FATİH

KOLEJİ1982

AVCILAR FATİH İLKÖĞRETİM OKULU

X

X

1- İSKELET1-İSKELET

2-EKLEM2-EKLEM

5-İSKELET VE KAS SAĞLIĞI

3-İSKELETİN GÖREVLERİ

4-KASLARIN YAPISI VE GÖREVLERİ

4-KASLARIN YAPISI VE GÖREVLERİ

2-NEDEN SOLUK ALIP VERİYORUZ?

2-NEDEN SOLUK ALIP VERİYORUZ?

1- KAN DOLAŞIMI

2-STETOSKOP

3-KAN VÜCUTTA NEDEN DOLAŞIR?3-KAN VÜCUTTA NEDEN DOLAŞIR?

VÜCÜDUMUZUN BİLMECESİNİ VÜCÜDUMUZUN BİLMECESİNİ ÇÖZELİMÇÖZELİM

ÜNİTE DEĞERLENDİRME SORULARI

X

*****DESTEK VE HAREKET*****

ÇEVREMİZDEKİ CANLILARA BAKTIĞIMIZDA HEPSİNİN HAREKET ETTİĞİNİ GÖRÜRÜZ

CANLILARIN ORTAK ÖZELLİKLERİNDEN BİRİ DE HAREKET ETMEKTİR.

İNSANIN HAREKETİNİ SAĞLAYAN YAPILAR;

İSKELETTE YER ALAN BAZI KEMİKLER, KEMİKLERİ SARAN KASLAR VE DE EKLEMLEDİR.

X

1.İSKELET:KEMİKLERDEN OLUŞAN VE EKLEMLERLE BAĞLANAN GÜÇLÜ DESTEK YAPIYA İSKELET DENİR.KEMİK ÇEŞİTLERİ:YETİŞKİN BİR İNSANIN İSKELETİNDE YAKLAŞIK OLARAK 206 KEMİK BULUNUR.İSKELETİ OLUŞTURAN KEMİKLER ŞEKİL VE BÜYÜKLÜK BAKIMINDAN FARKLIDIR.BU KEMİKLER UZUN,KISA VE YASSI KEMİKLER OLMAK ÜZERE ÜÇ ÇEŞİTTİR.UZUN KEMİKLER :İKİ UCU ŞİŞKİN,BOYLARI UZUN,SİLİNDİRİK ŞEKİLİ KEMİKLERDİR.KOL VE BACAKLARDA BULUNUR.KOLDAKİ PAZU KEMİĞİ,BACAĞIMIZDAKİ UYLUK KEMİĞİ UZUN KEMİKLERDENDİR.KISA KEMİKLER :BOYLARI KISA KÜBİK KEMİKLERDİR.EL VE AYAK BİLEK KEMİKLERİ İLE OMURLAR KISA KEMİKLERE ÖRNEKTİRLER.YASSI KEMİKLER :KALINLIĞI AZ,LEVHA ŞEKLİNDEKİ KEMİKLERDİR.KAFATSI KEMİĞİ,KALÇA KEMİĞİ,KABURGALAR VE GÖĞÜS KAFESİ KEMİĞİ YASSI KEMİKLERDİR.

X

KEMİĞİN YAPISI :KEMİKLERİN DIŞI BEYAZ RENKLİ OLUP KEMİK ZARI İLE ÖRTÜLÜDÜR.KEMİK ZARI KEMİĞİN ENİNE KALINLAŞMASINI SAĞLAR.KIRILMA VE ÇATLAMALARDA KEMİĞİ KORUR.KEMİK ZARININ ALTINDAKİ SERT TABAKA KEMİĞİN SAĞLAMLIĞINI SAĞLAR VE KEMİĞE ŞEKİL VERİR.UZUN KEMİKLERİN ORTASINDA SARI İLİK BULUNUR.UZUN KISA VE YASSI KEMİKLERDE KEMİK ZARI SERT KEMİK VE SÜNGERİMSİ KEMİK BULUNUR.YALNIZ UZUN KEMİKLERDE KEMİK KANALI VE SARI İLİK BULUNUR.

X

İSKELETİN YAPISI :

İSKELETİMİZ DÖRT TEMEL BÖLÜMDEN OLUŞUR.

•KAFATASI

•OMURGA

•GÖĞÜS KAFESİ

•KOLLAR VE BACAKLAR

X

•KAFATASI :KEMİKLER BİRBİRİNE SIKICA BAĞLANMIŞTIR.YALNIZ ALT ÇENE KEMİĞİ YARI OYNARDIR.BEYİN KAFATASI İÇİNDE BULUNUR VE KORUNUR.

X

•OMURGA :

OMUR ADI VERİLEN 33 TANE KEMİĞİN ARKA ARKAYA DİZİLMESİYLE OLUŞUR.

OMURGANIN İÇİNDEKİ KANALDAN OMURİLİK GEÇER.

BOYNUN BİTİMİNDEN KUYRUK SOKUMUNA KADAR UZANAN KEMİKLERDİR.

X

•GÖĞÜS KAFESİ :

SIRT OMURLARI,12 ÇİFT KABURGA KEMİĞİ VE GÖĞÜS KEMİĞİNDEN OLUŞUR.

KALP VE AKCİĞER GÖĞÜS KAFESİNİN İÇİNDE BULUNUR VE KORUNUR.

X

•KOLLAR VE BACAKLAR :

HAREKETİMİZİN BÜYÜK BİR KISMINI BU KEMİKLERLE YAPARIZ.

KOL VE BACAKLAR GÖVDE İSKELETİNE KEMİK KÖPRÜLERLE BAĞLANIR.

X

NOT :

KOLLARDA PAZU,DİRSEK,ÖN KOL,EL BİLEK,EL TARAK VE PARMAK KEMİKLERİ BULUNUR.OMUZ KEMİKLERİ İLE GÖVDE İSKELETİNE BAĞLANIR.

NOT 1 :

BACAKLARDA UYLUK DİZ KAPAĞI BALDIR KAVAL AYAK BİLEK TOPUK VE PARMAK KEMİKLERİ BULUNUR.KALÇA İSKELETİ İLE GÖVDE İSKELETİNE BAĞLANIR.

X

VÜCUDUMUZUN GENEL ŞEKLİNİ VEREN KEMİKLER;UÇ UCA VEYA YAN YANA GELDİKLERİNDE GÖREV VE HAREKET DURUMLARINA GÖRE BAĞLANTI YAPARLAR.KEMİKLERİN BU BAĞLANTI YERİNE EKLEM DENİR.

**********EKLEM*********X

•OYNAR EKLEMLER:BU EKLEMLER KOL VE BACAK KEMİKLERİ ARASINDA BULUNUR.KOL VE BACAK KEMİKLERİ GÖVDE İSKELETİNE OYNAR EKLEMLERLE BAĞLANIR.•YARI OYNAR EKLEMLER :OMURGAYI OLUŞTURAN OMURLAR ARASI EKLEMLER İLE ALT ÇENE KEMİĞİ YARI OYNARDIR.•OYNAMAZ EKLEMLER :KAFATSI KEMİKLERİ,KALÇA KEMİKLERİ,BİRBİRİNE OYNAMAZ EKLEMLERLE BAĞLIDIR.

X

**** İSKELETİN GÖREVLERİ****

•VÜCUDA ŞEKİL VERİR.

•VÜCUDUN DİK DURMASINI SAĞLAR

•EKLEM VE KASLARLA BİRLİKTE HAREKETİ SAĞLAR.

•KAN HÜCRELERİNİ ÜRETİR.

•İÇ ORGANLARI DIŞ ETKENLERDEN KORUR.

•BAZI MİNERALLERİ DEPOLAR.

X

****KASLARIN YAPISI VE GÖREVLERİ****

İSKELETİ OLUŞTURAN KAMİKLER VE EKLEMLER KENDİ BAŞALRINA HAREKET EDEMEZLER.KEMİKLERİN EKLEM YERLERİNDEN HAREKET ETMESİNİ SAĞLAYAN KASLARDIR.İSKELTLE BİRLİKTE VÜCUDA ASIL ŞEKİL VERE KASLARDIR.

•KASLARIN GÖREVLERİ :

VÜCUDUN ŞEKLİNİ BELİRLERKEMİKLERİN HAREKET ETMESİNİ SAĞLAR.

X

•KASLARIN YAPISI :

LİFLİ BİR YAPIYA SAHİPTİRLERİSTEMLİ YA DA İSTEMSİZ ÇALIŞIRLAR.

KASILIP GEVŞEYEBİLİRLER.KASILIRKEN BOYLARI KISALIR.

* KASLAR KASILDIĞINDA BOYU KISALIR VE BAĞLI OLDUĞU KEMİĞİ ÇEKER.

* KASLAR GEVŞEDİĞİNDE BOYU UZAR VE BAĞLI OLDUĞU KEMİĞİ İTER.* KASLAR KASILMA

ÖZELLİĞİNE SAHİPTİR.

* KASLAR GEVŞEME ÖZELLİĞİNE SAHİPTİR.

X

HAREKETTE İSKELET VE KAS İLİŞKİSİ :

KASLAR KEMİKLERE BAĞLIDIR.KASLARIN KASILIP GEVŞEMESİYLE KEMİKLER EKLEM YERLERİNDEN HAREKET EDEBİLİRLER.BİR CİSMİ ELLE KADIRDIĞIMIZDA KOL KASLARININ İNCELENESİ BUNA EN GÜZEL ÖRNEKTİR.

********İSKELET VE KAS SAĞLIĞI*********

İSKELET VE KAS SAĞLIINI KORUMAK İÇİN ;DENGELİ BESLENMEK GEREKİR.YAŞA VE CİNSİYETE UYGUN SPOR YAPMAK GEREKİR.KEMİKLERİN GELİŞMESİ İÇİN D VİTAMİNİ, PROTEİNLİ BESİNLER, KALSİYUM VE FOSFOR İÇERİKLİ BESİNLER ALINMALIDIR.EĞRİ OTURULMAMALIDIR.AĞIR YÜK TAŞINMAMALIDIR.DAR VE YÜKSEK TOPUKLU AYAKKABILAR GİYİNİLMEMELİDİR.KIRIK ÇIKIK BURKULMALARDA DOKTORA GİDİLMEDİR.

X

*****SOLUK ALIP VERME*****

•SOLUK ALIP VERİYORUM:

BİR CANLININ YAŞMSAL FALİYETLERİNİ SÜRDÜREBİLMESİ İÇİN ENERJİYE İHTİYAÇ VARDIR.BU ENERJİNİN SAĞLANMASI İÇİN BESİNLERE İHTİYAÇ DUYULUR.OKSİJEN ALIP KARBONDİOLSİT VERME İLE GERÇEKLEŞEN OLAYA SOLUNUM ADI VERİLER.

SOLUNUM OLAYI : BURUN---YUTAK---SOLUK BORUSU---AKCİĞER

X

•BURUN :KOKU ALMA ORGANIDIR.HAVAYI ISITIR VE NEMLENDİRİR.İÇİNDEKİ KILLAR TOZ VE MİKROPLARI TUTARAK ALINAN HAVAYI TEMİZLER.HAVA BURUNDAN YUTAĞA GEÇER.

X

•YUTAK

AĞIZ VE BURUN ARKA TARAFTA YUTAĞA AÇILIR.HEM SİNDİRİM HEM DE SOLUNUM ORGANIR.

YEMEKLER YUTAKTAN YEMEK BORUSUNA HAVA İSE YUTAKTAN SOLUK BORUSUNA GEÇER.

X

•SOLUK BORUSUYEMEK BORUSUNUN ÖNÜNDE YER ALIR.ÜSTÜSTE DİZİLMİŞ KIKIRDAK HALKALARDAN OLUŞUR.HAVANIN AKCİĞERE İLETİLMESİNİ SAĞLAR.

X

• AKCİĞER

GÖĞÜS KAFESİ İÇİNDE BULUNURDIŞ ETKİLERDEN KORUYAN ZARA SAHİPTİR.

SAĞ VE SOL OLMAK ÜZERE İKİ TANEDİR.İÇ YÜZEYLERİ NEMLİDİR.

OKSİJEN GİRİŞİNİ KARBONDİOKSİT ÇIKIŞINI SAĞLAR.DİYAFRAM İLE BİRLİKTE ÇALIŞIRLAR.

NEFES ALIRKEN GENİŞLER

NEFES VERİRKEN BÜZÜŞÜR.

