3-03 Automehanicar

OBRAZOVNI PROGRAM

AUTOMEHANIAR

SADRAJ OPTI DIO .................................................................................................. 3 1. NAZIV PROGRAMA: AUTOMEHANIAR ............................................................. 3 2. NASTAVNI PLAN ....................................................................................... 3 POSEBNI DIO ............................................................................................... 5 1. PREDMETNI PROGRAMI ............................................................................... 5 1.1. OPTEOBRAZOVNI PREDMETI ..................................................................... 5 1.2. STRUNO - TEORIJSKI PREDMETI ................................................................ 6 1.2.1. MATERIJALI ....................................................................................... 6 1.2.2. OPTE MAINSTVO ............................................................................. 11 1.2.3. OSNOVE ELEKTROTEHNIKE I AUTOELEKTRIKE ........................................... 21 1.2.4. HIDRAULIKA I PNEUMATIKA .................................................................. 29 1.2.5. MOTORI I MOTORNA VOZILA ................................................................. 34 1.2.6. PREDUZETNITVO .............................................................................. 45 1.2.7. PRAKTINA NASTAVA SA TEHNOLOGIJOM ZANIMANJA ................................. 51 2. ISPITNI KATALOZI ................................................................................... 82 2.1. MOTORI I MOTORNA VOZILA .................................................................... 82 2.2. PRAKTIAN RAD SA ODBRANOM ............................................................... 87 3. OBAVEZNI NAINI PROVJERAVANJA ZNANJA .................................................. 94 4. USLOVI ZA NAPREDOVANJE I ZAVRETAK OBRAZOVNOG PROGRAMA..................... 94 5. NAIN PRILAGOAVANJA UENICIMA SA POSEBNIM POTREBAMA ......................... 95 6. NAIN PRILAGOAVANJA PROGRAMA OBRAZOVANJU ODRASLIH .......................... 95 7. PROFIL STRUNE SPREME NASTAVNIKA I STRUNIH SARADNIKA .......................... 95 8. OBLIK ORGANIZACIJE IZVOENJA OBRAZOVNOG PROGRAMA .............................. 96 8.1. BROJ ASOVA PO GODINAMA OBRAZOVANJA I VRSTAMA NASTAVE .................... 96

2

OPTI DIO 1. Naziv programa: AUTOMEHANIAR 2. Nastavni planRedni broj A 1. 2. 3. 4. 5. 1. 2. 3. 1. 2. 3. Nastavni predmeti grupe predmeta Opteobrazovni predmeti Maternji jezik i knjievnost Matematika Strani jezik Informatika Fiziko vaspitanje Drutvena grupa predmeta Istorija Geografija Sociologija Prirodna grupa predmeta Fizika Hemija Biologija sa ekologijom 576 72 108 3 1 2 2 5 10 1 32 36 180 360 36 1152 8 11 1 32 36 108 36 72 72 288 396 36 1152 2 1 5 18 1 32 33 66 33 165 594 33 1056 2 66 1 1 36 36 2 12 72 432 8 264 36 36 72 1272 72 216 102 72 138 33 633 1350 105 35 dana 3360 105 1 1 36 36 2 72 36 36 72 I sed. 3 3 2 2 2 god. 108 108 72 72 72 2 72 2 66 sed. 2 2 2 II god. 72 72 72 sed. 2 2 2 III god. 66 66 66 Ukupno

246 246 210 72 210

UKUPNO A 16 B Struno-teorijski predmeti 2 1. Materijali 2. 3. 4. 5. 6. Opte mainstvo Osnove elektrotehnike i autoelektrike Hidraulika i pneumatika Motori i motorna vozila Preduzetnitvo 3

UKUPNO B Praktina nastava sa tehnologijom C zanimanja D Slobodne aktivnosti E F G Profesionalna praksa Broj asova Broj radnih sedmica

15 dana

20 dana

Ukupno (A+B+C+D) = 3.360

3. Ciljevi i zadaci obrazovnog programa - Omoguiti svestran razvoj pojedinca i njegovu socijalnu integraciju; - Produbiti i proiriti opte obrazovanje u funkciji struke; - Obezbijediti struno-teorijska i praktina znanja, neophodna za kvalitetan rad u zanimanju; - Pripremiti uenika za permanentno obrazovanje i cjeloivotno uenje; - Razvijti sposobnost socijalne komunikacije i spremnost za razvijanje kvalitetnih meuljudskih odnosa;

3

- Osposobiti uenike za itanje tehnikih crtea i tehnoloke dokumentacije, - Osposobiti uenike za postavljanje standardnih dijagnoza o stanju vozila, uz upotrebu odgovarajuih alata, ureaja i instrumenata; - Osposobiti uenike da ugrauju, odravaju i popravljaju mehanike sisteme, ureaje i njihove sklopove; - Osposobiti uenike da ugrauju, odravaju i popravljaju elektronske i elektrine sisteme, ureaje i sklopove; - Osposobiti uenike da ugrauju, odravaju i popravljaju pneumatske i hidrauline sisteme, ureaje i njihove sklopove; - Osposobiti uenike da opremaju motorno vozilo sa dodatnom opremom i priborom; - Osposobiti uenike da savjetuju stranke u vezi sa popravkama i odravanjem dijelova na vozilu; - Osposobiti uenike da ispunjavaju potrebnu radnu dokumentaciju i dokumenta o evidenciji stanja alata, instrumenata i ureaja, uz upotrebu raunara; - Razviti kod uenika ekoloku svijest i upoznati ih sa propisima o zatiti na radu i zatiti okoline i vanosti njihovog dosljednog potovanja. 4. Uslovi za upis, odnosno ukljuivanje u program za obrazovanje odraslih - U kolu za sticanje srednjeg strunog obrazovanja u trogodinjem trajanju obrazovni program automehaniar, mogu se upisati lica koja su zavrila osnovnu kolu ili zavrila dvogodinju strunu kolu i nisu starija od 17 godina. Izuzetno, u kolu se mogu upisati lica do18 godine, uz odobrenje nastavnikog vijea kole. - Za upis u dualni oblik obrazovanja potrebno je da uenik ima sklopljen ugovor sa poslodavcem, u sladu sa Zakonom o strunom obrazovanju. - Lica koja su napunila 18 godina ukljuuju se u program za obrazovanje odraslih. - Ako se za upis prijavio vei broj kandidata od broja raspisanih mjesta, Ministarstvo prosvjete i nauke donosi odluku o dopunskim kriterijumima za upis. Posebni uslovi za upis - Ljekarsko uvjerenje, kojim kandidat dokazuje da nema zdravstvenih smetnji za obrazovanje po obrazovnom programu automehaniar. 5. Trajanje obrazovanja - Obrazovanje traje tri godine 6. Prohodnost - U redovnom obrazovanju uenici napreduju u vii razred ako su iz svih predmeta tekue godine postigli prelaznu ocjenu i priloili potvrdu o obavljenoj profesionalnoj praksi. - Uenik u dualnom obliku obrazovanja moe ponavljati prvi i drugi razred razred, ukoliko u dva ispitna roka ne poloi meuispit i opteobrazovne i struno teorijske predmete, ocjenjene sa ocjenom nedovoljan (ukupno do tri predmeta). - Uenik treeg razreda u dualnom obliku obrazovanja ne ponavlja razred i moe u toku jedne godine polagati predmete ocjenjene nedovoljnom ocjenom. - U dualnom obliku obrazovanja, za dio praktine nastave sa tehnologijom zanimanja koji se ne moe realizovati kod poslodavca, kola je obavezna da ueniku obezbjedi pohaanje nastave u kolskim radionicama. - Odrasli napreduju po programu u skladu sa planom za izvoenje obrazovnog programa za odrasle, koji donosi kola. 7. Obrazovanje koje se stie - Srednje struno obrazovanje u trogodinjem trajanju - AUTOMEHANIAR

4

POSEBNI DIO 1. PREDMETNI PROGRAMI 1.1. OPTEOBRAZOVNI PREDMETI 1.1.1. MATERNJI JEZIK I KNJIEVNOST 1.1.2. MATEMATIKA 1.1.3. STRANI JEZIK 1.1.4. ISTORIJA 1.1.5. GEOGRAFIJA 1.1.6. SOCIOLOGIJA 1.1.7. INFORMATIKA 1.1.8. FIZIKA 1.1.9. HEMIJA 1.1.10. BIOLOGIJA SA EKOLOGIJOM 1.1.11. FIZIKO VASPITANJE

5

1.2. STRUNO - TEORIJSKI PREDMETI 1.2.1. MATERIJALI 1. Naziv predmeta: MATERIJALI 2. Broj asova po godinama obrazovanja i oblicima nastave Vrste nastave Praktina Teorija Vjebe nastava 72

Razred I II III Ukupno

Ukupno 72

72

72

3. Opti ciljevi nastave - Sticanje znanja o vrstama i karakteristikama materijala, - Upoznavanje sa svojstvima tehnikih materijala i mogunostima njihove primjene u mainstvu, - Sticanje znanja o strukturi materijala i uticaju strukture na promjenu svojstava materijala, - Osposobljavanje za pravilan i racionalan izbor materijala, - Upoznavanje sa nainom oznaavanja po standardu mainskih materijala, - Upoznavanje sa vrstama, svojstvima i primjenom plastinih, gumenih i kompozitnih materijala, - Upoznavanje sa svojstvima, vrstama i primjenu goriva, maziva i pomonih materijala, - Osposobljavanje za korienje prirunika, standarda, tabela i drugih vrsta strunih tekstova, - Razvijanje ekoloke svijesti i osjeaja za ekonominu upotrebu materijala, - Razvijanje osjeaja potovanja i brige za ouvanje ivotne sredine, - Razvijanje osjeaja odgovornosti i preciznosti u radu, - Ovladavanje strunom terminologijom, neophodnom za komuniciranje u struci.

6

4. Sadraji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi Razred: PRVI Informativni ciljevi Socijalizacijski Formativni ciljevi i sadraji ciljevi uenik uenik uenik Uvod - Razvija osjeaj o - Odreuje atomsku - Definie pojmove vanosti pojedinih masu uz pomo materije, smjee, materijala periodnog sistema jedinjenja, - Odreuje relativnu - Razvija pozitivan elementa, odnos prema molekulsku masu hemijskih simbola, materijalnim formula i jednaina - Objanjava pojavu dobrima kisjelih kia i - Upoznaje se sa - Osposobljava se za njihov uticaj na strukturom atoma, korienje okolinu energetskim razliitih izvora - Pronalazi primjere nivoima, informacija kisjelina, baza i podnivoima i - Razvija ekoloku soli u orbitalama svijest svakodnevnom - Definie pojam ivotu rastvora, kisjeline, - Pronalazi primjere baze, soli praktine primjene - Objanjava elektrolize oksidoredukcione procese - Razumije znaaj i primjenu elektrolize - Razumije osobine i primjenu polimera Metali i legure - Razvija i poveava - Uoava vezu - Objanjava pojam strunost izmeu elemenata tehnikih i metala i znaenje - Razvija pozitivan materijala, navodi odnos prama rijei mehanika podjelu i vrste materijalnim vrstoa, tvrdoa, - Navodi svojstva dobrima ilavost materijala u - Razvija ekoloku - Razlikuje fizika, zavisnosti od vrste svijest mehanika, tehnoloka i hemijska svojstva metala i legura - Razlikuje kristalne od amorfnih materijala i prepoznaje razliite oblike kristalnih reetki Tehniko gvoe i elici - Pribliava se struci - Razlikuje - Razumije pojmove kroz upoznavanje karakteristike i gvoe i elik materijala namjenu elika - Navodi podjelu - Analizira uticaj elika i livenog ugljenika i ostalih gvoa legirajuih - Navodi osobine7

Preporuke za izvoenje nastave

Vjebe - Izbor elinih materijala iz tabela

Informativni ciljevi i sadraji uenik gvoa i elika - Opisuje postupke prerade elika o elinih livova u poluproizvode - Upoznaje i objanjava standarde za oznaavanje gvoa i elika Ostali metali - Navodi svojstva aluminijuma i njegovih legura i - Navodi vrste i svojstva legura bakra - Navodi karakteristike magnezijuma, cinka, titana i drugih metala i njihovih legura Drugi ostali materijali - Navodi podjelu i objanjava svojstva plastinih masa - Definie pojmove monomer, polimer, polimerizacija - Nabraja najvanije fizike i hemijske osobine polimera - Upoznaje pojam reciklae i potrebu trajnog odstranjenja polimera - Navodi sastav, karakteristike i primjenu gume - Razumije osnove postupaka sinterovanja, karakteristike sinterovanih dijelova i mogunost njihove upotrebe - Navodi fizikomehanika svojstva

