Embed Size (px)
Citation preview
O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI XALQ TA’LIMI VAZIRLIGI
5-9-sinflardaNAVOIYXONLIK VA BOBURXONLIK kechalarini o’tkazish bo’yicha uslubiy qo’llanma
EGAMBERDIYEVA DURDONAXON(Andijon viloyati Oltinko’l tumani 28-DIMIning
ona tili va adabiyoti o’qituvchisi)
Andijon
1
UO’K – 808KBK – 83.3 (O’z)Е 32
Egamberdiyeva Durdonaxon “Navoiyxonlik” va “Boburxonlik” kechalarini o’tkazish bo’yicha uslubiy qo’llanma / Egamberdiyeva Durdonaxon ; mas’ul muharrir: D.Abdullayeva. – Andijon, 2015. – 44 b.
Ushbu “Navoiyxonlik va Boburxonlik” kechalarini o’tkazish bo’yicha uslubiy
qo’llanma ma’naviy-ma’rifiy tadbirlarni tashkil etishda amaliy yo’riqnoma
vazifasini bajara oladi.
Uslubiy qo’llanmadan umumiy o’rta talim va ixtisoslashtirilgan maktab-
internatlarining 5-9-sinflarida “Navoiyxonlik” va “Boburxonlik” kechalariga
bag’ishlangan madaniy va ma’rifiy tadbirlarni o’tkazishda keng foydalanish
mumkin.
Mas’ul muharrir:
D.Z. Abdullayeva – filologiya fanlari nomzodi
Taqrizchi:
F.Kiyikboyev – filologiya fanlari nomzodi
So’z boshi
2
Bugungi kun ta’lim sohasida o’quvchilarni har tamonlama barkamol shaxs
qilib tarbiyalashda ajdodlarimiz qoldirgan boy ijodiy merosni o’rganish muhim
ahamiyat kasb etadi. Umumiy o’rta ta’lim maktablarida bu yo’lda madaniy-ma’rifiy
ishlarni tashkil etish, unda bevosita o’quvchilarning faol ishtirokini ta’minlash
pedagogning asosiy vazifasi sanaladi. Ona tili va adaboyot darslarida
o’qituvchining o’quvchi shaxsini riojlantirishida buyuk mutafakkir, davlat arbobi,
so’z mulkining sultoni – Alisher Navoiy va shoh, shoir, olim, buyuk sarkarda
Zahiriddin Muhammad Bobur kabi til va adabiyot rivojiga o’zining salmoqli
hissasini qo’shgan buyuk ajdodlarimizning beqiyos ijodiga, ularning o’chmas
xotirasiga bag’ishlangan tadbirlarni tashkil etishi, o’quvchilarning yosh va
psixologik xususiyatlarini inobatga olgan holda madaniy-ma’rifiy kechalar
o’tkazishi komil inson shaxsini tarbiyalashida yetakchi qadamdir.
Alisher Navoiy va Zahiriddin Muhammad Bobur shaxsiyati, hayot yo’li va
ijodi hamma davrlarda yosh avlodning ta’lim-tarbiyasi uchun o’rnak, namuna
bo’la oladi. Buyuk zotlarning murakkab hayot yo’li, ijodiy merosini o’rgangan,
sevib mutolaa qilgan o’quvchida mumtoz adabiyotimizga mehr, muhabbat paydo
bo’lsa, asarlaridagi g’oyalar orqali yoshlarning vatanga, ona yurtga, xalqqa
bo’lgan yuksak his-tuyg’ulari shakllantiriladi. Ayniqsa, mutafakkir ijodkorlarning
qiyofasi sahnada jonlantirilganda ularga bo’lgan hurmat va muhabbat, ehtirom
tuyg’ulari yanada jo’shadi.
O’rta umumta’lim maktablarining adabiyot darslarida, adabiy to’garak
mashg’ulotlari, sinf soatlari, ma’naviyat tadbirlarida o’quvchilar tomonidan ijro
etilgan sahna asarlari tomoshabinga o’zgacha badiiy-estetik ta’sir ko’rsata oladi.
Mashhur insonlar rolini ijro etishga qiziqish albatta, barcha o’quvchida bo’ladi.
Ushbu qo’llanma umumta’lim maktablarining ma’naviyat tadbirlarini tashkil
etishda amaliy yo’riqnoma vazifasini o’taydi, deb umid qilamiz.
3
5-sinf uchun Navoiyxonlik kechasini tashkil etish bo’yicha bayram tadbiri ssenariysi
(Sahna bayramona bezatilgan. Sahnaning to’rida Alisher Navoiyning surati.
O’ng tomonda ijod namunalari stol ustiga terilgan. Mayin musiqa sadosi ostida
boshlovchilar chiqib keladi)
1-boshlovchi: Xalqim tarixini o’chmas izi bor,
Qo’llaydi muqaddas ajdodlar ruhi.
Ularni yurakdan e’zozlab bu kun,
Yurtimda kezadi bayram shukuhi.
2-boshlovchi: Moziyning taratgan yorqin nuridan,
Iftixorga to’la dildan bir kalom.
Ey, buyuk yurtimning gul-chechaklari,
Navoiy avlodi sizga assalom.
1-boshlovchi: Assalomu alaykum aziz ustozlar, bilimga chanqoq o’quvchilar.
2-boshlovchi: Ulug’ ajdodlarimizning siymosi hamisha el ardog’ida. Mana
bugun ham she’riyat mulkining sultoni, ona tilimiz ravnaqiga o’zining munosib
hissasini qo’shgan mir Alisher Navoiy bobomiz tavalludining ___ yilligini
nishonlamoqdamiz.
1-boshlovchi: Navoiy bobomiz hayotiga nazar solsak, u zotning naqadar
ibratli umr ko’rganini guvohi bo’lamiz.
2-boshlovchi: Navoiy ijodining har bir namunasida insonlarni ezgulikka
chorlovchi g’oyalar o’z aksini topgan.
1-boshlovchi: Odami ersang demagil odami,
Onikim yo’q xalq g’amidin g’ami
deya odamlarni Vatanni sevishga, xalqni qadrlashga chorlaydi.
2-boshlovchi: Ana shunday hikmatga to’la ijod namunalarini biz yoshlar dildan
o’rganmoqdamiz.
4
(Sahnaga sakkizta o’quvchi kirib keladi)
1-o’quvchi: Yigitlikda yig’ ilmning maxzani,
Qariliq chog’i xarj qilg’il ani. 2-o’quvchi: Yolg’onchi kishi ermas,
Yolg’on aytmoq mardlar ishi ermas.
3-o’quvchi: Inson ani bilki, kom erur onga saloh,
Til hifzida bil zumrai insonga saloh.
4-o’quvchi: Agar yaxshilik kimga af’oldur,
Jazosi aning ganji iqboldur.
5-o’quvchi: Hunarni asrabon netkumdir oxir,
Olib tufroqqamu ketgumdir oxir?!
6-o’quvchi: Ko’ngul maxzanining qulfi til,
Va ul maxzanning kalitin so’z bil.
7-o’quvchi: Har kimgaki, ilm qil-u qoli bo’lmas,
Ilm ahliga so’z derga majoli bo’lmas.
8-o’quvchi: Ilm ichra menga to bo’ldi madxal,
Topilmas mushkule men qilmagan hal.
1-boshlovchi: Navoiy bobomiz bolaligidan yuksak iste’dodi bilan ustozlarini
ham hayratga solgan.
2-boshlovchi: U besh yoshida Qosim Anvorning kattalar ham tushinishi qiyin
bo’lgan g’azalini yod olgan.
1-boshlovchi: U endigina qalam tebratgan kezlaridayoq o’zining bir bayti bilan
ustozi mavlono Lutfiyni lol qoldiradi.
2-boshlovchi: Hirot tuprog’ida voyaga yetgan,
Qush tilin yo’llarin munavvar etgan.
Yillar to’zonidan sog’-omon o’tgan,
Navoiy bobomlar buyuk odamlar.
5
(Sahna ortidan T. Almatovning “Ey, sabo” kuyi yangraydi. Sanada yosh Alisher
siymosi gavdalanadi. Egnida o’sha zamonga mos to’n, salla, etik. Sahnaning bir
chetida Lutfiy va uning shogirdlari kitob mutolaa qilib o’tiribdi. Alisher ta’zim qilib
kirib keladi)
Alisher: Assalomu alaykum, ustoz.
Lutfiy: Vaalaykum assalom, barakallo, kelsinlar. Qani Alisherbek, o’lturung.
(Alisher ta’zim qilib o’tiradi)
Lutfiy: Otangiz salomatmu?
Alisher: Insholloh, yuribdilar. Sizga ko’pdan ko’p salom aytdi.
Lutfiy: Salomat bo’lg’aylar. O’zingiz-chi, omonmisiz? She’r mashq qilib
turibsizmu?
(Alisher boshini tasdiq ma’nosida silkib qo’yadi)
Alisher: Ha ustoz, bugun ham bir g’azal bitgan erdim. Lozim topsalar o’qib
beramen.
Lutfiy shogirdlariga qarab jilmayib
Lutfiy: Qani eshitaylik.
(Alisher o’rnidan turib, qo’ynidan g’azal yozilgan qog’ozni oladi va o’qiy
boshlaydi )
Alisher: Orazin yopg’och ko’zimdin sochilur har lahza yosh,
Bo’yla kim paydo bo’lur yulduz nihon bo’lg’ach quyosh.
Lutfiy: Barakallo, Alisherbek, barakallo.
Shogirdlari: Ofarin, bag’oyat go’zal bayt bitibdursiz.
Lutfiy bir muddat jim turib, so’ng
Lutfiy: Agar imkon bo’lsa erdi, sizning bu baytingizg’a umrim davomida
yozg’on barcha she’rlarimni alishg’on bo’lur erdim. Sizdan xo’o’o’b xursandmen.
Alisher: Qulluq, taqsir, qulluq.
Lutfiy: O’qig’on g’azalingizni bog’dagi mushoirada ham o’qib berg’aysiz.