NEFES ALDIĞIMIZDA AKCİĞERLER GENİŞLER

NEFES VERDİĞİMİZDE AKCİĞERLER KÜÇÜLÜR

X

[[ NASIL NEFES ALIP VERİYORUZ ? ]]

BURUNDAN VE AĞIZDAN ALINAN HAVA, YUTAKTAN SOLUK BORUSUNA GEÇER. SOLUK BORUSUNDAN AKCİĞERE GELİR

X

----------SOLUK ALIP VERİRKEN AKCİĞERİMİZ NASIL ÇALIŞIR?--------

•SOLUK ALIRKEN :KABURGA KASLARI YUKARI DOĞRU KASILIR.DİYAFRAM AŞAĞI DOĞRU DÜZLEŞİR VE KASILIR.SONUÇTA GÖĞÜS KAFESİ VE AKCİĞER GENİŞLER.AKCİĞERE HAVA DOLAR.

•SOLUK VERİRKEN :KABURGA KASLARI AŞAĞI DOĞRU GEVŞER.DİYAFRAM YUKARI DOĞRU KUBBELEŞİR.SONUÇTA GÖĞÜS KAFESİ VE AKCİĞER DARALIR.AKCİĞERDEN HAVA DIŞARI ÇIKAR.

X

ŞİMDİ TELEVİZYONUMUZDAN HAVANIN VUCUDUMUZDAKİ HAREKETİNİN ANİMASYONUNU İZLEYELİM.

X

X

X

X

: OKSİJEN :KARBONDİOKSİT

:TOZ HAVA

X

HAVAYI BURNUMUZ İLE ALIRIZ.

X

BURNUMUZUN İÇİNDEKİ TÜYLER HAVANIN İÇİNDEKİ TOZU TUTAR .

BÖYLECE TOZLAR DİĞER ORGANLARA GEÇMEZ .

X

HAVA DAHA SONRA YUTAĞA GEÇER .

X

YUTAKTAN ÇIKAN HAVA GIRTLAĞA GEÇER .

X

GIRTLAKTAN ÇIKAN HAVA NEFES BORUSUNA GEÇER .

X

SOLUK BORUSUNDAN ÇIKAN HAVA AKCİĞERLERE GEÇER .

X

HAVADAKİ OKSİJEN ALINIR VE KARBON DİOKSİT YOLLANIR.

X

AKCİĞERLERDE SÜZÜLEN HAVA AĞIZDAN DIŞARIYA VERİLİR.

X

----------NEDEN SOLUK ALIP VERİYORUZ-------BİR KAÇ GÜN YEMEK YEMEDEN YAŞAYABİLİRİZ AMA BİR KAÇ DAKİKA SOLUK ALMADAN YAŞAYAMAYIZ.HAREKET ETMEK İÇİN ENERJİYE İHTİYAÇ VARDIR.BU ENERJİYİ BESİNLERDEN ALIRIZ.SOLUK ALIRKEN HAVADAKİ OKSİJEN AKCİĞERLERDEN KANA GEÇER.TÜM VÜCUDA KANLA GEÇEN OKSİJEN BESİNLEDEKİ ATIK GAZLARI DIŞARIYA KARBONDİOKSİT YARDIMIYLA ATIYOR.KARBONDİOKSİTİN VÜCUTTAN ATILIRKEN İZLEDİĞİ YOL ŞÖYLE GERÇEKLEŞİYOR:

KANLA VÜCUTTA TOPLANIR---AKCİĞERE TAŞINIR---SOLUK BORUSUNA GİDER---GIRTLAKTAN GEÇER---BURUNDAN DIŞARI ÇIKAR.

NOT :SOLUNUM YAPMAMIZIN TEMEL NEDENİ VÜCUDUMUZA GEREKLİ OLAN ENERJİYİ ELDE ETMEKTİR.*******SOLUNUM YOLU İLE BULAŞAN HASTALIKLAR ŞUNLARDIR******NEZLE-GRİP-ZATÜRE-BRONŞİT-VEREM-SUÇİÇEĞİ-BOĞMACA-MENENJİT*******BU HASTALIKLARDAN KORUNMAK İÇİN NELER YAPMALIYIZ********BU HASTALIĞA YAKALANANLARLA AYNI ORTAMDA DURMAMALIYIZ.SOLUDUĞUMUZ HAVANIN TEMİZ OLMASINA DİKKAT ETMELİYİZ.SİGARA İÇMEMELİ,İÇİLEN YERDE DE BULUNMAMALIYIZ.HASTALIKLARLA İLGİLİ AŞILARIMIZI YAPTIRMALIYIZ.

X

******KANIN VÜCUTTA DOLAŞIMI******

DIŞARIDAN ALINAN BESİNLER VE OKSİJEN VÜCUDUMUZUN HER YERİNE TAŞINIR.

VÜCUT BESİNLERİ OKSİJENLE BERABER TÜKETİR.BUNUN SONUCUNDA ATIK MADDELER VE KARBONDİOKSİT BOŞALTIM ORGANLARINA TAŞINIR.BU TAŞIMA OLAYINA BOŞALTIM DENİR.

BOŞALTIM ,ORGANLAR ARASINDAKİ MADDE İLETİMİNİ SAĞLAR.

TAŞIMA SIVISI KANDIR.KAN, KALPTEN POMPALANDIKTAN SONRA BÜTÜN VÜCUDU DOLAŞI TEKRAR KALBE GERİ DÖNER.DOLAŞIM ELEMANLARI KAN,KALP VE DAMARLARDIR.

X

--------------KAN------------------SİNDİRİLMİŞ BESİNLERİ VE OKSİJENİ VÜCUDUN HER YERİNE TAŞIR.KARBONDİOKSİTİ VE ZARARLI MADDELERİ AKCİĞERE VE BÖBREKLERE TAŞIR.İÇİNDE BESİN VE OKSİJEN OLAN KANA TEMİZ KAN DENİR.KARBONDİOKSİTİ FAZLA OLAN BESİNİ AZ OLAN KANA DA KİRLİ KAN DENİR.KANIN İÇİNDE KAN SERUMU VE ÜÇ FARKLI YAPI BULUNUR.KAN SERUMU KANIN SIVI KISMIDIR,GÖREVİ SİNDİRİLMİŞ BESİNLERİ VÜCUDA TAŞIR.KANIN YAPISINDA ALYUVARLAR,AKYUVARLAR VE KAN PULCULARI OLAMAK ÜZERE ŞEKİLLERİ VE GÖREVLERİ FARKLI OLAN YAPILAR BULUNUR.BU YAPILAR KIRMIZI KEMİK İLİĞİNDE ÜRETİLİR.•ALYUVARLAR:KIRMIZI RENKTEDİR.OKSİJEN VE KARBONDİOKSİT TAŞIR.•AKYUVARLAR:BEYAZ RENKLİ YAPIDADIR.VÜCUDU MİKROPLARA KARŞI KORUR.•KAN PULCUKLARI:BİR YERİMİZ KESİLDİĞİNDE KANI PIHTILAŞTIRARAK KAN KAYBINI ÖNLER.

X

SAĞ KULAKÇIK

SAĞ KARINCIK

SOL KULAKÇIK

SOL KARINCIK

AORT ATARDAMARIÜST ANA TOPLARDAMARI

ALT ANA TOPLARDAMARI

AKCİĞER ATARDAMARI

AKCİĞER ATARDAMARI

SAĞ KULAKÇIK

SAĞ KARINCIK

SOL KULAKÇIK

SOL KARINCIK

AORT ATARDAMARI

ÜST ANA TOPLARDAMARI

ALT ANA TOPLARDAMARI

AKCİĞER ATARDAMARI

X

GÖĞÜS KAFESİ İÇİNDE İKİ AKCİĞER ARASINA YERLEŞMİŞ BİR ORGANDIR.ŞEKLİ SİVRİ UCU AŞAĞI DOĞRU OLAN BİR KONİYE BENZER.YAKLAŞIK OLARAK YUMRUĞUMUZ BİYİKLİĞİNDEDİR.KIRMIZI KASLARDAN YAPILMIŞ OLUP İSTEĞİMİZ DIŞINDA ÇALIŞIR.KALP ÜSTTE İKİ KULAKÇIK ALTTA İKİ KARINCIK OLMAK ÜZERE DÖRT ODACIKTIR.KALBE KAN GETİREN DAMARLAR KULAKÇIKLARA AÇILIR.VÜCUDA KAN TAŞIYAN DAMARLAR İSE KARINCIKLARDAN ÇIKAR.KALBİN SOL TARAFINDA TEMİZ KAN ,SAĞ TARAFINDA KİRLİ KAN BULUNUR.KALP KANI POMPALAYARAK VÜCUTTA DOLAŞIMINI SAĞLAR.

X*****************K-A-L-P******************

KALBİN ÇALIŞMASI KASILIP GEVŞEME ŞEKLİNDE OLUR.

KULAKÇIKLAR VE KARINCIKLARIN SIRA İLE KASILIP GEVŞERLER.

İKİ KARINCIK KASILIRKEN İKİ KULAKÇIK DA GEVŞERLER. BU DAKŞKADA 70-80 KERE TEKRAR EDER.

KULAKÇIKLARIN KASILMASI İLE SOL KARINCIKTAN TEMİZ KAN VÜCUDA, SAĞ KARINCIKTAN KİRLİ KAN TEMİZLEMEK İÇİN AKCİĞERE GİDER.

AYNI ANDA GEVŞEYENKULAKÇIKLARDAN, SOL KULAKÇIĞA AKCİĞERDEN GELEN TEMİZ KAN , SAĞ KULAKÇIĞA VÜCUTTAN GELEN KİRLİ KAN DOLAŞIR.BU TEMİZ VE KİRLİ KAN KULAKÇIKALRIN KASILMASI İLE GEVŞEYEN KARINCIKLARA DOLAR.YAŞADIĞIMIZ SÜRE ZARFINDA KANIN VÜCUTTA DOLAŞIMI DEVAM EDER.

Akciğer ToplardamarıAort

Akciğer Atardamarı

Alt Ana Toplardamarı

Kapı Toplardamarı

X************KAN DOLAŞIMI***********

VÜCUDUMUZDA ÜÇ ÇEŞİT DAMAR BULUNUR.BUNLAR ATARDAMAR,TOPLAR DAMAR VE KILCAL DAMARLARDIR.•ATARDAMARLARKARINCIKTAN ÇIKAN VE KALPTEN VÜCUDA KAN TAŞIYAN DAMARLARDIR.SOL KARINCIKTAN ÇIKAN ATARDAMAR TEMİZ KANI VÜCUDA TAŞIR.SAĞ KARINCIKTAN ÇIKAN ATARDAMAR KİRLİ KANI TEMİZLEMESİ İÇİN AKCİĞERE TAŞIR.•TOPLARDAMARKULAKÇIKLARA AÇILAN VE VÜCUTTAN KALBE KAN TAŞIYAN DAMARDIR.SOL KULAKÇIĞA AÇILAN TOPLARDAMAR AKCİĞERDE TEMİZLENEN KANI KALBE TAŞIR.SAĞ KULAKÇIĞA AÇILAN TOPLARDAMAR İSE VÜCUTTA KİRLENEN KANI KALBE TAŞIR.•KILCAL DAMARLAR:ATAR VE TOPLAR DAMARLAR ARSINDA YER ALAN İNCE DAMARLARDIR.VÜCUDUMUZU BİR AĞ GİBİ SARAR.VÜCUT İLE KAN ARSINDAKİ MADDE ALIŞVERİŞİ KILCAL DAMARLARDA GERÇEKLEŞİR

X*****************DAMARLAR************

KALBİN POMPLADIĞI KANI DAMARLARDA HİSSETMEMİZE NABIZ DENİR.SAĞLIKLI BİR İNSANDA NABIZ ATIŞI DAKİKADA 70-80 KADARDIR.KOŞMA, HEYECANLANMA VE HASTALANMA DURUMUNDA NABIZ ARTAR. BİR SÜRE SONRA NORMALE DÖNER.NABZIMIZI BOYUN, EL VE AYAK BİLEKLERİNDE KOLAYLIKLA HİSSEDERİZ.DOKTORLARIN KALP ATIŞLARINI VE AKCİĞERİN SESİNİ VE ÇALIŞMASINI DİNLEDİĞİ ALETE STETOSKOP DENİR.

