េលខ ២៦ ឆន ទីំ ០៣ ែខកុមភៈ គ.ស. ២០០៦ - ព.ស. ២៥៤៩

ទី ន កក់រ ៖ P.O. Box 0193, Pennsauken, NJ 08110-0193, USA, Tel: (856) 655-3838, email: kkfnewsletter@khmerkrom.net, http://www.khmerkrom.net

-សហព័នទែខមរកមពុជេ កមេបកវគគសិក .....................១

-យួនមិនឲយពុទធបរស័ិទេធបុណយបញចុ ះសីម...............៣

-យួនយក ពះវ ិ រេធជកែនងចិញចឹ ម ជក.................៤

-ជនជតិេដមភគតិចកមពុជ តវយួនចប់ឃុខួំន.........៥

-មុខរបរចិញចឹ មបងគ េន សកេ ជយញ.......................៦

-សននិបត បចឆំន ំ២០០៥..........................................៨

- ជញ ធរយួនេខតប៊ញិេភ កបផិំចបផំញ................១០

-លបចិយួនបន់ដីែខមរេខត កមួនស............................១២

-យួនជីកគស់ ប ទបុ ណែខមរ..........................១៣

- បវតិេ ខ នប ក់...............................................១៧

-កំ ពយ ែខមរេអយឈប់ភ័យ..................................១៨

ម កេរង

សហពន័ធែខមរកមពជុេ កមេបកវគគសិក

ថមបីណុះប លចបបស់ិទធមិនសុ

គណៈកមមករសហពន័ធែខមរកមពុជេ កម បចំតំបន់ភគខងលិចៃនសហរដ េមរកិ ដកឹនំេ យេ ក ថច ់តងបនេបកវគគសិក ថមបីណុះប លចបប់សិទធមិនុស េនវត េខមររង ីទី កង ន់ហូេស រដកលីហ័រញ៉ កលពៃីថងទ ី១៤ ១៥ មក ឆន ំ២០០៦ កនងេទេនះ េ យមនសិកខ កម នងិេភញ វកតយិសចូលរមួ បមណជង ២៥០ នក ់។ កនុងឱកសេបកវគគសិក ថមីេនះ គណៈ បតភូិសហពន័ធបនចូលរមួយ៉ងកុះករ ែដលរមួមនេ កថច់ ង៉ុក ថច ់នយក បតបិតសិហពន័ធែខមរកមពុជេ កម, េ ក េច េរ ប តំ ងសភ ពឹទធ ចរយ, េ ក ំ ខយ តំ ងែផនក

សន, េ ក តឹង យ៉ប អគគហរិញញឹកៃនសហពន័ធែខមរកមពុជេ កម, េ ក សឺន សុភ័ណ អគគេលខធកិរ, េ ក បក ់េសរវុីឌ អនុ បធនសហពន័ធែខមរកមពុជេ កម ទទួលបនទុកែផនកទំនក់ទនំងអនរជត ិ នងិ ជពេិសសមនករចូលរមួពឧីតម ទី បឹក អងគករ UNPO គឺេ កបណិត េឃេហ ែដលជ

ចរយចបប់អនរជតេិន កលវទិយល័យរដ ៃវ ៉ ពមទំងមនករចូលរមួផងែដរពតីំ ង ខសហពន័ធ និង បងបូនែខមរ អេញជ ញមកពី កង-រដននជុវំញិតំបន់ភូមភិគខងលិចៃនសហរដ េមរកិ ។

េនកនុងវគគបណុះប លថមេីនះ េ កថច់ ង៉ុកថច ់បនបងញជូនបងបូនែខមរែដលបនចូលរមួកនុងពធិីេនះ អំពីរបយករណ៍ឆន ំ ២០០៥ នងិ ែផនកររបស់សហពន័ធស មប់ឆន ំ២០០៦ េនះ ។ បនទ ប់មក េ កកប៏នែណនំដល់បងបូនឲយយល់ដងឹបនចបស់ អំពីយុទធ សតសូ៊មតិេ យអហងិ និង រចនសមព័នធ ពមទំងមុខនទរីបស់គណៈកមមករនយក និង គណៈកមមករក លៃនសហពន័ធែខមរកមពុជេ កមពិភពេ ក ។ េ ក បក ់េសរវុីឌ ែដលជអនុ បធនសហពន័ធ ក៏បនេធករពនយល់អំពីកចិចករ គប់ គងរដបល និងទំនក់ទនំង

គណៈកមមករចលូរួមកនុងវគគថមី បណុះប លចបបស់ិទធមិនសុ

េលខ ២៦ ែខកុមភៈ ឆន ំ២០០៦ ទពំរ័ទ ី2 ពឹតិប តរបស់សហព័នធែខមរកមពុជេ កម

និពនធនយក ៖ ថច ់ចនធ ូផ ពផ យ ៖ សនឺ រតនៈ, សនឺ ចន័ទ

ឯក រ PDF មនេនកនុងេគហទំពរ័ www.khmerkrom.net

អនរជតជិមួយអងគករ UNPO, UN, NGO, WHO ជេដម ។ ពិេសសេទេទ តេ កបនជ មញទំនក់ទនំង មគគីរ ងបងបូនែខមរក ល និងែខមរេ កម គប់ទិសទី ឲយកនែ់ត ស ញ់េយគយល់គន និងខំ បឹងរក អតសញញ ណជតែិខមរ។ ចំែណក េ ក េឃេហ េ កកប៏នពនយល់អំពីចណុំចសំខន ់ៗ កនុងករតសូ៊ នងិ សិទធមិនុស េនេលពភិពេ កដល់សិកខ កមែដលបនចូលរមួ បមណ ៧០ អងគ នងិរូបផងែដរ ។ ទនទមឹនងឹេនះផងែដរ េ កបណិត ក៏បនបងញអំពីវតថុបំណងរបស់សហពន័ធែខមរកមពុជេ កម េធធសននសីិទអនរជតនិទី កង េអ បេទសហូឡង ់ គឺសំេ េទេលបញសិទធជិនជតេិដម ។ េ កយេពលែដលេ កបណិត ពនយលអំពីចបប់សិទធមិនុសដល់សិកខ កម និងបងបូនែខមរែដលបនចូលរមួកនុងវគគបណុះ ប លេនះ ពះេតជគុណ ថច ់បី៊រុង តំ ងឲយេ ក េច េរ ប មនសងឃដកីេទកនឥ់ស រជនែខមរ គប់ សទប់វណៈ េ យ ពះអងគ បនអំពវនវដល់បងបូនពុទធបរស័ិទទំង យ េម ចូលរមួគំ ទចលនតសូ៊េ យអហងិ េនេលេវទិកអនរជត ិ េដមបទីមទរសិទធសិេ មច សនខួនេ យខួនឯងេនេលមតុភូមកិមពុជេ កមេយងទំងអស់គន ។ សិកខ បន ប ពឹតេទេ យេជគជ័យ លុះដល់េពល តី មនករេរ បចំ បគុំត នី សំបបយជូនបងបូន នងិសិកខ កមែដលបនចូលរមួកនុងអងគពធិីេនះផងែដរ ។ សបកនុងឱកសេនះ េ ក សី វនីី គីលីន ឧតម បឹក កមអបបចំេនទី កង ន់ហូេស តំ ងឲយេ ក បធន ថច់ តងបនេឡងសែមងករអរគុណចំេពះគណៈកមមករនយកសហ-

ព័នធ នងិេភញ វកតិយសជតិឆង យ បកបេ យករីេំភបរកី យឥតឧបម ។ បនទ ប់មកេ ក ថច ់តង នងិ បធនគណៈកមមករសមគមែខមរេ កមវតេខមររង ី បចំេនទី កង ន់ហូេស បនៃរអងគ សថវកិបន បមណ ៧ ពនដុ់ រ បគល់ជូនដល់អងគករសហពន័ធែខមរេ កម េដមបយីកេទេធសននិសីទអនរជតិេនទី កង េអ បេទសហូឡង ់ នែខសី ខងមុខេនះ ។ អងគសិកខ តវបនបញច ប់េនេវ េម៉ង ៤ ង ច េ កយពីករែថងចំ ប់ រមមណ៍របស់េ ក ំ ខយ ែដលបកបេ យមនសិករជតដិ៏ឧតុងគឧតម និងមនករែចកជូននូវវញិញ បនប័ តបញជ ក់ករសិក ដល់សិកខ កម ែដលបនបញច ប់វគគបណុះប ល ៕

េ ភ័ណ

ទិដភព បគល់វិញញ បនប័ តជូនសិកខ កមែដលបនបញច ប់វគគចបប់សិទធមនុស

ព័ត៌មន

សិកខ កម និងេភញ វកតិយសចលូរួមកនុងពធីីេបកវគគសិក ថមី យុវនរែីខមរេ កមបងញពសីិលបៈែខមរ េនសហរដ េមរកិ

េលខ ២៦ ែខកុមភៈ ឆន ំ២០០៦ ទពំរ័ទ ី3 ពឹតិប តរបស់សហព័នធែខមរកមពុជេ កម

ព័ត៌មន

យនួមនឲយពទុធបរសទ័វតកេញច ងេធបណុយបញចុ ះសម

ថមី ៗ េនះ វតកេញច ងភនេំពញ សថិតេន សកកេញច ងផ រ េខត ពះ តពំង ែដល ពះវ ិ រ តវបនខូចខត ំងពីឆន ំ១៩៦៨ េនះមក ឥឡូវេនះ តវបនជួសជុលសេ មចជ ថ ពរេហយ ែតមកដល់បចចុបបននេនះ មនិ តវបន ជញ ធរកុមមុយនសិយួនអនុញតិឲយ បរពធពធិីបុណយបញចុ ះសីមេឡយ េ យយកេលសថ ករេធបុណយបញចុ ះសីមនំឲយមនករអូ៊អរ ។ េយង ម បភពព័តម៌ន ពីបងបូនេខត ពះ តពំង កមពុជេ កម បនឲយដឹងថ វតកេញច ងភនេំពញក ងេឡងេនឆន ំ ១៦៥៥ េហយមនករខូចខត ទឌេ ទមយ៉ងខំងេនះ ប លមកពយីនេ ះទមក់ គប់ែបក េ យេចតនេធឲយខូចខតវត ទន នងិ ពះវ ិ រកនុងឆន ំ ១៩៦៨ េនះ ឥឡូវ តវបនពុទធបរស័ិទែខមរកនុង និងេ ក បេទសជួសជុលេឡងវញិេហយ ។ ម បភពពត័៌មនេនះែដរ ពុទធបរស័ិទចណុំះេជងវតកេញច ងភនេំពញបនឲយដងឹថ េ កយេពលវត តវបនបំផញ ពុទធបរស័ិទក៏ចប់េផមជួសជុលក ងេឡងវញិចប់ ំងពីឆន ំ ១៩៦៨ រហូតដល់បចចុបបននេនះ ។ ពតិែមនែតបជពុទធបរស័ិទចណុំះេជងវត មនដល់េទជងមួយពនបី់រយគ រ ែតកម៏នករខះខត ស់ែដរ េនះក៏េ យ រែតជីវភពរបស់បងបូនែខមរទល់ កេពក ។ េទបែតបុ៉នម នឆន ចុំងេ កយេនះ េ យសននចិតសទធ ជះថ បងបូនេនខងេ កសកជួយឧបតថមភយ៉ងកក់េកផង េទបប លឲយករជួសជុលេនះបនសេ មចជ ថ ពរ ។ េហយេដមបេីវរ បេគនដល់ពះភកិខុសងឃេ ប បស់ជផូវករ ម បៃពណីទំេន បទំ ប់ែខមរេនះ ពុទធបរស័ិទក៏សេ មចចតិេធលិខតិសំុអនុញញ តពីសំ ក់ ជញ ធរកុមមុយនសិយួន េដមបី បរពធេធពធិីបុណយបញចុ ះសីម ។ បុ៉ែនលិខតិ ក់ពកយសំុេធបុណយេនះ ពុំ តវបនជញ ធរយួនទទួល គ ល់ និងអនុញញ តឲយពុទធបរស័ិទចណុំះ

េជងវតកេញច ងភនេំពញ បរពធេធពិធបុីណយេឡយ េ យេគសំ ងថ “េធបុណយបញចុ ះសីមនងឹេធឲយមនករអូ៊អរ ស់ េ ពះ តវនិមន ពះសងឃ នងិពុទធបរស័ិទ គប់វតកនុងេខត និងេ កេខតមួយចំនួនចូលរមួេទ តផង” ។ សបនងឹបញេនះ ពះភកិខុមួយអងគគងេ់នវតខងេល ពះអងគមន ពះជនម បមណ ៣០ វស មនសងឃដកីថ

“េនះជទេងរេំ ភបំពនេលជំេន សនយ៉ងចបស់ ស់ ែដល ជញ ធរយួនែតងែត ប ពឹតមកេលបងបូនែខមរជជនជតិ

េដមជេរ យ ៗ ។ មនិែតបុ៉េ ះ មនេពលខះ ជញ ធរយួនធប់បនគំ មកំែហង នងិចប់បងបូនែខមរ ក់គុក ចំេពះជនែដល ៊ នត ៉ បឆងំនឹងេគេទ តផង ។ ចំែណកេនះជបៃពណី នងិជជំេន របស់ែខមរ េ ពះធមម បៃពណីទំេន ម ទំ ប់ែខមរ េ កយេពលបនក ងកុដិ ឬ ជួសជុលអីមួយ ពុទធបរស័ិទែតងេធបុណយ េដមបីេវរ បេគន ពះសងឃទុកេ បបស់ មេសចកី តវកររបស់ ពះសងឃេនកនុងវត ។ ែតផទុយេទវញិ ជញ ធរយួនមនិបនអនុញញ តឲយេធបុណយេឡយ េទះបីតវេធបុណយបញចុ ះសីម ពះវ ិ រក៏េ យ ។

ទកទ់ិននឹងបញ ជញ ធរយួន មនិអនុញញ តចបប់ឲយពះសងឃ នងិគណៈកមមករវតេធបុណយេនះែដរ េ ក ថច់ ជង យុ បមណ ៦០ ឆន ំ េ ក ជគណៈកមមករវតខងេល ។ េ ក មនេដមកំេណ តេន សកកេញច ងផ រ េខតពះ តពំង បន បប់ឲយដងឹថ “េនះជអំេពរេំ ភសិទធិមួយខយ៉ង បៃពណីែផនកជំេន សន នងិទេំន មទំ ប់របស់ែខមរជនជតេិដម ែដលកពុំងរស់េនេលែដនដីកមពុជេ កមយ៉ងជកែ់សង ។ ដូេចនះ ខញុ ំតំ ងឲយ បជពុទធបរស័ិទចណុំះេជងវតកេញច ងភនេំពញ និងបងបូនែខមរេ កម សូមអំពវនវចំេពះ ថ ប័នអនរជតនិនជួយេធអន គមន៍ ឲយយួនបញឈប់នូវទេង