Formativni ciljevi uenik elemenata na kvalitet elika ita i pojanjava standardnu oznaku elika Pronalazi primjere primjene gvoa i elika

Socijalizacijski ciljevi uenik


Pronalazi primjere primjenealuminiju ma i njegovih legura Pronalazi primjere primjene mesinga, bronze, hroma, nikla volgrama i njihovih legura

- Stie osjeaj sigurnosti i samopouzdanja

Razlikuje razliite prirodne i vjetake polimere obzirom na njihov hemijski sastav, strukturne osobine i upotrebu Razlikuje pojmove polimer, termoplast, duroplast i elastomer Uoavaju potrebu pravilnog sakupljanja i odlaganja polimera radi reciklae Pronalazi primjere primjene plastinih masa za izradu konstruktivnih elemenata Analizitra mogunosti prerade i obrade vjetakih8

- Uoava vanost ouvanja zdrave ivotne sredine

Vjebe - Izrada pojmovne mape u koju se unose vjetaki materijali koji se upotrebljavaju u industriji - Seminarski rad - Sagorjevanje i topljenje polimera

Informativni ciljevi i sadraji uenik stakla - Objanjava karakteristike kompozitnih materijala i navodi primjere primjene kompozitnih materijala Goriva i maziva - Definie pojam i navodi podjelu, sastav i karakteristike goriva - Definie pojam maziva, navodi podjelu, vrste i karakteristike maziva - Navodi zakon o odranju mase

Formativni ciljevi uenik materijala - Pronalazi primjere primjene staklene vune - Uoava ulogu zaptivnih materijala i materijala za toplotnu i elektrinu izolaciju - Razlikuje goriva dobijena iz nafte i drugih sirovina - Odreuju pojmove reaktant i produkt - Uporeuje karakteristike goriva i bira odgovarajue, u zavisnosti od zahtjeva, uz upotrebu literature - Uoava ulogu toplote hemijskih reakcija na izabranim primjerima (na primjer sagorijevanje ugljovodonika) - Uporeuje razliite naine za zatitu povrina od korozije - Odreuje postupke pripreme povrina metala radi zatite od korozije materijala - Mjeri tvrdou - Mjeri ilavost - Analizira ponaanje materijala pri pojedinim tehnolokim postupcima - Povezuje u sistem mehanika i tehnoloka9



- Jaa ekoloku svijest - Stie osjeaj odgovornosti

Vjebe - Biranje ulja i maziva iz kataloga

Korozija - Objanjava pojam korozije - Nabraja uzroke pojave korozije

- Razvija saznanja o mogum tetama u procesu rada i jaa osjeaj odgovornosti

Ispitivanje metalnih - Razumije namjenu ispitivanja metalnih materijala i navodi vrste mjerenja - Objanjava pojmove tvrdoe, vrstoe i ilavosti - Razumije vanost izvoenja

- Razvija preciznost, sigurnost i strunost

Vjebe - Mjerenje tvrdoe po Brinelu, Rokvelu i Vikersu - Ispitivanje zatezne vrstoe ploa i traka - Ispitivanje materijala metodama bez

Informativni ciljevi i sadraji uenik tehnolokih ispitivanja ploa, limova i cijevi i nabraja osnovne vrste ispitivanja - Navodi i objanjava metode ispitivanja materijala bez razaranja (ultrazvukom, rendgenskim zracima, magnetno i druga)

Formativni ciljevi uenik ispitivanja po razliitim kriterijumima ( na primjer vrsta ispitivanja, nain izvoenja) - Povezuje oblik, dimenzije komada i prirodu materijala sa moguno]u ispitivanja


Preporuke za izvoenje nastave razaranja

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - Drapi, S. i drugi: Mainski materijali, Zavod za udbenike Beograd, - Mirkovi, R., Arseni R.: Mainski materijali, za sve profile mainstva, Zavod za udbenike Beograd - Toufar, F.: Tehniki materijali, za srednje strukovne kole, kolsaka knjiga Zagreb - Hrgovi, D.: Tehniki materijali, laboratorijske vjebe, kolsaka knjiga Zagreb 6. Materijalni uslovi za izvoenje nastave - Nastava se realizuje u uionici koja je opremljena sa: raunarom sa multimedijskim paketom - softverom za prikaz razliitih vrsta materijaja, priloga, A/V opremom, grafoskopom, diaprojektorom sa odgovarajuim slajdovima, uzorcima razliitih materijala, mjernim instrumentima i drugim. 7. Obavezni naini provjeravanja i ocjenjivanja znanja uenika - U svakom klasifikacionom periodu znanje se provjerava i ocjenjuje usmeno i pismeno (testovi). 8. Profil strune spreme nastavnika i strunih saradnika - Visoka struna sprema iz podruja mainstva. 9. Povezanost predmeta Znanja - Metali i legure - Goriva i maziva - Goriva i maziva - Ispitivanje materijala Povezanost sa drugim predmetima Predmet Znanja Motori i motorna vozila - Habanje dijelova i sklopova na vozilu Praktina nastava sa tehnologijom zanimanja Hidraulika i pneumatika - Hidraulini ureaji Motori i motorna vozila - Sistem za napajanje motora gorivom Praktina nastava sa - Sistem za podmazivanje motora tehnologijom zanimanja - Sistem za hlaenje motora - Sistemi motornog vozila Praktina nastava sa tehnologijom zanimanja Motori i motorna vozila

10

1.2.2. OPTE MAINSTVO 1. Naziv predmeta: OPTE MAINSTVO 2. Broj asova po godinama obrazovanja i oblicima nastave Vrste nastave Praktina Teorija Vjebe nastava 72 36 72 36 144 72


Ukupno 108 108 216

3. Opti ciljevi nastave - Osposobljavanje za itanje i razumijevanje tehnikih crtea, uputstava i propisa, tabela, dijagrama, ema i tehnike dokumentacije, - Upoznavanje osobina materijala sa kojim se susree u radu, - Osposobljavanje za konstruisanje jednostavnijih mainskih proizvoda, - Osposobljavanje za izradu tehniko-tehnoloke dokumentacije, - Razvijanje osjeaja za potovanje standarda tehnikog crtanja, - Osposobljavanje za itanje i crtanje ema elektrinih, elektronskih, pneumatskih i hidraulinih sistema, - Osposobljavanje za crtanje jednostavnih tehnikih radionikih i sklopnih crtea mainskih elemenata i manjih sklopova, u skladu sa standardima, - Osposobljavanej za uoavanje i shvatanje funkcionalne meuzavisnosti elemenata, sklopova i mehanizama na vozilu, - Razvijanje osjeaja odgovornosti i preciznosti u radu, - Ovladavanje strunom terminologijom, neophodnom za komuniciranje u struci

11

4. Sadraji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi Razred: PRVI Informativni ciljevi i Socijalizacijski Formativni ciljevi sadraji ciljevi uenik uenik uenik Osnovi tehnikog crtanja - Razvija tehniku - Izvlai osnovne i - Upoznaje se sa kulturu, osjeaj za kotne linije, priborom za red i urednost rafira, ispisuje tehniko crtanje, zaglavlje i standardima, pozicione oznake vrstama tehnikih elemenata crtea, - Ovladava tehnikom razmjerama, pravilnog zaglavljima, - Kotiranja i sastavnicama i rafiranja njihovom vjebanjem na primjenom u primjerima mainstvu - Ispisuje tehniko - Upoznaje sa pismo tehnikom izrade - Prostorno jednostavnijih prikazuje skicom crtea jednostavne elemente Geometrijske konstrukcije - Razvija sposobnost - Crta paralelne i - Navodi i nabraja komuniciranja normalne prave osnovne putem tehnikog - Crta simetrale dui geometrijske crtea i uglova konstrukcije - Dijeli du na njednakih djelova - Spaja prave linije lukom datog poluprenika - Konstruie pravilan trougao, kvadrat, petougao, estougao, - Konstruie elipsu Osnovi nacrtne geometrije i tehnikog crtanja - Razlikuje centralno - Razvija sposobnost - Upoznaje se sa komuniciranja i paralelno pojmom i osnovnim putem tehnikog projiciranje elementima crtea - Razlikuje koso i projektovanja ortogonalno projiciranje - Razumije pojmam - Crta projekcije kvadranata, take na jednu, oktanata, - Razvija tehniku dvije i tri ravni aksonometrije. kulturu - Crta projekcije dui - Crta projekcije osnovnih geometrijskih12


Vjebe - Upotreba linija, crtanje geometrijskih konstrukcija, crtanje kontura mainskih dijelova, rad u olovci

Vjebe - Projekcije tijela, crtanje tijela u izometriji na osnovu projekcija - Crtanje projekcija na osnovu izometrijskog izgleda, dopunjavanje pogleda, crtanje mainskih elemente, uz upotrebu pravila

Informativni ciljevi i sadraji uenik

Formativni ciljevi uenik likova (kvadrat, pravougaonik, trougao) Crta projekcije geomentrijskih tijela u optem i specijalnom poloaju Crta u izometriji jednostavne elemente na osnovu ortogonalnih projekcija Crta jednostavne elemente u ortogonalnoj projekciji i aksonometriji Razlikuje prednosti i nedostatke pojedinih naina prikazivanja tijela


Preporuke za izvoenje nastave posebnih pogleda, presjeka i pojednostavljenog crtanja - Grafiki rad

-

-

-

-

Kotiranje- Upoznaje se sa osnovnim naelima kotiranja i elementima kotiranja, sa pojmom presjeka, sa pravilima prikazivanja dijelova i njihovih detalja, pojednostavljenjim a pri crtanju. - Kotira i oznaava vrijednosti kota na crteu - Kotira uproeno i tabelarno - Ispisuje tolerancije duina, oblika i poloaja i kvalitet obrade povrina - Crta i oznaava presjeke - Crta prodore tijela - Crta razvijene povrine tijela - Crta presjeke uskih elemenata, presjeke i skraenja, posebne i djelimine izglede - Crta vijak i navrtku, - Kotira i oznaava metriki i cijevni - Razvija osjeaj preciznosti, - Razvija svijest o potrebi kvalitetnog rada Vjebe - Kotiranje

Prikazivanje mainskih elemenata- Spoznaje ljepotu i vanost svog zanimanja kroz sticanje tehnikih Vjebe - Prikazivanje mainskih elemenata, rad u

13

Informativni ciljevi i sadraji uenik -

Formativni ciljevi uenik navoj Crta spojeve klinovima Crta opruge Crta zupanike i lananike Uproeno crta zavarene sastave

Socijalizacijski ciljevi uenik znanja

Preporuke za izvoenje nastave olovci

Tehniki crtei- Upoznaje se, razumije i objanjava pojam tolerancije, poloajem i veliinom tolerantnog polja, kotiranjem tolerisanih duina - Upoznaje se sa radionikim crteima i sklopnim crteom - Razumije pojam kvalitet povrine i zna naine oznaavanja stanja povrina - Definie pojam tolerancija oblika i poloaja - Razumije pojam nalijeganja i navodi karakteristike pojedinih vrsta nalijeganja - Sa sklopnog crtea odreuje tolerancije/nalijeg anja - Iz tabela ita vrijednosti odstupanja za zadate tolerancije i izraunava veliinu tolerantnog polja - Analizira veliinu tolerancija i postupke kojim se one mogu dostii - Iz tabela odreuje dozvoljena odstupanja kod izradaka kod kojih na crteu tolerancije nijesu propisane - Za pojedine vrste nalijeganja rauna preklop ili zazor - U zavisnosti od funkcije proizvoda odreuje vrste nalijeganja - Crta radioniki crte jednostavnog mainskog dijela i na njemu unose podatke, neophodne za izradu mainskog dijela - Sa sklopnog crtea izdvaja podatke, koje on sadri, a koji su potrebni za montau sklopova14

- Stie osjeaj preciznosti u radu - Stie pozitivnu orijentaciju prema zanimanju

Vjebe - Oznaavanje stanja povrina - Odreivanje tolerancija iz tabela - Odreivanje nalijeganja - Kotiranje tolerisanih dimenzija - Izrada radionikih crtea datog sklopa - Grafiki rad

uenik ili ukupnog proizvoda - Za jednostavnije izradke propisuje kvalitet povrine Osnovni pojmovi i aksiomi statike Sistem sueljniih sila u ravni - Navodi i objanjava - Razlae silu na komponente pojam sile i grafikom podjelu sila, metodom reakcije veze, - Postavlja aksiome statike analitike uslove - Navodi i objanjava ravnotee sistema grafike i sueljnih sila analitike uslove - Odreuje moment ravnotee sistema sile za taku sueljnih sila, moment sile za taku, Varinjonovu teoremu Sistem proizvoljnih sila u ravni - Slae paralelne - Navodi, definie i sile, razlae sile na objanjava spreg komponente sila i moment - Postavlja uslove sprega ravnotee spregova - Odreuje rezultantu ravanskog sistema sila - Na primjerima odreuju uticaj sila na posmatrani mainski dio i sistem Ravanski nosai - Odreuje reakcije - Navodi vrste veza grafiki i ravanskih nosaa i analitiki punih vrste optereenja ravanskih nosaa, kod njih optetreenih - Navodi, definie i kombinacijom objanjava razliitih statiki odreene optereenja ravanske pune - Konstruie statike nosae dijagrame grafikom i analitikom metodom, optetreenih kombinacijom15