X****************STETOSKOP*********

**DOLAŞIM ELEMANLARININ SAĞLIĞINI KORUMAK İÇİN NELER YAPMALIYIZ?**

DÜZENLİ VE DENGELİ BESLENMELİYİZ.HAREKET VE YÜRÜYÜŞLER YAPARAK DOLAŞIMIN DÜZENLİ OLMASINI SAĞLANMALIDIR.ALKOL VE SİGARA GİBİ ZARARLI ALIŞKANLIKLARDAN UZAK DURULMASILDIR.AŞIRI DAR GİYECEKLER DOLAŞIMI ENGELLER.KALBİN RAHAT ÇALIŞMASI İÇİN DAR GİYSİLER GİYİLMEMEMLİDİR.**********KAN YOLU İLE BULAŞAN HASTALIKLAR*************

AIDS, TETANOZ, KUDUZ, SITMA, SARILIK KAN YOLU ŞLE BULAŞAN HASTALIKLARDIR.BU NEDENLE ENJEKTÖRLER BİR DEFADAN FAZLA KULLANILMAMAMLIHASTAYA VERİLECEK KANIN MİKROP TAŞIYIP TAŞIMADIĞI İYİ BİLİNMELİDİR.

X

ÜNİTELERTIKLA

• MADDEYİ NİTELEYEN ÖZELLİKLER• NİTELEMEK NE DEMEKTİR?• MADDELERİ NİTELEMEK HEP KOLAY MIDIR?• MADDENİN NİTELİKLERİ VE KULLANIM

ALANLARI• MADDE, CİSİM, MALZEME, EŞYE, ALET

• KATLAR

• SIVILAR

• GAZLAR

• KÜTLE

• HACİM

• İNSALAR İŞLEYEREK MADDEYİ DEĞİŞTİREBİLİR

• DOĞA OLAYLARI MADDEYİ DEĞİŞTİREBİLİR

• ISINMA VE SOĞUMA

• HAL DEĞİŞİMİ

• BOZUNMA

• SAF MADDELER

• KARIŞIMLAR

• ÇÖZELTİLER

• ÇÖZÜNME

• SÜZME VE YÜZDÜRME

• MIKNATISLA AYIRMA

• BUHARLAŞMA

X

A) ÇEVREMİZDE SAYISIZ MADDELER VARDIR

D) MADDENİN DEĞİŞİMİ

F) MADELER DOĞADA KARIŞIK HALDE BULUNUR

G) KARIŞIMLAR AYRILABİLİR Mİ?

E) MADDENİN ISI ETKİSİYLE DEĞİŞİMİ

C) MADDENİN ÖLÇÜLENİLİR ÖZELLİKLERİ

B) MADDENİN HALLERİ

MADDEYİ TANIYALIM TESTİ (TIKLA)

ÇEVREMİZDE SAYISIZ MADDELER VARDIR

ÇEVREMİZDE GÖRDÜĞÜMÜZ CANLI CANSIZ ÇOK SAYIDA MADDE BULUNMAKTADIR.

ODAMIZIN YA DA SINIFIMIZIN PENCERESİNDEN DIŞARIYA BAKTIĞIMIZDA NELER GÖRDÜĞÜMÜZÜ LİSTELEYELİM VE BUNLARI ÖZELLİKLERİNE GÖRE GRUPLANDIRALIM.

ODALARIMIZIN PENCERELERİ CAM DEĞİL DE TAHTA OLSA YA DA SABAH KAHVALTIDA ÇAYIMIZA ŞEKER YERİNE TUZ ATSAYDIK NE OLURDU ?

X

MADDEYİ NİTELEYEN ÖZELLİKLER

• ÇEVREMİZDE ÖZELLİKLERİ BİRBİRİNDEN FARKLI CANLI YADA CANSIZ BİR ÇOK VARLIK BULUNUR.BUNLARA MADDE DENİR.

• BOŞLUKTA YER KAPLAYAN VE DE KÜTLESİ OLAN HER VARLIĞA MADDE DENİR.

• BEŞ DUYU ORGANLARIMIZLA MADDELERİN VARLIKLARINI ANLAYABİLİRİZ.

•DUYU ORGANLARIMIZLA MADDELERİ ÖZELLİKLERİNE GÖRE NİTELENDİRİRİZ.

NOT:

DUYU ORGANLARIMIZLA ALGILADIĞIMIZ ISI, SES, IŞIK, VE ELEKTRİK MADDE DEĞİLDİR.BUNLAR BİRER ENERJİ KAYNAKLARIDIR.

X

GÖZLÜK

CAM BARDA

KCAM

• MADDELERİN IŞIĞI GEÇİRGENLİKLERİNE GÖRE FARKLI ÖZELLİKLER GÖSTERİRLER.

• IŞIĞI TAM OLARAK GEÇİREN MADDELERE SAYDAM MADDE DENİR.

• IŞIĞIN BİR KISMINI GEÇİREN MADDELERE YARI SAYDAM MADDE DENİR.

• IŞIĞI GEÇİRMEYEN MADDELERE OPAK MADDE (SAYDAM OLMAYAN) DENİR.

• SU, SAYDAM; YAĞLI KÂĞIT, YARI SAYDAM; DUVAR OPAK MADDEDİR.

****SAYDAMLIK****

KORUYUCU MASKE

DUVAR VE KAPI

X

• ALTIN, GÜMÜŞ, ALÜMİNYUM, ÇELİK PARLAK MADDELERDİR.

• KÖMÜR, BETON, GİBİ MADDELER İSE MATTIR.

*******PARLAKLIK MATLIK*******

ALTIN

ELMAS && KÖMÜR

GÜMÜŞ

X

• ŞEKİL VERİLMESİ GÜÇ VE ÇİZİLMEYE DAYANIKLI MADDELERE SERT MADDEKOLAYCA ŞEKİL VERİLEN MADDELER YUMUŞAKTIR.

• DUVAR,ELMAS,KÖMÜR…SERT MADDEDİR

• PAMUK, LASTİK, YÜN, SÜNGER, YUMUŞAK MADDELERDİR.

********SERTLİK YUMUŞAKLIK********

KAYA

PAMUK

PAMUK

X

• KOLAYCA BÜKÜLEN MADDELER ESNEK MADDE DENİR.BÜKÜMESİ ÇOK ZOR OLAN MADDELERE BERK MADDE DENİR.

• LASTİK, OYUN HAMURU,CAM MACUNU ESNEK MADDEDİRKURŞUN KALEM,TAHTA,MAKAS BERK MADDEDİR.

*********ESNEK VE BERK***************X

SUYA BIRAKILAN BOŞ PET, KÂĞITTAN YAPILMIŞ OYUNCAKLAR SUDA YÜZERKENİÇİ SU DOLU ŞİŞE, TAŞ, DEMİR, ÇELİK GİBİ MADDELER SUDA BATAR.

*****SAĞLAM VE KIRILGANLIK******

ÇELİK VE CAM İKİSİDE SERT MADDEDİR.FAKAT ÇELİK SAĞLAM,CAM İSE KIRILGAN MADDEDİR.

*****SUYU ÇEKENLER VE ÇEKMEYENLER*****

NAYLONDAN YAPILMIŞ MADDELER, TAŞ,PLASTİK.. GİBİ MADDELER SUYU GEÇİRMEZLER.SÜNGERİMSİ ÖZELLİK TAŞIYAN MADDELER VE TOPRAK VE DE KÂĞITTAN YAPILAN MADDELER SUYU ÇEKERLER.

*****SUDA BATMA VE YÜZME******

SÜNGER

KUMAŞ

X

****MIKNATISLA ÇEKİLME ÖZELLİĞİ******DEMİR, NİKEL VE KOBALTTAN YAPILMIŞ MADDELER MIKNATIS TARAFINDAN ÇEKİLİR.PLASTİK, KÂĞIT, TAŞ, TAHTADAN YAPILAN MADDELERİ MIKNATIS ÇEKMEZ.

*******RENK VE KOKU**********BAZI MADDELER RENKLİ VE BAZI MADDELR RENKSİZDİR.BAZI MADDELERİ KENDİNE ÖZGÜ KOKULARINDAN TANIRIZSU,RENKSİZ; SÜT İSE BEYAZ RENKTEDİR.SU, HAVA, ŞEKER GİBİ MADDELERİN KOKULARU YOKTUR,SOĞAN SARIMSAK GİBİ MADDELERİN KOKULARI VARDIR.

******PÜRÜZLÜ VE PÜRÜZSÜZLÜK*******BAZI MADDELERİN YÜZEYLERİNE DOKUNULDUĞUNDA PÜRÜZLÜ (TIRTILLI)BAZI MADDELERİN İSE YÜZEYLERİ PÜRÜZSÜZDÜR(KAYGAN)CAM, MASA, KÂĞIT PÜRÜZSÜZ; HALI, TOPRAK, AĞAÇ PÜRÜZLÜDÜR.NOT: MADDELERİ NİTELEYEN ÖZELLİKLER AYIRT EDİCİ ÖZELLİKLER DEĞİLDİR.

X

1.MADDE, CİSİM, MALZEME, EŞYE, ALET

• HAM MADDE OLARAK KULLANILANLAR MADDE, MADDEDEN YAPILAN VE ÜZRİNDE ŞEKİLLENDİRME YAPILAN VARLIKLARDA CİSİMDİR.

• CAM BİR MADDE BARDAK İSE CİSİMDİR.

• CAM BARDAK GÜNLÜK HAYATTA KULLANILIDIĞINDA BİR EŞYADIR.ÇEKİÇ ÇİVİ ÇAKMAK İÇİN KULLANILDIĞINDAN ALETTİR.

• BAZI MADDELER YENİ BİR MADDE OLUŞTURMAK İÇİN BİR ARAYA GELİRLER.BİR ARAYA GELEN BU MADDELERE MALZEME ADI VERİLİR.

• ÇORBA YAPMAK İÇİN BİR ARAYA GELEN UN,SU,YAĞ,MERVİMEK BİRER MALZEMEDİR.

VARLIK ADI MADDE CİSİM EŞYA ALET MALZEME

SİLGİ

UN

PERDE

KUM

BIÇAK

X

• BİR ÜRÜN HANGİ AMAÇLA KULLANILACAKSA HAM MADDESİ ONA UYGUN SEÇİLMELİDİR.YOKSA ÜRÜN KULLANILAMAZ.• OYUN OYNAN TOP PLASTİKTEN DEĞİL DE DEMİRDEN YAPILSA OYNAN MAZDI.HAVLU SUYU EMİCİ ÖZELLİĞE SAHİP OLMASA İDİ KULLANILAMAZ OLURDU.

MADDELERİ NİTELEMEK HEP KOLAY MIDIR?

• MADDELELERİ NİTELEMEK HER ZAMAN KOLAY DEĞİLDİR.BAZI MADDELERİN İÇERİSİNDE SETRT,YUMUŞAK VE DE ESNEK MADDE KULLANILABİLİYOR, BUNLARI AYIRT ETMEK ZOR OLABİLİYOR.• BAZI MADDELERİ KESİN ÇİZGİLERLE SINIFLANDIRAMAYIZ.

MADDENİN NİTELİKLERİ VE KULLANIM ALANLARI

X

MADDE TABİATTA ÜÇ HALDE BULUNUR.KATI, SIVI VE GAZ HALİNDE BULUNUR.

***************KATILAR**************

BELİRLİ BİR ŞEKİLLERİ VARDIR.BELİRLİ BİR HACİMLERİ VARDIR.DIŞARIDAN Bİ ETKİ OLMASIĞI SÜRECE ŞEKİL VE HACİMLERİNİ KORURLAR.KATIYI OLUŞTURAN TANECİKLER BİRİBİRİNE ÇOK YAKINDIR.TAHTA, TAŞ,ÇELİK … VB MADDLER KATIDIRLAR.

NOT:KUM TUZ ŞEKER GİBİ KÜÇÜK TANELİ KATILAR SIVI MADDELER GİBİ BULUNDUKLARI KABIN ŞEKLİNİ ALIRLAR.

ŞEKER

MADDENİN HALLERİ : X

NOT :

SIVI MADDELERİN TANECİKLERİ KATILARA ORANLA DAHA SEYREKTİRLER.VE DAHA HIZLI HAREKET EDERLER.SIVI MADDELERİN TANECİKLERİ BİRBİRLERİNİN ÜZERİNDEN KAYARAK HAREKET EDERLER.BUNDAN DOLAYI AKIŞKAN ÖZELLİĞE SAHİPTİRLER.