រេំ ភបំពនរបស់ខួនមកេលែខមរេ កមជបនទ ន ់ ។ ជពិេសស សូមឲយសហពន័ធែខមរកមពុជេ កមពិភពេ ក េមបនករទមទរ នងិបឹងអនរជត ិ េដមបីរកយុតិធម៌ជូនបងបូនែខមរេ កម ែដលកំពុងរស់េនេលទកឹដរីបស់ខួន េ កមករគបសងកត់បំបិទសិទធេិសរភីព នងិសិទធជិំេន សនេនះផង” ៕

ពះវិ រវតកេញច ងភនំេពញ សកកេញច ងផ រ ែដលយួនមិនឲយេធបុណយបញចុ ះសីម

េលខ ២៦ ែខកុមភៈ ឆន ំ២០០៦ ទពំរ័ទ ី4 ពឹតិប តរបស់សហព័នធែខមរកមពុជេ កម

ព័ត៌មន

វតកុជេ ទ៍ឥសីសិទធ ិ (េ ទ)៍ ែដលសថិតេនក្នុងភូម ិ ភនមំ ង់ សក កេប េខតមត់ ជក ែដលកពុំងដំេណ រករជួស ជុល ចប់ ំងពឆីន ំ១៩៧៩ រហូតមកដល់េពលេនះ ពុំ តវបន សេ មចជ ថ ពរេឡយ េ ពះសពៃថងែតងែតមនេរ ងរកំរកូសជមួយ ជញ ធរយួន ។ មយ៉ងេទ ត េ កយេពល បជជនែខមរ តឡប់មក សកវញិ ដវីត តវបន ជញ ធរយួនយកែចក បជ-សយួន រឯី ពះវ ិ រែដលបកែ់បកេនះ តវបនពួកយួន

យកេធជកែនងចិញច ឹម ជក ទ មន ់ េគអំែព មនិបន បគល់ជូន ពះេចអធិករវតវញិេឡយ េទះបីជមនករេសនសំុយ៉ង

ក៏េ យ ។ េបសរុបទូទំងេខតមត់ ជក វតទំងអស់មនចំនួន ៦៤ វត េ កយពី តវ ជញ ធរយួនបំផញេនកឡុំងឆន ំ១៩៧៥ មក មនវតជេ ចន តវបកែ់បកខូចខត ។ រឯីវតមួយចនួំនេទ ត តវ ជញ ធរយួនរបឹអូសយក ពុំ តវបនអនុញតឲយ ងសង ់ ឬ ជួសជុលេឡងវញិេឡយ ។ កនុងចំេ មវតែដល តវខូចខតេនះ េន សក កេបែដលភ យួនេ ថ សកទិញេប ន មនវតមួយេឈម ះថ វតកុជេ ទឥ៍សីសិទធ ិ (េ ទ)៍ េ កយេពល តឡប់មក សកកំេណ តវញិេនះ បជពលរដែខមរបនតសូ៊ទមទរយកវតមកវញិេដមបជួីសជុសក ង េ ពះវតជដួង ពលឹង ែដលរក នូវវបបធម៌ បៃពណី ទំេន មទំ ប់ែខមរ និងជទសីកក រៈែដល បជជនែខមរមនជំេន យ៉ងមុតម ំ។ េយង ម បភពព័តម៌នរបស់ បជពលរដែខមរ ែដលកំពុងរស់េនកនុងភូមភិនមំ ង ់ សក កេប េខតមត់ ជក បនេរ ប ប់ បប់ត ៗ គន ថ េនកឡុំងឆន ំ១៩៧៥ េពលែដលបងបូន តវយួនជេន សេទ សកេ កម (េខតឃងំ េខតពល វ និងទឹកេខម ) វតកុជេ ទ៍ តវបន ជញ ធរយួនបំផញគម នសល់ សូមបីែត ពះវ ិ រ ក៏ពួកយួនយកេធជទជួីបជុំ ពិភក កនុងករ យលុកឈនពនែខមរ ។ បនទ ប់មក េ កយេពលែដលយួន

ដកទ័ពេចញពីវត ពួកយួនេយ កមញិ ឬ េយ កកុងទំងេនះក ៏បនដុតបំផញវតេទ ត ។ េ កយយ ៉ត យុ បមណ ៨០ ឆន ំ មនេដមកំេណ តេនភូមភិនមំ ង ់ សក កេប េ ក យយ ជពុទធបរស័ិទចណុំះេជងវតខងេល ែតសពៃថងេនះ េ កយយ ចស់ ស់េហយ ពុំ ចេធដំេណ រេទសមទន សីលេនឯវតដូចមុន ៗ េទ តេឡយ ។ េ កយយ បន បេងបឲយដឹងថ “វតកុជេ ទ៍ឥសីេនះ ធមម អនក សកេ ថ វតេ ទ ៍ រឯី យុកលរបស់វត គឺេ កយយពុបំនដឹងចបស់ េឡយ គន់ែតបនដឹងថ វតេនះ តវបនក ងជេ ចនរយ

ឆន មំកេហយ ។ ែតគួរឲយេ ក យ ស់ េ ពះអីសពៃថង វតេនះ តវែបកបកខូ់ចខតអស់េហយ េនះក៏េ ពះែតពួកយួន េយ កមញិបំផញ ។ មយ៉ងេទ ត រហូតមកដល់សពៃថងេនះ វតកំពុងែតដំេណ រករជួសជុលកុដិ ែដលខូចខតេនះេឡងវញិ” ។ េ កយយ បនបនេទ តថ “ថីតបិតែតពុទធបរស័ិទចណុំះេជងវត កី កពតិែមន ែតេដមបីឲយមនទជី មកស មប់ពះសងឃកន់វស នងិ សមទនសីលេនះ ពុទធបរស័ិទខំខនះែខនងៃរអងគ ស បកេ់ដមបីក ង និង ជួសជុសេឡងវញិ េទះបីជមនករយ៉ប់យឺុនយ៉ង ក៏េ យ ។ ែតអីែដលគួរឲយេខចចិតេនះ គចឺប់ ំងបងបូនែខមរវលិ តឡប់មកពី សកេ កមវញិ ពួកយួនេគបនបនយ់កដីវតេធជជ មករបស់េគ សំខនគ់ឺ ពះវ ិ រវតែតមង គេឺគយកដីជុវំញិ ពះវ ិ រវត ងសងផ់ទះេរ ង ៗ ខួន រឯី ពះវ ិ រវញិ សពៃថងេនះកយជកែនងចិញច ឹម ជក ទ មន ់ េគអំែពរបស់េគអស់េទេហយ ។ េហយ េទះបីជ ពះេចអធិករវត និង ពុទធបរស័ិទ េសនសំុពួកយួនទំងេនះ ឬ ជញ ធរកេ៏ យ ក៏េគេនែតមនិ ពម បគល់ដី ពះវ ិ រ េនះមក ពះេចអធិករវតជដែដល” ។ មករឲយដងឹេនះែដរ អនកយកព័តម៌ន ពតឹបិ ត កមពុជេ កមេយងខញុបំនេធករ កសួរ ពះេចអធិករវត ែតពុំតវបន ពះអងគបំភ ឺ ឬ បក យេនះេទ ។ ពះអងគ គនែ់តមនសងឃដកីថ “េរ ងេនះ ពិបក ស់” ។ សបជមួយេពលេនះែដរ ពះភកិខុមួយអងគមន ពះជនម បមណ ២៨ វស

សកមមភព ពះសងឃ លំុង េដមបី បមូលបចច័យក ង ពះវិ រ

េលខ ២៦ ែខកុមភៈ ឆន ំ២០០៦ ទពំរ័ទ ី5 ពឹតិប តរបស់សហព័នធែខមរកមពុជេ កម

ព័ត៌មន

គងេ់នវតខងេល សូមមនិបេញចញ ពះនមបនេរ ប ប់ឲយដងឹថ “ទូទំងេខតមត់ ជក មនវតទំងអស់ ៨ េហយ ែដល តវរដអំ ចយួនរបឹអូសយក េហយេគមនិ ពម បគល់ឲយមកបជពុទធបរស័ិទេយងវញិេទ ។ េពលេនះក៏មនិខុសអីពីេពលមុនែដរ គឺពួក ជញ ធរយួនទំងេនះ េនែតេធមនិដឹងមនិឮ េទះបីជមនករេសនសំុពី ពះសងឃ នងិ បជជនែខមរក ី។ មនិែតបុ៉េ ះ េពលែដល ពះសងឃ និង ពុទធបរស័ិទ ៊ នឈរ េឈម ះតំ ង គឺ តវបនពួក ជញ ធរគបសងកត ់ គំ មកំែហង ជេរ យ ៗ ជួនកលេគេកះេ ពះសងឃេទ ឃុ ំឬ េគ បញជ ឲយ ពះឧបជឈយ៍មកសីបេនទ ស ។ េលសពេីនះេទ ត ពួក

យួនទំងេនះ ពុបំនែ កងរែអងនឹងបបេទ ែតងនំេរ ង េឈះេជរ បេទច ពះសងឃជញឹកញប់ ជួនកលពួក កប់ គស់េខ ន ពះវ ិ រ ជួនកលពួក ពែលង ជក ទ េគអំែព ចូលកនុងវតេធឲយខូចស ប់ធន ប់វតអស់” ។ សូមបញជ ក់ថ ទក់ទងេទនងឹបញទំងេនះ ពុទធបរ-ិស័ទចណុំះេជងវតេ ទ ៍និង បងបូនែខមរជតិឆង យសែមងករមនិ សបបយចិតចំេពះទេងរបស់ពួកយួនទំងេនះេឡយ ។ ែតេទះជយ៉ង កី ពះេចអធិករវត នងិ ពុទធបរស័ិទេនែត បនករជួសជុលវតេឡងវញិ េដមបីរក ឲយបនគងវ់ង នូវ បៃព-ណី ទំេន មទមប់ នងិវបបធម៌ែខមរ ៕ VOKK

ជនជ េដមភគ ចកមពុជ តវបន ជញ ធរយនួចបឃ់ុំខួន េយង មករផ ពផ យរបស់វទិយុ សីុេសរ ី កលព ីៃថងទ ី២៥ ធនូ ឆន ំ២០០៥ បនឲយដឹងថ ជនជតភិគតិចកមពុជពីររូប តវបន ជញ ធរកុមមុយនសិេវ ត ម ចប់ឃុខួំនសួរ ចំេលយជេ ចនៃថង េ យ រជប់មនមនទលិសង ័យថ បនលួចជួយេ ច សងជ់ីវតិ មផូវមនុស ធម៌មកេលជនជតិដូចគន ែដល តវរងទុកខេវទន ។ ជនរងេ គះទំងេនះបនេរ ប ប់ បប់អនកយកព័តម៌នរបស់វទិយុ សីុេសរ ី បនទ ប់ពីេគតវបនេ ះែលងវញិអំពសំី ក់ ជញ ធរេវ ត ម េនៃថងទ ី២២ ធនូ ឆន ំ២០០៥ កនងេទេនះ ។ េ ក េពរ រនី ជជនជប់េចទមន កក់នុងចំេ មអនក ភូមជិនជតភិគតិចកមពុជ ែដល តវ ជញ ធរយួនចប់ ក់ពនធ- នគរអស់ចំនួនបុ៉នម នៃថង េ យេចទ បកនថ់ ជួយ ក ់បំពួនជនជតិកុលសមព័នធភនេំវ ត ម និង លួចឆងែដនេ យ ខុសចបប់ ។ មន ប សនទំ៍ងកំហងឹ និង កឈីចឺប់ គត ់បន កជ់សំនួរថ “េតពួកគតខុ់សេរ ងអី ? បនជតំរតួេវ ត

ម េ បលបចិចប់ពួកគត់េ យពុមំន ជញ ធរែខមរ ដឹងឮេ ះេនះ ។ េហយេនះគឺជកររេំ ភមក់ងយនូវអធបិ-េតយយភពេទេល បទសកមពុជ ឬយ៉ង ដូចជពុមំនបេទស ដូចជពុមំនឃុ ំ ចងច់ប់អនក ចប់ឥតសួរពីបធនឃុ ំ បធនភូម ិេ ប បបនដូចជេយងឥតមនែមឪ៉ ដូចេយងឥតមនរ ភបិល េគេមលេយងដូចែឆកែតមង” ។ េ ក េពរ រនី និង អនកភូមេិឈម ះ ទួយ ធ ំ មនកំេណ តជជនជតភិគតិចេនកមពុជ រស់េនភូមលិង់ សកអូយ៉ វ ជប់ ពែំដន បេទសេវ ត ម ។ េ កទំងពរី តវជញ ធរេវ ត មេនតុកេក បននំខួនឲយ ជញ ធរ សករតន

គិរ ី និង កម គ ររបស់ពួកេគកលពៃីថងទ ី ២២ ធនូ បនទ ប់ពីមនេសចកី យករណ៍ថ ពួកេគ តវបនបតខួ់នេ យពុដំឹង

មូលេហតុ េហយបនទ ប់មកក៏មនករអះ ងពី កម ជញ ធរ មូល នថ ករបតខួ់នរបស់ពួកេគមនទក់ទនិេទនងឹ បករ ែដល ជញ ធរេវ ត មបនចប់ខួន ។ េពរ រនី េភទ បស យុ ៤០ ឆន ំកលពៃីថងេ រក៍នងេទេនះ បន បប់អនកយក

ព័តម៌នវទិយុ សីុេសរថី គត់ តវតំរតួ ពែំដនយួនបេញឆ តឲយឆងែដនកលពៃីថងទ០ី៧ ធនូ ឆន ំ២០០៥ ។ េហយចប់គតយ់កេទ កឃុ់ឃំងំេនពនធនគរមួយកនុង សកតុកេក ជមួយនងឹករេធទរុណកមមសួរចំេលយទកទ់ិនេទនងឹករជួយទនុំកបំរុង

ក់បំពួនជនេភ សខួនេវ តម ម ។ េលសពេីនះែថមទំងមនករេចទ បកនពួ់កគត ់ ពីបទលួចឆងែដនេ យខុសចបប់េទ ត ។ េ ក េពរ រនី និង ទួយ ធំ ជអនក បតិបតិ គសិ

សនជមួយ បពនធ និង កូន ៦ នក ់បនអះ ងថ គត់ និងអនកភូមពិិតជបនជួយសេ ងគ ះជនេភ សខួនែដល តវបនរតេ់ចញពី បេទសេវ ត មពតិែមន េ ពះ (តេទទពំរ័ទ៧ី)