Formativni ciljevi



- Uvia odnos ovjeka, nauke, tehnike i rada

- Stie osjeaj preciznosti u radu - Stie sigurnost

Vjebe: - Pretvaranje mjernih jedinica - Grafiko rastavljanje dvije sile - Odreivanje momenta sile i ravnotee momenata u ravni

- Stie osjeaj preciznosti u radu

Vjebe - Grafiko i analitiko odreivanje reakcija oslonaca - Grafiki rad - Na primjerima proste grede, grede sa prepustima i konzole odrediti reakcije oslonaca i konstruisati statike dijagrame


Formativni ciljevi uenik razliitih optereenja - Odreuje teite homogenog tijela, figure, linije (luk, du, paralelogram, trougao, isjeak, prizma, valjak, lopta)



Sredite masa - Navodi, definie i objanjava osnovne statike veliine u poprenom presjeku ravanskih punih nosaa - Navodi, definie i objanjava pojam teita tijela Trenje - Navodi, definie i objanjava pojam trenja i navodi vrste trenja, trenje klizanja i trenje kotrljanja

- Razlikuje trenje klizanja i trenje kotrljanja - Odreuje smjer sila trenja - Razlikuje materijale u zavisnosti od trenja

Brzina i ubrzanje - Definie i objanjava - Izraunava osnovne veliine koje opisuju pojam kretanja, kretanje na osnovu puta, brzine, zadatih podataka ubrzanja, ugaone brzine, krunog kretanja Rad, snaga - Razvija pozitivan - Definie i objanjava - Na osnovu zadatih odnos prema struci podataka odreuje pojmove rad, snagu energija, snaga, stepen iskorienja - Pretvara jedinice mjere - Uoava vanost poveanja stepena iskorienja Naponi i deformacije - Navodi, definie i - Pronalazi primjere objanjava pojam mainskih dijelova, - Identifikuje se sa napona i koji su pod naponom zanimanjem deformacije, Hukov - Za zadate uslove zakon, pojam odreuje napon i dozvoljenog napona i deformacije stepena sigurnosti

Vjebe - Izraunavanje stepena iskorienja i snage

Vjebe - Odreivanje napona i deformacija, - Primjena Hukovog zakona

16

Razred: DRUGI Informativni ciljevi i Socijalizacijski Preporuke za Formativni ciljevi sadraji ciljevi izvoenje nastave uenik uenik uenik Podjela mainskih elemenata Razdvojivi spojevi - Na primjerima iz Vjebe - Navodi vrste, - Stie osjeaj prakse pronalazi - Crtanje razdvojivih svojstva i primjenu preciznosti u radu primjere primjene razdvojivih spojeva Stie sigurnost u radu spojeva pojedinih vrsta (navojni spojeva, spojeva spojevi pomou - Odreuje nain klinova, ivija i osiguranja navojnih ljebni spojevi) i spojeva od odvrtanja materijale od kojih se izrauju Nerazdvojivi spojevi - Navodi podjelu i vrste nerazdvojivih spojeva i njihovu primjenu - Upoznaje se sa zakovanim spojevima, - Objanjava postupak pripreme limova za zakivanje i nain zakivanja - Zna materijale za zakivke i kriterijum izbora zakivaka - Upoznaje se sa osnovnim pojmovima o zavarenim spojevima - Navodi vrste zavarenih spojeva i simbole - Navodi svojstva lemljenih spojeva - Objanjava svojstva i nosivost lijepljenih spojeva Elastine veze - Upoznaje se sa vrstama i namjenom opruga i njihovim karakteristikama - Navodi materijal za opruge Osovine i vratila - Upoznaje se sa konstruktivnim oblicima osovinica, Vjebe - Bira odgovarajuu - Crtanje nerazdvojivih vrstu nerazdvojive veze u zavisnosti od - Stie osjeaj spojeva zadatih uslova preciznosti u radu - Definie nain - Stie sigurnost u radu pripreme pozicija za primjenu odgovarajue veze - Uproeno crta razne vrste spojeva

- Detaljno objanjava opterereenje i - Deformacije kod pojedinih vrsta opruga - Crta osovinice, osovine i vratila - Definie postupak - Stie osjeaj sigurnosti i samopouzdanja17

Vjebe - Skiciranje opruga

Vjebe - Skiciranje osovina i vratila

Informativni ciljevi i Formativni ciljevi sadraji uenik uenik osovina i vratila, odreivanja prenika njihovom primjenom Osovine ili vratila u i karakteristikama zavisnosti od Optereenja i bira materijal Leita i leajevi - Bira materijal za - Navodi vrste i leine aure i karakteristike posteljice leajeva, njihovo - Analizira naine oznaavanje i podmazivanja leita prikazivanje na i razlikuje naprave za crteu - Upoznaje se sa dovod i podjelom i podmazivanje leita svojstvima leita - Detaljno objanjava postupak demontae leaja, nain ugradnje i odravanja leaja Spojnice - Definie kriterijum - Razumije ulogu izbora i primjene spojnica i svojstva pojedinih vrsta pojedinih vrsta spojnica spojnica - Detaljno objanjava nain ugradnje i putanje u pogon spojnice Elementi za prenos snage - Rauna prenosni - Upoznaje se sa odnos podjelom, vrstama i - Crta standardni profil primjenom elemenata za prenos zupca snage - Crta cilindrini - Razumije osnovne zupanik pojmove kod - Analizira elemente cilindrinih zupastih koji utiu na nosivost parova, konusnih zupastih parova zupastih parova, i - Bira odgovarajuu punih parova vrstu prenosa u - Navodi materijale za zavisnosti od zadatih izradu zupanika uslova - Razumije osnovne - Uoava mogue pojmove kod greke lananih parova - Iz kataloga naruuje - Navodi nain dijelove oznaavanja lanaca - Crta lananike - Razumije nain - Crta kainik i prenosa snage, remenicu svojstva i podjelu kainih i remenih18



Stie pozitivnu orijentaciju prema zanimanju

Vjebe - Izbor leaja iz kataloga

Stie pozitivnu orijentaciju Prema zanimanju, znaaju i prednostima raunarske tehnike

Stie osjeaj sigurnosti i samopouzdanja

Vjebe - Cilindrini zupasti par, proraun, konstrukcija, crte - Proraun, konstrukcija, crte lananog, kainog ili remenog prenosnika - Izrada grafikog rada

Informativni ciljevi i Socijalizacijski Formativni ciljevi sadraji ciljevi uenik uenik uenik parova Preduzetnika radionica - Stie pozitivnu - Koristi raunarske - Upoznaje se sa organizacijom rada u programe za izradu i orijentaciju obradu dokumenata - Prema zanimanju radionici i radnom i koje svakodnevno tehnolokom koristi u radionici dokumentacijom - Koristi CD koja prati rad na proizvoaa vozila motornom vozilu radi nalaenja - Upoznaje se sa odgovarajuih elementima koji podataka (na definiu poslovanje primjer, rezervni radionice, sredstvima i izvorima dio) sredstava, trokovima i utrocima, dohodkom i dobiti, ekonomskim principima i njihovim mjerenjem, tritem roba i usluga, cijenom, osnivanjem preduzea Primijenjena raunara u mainstvu - Izvodi osnovne - Razumije manipulacije sa mogunosti datotekama i upotrebe raunara prilagoava ih u mainstvu sopstvenim - Upoznaje se sa potrebama operativnim - Oblikuje dopis i sistemom druge dokumente i WINDOWS tampa ih, - Upoznaje se sa - Izrauje osnovnim jednostavne crtee raunarskim mainskih programima za elemenata: crta, crtanje (Auto Cad kotira, oznaava ili drugi) stanje povrina. - Upoznaje se sa - tampa uraeni mogunostima crte EXELA - Oblikuje jednostavan tabelarni prikaz, koristei matematike operacije, sortira ispis po abecedi, grafiki predstavlja rezultate19


Vjebe - Traenje podataka o vozilima uz pomo raunara i ispis podataka

- Stie osjeaj sigurnosti u radu - Stie pozitivnu orijentaciju prema zanimanju, znaaju I prednostima raunarske tehnike

Vjebe - Rad sa softerskim paketima za obradu teksta, za crtanje i tabele

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - Drapi, S. i drugi: Tehniko crtanje sa mainskim elementima, Zavod za udbenike Beograd, - Drapi, S.: Mainski elementiI, za sve profile, Zavod za udbenike, Beograd, - Drapi, S.: Zbirka rijeenih zadataka iz mainskih elemenata I, Zavod za udbenike, Beograd, - orevi, D., Papi, Z.:Tehniko crtanje sa nacrtnom geometrijom, za sve profile, Zavod za udbenike, Beograd - Plavi, M. i drugi: Mehanika I statika i otpornost materijala sa zbirkom zadataka, Zavod za udbenike, Beograd, - Todi, S. i drugi: Grafiki zadaci iz mehanike, Zavod za udbenike, Beograd - Knez, A. i drugi : Mehanika, udbenik za 1. letnik strojnih ola, Zavod RS za olstvo - Knez, A. i drugi : Mehanika, delovni zvezek za 1. letnik strojnih ola, Zavod RS za olstvo - piranoc, V.: Tehnika mehanika, kolska knjiga, Zagreb, - Koludrovi, ., Koludrovi-Harbi,I., Koludrovi, R.:Tehniko crtanje u slici s kompjutorskim aplikacijam, prirunik za tehniko crtanje, kolska knjiga, Zagreb 6. Materijalni uslovi za izvoenje nastave - Nastava se realizuje u uionici koja je opremljena sa: stolovi sa odgovarajuim priborom za crtanje, - A/V sredstva, grafoskop, diaprojektore sa odgovarajuim slajdovima, raunar sa odgovarajuim softverom za crtanje, uzorci alata, modeli i eme sklopova i podsklopova maina, mjerni instrumenti i drugo. 7. Obavezni naini provjeravanja i ocjenjivanja znanja uenika - U svakom klasifikacionom periodu znanje se provjerava i ocjenjuje usmeno i pismeno (radovi na vjebama, testovi). 8. Profil strune spreme nastavnika i strunih saradnika - Visoka struna sprema iz podruja mainstva. 9. Povezanost predmeta Znanja - Tehniki crtei - Mainski elementi - Teite - Trenje - Rad, snaga Povezanost sa drugim predmetima Predmet Znanja Praktina nastava sa - eme (hidrauline, tehnologijom zanimanja pneumatske, elektrine) Motori i motorna vozila - Radioniki i sklopni crteri Praktina nastava sa - Sistemi na vozilu tehnologijom zanimanja Motori i motorna vozila Praktina nastava sa - Tokovi i pneumatici tehnologijom zanimanja - Sistem za upravljanje Motori i motorna vozila - Sistem za koenje Praktina nastava sa - Sistem za prenos snage tehnologijom zanimanja Motori i motorna vozila - Sistem za prenos snage Praktina nastava sa tehnologijom zanimanja Motori i motorna vozila

20

1.2.3. OSNOVE ELEKTROTEHNIKE I AUTOELEKTRIKE 1. Naziv predmeta: OSNOVE ELEKTROTEHNIKE I AUTOELEKTRIKE 2. Broj asova po godinama obrazovanja i oblicima nastave Vrste nastave Praktina Teorija Vjebe nastava 30 58 88 6 8 14


Ukupno

36 66 102

3. Opti ciljevi nastave - Sticanje osnovnih znanja iz elektrotehnike, elektronike i autoelektrike, - Sticanje teorijskih znanja koja e im omoguiti da samostalno izvode poslova u okviru svog zanimanja, struno odluivanje i usvajanje novih znanja na svom strunom podruju, - Osposobljavanje za razumijevanje pojava i procesa u elektrostatici i elektromagnetizmu, - Sticanje temeljnih znanja iz autoelektrike, - Razvijanje osjeaja za ekonominu upotrebu materijala, - Razvijanje osjeaja odgovornosti i preciznosti u radu, - Ovladavanje strunom terminologijom, neophodnom za komuniciranje u struci.