********SIVILAR*********

BELLİ BİR HACİMLERİ VARDIR.BELLİ BİR ŞEKİLLERİ YOKTUR, BULUNDUKLARI KABIN ŞEKLİNİ ALIRLARSU, SÜT,BENZİN,ZEYTİNYAĞI,KOLONYAĞI…

X

BELLİ BİR ŞEKİLLERİ YOKTUR,BULUNDUKLARI KABIN ŞEKLİNİ ALIRLAR.BELLİ BİR HACMİ YOKTUR BULUNDUKALRI KABI TAMAMEN DOLDURURLAR.SU BUHARI, HAVA, OKSİJEN, AZOT GAZI…

NOT:GAZ MADDELERİN TANECİKLERİ KATI VE SIVILARA ORANLAR DAHA SEYREKTİ VE DAHA HIZLI HAREKET EDERLER.BU ÖZELLİKLERİNDEN DOLAYI SIKIŞTIRILABİLİRLER VE DE AKIŞKANDIRLAR.

NOT1:GAZ MADDLER SIKIŞTIRILINCA HACİMLERİ KÜÇÜLÜR.YANGIN TÜPLERİ, MUTFAK TÜPLERİ VE DALGIÇLARIN KULLANDIĞI TÜPLERDE GAZLAR SIKIŞTIRILMIŞ HALDEDİRLER.KOLONYA,PARFÜM GİBİ SIVI MADDELER BUHARLAŞIP GAZ HALİNE GEÇİP GAZ HALİNİ ALIRLAR.

X***************GAZLAR****************

MADDENİN ÖLÇÜLENİLİR ÖZELLİKLERİBÜTÜN MADDELERDE VAR OLAN VE ÖLÇÜLEBİLEN ÖZELLİKLERDİR.KÜTLE İLE HACİM MADDELERİN ÖLÇÜLEBİLEN ORTAK ÖZELLİKLERİNDENDİR.

KÜTLE :MADDE MİKTARININ ÖLÇÜSÜDÜR.KÜTLE BİRİMİ GRAM VEYA KİLOGRAMDIR. “g” VE “kg” SEMBOLLERİ İLE GÖSTERİLİR.SICAKLIK BASINÇ GİBİ DIŞ ETKİLERE BAĞLI DEĞİLDİR.MADDENİN KÜTLESİ HER YERDE AYNIDIR(DEĞİŞMEZ)1 kg = 1000g DIR.MADDELERİN KÜTLESİNİ ÖLÇMEK İÇİN EŞİT KOLLU TERAZİ KULLANILIR.

******KATILARIN KÜTLESİ NASIL ÖLÇÜLÜR ?******EŞİT KOLLU TERAZİ İLE ÖLÇÜLÜR. BİR KEFEYE ÖLÇÜLECEK AMDDE DİĞERİNE BİRİM KONU DENGE SAĞLANINCA ÖLÇÜM YAPILMIŞ OLUR.

******SIVILARIN KÜTLESİ NASIL ÖLÇÜLÜR?********İZLENECEK SIRA ŞU ŞEKİLDE OLUR.BOŞ KABIN KÜTLESİ ÖLÇÜLÜR. BUNA( DARA ) DENİR.SIVI BOŞ KABA KONUR.SIVI İLE BOŞ KAB BİRLİKTE TARTILIR.BUNA BRÜT KÜTLE DENİR.BRÜT KTLEDEN BOŞ KABIN KÜTLESİ ÇIKARILIR KALN İSE NET KÜTLEDİR.SIVININ NET KÜTLESİ = BRÜT KÜTLE – DARA

*********GAZLARIN KÜTLESİ NASIL ÖLÇÜLÜR***********SIVILARA BENZER ŞEKİLDE ÖLÇÜLÜR.ŞİŞİRİLMEMİŞ BİR BALONUN İÇERİSEN HAVA DOLDURULARAK SIVILARDA Kİ YOL İZLENEREK GAZLARIN KÜTLESİ HESAPLANIR.

X

KATILARIN

KÜTLELERİ EŞİT

KOLLU TERAZİ

İLE ÖLÇÜLÜR.

1.

2.

3.

5.

SIVILARIN KÜTLE

ÖLÇÜMLERİ

X

HACİMMADDENİN BOŞLUKTA KAPLADIĞI YERDİR.BİRİMİ GENELLİKLE LİTREDİR.(L) VEYA SANTİMETREKÜPTÜR (cm³) HACİM BİRİMLERİ 1000 ER 1000 ER BÜYÜR VE AYNI ŞEKİLDE KÜÇÜLÜR.KATI SIVI VE GAZLARIN HACİMLERİ FARKLI FARKLI ŞEKİLDE ÖLÇÜLÜR.

HACİM = EN X BOY X YÜKSEKLİK KATI MADDENİN HACMİ = SUYUN SON HACMİ – SUYUN İLK HACMİ

**************KATILARIN HACİMLERİ*****************DÜZGÜN ŞEKİLLİ KATILARIN HACİMLERİ ÖLÇÜLÜRKEN;DÜZGÜN ŞEKLE SAHİP OLAMAYAN KATILARIN HACİMLERİ DERCELİ SİLİNDİRLERLE ÖLÇÜLÜR.

******************TAŞIRMA KABI***************TAŞIRMA KABINDA İSE ÖNCE TAŞMA SEVİYESİNE KADAR SU DOLDURULUR.SONRA HACMİ ÖLÇÜLECEK CİSİM SUYA ATILIR.KATI MADDE KENDİ HACMİ KADAR SU TAŞIRIR.NOT:KUM, TUZ, ŞEKER GİBİ BAZI KATI MADDELERİN TANECİKLERİ ARASINDA BOŞLUK OLDUĞU İÇİN DERECELİ KAPLARDA OKUNAN DEĞERLER GERÇEK HACİM DEĞERLERİ DEĞİLDİR.

***********SIVILARIN HACİMLERİ NASIL ÖLÇÜLÜR***********DERECELİ SİLİNDİRLERLE ÖLÇÜLÜR VE VERİLER SIVININ HACMİNİ BELİRLER.BİRİMİ LİTREDİR (L) 1 LİTRE = 1000 MİLİLİTREDİR (ml)1 LİTRE = 1 (dm³) DESİMETREKÜPTÜR. 1 mL = 1 c m³

************GAZLARIN HACİMLERİ NASIL ÖLÇÜLÜR ************GAZLAR BULUNDUĞU KABI TAMAMEN DOLDURURLAR.GAZLARIN HACMİ BULUNDUĞU KABIN HACMİNE ŞİTTİR.GAZLARIN HACİMLERİ SICAKLIK VE BASINCA GÖRE DEĞİŞKENLİK GÖSTEREBİLİR.NOT :KATI SIVI VE GAZ MADDELERİN KÜTLE VE HACİMLERİ VARDIR.KÜTLE VE HACİM MADDENİN ÖLÇÜLEBİLİR ÖZELLİĞİDİR.

X

1.

2.

3.

4.

ab c

A X B X CDÜZGÜN GEOMETRİK CİSİMLER

GAZLARIN HACİMLERİNİN

ÖLÇÜMÜ YUKARIDA ŞEKİLDEKİ

GİBİDİR.

X

MADDENİN DEĞİŞİMİ

• İNSANLAR İŞLEYEREK MADDEYİ DEĞİŞTİREBİLİR

((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((( DOĞAL MADDELER )))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))

• DOĞADA KENDİ HALİNE BULUNA MADDELERE DOĞAL MADDE DENİR.• TAŞ, TOPRAK, İPEK, DERİ, MEYVE, SEBZE… DOĞAL OLARAK BULUNAN MADDELERDİR.• ÜRÜN ELDE ETMEK İÇİN KULLANILAN MADDELERE HAM MADDE DENİR.• HAM MADDENİN İŞLENMESİYLE ELDE EDİLEN ÜRÜNE İŞLENMİŞ MADDE DENİR.• HAM MADDE İŞLENDİKTEN SORA TÜKETİM MADDESİ OLARAK EN SON KULLANILIR.

BUĞDAY---UN---EKMEKPETROLÜN İŞLENMESİ İLE ELDE EDİLEN ÜRÜNLER BENZİN, GAZ YAĞI, UÇAK BENZİNİ, MOTORİN,FUEL-OİL VE KATRANA PETROL ÜRÜNLERİ DENİR.

*************************PETROL ÜRÜNLERİNİN KULLANILDIĞI YERLER***************************BENZİN: TAŞIMADA YAKIT OLARAK KULLANILIR.MAZOT: EVLERDE ISINMA VE TAŞITLARDA YAKIT OLARAK KULLANILIR.FUEL-OİL: KALORİFER YAKITI OLARAK VE ELEKTRİK ÜRETİMİNDE KULLANILIR.KATRAN : ASFALT YAPIMINDA VE PLASTİĞİN HAM MADDESİ OLARAK KULLANILIR.

(((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((( YAPAY MADDELER )))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))

DOĞAL MADDELER ÇEŞİTLİ NEDENLERDEN DOLAYI TÜKENDİĞİNİ GÖRÜYORUZ.BİLİNÇSİZ AVLANMA SONUCUNDA HAYVANLAR, BİLİNÇSİZ AĞAÇ KESİMİ İLE ORMANLAR YOK OLUYOR.BU NEDENLE DOĞAL MADDELERİN YERİNİ YAPAY MADDELER ALIYOR.NAYLON,PLASTİK, TEFLON, VİNLEKS GİBİ MADDELER YAPAY HAM MADDELERDİR.

X

MADDE DÖNÜŞÜMÜ1.BUĞDAYDAN EKMEĞE

1.AŞAMA2.AŞAMA

4.AŞAMA

3.AŞAMA

YAPAY MADDE

DOĞAL MADDE

X

DOĞA OLAYLARI MADDEYİ DEĞİŞTİREBİLİR

YAĞMUR, SEL, RÜZGAR, SICAKLIK FARKLARI, DEPREM VE VOLKAN PATLAMALARI, GİBİ DOĞA OLAYLARININ ETKİSİYLE MADDELER DEĞİŞİKLİĞE UĞRAR.BU OALYLAR SONUCUNDA YERYÜZÜNÜN ŞEKLİ DEĞİŞİR.

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX SULARIN ETKİSİ XXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

ŞİDDETLİ YAĞAN YAĞMUR VE SEL SULARI, TAŞI VE TOPRAĞI SÜRÜKLEYEREK GÖL VE DENİZLERE TAŞIR.AKARSULAR GEÇTİKLERİ YERLERDE DERİN YARIKLAR OLUŞTURUR.

XXXXXXXXXXXXXXXXXXX RÜZGARIN ETKİSİ XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

RÜZGAR VE FIRTINA TOPRAĞI SÜRÜKLER,KAYALARI AŞINDIRIR.KOPAN KAYA PARÇALARINI UFALAR, SÜRÜKLER VE ÇUKURLARI DOLDURUR.RÜZGAR DAHA ÇOK BİTKİ ÖRTÜSÜ OLMAYAN YERLEDE GÖRÜLÜR.(ÇÖLLERDE)

XXXXXXXXXXXXXXXXX SICAKLIK DEĞİŞİMİ XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

GÜNDÜZ ISINAN KAYAÇLAR GENİŞLER.GECE ANİ SICAKLIK DÜŞMESİ KAYAÇLAR BÜZÜŞÜR.SONUÇTA KAYAÇLARDA KIRIMLA VE ÇATLAMA OLUR.BU KAYAÇLARIN ARSINA GİREN KAR SULARI KAYAÇLARIN UFALANMASINA NEDEN OLUR.

X

SULARIN ETKİSİYLE PERİ BACALARI OLUŞUR

RÜZGAR VE YAĞMURUN ETKİSİYLE EROZYON OLUŞTU

SICAKLIK FARKLILIKLARI İLE OLUŞAN ÇATLAMALAR

RÜZGARIN ETKİSİYLE ÇÖLLERDE KUMLAR SÜRÜKLENİR

X

A) MADDENİN ISI ETKİSİYLE DEĞİŞİMİ

********ISINMA VE SOĞUMA********

• BİR CİSMİN SICAK MI SOĞUK MU OLDUĞUNU DOKUNARAK ANLAYABİLİRİZ.