របបកុមមុយនិសយួនេនែតបនករជិះជន់ បំបត់សិទធិេសរភីព សិទធិជំេន សន

េលខ ២៦ ែខកុមភៈ ឆន ំ២០០៦ ទពំរ័ទ ី6 ពឹតិប តរបស់សហព័នធែខមរកមពុជេ កម

ព័ត៌មន

មខុរបរចញចមបងគ របសក់សករែខមរ សកេ ជយញរ សកេ ជយញរ ជ សកមួយែដលសំបូរេទេ យ ចំករ ដំ ំ បែន ែផេឈ ែ ស សវ បងគ រ នងិ ែ សអំបិល េទ តផង ។ េហយក៏ ច ប់បនថជ សកមួយមន បជជន ែខមររស់េនេ ចន ឯករំតិជវីភពក៏ធូរធរសំបូរសបបយជង កែនងដៃទេនកនុងេខតឃងំទំងមូល ែតចប់ ំងពេី កយ ករេឡងកនអំ់ ចរបស់របបកុមមុយនសិយួនកនុងឆន ំ១៩៧៥ មក ភព កី កកច៏ប់េផមេកតមនេឡងចេំពះ បជជនែខមរេនកនុង សកេនះ ពិេសស ៤-៥ ឆន កំនងមកេនះ េពលែដលបងបូនកសិករចប់េផម បកបរបរចញិច ឹមបងគ រនគ ជីវភពរបស់ពួក គតក់នែ់តដុន បពមួីយៃថងេទមួយៃថង ។ អំ៊ បស សឺន យុ ៦៥ ឆន ំរស់កនុងភូមិ ត ឃុំេដក យួនេ ថ ក់ហូ សកេ ជយញរ ។ អំ៊មនកូន

បស ៣ នក ់ សី ៧ នក ់ ែតសពៃថង កូនែដលរស់េនកនុងបនទុក មនកូន សី ២ នក ់នងិ កូន បស ២ នក ់។ កូន បសយុ ២៥ ឆន មំន កជួ់យ បកបរបរចញិច ឹម គ រ ល់ៃថង ឯកូន

បសមន កេ់ទ តមន យុ ២២ ឆន ំ កពុំង ង ពះផនួសកនុងវតេដកេនកនុងភូមេិនះ ។

ចំែនកកូន សី យុ ១៩ ឆន មំន ក ់ េទសីុឈនួលេគឯទីកងៃ ពនគរ រឯីកូន សីេព យុ ១៥ ឆន ំេនបនករសិក េនេឡយ ។ េ កអំ៊បនបញជ ក់ថ ពតិែមនែត គ រអំ៊មនសមជកិេ ចនែមន ែតពីមុនឆន រំេំ ះ (១៩៧៥) គ រអំ៊មនិែដលខះលុយចយ ឬ ពយបរមភខចកូនេចពុបំនេរ នសូ ត េនះេទ េហយែថមទំងមនម៉ូតូល ៗ ជិះេទ តផង ។ េ កយៃថងរេំ ះ េទះជជួបករលំបកខះខតក៏ពតិែមន ែតកម៏និដល់ថន កខ់ះបំណុលេគ ប់ នដូចសពៃថងេនះែដរ ។ អំ៊បនបញជ ក់អំពី ថ នភព កី ករបស់ គ រថ អំ៊មនដីែ សេករចនួំន ២២ កុង គជឺង ២ ហចិ ។ ដ ី២២ កុងេនះេ កយពរីបបសមូហភពរបស់កុមមុយនិសរលំេទ រដេគមនិបនដកហូតយកេទ េ យដចីំនួនបុ៉េណះ មនិលមមែចកឲយ សមជកិ គ រអំ៊ទំង ១២ នកេ់នះេទ មន ក់ៗ មនិបន ២ កុង េនះផង ។ សពៃថងេនះ ដីែ សអំ៊េនសល់ ១០ កុង ែត ១០ កុងេនះបនទ ប់ពីរដជកីែ ពកបំែបកដែី ស បជ សជ ក ច តងគ េដមបីនំទឹកៃ បចូល បេងកនកសិផល គឺករចញិច ឹមបងគ េនះមក អំ៊ និងអនកែ សឯេទ ត មនិ ចេធែ សបនេទ េ យ រថដី

ដកខ់ះជប់ជតៃិ ប ដូេចនះទំង គ រអំ៊ ក៏ដូចជអនកែ សឯេទ ត េទះចង ់ឬ មនិចង់ក៏ តវបងខំចតិចញិច ឹមបងគ ែដរ ។ របរថមី ចិញច ឹមបងគ េនះ ំងពីចប់េផមចញិច ឹមដំបូងមក

នរ ៗ ក៏ទទួលបនផលល ឬបងគួរែដរ ។ ឆន ំ២០០៤ េនះចូលមកដល់ឆន ទំ ី៣ េហយែដល គ រអំ៊បន បកបរបរចញិច ឹមបងគ ។ អំ៊បនដំ លបនេទ តថ ករចិញច ឹមបងគ រនគេនះ មនពីររេប ប គចឺិញច ឹមជលកខណៈ គ រ នងិ ចិញច ឹមជលកខ-ណៈឧស ហកមម ។ ចញិច ឹមែបបឧស ហកមមេនះ តវករេដមទុនេ ចន យ៉ងេ ច ស់ក៏ តវទិញដយ៉ីងតចិក ៏ ១០ កុង ែដរ ។ ចែំណក គ រអំ៊ េ យ រែតពុសូំវមនេដមទុន េហយអនកមនកមងំ ចេធបនក៏តចិេទ ត េហតុេនះអំ៊េធបនែតពរីកុងេទ កនុងលកខណៈជ គ រ ។ ឯដសីល់បុ៉នម ន អំ៊ជួលឲយេគេធទទួលកៃ មបន ៤០ មុនឺដុង គឺេសម ២៩ ដុ េលមួយកុង កនុងមួយឆន ំ។ េពលេធករចិញច ឹមដបូំង អំ៊ តវចំ យទុនអស់ជង ៥ នដុង េនះមនិគិតកមងំពលកមមខួនឯងផង ។ ទុនេនះគឺចំ យកនុងករជកីេលកដបីងប់ទសុីកទឹកែ សបងគ រ េហយ ល់ករ បមូលផលមង ៗ តវបងូរទកឹេចញពែី ស ស មលទីឲយបន បេសម យថន ំកចំតជ់តពុិល ជតិ កខក់េចញឲយអស់ និង បងូរទកឹចូលបំេពញែ ស ជថម ីបនទ ប់មកេ យថន ំកចំតេ់មេ គរចួ ល់េទប ពែលងកូនបងគ រជេ កយ។ រយៈេពលបងគ រធំធត់ែដល ច បមូលបនផល គ ឺ៥ ែខែដលជរយៈកលមួយសម សបល ។ េហយករចិញច ឹមេនះេទ តេ ត ពុកំណំត់រដូវកលេនះេទ គឺរដូវ បំង ឬរដូវវស ក៏ ចចិញច ឹមបនទំងអស់ ែតែដលលគចឺិញច ឹមេនរដូវ បំង ។ េ ពះថទកឹេភ ង កជ៏េដមេហតុនំមកនូវជតពុិលពី កសធតុពីករហូរេ ចះជតិពុលមកទេីផ ង ៗ េហយទកឹេភ ងកជ៏េដមេហតុៃនសំណល់ទកឹកនុងែ សឲយខុស ប កតី ។ េហតុផលប៉ះពល់ទំងេនះេធឲយបងគ រទទួលរងជងំឺ គប់ បេភទ ។ កនុងឆន ំ២០០៥ អំ៊ ចិញច ឹមបងគ របន ២ កុងដីេនះ

ែ សចិញច ឹមបងគ របស់បងបូនែខមរ េនេខតឃងំ កមពុជេ កម

េលខ ២៦ ែខកុមភៈ ឆន ំ២០០៦ ទពំរ័ទ ី7 ពឹតិប តរបស់សហព័នធែខមរកមពុជេ កម

ព័ត៌មន

(តមកពទីពំរ័ទ៥ី) គត់យល់ថ េនះជអំេពមនុស ធម៌ ជករណិត សូរ នងិ ជករអប់ររំបស់ គិស សនផងែដរ ។

គតប់នបដិេសធថ មនិបនទកទ់ិនេធ ជីវកមមជួញដូរមនុស ឆងែដនេនះេឡយ េ ពះគតែ់តងផល់ព័តម៌នពី កមជនេភ សខួនទំងេនះែដលរត់ចូលមក បេទសកមពុជេទអងគករសិទធមិនុស េនកនុងេខត ។ េ ក េពរ រនី បនបនេទ តថ “កនុងពនធនគរេវ ត ម េ កពីករេធទរុណកមមេ យ ក់េខន ះ ឈរេជងមួយ ទះកំេផ ង ចងៃដមខ ង ពយូរេជងេឡងេល និង ករ យដចុំងដេងម េដមបឲីយគត់ រភពនូវអីែដលគត់បនេធ និង ករេចទ បកនេ់ផ ង ៗ េទ តនូវអីែដលគតម់និបនេធ” ។ ដូចគន េនះែដរ ទួយ ធំ េភទ បស យុ ២៩ ឆន ំជ អនកភូមរិមួជមួយេពរ រនី បនអះ ងថតរំតួ ពំែដនេវ ត ម បនេ បលបចិចប់ខួនគត់ េនេពលែដលគតេ់ទទិញសមភ រៈ េ ប បស់េនតបំន់ ពំែដន ។ េ កយពមីនករ ពមន ៣ ៃថង េហយបនទ ប់មកតំរតួេវ ត ម បមណ ១០ នក ់ ប ប់ េ យ វុធដបំង បនចប់គត់ កេ់ខន ះរចួដឹក មរថយនមក កនេ់ខត េប គូរ (Plei ku) បេទសេវ ត ម េដមបេីធទរុណ-កមមសួរចំេលយ ។ េនទេីនះអស់រយៈេពលបីៃថង រចួបញជូ នមក ពនធនគរ សកតុកេក េហយកប៏នជប់ឃុេំនទេីនះ ។ ពួក គតន់យិយថ គតប់នទទួល រភពេទសកហុំសមួយ

ចំនួនែដលពុមំនេធ េនះក៏េដមបីេគចេចញពីករគំ មកំែហង និងទណកមមបញ់សមប់ែតបុ៉េ ះ ។ រយៈេពលជង ១០ ៃថង ករឃុខួំនេ យ ជញ ធរេវ ត ម េពរ រនី និង ទួយ ធំ បន អះ ងថ ពួកគតម់និ តវបនអនុញតឲយេនបនទប់ជមួយគន េនះេឡយ ។ បុ៉ែនអីែដលពួកគត់បន គ ល់េនះ គឺរបបបយ កំងជមួយសមេដម វ អំបិល នងិ កររស់េនកនុងបនទប់ ងងតឹតូចជមួយអនកេទសជនជតិេវ ត ម ចំនួន ៣ នក ់េផ ងេទ ត ។ េ កយេពលេ ះែលង ជញ ធររតនៈគរិ ីពុបំនេធករ អធបិបយពមូីលេហតុៃនករចប់ខួនអនកទំងពីរេនះេឡយ ។ ក៏បុ៉ែនបនទទួល គ ល់ថ បនទំនក់ទនំងឲយ ជញ ធរេវ ត-

ម បគល់អនកភូមមិកវញិ ។ េ ក េពរ រនី និង ទួយ ធំ បនសេ មចចិតេធដេំណ រមកកនស់មគម តហុក េនេខតរតនៈគរិេីនៃថងទ ី ២៤ ធនូ ឆន ំ ២០០៥ េនះ េដមបផីល់របយ- ករណ៍ៃនករចប់ខួនរបស់ពួកេគ នងិ សំុអន គមន៍ពរី ភ-ិបលកមពុជ េដមបីរកយុតិធម៌ជូនអនកភូមជិនជតិភគតចិ ែដល រងនូវកររេំ ភបំពនេនះ ។ េហយគតអ់ះ ងថ ពួកគត ់េនែតមនករភ័យខច េ ពះ កមសមតថកិចចេវ ត មនងឹ ចប់ខួនពួកគតជ់ថមមីងេទ ត េប បសិនេនែតជួយជនេភ ស ខួន ឬ ផល់របយករណ៍េនះដល់ បពន័ធផ ពផ យ ៕

(អតថបទករផ យរបស់វទិយុ សីុេសរ ីន តីៃថងទី ២៥ ធនូ ២០០៥)

អំ៊បញជ ក់ថ េលកទី ១ កនុងែខកុមភៈ អំ៊បន ពែលងកូនបងគ រ ២ពនកូ់ន ជ បេភទពូជបងគ រមធយម តៃម ៦ ពន់ដុងកនុងមួយកូន ។ េលកទី ១ េនះ ពែលងពូជបងគ រេទកនុងែ ស េពល ៣ ែខដបូំង េឃញថសនទុះលូត ស់របស់ ធធំតល់គួរសម លុះដល់ែខទ ី ៤ ប់ែតករលូត ស់របស់ ែបរជចុះអនថ់យ េហយទនទឹមនឹងេនះជំងផឺទុះែភនក ដំេបខនងកប៏នេកតមន ែដល ប លឲយបងគ រងប់ជបេណ រៗ ។ េឃញដូេចនះ អំ៊កច៏ប់េផមបមូលផល េលកេនះអំ៊ពុបំនចំេណញេទ ែតទូទតេ់ទគឺរចួ ខួន ។ អំ៊ េនែតបន យ ៉ប់អំពីករចញិច ឹមបងគ ររបស់អំ៊ឲយ ដឹងេទ តថ េទះជករចិញច ឹមបងគ រ តវទទួលករខតបង់េ ចនជងផលចំេណញកេ៏ យ ក៏អំ៊េនែតសំ តទីែ សចញិច ឹមបងគ រ

ជថមេីទ តជដែដល ។ ករចិញច ឹមេលកទី ២ កនុងឆន កំនងេទេនះ អំ៊ចប់េផម េនែខមថុិន អំ៊ ពែលងបងគ រ បេភទលចនួំន ២ ពន់កូន កនុងមួយកូនមនតៃម ១ មុនឺដុង កនុងៃផទដីែ ស ២ កុង ។ ែតករធំធតរ់បស់បងគ រេលកេនះ មនករថយចុះជងេលកមុនេទេទ ត េទះជខេំ យថន ំពយបល ឬ បំប៉នកមងំយ៉ង ក៏េ យ ក៏ ថ នភពធធំតរ់បស់បងគ រមនិបនលេ ះ ។ រឯីជងំឺ