6
Alisher: Xo’p bo’ladi, taqsir.
(Barchalari birgalikda chiqib ketadilar)
1-boshlovchi: Dunyoda biror nom qoldirmoq uchun,
Yurt buzish shart emas, degan gap-ku, rost.
Kimdir pesh qilganda nayzaning kuchin,
Alisher qalamni ko’rsatgan , xolos.
Sahnada qizlar tomonidan raqs ijro etiladi
2-boshlovchi: Nido tingla, bu kun yurting tarafdan,
Ey, yiroq Hirotda maskan topgan er!
Ogoh bo’l, Alisher, sen ushbu gapdan:
Har ikki nabirang – biri Alisher.
O’quvchilar Navoiy ruboiy va tuyuq, qit’alaridan namunalar o’qishadi
1-o’quvchi: Jondin seni ko’p sevarmen ey, umri aziz,
Sondin seni ko’p sevarmen ey, umri aziz.
Har neniki sevmak ondin ortiq bo’lmas,
Ondin seni ko’p sevarmen ey, umri aziz.
2-o’quvchi: G’urbatda g’arib shodumon bo’lmas emish,
El anga shafiq-u mehribon bo’lmas emish.
Oltin qafas ichra gar qizil gul bitsa,
Bulbulg’a tikondek oshiyon bo’lmas emish.
3-o’quvchi: Tig’i ishqing yorasidur butmagan,
Dardini har kimga aytib butmagan.
Hajr sahrosidur ohim o’tidin,
Anda gul yoxud giyohe butmagan.
4-o’quvchi: Kamol et kasbkim, olam uyidin
Senga farz o’lmag’ay g’amnok chiqmoq.
7
Jahondan notamom o’tmak biaynih
Erur hammomdin nopok chiqmoq.
1-boshlovchi: Alisher Navoiy ijodi bebaho xazinadir. Uning adabiy merosi
ham, o’zining nurli hayot yo’li ham biz yoshlarga hamisha ibrat va hayot maktabi
bo’lib qoladi.
2-boshlovchi: Shunday ekan, bu ulug’ zotning merosini qadrlamoq, uni qunt
bilan o’rganmoq, qolaversa, unga munosib avlod bo’lmoq bizning muqaddas
burchimizdir.
Shu buyuk o’g’lingni ardoqlab dildan, -
Xalqim, ta’zim etsang arzigay tamom.
Uning nomi bilan birga bitilgan
1- va 2- boshlovchi: 2- (Jo’rlikda) Dunyo daftariga o’zbek degan nom.
Sahnaga tadbirda ishtirok etgan barcha o’quvchilar chiqib, Abdulla Oripov
she’ri, Mutal Burxonov musiqasi asosida yaratilgan “Alisher Navoiyga qasida”
qo’shig’ini musiqa jo’rligida ijro etadilar.
5-sinf uchun Boburxonlik kechasini o’tkazish bo’yicha bayram ssenariysi
(Bayramona bezatilagan sahnada Bobur surati qo’yilgan. Sahna ortida Sh.
Jo’rayev ijrosida “Yaxshilig’” ashullasi pastroq ovozda yangraydi. Sahnaga ikki
boshlovchi – yigit va qiz chiqib keladi.)
1-boshlovchi: Har kimki vafo qilsa, vafo topqusidur,
Har kimki jafo qilsa, jafo topqusidur.
Yaxshi kishi ko’rmagay yomonlig’ hargiz,
Har kimki yomon bo’lsa, jazo topqusidur. 2-boshlovchi: Tole’ yoqe jonimg’a balolig’ bo’ldi,
Har ishniki ayladim, xatolig’ bo’ldi.
8
O’z yerni qo’yib, Hind sori yuzlandim,
Yo rab, netayin, ne yuz qarolig’ bo’ldi.
1-boshlovchi: Assalomu alaykum, aziz ustozlar, qadrli o’quvchilar.
2-boshlovchi: Man bugun ham o’zbek mumtoz adabiyotiga o’zining munosib
hissasini qo’shgan buyuk ajdodimiz shoh va shoir Zahirridin Muhammad Bobur
tavalludining ___ yilligini nishonlamoqdamiz. 1-boshlovchi: Zahiriddin Muhammad Bobur 1483-yil 14-fevralda Andijonda
Farg’ona viloyatining hukmdori Ummarshayx Mirzo xonadonida tavallud topgan.
2-boshlovchi: Dovyurak, jasurligi uchunan yoshligidan “Bobur” ya’ni “Sher”
laqabini olgan.
1-boshlovchi: 12 yoshida otasidan ayrilgan Bobur taxtni boshqaradi. Lekin
g’animlarning tazyiqi va Shayboniyxon bilan bo’lgan urush va nizolardan so’ng
Bobur taxtni tashlab Hidistonga ketishga majbur bo’ladi.
2-boshlovchi: Bobur Hindistonda Boburiylar imperiyasiga asos solgan
bo’lsa-da, umri bo’yi Vatan sog’inchi bilan yashadi. She’rlarida ham buni takror-
takror aytadi:
Davron meni o’tkardi savri-samondin,
Ayirdi meni bir yo’la xoni mondin.
Gah boshima toj, gah baloyi ta’na,
Nelarki boshimga kelmadi davrondin.
1-boshlovchi: Bobur davlatni boshqarish bilan bir qatorda, ko’plab ilmiy va
badiiy asarlar yaratib, o’zbek adabiyoti xazinasini yana-da boyitdi. O’zining umr
bo’yi ko’rgan-kechirganlari haqida “Boburnoma” asarini yaratadi.
Buyukligi uning shohlikda emas,
Taxt o’tkinchi shon-shavkat, xolos.
G’azal bitgan xassos qalami uchun,
Butun dunyo xalqi qo’ygandir ixlos.
9
(Sahnaga 4 nafar o’quvchi Bobur ruboiylarini o’qish uchun chiqadi.
Orqa fonda esa “Ey sabo” kuyi past ovozda yangrab turadi )
1-o’quvchi: Yuz oh, Zahiriddin Muhammad Bobur,
Tuz oh, Zahiriddin Muhammad Bobur.
Sarishtayi ayshdin ko’ngilni zinhor,
Uz oh, Zahiriddin Muhammad Bobur
2-o’quvchi: Beqaydmen-u harobi siym ermasmen,
Hammol yig’ishtirur laim ermasmen.
Qobulda iqomat etdi Bobur dersiz,
Andoq demangizkim, muqim ermasmen.
3-o’quvchi: Raftori-yu qaddig’a ravonim sadqa,
Bir boqishig’a iki jahonim sadqa.
Og’ziyu belig’a bud-u nobudim sarf
Ko’ziyu labig’a jismi jonim sadqa
4-o’quvchi: Yod etmas emish kishini mehnatda kishi,
Shod etmas emish kishini g‘urbatda kishi.
Ko‘nglim bu g‘ariblig‘ga shod o‘tmadi hech,
G‘urbatda sevinmas emish, albatta, kishi.
1- boshlovchi: Bobur Hindistonda shoh bo‘lsada, bir umr Vatanini, uning
tuprog‘ini bag‘ri keng odamlarini sog‘inib yashadi.
2- boshlovchi: U o‘zga yurt toji taxtidan Vataning bir siqim tuprog‘ini afzal
deb bildi. Shoir g‘azallarida, ruboiylarida armonga aylangan Vatan sog‘inchini his
etamiz.
Maktab o‘quvchilari tomonidan kichik sahna ko‘rinishi namoyish etiladi.
Mayin musiqa yangraydi.
10
Bobur taxtda o‘tiribdi. Atrofdagi uch-to‘rt mulozimlari bilan mamlakatdagi siyosiy axvol, soliqlar to‘g‘risida suhbatlashmoqda. Shunda soqchi kelib bir kishi Boburning huzuriga kirish uchun izn so‘rayotganini aytadi.
Bobur: - Ruxsat, huzurimga olib kelingiz. (Notanish kishi qo‘lida qovun bilan
kirib keladi va ta'zim qiladi.)
Kishi: Assalomu alaykum, hazratim. (Ta'zim keltiradi.) Men savdogarman.
Sizning huzuringizga kelishimdan maqsad Andijondan keltirilgan qovundan olib
keldim. Ona yurtimizdan olib kelingan bu ne'matdan totib ko‘ring, hazratim. Zora
sog‘inchingizga malham bo‘lsa.
Bobur sekin taxtdan tushib kelib titroq qo‘llari bilan qovunni oladi. Uni uzoq
hidlab yuz-ko‘zlariga surtadi va o‘ta g‘amgin holda gapiradi.
Bobur: Rahmat, sizga. Vatanimning xush bo‘ylarini olib kelgan bu qovunda
Andijon shamoli-yu, musaffo havosini, tabarruk tuprog‘ining isini, beqiyos
ekinzorlarining go‘zalligini, bolaligim o‘tgan go‘zal vodiylar manzarasi, dilkash
xalqimning nafasini, ota-onam mehrini tuydim. Kindik qonim to‘kilgan Vatan -
mening beshigim, sog‘inchim va tuganmas armonlarimdir.
Tole yo‘qki jonimga balolig‘ bo‘ldi,
Har ishniki ayladim, xatoliq bo‘ldi.
O‘z yerni qo‘yib, Hind sori yuzlandim,
Yo, rab, netayin, ne yuz qarolig‘ bo‘ldi.
1-boshlovchi: Buyuk shoir Zahiriddin Muhammad Bobur she'riyati o‘zining
nodir va badiiy qimmati bilan ham adabiyotimizda katta o‘rin egallagan.
2-boshlovchi: Ha, Bobur iymoni butun inson bo‘lgan, ana shu e'tiqod, uning
o‘z iqroriga ko‘ra, uni doimo turli balo-qazolardan muhofaza qilgan.
Dunyoning tilagi, samari ham biz,
Aql ko‘zin qarosi, javxari ham biz.