• BİR ELİMİZİ SICAK SUYA DİĞER ELİMİZİ DE SOĞUK BİR SUYA BATIRALIM SONRA ILIK BİR SUYA BATIRALIM BİR MÜDDET SONRA İKİ ELİMİZİ BERABER BATIRALIM SICAK SUDA OLAN ELİMİZN ÜŞÜDÜĞÜNÜ SOĞUK SUDA OLAN ELİMİZN ISINDIĞINI HİSSEDERİZ. CİSİMLERİN SICAKLIKLARI KONUSUN DA DOKUNMA DUYUMUZ BİZİ YANILTABİLİR.

• BUNUN İÇİN TERMOMETRE İLE SICAKLIKLARI ÖLÇÜP DEĞERLENDİRME YAPARIZ.

• SICAKLIKLARI FARKLI OLAN İKİ MADDE BİR ARAYA GELDİĞİ ZAMAN SICAKLIĞI FAZLA OLAN MADDEDEN SICAKLIĞI AZ OLAN MADDEYE ISI AKIŞKANLIĞI OLUR.BUNUN SONUCUNDA SICAK OLAN SOĞUR SOĞUK OLAN İSE ISINIR.BUNA DA ISI ALIŞ VERİŞİ DENİR.

X

1.HAL DEĞİŞİMİMADDENİN HAL DEĞİŞTİRMESİ ISI İLE İLGİLİDİR.MADDELERİN ISI ALIŞ VERİŞİ İLE BİR HALDEN DİĞERİNE GEÇMESİ OLAYINA HAL DEĞİŞİMİ DENİR.

<<<<<<<<<<<<<<<<< ERİME VE DONMA >>>>>>>>>>>>>>>>>KATI BİR MADDENİN ISI ALARAK SIVI HALE GEÇMESİ OLAYINA ERİME DENİR.ERİMENİN GERÇEKLEŞTİĞİ SICAKLIĞA DA ERİME SICAKLIĞI DENİR.SIVI BİR MADDENİN ISI VEREREK KATI HALE GELMESİNE DONMA DENİR.DONMANIN GERÇEKLEŞTİĞİ SICAKLIPA DA DONA SICAKLIĞI DENİR.NOT :ERİME SICAKLIĞI KATILAR İÇİN DONMA SICAKLIĞIDA SIVILAR İÇİN AYIRT EDİCİ BİR ÖZELLİKTİR.AYNI MADDELERİN ERİME VE DONMA SICAKLIKLARI BİRBİRİNE EŞİTTİR.HER MADDENİN ERİEM VE DONMA SICAKLIKLARI BİR BİRİNDEN FARKLIDIR.ERİME VE DONAM OLAYLARI SONA ERENE KADAR SICAKLIK SABİT KALIR.BUZUN ERİME SICAKLIĞI 0 DERECEDİR. SUYUN DONMA SICAKLIĞI 0 DERECEDİR.

<<<<<<<<<<<<< BUHARLAŞMA VE YOĞUNLAŞMA >>>>>>>>>>>>>>>>>SIVI BİR MADDENİN ISI ALARAK GAZ HALİNE GEÇMESİNE BUHARLAŞMA DENİR.SIVI MADDENİN HIZLI BUHARLAŞMASINA DA KAYNAMA DENİR.GAZ BİR MADDENİN ISI KAYBEDEREK SIVI HALE GEÇMESİNE YOĞUNLAŞMA DENİR.YOĞUNLAŞMANIN GERÇEKLEŞTİĞİ SICAKLIĞA DA YOĞUNLAŞMA SICAKLIĞI DENİR.HER MADDENİN KAYNAMA VE YOĞUNLAŞMA SICAKLIĞI BİRBİRİNDEN FARKLIDIR.AYNI MADDENİN KAYNAMA VE YOĞUNLAŞMA SICAKLIKLARI AYNIDIR.

NOT : KAYNAMA SICAKLIĞI SIVILAR İÇİN YOĞUNLAŞMA SICAKLIĞI DA YOĞUNLAŞMA İÇİN AYIRT EDİCİ BİR ÖZELLİKTİR.KAYNAMA VE YOĞUNLAŞMADA SICAKLIK SABİT KALIR.BUHARLAŞMA HER SICAKLIKTA OLUR.

ISI ALIR

ISI VERİR

KATI SIVI GAZ

X

Erime

Donma

Buharlaşma

Yoğunlaşma

BUZ SIVI BUHAR

Dışardan verilen ısı enerjisi

Dışarıya bırakılan ısı enerjisi

X

BAZI KATI MADDELERİN ISI ALARAK ERİDİĞİNİ SIVI MADDELERİN İSE ISI VEREREK KATILAŞTIĞINI ÖĞRENDİK. ISI MADDENİN HAL DEĞİŞİMİNDE ÇOK BÜYÜK BİR ETKENDİR.

ŞEKER,ODUN,KAĞIT,EKMEK,KÖMÜR,SEBZE VE MEYVE GİBİ BAZI MADDELER ISI ALDIĞINDA ERİMEZ,ŞEKİLLERİNDE VE GÖRÜNTÜLERİNDE DEĞİŞİKLİKLER OLUŞUR BUNA BOZUNMA DENİR.

ŞEKERİN ISI ALARAK KÖMÜRLEŞMESİ, KÂĞIDIN ISI ALARAKKOYU RENGE DÖNÜŞMESİ BUNA ÖRNEKTİR.

ISI ETKİSİYLE GERÇEKLEŞEN YANMA VE PİŞME OLAYLARI MADDE DE BOZUNMAYA NEDEN OLUR.

BOZUNMA

NOT: BİR MADDE HAL DEĞİŞTİRİRKEN YAPISI DEĞİŞMEZ ÖZELLİKLERİNİ KAYBETMEZ.BOZUNMAYA UĞRAYAN AMDDELERİN YAPISI VE ÖZELLİKLERİ DEĞİŞİR.ISI ETKİSİYLE MADDELER HAL DEĞİŞTİRİR YA DA BOZUNUR.

X

BÜTÜN MADDELER TANECİKLİ YAPIDADIRLAR. BİR TELİ NE KADAR KÜÇÜK PARÇALARA BÖLSEN DAHİ KALAN MADDE YİNE PARÇALARA AYRILABİLİR.

MADELER DOĞADA KARIŞIK HALDE BULUNUR

ÇEKİRDEK

YÖRÜNGE

ELEKTRON

X

PROTON

NÖTRON

MADDENİN GÖZLE GÖRÜLEMEYEN VE BÜTÜN ÖZELLİKLERİNİ TAŞIYAN EN KÜÇÜK YAPI BİRİMİNE DENİR.

ATOM İKİ KISIMDAN OLUŞUR.

ATOM ÇEKİRDEĞİ:

ARTI YÜKLÜ PROTONLAR VE YÜKSÜZ PROTONLARDAN OLUŞUR.ÇEKİRDEĞİN YÜKÜNÜ PROTONLAR BELİRLER.

ÇEKİRDEK ÇEVRESİNDEKİ ELEKTRONLAR:

ATOM ÇEKİRDEĞİNİN ÇEVRESİNDE ENERJİ SEVİYESİ ADI VERİLEN YÖRÜNGELERDE EKSİ (-) YÜKLÜ ELEKTRONLAR VARDIR.PROTON SAYISI ELEKTRON SAYISINA EŞİT OLAN ATOMLARA NÖTR ATOM DENİR.NÖTR BİR ATOMDA ; PROTON SAYISI = ELEKTRON SAYISI

&&&&&&&&&& MADDENİN TEMEL TANECİKLERİ &&&&&&&&&&&&&&

ATOM:

X

AYNI YA DA FARKLI CİNS ATOMLARIN BİRLEŞMESİ İLE OLUŞAN TANECİKLERE MOLEKÜL DENİR.

OKSİJEN ATOMUNUN SEMBOLÜ (O) DUR. İKİ OKSİJEN ATOMU BİR ARAYA GELEREK (O₂) OKSİJEN MOLEKÜLÜ OLUŞUR.OKSİJEN MOLEKÜLÜ AYNI CİNS ATOMLARIN BİR ARAYA GELMESİ İLE OLUŞMUŞTUR.

2 TANE HİDROJEN ATOMU İLE 1 TANE OKSİJEN ATOMU BİR ARAYA GELEREK HAYATIMZIN EN ÖNEMLİ KAYNAĞI OLAN SUYU MEYDANA GETİRİR. (H₂O) MOLEKÜLÜ OLUŞTU

MOLEKÜL : X

(((((----------MADDELERİN SINIFLANDIRILMASI-----------)))))

BİLEŞİK

MADDE

SAF MADDE KARIŞIMLAR

ELEMENT HETOROJEN HOMOJEN

X

1.SAF MADDELERİÇİNDE YABANCI MADDE BULUNMAYAN AYNI CİNS ATOM YA DA MOLEKÜLLERİN OLUŞTURDUĞU MADDELERDİR.DEMİR,GÜMÜŞ,ALTIN,SU,YEMEK TUZU…GİBİSAF MADDELER İKİ GRUBA AYRILIR:

a)ELEMENTLERAYNI CİNS ATOMLARDANOLUŞURLARKENDİSİNDEN DAHA BASİT MADDELERE AYRIŞAMAZLARERİME, KAYNAMA, YOĞUNLUK GİBİ AYIRT EDİCİ ÖZELLİKLERİ VARDIR.SEMBOLLE GÖSTERİLİR.

ELEMENT SEMBOL ELEMENT SEMBOL

HİDROJEN H DEMİR Fe

OKSİJEN O GÜMÜŞ Ag

KARBON C KALSİYUM Ca

AZOT N MAGNEZYUM Mg

SODYUM Na ALÜMİNYUM Al

X

İKİ VE YA DAHA FAZLA ELEMENTİN BİRLEŞMESİ İLE OLUŞUR.EN KÜÇÜK YAPI BİRİMLERİ MOLEKÜLDÜR.KENDİNİ MEYDANA GETİREN ELEMENTLERE KİMYASAL YÖNTEMLERLE AYRILIRLAR.YOĞUNLUK,ERİME, KAYNAMA SICAKLIKLARI GİBİ AYIRT EDİCİ ÖZELLİKLERİ VARDIR.BİLEŞİĞİ OLUŞTURAN ELEMENTLERİN BİRLEŞME ORANLARI SABİTTİR.FORMİLLE GÖSTERİLİR. 2H + O = H2O ( SU )

BİLEŞİKLER

BİRDEN ÇOK SAF MADDENİN BİR ARAYA GELMESİYLE OLUŞAN MADDEYE KARIŞIM DENİR.AYRAN,HAVA,TOPRAK,KAYA,HAM PETROL,SÜT VE DONDURMA BİRER KARIŞIMDIR.ÖZELLİKLERİ :KARIŞIMI OLUŞTURAN MADDELER ÖZELLİKLERİNİ YİTİRMEZLERKARIŞIMI ÖZELLİĞİ, KARIŞIMI OLUŞTURAN SAF MADDELERİN ÖZELLİĞİNİ TAŞIR.LİMONATA LİMON GİBİ EKŞİDİR.ŞEKERLİ SU ŞEKER GİBİ TATLIDIR.KARIŞIMI OLURTURAN MADDELER ARASINDA BELLİ BİR MİKTAR YOKTUR.ÖĞNERĞİ ÇAYA İSTEDİĞİMİZ KADAR ŞEKER ATABİLİYORUZ.ŞEKERLİ SU GİBİ KARIŞANI GÖRÜNMEYENVE ÖZELLİKLERİ HER YERDE AYNI OLAN KARIŞIMLARA HOMOJEN KARIŞIM DENİR.KUMLU VE ZEYTİNYAĞLI SU GİBİ KARIŞANI AYRI KISIMLAR HALİNDE GÖRÜLEN VE ÖZELLİKLERİ HER YERDE AYNI OLMAYAN KARIŞIMLARA HETEROJEN KARIŞIM DENİR.