ដំេបខនង េហមថព ល់េនែត តតបតជដែដល មនិែតបុ៉េ ះេ កយពមីនេភ ងធក់មង ឬ ពីរដងរចួមក បងគ រកនែ់តងប់ អែណតព ពយេលៃផទទកឹ ។ េឃញសភពករណ៍មនិ សលដូេចនះ អំ៊កច៏ប់េផម បមូលផលភម ែតេនែតមនិទន់េពល េលកទ ី២ េនះេធឲយអំ៊ តវខតអស់ជង ២ នដុង ។ អំ៊ បនដំ លបនទំង រមមណ៍េ ក យនងិ មនវបិបដិ រថី “ករ បមូលផលបងគ រេលកេនះ អំ៊ខតេ ចន

ស់ អំ៊បន បែម បមូលអស់េហយលុយកកែ់ដលមនកនុងផទះទំងបុ៉នម នទំងលុយៃថជួលដឲីយេគ លុយ បកែ់ខរបស់កូនសី ែដលសីុឈនួលជអនកបំេរ េធករងរផទះឲយេគ េនឯទី កងៃ ពនគរែថមេទ ត យកមកចំ យសងករខតបង់េលករចិញច ឹមបងគ រ កនុងេនះមនសងៃថថន ំ និង ៃថទិញចណីំ រស មប់បងគ រ ឥឡូវេនះ េនខះលុយៃថចណីំេគ ២ នដុង េនេឡយ” ។ អំ៊បនថ េនះជេលកទី ១ េហយ ែដលអំ៊ជពំក់បំណុលឈមួញ បុ៉នម នឆន មុំនកលដែី សេនេធែ ស សវបន អំ៊មនិែដលខះបំណុលេគេឡយ សូមបីែត តឹម ២ ពន់ដុងកគ៏ម នែដរ កុំថេឡយដល់េទ ២ នដុងេនះ ៕

VOKK

េលខ ២៦ ែខកុមភៈ ឆន ំ២០០៦ ទពំរ័ទ ី8 ពឹតិប តរបស់សហព័នធែខមរកមពុជេ កម

ព័ត៌មន

សននបត ចំឆន ំរបសស់ហពន័ធែខមរកមពជុេ កម សហពន័ធែខមរកមពុជេ កម បនេបកសននិបតរបស់ខួន រយៈេពលពរីៃថង កលពៃីថងទ ី៣១ ែខធនូ ឆន ំ២០០៥ ដល់ ៃថងទ ី១ មក ឆន ំ២០០៦ េនទី កងអរែឡនដូ រដផូរ ី សហរដេមរកិ េ កមអធបិតភីពរបស់េ ក េ គឹមថុង អធបិតសីហព័នធែខមរកមពុជេ កម េ យមនករចូលរមួពសីមជកិសម- ជិកពីប រដនន កនុងសហរដ េមរកិ និងជុំវញិពភិពេ កយ៉ងអធិកអធម ។ អងគសននបិតបនសេ មចគំ ទយ៉ងេពញទហំងឹ នូវែផនករឆន ំ ២០០៦ េ កម បធនបទ “ដំេណ រេឆព ះេទកន ់មតុភូម”ិ ែដលមនេគលករណ៍ព ងកីកមងំេសន ជត ិព ងកីកមងំគំ ទពអីនរជត ិនងិព ងកីេលប នេសដកិចច េដមបីទមទរនូវសិទធសិេ មច សនខួនេ យខួនឯងេ យសនវិធិី និងអហងិ មចបប់អងគករសហ បជជត ិ។ សហពន័ធែខមរកមពុជេ កមមនទី ន ក់ករក លេន សហរដ េមរកិជគណៈកមម ធិករក លៃនអងគករតំ ងរបស់ បជជតជិនជតមិនិមនតំ ងេនកនុងអងគករសហ-បជជតែិដលេ កតថ់ “UNPO” េហយកជ៏សមជកិអងគករកី ប ំងទូកងអនរជតេិ កតថ់ “IDBF” ។ សហ-ព័នធែខមរកមពុជេ កម គឺជអងគករែតមួយគត់ ែដលដកឹនំករ តសូ៊េ យសនវិធិ ី និងអហងិ មចបប់អងគករសហ បជ-ជត ិ េដមបីសេ មចបំណង បថន របស់ែខមរេ កម គប់រូប គកឺរសេ មច សនខួនេ យខួនឯង េនេលទកឹដមីតុភូមកិមពុជេ កម ។ េនដំ ច់ឆន ំ ២០០៥ កនងេទេនះ សហពន័ធែខមរកមពុជេ កម បនេបកសននបិតបូកសរុបករងរ បចំឆន ំ២០០៥ នងិបនេលកេឡងនូវែផនករឆន ំ២០០៦ ។ បនទ ប់ពីេ ក បធន ខសហពន័ធេន កងអែឡនដូរ េឡង គមន៍ចំេពះ ពះសងឃ និងបងបូនជនរមួជតិែដលអេញជ ញចូលរមួកនុងអងគសននបិតេនះមក េ ក ថច ់ង៉ុកថច់ បធន បតិបតិសហពន័ធែខមរកមពុជេ កម បនសរុបរបយករណ៍សំខន ់ ៗ កនុងឆន ំ ២០០៥ ែដលជេជគជ័យរបស់សហពន័ធ និងេ ក-នដកមមមួយចំនួន ែដលជនរមួជតេិយងេនឯមតុភូមកិមពុជេ កមបនទទួលរងេល គប់វស័ិយ ពិេសសករគំ មកំែហង ករចប់ចង កព់នធនគរពីសំ ក់ ជញ ធរកុមមុយនសិ កង

ណូយ ពមទំងអំេពអមនុស ធម៌ ែដល កង ណូយមនិេអេពដល់េ គះពិករែភនក ភពអតឃ់នរបស់បងបូនជនរមួ

ជតេិយងជង ៤ ពនន់កេ់ន សកេ ជយញរ និង ភព កី ករបស់ បជជនែខមរែដលកំពុងេកតមនកន់ែតេ ចនេឡង ៗ េសទរេពញភូមិ សក េ ពះែតអំេពេ ម ភេ ភលន់បន់ដែីខមរគម នឈប់ឈររបស់ កង ណូយ ។ េ ក បធន បតបិតកិ៏បនេលកេឡងផងែដរនូវយុទធ សសំខន ់ ៗ ស មប់ឆន ំ២០០៦ កនុងេនះមនែផនករជ បវតិ សមួយែដលពុំធប់មនទល់ែតេ ះចេំពះែខមរេ កម គឺសហពន័ធនងឹេរ បចសំនន-ិសីទអនរជតមួិយ សីពបីញែខមរកមពុជេ កមេនទី កង េអ បេទសហូឡង ់ នែខសី ខងមុខេនះ ។ បនទ ប់ពីរបយ-ករណ៍បូកសរុបករងរ បចំឆន ំ របស់េ ក បធន បតបិត ិ សហពន័ធកនងផុតេទ េ ក េ គឹមថុង អធបិតសីហពន័ធបនេលកេឡងនូវយុទធ សជចមបងៃន “ដំេណ រេឆព ះេទកន់មតុភូម”ិ ។ កនុងយុទធ សេនះ េ កអធិបតីបនផល់អនុ-

សនជ៍ចបំងេទេលករណីយកចិច “ មគគភីពខពស់ និងម រតីេសន ជតខិពស់” ករណីយកចិចទំងពរីេនះ គទឺមទរករ

លះបងខ់ពស់ ពេិសសគឺ តវ ៊ នលះបង់កតិយស នងិ សមិ-មនះេទបជករ បេសរ ឯករលះបង់ ទពយសមបត ិ ឬ យុជីវតិេដមបីជតិេនះ មនិែមនជទេងលំបក ស់ េនះេទ ។ ចំែណកម េថរ ថច ់ បី៊រុង ទទួលបនទុកទំនក់ទនំង

សនអនរជត ិនងិជនយកវទិយុសំេឡងកមពុជេ កមរបស់សហពន័ធបនមនេថរដកី គំ ទនូវ “ដំេណ រេឆព ះេទកនម់តុ-ភូម”ិ ថ តវែតព ងឹងឲយបនខំងកែថមេទ តនូវ បពន័ធផ ព ផ យ ។ សពៃថង បពន័ធផ ពផ យរបស់េយងពុំទន់េឆយតប

គណៈ បតិភូសហព័នធកនុងសននិបត បចឆំន ំ២០០៥

េលខ ២៦ ែខកុមភៈ ឆន ំ២០០៦ ទពំរ័ទ ី9 ពឹតិប តរបស់សហព័នធែខមរកមពុជេ កម

ព័ត៌មន

បន មត មវកររបស់ បជជនេយងេនេឡយេទ ទំងអនកេនកនុង សក កដូ៏ចជអនកេនេ ក សកែដរ ។ រឯីេ ក បក ់ េសរវុីឌ អនុ បធនសហពន័ធទទួលបនទុកកចិចករទនំកទ់ំនងអនរជត ិ បនរឭំកថ “េ កពកីិចចករៃផទកនុងរបស់េយងមនភពល បេសរេហយ េយងេន តវករជចំបចនូ់វករគំ ទពសំី ក់អនរជត ិ។ េហតុេនះបងបូនែខមរេនកនុង សក នងិេ ក សក តវែតពួតៃដគន បកសឲយអនរជតបិនដឹងនូវេ កនដកមមរបស់ែខមរេ កមគំនប ន-ិគមយួន េ ពះេយងគម នកមងំេសដកចិច ឬ កមងំបយ ចអូសទញអនរជតឲិយងកមកេមលេយងេនះេទ គេឺយងមនែតកមងំរងេ គះេ យអយុតធិម៌េនះេហយ ែដល ចអូសទញឲយអនរជតិងកមកផល់េម ធម៌ និង សេ ងគ ះជតិ

សនេ៍យងបន ។ ចំែណក ពះម េថរ ថច ់ រុង ជ ពះសងឃែខមរនិមនមកពី បេទសក ចូលរមួអងគសននិបតេនះ ពះអងគបនគំ ទេទេល “ដំេណ រេឆព ះេទកនម់តុភូម”ិ ថ “េទះជេធអីក៏េ យធនធនមនុស ឬ សមបតិមនុស ជក មួយសំខន់ ស់ េហយករងរេនះ សលេធបំផុត េយងផទ ល់ខួនជឪពុកមយ ជ ពយបល ជេម ម នងិជេមអងគភព តវពយយមជ មញករសិក អប់រទំំងផូវេ ក ផូវធម៌ឲយបន គប់ ជងេ ជយ ។ េយងសមងឹេមលពអីតតីកល រហូតមកដល់បចចុបបនន េហតុអីកដូ៏ន េយងេចះែតប ជយ័កនុងករតសូ៊ បឆងំស តវឈនពន ។ ករប ជ័យេនះ មនិមនមូលេហតុអីេ កពីែខមរេយងខះចេំណះដងឹេនះេទ” ។ េយង មករពភិក យ៉ងមត់ចត ់ ឈរេលេគលជំហរ ម រតជីតខិពស់អស់រយៈេពលពរីៃថងរចួមក អងគសននបិតបនសេ មចនូវេគលករណ៌ពីរជចមបងេដមបីគំ ទ “ដំេណ រេឆព ះេទកនម់តុភូម”ិ គឺយុទធនករចូល សក នងិវធិនករណ៌ព ងងឹព ងីកសមតថភពថន ក់ដកឹនំសហពន័ធ ។ េគលករណ៍ដំបូង គឺសីពីយុទធនករចូល សករមួ មនទី ១ អប់រែំខមរេ កមេនកនុង សកឲយ គ ល់នូវសិទធិរបស់ខួនែដលបនធន ៉ប់រងកនុងចបប់ៃន ធរណៈរដសងគមនយិមេវ ត ម និងចបប់អនរជត ិ។ ទី ២ ស់សតិ រមមណ៍ែខមរេ កមេនកនុង សកឲយមនេមទនភពជត ិ ឲយ គ ល់ បវត-ិ

ស ភូមិ ស និងខឹម រៃនវបបធម៌ ទំេន មទំ ប់ និងបៃពណីជត ិ។ ទី ៣ េធអន គមន៍ គប់ែបបយ៉ង េដមបបីងកលកខណៈអនុេ គះដល់កូនេចែខមរេ កមេនកនុង សក ឲយមនលទធភពសិក ដល់ថន កម់ វទិយល័យ េនកនុង បេទស និងេ ក បេទស ។ ទ ី ៤ ទមទរឲយយួនសងមកវញិនូវ ទពយ

សមបត ិ ដីធ ី វត មរបស់ បជជនែខមរែដលយួនបនឆកប់ន់យ៉ងអយុតធិម៌ ។ ទី ៥ បឹងេទអនរជតអំិពឧី កដិកមម ែដលយួនបន ប ពឹតមកេលែខមរេ កម ។ ទី ៦ ម ន គប់ ថ នភពនេយបយ គប់វស័ិយ ែដលវវិតេនកនុងសងគមជតេិវ ត

ម ទំងខងកុមមុយនសិ ទំងខងេសរ ី។ ទី ៧ េ ត មលកខ-ណៈេដមបីករពរ បជជន នងិទប់ទល់ចេំពះ បតិកមម ែដលចេកតមនេឡងពសំី ក់រដអំ ចយួន ។ ទី ៨ សហ-

បតបិតកិរេឃសនជមួយបងបូនម៉ុង ញ៉ ពមទំងជនជតេិដមឯេទ ត ៗ េលករតសូ៊ ។ ទ ី ៩ ពយយមេធករេឃសនចេំពះអនកេសន យុតធិម៌ រមួទំងជនជតយួិនឲយេគយល់ថ េបគម នយុតធិម៌ជូនែខមរេ កមឲយទនេ់ពលេវ នងឹចនំមកនូវលទធផល កក ់ជពិេសសកនុងទដិភពេនជុវំញិ

