2010, ©EZB

Projeksiyon

CBS

Karadeniz Teknik Üniversitesi

Orman Fakültesi

CBS “Projeksiyon”

Prof.Dr. Emin Zeki BAŞKENT

2010, ©EZB

Projeksiyon

CBS

Elipsoid şeklindeki dünyanın bir düzlem üzerine

indirilmesi ve koordinatlarının matematiksel

dönüşümleridir.

Projeksiyon

Harita üç şekilde projeksiyonu yapılır

2)Silindirik

3)Konik

1)Planer-düzlem

2010, ©EZB

Projeksiyon

CBS Projeksiyon parametreleri

1. Projeksiyon tipi

2. Referans Sistemleri

3. Koordinat sistemi

4. Datum

2010, ©EZB

Projeksiyon

CBS 1.Projeksiyon tipleri

Projeksiyon karakterine göre

• Açı koruyan (conformal)

• Alan koruyan(equalarea)

• Uzunluk koruyan(equidistant)

Projeksiyon yüzeylerine göre

Yüzey cinsi Yüzeyin ortak noktaları Yüzeyin konumu

• Düzlem(Azimutal) Teğet Normal

• Silindir Kesen Transversal

• Koni Çok Yüzeyli Eğik

UTM, Transversal konumlu teğet konform silindirik projeksiyondur.

Lambert, teğet veya kesen normal konumlu konform konik projeksiyondur

Albers, teğet veya kesen normal konumlu alan koruyan konik veya silindirik

projeksiyondur

2010, ©EZB

Projeksiyon

CBS 2.Referans Sistemleri

1. Yatay konum için: Spheroid veya Ellipsoid

2. Yükseklik için: Geoid

Harita üzerindeki noktaların ve sahaların yerlerinin belirtilmesi için

kullanılan metotlara referans sistemleri denir.

1. Coğrafi Koordinat Sistemi: Meridyen ve paralel kullanılır

2. Georef Sistemi

3. Grid Koordinat Sistemi: 80°K-80°D 2°lik gridler (UTM)

3 tip harita referans sistemi vardır:

2010, ©EZB

Projeksiyon

CBS

Bir noktanın konumunun tanımlanabilmesi için koordinatlar

kullanılır. Bu koordinatlar tanımlı bir yer biçimi temel alınarak

tanımlanmışlardır. Bu tanımlı yüzey üzerindeki koordinatların

düzlem (harita) koordinatlara dönüştürülmesi için

projeksiyonlar kullanılır.

3.Koordinat sistemleri

• Bir haritadaki objeler aynı datumlu olmalı ve aynı referans

sisteminde tanımlı olmalıdır.

• Bunlar verilmemişse, farklı türde problemlerle karşılaşılır.

Örneğin uzunluk ve yükseklik farkı gibi.

2010, ©EZB

Projeksiyon

CBS Koordinat sistemi

Bir objenin yerinin belirlenmesinde kullanılır. Bunlar;

1. State Plane (lokal) koordinatları

2. UTM koordinatları

3. Coğrafi koordinatları

Analitik geometrideki 2-3 boyutlu sistemler kartezyen

koordinat sistemleri olarak bilinir.

2010, ©EZB

Projeksiyon

CBS Koordinat sistemleri

Sistem Koordinatlar Kullanım alanları

Dik koordinat sistemi x,y,z Matematik, günlük yaşam

Coğrafi Koordinat sistemi l=Boylam

ϕ=Enlem

denizcilik, havacılık, küçük

ölçekli haritalar

UTM E = Doğu

N = Kuzey

Askeri, global koordinat

sistemleri

WGS 84

(World GeodeticSystem)

x,y,z

Ölçme,gelecekteki

koordinatlar

2010, ©EZB

Projeksiyon

CBS UTM Koordinat sistemleri

• Kürenin, kendisine ekvatora teğet olan silindir izdüşümüdür. (1/250000 den küçük ölçekli haritalar kürenin silindire projeksiyonu ile elde

edilir ve bunlara kartografik projeksiyonlar denir. 1/250000 ve daha büyük

ölçekli haritalar ise elipsoidin düzleme tasviridir burada ara yüzey silindir

kullanılmaz ve bunkara jeodezik projeksiyonlar denir. Ülkemizde şu an

kullanılan 1/1000-1/250000 ölçekli haritalar bu sistemle üretilmiştir.)

• Dünya başlangıç meridyenleri 6°'de bir değişen 60 dilime

(zone) ayrılır

• Referans enlemi ekvatordur, uzunluk birimi metredir

• Her dilimin enlem genişliği 80° Kuzey, 80° Güney enlemidir.

• Her dilimin ayrı bir koordinat sistemi vardır

• Amerika Silahlı Kuvvetler tarafından üretilmiş

2010, ©EZB

Projeksiyon

CBS UTM koordinat sistemi

2010, ©EZB

Projeksiyon

CBS UTM Türkiye’de durum

1/1000 – 1/10000 haritalar 3° genişlikli ve 7dilim, dilim nosu yok!

Başlangıç boylamı mutlaka bilinmeli veya verilmeli

1/25000 – 1/1000 000 haritalar 6° genişlikli ve 4 dilime (zone) ayrılmış

27 33 39 45

Zone 35 Zone 36 Zone 37 Zone 38

30 36 42

2010, ©EZB

Projeksiyon

CBS

UTM Dilimleri -Türkiye

Zone 35

2010, ©EZB

Projeksiyon

CBS 4.Datum

“Dünya yüzeyinin matematiksel temsilidir”

1. Herhangi bir noktanın yatay ve düşey konumunu tanımlamak

için başlangıç alınan referans yüzeyidir (ITRF datumu için

dünyanın merkezi, ED50 datumu için Almanya Postdam)

2. Dünyanın haritalanmasında kullanılan koordinat sistemlerinin

oryantasyonunu sağlar.

3. Yer’in şeklini ve boyutunu tanımlar

4. Çok sayıda datum vardır, yanlış datumun kullanılması

metrelerce uzakta yanlış yere yönlendirir

ABD: NAD27, NAD83, NAD83 tercihan

Genel: WGS84 (bir çok GPS kullanır)

Türkiye: 2000 öncesi ED50, sonrası ise ITRF96 datumludur

2010, ©EZB

Projeksiyon

CBS

ArcCatalog: ArcCatalog’u açın (2000 yılı öncesi üretilmiş harita ise)

1) İlgili katmanın bulunduğu klasörü açın

2) İlgili katman üzerinde sağ tuşlayıp “properties” komutunu seçin

3) Spatial References” Edit komutunu tıklayın

4) “Select” daha önce tanımlanmış koordinat sistemini seçin

5) Projeksiyonlu koordinat sistemini ve UTM Other GCS’yi seçin

6) Burdan ilgili Datum ve Zone’u seçin. Trabzon için ED50 Datum 37 UTM zonu geçerli

Koordinat sistemi tanımlama

2010, ©EZB

Projeksiyon

CBS

ArcCatalog: ArcCatalog’u açın (2000 yılı sonrası üretilmiş harita ise)

1) İlgili katmanın bulunduğu klasörü açın

2) İlgili katman üzerinde sağ tuşlayıp “properties” komutunu seçin

3) Spatial References” Edit komutunu tıklayın

4) “Select” daha önce tanımlanmış koordinat sistemini seçin

5) Projeksiyonlu koordinat sistemini ve UTM WGS84’ü seçin

Koordinat sistemi tanımlama