KARIŞIMLAR

X

BİR MADDENİN BAŞKA BİR MADDE İÇERİSİND ÇOK KÜÇÜK PARÇACIKLARA AYRILMASINA ÇÖZÜNME DENİR. BU TÜR KARIŞIMLARA HOMOJEN KARIŞIM DENİR.HOMOJEN KARIŞIMLARIN DİĞER ADI DA ÇÖZELTİDİR.ÇÖZELTİ, ÇÖZÜCÜ VE ÇÖZÜNEN OLMAK ÜZERE İKİ BİLEŞENDEN OLUŞUR.MİKTARI AZ OLAN BİLEŞENE ÇÖZÜNEN; MİKTARI FAZLA OLAN BİLEŞENE İSE ÇÖZÜCÜ DENİR.NOT: SU DOĞLAL BİR ÇÖZÜCÜDÜR.ÖZELİKLERİ:ÇÖZELTİLERİN ÖZELLİKLERİ HER YERDE AYNI OLUR.ÇÖZELTİDE ÇÖZÜNEN MADDE GÖZLE GÖRÜLMEZÇÖZELTİLER SAYDAM GÖRÜNÜMLÜDÜR. KOLA GİBİ BAZI ÇÖZELTİLER RENKLİ GÖRÜNÜMLÜDÜR.BAZI MADDELERİN ÇÖZÜNMESİNDE SICAKLIK ETKİLİDİR.HETOROJEN KARIŞIMLAR ÖZELLİKLERİ HER TARAFINDA AYNI OLMAYAN KARIŞIMLARDIR.KARIŞIMI OLUŞTURAN BİLEŞENLER AYRI KISIMLAR HALİNDE GÖRÜLÜR.NOT:SAF MADDELER HOMOJENDİR.HER HOMOJEN MADDE SAF OLMAYABİLİR.ÇÖZELTİLER DE HOMOJENDİR.ÇÖZELTİLER SAF MADDE DEĞİLDİR.

ÇÖZELTİLER

ÇAYA KONAN ŞEKER ERİR Mİ YOKSA ÇÖZÜNÜR MÜ ?ILIK LİMONA KONAN BUZ ERİR Mİ YOKSA ÇÖZÜNÜR MÜ?ERİME VE ÇÖZÜNME KELİMELERİ BİRBİRİNDEN FARKLI KAVRAMLARDIR.ERİME: KATI BİR MADDENİN ISI ALARAK SIVI HALE GEÇMESİ OLAYIDIR.ÇÖZÜNME: KATI BİR MADDENİN SIVI İÇERİSİNDE GÖRÜNMEYECEK KADAR KÜÇÜK PARÇALARA AYRILMASI DEMEKTİR.

ÇÖZÜNME

ŞİMDİ ÖĞRENDİKLERİMİZİ GÖRSEL OLARAK İZLEYELİM

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

DEĞERLENDİRME

1.Bir çok saf madde bir araya gelerek ………. Oluştururlar.2………….. Katı bir maddenin ısıtılarak sıvı duruma geçmesidir.3. ………… bir maddenin belli bir sıvı ve sıcaklıkta dağılmasıdır.4.Aşağıdakilerden hangisi karışımdır?a- kükürt b-nikel c- saf su d- çorba5- Aşağıdakilerden hangisi erimeye örnek olamaz?A-Karın erimesiB- Mumun erimesiC- Şekerin erimesiD- Dondurmanın erimesi

X

DEĞERLENDİRME

1.Bir çok saf madde bir araya gelerek Karışım Oluştururlar.2. ………. katı bir maddenin ısıtılarak sıvı duruma geçmesidir.3. ………… bir maddenin belli bir sıvı ve sıcaklıkta dağılmasıdır.4.Aşağıdakilerden hangisi karışımdır?a- kükürt b-nikel c- saf su d- çorba5- Aşağıdakilerden hangisi erimeye örnek olamaz?A-Karın erimesiB- Mumun erimesiC- Şekerin erimesiD- Dondurmanın erimesi

X

DEĞERLENDİRME

1.Bir çok saf madde bir araya gelerek Karışım Oluştururlar.2. Erime katı bir maddenin ısıtılarak sıvı duruma geçmesidir.3. ………… bir maddenin belli bir sıvı ve sıcaklıkta dağılmasıdır.4.Aşağıdakilerden hangisi karışımdır?a- kükürt b-nikel c- saf su d- çorba5- Aşağıdakilerden hangisi erimeye örnek olamaz?A-Karın erimesiB- Mumun erimesiC- Şekerin erimesiD- Dondurmanın erimesi

X

DEĞERLENDİRME

1.Bir çok saf madde bir araya gelerek Karışım Oluştururlar.2. Erime katı bir maddenin ısıtılarak sıvı duruma geçmesidir.3. Çözünme bir maddenin belli bir sıvı ve sıcaklıkta dağılmasıdır.4.Aşağıdakilerden hangisi karışımdır?a- kükürt b-nikel c- saf su d- çorba5- Aşağıdakilerden hangisi erimeye örnek olamaz?A-Karın erimesiB- Mumun erimesiC- Şekerin erimesiD- Dondurmanın erimesi

X

DEĞERLENDİRME

1.Bir çok saf madde bir araya gelerek Karışım Oluştururlar.2. Erime katı bir maddenin ısıtılarak sıvı duruma geçmesidir.3. Çözünme bir maddenin belli bir sıvı ve sıcaklıkta dağılmasıdır.4.Aşağıdakilerden hangisi karışımdır?a- kükürt b-nikel c- saf su d- çorba5- Aşağıdakilerden hangisi erimeye örnek olamaz?A-Karın erimesiB- Mumun erimesiC- Şekerin erimesiD- Dondurmanın erimesi

X

DEĞERLENDİRME

1.Bir çok saf madde bir araya gelerek Karışım Oluştururlar.2. Erime katı bir maddenin ısıtılarak sıvı duruma geçmesidir.3. Çözünme bir maddenin belli bir sıvı ve sıcaklıkta dağılmasıdır.4.Aşağıdakilerden hangisi karışımdır?a- kükürt b-nikel c- saf su d- çorba5- Aşağıdakilerden hangisi erimeye örnek olamaz?A-Karın erimesiB- Mumun erimesiC- Şekerin erimesiD- Dondurmanın erimesi

X

FİZİKSEL DEĞİŞİM:

MADDENİN YAPISININ VE FORMÜLÜNÜN DEĞİŞMEDİĞİ,FİZİKSEL HALİNİN VE ŞEKLİNİN DEĞİŞTİĞİ DEĞİŞİMDİR.

BUZUN ERİMESİ,CAMIN KIRILMASI,SUYUN DONMASI,KOLONYANIN BUHARLAŞMASI,KAĞIDIN YIRTILMASI…

*********MADDEDEKİ DEĞİŞİMLER NELERDİR?*********

NOT: HAL DEĞİŞİMLERİ VE KARIŞIM OLUŞUMLARI FİZİKSEL DEĞİŞİMDİR.

X

MADDELERİN YAPISIN DEĞİŞEREK,YENİ MADDELERİN OLUŞTUĞU DEĞİŞİMDİR.

KİMYASAL DEĞİŞİME UĞRAYAN MADDE TÜM ÖZELLİKLERİNİ KAYBEDER.ODUNUN YANMASI,DİNAMİTİN PATLAMASI,EKMEĞİN KÜFLENMESİ,SÜTÜN MAYALANMASI,DEMİRİN PASLANMASI,GÜMÜŞÜN KARARMASI,SÜTÜN EKŞİMESİ…

MUMUN ERİMESİ FİZKSEL BİR DEĞİŞİMDİR AMA YANMASI KİMYASAL DEĞİŞİMDİR.

KİMYASAL DEĞİŞİM:X

*****/////// KARIŞIMLAR AYRILBİLİR Mİ ?\\\\\\\*******

SÜZME :

SIVILAR İÇİNDE ÇÖZÜNEMEYEN KATILAR İÇİN KULLANILIR.DEMLENMİŞ ÇAYDA TANELERİ AYIRMAK İÇİN KULLANILIR.YOĞURTLA SUYUN BİRBİRİNDEN AYRILMASI İÇİN BU YÖNTEM KULLANILIR.

YÜZDÜRME:

BİRİBİRİ İÇİNE KARIŞMIŞ VE SUDA ÇÖZÜNEMEYEN İKİ KATI MADDE YÜZDÜRME YÖNTEMİ İLE AYRIŞTIRILABİLİR.

SÜZME VE YÜZDÜRME YÖNTEMİ:

X

BU YÖNTEM, SUYUN İÇİNDE ÇÖZÜNEN KATI MADDELERİ AYIRMAK İÇİN SUYUN KARIŞIMDAN UZAKLAŞMASIDIR.KATI MADDE SU İÇERİSİNDE ÇÖZÜNDÜĞÜ İÇİN SÜZME YÖNTEMİ KULLANMAYIZ.TUZLU SUYU BİRBİRİNDEN AYIRMAK İÇİN TUZLU SU ISITILIR SU BUHARLAŞIR TUZ KALI SU SOĞUTULUP TEKRAR KULLANILIR HALE GETİRİLİR. BUNA DAMITMA ADI DA VERİLİR.TUZ GÖLÜNDEN TUZ ELDE EDİLMESİ, ŞEKER PANCARINDAN ŞEKER ELDE EDİLMESİ VE DENİZ SUYUNDAN İÇME SUYU ELDE DİLMESİ BU YÖNTEMLE OLUR.

MIKNATISLA AYIRMA

MIKNATIS DEMİR NİKEL VE KOBALT GİBİ MADDELERİ ÇEKER.KARIŞIMI OLUŞTURAN MADDELER MIKNATIS TARAFINDAN ÇEKİLİYOR SABU YÖNTEMİ KULLANIRIZ.

BUHARLAŞTIRMA YÖNTEMİ

VÜC. BİL. ÇÖZ. VE MADDE GENEL DENEME İÇİN ((TIKLA))

X

İskeletin bölümlerini yazınız.

İskeletin görevlerini yazınız.1.

2.

3.

4.

1.

2.

3.

Kemik çeşitlerini yazınız.

1.

2.

3.

Aşağıdaki cümlelerden doğru olana “D” yanlış olana ”Y” yazınız.

( ) Kas demetleri kas liflerinden oluşur.

( ) Ağır ve uzun süreli sporlar iskelet ve kalp sağlığımız için faydalıdır.

( ) Kaslar bazen zıt çalışır.

( ) Sebze, meyve, et, süt ve yoğurt kemik gelişimi için faydalıdır.

( ) Kaburga kemikleri kısa kemiklerden oluşur.

( ) Omurgayı oluşturan kemiklerin her birine omur denir.

( ) İnsan vücudunda 206 kemik vardır.

Aşağıda verilen cümleleri verilen kelimelerle uygun bir şekilde eşleştiriniz.(12 puan )

uzun kısalır eklem

kemikler kaldıraç beyin

1. Kasılan bir kas …………………….

2. Vücudumuzda en sert yapılar ………………dir.

3. Kol ve bacaklarımızda çoğunlukla…………….kemikler bulunur.

4. İskeletimiz……………, akciğer ve kalp gibi organlarımızı korur.

5. Kol ve bacaklarda bulunan kemikler ………….gibi çalışır.

6. Kemiklerin birleşme yerine………...denir.

3 puan

4 puan

4 puan

(7 puan)

X

Solunum sırasında alınan hava hangi yolu izler?

K G N A B I Z J K

A K C İ Ğ E R A O

S Z C Ü Ğ T L B O

D A M A R P J U A

E R R Ö Ç A Ğ R G

M U N U L O S U R

E T Ü Ü Ğ R İ N U

T B Z B E K L E M

İ D O L A Ş I M O

DOLAŞIM AKCİĞER DAMAR

KAS DEMETİ BURUN OMURGA

SOLUNUM NABIZ EKLEM

Aşağıda verilen kelimeler tabloya ters, düz, yatay ve dikey yerleştirilmiştir. Bu kelimeleri bulabilir misiniz?

KOLAY GELSİN

Aşağıdaki cümlelerden doğru olana “D” yanlış olana ”Y” yazınız.

( ) Kanın damarlara yaptığı etkiye nabız denir.

( ) Kanın, damarlarda akış hızı değişmez.

( ) Kalp, kaslardan oluşan bir organdır.

( ) sevinç ve korku nabzı hızlandırır.

( ) soluk alma sırasında akciğerler küçülür.

Aşağıda verilen cümleleri verilen kelimelerle uygun bir şekilde eşleştiriniz. ( 8 puan)

gırtlak besin burun kanser

1. Ses telleri ……………. bulunur.

2. Sigaranın sebep olduğu en büyük hastalıklardan biri de …………..dir.

3. Solunumla alınan havayı temizleyen ve nemlendiren organa …………..denir.

4. ………………ve oksijen vücuda dolaşım sayesinde taşınır.

(5 puan)

(10 puan)

X

Maddenin Adı Mıknatısla Çekilir

Esnek Sert Kırılgan Mat Suda Batan Pürüzlü Saydam

Cam Tabak

Yağmurluk

Çay bardağı

Kalorifer peteği

Lastik

Tahta kaşık

Havlu

Sünger

Aşağıdaki maddeleri niteliklerine göre işaretleyiniz.