11
To‘garak jahonni uzuk deb bilsak
Shaksiz, uning ko‘zi, gavhari ham biz.
Qizlar tamonidan Boburning “Gul jamoling…” g’azali asosida yaratilgan
qo’shiqqa raqs ijro etiladi
1-boshlovchi: Bobur shoh va shoir bo’libgina qolmay buyuk sarkarda ham edi.
U yurt tinchligi yo’lida harbiy ilmni mukammal egallagan.
2-boshlovchi: Bungi avlod ham ana shunday ajdodlariga munosib voris
bo’lishga hamisha harakat qiladilar.
Sahnada Sultonali Rahmatovning “Assalom, O’zbekiston ” kuyi ostida o’g’il
bolalar harbiy harakatlar namoyish qiladilar
1-boshlovchi: Hurmatli mehmonlar, aziz o‘quvchilar bugungi kechamizni
Zahiriddin Muhammad Boburning so‘zlari bilan yakunlasak.
2-boshlovchi: Unda kishi umrini mazmunli, barakali, o‘zidan keyin dog‘ va
malomat qoldirmasdan yashashi, bu zaminda yashashdan maqsad, odamlarni
ezgulikka yetaklash garovi bor. Unga amal qilish hammamizga nasib etsin:
Bori elga yaxshilig’ qilg’inki mundin yaxshi yo’q,
Kim degaylar dahr aro qoldi falondin yaxshilig’.
6-7-sinf uchun Navoiyxonlik kechasi uchun tadbir ssenariysi
12
(Sahna bayramona bezatilgan, to’rida Navoiyning sur’ati. Suratning bir
tomoniga “Odami ersang demagil odami, Onikim yo’q xalq g’amidin g’ami” bayti
shior qilib qo’yilgan, bir tomonda esa I.Karimiovning Navoiy haqida “Inson
qalbining quvonch-u qayg`usini, ezgulik va hayot mazmunini Navoiydek teran
ifoda etgan shoir jahon adabiyoti tarixida kamdan-kam topiladi”-degan so’zlari
yozilgan plakat .
Mayin musiqa sadosi ostida boshlovchilar sahnaga chiqib keladilar. )
1-boshlovchi:Ko’p jahongir ko’rgan, bu dunyo,
Hammasiga guvoh yer osti.
Lekin do’stlar she’r ahli aro,
Jahongiri kam bo’lar rosti.
2-boshlovchi: Besh asrki nazmiy saroyni,
Titratadi zanjiband she’r,
Temur tig’i yetmagan joyni,
Qalam bilan oldi Alisher.
1-boshlovchi: Assalomu alaykum, buyuk mutafakkir, g`azal mulkining sultoni -
Mir Alisher Navoiy tavalludi tantanasiga yig`ilgan aziz mehmonlar!
2-boshlovchi: Assalomu alaykum, “Davron elining jismida jon bo`lg`on”
mo’tabar ustozlar, qadrli o’quvchilar!
1-boshlovchi: Emas oson bu maydon ichra turmoq,
Nizomiy panjasiga panja urmoq.
Kerak sher oldida sheri jangi,
Magar sher o’lmasa bori palangi.
2-boshlovchi: Darhaqiqat, Nizomiy panjasiga panja urib, o’zining turkiy tildagi
birinchi “Xamsa”sini yaratgan lirik shoir, davlat arbobi, mutaffakir – Mir Alisher
13
Navoiy o’zbek mumtoz adabiyotining yirik namoyondasi sifatida adabiyot
ixlosmandlari uchun chinakkam ulkan badiiy xazina meros qoldirib ketdi.
2-boshlovchi: Buyuk "Xamsa"ni yaratib, Nizomiy, Xisrav Dehlaviy, Jomiyga
hamqadam bo`lib, buyuklar qatoridan joy olgan hazrat Navoiy o`z oldiga
qo`ygan maqsadini sharaf bilan ado etdi.
1-boshlovchi: Zamonasining alloma shoiri, ustozi Jomiyning yuksak bahosiga
musharraf bo`ldi. Husayn Boyqaro esa "Bu qalamga falakdin ofarinlar yog`ilsin"
deya niyat bildirdi.
2-boshlovchi: Navoiy 60-yillik umri davomida xalqi, yurti uchun chin
insoniylik burchini ham ado etdi. Do’sti Husayn Bayqaroning yonida turib yurtning
farovonligi yo’lida qo’ldan kelgancha sa’y harakat qildi.
1-boshlovchi: Navoiyning ulkan adabiy merosi bugun jahon adabiyoti
ixlosmandlari uchun ham birdek qadr-qimmatga ega.
2-boshlovchi: Ana shunday buyuk insonlarni xizmatlarini qadrlamoq, ularga
munosib avlod bo’lmoq bizning sharafli burchimizdir
Birin-ketin o’tib borar asrlarning karvonlari,
Oh, nechog’lik xatarlidir uning oshar dovonlari,
Inson zoti murodiga azal-abad yetar edi.
Ushalsa gar umidvor zot Navoiyning armonlari.
Sahnaga 4 nafar o’quvchi chiqib Navoiyning g’azal va ruboiylaridan o’qishadi.
Orqadan “Cho’li iroq” musiqasi past ovozda yangrab turadi.
1-o’quvchi: Jonimdag’i ikki “jim” ikki dolingga fido,
Andin so’ng alif toza niholingga fido.
“Nun”i dag’i anbarin hiloloing’a fido
Qolgan ikki nuqta ikki xolinga fido.
2-o’quvchi: Ko’z bila qoshing yaxshi qabog’ing yaxshi,
Yuz bila so’zing yaxshi, dudog’ing yaxshi,
14
Eng bila mening yaxshi, saqoqing yaxshi,
Bir-bir ne deyin, boshdi oyoqing yaxshi.
3-o’quvchi: Jondin seni ko’p sevarmen , ey umri aziz,
Sondin seni ko’p sevarmen, ey umri aziz.
Har nenikim sevmak ondin ortiq bo’lmas,
Ondin seni ko’p sevarmen, ey umri aziz.
4-o’quvchi: Zohid, sanga – hur, manga – janona kerak,
Jannat – sangabo’lsun, manga – mayxona kerk.
Mayxona aro soqi-yu paymona kerak,
Paymona necha bo’lsa to’la, yona kerak .
1-boshlovchi: Fursat keldi do`st-u g`anim kimligini bilay bu kun.
Jami bashar farzandiga saodatlar tilay bu kun,
Ko`kka boqib sahar chog`i iltijolar qilay bu kun,
Nurga to`lsin aziz bobom, Navoiyning makonlari.
Maktab musiqa to’garagi a’zolari tomonidan Navoiy g’azali asosidagi ashula
ijro etiladi.
2-boshlovchi: Baytingga bir bora qovushgan har lab,
Takrorlab ketgusi mahshargacha to,
Qaratib turibsan bu yon, ne ajab,
Milliard martabali jahonni hatto.
Sahnaga ikki o’quvchi chiqib Navoiy g’azalidan o’qiydilar:
1-o’quvchi: Ko’rgali husningni zor-u mubtalo bo’ldim sanga
Ne balolig’ kun edikim, oshno bo’ldim sanga.
Har necha dedimki kun- kundin uzay sendin ko’ngil,
Vahki, kun-kundin batarrak mubtolo bo’ldim sanga.
15
Men qachon dedim, vafo qilg’il manga zulm aylading,
Sen qachon deding, fido bo’lg’il manga, bo’ldim sanga.
Qay pari paykarg’a, dersen telba bo’lding bu sifat,
Ey pari paykar, ne qilsang qil manga, bo’ldum sanga/
G’ussa changidin navoye ttopmadim ushshoq aro,
To Navoiydek asir-u benavo bo’ldim sanga.
2-o’quvchi: Qoshi yosinmu deyin, ko’zi qarosinmu deyin,
Ko’ngluma har birining dard-u balosinmu deyin?
Ko’zi qahrinmu deyi, kipriki zahrinmu deyin,
Bu kudurat aro ruxsori safosinmu deyin?
Ishq dardinmu deyin, hajr nabardinmu deyin,
Bu qatiq dardlar aro vasli davosinmu deyin?
Charx ranjinmu deyin, dahr shikanjinmu deyin,
Jonima har birining javr-u jafosinmu deyin?
Eynavoiy, dema qosh-u ko’zining vasfini et,
Qoshi yosinmu deyin, ko’zi qarosinmu deyin
Bir guruh qizlar tamonidan Navoiy so’zi bilan aytilgan Z.Boyxonova ijrosidagi
“Laling agar ne balo rangingdur…” qo’shig’iga raqs ijro etadilar.
1-boshlovchi: Kamol et kasbkim olam uyidin,
Senga farz o`lmag`ay g`amnok chiqmoq.
Jahondin notamom o`tmak biaynih,
Erur hammomdin nopok chiqmoq Navoiy aql qurolini mohir ustasi edi. U o’zining donoligi sabab zamonasini
hamisha lol qoldirib kelgan.
16
O’quvchilar tomonidan sahna ko’rinishi namoyish etiladi. Sahnada Bayqaro
o’zining mulozimlari bilan suhbat qurib o’tirigan holat. Mulozimlari Bayqarodan
norozi kayfiyatda so’z boshlaydilar.
Mulozim: Shohim biz sodiq mulozimlaringiz orasida har-xil mish-mishlar
yuribdir. Deydilarki, olampanohimiz bizning sodiqligimizga shubhalari bormikon
deb.
Bayqaro: (ajablangan ohangda)Nechuk bunday demishlar.
Mulozim: Deydilarki, siz Alisherbekka hamisha yon bosarmishsiz, bizlar
qancha sizning xizmatingizni chin yurakdan ado etsak-da, g’ayri nigoh bilan
qararmishsiz.
Yana bir mulozim: Shohim, afu etgaysiz. Sizning davlatingizni o’ylab
aytayotibmiz. Alisherbekka bunday munosabatda bo’laversangiz, u kishim
haddilaridan oshib ketmasunlar deymiz-da. Har zamonda maoshini oshira
bersangiz hovliqib ketmasunlar.