21

4. Sadraji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi

Razred: DRUGI

Informativni ciljevi i Formativni ciljevi sadraji uenik uenik Elektrostatika - Razlikuje vrste - Upoznaje i naelektrisanja razumije pojmove - Radi jednostavne naelektrisanje, zadatke vezane za elektrino polje, primjenu potencijal, napon Kulonovog zakona - Navodi Kulonov - Uoava odnose zakon izmeu elektrinog - Upoznaje se sa polja, elektrinog kondenzatorom, potencijala i definie jedinicu napona. kapacititivnosti - Radi jednostavne kondenzatora i zadatke iz navodi naine paralelne i redne vezivanja veze kondenzatora. kondenzatora Stalna jednosmjerna struja - Uoava odnose - Upoznaje se sa izmeu veliina U, pojmom elektrine I, R struje - Uoava odnose - Navodi i definie izmeu jedinica V, jainu i gustinu A, . struje, elektrinu - Radi jednostavne otpornost i Omov zadatke vezane za zakon. primjenu Omovog - Navodi i definie zakona. jedinice jaine - Uoava razliku struje, otpornosti, izmeu izvora i napona. potroaa - Navodi elektrine elektrine izvore, vrste potroaa, i naine energije. vezivanja - Radi jednostavne elektrinih izvora zadatke vezane za - Upoznaje se sa Dulov zakon. pojmovima: rad, - Radi jednostavne snaga elektrine zadatke iz redne i struje. paralelne veze - Upoznaje se sa otpornika. Dulovim zakonom i Omovim zakonom za prosto kolo. - Navodi i objanjava naine vezivanja elektrinih otpornika. - Navodi i objanjava Kirhofove zakone i njihovu primjenu.22

Socijalizacijski ciljevi uenik - Razvija osjeaj za red i urednost radnog prostora. - Razvija osjeaj o vanosti i preciznosti pri radu.


- Razvija osjeaj o vanosti i potrebi preciznosti pri radu. - Razvija analitiko miljenje.

Vjebe - Pretvaranje jedinica i izraunavanje pojedinih veliina - Mjerenje elektrine struje, napona i otpora - Raunanje padova napona - Vezivanje jednostavnih strujnih kola po elektrinoj emi

Informativni ciljevi i sadraji uenik Elektromagnetizam - Navodi i objanjava pojam magnetnog polja, jaine magnetnog polja, magnetne indukcije, fluksa magnetnog polja. - Objanjava djelovanje magnetne sile na provodnik. - Definie pojam EMS u pravom provodniku koji se kree u homogenom polju i u solenoidu. Naizmjenina struja - Navodi i definie pojam naizmjenine struje i efektivne vrijednosti naizmjenine struje. - Objanjava kolo naizmjenine struje sa omskom otpornou. - Objanjava kolo naizmjenine struje sa kalemom i sa kondenzatorom. Osnovne komponente - Navodi i definie pojam i vrste poluprovodnika. - Upoznaje se sa diodama, tranzistorima i tiristorima.

Formativni ciljevi uenik



- Uoava osnovna - Razvija analitiko dejstva magnetnog miljenje. polja. - Uoava primjere praktine upotrebe indukcije - Radi jednostavne zadatke iz oblasti elektromagnetizma. - Rjeava jednostavne zadatke vezane za proticanje struje kroz prav provodnik i solenoid. - Razlikuje jednosmjernu struju od naizmjenine. - Uoava razliku izmeu kola sa omskim otpornikom, kapacitativnou i induktivnou. - Rjeava proste zadatke. - Razvija analitiko miljenje. - Razvija osjeaj o vanosti i potrebi preciznosti pri radu.

u elektronici - Razlikuje poluprovodnike elemente. - Uoava primjenu poluprovodnikih komponenti. - Uoava razliku u primjeni dioda, tranzistora i tiristora.

- Razvija osjeaj vanosti i potrebi preciznosti pri radu.

Vjebe - Ispitivanje ispravnosti dioda - Ispitivanje ispravnosti tranzistora - Ispitivanje ispravnosti tiristora.

23

Razred: TREI Informativni ciljevi i Formativni ciljevi sadraji uenik uenik Elektrina instalacija na vozilu - Prema uzorku Provodnici provodnika uenici - Upoznaje se sa odredjuju presjek i presjekom i vrstom vrstu provodnika. provodnika. - Crta simbole - Upoznavanje se sa pojedinih simbolima elemenata i elemenata i uredjaja uredjaja na vozilu. - Crta i analizira Elektrine eme elektrine eme. - Upoznaje se sa - Na elektrinoj emi elektrinim prepoznaje emama: pojedine elemente. - Elektropokretaa, - Generatora - Odredjuje funkciju reglera; elemenata u - Baterijskog sistema elektrinoj emi. paljenja; - Analizira mogue - Elektronskog kvarove sistema paljenja; posmatranog - Osvjetljenja; elektrinog sklopa. - Migavaca; - Brisaa vjetrobrana; - Sirene; - Prekidaa releja; - Vozila. Elektrini ureaji na vozilu Svjetlosno signalna - Odredjuje postupak oprema demontae i - Upoznaje se sa montae svjetlosne djelovima: opreme na vozilu. - Svjetlosne opreme; - Odredjuje - Signalne opreme; postupak - Zvune demontae i signalizacije; montae signalne - Sa instrument opreme na vozilu. tablom; - Uoava razliku - Sa prekidaima; izmedju svjetlosne - Sa relejima; i signalne opreme. - Sa osiguraima. - Razlikuje prema funkciji elemente na instrument tabli. - Prepoznaje prekidae prema namjeni i funkciji. - Prepoznaje releje prema namjeni i24



- Razvija osjeaj o vanosti i preciznosti pri radu.

Vjebe - Formira elektrine sklopove koristei elektrine eme i komponente

- Stie osjeaj o vanosti ispravnosti svjetlosne opreme. - Razvija osjeaj o vanosti ispravnog pokazivanja svih elemenata na instrument tabli.

Vjebe: - Formira elektrine sklopove veze releja i potroaa: sirene, farova.

Informativni ciljevi i sadraji uenik Dodatna elektrina oprema - Upoznaje: - Brisae stakala; - Grijae stakala - Upalja za cigarete; - Audio i video ureaje u automobilumobilu; - Podizae stakla i druge ureaje. Davai (senzori) - Upoznaje se sa senzorom za: - Nadziranje temperature rashladne tenosti; - Pritiska ulja kojim se podmazuje motor; - Nadziranje koliine goriva u rezervoaru; - Nadziranje rune konice; - Sa davaem broja obrtaja motora i drugim. Akumulator - Upoznaje se sa akumulatorom kao elektrohemijskim izvorom elektrine energije; - Navodi naine ispitivanja ispravnosti akumulatora voltmetrom i bometrom; - Objanjava punjenje akumulatora van vozila; - Navodi i definie kapacitet akumulatora; - Navodi i definie napon

Formativni ciljevi uenik funkciji. - Odredjuje postupak demontae i montae brisaa stakla. - Odredjuje postupak ugradnje radio uredjaja sa prateim elementima. - Razlikuje prema funkciji davae (senzore) na vozilu. - Uoava razliku mjesta ugradnje senzora zavisno od funkcije. - Uoava vezu senzora sa pokazivaima.



- Razvija osjeaj o vanosti ispravnog rada svih pokazivaa

- Crta elektrinu emu redne i paralelne veze akumulatora. - U zavisnosti od gustine elektrolitai napona odreuje stanje ispravnosti akumulatora.

- Razvija osjeaj o vanosti i preciznosti pri mjerenju.

Vjebe: - Ispitivanje gustine elektrolita - B bometrom - Ispitivanje napona akumulatora viljukastim voltmetrom

25

Informativni ciljevi i sadraji uenik akumulatora. Dinama - Upoznaje se sa dinamom kao izvorom elektrine energije i elementima diname: statorom, rotorom, kolektorom, etkicama; - Upoznaje se sa ugradnjom diname na vozilu; - Upoznaje se sa regulatorima napona diname; - Navodi i definie napon diname. Alternator - Upoznaje se sa alternatorom, kao izvorom naizmjenine struje; sa djelovima alternatora -stator, rotor, diode, etkice... ; - Razumije klasino elektronsko tranzistorskim, tiristorsko paljenje - Upoznaje se sa principima ugradnjom alternatora na vozilu i razumije ih; - Navodi i definie napon alternatora. Elektropokreta (starter) - Upoznaje se sa elektropokretaem kao elektromotorom jednosmjerne struje sa radnom pobudom; - Navodi vrste

Formativni ciljevi uenik - Odredjuje postupak demontae i montae diname na vozilu. - Odredjuje postupak demontae i montae same diname. - Ispituje ispravnost pojedinih elemenata diname.

Socijalizacijski ciljevi uenik - Razvija osjeaj o vanosti i preciznosti pri radu.


Vjebe: - Ispituje spoj sa masom na rotoru pomou probne lampe ili ommetra. - Ispituje prekid u namotaju rotora pomou ommetra. - Ispituje namotaje statora na spoj sa masom pomou probne lampe sa sijalicom od 15W.

- Odredjuje postupak demontae i montae alternatora na vozilu. - Odredjuje postupak demontae i montae samog alternatora. - Ispituje ispravnost: rotora, statora, dioda

- Razvija osjeaj o vanosti i preciznosti pri radu.

Vjebe: - Ispitivanje ispravnosti alternatora osciloskopom. - Ispitivanje dioda ommetrom. - Ispitivanje statora na spoj sa masom i na prekid namotaja pomou kontrolne lampe. - Ispitivanje rotora na spoj sa masom i na prekid namotaja pomou ommetra. - Ispitivanje ispravnosti dioda.

- Crta elektrinu emu elektropokretaa. - Uporedjuje elektropokretae po sistemima: ''Delko'', ''Bendix'' i ''Boch''. - Odredjuje26

- Razvija osjeaj o vanosti i potrebi preciznosti pri radu. - Razvija osjeaj o bitnosti redosleda radnog postupka. - Razvija osjeaj za red i urednost radnog prostora

Vjebe: - Ispituje izolaciju namotaja rotora i namotaja statora pomou naizmjeninog napona i kontrolne lampe.

Informativni ciljevi i sadraji uenik elektropokretaa prema rjeenjima za ostvarenje faza u toku startovanja; - Upoznaje se sa pogonskim zupanikom sa mehanizmom za uzubljenje i proklizavanje i razumije princip rada; - Upoznaje se sa elementima elektropokretaa i razumije princip rada: - Starter sa namotajima, - Rotor sa namotajima, - Kolektor sa etkicama, - Mehanika ili elektromagnetna sklopka za ukljuenje struje. Sistem za paljenje - Upoznaje se sa baterijskim sistemom paljenja; - Upoznaje se sa elementima baterijskog sistema paljenja i razumije princip rada: - Indukcioni kalem (bobina), - Razvodnik paljenja, - Sveice, - Kontakt brava, - Visokonaponski provodnici, - Niskonaponski provodnici, - Kondezator - Objanjava: - Elektronski sistem paljenja; - Tranzistorski

Formativni ciljevi uenik postupak demontae i montae elektropokretaa na vozilu. - Ispituje ispravnost pojedinih elemenata elektropokretaa.



- Crta i analizira elektrinu emu sistema za paljenje. - Na elektrinoj emi prepoznaje pojedine elemente sistema. - Odredjuje funkciju pojedinih elementata sistema za paljenje. - Odredjuje karakteristike pojedinih elemenata. - Ispituje ispravnost pojedinih elemenata

- Razvija osjeaj o bitnosti redosleda radnog postupka. - Razvija osjeaj o vanosti i potrebi preciznosti pri radu. - Razvija osjeaj o funkciji pojedinih elemenata

Vjeba: - Sastavljanje sistema baterijskog paljenja.