ពិភពេ កនបចចុបបនន នងិ េទអនគត និង ទី ១០ សននិបតបចំឆន ំ២០០៦ ។

ឯេគលករណ៍ទី ២ សីពវីធិនករព ងឹងព ងកីថន ក់ដឹកនំសហពន័ធ ទី ១ បែម បមូលធនធនមនុស បញចូ លអនកេសន ជតេិទកនុងជួរដកឹនំ នងិ បតិបតិកចិចករសហពន័ធ គឺសំេ េទេលករទទួលខុស តវជសមូហភព មលទធិ បជ-ធិបេតយយេសរនីយិម ។ សហពន័ធនងឹេរ បចឲំយមនធនធនមនុស យ៉ងេ ចន េដមបីទទួលបនទុកនូវកចិចករែដលកនែ់តេ ចនេឡង ៗ ជ ទេយងនងឹបេងកត “គណៈកមមករក ល” ែដលជ កមដឹកនំថន កទ់ីពរី េ កមគណៈកមមករនយក ។ េយងនងឹផល់នូវធនធនចំបចឲ់យគណៈកមមករេឃសនករមនវទិយុសំេឡងកមពុជេ កម េគហទំពរ័ ពតឹបិ តកមពុជេ កម និងផលិតកមម ។ ទី ២ តេមងធនធនហរិញញវតថុេដមបីមនថវកិគប់ គន់សំ ប់អនុវតែផនករ ។ សហពន័ធ នឹងខំែសងរកសមជកិគំ ទ កនុងចំេ មជនរមួឈមែខមរ គប់ សទប់

សមជិក-សមជិកចូលរួមកនុងអងគសននិបត បចឆំន ំ២០០៥

េលខ ២៦ ែខកុមភៈ ឆន ំ២០០៦ ទពំរ័ទ ី10 ពឹតិប តរបស់សហព័នធែខមរកមពុជេ កម

េខតបិ៊ញេភ ក មនចមង យ បមណ ១៣០ គឡូី ែម៉ ត ពីទសិឥ ននទី កងៃ ពនគរ និងមន ពំ បទល់ជប់នឹងេខតកំពង់ចម រតនគិរ ីនិងេខត កេចះៃន ពះ ជ ច កកមពុជ ។ េគ ចេទដល់េខតេនះ មផូវជតេិលខ ១៣ ។ កនុងេខតបិ៊ញេភ ក ភគឥ នេនះ េគេឃញមនវតែខមរចំនួន ៧ កនុងេនះមនវត ៣ មន ពះសងឃកពុំងគង់េន ។ ចំែណកវត ៤ េទ ត កំពុងរងនូវករបំផចិបំផញ េហយ ជញ ធរយួន ងំមនិឲយពុទធបរស័ិទជួសជុល ឬ ក ងេឡងវញិែថមេទ ត ។ េយង ម ប សនរ៍បស់េ ក នម ឡឹម អុ៊ យុ ៨០ ឆន ំមន សកកំេណ តេនភូម ិ៤ ឃុឡុំកហុងឹ (Loc

Hung) សកឡុកនិញ (Loc Ninh) េខតបិ៊ញេភ កេនះ េ កអុ៊មន ប សនឲ៍យដងឹថ សពៃថងេនេខតបិ៊ញេភ កភគឥ នមនវត មែខមរចនួំន ៧ វតែដលមន ពះសងឃគងេ់ន ។ ទ ីមួយ គឺ វតសិរឧីតម (ឡុកហុងឹ) សិថតេនកនុងភូម ិ៤ ឃុឡុំកហុងឹ វតទ ី ២ គវឺតគរិបុីបផ ភូមធិំ ភូមចូិសុកឡុង ឃុឡុំកខន ់ (Loc Khanh) សកឡុកនិញ វតេនះបនក ងេនឆន ំ ១៩៣០ មនទីធដី បមណហចិ មន ពះសងឃ ៣ អងគគង់េន នងិមនបរស័ិទែខមរចណុំះេជងវតជង ៤០០ គ រ ។ ឯវតទី ៣

គឺវតេពធិស ថ ម សថិតកនុងឃុឧំកញេព ជ សកចូវ ថន ់វតេនះពុំបនដងឹ បកដអំពីឆន កំ ងេឡយ មន ពះសងឃគង ់េន ៤ អងគ នងិពុទធបរស័ិទ បមណជង ៨០០ គ រ ។ ចំេពះវតែដលខូចខតទំង សង េហយេនសល់ែត

ក ន មទធីវត និងេខ ន ពះវ ិ រេនះ មនវតសិរវីងចូ មុន ី សថិតកនុងឃុឡុំកថញ់ សកឡុកនញិ មន បជពុទធបរស័ិទ បមណជង ៤០០ គ រកំពុងរស់េន ។ វតេនះបែហលជ តវខូចខតកនុងទសវត រ ៍៦០ មកេមះ៉ ។ ទ ី២ វតេម ត មនិបនដឹងអំពកីលបរេិចឆទៃនករ ងសង់េឡយ

ែត បែហលជ តវបតប់ងក់នុងទសវត រទ៍ី ៦០ េនះែដរ ។ វតេនះសថិតកនុងឃុឡុំកថញ់ សកឡុកនញិ និងមន បជជនែខមររស់េន បមណ ២ ពន ់ គ រ ។ ទី ៣ វត យ សពៃថងេនសល់ែត ក ន មេខ ន ពះវ ិ របុ៉េ ះ សថិតកនុងឃុដុំងសយ ទីរមួេខតបិ៊ញេភ ក ។ ទី ៤ គឺវតជ័យមងគលេកះេករ សពៃថងយួនេ ថ ចូនមី (Chua Nim) សថិតេនកនុងទីរមួ សកឡុក- និញ ។ ចំេពះវតេនះ ពុំមន បភព មួយបនចបស់អំពីករ

ងសង់ េហយ តវខូចខតពេីពល េនះេទ ។ ែតេគេនចំបនថ កលេដមឆន ំ ១៩៩៨ ពះពុទធបដិមេនគងវ់ង េលេខ ន ពះវ ិ រេនេឡយ លុះដល់ចុងឆន កំ៏ ប់ែតមនេគលួច

ព័ត៌មន

និនន ករ និងសបបុរសជន គប់ជតិ សនេ៍ដមបីឲយចូលរមួេធវភិគទនថវកិខះ ។ សមជកិសកមមទំងអស់មនភរកចិចជមួយេ កហរិញញឹក រះិរកវធិនករណ៌ គប់ែបបយ៉ងេធករេឃសនរកថវកិឧបតថមភ ។ ទី ៣ ែសងរកកមងំគំ ទពអីនរ-ជត ិ នងិ ចងសមព័នធមិ តជមួយជនជតេិដមដៃទេទ ត ។ សហពន័ធនងឹជ មញសកមមភពកន់ែតសកមម េដមបីែសងរកអន គមនព៍ីសំ ក់អងគករតំ ង បជជត ិ នងិ ជនជតិេដមមនិមនតំ ងេនកនុងអងគករសហ បជជត ិ េវទកិ អចិៃ នយ៍ៃនអងគករសហ បជជតសីិពជីនជតេិដម កសួងករបរេទស េមរកំិង សហគមនអឺ៍រុប គណៈពហហុបក អនរជត ិ េវទិកសីអំពីសិទធិមនុស និងអភវិឌ ន៍ បចំ សីុ នងិ ប បេទសែដលផល់ជនួំយឲយយួន ។ ជពេិសស សហពន័ធនឹងេរ បចំឲយមនសននសីិទអំពទីឹកដីកមពុជេ កម ែដលមនអន គមនព៍ីតុ ករអនរជត ិ។ អងគសននបិតបនចប់េ យេជគជ័យ េ កយពេី កតំ ង ខសហពន័ធ មតបំនន់ីមួយ ៗ បនេឡងែថង ករណ៌គំ ទ ជ មញមគ៌សហពន័ធឲយកនែ់តរកីចេំរ នេទមុខ

ជនចិច កនុងេនះមនរមួមន េ ក ង េវ ង តំ ង ខ េមរកិខងេកត, េ ក ថច ់តង តំ ង ខ េមរកិខង

លិច, េ ក តឹង ជី តំ ង ខ េមរកិក ល, េ ក ថច ់ តំ ង ខ បេទសក , េ ក ថច ់ េវ ន អនុ បធនសហពន័ធ បចំទបីអឺរុប និងបនទ ប់មកេទ ត អនក សីេក ង ខន នយិកនពិនធៃនផលិតកមមែខមរេ កម បនេលកេឡងនូវករចូលរមួយ៉ងសកមមបំេរ ដល់សងគមជតិ អនក សីបនសនយថ នឹងខំ បមូលចង កងឲយលែថមេទ តនូវក មងឯក

រ ក មងេរ ង ពមទំងក មងបទចេំរ ងេសន ជតពិិេសស ៗ ែថមេទ តេដមបីបេ មដល់បងបូនរមួជត ិ។ ចំែណកេ ក ថច ់ សិរ បធនតំ ងសភរបស់សហពន័ធ បនដឹកនំសមជកិ-សមជកិរបស់ខួន េធសចច បណិធនចំេពះមុខអងគសននបិត េបជញ តសូ៊ េដមបីជតិមតុ-ភូម ិនិងគំ ទយ៉ងេពញទហំងឹនូវយុទធ ស “ដំេណ រេឆព ះេទកនម់តុភូម”ិ នងិែផនករេធសននសីិទអនរជតរិបស់សហពន័ធនទី កង េអ បេទសហូឡង ់នែខសី ឆន េំនះ ៕

លី

េលខ ២៦ ែខកុមភៈ ឆន ំ២០០៦ ទពំរ័ទ ី11 ពឹតិប តរបស់សហព័នធែខមរកមពុជេ កម

ព័ត៌មន

បំបត់េចលែតមង ។ សពៃថងទធីវត តវបនយួនមន កែ់ដលជចង ង កនុង សកឡុកនិញសងផ់ទះេល េហយគម នបជជនែខមររស់េនជិតវតេនះេឡយ ។

េ ក ឡឹម អុ៊ បនបនេទ តថ សពៃថ្ងេ កអុ៊ជបធនគណៈកមមករវតសិរឧីតម ចំេពះវតទំង ៣ ែដលមនពះសងឃគងេ់នកនុងេខតភគឥ នេនះ ។ វតសិរឧីតម (ឡុក ហុងឹ) បនក ងេឡងកនុងឆន ំ១៩៦០ ែដលបងបូនែខមរេសរជីអនកក ង ។ េហយតបំន់េនះ ក៏ជសមរភូមិ បយុទធដ៏េកគគុកមួយរ ងពួកេយ កកុង និង ពួកធវីគី េហតុេនះ ពះសងឃក ី ពុទធបរស័ិទកី ពុំបនជេនជប់ ប់េនះេទ ពុទធបរស័ិទភគេ ចនជ គ រទ នធវីគ ី មនទំងបងបូនជនជតេិសទ ងេទ តផង ។ កនុងកំឡុងឆន ំ១៩៧៥ ដល់ ១៩៧៨ វតសិរឧីតមគម នពះសងឃគងេ់នេទ ែតមនេ ក ចរយមន កន់ម ឡឹម ន បនរស់េនែថរក វតេនះជេរ ងរហូតដល់ឆន ំ ២០០១ េ កក៏បន ប់េនកនុងជនម យុ ៦៦ ឆន ំ។ លុះដល់ឆន ំ១៩៧៩ ដល់ ១៩៨៨ មន ពះភកិខុសងឃមួយ ពះអងគ ពះនម យ៉ញ់ ភនី បននមិនមកគងចំ់វតេនះជបន រហូតដល់ ចកសិកខ បទ និង ប់កនុង សកេនះែតមង បនទ ប់មកមន ពះភកិខុសងឃមួយ ពះអងគេទ ត ពះនមយសធេន យ៉ញ់ យ៉វ ។ ពះអងគេកតេនកនុងឆន ំ ១៩៦៩ និមនមកពវីតសិរវីង ែ ពកបី េខត កមួនស មកគង់េន និងបនចប់េផមក ងពឆីន ំ១៩៩៥ ដល់ ២០០២ ។ កនុងជំនន់ភកិខុ យ៉ញ់ យ៉វ ពះអងគបនបំបួស ពះសងឃកនុងវតេនះចំនួន ១០ អងគ េហយបនក ងកុដិ បែនថម ែថមទំងបនេបក បេ ង នអក រែខមរ និងធមម វនិយ័េទ តផង ។ វតសិរឧីតមមនពុទធបរស័ិទចណុំះេជងវតចំនួន ៩ ភូម ិ ភូមនិមួីយ ៗ មន បជជនព ី២០០ េទ ៥០០ គ ររមួមនភូមចូិ , ភូមិ េម ត, ភូមកិញឆ ិត, ភូមទិេទរ, ភូមដិី កហម, ភូមេិគគេនង, ភូមចិងយ, ភូមបួិន និង ភូម ិឃវី ។ េ កអុ៊ ឡឹម សួង យុ ៧០ ឆន ំ េ កអុ៊ជមច ស់សក និងេមភូមឃិវី បនឲយដងឹថ កនុងភូមឃិវីេនះ មន បជជនែខមររស់េន ៦០០ គ រ េនអំឡុងឆន ំ ១៩៩៩ ដល់ឆន ំ២០០១ េ កមករ គប់ គងរបស់ស ងគ ជនម យ៉វ ពះអងគបនដឹងនំក ង េរ នមួយខនង េហយបនេរ បចំឲយ ពះសងឃមកបេ ង នអក រកូនេចែខមរ ល់ៃថង ។ លុះមកដល់ឆន ំ ២០០១ ជញ ធរ សកឡុកនញិបនបិទ ែខមរភូមឃិវី មនិឲយេរ នតេទេទ តេ យសំ ងថ នឹងក ង ថមី េហយេរ បចកំមមវធិីសិក ឲយ សបេទ ម

កមមវធិីសិក របស់រដ ។ ែតរហូតមកដល់េពលេនះ ជញ ធរយួនពុំបនេធ មពកយសនយេនះេទ ។ ចែំណកេ ក នម ប ងំ យុ បមណ ៧០ ឆន ំជមច ស់ភូមចូិ េ ក បនបេងបឲយដឹងថ កនុងឆន ំ ១៩៩៩ េ ក ពមទំងពុទធបរស័ិទកនុងភូមចូិ បនមូលមតិគន ជង ២០០ នក់ មនែខមរ ចនិ យួន បនផិតេមៃដេសនសំុក ងវតសិរវីង ចូ មុនីេឡងវញិែត តវបន ជញ ធរ សកឡុកនញិបដិេសធ ។ ែតេទះជយ៉ង

ករទមទរ ករេសនសំុេនែតអូសបនយដល់ឆន ំ២០០០ កនុងរងងែ់ខសី ពះ គស ងគ ជវតសិរឧីតមនមយ៉វ តវបននគរបល សកឡុកនិញ េឈម ះ េង ង ចងឹទិញ បងខ ំង ពះអងគកនុងករយិល័យអស់មួយយប់មួយៃថង េ យេគេចទ បកនថ់ ពះអងគជអនកបងកឲយមនករទមទរក ងវតសិរវិង ចូមុនីេនះេឡងវញិ ។ រឯីេ ក ឡឹម េហស យុ ៥០ ឆន ំ េ កជេមភូមិបួន ែដលមន បជជនរស់េនជង ២០០ គ រ និងជទីំងវតសិរឧីតម េ កបនបែនថមថ លុះមកដល់ឆន ំ២០០០ ជញ ធរយួន សកឡុកនិញ បនមកសំុឧប ន វតសិរ ី