Bayqaro: (jiddiy ohangda) Ho’p mayli, sizlarga bir savolim bor. Agar shuni
javobini topsangiz sizlarni ham mavqeyingizni oshirishga va’da beramen. Uch
kun ichida javob bera olmasangiz boshingizni tanangizdan judo etamen.
(Bayqaro mulozimlarga qarab tili bilan boshini ko’rsatadi. ) Qilg’on harakatimning
javobini topsangiz bergan va’damni bajaramen, javobini topa olmasangiz ham
o’sha va’da ya’ni bir boshg’a bir o’lim.
Bayqaro orom olish uchun chiqib ketadi. Orqalaridan mulozimlar ham
ergashadi. Bir-ozdan so’ng mulozimlar yana to’planadilar. Uchunchi kun holati.
1-mulozim: Mana berilgan muddat ham poyoniga yetdi. Ammo javob topa
olmadik.
2- mulozim: Bu ketishda boshimizdan judo bo’lishimiz tayinga o’xshaydur.
3-mulozim: Jonni saqlamoq kerak. Alisherbekni oldiga borib jumboqni
yechmoq darkor. Ul kishi, albatta javobini biladur.
17
Sahnada Navoiy qiyofasidagi o’quuvchi paydo bo’ladi. Navoiy kitob mutolaa
qilib o’tirgan bo’ladi.
Mulozimlar ta’zim qilib kirib keladilar.
Mulozimlar: Assalomu alaykum, mavlono.
Alisher: Vaalaykum assalom, kelsunlar.
1 -mulozim: Taqsir sizning oldingizda gunohkormiz. Sizga xasadimiz kelib,
ustingizdan shohimizga arz qilib qo’yg’on edik.
2-Mulozim: Bizni afv etgaysiz. Shohimiz bizga bir jumboq berdilarki uning
javobini topib borsak bizni siz kibi mukafotlashg’a, agar javob topa bilmasak bizni
qatl qildirmoqqa va’da berdilar.
3-mulozim: Necha kundirki javobini topa olmadik. Bori umidimiz sizdandur.
Bizni kechirib, bizga yordam bersangiz.
Alisher nim tabassumda
Alisher: Xasad har kimning ichini yondirg’uvchi o’tdir. Xo’p mayli, jumboq
qandoq erkon?
1 -mulozim: Olampanoh bir qo’llarida boshni, bir qo’llarida tilini ko’rsatdilar.
Bu bilan nima demoqchi ekanliklarini anglolg’animiz yo’q.
Alisher bir oz jim turib aytadi
Alisher: Shohimiz bu bilan tiling boshingni yeydi demoqchi bo’lganlar. Chunki
odamni yaxshilikka yetaklovchi yoki yomonlikka duchor qiluvchi bu tildir. Bo’lar
bo’lmas so’zlarni gapirish odamni umriga zomin bo’lishi mumkin.
Mulozimlar qulluq qilib chiqib ketadilar.
Sahnada Boyqaro va Alisher suhbat qurib o’ltiribdilar. Mulozimlar ta’zim qilib
kirib keladilar.
Bayqaro: Xo’sh javobini topdingizmu?
Mulozimlar: Ha, topdik hazratim. Jumboqning javobi tiling boshingni yeydi
erkon..
18
Bayqaro: Sizlarning bunga aqlingiz yetgoniga ishonmaymen, to’g’risini
so’zlangiz kim aytdi.
Mulozimlar: Alisherbek
Bayqaro hayrat bilan Alisherga qarab
Bayqaro: Alisherbek, bularning sizga g’ayrligi borligidan xabardor bo’lsangiz
kerak, bilib turib nega bularga yordam berdingiz.
Alisher: Hazratim inson umri azizdir. Bosh egib yordam so’rab kelgan odamga
yordam bemoq, umrlarini asramoq savobdir, agar bularga yordam bermasam
nomardning ishini qilg’on bo’lar erdim. Iltimos hazratim, bularning bir qoshiq
qonidan kechsangiz.
Bayqaro: (mulozimlarga qarab) Ana ko’rdingizmi Alisherbekni nima sababdin
sizdan ortiq ko’ramen. Javobini o’zingiz ham anglog’on bo’lsangiz kerak.
Mulozimlar: Bizni kechiringiz.
Barchalari birgalashib chiqib ketadilar.
1-boshlovchi: Navoiy bobomiz yaratgan asarlar samodek tiniq, tongdek
shaffof, musiqiy ohanglar bilan yo’g’rilgan.
Asarlari ni o’qir ekanmiz, har bir satridan o’z xalqiga, insoniyatga cheksiz
mehri, u bilan bir jon, bir tan ekanligini anglash qiyin emas.
Vatan tarkini bir nafas aylama,
Yana ranji g`urbat havas aylama.
2-o`quvchi: Navoiyning jozibador baytlari bilan insoniyatga so’zning sehrini,
hayotning ma’nosini, saodatning eshigini ochib berayotgandek .
Bu gulshan ichra yo’qtir baqo guliga sabot,
Ajab saodat erur yaxshilik bila chiqsa ot
1-boshlovchi: Bunday buyuk zotni qadrlamoq, unga munosib avlod bo’lmoq
bizning muqaddas burchimizdir.
Nido tingla, bu kun yurting tarafdan,
19
Ey, yiroq Hirotda maskan topgan er!
Ogoh bo’l, Alisher, sen ushbu gapdan:
Har ikki nabirang – biri Alisher.
Sahnada mayin mayin musiqa yangraydi. Tadbirda qatnashgan barcha
o’quvchila chiqib ta’zim qiladilar.
“Boburxonlik kechasi” uchun tadbir ssenariysi (6-7sinf)
(Sahnaga Boburning portreti qo’yilgan. Bir tomonda Z.M. Boburning “Har kimki
vafo qilsa vafo topqusidur…” deb boshlangan ruboyisi, bir tomonda esa.
I.Karimovning “Bobomiz Zahiriddin Muhammad Bobur nomi bilan har qanch
faxrlansak arziydi. O’zbek xalqi nomini butun dunyoga tanitgan ajdodlarimizdan
biri o’laroq, bu kishi bizni tarixni qadrlashga, kelajakkka ishonch ko’zi bilan
boqishga o’rgatdi” degan so’zlari shior qilib olingan plakat. Sahna ortida mayin
musiqa past tovushda yangrab turadi. Sahnaga o’g’il va qiz boshlovchilar chiqib
keladi.)
1-boshlovchi: Ko’hna tol beshikdan boshlangan olam,
Senga iddaolar qilmay sevaman.
Bir kuni singlim deb, bir kuni onam,
Vatan, kimligingni bilmay sevaman.
2-boshlovchi: Menga yering suyuk, osmonin suyuk,
Boqsam teng to’rtala tomoning suyuk.
Oyog’imga kirgan tikoning suyuk.
Kaftdan zirapchang ham olmay sevaman.
1-boshlovchi:
20
Ana shuday vatanini chin yurakdan sevib, undan ayro bo’lgan jismi shohlik
umrini kezsa-da, yuragi g’arblik dardini surgan, lekin tarix uchun, adabiyot uchun
shonli o’tmish yaratib ketgan bobomiz Zahiriddin Muhammad Bobur tavalludining
__yilligiga yig’ilgan siz aziz ustozlarga, qadrli o’quvchilarga assalomu alaykum
deymiz.
2-boshlovchi: Zahiriddin Muhammad Bobur 1483 yil 14 fevralda Andijonda
Umarshayx Mirzo xonadonida tavallud topdi. Saroyda shahzodalarga xos
munosib ta'lim - tarbiya olgan Bobur otasi vafotidan so‘ng 12 yoshida taxtga
o‘tirdi.
1- boshlovchi: Bobur toj - taxt uchun bo‘lgan urushlar tufayli Andijondan
chiqib ketib, Hindistonda buyuk boburiylar sulolasiga asos soldi. Hindistonda
qudratli saltanat o‘rnatgan, davlatning gullab- yashnashida katta hissa qo‘shgan
Bobur 530 yil Agra shahrida olamdan o‘tdi.
2- boshlovchi: U o‘z umri davomida “Boburnoma”, “Mubayyin-al -zakot”
(Zakot bayoni),”Xatti Boburiy”, “Xarb ishi” kabi ko‘plab nasriy va she'riy asarlar
yaratdi.
1- boshlovchi: Boburning ijodiy me’rosi besh asrdirki o’zining qadr-qimmqtii
yo’qotgan yo’q. Bugun ham u sevib o’rganilmoqda. Hozir o‘quvchilarimiz
tomonidan yod olingan Bobur ruboiylaridan tinglaymiz.
(Sahnaga 6 ta o‘quvchi zarli chopon va do‘ppilarda chiqadilar. Sahna ortida
“Ey sabo kuyi yangrab turadi”)
1-o’quvchi: Davron meni o‘tkardi saru samondin,
Ayirdi meni bir yo‘la xoni mondin.
Gah boshima toj, gah baloyi ta'na,
Nelarki boshimga kelmadi davrondin.
2-o’quvchi: Yod etmas emish kishi mehnatda kishi,
Shod etmas emish kishini g‘urbatda kishi.
21
Ko‘nglim bu g‘ariblig‘ga shod o‘tmadi xech,
G‘urbatda sevinmas emish albatta kishi.
3-o’quvchi: Eshitsa kishi bu sho’ru shevan ne degay,
Doim bu tariq ichguni ko’rgan ne degay,
Dushman so’ziga kirma, eshit do’st so’zin,
Eshitmasa so’zni do’st, dushman ne degay.
4– o’quvchi: Davlatga yetib mehnat elin unutma,
Bu besh kun uchun o’zingni asru tutma.
Borg’onni kel emdi, yod qilma, ey do’st,
Borish – kelishingni lutf etib o’ksutma.
5-o’quvchi: Davron meni o’tkardi sar-u, somondin,
Ayirdi meni bir yo’lda xon-u mondin.