27

Informativni ciljevi i sadraji uenik sistem paljenja; - Beskontaktno tranzistorsko paljenje; - Tiristorsko paljenje; - Objanjava podeavanje trenutka paljenja i promjene ugla pretpaljenja




5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - Nikoli, J., Babi N.: Osnovi elektrotehnike i elektronike, Zavod za udbenike Beograd, - Dekanj, J.: Elektrine instalacije na automobilu, Zavod za udbenike Beograd - Dekanj, J.: Elektrini ureaji u automobilu, Zavod za udbenike Beograd - Babi, N.: Elektronika za sve profile trogodinje kole, Zavod za udbenike Beograd - Dekaj, J.: Elektrine instalacije na motornom vozilu, Zavod za udbenike Beograd - umonja, T.: Elektrina mjerenja za sve profile trogodinje kole, Zavod za udbenike Beograd - Vukosavljevi, B.: Motorna vozila i motori SUS za autoelektriara, Zavod za udbenike Beograd 6. Materijalni uslovi za izvoenje nastave - Nastava predmeta se realizuje u uionici koja je opremljena sa:A /V sredstvima, grafoskopom, dijaprojektorom sa odgovarajuim slajdovima, raunarom sa odgovarajuim softverom, emama elemenata, sklopova i podsklopova automobila, osciloskopom; mjernim instrumentima (voltmetar, ampermetar, ommetar); unimer; kontrolne lampe; stroboskopska lampa; bometar; viljukasti voltmetar. 7. Obavezni naini provjeravanja i ocjenjivanja znanja uenika - U svakom klasifikacionom periodu znanje se provjerava i ocjenjuje usmeno, rad na vjebama i pismeno (test). 8. Profil strune spreme nastavnika i strunih saradnika - Visoka struna sprema iz podruja elektrotehnike 9. Povezanost predmeta Znanja - Elektrine instalacije na vozilu - Elektrine instalacije na vozilu Povezanost sa drugim predmetima Predmet Znanja - Praktina nastava sa tehnologijom - Elektrini ureaji na vozilu zanimanja - Motori i motorna vozila - Elektrini ureaji na vozilu

28

1.2.4. HIDRAULIKA I PNEUMATIKA

1. Naziv predmeta: HIDRAULIKA I PNEUMATIKA2. Broj asova po godinama obrazovanja i oblicima nastave Vrste nastave Praktina Teorija Vjebe nastava 60 60 12 12


Ukupno

72 72

3. Opti ciljevi nastave - Sticanje temeljnih znanja iz hidraulike i pneumatike, koja e im pomoi u samostalnom izvoenju poslova u zanimanju, strunom odluivanju i usvajanju novih znanja na svom strunom podruju - Osposobljavanje za razumijevanje naina rada i mogunosti primjene pneumatskih i hidraulinih komponenti u sklopovima automobila, - Razvijanje potovanja i brige za ouvanje ivotne i radne sredine, - Razvijanje osjeaja odgovornosti i preciznosti u radu.

29

4. Sadraji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi Razred: DRUGI Informativni ciljevi Socijalizacijski Formativni ciljevi i sadraji ciljevi uenik uenik uenik Uvod - Razvija logiko - Upoznaje se sa miljenje i osnovnim sposobnost za pojmovima u pravilno hidraulici i rasuivanje i pneumatici. zakljuivanje - Navodi prednosti i nedostatke u primjeni uljne hidraulike i pneumatike Osnovi mehanike fluida - Ovladava osnovnim - Razvija pozitivnu - Upoznaje, identifikaciju sa zakonima razumije, zanimanjem, hidraulike kroz objanjava razvija osjeaj izradu jednostavnih pojmove i procese: preciznosti i zadataka - neprekidnost, sigurnosti u radu - Pronalazi primjere - homogenost, primjene zakona - djelovanje sila na hidraulike u svom fluid, zanimanju - stiljivost, - Uoava primjere - brzina prostiranja zakona o odranju zvuka, energije - unutranje trenje i viskoznost, apsorpcija gasova u tenostima, - uticaj toplote; - karakteristike fluida za uljnohidrauline sisteme. - Definie i objanjava: - statiki pritisak - Paskalov zakon - zakon spojenih sudova - pritisak na ravne povrine - Arhimedov zakon Hidraulika - Razlikuje pojedine - Razvija preciznost, - Upoznaje, urednost, istrajnost hidrauline razumije, i sistematinost u komponenete. objanjava radu pojmove, procese, - Uoava hidrauline prenosnike snage. elemente, ureaje, - Crta eme njihove hidraulinih karakteristike,30


Vjebe - Izrada ema hidraulinih sistema uz pomo simbola - Izrada ema hidraulinih

Informativni ciljevi i sadraji uenik ulogu i principe rada: - Strujanje fluida kroz cjevovode i lokalne otpore, - hidarulini udar, - sisna visina, - pojava kavitacije. - Parametre hidraulianih sistema: pritisak, - protok, - stepen korisnosti; - princip rada hidrodinamikih prenosnika. - Zapreminske pumpe i hidromotori (krilne, zupaste, klipne). - Hidrauline cilindre. - Hidrauline akumulatore. - Simbole zapreminskih pumpi i hidromotora, hidraulinih cilindara i akumulatora. - Razvodnike. - Ventile (pritisni, protoni, nepovratni). - Elementi za priguenje - Servoureaje - Posebne ureaje vozila (utovar, samoistovar i drugo) - Simbole razvodnika i ventila. - Rezervoare. - Filtere. - Cjevovode. - Ureaji za zagrijavanje i hlaenje.

Formativni ciljevi uenik elemenata i sistema. - Razvija sposobnost upotrebe hidraulinih sistema za upravljenje i regulaciju. - Razlikuje glavne i pomone komponenete i kriterijume primjene upotrebe u praktinom rjeavanju problema.

Socijalizacijski ciljevi uenik - Razvija tehniku kulturu i sposobnost komuniciranja putem hidraulinih ema.

Preporuke za izvoenje nastave sistema na raunaru - Realizacija ema na demonstracijskim tablama za hidrauliku

31

Informativni ciljevi i sadraji uenik - Prenosnici zatvorene, otvorene i poluzatvorene cirkulacije. Pneumatika - Upoznaje, razumije, objanjava pojmove, procese, elemente, ureaje, njihove karakteristike, ulogu i principe rada: - Osnove termodnimanikih procesa u pneumatici - Kompresori. - Rezervoari za vazduh. - Pripremna grupa (filter, regulator, zauljiva). - Razvodna cjevna mrea. - Odstranjivanje vlage. - Razvodnici. - Ventili. - Priguni elementi. - Pneumatski motori, cilindri i mjerni elementi. - Pneumatski sistemi oslanjanja - Hidropneumatski oslonci - Ureaji za regulisanje nadgradnje vozila - Simboli pneumatskih komponenti. - ema prostih pneumatskih sistema sa razlitim nainom upravljanja.




- Razlikuje ulogu osnovnih komponenata i uslove primjene u konkretnim primjerima. - Crta simbole pneumatskih elemenata i sistema

- Razvija sposobnost jasnog i preciznog izraavanja

Vjebe - Izrada ema pneumatskih sistema uz pomo simbola - Izrada ema pneumatskih sistema na raunaru - Realizacija ema na demonstracijskim tablama za pneumatiku

32

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - Mitrovi, P. , Radojevi, Z.: Hidraulika i pneumatika, Zavod za udbenike Beograd - Jakovljevi, M.: Termodinamika i hidraulika, Zavod za udbenike Beograd, - Nikoli, S. : Hidrauline, pneumatske i elektrine komponente, Zavod za udbenike Beograd - Nikoli, G.: Pneumatika i hidraulika, dio I, pneumatika, kolska knjiga Zagreb - Nikoli, G., Novakovi, J.: Pneumatika i hidraulika, dio II, hidraulika, kolska knjiga Zagreb - Nikoli, G.: Pneumatika i hidraulika, radni listovi za vjebe, kolska knjiga Zagreb 6. Materijalni uslovi za izvoenje nastave - Dijapozitivi iz hidraulike i pneumatike (izdava Zavod za udbenike Beograd); - eme pneumatskih i hidraulinih komponenti; - Demonstracione table sa pneumatskim i hidraulinim komponentama. 7. Profil strune spreme nastavnika i strunih saradnika - Visoka struna sprema iz podruja mainstva 8. Obavezni naini provjeravanja i ocjenjivanja znanja - Znanje se u svakom klasifikacionom periodu provjerava ocjenjuje usmeno i rad na vjebama. 9. Povezanost predmeta Znanja - Pneumatika - Hidraulika Povezanost sa drugim predmetima Predmet Znanja - Motori i motorna vozila - Tehnike tenost motornih vozila - Praktina nastava - Sistem za podmazivanje motora - sa tehnologijom zanimanja - Sistem za hlaenje motora - Sistem za upravljanje vozilom - Sistem za koenje - Sistem za oslanjanje vozila - Posebni ureaji na vozilu

33

1.2.5. MOTORI I MOTORNA VOZILA 1. Naziv predmeta: MOTORI I MOTORNA VOZILA 2. Broj asova po godinama obrazovanja i oblicima nastave Vrste nastave Praktina Teorija Vjebe nastava 62 66 128 10 10


Ukupno

72 66 138

3. Opti ciljevi nastave - Usvajanje osnovnih znanja iz motora i motornih vozila, - Sticanje znanja o principima funkcionisanja sklopova motora i sistema vozila, - Sticanje znanja o pravilnoj dijagnostici kvarova motora i drugih sistema na vozilu, - Razvijanje tehnike kulture, - Sticanje strunih znanja i vjetine, neophodnih za dalje uenje i praenje napretka nauke u svom zanimanju, - Razvijanje osjeaja odgovornosti i preciznosti u radu, - Ovladavanje strunom terminologijom, neophodnom za komuniciranje u struci, - Sticanje potrebnih znanja iz oblasti zatite na radu i zatite ovjekove okoline.

34

4. Sadraji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi Razred: DRUGI Informativni ciljevi i Socijalizacijski Formativni ciljevi sadraji ciljevi uenik uenik uenik Uvod u motorna vozila - Stie pozitivnu - Razlikuje osnovne - Upoznaje se sa orijentaciju prema sastavne djelove, definicijom i zanimanju sisteme i podjelom vozila, - Prepoznaje tenju mehanizme vozila osnovnim ka standardizaciji i - Razlikuje pojmovima i unifikaciji u uoj koncepcijska razvojem vozila i struci i tehnici reenja pogona motora sus i uopte vozila klasifikacijom vozila - Razumije koncepciju gradnje vozila - Upoznaje se sa tehnikom dokumentacijom motornog vozila i njenom namjenom Nosei sistem (OKVIR I KAROSERIJA) - Motivie se za rad u - Uoava znaaj Razumije i struci noseeg sistema za objanjava: vrstou i krutost - Konstruktivno konstrukcije vozila izvoenje okvira: - Analizira uzduni i popreni standardne izvedbe nosai noseeg sistema - Samonosea putnikih vozila, karoserija teretnih vozila i autobusa Tokovi i pneumatici - Razlikuje radijalne - Stie radne navike Upoznaje se, i dijagonalne razumije, pneumatike objanjava: - Tumai oznaku - Mehaniku kretanja pneumatika kotrljanje toka - Grau i vrste pneumatika - Oznaavanje pneumatika Sistem za oslanjanje - Razlikuje pojedine - Stie pozitivnu Upoznaje se, orijentaciju prema varijante sistema razumije, objanjava zanimanju oslanjanja i princip rada i analizira njihove funkciju: karakteristike - Zavisno i nezavisno - Detaljno oslanjanje objanjava - Prednji upravljaki konstrukciju most prednjeg mosta; - Zadnji most35

Preporuke za izvoenje nastave - Koristiti standard JUS M.NO.010 - Koji daje osnovne definicije i klasifikaciju drumskih vozila - Koristiti prospekte proizvoaa vozila za predstavljanje razliitih koncepcija gradnje vozila

Informativni ciljevi i sadraji uenik - Sistem nezavisnog oslanjan poprenim voenjem - Sistem nezavisnog oslanjanja uzdunim voenjem - Mekfersonov mehanizam oslanjanja - Amortizeri i stabilizatori - Elastini oslonci - Kontrola sistema za oslanjanje

Formativni ciljevi uenik razumije konstrukciju zadnjeg mosta Uoava dinamiku sistema za oslanjanje kroz primjere dijagonalnog podeavanja voica Uoava ulogu elemenata za priguivanje oscilacija (amortizera) Razumije ulogu stabilizatora za Stabilnost kretanja u krivini Analizira koncepte aktivnog i pasivnog vjeanja



-

-

-

Sistem za upravljanje Upoznaje se, razumije, objanjava funkciju i princip rada: - Upravljaki mehanizam: puni, - Zupasti, na principu zavrtnja i navrtke - Prenosni mehanizamtrapez upravljanja - Servo-ureaj: pneumatski, hidraulini, elektro, kombinovani - Geometrija tokova: usmerenost tokova, zatur toka, boni nagib toka, boni nagib osovinice rukavca - Kontrola sistema za upravljanje

- Detaljno objanjava elemente upravljakog mehanizma - Razumije funkciju trapeza upravljanja - Povezuje izvoenje sistema za upravljanje i sistema za oslanjanje - Analizira mehanizam djelovanja servo ureaja - Razlikuje uglove koji definiu gemetriju tokova - Uoava znaaj geometrije podvozja za upravljivost i stabilnost vozila - Razlikuje principe podeavanja geometrije podvozja