ឧតមេធជកែនងផ ពផ យកមមវធិពីនយកេំណ ត និងមគ៌បក រដរបស់េគមងមក ល ។ ែត តវបនេ ក គស ងគ ជនម យ៉វបដិេសធ េធឲយពួកេគខឹងយ៉ងខំង េហយបនទ ប់មកពួកេគក៏បនេកះេ ពះសងឃេទកន់ សក េហយសីបេនទ សពះអងគយ៉ងខំង ។ េ កយមក ពះអងគក៏បនចកេចញពវីតេ យមនិដងឹអំពីមូលេហតុ ។ ម ប សនរ៍បស់េ ក ឡឹម ហុងេសុង ជមច ស់សកភូមចិងយ ជភូមមួិយែដលមន បជជនរស់េនេ ចនជងេគ បនទ ប់ពភូីមឃិវីេនះថ ពិតែមនែត បជជនេនបភូមទំិងេនះមនចំនួនេ ចនែមន ែតរដអំ ចពុមំនេគលករណ៍េបកបេ ង នអក រែខមរ ឲយសម សបនងឹត មវកររបស់បងបូនែខមរេនេឡយ ។ ចេំពះវត មវញិកដូ៏ចគន កនុងបវតែដលគងវ់ង ទំង ៣ កនុងេខត គម នវត មួយមនកុដ ិ

ឬ ពះវ ិ រសមរមយេនះេទ គឺេ ចនែតជេ គ ងថម នងិបកស័់ងកសីែតបុ៉េ ះ ។ េ កកប៏នអំពវនវផងែដរដល់សមតថកចិចែខមរេយងកនុង សកេម ជួយេមលដល់ភូមិ សក វត

មែខមរេនចុងកតម់តញ់កេនះផង េ ពះវត ម ជេករដំែណលែខមរ កំពុង តវរងករបំផចិបំផញ ។ មវត ម និងភូមិ សកនន គម ន បពន័ធសិក អក រ សែខមរ ឬ ករបតបិតបុិណយទន បៃពណីទំេន មទមប់បនេពញេលញេនះេទ គឺបុណយដូន និងបុណយចូលឆន ំ យួនេគឲយេធែតមួយៃថងបុ៉េ ះ ៕

ថច ់វចិិ ត

េលខ ២៦ ែខកុមភៈ ឆន ំ២០០៦ ទពំរ័ទ ី12 ពឹតិប តរបស់សហព័នធែខមរកមពុជេ កម

ព័ត៌មន

ករេ បលបចិ ប់ពន់បន់យកដែី សចំករ បជជនែខមរពីសំ ក់ ជញ ធរយួន ំងេដមេរ ងរហូតមក មនិែដលឈប់ឈរេ ះ ។ េនះជលបចិមួយ ែដល ជញ ធរយួនបន់យកដី ែ ស សវរបស់បងបូនកសិករែខមរចណុំះេជងវតេគកសទឹង សកេជងេរ ង យួនេ ថ យុងេរ ង ពមទំងបនចប់ជនរងេ គះេឈម ះ ធី រ ី េភទ សី ឃុឃំងំកនុងមនទីរឃុំ សកអស់រយៈេពល ២ ែខេទ តផង ។ ករណីេនះបនេកតជេរ ងកកំី មផូវចបប់ ំងឆន ំ១៩៩៦ មកេមះ៉ ។ េទះជេពលេនះ អនក សី និងបងបូនកសិករដៃទេទ ត ចេធែ សេលដេីកររបស់ខួនបនក៏ពិតែមន ែតពុំទន់មនករសងដែី សឲយពួកគត់េពញលកខណៈមផូវចបប់េនេឡយ ។

េយង ម បភពព័តម៌នពីេខត កមួនស បនឲយដងឹថ ករណីបងបូនកសិករែខមរចណុំះេជងវតេគកសទឹង សកេជងេរ ង ែដលទទួលរងអំេពបន់យកដពីីសំ ក់ ជញ ធរយួន សក េខត រមួមន ទី ១ អនក សី ធី រ ី យុ ៦១ ឆន ំមនដ ីែ សេករ ៤ ហចិ , ទី ២ េ ក យ៉ញ់ ឌឹក យុ ៣៥ ឆន ំមនដីែ សេករ ៣,២ ហចិ , ទី ៣ េ ក យ៉ញ់ េឌ ប យុ ៤៥ ឆន ំមនដីែ សេករ ១,០៤ ហចិ , ទី ៤ េ ក យ៉ញ់ អុ៊ត យុ ៥៥ ឆន ំ មនដែី សេករជង ៨ កុង េសមនងឹ ០,៨១៥

ហចិ , ទី ៥ េ ក យ៉ញ់ ញឹុង យុ ៦០ ឆន ំមនដីែ សេករជង ១០ កុង េសមនឹង ១,៣៥ ហចិ ។ កនុងឆន ំ ១៩៧៧ រដអំ ចកុមមុយនិសយួនបនដកហូតដីែ សរបស់ពួកគតខ់ះេទឲយជនជតយួិន ។ ឆន ំ១៩៨៣ របបកុមមុយនិសយួន បនដកហូតយកដ ីែ សចំកររបស់ពួកគត់ទំងអស់ ក៏ដូចជ បជកសិករដៃ៏ទេទ ត ក់កនុងសហករ បកប ជវីកមម មែបបសមូហភព អនកេធបនផលតិច អនកមនិេធបនផលេ ចន ។ ឯពួកេមកុមមុយ-និសមនិេធអីេ ះកប៏នទទួលផលផងែដរ ។ លុះមកដល់ឆន ំ១៩៨៩ របបសមូហភព តវបនរ យ ជញ ធរយួនពុបំនសងដីែ សចកំររបស់ពួកគតឲ់យបន គប់ចំនួនេនះេទ ។ ពួកគតប់នេដរស មះស មលសំុដែី សរបស់ខួនពី បជកសិករែខមរ, យួន មកវញិ េ យពួកគត់បនឲយ សវជថនូរដល់ពួកេគែដរ ែតេទះជយ៉ង ពួកគតម់និបនទទួលមកវញិនូវដីែ សរបស់ខួនទំងអស់េនះែដរ ។ បញេគដកហូតយកដែី សេករ ករ េហយសងមកវញិមនិ គប់ចំនួនេនះ ពួកគតក់៏ពុបំនត ៉អីផងែដរ េ យពួកគតខ់ិតខំបងកបេងកនផលេលដីែ សេរ ង ៗ ខួន ពមទំងបនបងព់នធជូនរដ គប់ចនួំនពុំែដល កខ់នមួយឆន ំ េឡយ ។

ប់ែត ៦ ឆន េំ កយមក គឺេនរដូវ បេ ពះ ឆន ំ ១៩៩៦ ជញ ធរឃុំ សកយួន បន មឃត់ ងំមនិពួកគត់ ប

េ ពះេលដែីដលពួកគតទ់ទួលបនមកវញិ េ យករស មះ ស មល មលកខណៈមនុស ធម៌េនះេទេទ ត ។ េ យករ មនះ នងិយល់េឃញថ ជញ ធរយួនបនបំពនចបប់ េហយកនុងនមជអនកែ ស េបមនិេធែ ស េតបនអីចិញច ឹម គ រ េទបពួកគតេ់នែតបន បេ ពះេលដី មឃត់ទំងេនះជដែដល ។ លុះដល់រដូវចំរូត ពួក ជញ ធរឃុ ំ សក បននំគន មកចតកតប់នយ់ក សវរបស់ពួកគត់អស់ពែី ស ។ ទំនងឹករជិះជនេ់នះែលងបន ពួកគតក់៏េ កកេឡង បឆងំ ែដលនំមុខេ យអនក សី ធី រ ីបនេធករបឹងត ៉ មផូវចបប់េទដល់សមតថកចិចេខត ែតករត ៉បឹងផល់ មផូវចបប់េនះ េនែតមនិបនផលជដែដល ។ រឯីអនក សី ធី រ ីក៏ តវបន ជញ ធរ សកេជងេរ ង ចប់ឃុខួំនេនមនទីរ សកអស់រយៈេពលពរីែខែថមេទ ត រហូតដល់អនក សីមនជំងជឺទមងន ់ េទបកុមមុយនិសយួនទំងអស់េនះ ពមេ ះែលងអនក សីជបេ ះ សនន ។ េរ ងកីកំដីធរី ងកសិករែខមរ ភូមិ េអ ម ឃុេំគកសទឹងចណុំះេជងវតេគកសទឹង អូសបនយរហូតដល់ឆន ំ២០០០េទបបនសងប់ ។ ករសងប់េនះក៏ ស័យេ យមនអន គមន៍ពីសំ ក់សមគម ពះសងឃេខត កមួនស ែដល ពះេតជគុណ យ៉ញ់ យិន ជ បធន និងេ យមនករអន គមនព៍ីសំ ក់ រព័តម៌នកនុងេខត មនេនកនុងអងគភពកែសត “បងដុក និង ផបលី” (Ban doc va Phaply) នងិ អងគភពវទិយុទូរទស ន៍រដកនុងេខតយ៉ងសកមមផងែដរ ។ បភពពត័៌មនពេីខត កមួនស បនឲយដងឹេទ តថ េរ ង ៉វកកំីដធីីេនះពុបំនត ៉ មបទតុ ករឯក ជយេនះេទ គឺ មែបបបទចបប់តុ ករកុមមុយនសិ េហយេប មដងឹេរ ង េនះ ករត ៉រហូតដល់ថន កក់ំពូលៃនរបបេនះផង ។ បភពបនបនឲយដងឹេទ តថ រហូតមកដល់សពៃថង បជកសិកររងេ គះែខមរទំង ៥ គ របនេធែ សេលដធីីរបស់ពួកគតយ៉់ងសងប់ង ត់ គម នកររុកគួនពពួីក ជញ ធរកព៏តិែមនកេ៏ យ កពួ៏ក

គតរ់ងករឈចឺប់ ពភិល់កនុងចតិបងូរទកឹែភនកដែដល េ ពះថ ជញ ធរពុបំនអនុញតជ យលកខណ៍អក រ មផូវចបប់ ឲយពួកគត់េធែ សេលដីមនទនំស់េនះេនេឡយ ខចែតៃថង

មួយអំេពេ ភលន់របស់ពួកយួនទំងេនះ នងឹេធឲយពួកគតយំ់េចញឈមទកឹែភនកេទ តជមនិខនេឡយ ៕

VOKK

េលខ ២៦ ែខកុមភៈ ឆន ំ២០០៦ ទពំរ័ទ ី13 ពឹតិប តរបស់សហព័នធែខមរកមពុជេ កម

ប ទបុ ណមួយ ែដលមនេឈម ះថ ប ទអនក ភគិេណស មភ របស់អនក សកេនះេ ថទួលអនក

ភេឃនស ឬអនក េដម ពះកូវ សថិតេនភូមជិីេកង សក យទង េខតមត់ ជក កមពុជេ កម ។ ប ទេនះ សថិតេនពីមុខភនំ ក ំង ឬភននំងក ង ីមន យុកល បមណ ១៨០០ ឆន ំេហយ ។ ចប់ ំងពីឆន ំ ២០០០ រហូតដល់ឆន ំ ២០០៥ េនះ តវបន ជញ ធរយួនជកីគស់អស់េហយ អីែដលេ ថេករដំែណលរបស់ែខមរេនះ ។ ប ទភគិេណសេនះ បនក ងេឡងអំពឥីដខន តធំ ែដលមនទំហំ បែហលជ ២៤ ែម៉ ត ៤ ជង មនកំ ជេណ រ ៧ កំ ែបរមុខេទទសិខងេកត ។ បុ៉ែនសពៃថងេនះ េនសល់ែតេខ ន និងកបូរកបច់រចនបនិចបនួចបុ៉េ ះ មនិសូវជេមលចបស់បុ៉នម នេទ ែតបចចុបបនន តវរដអំ ចកុមមុយនិសយួនបងខំ បជពលរដ ឲយលក់ដី ប ទ និងដីជុវំញិបរេិវណេនះេទឲយពួក ជញ ធរេហយ េ យពួក ជញ ធរយួនទំងេនះបនសនយថ មនិកប់គស់ រុះេរ អីេទ គឺ គនែ់តេធជរបងករពរព័ទធជុំវញិ ប ទេនះ េដមបរីក េករដំែណលែខមរ ឲយបនគង ់វង ែតបុ៉េ ះ ។ ែតអីែដលហួសចតិេនះ េ កយមកមនិបនបុ៉នម នែខផង រដអំ ចកុមមុយនិសយួន កប៏នបញជ ឲយ ជញ ធរេខតមត់ ជកយកឧបករណ៍មកជីកគស់ ប ទ ឬ ទួលេនះេ យគម នេកតែ កងរែអងចិតជនជតែិខមរ ែដលជជនជតិេដម មច ស់ដបីនចិេ េ ះ ែដលផទុយ សឡះេទនឹងពកយសនយរបស់ខួនទំង សង ។ បនទ ប់មក ជញ ធរយួន បនជកីវរកេនជុវំញិបរេិវណ នងិកនុងមណលរបស់ ប ទេនះ ក៏

បនេឃញកមបុ ណមួយ នងិផទ ំងថមជេ ចន ។ បុ៉ែនគួរឲយេ កសយ ស់ េពលែដលជកីបនកម នងិផទ ំងថមទំងេនះភម ជញ ធរឃុចូំវ ំង ក៏បនបេណញ បជពលរដែខមរឲយ េចញេ ករបង េហយពួកេគក៏បិទទរចក់េ ពីេ ក មនិឲយែខមរ មន កឈ់រេមលេទ តេឡយ ។ ផទ ំងថមនមួីយ ៗ មនឆកជ់កបចរ់ចនដូចជរូប ងបល័ងកេសច និងដូចជទកីែនងេធសកក របូជរបស់វរិបុរសែខមរពបុី ណមកអីចងឹ ឬថជកែនងេគតមកល់រូបអនក ភគិេណស ពីេ ពះអនក រូបេនះមនកបលដំរ ីដងខួនជមនុស បវតិអនក េនះមនករជប់ទក់េទនងឹេរ ងេ ពងែខមរ “េរ ងសិទធសួិស” អនក អងគេនះ មនឫទធិបរមីខំង ស់ េប មសំដរីបស់េ ក មន កប់ននយិយថ