Gah boshima toj gah baloyi ta`na,
Nelarki boshimg’a kelmadi davrondin.
1-boshlovchi: Yoshligidan Zahirriddin Muhammadga shijoati bois “Bobur’
laqabini berishni ya’ni Bobur – “yo’lbars” demakdir.
2-boshlovchi: Boburga berilgan bunday taxallus ham uning chaqaloqligidagi
ismi qo’yilgan kun kabi quvonchli edi.
Maktab o’quvchilari tamonidan Boburning chaqaloqligidagi ism qo’yish
marosimi sahna ko’rinish orqali namoyish etiladi.
1-boshlovchi:Hijron qafasida jon qushi rom qiladur,
G’urbat bu aziz umrni kam qiladur.
Ne nav`bitay firoq-u g’urbat shahrin,
Kim ko’z yoshi nomaning yuzini nam qiladur.
Maktab musiqa to’garagi a’zolari tamonidan Bobur g’azali ijrosida ashula ijro
etiladi.
22
1-boshlovchi: Bobur shoh va shoir bo’libgina qolmay buyuk sarkarda ham edi.
U yurt tinchligi yo’lida harbiy ilmni mukammal egallagan.
2-boshlovchi: Bungi avlod ham ana shunday ajdodlariga munosib voris
bo’lishga hamisha harakat qiladilar.
Sahnada Sultonali Rahmatovning “Assalom, O’zbekiston ” kuyi ostida o’g’il
bolalar harbiy harakatlar namoyish qiladilar
1-boshlovchi: Zahiriddin Muhammad Bobur mumtoz adabiyotning tuyuq
janrida ham ravon qalam yurgizdi. Bugun tadbir mehmoni bo’lgan siz aziz
o’quvchilarga uning bir tuyug’idan na’muna keltiramiz.
2-boshlovchi: Ushbu tuyug’ni diqqat bilan tinglab, uning ma’nosini birinchi
bo’lib to’g’ri izohlab bergan o’quvchi tadbir tashkilotchilari tamonidan taqdirlanadi.
1-boshlovchi: Qaddimni firoq mehnati yo qildi,
Ko’nglim g’am-u anduh o’tig’a yoqildi.
Holim sabog’a aytib erdim, ey gul,
Bilmam, sanga sharh qilmadi, yoqildi.
Tadbirda ushbu tuyuqda qofiyadosh so’zlarining ma’nolarini to’g’ri topib tuyuqni
tahlil qila olgan dastlabki o’quvchiga mukofot sifatida “Boburnoma” asari taqdim
qilinadi
2-boshlovchi: Ruhi shod bo’lsin deb yodga olamiz ,
Xalqim iftixori u baxtli shoir.
1-boshlovchi: Toki o’zbek yashar ekan dunyoda,
Uning nomi abadiy qolur,
1-2-boshlovchi: Zahirriddin Muhammad Bobur
Mayin musiqa sadosi ostida sahnada o’zining chiqishlari bilan ishtirok etgan
o’quvchilar chiqib keladilar.
1-boshlovchi: Shuning bilan Bobur tavalludiga bag’ishlangan kechamiz o’z
nihoyasiga yetdi.
23
So’zimiz so’ngida esa siz azizlarga Boburdek fazilat, chin e’tiqod, Vatanga
muhabbat nasib etishini tilab qlolamiz. E’tiboringiz uchun tashakkur.
Sahnadagi barcha ishtirokchilar ta’zim qiladilar.
8-9-sinflarda “Navoiyxonlik kechas”ini o’tkazish bo’yicha bayram ssenariysi
Sahna bayramona bezatilgan. Alisher Navoiyning surati sahna devorining
markazida turibdi. Sahnaning burchagida Navoiy yaratgan asarlar va Navoiy
shaxsiyati, hayoti, ijodi haqida yaratilgan asarlar to’plami – kichik kutubxona
tashkil etilgan. Sahnada mayin musiqa yangraydi. Tadbir Navoiy haqida rolik
qo’yish bilan boshlanadi. Rolikda Navoiyning hayot yo’li, ijodiga keng o’rin
ajratiladi. Rolikni yakunlovchi musiqa boshlanganda sahnaga Alisher Navoiy
siymosi kirib keladi. Sahnada musiqaga monand harakatlanadi va g’azal o’qiydi. Alisher Navoiy: Kecha kelgumdur debon, ul sarvi gulro’ kelmadi,
Ko’zlarimg’a kecha tong otg’uncha uyqu kelmadi.
Lahza-lahza chiqdim-u chekdim yo’lida intizor,
Keldi jon og’zimg’avu ul sho’xi badho’ kelmadi
Orazidek oydin erkonda gar etti ehtiyot
Ro’zgorimdek ham o’lg’onda ul qorong’u kelmadi.
Tolibi sodiq topilmas yo’qsa kim qo’ydi qadam
Yo’lg’a kim avval qadam mashuqe o’tro’ kelmadi
24
Ey, Navoy boda birla hurram et ko’ngling uyin,
Kim bori qon boda kelgan bu kecha su kelmadi
G’azalni tuggallab, asta qadamlar bilan sahna ortiga o’tib ketadi. Boshlovchilar
ikki tomonda chiqib keladilar:
1-boshlovchi: “Agar bu zotni avliyo desak, aliyol1arning avliyosi, mutafakkir
desak, mutafakkirlarning mutafakkiri, shoir desak shoirlarnig sultonidir”.
2-boshlovchi: Bu buyuk siymoga yurtboshimiz Islom Karimov tomonidan
berilgan ushbu ta’rifning ne chog’liq haqiqat ekanligiga tarixning o’zi guvoh.
1-boshlovchi: Bugun mana shunday so’z mulkining sultoni, turkiy tilning
asoschisi, davlat va jamiat arbobi mir Alisher Navoiy bobomizning ____yilligini
nishonlash arafasida sizlar bilan diydorlashib turibmiz.
2-boshlovchi: Shunday buyuk insonlarning vorislari ekanligidan ko’ngillari
g’urur va iftixorga to’la siz azizlarga assalomu alaykum deymiz.
1-boshlovchi:Kitobing kirmagan o`zbek elida xonadon yo`qdir,
Ruboiy kuylaring yod bilmagan bir jonajon yo`qdir,
Yetuk avlodlaringdir ilmu donishli, gumon yo`qdir,
Bashar tarixini yuz bor o`qi, bunday zamon yo`qdir,
Ko`ngillarni yoritdik ma'rifatdan mohitob aylab.
1-boshlovchi: Navoiy 60 yillik umri davomida o`z davrining ijtimoiy-siyosiy
voqeliklarini, inson tuyg`ularini, uning kamolini, o`z orzu-tilaklarini boy adabiy
ilmiy merosida aks ettirdi.
2-boshlovchi: Navoiyning mana shu boy badiiy, ijodiy dahosi o`z davridan
boshlab adabiy hayotimizda alohida bir maktab bo`lib keldi.
1-boshlovchi: Navoiy bolaligidanoq o`zining o`tkir zehni, ziyrakligi va
xushxulqi bilan barchani hayratga solgan. U uch-to`rt yoshidayoq she'riyatga
25
mehr qo`yadi, to`rt-besh yoshida Qosim Anvor g`azallarini yod biladi, maktab
yoshida Farididdin Attorning "Mantiq ut-tayr" asarini to`liq yod oladi.
2-boshlovchi: U yetti-sakkiz yoshlarida g’azallar bitgan bo’lsa, o’n ikki-o’n
uch yoshlarida mamlakat bo’ylab shuhrat taratadi, el e’tiborini qozonadi. Navoiy
yigitlik yillarida o`zi sevgan shoirlarning "shirin ash’ori va rangin ab’otidin" ellik
mingdan ortiq baytni yod bilgan.
1-boshlovchi: Navoiy hayoti davomida yettita devon tartib qildi. Turkiy tilda ilk
“Xamsa” asrini yaratdi.
2-boshlovchi: Emas oson bu maydon ichra turmoq,
Navoiy panjasiga panja urmoq.
Kerak sher oldida sher jangi,
Magar sher o’lmasa bori palangi.
1-boshlovchi: Ana shunday mas’uliyatning uddasidan chiqa olgan Navoiy,
xalqining farovonligi yo’lida ham qo’ldan kelgan barcha yordamni ayamadi. Xalqi
uchun do’sti va olampanohi bo’lgan Husayn Boyqaro bilan birdek g’am chekdi.
2-boshlovchi:Odamiy ersang demagil odami,
Onikim yo’q xalq g’amidin g’ami, -
so’zlari esa uning bir umrlik shioriga aylanib ketdi.
1-boshlovchi: Navoiy ijodi go’zal, turli tuman gullarga to’la bir chamoniston.
Barchangizni bu gullar iforidan bahramand etishga chorlaymiz.
Sahnaga 4 ta o’quvchi chiqib Navoiy ruboiylaridan o’qiydilar. Sahna ortida
Chorgoh musiqasi past ohangda yangrab turadi.
1-o’quvchi: Ey jism, aning ko’yini paydo qila ko’r,
Ey ko’ngil, o’shul ko’yini mavo qila ko’r.
Ey ko’r, sen aning yuzin tomosho qila ko’r.
Ey ashk, aning ko’yi sari oqila ko’r
26
2-o’quvchi: Ko’z bila qoshing yaxshi qabog’ing yaxshi,
Yuz bila so’zing yaxshi, dudog’ing yaxshi,
Eng bila mening yaxshi, saqoqing yaxshi,
Bir-bir ne deyin, boshdi oyoqing yaxshi.
3-o’quvchi: Zohid, sanga – hur, manga – janona kerak,
Jannat – sanga bo’lsun, manga – mayxona kerk.
Mayxona aro soqi-yu paymona kerak,
Paymona necha bo’lsa to’la, yona kerak.
4-o’quvchi: Yo’q dahrda bir besar-u somon mendek,
O’z holig’a sargashta-vu hayron mendek.