- Navikava se na red i urednost

- Korelacija sa mainskim elementi ma - Demonstracija funkcionisanja trapeza upravljanja I geometrije tokova

36

Informativni ciljevi i sadraji uenik Sistem za koenje Upoznaje se, razumije, objanjava: - Klasifikaciju sistema za koenje (radna, pomona, parkirna i dopunska konica) i zakonski propisi - Izvrni mehanizam koenja frikcione konice - Dobo-konice: simplex i duplex, izvoenje - Disk-konice - Prenosni mehanizam u sistemu za koenje - Mehaniki prenosni mehanizam - Hidraulini prenosni mehanizam (sastavni djelovi, dvokruni sistem, servo-ureaj, odravanje) - Pneumatski prenosni mehanizam, (sastavni djelovi, primjena na prikljunim vozilima: jednovodni i dvovodni sistem, odravanje) - Hidropneumatski prenosni mehanizam - Dopunske konice (usporivai) - Ureaji za automatsko regulisnje koenja - Poznaje zakonske propise iz oblasti koenja

Formativni ciljevi uenik - Analizira princip rada frikcionih konica i njihove elemente; - Detaljno poznaje sastavne djelove mehanikih, hidraulinih i pneumatskih konih instalacija; - Uoava funkciju i princip rada antiblokirajuih sistema (ABS) - Uoava poseban znaaj sistema za koenje za bezbjednost vonje i u tom smislu neophodnost preventivnog odravanja konog sistema

Socijalizacijski ciljevi uenik - Stie pozitivnu orijentaciju prema zanimanju

Preporuke za izvoenje nastave - Koristiti Pravilnik o dimenzijama, ukupnim masama i osovinskom optereenju vozila i o osnovnim uslovima koje moraju da ispunjavaju ureaji i oprema na vozilima u saobraaju na putevima, za prezentovanje propisa iz oblasti koenja

37

Informativni ciljevi i sadraji uenik Sistem prenosa snage - Upoznaje se, razumije, objanjava elemente i sklopove, njihovu ulogu i princip rada: - Spojnica: - Frikcione spojnice: jednolamela ste i vielamelaste, polucentrifugalne, centrifugalne princip rada i sastavni djelovi - Prenosni mehanizam spojnica: mehaniki, hidraulini i pneumatski sa servo-pojaanjem - Hidrodinamike spojnice - Elektromagnetne spojnice - Mjenjaki prenosnik: - Vrste i klasifikacija mjenjaa - Mehaniki mjenjai sa nepokretnim osama (nesinhronizovani isinhronizovani) - Mehaniki mjenjai sa pokretnim osama (planetarni) - Mehaniki mjenjai sa kontinualnim prenosom snage - Ostale vrste mjenjaa: hidraulini, elektrini, kombinovani - Automatski mjenjai - Dopunski mjenjaki prenosnici

Formativni ciljevi uenik - Objanjava ulogu i nain funkcionisanja spojnice - Detaljno poznaje sastavne djelove frikcionih spojnica - Analizira mogue uzroke nepravilnog rada spojnice - Objanjava funkcionisanje hidrodinamikih i elektromagnetnih spojnica - Uoava ulogu mjenjaa u sistemu prenosa snage - Razlikuje mjenjae sa stanovita naina prenosa snage: mehanike, hidrauline, elektrine, kombinovane - Uoava razliku izmeu stepenastog i kontinualnog prenosa snage - Detaljno poznaje princip rada nesinhronizovanih, sinhronizovanih i planetarnih mjenjaa - Objanjava princip rada automatskih mjenjaa - Uoava ulogu kardanskog zgloba u prenosu snage - Detaljno poznaje konstrukciju kardanskog vratila - Analizira razliita izvoenja kardanskog prenosa s obzirom na izvedbu pogona

Socijalizacijski ciljevi uenik - Razvija sistematinost u radu


38

Informativni ciljevi i sadraji uenik - Zglobni prenosnici: - Asinhroni zglobni prenosnici - Sinhroni zglobni prenosnici - Zglobni prenosnici sa elastinim spojnicama - Pogonski most: - Glavni prenosnik - Diferencijalni prenosnik - Blokirani diferencijalni prenosnik - Poluvratila - Dodatna redukcija u mostu - Kuite pogonskog mosta

Formativni ciljevi

uenik vozila - Razlikuje razliite konstrukcije sinhronih zglobnih prenosnika (homokinetiki zglobovi) - Uoava ulogu glavnog prenosnika i razlikuje varijantne izvedbe zupastog para glavnog prenosa - Analizira funkcionisanje - Diferencijalnog prenosnika - Razlikuje naine izvoenja - Dodatne redukcije u pogonskom mostu - Uoava principe odravanja - Kompletan sistem prenosa snage na vozilu Ureaji za osvjetljavanje i svjetlosnu signalizaciju - Stie pozitivnu - Razlikuje ureaje - Upoznaje se, orijentaciju prema za osvetljavanje, objanjava dijelove zanimanju I oznaavanje i i funkciju ureaja bezbjednosti davanje svjetlosnih za osvjetljavanje i saobraaja znakova svjetlosnu signalizaciju Posebni ureaji na vozilu - Razlikuje naine Upoznaje se sa: izvoenja vuno- Ureajem za priljunih i oslonosamoistovar i prikljuih ureaja samoutovar, vitlom na vozilu - Prikljunim - Objanjava princip ureajima na rada klima-ureaja vozilu - Ureajima za grijanje i ventilaciju



- Koristiti Pravilnik o dimenzijama, ukupnim masama i osovinskom optereenju vozila i o osnovnim uslovima koje moraju da ispunjavaju ureaji i oprema na vozilima u saobraaju na putevima

39

Razred: TREI Informativni ciljevi i Socijalizacijski Formativni ciljevi sadraji ciljevi uenik uenik uenik Uvod u motore SUS - Prepoznaje domete Upoznaje, razumije, - Detaljno tehnolokog objanjava princip objanjava: razvoja kroz rada - Vrste motora sus savremena rjeenja etvorotaktnih i - Osnovne sastavne motorskih sistema i dvotaktnih motora djelove i sklopove ureaja i razlike meu motora njima - Radni proces - Poznaje princip etvorotaktnih rada i motora konstruktivno - Radni proces izvoenje motora dvotaktnih motora sa rotacionim - Rotacioni klipom (Wankelov) motor Pokazatelji rada motora Upoznaje, razumije, - Razlikuje i analizira - Razvija kritiku svijest o ekolokim indikatorske i objanjava: problemima, efektivne - Indikatorski posebno pokazatelje rada pokazatelji rada, onimvezanim za motora indikatorski eksploataciju - Analizira dijagram motornih vozila indikatorski - Efektivni dijagram motora pokazatelji rada: - Razlikuje snaga, obrtni karakteristike moment, asovna i razliitih naina specifina mjerenja pojedinih potronja goriva, pokazatelja rada izduvna emisija motora (toksinost i dimnost izduvnih gasova) Konstrukcija motora - Detaljno obrazlae - Razvija pozitivnu Upoznaje, nabraja, orjentaciju prema ulogu nepokretnih i razumije, objanjava zanimanju pokretnih djelova ulogu i motora, karakteristike: konstruktivna - Nepokretni djelovi izvoenja, motora: cilindarski materijale od kojih blok, cilindarska se izrauju i naine glava, kuite njihove izrade motora, poklopac - Uoava razlike u cilindarske glave izvoenju djelova - Pokretni djelovi kod benzinskih i motora: klip, klipni dizel motora, zbog prstenovi, razliitog osovinica klipa, mehanikog i klipnjaa, termikog kolenasto vratilo, optereenja kojem zamajac su izloeni - Razvodni40

Preporuke za izvoenje nastave - Simulirati rad etvorotaktnih i dvotaktnih motora na fizikom modelu

- Na fizikom modelu motora mjeriti prenik i hod klipa i izraunavati radnu zapreminu motora. - Simulirati rad razvodnog mehanizma. - Prezentovati raunarsku simulaciju rada motora

Informativni ciljevi i sadraji uenik mehanizam: ventilski sklop, bregasto vratilo, podizai ventila, vieventilska tehnika, varijabilni razvod

Formativni ciljevi uenik - Detaljno objanjava vrste i funkciju elemenata razvodnog mehanizma - Analizira emu razvoda motora - Uoava znaaj podeavanja trenutka otvaranja i zatvaranja ventila za kvalitet odvijanja radnog procesa u motoru - Razlikuje i karakterie savremena reenja raz vodnog mehanizma sa vie usisnih i izduvnih ventila i varijabilnim vremenom i visinom otvaranja ventila



Usisni i izduvni sistem Upoznaje, razumije, objanjava: - Usisne cijevi i kolektori - Vazduni filteri - Izduvne cijevi i kolektori - Preistai izduvnih gasova kataizatori, filteri estica - Priguivai buke - Turbokompresorska grupa - Poznaje zakonske propise iz oblasti izduvne emisije

- Uoava uticaj oblika usisne ins talacije na stepen punjenja mo tora - Razlikuje vrste vazdunih filtera i znaaj njihovog odravanja - Razlikuje naine preiavanja izduvnih gasova, vrste i grau katalizatora i filtere estica - Uoava ulogu turbokompresora i prednosti natpunjenja motora Sistem za napajanje gorivom Upoznaje, razumije, - Definie osnovne karakteristike objanjava: goriva koja se - Goriva: vrste, koriste u motorima toplotna mo, sus otpornost na41

- Uvia vanost ouvanja ovjekove okoline

- Ulogu katalizatora i filtera estica razmatrati u irem ekolokom kontekstu - Pri prezentovanju zakonskih propisa iz oblasti izduvne emisije potencirati stalno pootravanje evropskih propisa (kroz uporeenje EURO IIV normi)

- Razvija osjeaj za urednost

Informativni ciljevi i sadraji uenik detonaciju (oktanski broj), sposobnost samopaljenja (cetanski broj), aditivi za goriva - Rezervoar za gorivo - Pumpa za gorivo - Filteri za gorivo Sistem za napajanje gorivom Benzinskih motora: - Karburatorski sistem: uloga, princip rada, vrste, elementi karburatora, odravanje - Sistemi za ubrizgavanje benzina u usisne kanale - Direktno ubrizgavanje benzina Sistem za napajanje gorivom dizel motora: - Direktno i indirektno ubrizgavanje, slojevito sagorevanje (Mpostupak) - Pumpa visokog pritiska linijska i rotaciona - Regulatori koliine ubrizganog goriva: centrifugalni, vakuumski i hidraulini - Regulatori predubrizgavanja - Brizgaljke - Odravanje sistema za napajanje gorivom dizel motora - Savremrni sistemi napajanja

Formativni ciljevi uenik - Uoava i pojanjava funkciju i nain rada elemenata za dovod goriva - Analizira razlike u sistemu dovoda goriva kod benzinskih i dizel motora - Detaljno objanjava ulogu elemenata karburatorskog sistema i principe odravanja - Detaljno objanjava ulogu elemenata sistema za ubrizgavanje benzina - Uoava i objanjava razlike u izvedbi pojedinih sistema ubrizgavanja u usisne kanale - Uporeuje sisteme za direktno ubrizgavanje i ubrizgavanje u usisne kanale - Objanjava ulogu i karakteristike sastavnih djelova sistema za ubrizgavanje kod dizel motora, - Uoava principe redovnog odr avanja sistema za napajanje dizel motora gorivom

Socijalizacijski ciljevi uenik - Uvia znaaj korienja bezolovnih I eklokih goriva na zatitu zdravlja I okoline


42

Informativni ciljevi i sadraji uenik Podmazivanje motora Upoznaje, razumije, objanjava: - Maziva: vrste, karakteristike, podjela prema namjeni i viskoznosti, oznake - Podmazivanje pljuskanjem - Podmazivanje pod pritiskom - Filteri za ulje - Pumpa za ulje, sigurnosni ventil, indikator pritiska - Kontrola, zamjena i izbor ulja Hlaenje motora Upoznaje, razumije, objanjava: - Hlaenje tenou - Tenosti za hlaenje - Ventilator - Pogon I ukljuivanje ventilatora, termostat, termoprekida, hladnjak, pumpa - Vazduno hlaenje - Odravanje sistema za hlaenje Elektroureaji - Zna ulogu i princip rada svih elektroureaja - Poznaje elemente sistema za ba terijsko paljenje: indukcioni kalem (bobinu), razvodnik paljenja, prekida paljenja, kondenzator, svjeice, alaser, alternator, regulator uglja pretpaljenja