សម័យេស មេក រែខមរ ទ នេស មបននំគន េលករូបអនកអងគេនះយកេទ បេទសរបស់ខួន ែតេលកពុំរចួេឡយ ។ េមទព័េស មេឃញដូេចន ះ ក៏យក ច ក់េទ ក់ទញេ យដរំកីពុ៏ំរចួេទ ត េស មកប៏នឲយេ ទស ន៍ទយេមល េហយនយិយថ ទល់ែតេរ បចំ ម បៃពណីទំេន មទមប់របស់ែខមរ េទប ចយករូបអនក ភគិេណសេនះេទបន ។ េមទព័េស មក៏បនេធ មពកយេ េហយកប៏ញជ ឲយទ នពរីបីនក ់េលកយកេទបនេ យសុវតថិភព ។ ចប់ពីេពលេនះមក បងបូនែខមរេនកនុងភូមែិតងែត បរពធេធបុណយមួយឆន មំង ៗ េនទីប ទេនះមនិែដលខកខនេ ះេឡយ ។

ចំេណរកលមកដល់សម័យយួនកុមមុយនសិ ក៏បនបញឈប់ឲយេធបុណយសុនទរទ៍ន េទ ម បៃពណីទំេន មទមប់ែខមររហូតមកដល់សពៃថង ។ មនិែតបុ៉េ ះ ជញ ធរយួនបនរះិរក គប់មេធយបយេដមបបំីផចិបំផញ បំបិទភសុ ងវបបធម៌ េករមរតករបស់ែខមរ មនិឲយេសសសល់េលទកឹដកីមពុជេ កមតេរ ងេទ េដមបីកុឲំយកូនេចែខមរជនំនេ់ កយបនដឹង បនឮនូវេរ ង ៉វអី ៗ ទំងអស់ ។ ប ទអនក ភគិេណសេនះ េបេយង មសំដី

របស់អនកបុ ណវទូិយួនមន ក់ បនបេងបឲយដឹងថ ប ទេនះមន យុកលចំ ស់ ១៨០០ ឆន េំហយ ែតេគមនិ ចដងឹបនថ ប ទ តវបនក ងេឡងកនុងរជជកលៃនក តអងគ

េនះេទ ។ ករណីដែដលេនះែដរ បនេកតេឡងជបនបនទ ប់ មនិេចះអស់មនិេចះេហយ ពសំី ក់េចរៃ ពកុមមុយនិសយួន ។

ពុទធិកបឋមសិក វតេពធិ ល ជ េខត ពះ តពងំ កមពុជេ កម

ព័ត៌មន

េលខ ២៦ ែខកុមភៈ ឆន ំ២០០៦ ទពំរ័ទ ី14 ពឹតិប តរបស់សហព័នធែខមរកមពុជេ កម

-វិទយុសំេឡងកមពជុេ កម ជសេំឡងរបស់សហព័នធែខមរកមពុជេ កម ផ យេចញពី កង សីុ៉នេ ន រដធនីៃន សហ

រដ េមរកិ ស មប់បេ មដល់ បយិមតិអនកនិយម ប់ករផ យរបស់វទិយុេយងខញុ ំ។

-កមមវិធីផ យ ៖ ផ យកនុងមួយសបហ៍មង េរ ង ល់ៃថងអងគ រ ចប់ពីេម៉ង ៩ ដល់េម៉ង ១០ យប់ េម៉ងេនកមពុជ

េ កម មកមពស់រលកធតុ កសខី ១៥.៦៩០ គឡូីហឺត ។

- បយិមតិ ក៏ ចេបក ប់បន គប់េពល មរយៈេគហទពំរ័ www.khmerkrom.org/radio ។

របបកុមមុយនសិសពៃថងេនះ េនែតបនលុបបំបត់ នវបបធម៌អរយិធម៌ បៃពណីទំេន មទមប់ែខមរ ែដល បជជនែខមរែតខំបឹងែថរក េនះឲយសូនយេលទឹកដីកមពុជេ កមែតមង ។

រឯីករណីមួយេទ ត ដីែ សរបស់ បជពលរដែខមរមន ក ់េឈម ះ មុះ នង ែសម ដែី សេនះមនេឈម ះថ “ ែ សចិន” គ រគតប់នេធែ សអស់រយៈកលជេ ចនឆន េំហយ លុះ េ កយមកពួកគត់កប៏នផស់បូរ ពីែ សេទេធចកំរមង ។ លុះពួកគតជួ់លកមមករឲយជរីេ ំ យ េពលេនះ ប់ែតេឃញៃដរូបចមក់មួយកំ ត់ ដណឹំងេនះក៏បនេលចឮេទដល់រដអំ ចយួន ពួកេគកប៏នចុះមករបឹអូសយកៃដរូបចមក់េនះេទកន់ េខត ។ រដអំ ចកុមមុយនិសយួនមនិអស់ចិត ក៏បនបញជ ឲយ ជញ ធរេខតមកជកី តង់កែនងេនះ េហយកប៏ន បទះេឃញឥដមនេរ បជថន ក ់ ៗ ចុះេ កម បែហលជជេ ម ៤ ែម៉ ត ទំហៃំនបរេិវណមតរ់េ បែហល ៤ ែម៉ ត ៤ ជង ។ បនទ ប់មក ក៏បនេឃញរូបចមក ់មួយអងគមន ង ប ក់ បែហលនងឹអប រចនេឡងអំពីេថមថម ។ ប់ែតភម ៗ េនះ ជញ ធរយួនកយ៏កវតថុមកបិទ ពះ ភ័ កមនិឲយអនក មន កេ់ឃញ ពះភ័ ករូបចមកអ់ងគេនះេទ តេឡយ ។ េហយពួក ជញ ធរយួនកេ៏វចខចប់យកេទកន់េខតមត់ ជកែតមង ។ អនកបុ ណវទូិរបស់យួន បនខ បឹេខ វបប់គន ថ រូបចមកេ់នះគឺជចមក់សម័យភនំ ។ កនុងខណៈេនះែដរ មន បជពលរដជេ ចន បនសែមងករមនិេពញ ចិតនឹងទេងរបស់េចរៃ ពយួន បន់ែខមរទំងែភនក សស់ ៗ ក លៃថង តង់ែបបេនះ េហយកជ៏េរ ងមួយដែ៏សនអយុតធិម៌ េ ពះរូបចមក់មនិ តវបនបងញឲយ បជពលរដបនេឃញ មយ៉ងេទ ត វតថុទំងេនះជកមមសិទធិរបស់មច ស់ែ សែដលមនេឈម ះដូចខងេល ចុះេមច៉ក៏ តវរដអំ ចយួនរបឹអូសយក

ដូេចនះេទវញិ ? ទំងេនះេហយបញជ ក់ឲយេឃញថ របបកុមមុយនិសយួនសពៃថង ខំ បឹងបំបិទែភនក បំបិទ តេច ក បំភន់ែភនកកូនេចែខមរ មនិឲយ គ ល់ពី បវតិ ស វបបធម៌ អរយិធម៌ ែដលជេករមរតករបស់ែខមរពតិ ៗ េនះេទ ។ េ ពះសពៃថង ពួកយួនទំងេនះកំពុងែតខំ បឹងែកែ បែខមរេ កម ែដលកពុំងរស់េនេលែដនដីកេំណ តរបស់ខួនេនះ ឲយេភចនូវទេំន មទមប់របស់ខួន និងទទួល គ ល់នូវ បៃពណីទំេន មទមប់របស់យួនវញិមង េធដូេចនះ េទបពុំមនែខមរទមទរសិទធិជជនជតេដមេនេលទឹកដីកមពុជេ កមតេទេទ ត ៕

េច រៈឥនទ

ព័ត៌មន

េលខ ២៦ ែខកុមភៈ ឆន ំ២០០៦ ទពំរ័ទ ី15 ពឹតិប តរបស់សហព័នធែខមរកមពុជេ កម

៧៤០-េនពមមត់ ជកេធករ កុឲំយយនួ

រះេរគនិំតគតិវញ ។

៧៤១-ឯលងួេ កេចឃនុវញ

េលកកងទព័េចញ ចកពីភនេំពញ បញប ់។

៧៤២-បនដលម់ត់ ជកេនះទព័

ពលពលអឹង ប ់ទងំទព័ទកឹេគកជុំវញ ។

៧៤៣-និយយេទឯអយុថញ វេញេនះ

វញ ផេវេទអងុតចូធ ំ។

៧៤៤-សឹងែតមនគតិជុនំំ និងគន ជបួជុំ

ថ សកេយងេកតអនទករ ។

៧៤៥-េ ពះថេសចែខ មររតម េស ម មវកវរ

និងខចូនគរពុំេលង ។

៨៤៦-េបដេូចនះេយងគតិ ក់ តង

ចបេ់សចេនះឯងឲយេគ េទបេគវលវញ ។

៧៤៧-លងួេសច ជបដេូចនះមិញ េទឯអងុថញ

វេញេហយ បបេ់ទថ ។

៧៤៨-ឲយជយួឈឺឆលកល គ េនះេដញេសន

រេស មេចញវញ ។

៧៤៩-និងេបក សកែខ មរប៉ុនម ន ឲយអងុរះធយន

ក់ តង មចតិតគតិេមច ។

៧៥០-អងុថញវេញ បេ់សច ដងឹដេូចនះេ សច

ក័ ពមចលូចតិចនិ ។

៧៥១-េហយអងុថញវេញថ េបដេូចនះក

េធ ពះបនទូលឲយឆប ់។

៧៥២-ឲយអស់ សបនគតិកប ់ ពកួពលកងទព័

េស មឆបក់ុឲំយេនេឡយ ។

៧៥៣-េសច បដ់ងឹដេូចនះេហយ ពិតពុំយរូេឡយ

េហយែតងបនទូលេ បេចញ ។

៧៥៤- បម បបដ់ល់ សេនះមិញ

គបេ់ខតឲយេដញ កងទព័ទកឹេគកទងំ យ ។

៧៥៥-េ សចេហយអងុឲយេរ ប យ

ពលេរ ប បញយ បញប់ គបរ់េំសវផង ។

៧៥៦- យធចំបំងំបងួហង កេំភងធផំង

បបំី កក់បលកៃន ។

៧៥៧-កេំភងបនទ េំ ចនៃ ក ទញំកេំភងៃដ

កទ់កូទៃីទពសេពញ ។

៧៥៨-បេ គប់ បកេនះមិញ

គបេ់ គ ងេហយេចញ កងទព័ពីៃ ពនគរ ។

៧៥៩-និយយឯទព័េស មក ៏ េរ បទលូវះវរ

ចះុមក បញបម់នីមន ។

៧៦០-េទដលទ់េន ល ប បទះទព័គន

កប៏ញ់េទមកេសមរៃដ ។

វ ជវ

វត កច - េរ បេរ ងេ យ ចរយ ឃឹន សុខ

អតថបទកំ ពយេនះ តវបនរក ទុកអកខ វរិុទធ

មចបប់េដមទងំ សង

យួនយកកបលែខមរេធជមុចំ ងក នកល់ ែំតអងុ

េលខ ២៦ ែខកុមភៈ ឆន ំ២០០៦ ទពំរ័ទ ី16 ពឹតិប តរបស់សហព័នធែខមរកមពុជេ កម

៧៦១-អងុថញវេញេនះៃន បជញ េវ ងវយ័

អធយ សយ័យលក់លសឹក ។

៧៦២-េមលយលេ់ពលេស មពនឹក

ទងំេគកទងំទកឹ សនធ បស់នធឹកេ កលន ់។

៧៦៣-េ គ ង គប់ ប បេ់ពកពន ់

យលេ់យងនិងធន ់ ទលទ់បុត ងំមនិបន ។

៧៦៤-េបេចនះរះគតិ បស បណ ថយរកទី ថ ន

និងបនបេញឆ ត វញ ។

៧៦៥-គតិេ សចពុំយរូអងុថញ វេញឲយបញ់

កេំភងថយទព័េនះឯង ។

៧៦៦-រតច់លូកនុងថន ញេកះេទន ទព័េស មពុំេលង

សំរកុពនកដ់លេ់ដញ ។

៧៦៧-េលកទព័បនទ យជុំវញ រឯអងុថញ

វេញក៏ បងេ ប ប បណ ។

៧៦៨-សំង ំ ង តម់តម់និមន ឲយដងឹេដម ន

ដេំណរគនិំតសខុមុ ។

៧៦៩-ឯទព័េស មសឹងេចមជុំ យលយ់នួសំង ំ

ដេូចនះកអ៏រឯងែ កង ។

៧៧០-ចលូេបះចរំងូទៃីទ ខះយកេឈៃ ព

ចកុញតម់់កេំភងេនះ ។

៧៧១-ខះកបយកដី ចកចះុ គបក់េំភងេនះ

សសកុបុកសិនែណនៃ ក ។

៧៧២-ខះពនបនទ យទៃីទ យនួយលេ់ហយនយ័

កេ៏ចលបេ គប់ បក ។

៧៧៣- តវេពលេស ម បអ់េនក េមកងទព័ែ សក

ឲយចលូេចមជិតេឡងវញ ។

៧៧៤-រឯគនិំតអងុថញ វេញេនះមិញ

ឲយ ទងេភរបីបទ ។

៧៧៥-ពលេឆយយៈហៈ បកដ ពមគន បីបទ

កប៏ញ់កេំភងទងំ គប ។

៧៧៦-េចញមក តវេពលេស មសព េ កបនទ យ គប ់

ក៏ បវ់នស កសៃ ក ។

៧៧៧-ខះរសភ់ន័ភងំភតិភយ័ បកទ់ព័េនះៃន

និងេនមិនបនរតួរត ់។

៧៧៨-ទងំពលទងំនយរនធត ់ េចលអសសំ់ពត ់

េ គ្ ង គប់ ប បេ់ ត ប ។

៧៧៩-យនួយលេ់ពលេស មមរ អរឯងមហិម

កេ៏លកទព័ មេ យេ កយ ។

៧៨០-េសះទកុេនេនះក និេ យ ដេំណរឯេ កយ សិ

ម រ សដវីលវញ ។

៧៨១-និយយកលទព័េស មចញ់

សរូេឃកកស មិញ េ កេចឃនុេចញេទ ។

៧៨២-ចត់ គរ ចញ់តិ ដលេន

នភមូិេឈម ះេ ភមូិ មមអេនកេនះមិញ ។

៧៨៣-នយំកមកភនេំពញ េ កយេនះេទ តវញ

ពះអងគម៉ េចឃនុ ។

៧៨៤ សតរតួេលកមកជមុន បទេ កេចឃនុ

េ បេរកំ ផងភនេំពញ ។

៧៨៥-ឯពញ ក េ មមិញ េចឃនុេចញ

េទផូវកពំតេនះៃន ។

៧៨៦-េទបេ កេចឃនុភៃូយ៉យ ែបកចញ់ទៃីទ

េទេនភនេំពញ ។

៧៨៧-ឲយេរសអសឥ់ដកំ ផង េចលេចញឥតែ កង

ឥតមនញេញតេកតខច ។

៧៨៨-ឯទព័ពញនគរ ជ ឥតភកឹឥតខច

ឥតភយ័ឥតភតិបរមមណ៍ ។

៧៨៩-មនដរំេសះធំៗ េលងេភងរង ំ

ពលជុំេចមជិតេ ត ប ។

៧៩០-េដរេទ តវេពបពនពរ េលទព័ឧញញ ៉

សកុពលមួយពន់ បរំយ ។

៧៩១-គត់ ៊ នត ងំចបំងឲយ បញ់េគេ យ

េទពនេល គរែដលពនួ ។ (េនមនត)