G’ami kuyida xonumoni vayron mendek,
Ya’niki, alxon-u alomon mendek.
Maktab musiqa to’garagi a’zolari tomonidan Navoiy g’azali asosida ashula
aytiladi
1-boshlovchi: Jondin seni ko’p sevarmen, ey umri aziz,
Sondin seni ko’p sevarmen, ey umri aziz.
Har nenikim sevmak ondin ortiq bo’lmas,
Ondin seni ko’p sevarmen, ey umri aziz.
Sahnaga Navoiy qalamiga mansub bo’lagan she’rlar asosida “Bahru bayt”ga
navbat beriladi. To’rt o’quvchi milliy libosda chiqib bayt-baraka o’ynaydilar.
2-boshlovchi:G’urbatda g’arib shodumon bo’lmas emish,
El anga shafiq-u mehribon bo’lmas emish.
Oltin qafas ichra gar qizil gul utsa,
Bulbulg’a tikondek oshiyon bo’lmas emish.
Maktab raqossa qizlari ansabili tomonidan Navoiy so’zi nilan aytilgan ashullaga
raqs ijro etiladi.
27
1-boshlovchi:Baytinga bir bora qovushgan har lab,
Takrorlab ketgusi mashxargacha to.
Qaratib turibsan bu yon, ne ajab,
Milliard martabali jahonni hatto.
Bunday kechalar, albatta, mushoirasiz bo’lmaydi. Endigi navbatni mushoiraga
beramiz.
4 ta o’quvchi chiqib Navoiyning g’azallaridan o’qiydi. Past ohangda “Munojot”
kuyi chalinib turadi.
1-o’quvchi: Kimga qildim bir vafokim, yuz jafosin ko’rmadim?!
Ko’rguzib yuz mehr, ming dard-u balosin ko’rmadim?!
Kimga boshimni fido qildimki, boshim qasdig’a,
Har tarafdin yuz tuman tig’I jafosin ko’rmadim?!
Kimga ko’nglim ayladi mehr-muhabbat foshkim,
Har vafoga yuz jafo, aning jzosin ko’rmadim?!
Kimga soldim ko’z qaro-vu oqini ishq ichra kim,
Qon aro pinhon ko’zum oq-u qarosin ko’rmadim?!
Sen vafo husn ahlidin qilma tavaqqu, ey rafiq,
Kim, men ushbu xaylning husni vafosin ko’rmadim?!
Ey Navoiy, tavba andin qilmadim shayx ollida,
Kim, bu ishq dayr pirining rizosi ko’rmadim.
2-o’quvchi: Rahm etib, ey do’stlar, majruh ko’ksumni yoring,
Qo’l yolang aylab solib, har yon ichimni axtaring.
28
Uchrasa yuzi qora ko’nglum tutub, tortib, uzub,
O’tqa solib o’rtabon, jonimni andin qutqoring.
Ketgan ersa choklik ko’ksim tikib, voqif bo’lub,
Kelsa bu jonib, sinolar birla sanchib qaytaring.
Chun o’larmen yorni istang, boshimg’a kelmasa,
Bosh yalong aylab, qo’yib tufroq uza yuz yolboring.
Kelsa ayturda oshiqmangkim, farahdin o’lmayin,
Nuktadonlig’ birla ul so’zni qoshimda o’tkoring.
Gar muyassar bo’lmasa bu ish, Navoiy xastani,
Qo’ldabon yo sudrabon mayxona sari boshqaring. 3-o’quvchi: Mening firoqim-u aning visoli tun bila tong,
Bu nav dahrda yo’q ehtimoli tun bila tong.
G’arib zulf-u yuz ermasmukim, jahon elide,
Ko’rinmamish bu ikining misoli tun bilatong.
Tongim yorug’-u tunum tiyradurki, chirmashdur,
Ko’ngul aro zulfing xayoli tun bila tong.
Biravki, tong-u tunin boda birla o’tkargay,
Yaqinki, bo’lmag’ay aning misoli tun bila tong.
Navoiy etmadi zulf-u yuzun visolin kashf,
29
Valek erur g’amining ittisoli tun bila tong.
4-o’quvchi: Men jahondin kechtim-u kechmas mening jonimdin el,
Men ilg jondin yundum, chekmas ilig qonimdin el.
To’sh-to’shimdin baski rasvolig’ o’ti lov-lov yonar,
Har taraf yo’lida chiqarlar o’tsalar yonimdin el.
Baxtim uyqusig’a go’yokim surudedur hazing,
Ko’yida bukim uyimas hart un afg’onimdin el.
Istaram, ey Xizr, kelgaymen qilib jon birla tavf,
Ka’bayi ko’yin xabar topquncha bormog’imdin el.
Ey Navoiy, qilmag’aylar ayb agar devonamen,
Ul pari vasfin o’qug’on soyi devonimdin el.
G’azal o’qigan o’quvchilar mushoirani davomini bog’da davom ettirishlarini
aytib chiqib ketadilar.
2-boshlovchi: Navoiyning hayot yo’li ibratga to’la edi. Chin insoniyli,
vatansevarlik, do’stlik, xalqparvarlik tuyg’ularini Navoiydan o’rganish kerak. Hozir
e’tiboringizga Navoiyning ana shunday ibratga to’la hayotidan lavhani havola
etmiz.
O’quvchilar tomonidan sahna ko’rinishi qo’yiladi. Sahnada Husayin Bayqaro
siymosi g’amgni va horg’in qiyofada; shohona liboslarda taxtda o’tiribdi. Alisher
asta qadamlar bilan uning oldiga kirib boradi. “Cho’li iroq” musiqasi past ohangda
yangrab turadi.
Alisher: Olampanoh!
30
Bayqaro: (Boshini ko’tarib, Alisherga qaraydi,o’rnidan turib quchoq ochib
Alisher tamon yuradi) Alisher, do’stim!
Alisher: (Quchoq ochib u ham Bayqaro tomon yaqinlashadi) Olompanoh, endi
ko’rgilik,
olampanoh. (Quchoqlashib ko’rishadilar. Bir muddat turadilar)
Bayqaro: (Og’ir xo’srinib, hazin ohangda) Boshimizda shunday kunlar ham bor
ekan, og’ir gunohga botdik. (Yig’lamsirab) Nuriydiydamni, o’z jigarbandimni,
Temur kabi ulug’ qo’shinlarga sardor bo’lguvchi shunqorimni o’z qo’llarim ila
jallod qo’liga topshirmishmen, mavlono. Tangrim o’zi kechirmasa ahvolim
mushkul.
Alisher: (Hazing ohanda) Yuz qarolig’ bo’libdi, hazratim. Tangrim, tangrim
hech qaysi bandasining boshiga bunday kunlarni solmasin.
Bayqaro: Es-hushimdan, ixtiyorimdan ayrilgan vaqtda noinsoflar…
Alisher: Haqiqiy jinoyatkorlarni bilurmisiz ular kimlar?
Bayqaro: Noshukurlar, nobakorlar, fitnachilar, qo’yimda asrab yurgan
chayonlar. (Bir oz sukutdan so’ng) Endi nima qilmoq kerak, mavlono.
Alisher: Davlat taqdirini, xalqni zolim vazirlar makriga havola qilmoq jinoyatdir.
Mansabdorar o’z vazifalarini halol bajarsinlar. Hatto,hatto tojdor podshoh ham
davlat va xalq manfaatlari uchun xizmat qilmoqqa mas’uldir, hazratim.
Bayqaro: (Uzoq tin olib) Haq so’zni aytdingiz, mavlono. Ammo, ammo siz juda
yumshoq ko’ngulsiz. Men, men makkorlaning boshiga shunday daxshatli kunlarni
solayki…
Alisher: Fitnachilar qilmishiga yarasha jazosini olsin. To’g’onbek kabi razil
mahluqlarni bu aziz tuproqdan haydamoq kerak, hazratim.
Bayqaro: Mavlono, siz davlatimning tayanchi, saroyimning ustini, mening esa
yuragim edingiz. Yana ham saroyda qolsangiz bu musibatlar girdobidan meni
halos etsangiz.
31
Alisher: (Qat’iy ohangda) Men fasod, g’iybatlarga to’la bu dargohda
qololmayman.
Bayqaro: Bizni tashlab qayoqlarga ketursiz.
Alisher: (Sahnaga qarab qulochini yozib) Endi men xalqimga, ijodimga
keturmen. (Qo’lini ko’ksiga qo’yib Bayqaroga ta’zim qiladi) Boshqa iloji yo’q,
hazratim. (Ta’zim qilib chiqib ketadi)
Bayqaro: Yo’q, mavlono, siz bor ekansiz bu dargohda makkorlarga o’rin yo’q,
qayting, qayting do’stim… Alisher!
Bayqaro Alisher tamon qo’lini cho’zgancha qotib qoladi. Alisher chiqib ketadi.
1-boshlovchi: Ulug’lar nomi o’chmaydi sira,
Navoiy bobomning yodi ham mangu,
Axir uning nurafshon, shonli hayoti
Tarixdan bizlarga eng yorqin ko’zgu.
2-boshlovchi: Shunday ekan, bunday ajdodlarimiz merosini qadrlamoq,
ularga munosib voris bo’lmoq bizning sharafli burchimizdir. Mir alisher na’rasiga aks sado berdi jahon,
She’riyat mulkida bo’ldi shoh-u sulton o’zbegim
Sahna ortidan Sh, Jo’rayev ijrosidagi “O’zbegim” ashulasi yangraydi. Barcha
tadbir ishtirokchilari sahnaga chiqib ta’zim qiladilar.
8-9- sinf uchun “Boburxonlik kechasi”ni o’tkazish bo’yicha bayram ssenariysi
Sahna markazida Boburning surati. Suratning bir tamonida uning “Har kimki
vafo qilsa vafo topqusidur…” deb boshlanuvchi ruboiysi, bir tomonda esa
32
I.Karimovning “Bobomiz Zahiriddin nomi bilan har qancha faxrlansak arziydi.