Formativni ciljevi uenik - Uoava neophodnost podmazivanja pokretnih djelova motora - Detaljno objanjava ulogu elemenata sistema za podmazivanje motora - Razlikuje motorna ulja od transmisionih, ulja za dizel od ulja za benzinske motore, ita oznake ulja po SAE i API - Detaljno objanjava ulogu sastavnih djelova i nain rada otvorenog i zatvorenog sistema hlaenja motora tenou - Uova ulogu odravanja sistema za hlaenje motora, mogue uzroke nepravilnosti u radu sistema i nain otklanjanja - Uoava probleme u startovanju ili radu motora do kojih dolazi usled nepravilnog funkcionisanja pojedinih elektroureaja

Socijalizacijski ciljevi uenik - Razvija osjeaj o vanosti preciznosti u radu


- Razvija osjeaj o znaaju potovanja propisa I uputstava proizvoaa

- Merenje temperaturu mrnjenja rashladne tenosti, sa i bez dodatka antifriza

43

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - Jankovi, D., Janiijevi J.: Tehnologija obrazovnog profila za automehaniare, Zavod za udbenike, Beograd, - Lenasi J., Ristanovi T.: Motori I motorna vozila, Zavod za udbenike , Beograd - Buni, S.: Tehnika eksploatacija motornih vozila I, Saobraajni fakultet Beograd - Simi, D.: Motorna vozila, Zavod za udbenike , Beograd - Ristanovi, T. : Kontrola tehnike ispravnosti vozila, Zavod za udbenike , Beograd - Cevra: Motori i motorna vozila I, kolska knjiga, Zagreb - Cevra: Motori i motorna vozila II, kolska knjiga, Zagreb 6. Materijalni uslovi za izvoenje nastave - Nastava se realizuje u uionici koja je opremljena sa: raunarom sa multimedijskim paketom, A/V sredstva, grafoskop, diaprojektorom sa odgovarajuim slajdovima, softverom za simulaciju rada pogonskog motora i drugih sistema kao i tehnoloki postupak opravke motornih vozila, uzorci alata, modeli, eme sklopova i podsklopova maina, mjerni instrumenti . 7. Obavezni naini proveravanja i ocjenjivanja znanja - Znanje se u svakom klasifikacionom periodu provjerava i ocjenjuje usmeno i pismeno (test). 8. Profil strune spreme nastavnika i strunih saradnika Visoka struna sprema iz podruja mainstva 9. Povezanost predmeta Znanja - Habanje dijelova i sklopova na vozilu - Sistemi na vozilu - Sistemi na vozilu - Sistem za hlaenje motora - Sistem za upravljanje vozilom - Sistem za koenje - Sistem za oslanjanje vozila - Posebni ureaji na vozilu - Elektroureaji Povezanost sa Predmet Materijali Praktina nastava sa tehnologijom zanimanja Opte mainstvo Praktina nastava sa tehnologijom zanimanja Materijali Hidraulika i pneumatika drugim predmetima Znanja - Metali i legure - Mainski elementi - Mehanika - Ispitivanje materijala - Hidraulika - Pneumatika

- Osnove elektrotehnike i autoelektrike

- Elektrini ureaji na vozilu

44

1.2.6. PREDUZETNITVO 1. Naziv predmeta: PREDUZETNITVO 2. Broj asova po godinama obrazovanja i vrstama nastave Vrste nastave Praktina Teorija Vjebe nastava


Ukupno

33 33

33 33

3. Opti ciljevi nastave Kroz nastavu predmeta uenik e: - Razviti preduzetnike sposobnosti; - Stei osnovna znanja o razvoju biznis ideje; - Stei osnovna znanja o izradi biznis plana; - Stei osnovna znanja i vjetine za osnivanje i voenje privrednog drutva; - Razvijati sposobnost komunikacije na stranom jeziku i rad na raunaru; - Osposobiti se za rad u timu.

45

4. Sadraji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi Razred: TREI Informativni ciljevi i Socijalizacijski Formativni ciljevi sadraji ciljevi uenik uenik uenik Biznis ideja i biznis plan - Razvija kreativnost - Suoavajui Biznis ideja argumente kritiki - Upoznaje pojam procjenjuje biznis ideja kvalitet poslovne - Opisuje nastanak ideje u skladu sa - Razvija sposobnost biznis ideje postulatima postizanja - Nabraja i trinog poslovanja kompromisa opredjeljuje se za poslovnu ideju - Nabraja mogue vrste djelatnosti - Opisuje pojam biznis plan - Uvia vanost izrade biznis plana u kontekstu obezbjeivanja podrke, kako unutar samog privrednog drutva tako i od strane eksternih partnera (investitora, kreditora) - Razlikuje pojmove: vizija, misija, strategija - Kroz primjere obrazlae ciljeve privrednog drutva - Kroz primjere obrazlae postupak istraivanja trita na novom primjeru - Izvodi zakljuke o potencijalnoj konkurenciji - Izvodi zakljuak o potencijalnim kupcima/korisnici ma usluga - Vri opis proizvoda/usluge - Sprovodi postupak formiranja cijene proizvoda/usluge - Uporeuje mogue forme i sadraje reklamnog materijala46

Preporuke za izvoenje nastave - Poeljno je uenicima ukazati na primjere uspjenih preduzetnika - Organizovati gostovanje predstavnika realnog privrednog drutva - Primjena tehnika za unapreenje razmiljanja, npr. Eksperiment est eira - Kao model moe da poslui biznis plan realnog privrednog drutva - Pripremiti integralnu cjelinu od elemenata Biznis plana

- Razvija analitiko miljenje

- Razvija odgovornost u radu - Razvija komunikativnost, efikasnost u radu, marljivost i preciznost

Element biznis plana - Upoznaje pojmove: vizija, misija, strategija, ciljevi - Upoznaje postupak istraivanja trita

- Uoava vanost ouvanja zdrave ivotne sredine

- Razvija marljivost i preciznost

- Upoznaje pojam i elemente marketing miksa: proizvod, cijena, promocija i distribucija - Upoznaje pojmove marketing plan i plan prodaje


Formativni ciljevi uenik - Kroz primjere obrazlae mogue naine distribucije - Kroz primjere objanjava znaaj sprovoenja kontrole kvaliteta proizvoda/usluge - Kroz primjere obrazlae elemente finansijskog plana privrednog drutva - Izrauje plan ouvanja ivotne sredine za konkretno privredno drutvo - Oblikuje dinamiku realizacije biznis plana - Kritiki procjenjuje slabosti sainjenog biznis plana



- Opisuje elemente finansijskog plana privrednog drutva - Objanjava neophodnost ouvanja ivotne sredine - Rezimira biznis plan - Prezentuje biznis plan

Osnivanje preduzea - Opredjeljuje se za Ime privrednog ime privrednog drutva drutva u skladu sa - Nabraja mogua propisima i rjeenja za ime potujui principe privrednog drutva jednostavn-osti i jedinstven-osti - Oblikuje vizuelni Vizuelni identitet identitet privrednog drutva privrednog drutva - Upoznaje elemente i znaaj oblikovanja vizuelnog identiteta privrednog drutva - Popunjava Registracija formulare za privrednog drutva registraciju - Upoznaje postupak privrednog drutva registracije privrednog drutva - Sprovodi aktivnosti na pribavljanju - Opisuje mogue peata i tambilja oblike organizovanja privrednog drutva

- Razvija logiko miljenje i sposobnost za pravilno rasuivanje i zakljuivanje

- Pribliava se struci kroz praktian rad

- Rad u grupama: uenici predlau mogua rjeenja, a nakon toga kroz diskusiju donose odluku - Rad na raunaru: uenici koriste programe za obradu teksta i slika - Vjeba: izrada organogra-ma privrednog drutva

47

Informativni ciljevi i sadraji uenik Otvaranje rauna kod poslovne banke - Opisuje postupak otvaranja rauna kod poslovne banke

Formativni ciljevi uenik - Popunjava formulare za otvaranje rauna kod poslovne banke - Obavlja postupak otvaranja rauna kod poslovne banke - Uoava vanost potovanja poslovnog kodeksa privrednog drutva za njegov uspjean rad



Poslovni kodeks preduzea - Upoznaje pojam poslovni kodeks privrednog drutva - Nabraja elemente poslovnog kodeksa privrednog drutva - Pronalazi slinosti i Organizaciona razlike izmeu struktura privrednog razliitih tipova drutva organizacionih - Upoznaje tipove struktura organizacione privrednog drutva strukture privrednog drutva Poslovanje privrednog drutva - Pronalazi slinosti - Upoznaje razliite i razlike u nivoima nivoe upravljanja upravljanja privrednim privrednim drutvom drutvom - Upoznaje postupak - Popunjava prijavu zasnivanja radnog o slobodnom odnosa u radnom mjestu privrednom drutvu - Obavlja usmenu i - Nabraja i opisuje pisanu aktivnosti u okviru komunikaciju slube optih unutar privrednog poslova drutva i sa eksternim partnerima - alje, prima i rasporeuje potu i druge slubene materijale - Izrauje ponudu, - Upoznaje vrste i porudbenicu, elemente predraun, upit, dokumentacije raun i ostala koja prati poslove dokumenta iz nabavke i prodaje oblasti poslova nabavke i prodaje - Opisuje postupak - Kroz primjere obrauna zarada obrazlae nain

- Upoznaje zanimanje kroz praktian rad - Stie radne navike

- Kao model moe da poslui konkurs za prijem u radni odnos objavljen u dnevnoj tampi - Upotrebljava kancelarijsku opremu (telefon, fax, fotokopir aparat, skener, tampa) - Rad na raunaru: uenici koriste programe za obradu teksta, slika, kao i programe za elektronsku komunikaciju - Vjeba: izrada reklamnog materijala

- Razvija analitiko miljenje - Podstie razvoj odgovornosti

48

Informativni ciljevi i sadraji uenik - Opisuje nain obrauna poreza i doprinosa - Upoznaje blagajnike poslove - Upoznaje postupak plaanja dospjelih obaveza i naplate dospjelih potraivanja

Formativni ciljevi uenik obrauna zarada, poreza i doprinosa - Obavlja blagajnike poslove - Obavlja poslove plaanja dospjelih obaveza i naplate dospjelih potraivanja



5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - Vukoti V.: Preduzetnitvo i biznis, Ekonomski fakultet u Podgorici, 1996. - Bogdanovi D., Ivanievi G.: Osnovi ekonomije za prvi razred, Zavod za udbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2004. - Dragii D., Ili B., Medojevi B., Pavlovi M.: Osnovi ekonomije za drugi razred, Zavod za udbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2004. - Manojlovi J., Ignjatovi S.: Poslovna i slubena korespondencija za prvi razred, Zavod za udbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2005. - Rajovi R.: Osnovi prava za prvi razred, Zavod za udbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2004. - Publikacija Moj biznis Montenegro Biznis Alijansa, Podgorica, 2004. - Kako zapoeti sopstveni biznis Hauard Potit CID Podgorica, 1997. 6. Materijalni uslovi za izvoenje nastave - Uionica sa najmanje pet raunara snabdjevenih adekvatnom programskom opremom, fax, telefon, skener, tampa, fotokopir aparat. 7. Obavezni naini provjeravanja i ocjenjivanja znanja uenika - Provjeravaju se i ocjenjuju: - usmeni odgovori (najmanje jedna ocjena u svakom klasifikacionom periodu); - pisani radovi uenika (testovi, eseji, domai zadaci); - rad na vjebama (najmanje jedna ocjena u svakom klasifikacionom periodu). - Ocjenjuje se razumijevanje i zainteresovanost uenika za rad, urednost, preciznost, tanost, kreativnost i slino. - Zakljuna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih ocjena u klasifikacionom periodu. - Opta ocjena na kraju godine izvodi se iz zakljunih ocjena u pojedinim klasifikacionim periodima. 8. Profil strune spreme nastavnika i strunih saradnika - Visoka struna sprema diplomirani ekonomista.