វ ជវ

េលខ ២៦ ែខកុមភៈ ឆន ំ២០០៦ ទពំរ័ទ ី17 ពឹតិប តរបស់សហព័នធែខមរកមពុជេ កម

វបបធម៌

ទ មង់សិលបៈទស នយីភពែខមរ បនកណំត់យកេឈម ះកនុងលកខណៈខុសែបកពីគន ។ ទ មង់ខះបនយក េឈម ះមឧបករណ៍ត នី មួយ ឧបករណ៍ត ន ីឬវង់ត នី មួយ

ឧទហរណ៍ដូចជ យីេក មេ រជីេដម ។ ឯខះេទ តកណំត់យកេឈម ះរបស់សិលបករមនេឈម ះលប ី មក កជ់េឈម ះទ មង់សិលបៈមួយែតមង ដូចជសិលបៈ ៃយ៉ ។ ចំែណកេ ខ នប ក់ កម៏និខុសែបកពីទ មងសិ់លបៈដៃទេទ តែដរ ែតបនកណំត់យកេឈម ះទកីែនង ែដលសិលបៈេនះេកតេឡងេទវញិ គឺ សកប ក ់ េខតឃងំ កមពុជ េ កម ។ ប ក់ គឺជេឈម ះទេនមួយ សថិតកនុង បពន័ធទេនេមគងគ ែដលបនហូរមក បសពគន េនទេនចតុមុខភនេំពញ ។ ទេនេនះហូរចកចុ់ះទិសខងតបូង សំេ េទសមុ ទចនិខងតបូង កត់ មែដនដីកមពុជេ កម ។ េន មដងទេនេនះ េហយគឺជ សកប ក់ ែដលជ បភពកេំណ តៃនេ ខ នប ក់ ។ េនកនុងតំបន់េនះ ក៏ដូចជកនុងតំបន់ដៃទេទ តែដរ គឺមន បជជនែខមររស់េនភគេ ចន េហយបុពបុរសែខមរបនបន ល់ទុកនូវេករដំែណលវបបធម៌ដ៏ តចះ តចង់ និងមនតៃមមនិ ចកតៃ់ថ បនជេ ចន ដូចជវត ម សះបុ ណ ប ទ និងមនត ន ីេ ខ នជេ ចនវងេ់ទ ត ។ សិលបៈេ ខ នប ក់េនះ តវបនបេងកតេឡងេ យន ៃដបញញវនមួយ កម ែដលមនចំេណះដងឹ យ៉ងចំ ន

ខងអក រ ស អក រសិលប ៍ នងិ សន េ កមករដកឹនំរបស់ ពះេចអធិករវតខ ច់ក ល ( សកប ក់ េខត ពះតពំង) េឈម ះេ ក គ សួរ ។ េ យមនចិត ស ញ់ និងចងេ់លកតេមកងតៃមវបបធម៌ជត ិ េ កយពសឹីកមក េ ក គសួរ រមួជមួយមតិភកិែដលេទបនឹងសឹកេផ ងេទ ត (បណិត) ពមេ យមនកូនសិស នងិ ពុទធបរស័ិទជេ ចននកេ់ទ ត បនរបួរមួគន បេងកតេ ខ នមួយវង់ េ យេនេពលេនះ េនមនករខះខតសព គប់ ករសែមង តវសែមងេនផទ ល់ដ ី ឯេ ងបកេ់ យែមកេឈ េ ប បបននងឹេ ទងេគ ំេឃក ។ េ យេឃញទដិភពែបបេនះេទបអនក សកនិយមនំគន េ ថ“េ ខ ន េ ទងេឃក” ។ េ ខ នេ ទងេឃកេនះ តវបនេគយកមក សែមងរហូតដល់ឆន ំ ១៩៥៣ ឬេ កយេនះេទ តេន មជយកងភនេំពញ និង មទីជនបទនន ។

េ ខ នេ ទងេឃកបនរកី យភយយ៉ងឆប់រហ័ស បនដេណ ម បជ បិយភពដ៏េលសលប់ េ ពះអីអនកសែមងសុទធែតជអនកពូែកខងេ ែផនកកំ ពយកពយេឃង នយិយេចញមកេ យឥត ពងទុក ។ ក េនះ បនជេធឲយ ទស នកិជនេពញចិតយ៉ងខំង ។ ចំេពះ បវតិៃនករដូរេឈម ះ ពីេ ខ នេ ទងេឃក

ែដលេកតេនទកឹដកីមពុជេ កម មកជេ ខ នប ក់េន ពះជ ច កកមពុជេនះ មនដំេណ រេរ ងដូចតេទ ៖

េនឆន ំ ១៩២០ មនបងបូនពរីនក ់ មួយេឈម ះ លីកញ់ ជបង និងមួយេទ តេឈម ះ លីសួន ជបូន មន សកកំេណ តេន សកប ក់ េខត ពះ តពំង ។ េ កយមក លីកញ់ ក៏បនចកេចញពី សកកេំណ តេទរស់េន បេទសប-ងំ ។ េ យេសចកីពយយម បឹងែ បងរកសីុ លី កញ់ ក៏បន

កយេទជអនកមនសុកសមភមន ក់ ។ លី សួន ជបូនក៏បនសរេសរសំបុ តេផញេទលីកញ់ជបង េដមបសំុីករឧបតថមភពីបង កនុងករ បកបមុខរបររកសីុេនកនុង សក ។ លីកញ់ កប៏នជួយឧបតថមភលី សួន ជបូន ែតបនផំមកថ មនិឲយ លី សួន បកបមុខរបរអីទំងអស់ គជួឺយព ងងឹព ងីកេ ខ នេ ទងេឃក ឲយមនកររកីចេ មន នងិគង់វង េទៃថងអនគតេទ ត ។ លីសួន កប៏នេធ មបំណងរបស់ លី កញ់ ។ េ យមនករឧបតថមភរបស់លី កញ់ មនិយូរបុ៉នម ន លី សួន ក៏បនកយេទជេថែកេ ខ នប ក់មួយវង់ដបូំងបងស់ ែដលេគេ គតថ់ េថែក “ឆ គន” ។ កនុងឆន ំ ១៩៣០ កនុងេពលែដលសិលបៈេនះបនរកីចេ មនេនកមពុជេ កម េថែក កមេ ខ ន េ ក ឆ គន ក៏បននំ កមេ ខ នរបស់គតម់កសែមងេន កងភនេំពញ និងេនមទីជនបទេខតននកនុង បេទសកមពុជ ។ េ យ រែត

េ ខ នេនះេកតេឡងេន សកប ក់ និងបនែថរក នូវពណ៌សមបុររបស់តបំនខួ់ន ពិេសសគសំឺេន ងមនករខុសែបកពីបជជនែខមរេន បេទសកមពុជ េទប បជជនែខមរេយងនំគនេ េឈម ះេ ខ នេនះថ “េ ខ នប ក់” គប់ ៗ គន ំងពីេពលេនះមក ៕ ( មេស វេភ “យីេក និង េ ខ នប ក់” េ ក េព ជ ទុំ កវលិ)

េលខ ២៦ ែខកុមភៈ ឆន ំ២០០៦ ទពំរ័ទ ី18 ពឹតិប តរបស់សហព័នធែខមរកមពុជេ កម

ទពំ័រកវនពិនធ

កំ ពយ

ែខ មរេអយឈបយំ់ ខ មរេអយឈបេ់ ក កុេំនពនួ ជក សកទ់កឹេន

េវ ដលេ់ហយ ពេងយដល់ េ កកេឡងេខម កុេំនសំង ំ។

េយងមនសហពន័ធជយួត មងផូ់វ យ េឆព ះេទទី នសខុមុ

ឱយែតពកួេយង មគគរីបួរមួ ជតេិថកងឧតមែខ មរផតុទកុខភយ័ ។

មគ៌សហពន័ធគអឺហិង េ ះ យបញែខ មរេ កមមនជយ័

េយងេខមរបុ តកុសុំត ្ ម រត ី លមមែលងភតិភយ័េហយ ៎ ខ មរ ៎ ។

មនែតេចរយនួែដល ខចែខ មរ ចបបម់ិនែកែ បេលកែលងេទ

ចបបម់ិនអតេ់ នដលយ់នួឫសយ រេំ ភម បងំែភនកេ កយី ៍។

សងឃថចលី់េភជបព់នធនគរ ែខ មរេ កម គប់ គរងករភតិភយ័

ម សនយនួមិនសំៃច បំផញ លៃ់ថង គបក់លវធ ី។

យនួឱយ ពះសងឃេរ នយទុ ធ ស ែបរផទុយ សឡះពីចបបវ់នយ័

េបមិន ប់ មយនួ កេ់ទសៃពរ ៍ សងឃភតិភយ័មិន ៊ នត ៉។

ឯបងបូនែខ មរ បព់ន់ ននក ់ បនរសពឹ់ងពកេ់ល សចកំរ

ែបរជេចរយនួេ បយទុ ធនករ ងចបបផ់ចក់ររបយកដី ស ។

ឱ! អនិចច សនែខ មរេ កម រសេ់ កមនឹមយនួទកុខធឥំតែល

បវតិ ស ភមូិ សែខ មរ េចរយនួែកែ បគម នសល់តង ់ ។

េចនះេហយកលុបុ តកលុធី ែខ មរេ កម បងបួនញតេិញមជីដនូជី

សខុចតិឱយយនួេធ មចនិ សមូែតសខុយកែតរចួខនួ ។

ប៉ុែនែខ មរខះមិនេពញចនិ កនុងរបបផចក់រៃនេចរៃ ពយនួ

កតច់តិកតេ់ថមេចល បពនធកនូ រតេ់គចេភ សខនួេទកមពុជ ។

ឥឡូវែខ មរេ កមមនយនជំនយួ គសឺហពន័ធជយួឆក រៃ ពេដញខ

បងត មងផូ់វឱយែខ មរយ បែងរ សនែខ មរេ កមមនជយ័ ។

ដេូចនះពកួេយងែលងេដកឱបទកុខ េយងមនែម៉ពកុរក លៃ់ថង

យឣិូនភឣូី (UNPO) កជ៏យួរមួៃដ ទមទរេសរពីយនួឲយែខ មរ ៕

ថច់ បីជេគ ន

ែខមរេអយឈបភ់យ័ ែខមរេអយឈបខ់ច

េលខ ២៦ ែខកុមភៈ ឆន ំ២០០៦ ទពំរ័ទ ី19 ពឹតិប តរបស់សហព័នធែខមរកមពុជេ កម

½ ‹ ïដនâពន ¤របសù ì◊ក ញ៉ុក ែថម

ì∏ôព çម ·ìលកទä ¥ ì ភ ‹òìពញ ³‹ ò ¥¬æ¬

បញញ សជតក េរ ងទី ២៣

េលខ ២៦ ែខកុមភៈ ឆន ំ២០០៦ ទពំរ័ទ ី20 ពឹតិប តរបស់សហព័នធែខមរកមពុជេ កម

គនំរស មមធសុំយេឆះឆប សុយចំ បសំ់ណលអ់េ ចេសម

េដរកតម់ង ៗ ចង់ ចដ់េងម េ ពះែតេឆមេខ ពមខចភកសំ់អយុ ។

ទី បបេនះមនែតរយុកបលេខ វ ខរំកុ វ សង ់ សបគលំងសុ់យ

បឺតរសជតអិសភុរលយួផយុ សុីសំអយុចញិច ឹ មកយកំ ព ។

ែតអនិចច សនពជូអនក ក បង តដរ ទរំសយ៉់ងេវទន

ជំរកគម ននេន លេលពសធុ ដចូមនទ់សុី តកកសំណល ់។

ពកខរេខះ ជវរកេសបងក ច ់ ៃដ ចបចរ់កវតថុេសសសល ់

អំ បងែបកែដកេ ចះ កឥ់តខល ់ ជនួចលូដលស់ុីសំណលេ់គេចល ។

េភ ងរលឹមរងញ័រទេ ទក ខយលរ់េបកដបំូលេនែតលេ ល

រ តអ់ែណតដចូទកូឥតមនេគល រស់ តលេ លេន យយ៉ងលំបកកយ ។

េ កអត់ ភនកេដកេល ទនំខ ពស ់ អនក ករសក់នុងេ ជះភយ័ន យ

េគគម ន ពឈឺកបលែតៃម៉ង ៗ ចងក់ ណិក័ យេ សចែតកបលឯងចះុ ។

នឹកេឡងហួសចតិ ណិតខនួែខ មរ រសឥ់តែម៉ ថទកំ ៏ទរំស ់

មិនខសុពីជីវតសមូមទងំេនះ ែដលស៊រូសេ់លផនូរស មមសុយ ។

េមលេទជតេិគដចូសកនិ់ងេ បង េមលជតឯិងវេងងរសស់៊យុម៉ុយ

ដចូេ បងនិងទកឹខសុគន ចឆ់កុយ រស់ បថយុកនុងខ ទះឆុះេ កយិ ។

រសក់នុងឃន បេគគបទងំយបៃ់ថង រស់ ុ ៃំរច៉ៃំថងមនេសរ

ទកុខែខ មរទកុ ខធងនទ់កុ ខបតអ់ធបិេតយយ ទកុខបតដ់មីរតកេករដនូ ។

ទកុខេនះេ ទកុខ ៗ ជបួឆន ំ ខ ទកុខជតិ ខ មរឥតែម៉ថនមរក

ទកុខេ ពះជីវតរសអ់នថ ឱ សនែខ មរខ ញុយំំ សេ ះ ៕

េ យ មស សុទធ ី

រូបថតអនសុ វរយី៍ សមជិក សមជិក ខសហពន័ធែខមរកមពជុេ កមពិភពេ ក ចលូរួមកនុងសននបិត បចឆំន ំ២០០៥