O’zbek xalqi tarixini dunyoga tanitgan ajdodlarimizdan biri o’laroq bu zot bizni
tarixni qadrlashga, kelajakka ishonch kozi bilan boqishga o’rgatdi”degan so’zlari
yozilgan foster. Sahnaninig bir chetida Boburning asarlari, u haqida yaratilgan
ilmiy, ijodiy ishlaridan tashlik topgan kichik kutubxona. Sahnada taxt qo’yilgan
bo’ladi. Tadbir boburning hayo yo’li va ijod olami yoritilgan rolik qo’yilishi bilan
Bobur siymosidagi o’quvchi sahnaga asta qadamlar bilan chiqib keladi. Taxtga
borib o’tiradi. Taqdimot davomida Bobur ko’zini bir nuqtaga qadab turadi. Ro’lik
yakunida “Mirza Bobur” nomli qo’shiq yangrashi bilan Bobur o’rnidan turib, sekin
sahnaning oldi tomon yaqinlashadi. Qo’shiq tugagandan so’ng
Bobur: Tole’ yoqe jonimg’a balolig’ bo’ldi,
Har ishniki ayladim, xatolig’ bo’ldi.
O’z yerni qo’yib, Hind sori yuzlandim,
Yo rab, netayin, ne yuz qarolig’ bo’ldi.
Hindistonda shoh bo’lsamda
Andijonda qoldi yodim.
Shukur, bu kun nom-u shonim,
Yodga olmish shu avlodim.
“Ey, sabo” kuyi ostida Bobur sahnani tark etadi. Boshlovchilar sahnaga chiqib
keladilar.
1-boshlovchi: Buyukligi uning shohlikda emas,
Taxt o’tkinchi shon-shavkat, xolos
G’azal bitgan hassos qalami uchun
Butun dunyo ahli qo’ygandir ixlos.
1-boshlovchi:Bu kun o’zbek o’g’lonlariga,
Shijoati meros bo’ldi Boburning.
33
Bag’ringa sig’magan bo’lsa ham ammo,
Dillarda yashaydi bugun Boburing. 1-boshlovchi: Assаlomu alaykum, aziz ustozlar, tadbirimiz mehmonlari.
Barchangizga xush kelibsiz deymiz.
1-boshlovchi:Yaqindagina so’z mulkining sultoni bobomiz Alisher Navoiy
hazratlarining tavvalud ayyomini keng nishonlagan edik. Mana bugun ham
o’zbek xalqi tarixida o’zining shonli o’tmishi, diltortar adabiy merosi bilan dunyo
xalqlarini e’tiborini qozongan va hali ham ularni hayratga solayotgan shoh va
shoir, buyuk sarkarda zahiriddin Muhammad Boburning ___-yilligini
nishonlamoqdamiz.
1-boshlovchi: Zahirriddin Muhammad Bobur adabiyotimiz tarixidagi
takrorlanmas siymolardan biridir. U faqat yirik adib, buyuk tarixchi, ulkan olimgina
emas, balki mohir sarkarda va buyuk davlat arbobi ham edi.
2-boshlovchi: Uning mustaqil siyosiy faoliyati juda erta bir tarzda otasi
Umarshayx Mirzoning kutilmaganda vafot etishi munosabati bilan boshlangan.
Shunda u bor-yo’g’i 12 yoshda edi. G’animlarning tazyiqi va Shayboniyxon bilan
bo’lgan tinimsiz mojarolar va janglar tufayli u vatanini tashlab ketishga majbur
bo’ladi. Hindistonga borib ulkan Boburiylar imperiyasiga asos soladi. Umri bo’yi
vatan sog’inchi bilan yashagan Bobur 1530-yilning 26-dekabrda Agrada vafot
etadi.
1-boshlovchi: Zahiriddin Muhammad Bobur o’zbek xalqining chin
iste’dodli va har tomonlama yetuk farzandi edi. U o’ta notinch, sargardonlikda
kechgan umrini o’zining yuksak salohiyati bilan jozibali qila oldi. Uning hayoti
faqat taxt boshqaruvi bilangina emas, ilhomiy onlarga ham to’la edi.
2-boshlovchi: U yigirma yoshidayoy “Xatti Boburiy”ni kashf etdi. She’rlarini
yig’ib ikki devon tartib qildi. “Chorgoh” maqomiga “savt”lar bitdi. Aruz vazni
34
haqida “Muxtasar” nomli risola yozadi. Tarjimonlik sohasida Xo’ja Ahrorning
“Volidiya” asarini she’riy yo’l bilan o’zbekchaga o’giradi.
1-boshlovchi: Bobur dunyoqarashi va mukammal aql-zakovati bilan
Hindistonda boburiylar sulolasiga asos solib, bu mamlakat tarixida davlat arbobi
sifatida nomi qolgan bo‘lsa, serjilo o‘zbek tilida yozilgan «Boburnoma» asari bilan
jahonning mashhur olimlari qatoridan ham joy oldi.
2-boshlovchi: Bobur she’riyatida samimiylik, benihoya go’zal tuyg’ular,
alm va iztirob chizgilar qalbga yaqin ruhiya tila ifodalangan.
1-boshlovchi: Shu sabab ham uning she’rlari dillar torini chertuvchi
mashoqdir.
Sahnaga Bobur ruboiylarini aytish uchun 6 ta o’quvchi chiqadi. Mumtoz musiqa
past ovozda yangrab turadi.
1-o’quvchi: Azm ayla sabo, yet guli xandonimg’a,
Ne gulki, quyoshdek mahi tobonimg’a.
Yetgil dog’i ishtiyoq ila Boburdin
Zinhor deigil salom tuqqonimg’a.
2-o’quvchi: Shohim senga ma’lum emastur , ne qilay,
Ohim sanga ma’lum emastur ne qilay?
Men yuz qoshing dermen-u sen – badr-u hilo,
Mohim, senga ma’lum emastur ne qilay?
3-o’quvchi: Sen gul sen-u men haqir bulbuldirmen,
Sen shu’lasen-u ul shu’lag’a men kuldurmen.
Nisbat yo’qtur debon ijtinob aylamakim,
Shahmen ela, va senga quldurmen.
4– o’quvchi: Jonimda mening hayoti jonim sensen,
Jismimda mening ruhi ravonim sensen.
Boburni seningdek o’zga yo’q yori azizi,
35
Alqissaki, umri jovidonim sensen.
5-o’quvchi: Ko’ngil tilagan murodig’a yetsa kishi,
Yo barcha murodlarni tark etsa kishi.
Bu ikki ish muyassar bo’lmasa olamda
Boshin olib bir sorig’a ketsa kishi.
6-o’quvchi: G’urbat tug’i yorg’on ruhi zardinmu dey?
Yo hajr chiqarg’on ohi sardinmu dey?
Holing ne durur? Bilurmisan, dardimni!
Holingni so’raymu, yo’qsa dardimnimu dey!
Bobur g’azli bilan musiqa to’garagi a’zolar maqom aytadilar.
1-boshlovchi:Tuz oh, Zahiriddin Muhamad Bobur,
Yuz oh, Zahiriddin Muhammad Bobur.
Sarishtayi ayshdin ko’ngulni zinhor,
Uz oh, Zahiriddin Muhammad Bobur.
Sahnaga Bobur she’riyati ixlosmandlari bo’lgan o’g’il-qizlarni mushoira bazmi
uchun taklif etamiz .
4ta o’quvchi milliy kiyimlarda Boburning g’azllaridan o’qiydilar
1-o’quvchi: Kim ko’ribdur, ey ko’ngul, ahli jahondin yaxshilig’?
Kimki ondin yaxshi yo’q , ko’z tutma ondin yaxshilig’!
Gar zamonni nafiy qilsam ayb qilma, ey rafiq,
Ko’rmadim hargiz netoyin, bu zamondin yaxshilig’!
Ey ko’ngul, chun yaxshidin ko’rdung yomonliq asru ko’p,
Emdi ko’z tutmoq ne ma’ni har yomondin yaxshilig’?
Bori elga yaxshiilig’ qilginki, mundin yaxshi yo’q,
Kim, degaylar dahr aro qoldi falondin yaxshilig’!
36
Yaxshilig’ ahli jahonda istama Bobur kibi,
Kim ko’ribdur , ey ko’ngul, ahli jahondin yaxshilig?
2-o’quvchi: Sendek menga bir yori vafodor toplmas,
Mendek senga bir zori vafodor topilmas.
Bu shakl-u shamoyil bila xud hur-u parisen,
Kim jinsi bashar ichra bu miqdor topilmas.
Ag’yor ko’z oldida ul yor ayon yo’q,
G’am xori ko’ngul ichra-yu g’amxor topilmas.
Ey, gul meni zor etmaki husning chamanida,
Ko’zni yumib ochquncha, bu gulzor topilmas.
Bobur seni chun yor dedi, yorlig’ etgil,
Olamda kishia yo’q esa, yor topilmas.
3-o’quvchi: Sochining savdosi tushdi boshima boshdin yana,
Tiyra bo’ldi ro’zg’orim ul qaro qoshdin yana.
Men xud ul tifli parivashg’a ko’ngul berdim, vale
Xonumonim nogohon buzilmag’ay bosgdin yana.
Yuz yomonlig’ ko’rib ondin telba bo’lding, ey ko’ngul,
Yaxshilig’ni ne kutarsen ul parivashdin yana.
Tosh urar atfol mani, uyida forig’ ul pari,
Telbalardek qichqirurman har zamon toshdin yana.
Oyog’im yetgancha Boburdek ketar erdim, netay,
Sochining savdositushdi boshima boshdin yana.
37
4– o’quvchi: Ko’ngulga bo’ldi ajoyib balo qaro soching,
Shikasta ko’ngluma ermish qaro balo soching.
Muyassar o’ldi junun mulki, ey junun ahli,
Nisori ashkni emdi bu kun manga soching.
Soching shikastida bordur shikasta ko’ngullar,
Ko’ngullar chilur, ochilsa ul qaro soching.
