoan den urtean

izandako esperientziapolitaaurtenberrizerre-pikatzeko asmoz, HaurKantarienJaialdianpar-te hartuko dute herrikoneska-mutikoek, Ituren-go Pulunpa eskolarajoaten diren ikasleek,hain zuzen.

Auto lapurtuaGasteizenHerrian lapurretaba-

tzuk izan zirela jakina-razi genuen aurreko al-dizkarian, tartean auto

batebatsi zutela.Bada,jakin dugunez, Gastei-

zenagertudaebatsi zu-ten auto hori.

ZUBIETA

ARGAZKIA: JON MIKEL ARAGON

Malerreka Eguna ZubietanMalerrekako Mankomunitateak bideratuta, aurten lehenbiziko aldiz, MalerrekaEguna ospatuko da maiatzaren 26an. Urtero-urtero ospakizun egun hau herridesberdinean egitea da asmoa, denak elkartuta. Baina lehenbizikoa gure he-rrian eginen da. Aurrera begira, xehetasunak jakin ahala, horren berri emanendugu hemen.

ARGAZKIA: IZASKUN ZUBIALDEUrteak dira emakumeek afari batekin ospatzen dutela Emakumearen Eguna. Argazkihonek, esaterako, hamar-hamabi urte izanen ditu.

34 | HERRIZ HERRIttipi-ttapa | 561 zbk.

2012.03.08

GIZARTEA

INGURUMENA � OIHANGINTZA

Larreak erretzeko baimenak hilaren16a baino lehen eskatu behar diraApirilaren 15aizanen daerretzeko azkeneguna

TTIPI-TTAPAAsteak dira neguko

basozaintza kanpainaabiatu zenetik, Nafa-rroako Gobernuak ba-soetan suteak prebeni-tzekoeta itzaltzekoegi-ten duen kanpaina ha-si zela, alegia. Eta las-ter bukatuko da horre-tarako epea. Larreakerretzeko baimenakmartxoaren16raartees-kadaitezkeetaerretze-ko azken eguna apirila-ren 15a izanen da.Baimenduz gero,

bertzeak bertze, hain-bat baldintza bete be-har dira. Alde batetik,larreak erre behar direnegunean, hurbilendau-

densuhiltzaileenparke-ra deitu behar da, tokihorretan erretzea bai-mendua dagoen ala ezbaieztatzekoetazehazkinon erreko den adiera-ziz. Horrez gain, landa-reak bakarrik erre dai-tezke,etaerreka, kune-

ta eta sakabanatutakozuhaitzetanezindaerre.Ordutegia ere aipa-

tzekoada,erreketaezindelako 09:00 baino le-hen egin eta 17:00eta-ra bukatua egon behardelako. Eta erretzekomomentuan, guttienez

bortz lagunek hor egonbehar dute sua erabatitzali bitarte.Basoak erretzeko

baimenaeskatzeaezin-bertzekoa bada ere,oraindik ere baimenikgabe larrei su ematendietenak badira.

ARGAZKIA: TTIPI-TTAPAAitzineko astean, nahita sua emandako kasuak izan ziren. Horren adibide da argazki hau,Bertizaranako Oteixon mendian gertatua. Oronozko suhiltzaileek itzali behar izan zuten.

MALERREKA

‘MalerrekaKantuz’ekimenaabian

TTIPI-TTAPAEuskal Herriko karri-ketan kantuan ibil-tzekoohitura dagoe-la ikusita eta horreksortzen duen giroezin hobea kontutanhartuta, Malerreka-ko Mankomunitate-ko Euskara Batzor-deakMalerrekaKan-tuz ekimenamartxanparatu du. Helburuhorrekin,martxoaren2rako Doneztebenkanturako deia egi-na zuten, Donezte-beko karrikak kantuzala i tzeko asmoz.Horren ondotik, api-rilaren 6an Iturengoplazan bilduko dira,19:30ean, eta maia-tzaren 4an Donama-riakoplazan egin du-tehitzordua,ordube-rean.

HERRIZ HERRI | 35ttipi-ttapa | 561 zbk.

2012.03.08

SALDIAS

OSPAKIZUNAK � AKITU DIRA INAUTEAK

Heldu deninauteetakoaiherrikUrtero bezala,borondatehandikoinauteakizandu dira

Markel LIZASOAINJoan ziren aurtengo

inauteak ere. Ortzira-lean,basurde jateaeginzuten 18-20 bat lagu-nek. Afalondoan, ba-tzuk musean eta bes-teak tertulian aritu zi-ren. Hori bai, mahaiantenorez jarri eta teno-rez erretiratu ziren, bi-haramunean aiseagojaikitzeko.Larunbatean, base-

rriko buelta egin, etaarratsaldean, herrikoetxeetan ibil i ziren.

Osotara, jende frankoibili zen, nola etxezetxe, nola jendeari on-gi etorria ematen kro-ketekin, fritoekin, sal-darekin, kafearekin,tortillekin, pattarrare-kin, etxeko sagardoa-rekin, pastelekin, txo-ko la te beroarek in ,erroskilekin; aurten,baita taloekin ere! Afa-londoan, berriz, ma-haiakbildu etadantzanaritu ziren goizalderaarte. Igandean lanak!

ARGAZKIA: IBAN URRUTIAIntxureko atarian, baserrietan ibili zirenak.

ARGAZKIA: ANDER ERASUN

EtxezarrekoezkerratxapeldunIbaiErasunekErrekakoeskuz banakako pilotatxapelketa irabazi berridu.11urteditu,etazar-tako politak ematendizkio ezkerrarekin. Ar-gazkian, Arretxe luzai-darrarekin ageri da.Kontenskodaudeama,anaia eta denak!

INAUTEAK

18-20 lagunek egin-dako basurde jatea-rekin hasi ziren inau-teak. Aurtengo berri-tasun bat moto-ka-rroza izandu da.

ARGAZKIA: SALDIASKO ESKOLA

Eskolan ere inauteriakOtsailaren 24an saldistar eta labaindarrek inauteriak ospatu zituzten. SaldistarrakBeintza-Labaienera joan ziren mendiz eta labaiendarrek gosaria eskaini zieten.Gosaldu eta gero Beintzara joan ziren oinez eta hango plazan dantzan aritu ziren.Eguerdian kotxeetan Saldiasko ostatura itzuli ziren bazkaltzera eta arratsaldeanjolasean ibili ziren eskolan, dantzak ere egin zituzten eta egunari behar bezalakoakabera emateko, gurasoek prestatutako merendua dastatu zuten.

36 | HERRIZ HERRIttipi-ttapa | 561 zbk.

2012.03.08

NARBARTE

OSPAKIZUNAK � AKITU DIRA INAUTERIAK

Hasierako ilusioa bestondoanbilakatuta akitu dira inauteriakGiro eta umoreederrean joandira haur, gazteeta helduentzat

Martin BERTIZAfaltzeko ardua da,

jendea mozorrotorikostatuan agertzen hasida, ilusioa nabaria da,edozein lekutara begi-ratu eta besta egitekogogoa ikusten da. Ho-rixe izan zen inauteriakhasi baino lehen gerta-tu zena. Eta orain, pa-satu direla, gusturajoan zaizkigula erratenahal dugu, umore onezeta giro ederrean.Ederki pasatu zen

ortziral gaua, goizekoordu ttikietara ailegatuzen besta eta batzuen-dako gosarira arte.Gosaldu ondotik,

berriz mozorrotu eta

hain gustura hartzenden etxez-etxeko bisi-taegitera joanzirengaz-teak.Ga