МУЛТИКУЛТУРНО МУЛТИКУЛТУРНО ОПШТЕСТВООПШТЕСТВО

Поимот „мултикултурно Поимот „мултикултурно општество„општество„

Pod poimot multikulturno op{testvo se Pod poimot multikulturno op{testvo se podrazbira takvo op{testvo koe se podrazbira takvo op{testvo koe se karakterizira so t.nkarakterizira so t.n. . ,,kulturen ,,kulturen pluralizam,,pluralizam,, ili ili kulturna razli~itostkulturna razli~itost. .

Ka`ano so drugi zborovi toa e op{testvo Ka`ano so drugi zborovi toa e op{testvo vo koe go zabele`uvame ednovremenoto vo koe go zabele`uvame ednovremenoto postoewe na pogolem broj na razli~ni postoewe na pogolem broj na razli~ni grupacii vo op{testvoto koi se odlikuvaat grupacii vo op{testvoto koi se odlikuvaat so svoi kulturni specifiki, kako i edna so svoi kulturni specifiki, kako i edna atmosvera na me|usebno atmosvera na me|usebno uva`uvawe i tolerancijauva`uvawe i tolerancija na na takvata kulturna razli~itost. takvata kulturna razli~itost.

Различни начини на настанок на Различни начини на настанок на мултикултурни општествамултикултурни општества

Za Za golemite imperii od minatotogolemite imperii od minatoto bilo nebitno bilo nebitno koi i kakvi narodi `iveat vo nivnite dr`avi. koi i kakvi narodi `iveat vo nivnite dr`avi.

Ednostavno, toga{ ne postoele etni~ki pra{awa a Ednostavno, toga{ ne postoele etni~ki pra{awa a sekoj od tie osvoeni narodi stanuval sostaven del sekoj od tie osvoeni narodi stanuval sostaven del na imperijata bez da menuva bilo {to vo na imperijata bez da menuva bilo {to vo sopstvenata kultura i na~inot na `ivot. sopstvenata kultura i na~inot na `ivot.

Toga{, na vladetelite na tie imperii, im bilo bitno Toga{, na vladetelite na tie imperii, im bilo bitno da osvojat {to pogolema teritorija za da zemaat da osvojat {to pogolema teritorija za da zemaat {to {to pove}e danokpove}e danok. .

Primer za takvi ,,multikulturni,, op{testva bile Primer za takvi ,,multikulturni,, op{testva bile anti~ka Makedonija, Rimskata imperija, anti~ka Makedonija, Rimskata imperija, Otomanskata imperija i t.n. Otomanskata imperija i t.n.

Дали мултикултура секогаш Дали мултикултура секогаш значи мултиетничностзначи мултиетничност

Postojat razni multikulturni op{testva kade Postojat razni multikulturni op{testva kade {to multikulturalizmot opfa}a postoewe na {to multikulturalizmot opfa}a postoewe na

razni razni ne-etni~kine-etni~ki op{testveni op{testveni grupigrupi koi se odlikuvaat so oddelna i koi se odlikuvaat so oddelna i prepoznatliva kultura kako {to se na prepoznatliva kultura kako {to se na primer homoseksualcite, elitnite kvartovi, primer homoseksualcite, elitnite kvartovi, getata, fa{isti~kite dvi`ewa za rasna getata, fa{isti~kite dvi`ewa za rasna ~istota, tehno-mladinata, razni religiozni ~istota, tehno-mladinata, razni religiozni grupi, razni jazi~ki grupi i sl.grupi, razni jazi~ki grupi i sl.

Имигрантските општества како Имигрантските општества како колевки на мултикултуралностаколевки на мултикултуралноста

Za nastanuvawe na vistinskite Za nastanuvawe na vistinskite multikulturni op{testva, koi ne se multikulturni op{testva, koi ne se zasnovani edinstveno na etni~kata osnova zasnovani edinstveno na etni~kata osnova tuku i vrz tolerancijata na tuku i vrz tolerancijata na site vidovi na site vidovi na razli~itostirazli~itosti, golem pridones , golem pridones imaat imaat ,,novite zemji,,,,novite zemji,, koi se naseluvani koi se naseluvani vo poslednite nekolku veka od strana na vo poslednite nekolku veka od strana na doselenici od celiot svet, poradi {to i se doselenici od celiot svet, poradi {to i se narekuvaat narekuvaat imigrantski imigrantski op{testvaop{testva. .