Hatice 600 ml hacmindeki suyun içerisine demir parçasını bırakıyor ve suyun seviyesi 875 ml’ ye yükseliyor. Buna

göre demir parçasının hacmi kaç ml’ dir?

Hasan darası 750 g olan tabağın içerisine su koyarak tekrar tarttığında bu defa 1300 g olduğunu

görüyor. Buna göre suyun net kütlesi kaçtır?

Birkan evlerinde bulunan pekmezin kütlesini ölçmek istiyor. Bunun için nasıl

bir yol izlemesi gerekir?

(10 puan)

( 6 puan) ( 6 puan)

( 10 puan)

X

Yukarıdaki resimle ilgili verilen soruları cevaplayınız.

a. Hangileri yapay maddedir? ( )

b. Hangileri doğal maddedir? ( )

c. Hangileri işlenmiş maddedir? ( )

d. Kaç tanesi canlı kökenlidir? ( )

e. Hangileri cisimdir? ( )

f. Hangileri eşyadır? ( )

g. Hangileri malzemedir? ( )

h. Hangileri alettir? ( )

i. Hangileri sıvı maddedir? ( )

j. Hangileri katı maddedir? ( )

A ) Sürahi B ) Çekiç C ) Süt D ) Yapma Çiçek E ) Ağaç

F ) Sandalye G ) Zeytin Yağı H ) Mısır I ) Göz Modeli K ) Reçel(10 puan)

X

ÜNİTELERTIKLA

KUVVET VE HAREKET TESTİ İÇİN (TIKLA )

X

1.HAREKETLİ VARLIKLARI GÖZLEYELİM• ÇEVREMİZDEKİ VARLIKLARIN BAZILARI HAREKETLİ BAZILARI DA HAREKETSİZDİR.• CANIZ VARLIKLAR HAREKETSİZKEN CANLI VARLIKLAR HAREKETLİDİR.• BİR CİSİM BULUNDUĞU NOKTADAN AYRILMIYORSA HAREKETSİZDİR.• BİR CİSİM BULUNDUĞU NOKTADAN KONUM DEĞİŞİYORSA HAREKETLİDİR.• SINIFTA TAHTAYA KALKAN ÖĞRENCİ OTURANA GÖRE HAREKETLİDİR.• İNSANLAR ZAMANDAN KAZANMAK İÇİN HAREKETLİ VARLIKLAR İCAT ETMİŞLERDİR.• BUNLARIN EN ÖNEMLİ OLANI İSE TEKERKLEĞİN BULUNMASIDIR.• AYNI HIZLA AYNI YÖNE GİDEN İKİ CİSİM HAREKETSİZMİŞ GİBİ ALGILANABİLİR.• DÜNAYNIN HIZININ SABİT OLMASI BİZE HAREKET ETMİYOR MUŞ GİBİ ALGILAMAMIZA NEDEN OLUR

X

1.VARLIKLARIN HAREKET ŞEKİLLERİ SINIF İÇERİSİNDE TAHTAYA GÖRE ÖĞRENCİLERİN BULUNDUĞU YERE KONUM ADI VERİLİR. BU DA KİŞİDEN KİŞİYE DEĞİŞKENLİK GÖSTERİR.HAREKET: BİR VARLIĞIN BAŞKA BİR VARLIĞA GÖRE YER DEĞİŞTİRMESİ OLARAK TANIMLANIR.BİR CİSİM SABİT KABUL EDİLEN BİR NOKTAYA GÖRE BULUNDUĞU YERDEN BAŞKA BİR YERE NOKTA İSE SON KONUM OLARAK ADLANDIRILIR.BİR CİSMİN HIZINI BULMAK İÇİN GİDİLEN YOLUN ZAMANA BÖLÜNMESİ İLE BULUNUR.

1 km = 1000m 1m = 100cm1 Saat = 60 dakika1 Saat = 3 600 Saniye

DURAN BİR CİSMİN HIZI SABİTTİR.YANİ 0 DIR.HAREKETLİ CİSİMLERİN HAREKETLERİ SIRASINDA İZLEDİKLERİ YOLA YÖRGE DENİR.BİR CİSMİN HAREKETİNİ HIZINA VE YÖRÜNGESİNE BAKARAK İKİ TÜRLÜ TANIYABİLİRİZ.

X

1.HIZINA GÖRE HAREKET ÇEŞİTLERİ:

BİR CİSMİN HIZI HAREKETİ SÜRESİNCE DEĞİŞMİYORSA, SABİT HIZLI HAREKET EDİYOR DEMEKTİR.GÜNEŞ SİSTEMİ BUNA EN GÜZEL ÖRNEKTİR.SAATİN AKREP VE YELKOVANI D A SABİT HAREKET EDEN CİSİMDİR.

SABİT HIZLI HAREKETLER:

X

1. HAREKET EDEN ARAÇLAR DEVAMLI SABİT HIZLA HAREKET EDEMEZLER.

2. AŞAĞIDAN YUKARIYA DOĞRU ATILAN TOP,KIRMIZI IŞIKTA DURMAYA ÇALIŞAN ARAÇ YAVAŞLAYAN HAREKET EDER.

3. YERE DÜŞMEKTE OLAN TOP CE KIRMIZI IŞIKTAN SONRA HAREKET EDEN ARAÇ DA HIZLANAN HAREKET EDİYOR DEMEKTİR.

HIZI DEĞİŞEN HAREKETLER:

HIZLANAN HAREKET

YAVAŞLAYAN HAREKET

X

YÖRÜNGESİNE GÖRE HAREKET ÇEŞİTLERİ :

DOĞRUSAL HAREKET

1.

2.

3.

YÜKSEKTEN BIRAKILAN CİSİMLER DOĞRUSAL HAREKET ETMİL OLURLAR.

X

EĞRİSEL HAREKET

1. 2. 3. 4.

1. 2.

BİR EĞRİ BOYUNCA HAREKET EDEN CİSİMLER EĞRİSELHAREKET ETMİŞ OLUR.

RESİMLERDE GÖRÜLDÜĞÜGİBİ.

X

DAİRESEL HAREKET

BİR NOKTA ETRAFINDA AYNI YÖNDE DÖNEN DÖNEN

CİSİMLER DAİRESEL HAREKET ETMİŞ OLURLAR.

RESİMLERDE ANLATILDIĞIÜZEREDİR.

1. 2. 3.

4.

X

ELİPS HAREKET

DÜNYAMIZIN GÜNEŞ ETRAFINDA YAPMIŞ OLDUĞU HAREKET ELİPS ŞEKLİNDEDİR.ELİPS;TEPE NOKTASINDAN BASIK ORTASI ŞİŞİK OLAN

GEOMETRİK ŞEKİLDİR.

X

3. CİSİMLERİ HAREKET ETTİRME VE DURDURMA

GÜNLÜK HAYATIMIZDA FARKINA VARMADAN BİR ÇOK HAREKET YAPARIZ.ODANIN KAPISINI AÇMADA, TELEVİZYONUN DÜĞMESİNİ KAPAMADA BİR HAREKET UYGULARIZ.İTME YA DA ÇEKME ŞEKLİNDE UYGULANAN CİSİM HAREKET EDER.YERDE DURAN BİR CİSME VURDUĞUMUZDA İTME UYGULARIZ.AĞIR BİR YÜKÜ KALDIMAK İÇİN ÇEKME UYGULARIZ.BİR YELKENLİNİN HAREKET ETMESİ İÇİN RÜZGÂR İTME KUVVETİ UYGULAR.TOPU YUKARI FIRLATIRKEN UYGULANAN KUVVET İTME ŞEKLİNDEDİR. TOPUN YERE DÜŞMESİ İSE YERÇEKİMİ KUVVETİ ŞEKLİNDE OLUŞUR.YÜNLÜ KUMAŞA SÜRÜLEN TARAK KÜÇÜK KAĞIT PARÇALARINI KENDİNE DOĞRU ÇEKER.BUNA ELEKTRİKSEL KUVVET DENİR.GEMİ KAYIK VE VAPUR SUYA İTME KUVVETİ UYGULAR.SUYUN İSE CİSİMLERE KARŞI UYGULADIĞI KUVVET SUYUN KALDIRMA KUVVETİDİR.ELİMİZDEN UÇAN BALON HAVA İLE İTME KUVVETİ UYGULAR.BUNA HAVANIN KALDIRMA KUVVETİ DENİR.HAYATIMIZDA İTME VE ÇEKME SIKLIKLA GÖRÜLÜR.NOT:HAREKETSİZ BİR CİSMİN HAREKET ETMESİ İÇİN YETERİNCE KUVVET UYGULANMALIDIR.BİR CİSMİ DURDURMAK İÇİN CSİMİN TERS YÖNÜNDE KUVVET UYGULAMAMIZ GEREKİR.VARLIKLARI HAREKET ETTİRMEK İÇİN UYGULANAN İTME VE ÇEKMEYE KUVVET ADI VERİLİR.

X

HER GÜN KARŞILAŞTIĞIMIZ BİR ÇOK OLAYIN NEDENİ KUVVETTİR.

TENEKE KUTUNUN ÜZERİNE OTURUNCA ÇÖKMESİBİR YAYI ÇEKTİĞİMİZDE YAYIN UZAMASI

GÜNEŞ SİSTEMİNDEKİ GEZEGENLERİN BİR DÜZEN İÇERİSİNDE HAREKET ETMESİ.

MIKNATISLARIN BİRBİRİNİİTMESİ YÂ DA ÇEKMESİ.BİZLER KUVVETİ GÖREMEYİZ KUVVETİN ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ GÖZLEMLEYEBİLİRİZ.

KUVVET CİSİMLERİN HAREKETİNİ VE ŞEKLİNİ ETKİLER. X

KUVVET DURAN CİSİMLERİ HAREKET ETTİRİR.DURAN BİR CİSMİ HAREKET ETTİRMEK İÇİN HAREKET ETTİĞİMİZ YÖNDE KUVVET UYGULAMALIYIZ.KUVVET HAREKET EDEN BİR CİSMİ YAVAŞLATIR YA DA DURDURUR.HAREKET EDEN BİR CİSMİ DURDURMAK YA DA YAVAŞLATMAK İÇİN CİSME TERS YÖNDE KUVVET UYGULAMALIYIZ.HAREKET EDEN CİSİMLERİ HIZLANDIRIR.HAREKET EDEN BİR ARACIN HIZINI ARTIRMASI BUNA EN GÜZEL BİR ÖRNEKTİR.KUVVET HAREKETİN YÖNÜNÜ DEĞİŞTİRİR.KALE DİREĞİNE ÇARPAN TOPUN GERİ DÖNMESİ.KUVVET CİSİMLERİ DÖNDÜRÜR.CİSİMLER UYGULANAN KUVVETİN ETKİSİYLE DÖNEBİLİR.BİSİKLETİN TEKERLEĞİNİN DÖNMESİ.KUVVET CİSİMLERİN ŞEKLİNİ DEĞİŞTİRİR.KUVVET UYGULANAN HAMURUN ŞEKLİNİN DEĞİŞMESİ BUNE GÜZEL BİR ÖRNEKTİR.

************KUVVETİN CİSİMLERE ETKİSİ*************

NOT:DURAN CİSİMLERİ HAREKET ETTİRME, HAREKETLİ CİSİMLERİ DURDURMA, HAREKETİN YÖN VE HIZINI DEĞİŞTİRME, CİSİMLERİ DÖNDÜRME VE ŞEKİL DEĞİŞTİRME GİBİ ETKİLERİ VARDIR.

X

S1) CİSİMLERİN ŞEKLİNİ NASIL DEĞİŞTİREBİLİRİZ?

X

XS1) CİSİMLERİN ŞEKLİNİ……………………. DEĞİŞTİREBİLİRİZ

KUVVET UYGULAYARAK

2)HAREKETLİ VARLIKLARA 3 ÖRNEK…

KUŞ – AT – BİTKİ

X

3)GÜNEŞ HER GÜN DOĞUDAN DOĞUP BATIDAN BATAR.

BU OLAY GÜNEŞ’İN HAREKETİNDEN Mİ YOKSA DÜNYA’NIN HAREKETİNDEN Mİ KAYNAKLANMAKTADIR?

X

DÜNYA’NIN HAREKETİNDEN

X

4) HAYATIMIZI KOLAYLAŞTIRAN,

HAREKETLERİMİZİ HIZLANDIRAN KEŞİF

…………TİR.