49

9. Povezanost predmeta Povezanost sa drugim predmetima Predmet Znanja - Informatika Oblikovanje vizuelnog - Informacije u tekstualnom identiteta privrednog drutva vidu - Multimedijalno Usmena i pisana predstavljanje informacija komunikacija - Internet Odravanje internet sajta - Korienje raunarskih Izrada reklamnog materijala programa kao vida komuniciranja Znanja

50

1.2.7. PRAKTINA NASTAVA SA TEHNOLOGIJOM ZANIMANJA 1. Naziv predmeta: PRAKTINA NASTAVA SA TEHNOLOGIJOM ZANIMANJA 2. Broj asova po godinama obrazovanja i oblicima nastave: Vrste nastave Praktina Teorija Vjebe nastava 72 360 72 540 627 66 210 1527


Ukupno 432 612 627 1671

Praktina nastava- odjeljenje se dijeli na grupe do 16 uenika u prvom razredu, do 12 uenika u drugom i 8 uenika u treem razredu 3. Opti ciljevi nastave - Razvijanje osjeaja odgovornosti i preciznosti u radu, - Usvajanje osnovnih znanja o tehnolokim postupcima obrade materijala i izrade dijelova, - Usvajanje osnovnih znanja o motornim vozilima - Sticanje osnovnih znanja o vrstama i karakteristikama motornih vozila, - Ovladavanje strunom terminologijom, neophodnom za komuniciranje u struci, - Usvajanje znanja i vjetina o principu rada i namjeni motora i ureaja motornih vozila, - Ovladavanje znanjem i vjetinama iz oblasti odabira rezervnih djelova i alata, - Ovladavanje znanjem i vjetinama, neophodnim za podeavanje motora i ureaja, - Ovladavanje tehnolokim postupkom rastavljanja i sastavljanja podsklopova, sklopova i sistema motornog vozila i njihovim odravanjem - Upoznavanje sa standardima pri odravanju motornih vozila i ekonominim korienjem alata i djelova sistema - Sticanje praktinih znanja o pravilnoj dijagnostici kvarova sistema - Osposobljavanje za samostalno izvoenje posla, struno odluivanje, i usvajanje novih znanja na svom strunom podruju - Sticanje praktinih znanja o pravilnom korienju sredstava zatite na radu i zatite ivotne sredine.

51

4. Sadraj/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi Razred: PRVI Informativni ciljevi i Socijalizacijski Formativni ciljevi sadraji ciljevi uenik uenik uenik Radionica - Razvija osjeaj - Upoznaje radionicu i radna mjesta odgovornosti, - Upoznaje sredstva saradnje, ouvanja zatite i zatitu na zdravlja I okoline, radu urednosti, tanosti - Upoznaje sa I preciznosti, pripremom i materijalne odravanjem vrijednosti radnog mjesta, radnom i - Stie pozitivnu tehnolokom orjentaciju prema disciplinom zanimanju


- Uenici se upoznaju sa nainom pisanja dnevnika praktine nastave. - Svaki uenik samostalno vodi dnevnik. - Dnevnik se ovjerava na kraju kolske godine. - Uenik je duan da uva dnevnik praktine nastave iz svih razreda, jer se ovjereni dnevnici prilau uz prijavu na zavrni ispit i predstavljaju uslov za pristupanje ispitu. Vjebe - Mjerenja univerzalnim mjerilom sa nonijusom, dubinomjerom, mikrometrima za spoljno i unutranje mjerenje, komparatorom,

Mjerenje i kontrolisanje - Mjeri duine - Definie pojam radionikim mjerenja i lenjirima, metrima kontrolisanja i pantljikama - Navodi alate za - Pomou estara mjerenje duina i razliitih vrsta uglova i objanjava prenosi mjere sa princip rada sa radnog predmeta njima na alat i obrnuto - Mjeri duine univerzalnim mjerilom sa nonijusom - Mjeri dubine dubinomjerom - Mjeri mikrometrima za spoljno i unutranje mjerenje i za mjerenje dubina - Ispituje pravilnost obrtaja vratila, paralelnos povrina i drugo52

- Stie radne navike - Stie osjeaj preciznosti u radu

uenik komparatorom - Bira i pravilno kontrolie tolerancijskim mjerilima - Kontrolie povrine lenjirima i libelama Pribor za stezanje i pridravanje - Postavlja radni - Upoznaje se sa predmet u pribor priborom za za stezanje stezanje i - Stee radni pridravanje i predmet nainom njegove mehanikim primjene priborom (steznom - Navodi pravila glavom, stezanja mengelama, - Navodi i objanjava apama, pravila odravanja ekcentrima, i uvanja pribora oprugama) za stezanje i - Stee magnetima pridravanje - Pridrava radne predmete razliitim priborima za pridravanje (glave, drai, vratila, kljuevi) - Rastavlja, isti, podmazuje i sastavlja pribor za stezanje i pridravanje Ocrtavanje i obiljeavanje - Bazira radni - Objanjava pojam predmet i ocrtavanja i priprema povrinje obiljeavanja na za ocrtavanje metalu i njegovu - Koristei razliite primjenu alate crta i - Navodi alate za obiljeava zadate ocrtavanje i centre rupa, crta obiljeavanje na paralelne linije i metalu i linije paralelne ili objanjava nain upravne sa ili na rada sa njima ose predmeta, - Obrazlae pravila prenosi mjere na izbora alata i rada radni predmet, sa njima crta krugove i nanosi jednake podjeljke,53


Formativni ciljevi



- Podie tehniku kulturu

Vjebe - Stezanja (prihvatanja) raznih oblika obradaka razliitim priborima (steznom glavom, mengelama, apama, ekscentrima, oprugama)

- Stie osjeaj preciznosti u radu

Vjebe - Ocrtavanja pomou pribora i alata za ocrtavanje (magnetna prizma, lenjiri, igle za crtanje, estari, obiljevai, visinomjer, abloni).


Formativni ciljevi uenik biljeava slovima, brojevima, bojom, prenosi elemente sa crtea u datoj razmjeri na pripremak - Odrava alat, pribor za ocrtavanje i obiljeavanje - Pridrava se pravila zatite na radu Odreuje pravilnu visinu stege Bira turpiju u zavisnosti od kvaliteta obrade koji je zadat na radionikom crteu Obrauje povrine turpijanjem



Turpijanje - Upoznaje se sa pravilnim dranjem tijela pri obradi - Navodi vrste turpija, oblik zuba, vrste i finou nasjeka, - Objanjava nain rada sa turpijama Odsijecanje materijala - Nabraja vrste sjekaa i objanjava pravila rukovanja sjekaem - Navodi vrste makaza, uslove primjene, nain rada i pravila rukovanja

Vjebe - Turpijanje sa razliitim oblicima i nasjecima turpija.

Bira sjeka odgovarajue geometrije u zavisnosti od materijala Uvjebava rad sa sjekaem u poloenom i strmom poloaju Sijee limove runim i mainskim makazama - Nabraja vrste testera, nain rada - Sijee ipkasti materijal (elini, i pravila rukovanja plastini, bakarni, mesingani, keramiki) - Ree materijal runom i mainskom testerom - Ree tanke predmete testerom - Cisti i odrava maine, alat i pribor Buenje uputanje i razvrtanje - Nabraja alate i - Bira alate u54

- Razvija tehnoloku disciplinu

Vjebe - Odsijecanje materijala sjekaem, runim i mainskim makazama, runom i mainskom testerom.

- Stie osjeaj

Vjebe

Informativni ciljevi i sadraji uenik maine za buenje - Objanjava nain rada na builicama sa alatima za buenje, uputanje i razvrtanje - Razumije pojam reima rezanja - Navodi pravila pri buenju Rezanje navoja - Nabraja vrste alata za rezanje navoja i objanjava postupke rada sa njima

Formativni ciljevi uenik zavisnosti od zahtjeva na crteu - Zabuuje, bui, proiruje i razvre otvore i rupe na limovima, cilindrinim, prizmatinim radnim predmetima - isti i odrava radno mjesto - Runo urezuje i narezuje navoje - Urezuje navoje na builici - Uoava uticaj sredstva za podmazivanje na kvalitet navoja - Izrauje jednostavnije predmete struganjem na univerzalnom strugu (strue cilindre i konuse, ree navoje) - Odrava radno mjesto - Izrauje jednostavnije predmete glodanjem na univerzalnoj glodalici (ravna povrine, izrauje ljebove, konuse) - Odrava radno mjesto - Obrauje jednostavnije predmete bruenjem - Odrava radno mjesto

Socijalizacijski ciljevi uenik sigurnosti i preciznosti u radu

Preporuke za izvoenje nastave - Buenje, uputanje i razvrtanje

- Stie osjeaj o potrebi sistematike u radu

Vjebe - Runo urezuje i narezuje navoje.

Struganje - Nabraja vrste maina i alate za struganje - Objanjava pojam mjerodavni reim rezanja - Objanjava postupke rada pri rezanju Glodanje - Nabraja vrste maina i alate za obradu glodanjem. - Objanjava pojam mjerodavni reim rezanja - Objanjava postupke rada pri rezanju Bruenje - Nabraja vrste maina i alate za obradu bruenjem. - Objanjava pojam mjerodavni reim pri pruenju

Vjebe - Struganja jednostavnih oblika obradka na univerzalnom strugu.

- Stie osjeaj sigurnosti i preciznosti u radu

Vjebe - Izrauje jednostavnije predmete glodanjem na univerzalnoj glodalici (ravna povrine, izrauje ljebove i dr.) Vjebe - Izvodi osnovne operacije bruenja

- Razvija osjeaj odgovornosti prema potrebi pridravanja standarda u radu

55

Informativni ciljevi i sadraji uenik - Objanjava postupke rada pri bruenju Povrinska zatita - Objanjava procese kod korozije - Navodi uzroke korozije - Poznaje razliite vrste hemijskih prebvlaka na eliku i lakim metalima




- Povrinski zatiuje povrine: uljima i mastima, bojama i lakovima, prevlakama od plastinih masa, prevlakama od metalnih masa koji ne oksidiraju, hartijom za zatitu od korozije i na druge naine - Uoava karakteristike i ocjenjuje kvalitet metalnih zatitnih prevlaka - Ravna limove - Ravno savija ivice limova - Runo plastino oblikuje limove - Ispravlja profile i ice - Spaja limove zakivanjem - Razdvaja zakovane spojeve - Priprema materijal, priprema alat i izvodi meko lemljenje - Bira sredstva i pribor za tvrdo lemljenje i izvodi postupak - Razlikuje boce za vodonik i acetilen - Obrazlae funkciju redukcionih

- Uvia vanost ouvanja ovjekove okoline

Vjebe - Priprema (isti) povrine za zatitu i izvodi zatitu metalnih povrina premazima

Obrada limova - Poznaje funkciju i postupke ravnanja, savijanja, porubljivanja, previjanja i plastinog oblikovanja limova Zakivanje materijala - Nabraja vrste zakivanja i zakovice - Objanjava postupak zakivanja Lemljenje - Poznaje procese pri lemljenju, lemove, alate, sredstva za zatitu

- Uvia vanost pridravanja pravila zatite na radu

Vjebe - Obrade limova

Vjebe - Spaja limove hladnim zakivanjem - Stie osjeaj sigurnosti i preciznosti u radu Vjebe - Meko i tvrdo lemljenje

Zavarivanje - Objanjava procese zavarivanja - Razumije proces zavarivanja

- Potuje sistematinost u radu

Vjebe - Priprema predmeta i izvoenje zavarivanja, uz

56

uenik ventila, rad gorionika, proces voenja gorionika i ice, ulogu prakova i pasta - Uvjebava tehnike rada pri gasnom zavarivanju i sjeenju - Obrazlae princip rada aparata za elektroluno zavarivanje - Priprema predmet i izvodi zavarivanje Uvod u motorna vozila i motore - Razlikuje osnovne - Upoznaje se sa sastavne djelove, definicijom i sisteme i podjelom vozila, mehanizme vozila osnovnim - Razlikuje pojmovima i koncepcijska razvojem vozila i reenja pogona motora sus i vozila klasifikacijom vozila - Razumije koncepciju gradnje vozila - Navodi vrste i ulogu tehnike i radne dokumentacije vezane za motorno vozilo - Zna principe organizacije servisne i remontne slube i odravanja vozila i funkciju tehnikih pregleda - Zna ulogu i nain rada alata, ureaja i specijalne opreme za opravku, odravanje i kontrolu ispravnosti vozila. Automehaniarski alat i pribor - Upoznaje se sa - Vri ienje,57

Informativni ciljevi i sadraji uenik topljenjem, elektrinog zavarivanja i zavarivanja pod pritiskom

Formativni ciljevi


Preporuke za izvoenje nastave primjenu razliitih vrstaspojeva i zavara, - Ispitivanje zavarenih spojeva savijanjem i probom preloma

- Stie pozitivnu orjentaciju prema zanimanju

- Koristiti standard JUS M.NO.010 koji daje osnovne definicije i klasifikaciju drumskih vozila - Koristiti prospekte proizvoaa vozila za predstavljanje razliitih koncepcija gradnje vozila

- Stie pozitivnu

Vjebe

Informativni ciljevi i sadraji uenik automehaniarskim alatom i priborom (runi, univerzalni, specijalni) i mjernim alatom i priborima i razumije prin

Documents

3-03 Automehanicar