Pri toa se misli na SAD, Kanada i Avstralija. Pri toa se misli na SAD, Kanada i Avstralija.

Во имигрантските општества сите Во имигрантските општества сите се „дојденци„се „дојденци„

Za ovie op{testva e najbitno toa deka tvorat eden Za ovie op{testva e najbitno toa deka tvorat eden nov tip na kultura nare~ena nov tip na kultura nare~ena ,,emigrantska ,,emigrantska kultura,,kultura,, {to {to e nov kvalitet i ne{to nevideno bilo e nov kvalitet i ne{to nevideno bilo kade pred toa. kade pred toa.

Vo tie zemji Vo tie zemji и и onie {to se onie {to se ,,mnozinstvo,,,,mnozinstvo,, i onie i onie {to se {to se ,,malcinstvo,, ,,malcinstvo,, znaat deka znaat deka se se ,,dojdenci,,,,dojdenci,,. .

Ovie emigrantski kulturi se odlikuvaat so Ovie emigrantski kulturi se odlikuvaat so pretopuvaweto na etnositepretopuvaweto na etnosite i na nivnite kulturi i na nivnite kulturi vo eden vo eden preovladuva~ki tip na kultura preovladuva~ki tip na kultura koja koja se odlikuva so golema vitalnost i sposobnost za se odlikuva so golema vitalnost i sposobnost za prifa}awe na novoto. prifa}awe na novoto.

Mora da se napomene deka vo site ovie zemji, Mora da se napomene deka vo site ovie zemji, glavno, se zboruva angliskiot jazik i osnova na glavno, se zboruva angliskiot jazik i osnova na kulturata e anglosaksonskiot kulturen kompleks.kulturata e anglosaksonskiot kulturen kompleks.

Во имигрантските општества Во имигрантските општества нема „домаќин“ сите се нема „домаќин“ сите се

„дојденци„„дојденци„

Карактеристика на Европските и Карактеристика на Европските и Азиските државиАзиските држави

Vo Vo Evropa Evropa i i AzijaAzija ima druga sostojba bidejki tuka ima druga sostojba bidejki tuka ima dr`avi vo koi ima ima dr`avi vo koi ima edna etni~ka grupaedna etni~ka grupa koja koja pretstavuva pretstavuva mnozinsko naseleniemnozinsko naselenie koe se koe se odlikuva so edna kultura i pove}e odlikuva so edna kultura i pove}e drugi etni~ki drugi etni~ki grupigrupi koi se koi se malcinstvo vo dr`avatamalcinstvo vo dr`avata a koi a koi se odlikuvaat so svoi posebni kulturi. se odlikuvaat so svoi posebni kulturi.

Ovie dr`avi nastanale preku vekovnite vojni i Ovie dr`avi nastanale preku vekovnite vojni i osvojuvawa, prekrojuvawe na granicite i istoriski osvojuvawa, prekrojuvawe na granicite i istoriski pretopuvawa. pretopuvawa.

Naj~esto malcinstvata {to `iveat vo edna dr`ava Naj~esto malcinstvata {to `iveat vo edna dr`ava imaat sosedna mati~na dr`ava od koja gi deli imaat sosedna mati~na dr`ava od koja gi deli dr`avna granica. Iako tie malcinstva `iveat vo dr`avna granica. Iako tie malcinstva `iveat vo edna dr`ava obi~no ja spodeluvaat kulturata so edna dr`ava obi~no ja spodeluvaat kulturata so kulturata na svojata mati~na dr`ava. kulturata na svojata mati~na dr`ava.