Ochildi ko’ngli, chun ochting sochingni, Boburing,
Ne ayb, agar desa dilband-u dilkusho soching.
Bobur g’azali bilan kuylangan qo’shiqqa bir guruh qizlar raqs ijro etadilar.
2-boshlovchi: Davron meni o’tkardi sar-u, somondin,
Ayirdi meni bir yo’lda xon-u mondin.
Gah boshima toj gah baloyi ta’na,
Nelarki boshimg’a kelmadi davrondin.
Sh. Jo’rayev ijrosidagi Bobur haqidagi qo’shiq past ohangda yangrab turadi.
Sahnada Honzoda begim , Mohim begim qo’llari ko’sida bosh egib taxtning
oldida turibdilar. Bobur sekin yurib sahnaga chiqadi. Ortidan Humoyin.
Bobur : Bu dard, bu hasrat, bu firoq. Sekin borib taxtga o’tiradi.
Humoyin: Nechuk undoq dersiz, hazratim
Bobur: Ko’nglimda allanechuk g’ashlik bor. (Biroz sukutdan so’ng hazin
ohangda) Inson umri sham misoli yonib-yonib bir kun pasayarkan. Men ham umr
bo’yi ayovsiz yondim.
Humoyin: (To’lqinlanib) Siz… Siz biz uchun ham yonib kuygansiz. Endi bu
qarzni uzishga mening bor umrim ham yetmagay.
38
Bobur: (Xo’rsinib) Qarzingni menga uzolmasang farzandlaringa uzarsen.
Temuriylarning ko’pchiligi fidoiylikni ututib yo’q bo’lib ketishdi. O’g’il otani o’ldirdi,
tog’a singilga xiyonat qildi. Oqibatda bari razolatning qurboni bo’ldi undan ko’ra
yaxshiliknng fidosi bo’lgan afzal emasmi? (Ko’z yoshini artayotgan
Honzodabegimga qarab) Mana ammang Honzodabegim, Samarqandda meni
qutqraman deb, o’zini asoratga soldi. Bu fidoiylik hamisha meni umrim davomida
shunday bo’lishimga undab keldi. Sen ham endi singillaringni, farzandlaringni
mardlikka, fidoiylikka o’rgatgin. (Tohirbekka qarab) Tohirbek.
Tohirbek: (Boshini egib, qo’li ko’ksida) Labbay, Hazratim.
Bobur: “Vaqoe”ni keltiring.
Tohirbek: Bosh ustiga, hazratim.
Tohirbek stol ustida turgan “Boburnomani” olib kelib Boburningqo’liga beradi.
Bobur: (Humoyinga qarab) Badxshonda “Vaqoe”ni so’ragan edingiz. Yozib
tugalladim mana ola qoling. (Kitobni Humoyinga uzatadi. Humoyin ta’zim qilib
kitobni oladi). Sendan iltimosib buni farzandlar ham o’qisin. Xatolarimni takror
etmanglar yaxshi ishlarim oz bo’lsa ko’paytiringlar. Bu kitobdan nushalar
ko’chirtirib Samarqang’a, Toshqang’a, Andijong’a munosib kishilarg’a yuboring.
Men tug’ilgan yurt bilan aloqani uzmangiz, shoyat, bitgan kitoblar ikki aloqaning
oradagi rishtalari bo’lsin.
Honzodabegim: (Ko’z yoshlarini dastro’molga artib, yig’i aralash) Aslo, also
mundoq demang, Boburjoon. Men… Men sizdan besh yosh kattamen. Bu
dunyodan ketish navbati avval meniki. Siz also taslim bo’lmang, inim. (Ortiga
qarab, yelkalarini siltab-siltab yig’laydi )
Mohim: (Yig’i aralash) Mening ham … Mening ham hasratlarim sizni ancha
хastalatdi, hazratim.( Boburning oldiga borib tiz cho’kadi). Meni kechiring.
Bobur: Mohimning yelkasidan tutib turishiga ishora qiladi. Siz meni
kechirsangiz bo’ldi men sizdan rozimen. Faqat endi meni “hazratim” demang.
39
Mohim o’rnidan turib, Honzodabegimning oldilaiga borib Bir-birlarini asta
quchoqlab yig’laydilar
Bobur: Humoyin, men sendan ham hali ota degan so’zni eshitganim yo’q.
Humoyin: (Tiz cho’kib, Boburning qo’llarini silab o’padi. Ko’zida yosh bilan)
Padari buzrukvor, Otajonim. (Humoyin qaddini ko’tarib) Hazratim, siz menga
saltanani bermoqchi bo’libsiz lekin… Lekin ishoning men toj-u taxtdan ko’ra
sizning bir nafaslik umringizni afzal ko’rurmen, Otajon.
Bobur: Humoyin, men sendin rozimen. (Barchaga qarab) Endi mendan ham
rozi bo’linglar.
Tohirbek: (Mungli va qat’iy ohangda) Hazratim toliqdilar. Ul kishi orom olmog’i
darkor.
Barchalari ta’zim qilib chiqib ketadilar.
Bobur: (Honzodabegimga qarab) Opajon!
Honzodabegim: (Bobur tamon o’girilib) Labbay, inim.
Bobur: Opajon, Andijon osmonini eslaysizmi. (O’rnidan turib) Nafis havosi,
purviqor tog’lari, qir-adrlarga to’la lolazorlari, go’zal bog’lari, hushmanzara, so’lim
tabiati, bolalaigimiz kechgan go’zal vodiylar manzarasi, hamma hammasi huddi
kechagidek ko’z o’ngimda, opajon.
Honzodabegim: Ha… Hammasi yodimda. Siz hali uzoq umr ko’rgaysiz.
Barcha orzularingizga yetishgaysiz, Boburjon. Men bunga ishonurmen. Siz, siz
o’zingizni ko’p urintirmang.
Bobur: Men …Men Andijonni qancha eslasam. Andijon so’zini qancha tilga
olsam tanamga shuncha jon kirib, tomirimda qon shuncha jo’sh urgandek bo’ladi,
opajon.
Honzodabegim: Endi orom olmog’ingiz darkor, Boburjon, inim. Sizni saltanat
ishlari ham ancha toliqtirib qo’ydi. O’zingizni asrang. Boburjon, men Tohirbekni
chorlay.
40
Ta’zim qilib, ko’z yoshini artib chiqib ketadi. Bobur yolg’izqolgach asta yurib bir
qutichani oladi. Qutichani yerga qo’yib, o’zi ham cho’kkalb o’tiradi. Qutichani
asta ochadi. Ichidagi o’ralgan matoni yechib, undagi bir hovuch tuproqni
siqimlab ko’zlariga surtadi.
Bobur: (Hazin ohangda) Taqdir bobom Temurbekdek jahongirga ne ne
o’lkalarni hadya eti-yu, uning zuriyodi bo’lgan mendek g’aribga vataning bir
hovuch tuprog’iga zor etdi. Men ham bobo Temurbekdek sarkarda bo’lmoqni,
uning saltanatidek saltanat barpo etmoqni, Sanarqandni poytaxt etib, obod va
faravon hayot qurmoani istagan edi. Bu istaklarimdan qay biri amalga oshdi-yu,
qay biri ko’nglimda orzuligicha qoldi. Ko’nglimdagi barcha g’ashlik ana
shundandir. (Bobur o’rnidan turib osmonga qarab iltijo qiladi) Lekin, lekin,
Tangrim, sendan so’raymanki, mening bu orzularimni avlodlarim amalga
oshirg’ay, avlodlarim buyuk ajdodlari izidan borg’ay. Ajdodlari ruhlari samodan
turib ularni qo’llagay. Mening ruhim ham ularga madadkor bo’lg’ay shunda bu
dunyodan armonim qolmas. Bobur asta yurib sahnani tark etib chiqib ketadi.
1-boshlovchi: Bobur chin inson edi. Bunday ulug’ insonlar Boburning o’zi
aytganidak ular qoldirgan buyuk ishlarida yashaydi.
2-boshlovchi: Shunday ekan, Boburning xotirasi ham also o’chmagay.
Shuning bilan Bobur tavalludiga bag’ishlangan kechamiz o’z payoniga yetdi.
E’tiboringiz uchun tashakkur.(Mayin musiqa sadosi ostida tadbirda qatnashgan
barcha o’quvchilar sahnaga chiqib ta’zim qiladilar.)
MUNDARIJA
41
42
So’z boshi………………………………………................................
5
5-sinf uchun Navoiyxonlik kechasini tashkil etish bo’yicha bayram tadbiri ssenariysi...........……………….............................
6
5-sinf uchun Boburxonlik kechasini o’tkazish bo’yicha bayram ssenariysi……………………………………......................................
10
6-7-sinf uchun Navoiyxonlik kechasi uchun tadbir ssenariysi.................................................................…………............
14
“Boburxonlik kechasi” uchun tadbir ssenariysi (6-7sinf)…………………….......
............................................................21
8-9-sinflarda “Navoiyxonlik kechas”ini o’tkazish bo’yicha bayram ssenariysi……………………………...................................
25
8-9- sinf uchun “Boburxonlik kechasi”ni o’tkazish bo’yicha bayram ssenariysi.....................………………….............................
33
Адабий-илмий нашр
Масъул муҳаррир: Д.Абдуллаева.Техник муҳаррир: Б.Аҳмедов.
Дизайнер: Б.Зияев
Босмахонага 2015 йил, 3 июлда берилди. Босишга 2015 йил, 6 июлда рухсат этилди. Бичими 84х108 1/32. Ҳажми 1.5 б.т. Times
New Roman гарнитураси, офсет қоғози, офсет усулида чоп этилди.Буюртма 36. Адади 100 дона.
“Step by step print” МЧЖ босмахонасида чоп этилди.Андижон шаҳар, Храбек кўчаси, 94 б уй.
Ўзбекистон матбуот ва ахборот агентлигининг27.06.2014 й.даги 12-3299. рақамли гувоҳномаси.
43
44