Приврзаност на етничката група Приврзаност на етничката група кон својата етничка културакон својата етничка култура

Ako malku podlaboko gi pogledneme Ako malku podlaboko gi pogledneme prilikite vo vakvite zemji }e prilikite vo vakvite zemji }e zabele`ime deka edna etni~ka zabele`ime deka edna etni~ka grupa, koga se nao|a vo pozicija na grupa, koga se nao|a vo pozicija na malcinstvato, malcinstvato, mnogu posilno gi ~uva mnogu posilno gi ~uva sopstvenite etni~ki obele`ja i ja sopstvenite etni~ki obele`ja i ja neguva svojata etni~ka kulturaneguva svojata etni~ka kultura, , otkolku {to toa go pravi vo svojata otkolku {to toa go pravi vo svojata mati~na dr`ava. mati~na dr`ava.

Како современиот свет го решава Како современиот свет го решава проблемот на малцинстватапроблемот на малцинствата

Vo sovremenata evropska istorija Vo sovremenata evropska istorija malcinstvata i malcinskite kulturi bile malcinstvata i malcinskite kulturi bile golem problem, pa duri i pri~ina za vojni. golem problem, pa duri i pri~ina za vojni.

Denes so usvojuvaweto na konceptot na Denes so usvojuvaweto na konceptot na malcinskite prava, so otvaraweto na malcinskite prava, so otvaraweto na granicite i mo`nostite za slobodno granicite i mo`nostite za slobodno razvivawe na malcinstvata i kulturite na razvivawe na malcinstvata i kulturite na malcinstvata, toa e se pomal problem. malcinstvata, toa e se pomal problem.

Ako i postoi problem, toga{ toj pove}e se Ako i postoi problem, toga{ toj pove}e se dol`i na lo{ata politika i instituciite otkolku dol`i na lo{ata politika i instituciite otkolku na realni me|uetni~ki problemi.na realni me|uetni~ki problemi.

Дали постои единствена формула во Дали постои единствена формула во решавањето на мултиетничката решавањето на мултиетничката

разнообразност?разнообразност?

Ona {to se zabele`uva kako praktika Ona {to se zabele`uva kako praktika vo onie zemji kade {to imame vakva vo onie zemji kade {to imame vakva slo`ena multietni~ka slika e deka slo`ena multietni~ka slika e deka postojat postojat razli~ni priodi i razli~ni priodi i modalitetimodaliteti na re{avawe na takvata na re{avawe na takvata etni~kata raznoobraznost ili izgradba etni~kata raznoobraznost ili izgradba na multikulturno op{testvo. na multikulturno op{testvo.

Малцинствата можат да се Малцинствата можат да се интегрираат во мнозинската култураинтегрираат во мнозинската култура

Vo taa smisla, ima primeri koga Vo taa smisla, ima primeri koga malcinstvata ja prifa}aat malcinstvata ja prifa}aat integracijata vo kulturata na integracijata vo kulturata na mnozinstvotomnozinstvoto, iako pri toa mo`at da , iako pri toa mo`at da se dogovorat za uslovite kako }e se dogovorat za uslovite kako }e bidat za{titeni nivnite prava. bidat za{titeni nivnite prava.

Vo Makedonija takov e primerot so Vo Makedonija takov e primerot so zaednicata na Srbite ili na Vlasitezaednicata na Srbite ili na Vlasite..

ММalcinstvata mo`at da alcinstvata mo`at da baraat u~estvo vo vlastabaraat u~estvo vo vlasta

Во Во tie ramki mo`at da pregovaraat za tie ramki mo`at da pregovaraat za uslovite vo koi }e ja razvivaat sopstvenata uslovite vo koi }e ja razvivaat sopstvenata kultura t.e. da nastojuvaat da sozdadat kultura t.e. da nastojuvaat da sozdadat svoi sopstveni ekonomski, politi~ki, svoi sopstveni ekonomski, politi~ki, informativni, kulturni i obrazovni informativni, kulturni i obrazovni organizacii i zdru`enija vo koi }e organizacii i zdru`enija vo koi }e zboruvaat na svojot maj~in jazik ili duri, zboruvaat na svojot maj~in jazik ili duri, kako {to e toa slu~ajot so Makedonija, kako {to e toa slu~ajot so Makedonija, svojot maj~in jazik da go nametnuvaat svojot maj~in jazik da go nametnuvaat kako vtor slu`ben jazik na nivo dr`avata vo kako vtor slu`ben jazik na nivo dr`avata vo celina ili vo op{tinite kade {to brojat preku celina ili vo op{tinite kade {to brojat preku 20% od naselenieto.20% od naselenieto.

ММalcinskite zaednici `iveat alcinskite zaednici `iveat odvoeni od drugite delovi odvoeni od drugite delovi

na op{testvoto.na op{testvoto. Najbliski do takov primer vo Najbliski do takov primer vo

Makedonija se Makedonija se RomiteRomite koi `iveat vo koi `iveat vo svoi ,,maali,, i imaat kultura koja e svoi ,,maali,, i imaat kultura koja e svrtena kon samata sebe. svrtena kon samata sebe.

Nivnata izoliranost najmnogu se Nivnata izoliranost najmnogu se gleda vo toa {to mnogu malku gleda vo toa {to mnogu malku u~estvuvaat vo obrazovniot, javniot i u~estvuvaat vo obrazovniot, javniot i politi~kiot `ivot.politi~kiot `ivot.

Мултикултурна константаМултикултурна константа

Ona {to mora da bide Ona {to mora da bide konstantakonstanta, , koga se raboti za multikulturnite koga se raboti za multikulturnite op{testva, e toa deka vo takvite op{testva, e toa deka vo takvite op{testva op{testva dr`avata mora da dr`avata mora da bide demokratskabide demokratska

Мултикултурна константаМултикултурна константа

Државата мора да се изградува како

демократска државадемократска држава

Неутрална

Широшина и толерантност

Еднакви шанси за сите

Забранета дискриминација

Еднаквост на сите групи

Карактеристики на Карактеристики на демократската држава во демократската држава во

мултикултурно општествомултикултурно општество

1.1. dr`avata mora da bide dr`avata mora da bide neutralnaneutralna kon kon etni~kite i site drugi kulturni razliki i etni~kite i site drugi kulturni razliki i celosno da go po~ituva identitetot i celosno da go po~ituva identitetot i razlikite na svoite dr`avqani.razlikite na svoite dr`avqani.

2.2. i pokraj toa {to nekoi grupi se vo mnogu i pokraj toa {to nekoi grupi se vo mnogu pomal broj tie pomal broj tie mora da gi u`ivaat mora da gi u`ivaat istite pravaistite prava kako i drugite grupi t.e. kako i drugite grupi t.e. mnozinstvotomnozinstvoto

3.3. vistinskata demokratska dr`ava, isto vistinskata demokratska dr`ava, isto taka, nikako taka, nikako ne smee da dozvoline smee da dozvoli nekoj da bide o{teten ili da nekoj da bide o{teten ili da nema ednakvi prava nema ednakvi prava samo zatoa samo zatoa {to e pripadnik na edna ili druga {to e pripadnik na edna ili druga grupagrupa. .

4.4. vistinskata demokratskata dr`ava vistinskata demokratskata dr`ava nikako ne smee da si dozvoli da go nikako ne smee da si dozvoli da go privilegira ili aktivno da go privilegira ili aktivno da go podr`uva postoeweto na edna podr`uva postoeweto na edna grupa na {teta t.e. so grupa na {teta t.e. so zapostavuvawe na drugite grupizapostavuvawe na drugite grupi. .

5. 5. vistinskata demokratska dr`ava vistinskata demokratska dr`ava mora da poka`e mora da poka`e ,,{iro~ina,,,,{iro~ina,, i i tolerantnosttolerantnost a toa podrazbira toa a toa podrazbira toa deka dr`avata nikako deka dr`avata nikako ne smee da ne smee da go zabranuvago zabranuva formiraweto na formiraweto na zdru`enija i organizacii, koi imaat za zdru`enija i organizacii, koi imaat za cel da vospostavat novi formi na cel da vospostavat novi formi na kultura, odnesuvawe, moralno kultura, odnesuvawe, moralno povedenie, gledawe kon umetnosta, povedenie, gledawe kon umetnosta, kon odnosite na polovite, kon kon odnosite na polovite, kon globalizacijata ili za{titata od nea i globalizacijata ili za{titata od nea i t.n. t.n.