X

4)HAYATIMIZI KOLAYLAŞTIRAN,

HAREKETLERİMİZİ HIZLANDIRIAN KEŞİF

TEKERLEK TİR

X

5)HAREKETSİZ VARLIKLARA 3 ÖRNEK …

DAĞ – TAŞ – OVA

X

6)ARACIN YAPTIĞI HAREKETİ …………………………… HAREKETTİR.

X

6)ARACIN YAPTIĞI HAREKETİ YAVAŞLAYAN HAREKETTİR.

X

7)HANGİSİ DAHA HIZLI HAREKET EDER?

X

7) DAHA HIZLI HAREKET EDER?

ÇİTA

X

8) KUVVETİN HANGİ ETKİSİ GÖRÜLMEKTEDİR?

X

8) KUVVETİN ETKİSİ GÖRÜLMEKTEDİR?

ÇEKMEX

9)GÖRDÜĞÜNÜZ HAREKET ÇEŞİTLERİNİ SIRASINA GÖRE YAZINIZ.

X

SALLANMA

DÖNME,

HIZLANMA

X

10)KUVVETİN HANGİ ETKİSİNİ GÖRÜYORSUNUZ?

X

10)KUVVETİN ETKİSİNİ GÖRÜYORSUNUZ?

ŞEKİL DEĞİŞTİRMEX

11)KUVVET, .............BİR CİSMİ HAREKETE GEÇİREBİLİR.

X

11)KUVVET, ............... BİR CİSMİ HAREKETE GEÇİREBİLİR.

DURANX

12)BİR CİSİM DURUYORSA HIZI ............. OLUR.

X

12)BİR CİSİM DURUYORSA HIZI ............. OLUR.SIFIR

X

13)BİR VARLIĞIN BAŞKA BİR VARLIĞA GÖRE YER DEĞİŞTİRMESİNE…………..DENİR.

X

13)BİR VARLIĞIN BAŞKA BİR VARLIĞA GÖRE YER DEĞİŞTİRMESİNE…………..DENİR.HAREKET

X

14)YELKENLİNİN HAREKET ETMESİNİ SAĞLAYAN KUVVET……………..KUVVETİDİR?

X

14)YELKENLİNİN HAREKET ETMESİNİ SAĞLAYAN KUVVET……………..KUVVETİDİR?

İTME

X

15)GÖRDÜĞÜNÜZ HAREKET ÇEŞİTLERİNİ SIRASINA GÖRE YAZINIZ.

X

DÖNME SALLANMA

X

16)HER İKİ DURMUMDA DA HAREKETİN ……………… ETKİSİ GÖRÜLÜYOR.

X

16)HER İKİ DURMUMDA DA HAREKETİN ……………… ETKİSİ GÖRÜLÜYOR

YÖN DEĞİŞTİRME

X

17)HANGİSİNDE KUVVETİN ETKİSİ YOKTUR?

X

GÖKKUŞAĞI OLUŞUMUNDA

X

18) HANGİSİNİ SIRADAN BİR İNSAN YAPAMAZ?

X

HALTER KALDIRMAYI

X

19) UYGULANAN KUVVET İLE İLGİLİ NE SÖYLENEBİLİR?

X

ÇEKME – GERME

X

20)BU ARAÇLARDAN HANGİSİ DAHA HIZLI HAREKET EDER?

X

KIRMIZI YARIŞ ARABASI

X

21)HANGİ DURUMLARDA CİSİMLERİN YÖNLERİ

DEĞİŞTİRİLEBİLİR?

X

HAREKETLİYKEN

HAREKETSİZKEN

X

X

GÜNDÜZ GÖZLERİMİZİ KAPADIĞIMIZDA GÖRDÜĞÜMÜZ YALNIZCA KARANLIKTIR.GÖZLERİMİZİ AÇTIĞIMIZDA IŞIĞI VE ÇEVREMİZDEKİ CİSİMLERİ GÖRÜRÜZ.ÇEVREMİZDEKİ CİSİMLERİ GÖRMEMİZİ SAĞLAYAN IŞIKTIR.VARLIKLARI DAHA İYİ GÖREBİLMEMEİZ İÇİN BULUNDUĞUMUZ ORTAM YETERİNCE AYDINLATILMALI.CİSİMLERİ GÖREBİLMEMİZ İÇİN; CİSİM IŞIK YAYMALI YA DA CİSİM, ÜZERNE DÜŞEN IŞIĞI BİZE YANSITIR.

KARANLIKTA GÖREBİLİR MİYİZ?

X

IŞIK CANLILARIN HAYAT KAYNAĞIDIR.GÜNEŞ IŞIĞI İNSAN VÜCUDUNDA BULUNAN D VİTAMİNİ AKTİF HALE GEÇİRİR.BİTKİLERİN GELİŞİMİ İÇİN ÖNEMLİDİR.BİTKİLER, BESİN YAPMAK İÇİN OKSİJEN ÜRETEBİLMEK İÇİ N GÜNEŞ IŞIĞINI KULLANIRLAR.MEYVELERİN OLGUNLAŞMASI VE TATLANMASI İÇİN IŞIĞA İHTİYAÇ DUYAR.GÜNEŞ IŞIĞININ ALTINDA ÇOK KALAN CİSİMLERİN RENGİ DEĞİŞİR.GÜNEŞİN ALTINDA ÇOK KALAN BESİNLERİN TADI DA DEĞİŞİR.GÜNEŞ IŞIĞI ALTINDA ÇOK KALMAK GÜNEŞ ÇARPMASINA NEDEN OLUR.

**IŞIĞIN CİSİMLER ÜZERİNDEKİ OLUMLU VE OLUMSUZ ETKİLERİ** X

IŞIK YAYARAK ÇEVRESİNİ AYDINLATAN CİSİMLERE IŞIK KAYNAĞI DENİR.IŞIK KANNAKLARI DOĞAL VE YAPAY OLMAK ÜZERE İKİYE AYRILIR

ÇEVREMİZDE IŞIK KAYNAKLARI X

BAŞTA GÜNEŞ OLMAK ÜZERE DİĞER YILDIZLAR ŞİMŞEK, CANLILARDAN ATEŞ BÖCEĞİ DOĞAL IŞIK KAYNAKALRINDANDIR.

DOĞAL IŞIK KAYNAKLARI KENDİLİĞİNDEN IŞIK YAYARLAR.

IŞIĞI KENDİLERİ ÜRETİRLER.EN BÜYÜK IŞIK KAYNAĞI GÜNEŞTİR.

CİSİMLERİ GÜNEŞİ YAYDIĞI IŞIK SAYESİNDE GÖRÜRÜZ.

DOĞAL IŞIK KAYNAKLARI:X

AMPUL,MUM,EL FENERİ,TRAFİK IŞIKLARI GİBİ

CİSİMLER İNSANLAR TARAFINDAN

YAPILDIĞI İÇİN YAPAY IŞIK KAYNAĞI

OLARAK ADLANDIRILIR.

YAPAY IŞIK KAYNAKLARI: X

ÇEVRESİNE HEM IŞIK HEM DE ISI YAYAN KAYNAKLARA DENİR.EN BÜYÜK ISI VE IŞIK KAYNAĞI GÜNEŞTİR.GÜNEŞ HEM ISITIR HEM DE AYDINLATIR.ELEKTRİK AMPÜLÜ, MUM,ATEŞ,GAZ LAMBASI SICAK IŞIK KAYNAKALRIDIRLAR.

**IŞIK KAYNAKLARI YALNICA GÖRMEMİZİ SAĞLAMAZ,ISINMAMIZI DA SAĞLAR**

SICAK IŞIK KAYNAKLARI: X

BAZI IŞIK KAYNAKLARI ÇEVREYE IŞIK YAYAR AMA ISI VERMEZLER.BUNLAR FLORASAN, ATEŞ BÖCEĞİ… GİBİ.BİR IŞIK KAYNAĞI TARAFINDAN AYDINLATILAN CİSİMLERE AYDINLIK CİSİMLER DENİR.BUNA EN GÜZEL ÖRNEK AY DIR.GÜNEŞTEN ALDIĞI IŞIĞI BİZE YANSITIR.IŞIĞI YAYMAYAN CİSİMLER İSE KARANLIK CİSİMLERDİR. DEFTER, KİTAP MASA GİBİ.YILDIZLAR KENDİ IŞIĞINI ÜRETİR, GEZEGENLER İSE SADECE YANSITICI GÖREVİ GÖRÜRLER.

SOĞUK IŞIK KAYNAKLARI: X

İLK İNSANLAR ATEŞİ BULDUKTAN SONRA YAŞADIKLARI MAĞARALARI HEM AYDINATIP HEM DE ISITMIŞLAR.DAHA SONRA ÇIRA VE MEŞALELERİ UZUN YILLAR AYDINLANMA ARACI OLARAK KULLANMIŞLAR.DAHA SONRALARI GAZ YAĞINI BULMUŞLAR VE PETROL DELİKLERİ ÜZERİNE YAKARAK AYDINLANMIŞLARDIR.1879 DA THOMAS EDİSON ARK LAMBASINI BULARAK UCUZ VE KULLANIŞLI ELEKTRİKLİ AMPÜLÜ BULDU.

GEÇMİŞTEN GÜNÜMÜZE AYDINLANMA

---MEŞALE—MUM—AMPÜL—FLÜORESAN--NEON LAMBAN----

X

ELEKTİRK ENERJİSİNİ IŞIK ENERJİSİNE DÖNÜŞTÜREN ARAÇTIR.

1927 YILINDA DAHA UCUZ VE KULLANIŞLI FLÜORESAN LAMBA BULUNMUŞTUR.

1980 Lİ YILLARDA HALOJEN LAMBALAR İCAT EDİLDİ.

BU LAMBALAR ÇOK IŞIK VERİP ÇOK ELEKTRİK TÜKETMEKTEDİRLER.

AMPÜL: X

GÜNÜMÜZDE YAPAY IŞIK KAYNAKLARI KULLANILIYOR.

BUNLAR AMPÜL, FLÜORESAN, HALOJEN LAMBALARDIR.BU LAMBALAR ELEKTRİK ENERJİSİNİ TÜKETEREK BİZİ AYDINLATIR.

YAŞAMIMIZI ETKİLEYEN AYDINLATMAX

IŞIĞI GEREĞİNDEN FAZLA KULLANMAK IŞIK KİRLİLİĞİNE NEDEN OLUR.İŞYELERİNDE,REKLAM PANOLARINDA Kİ IŞIKLAR IŞIK KİRLİLİĞİNE NEDEN OLUYOR.

**********IŞIK KİRLİLİĞİNE KARŞI************

EVLER, İŞYERLERİ, GÜNEŞ IŞIĞINDAN FAZLA YARARLANACAK ŞEKİLDE YAPILMALIGERKESİZ IŞIK KULLANIMINDAN KAÇINILMALIDIR.TRAFİK IŞIKLARI HAYATIMIZDA ÖNEMLİ YERE SAHİP OLDUĞUNDAN IŞIK KİRLİLİĞİNE NEDEN OLMAZ.İYİ AYDINLATILMIŞ BİR İŞ YERİNDE VERİMLİLİK ARTACAĞINDAN KİRLİLİĞE NEDEN OLMAZ

X

IŞIK KULLANIMINA DİKKAT ETMEMİZ GÖZ SAĞLIĞI İÇİN ÖNEMLİDİR.BULUNDUĞUMUZ ODA YETERİNDCE AYDINLATILMALIDIR.IŞIK DOĞRUDAN GÖZÜMÜZE GELMEMELİDİR.GECE DERS ÇALIŞIRKEN MASA LAMBASI KULLANILMALIDIR.ÇALIŞIRKEN IŞIĞIN SOL ÜSTTEN GELMESİNE DİKKAT EDİLMELİDİR.GERKESİZ YANAN LAMBALAR SÖNDÜRÜLMELİDİR.ELEKTRİKLE ÇALIŞAN ARAÇLAR GEREKMİYORSA ÇALIŞTIRILMAMALIBOZUK FAZLA AKIM ÇEKEN ARAÇLARIN ONARIMI YAPILMALIIŞIĞIN AZ GEREKLİ OLDUĞU YERLERE GÜÇLÜ AMPÜL TAKILMAMALI.PARK VE SOKAK AYDINLATMALARINDA KULLANILAN IŞIK AKYNAKLARI AYDINLATILACAK ORTAMA YÖNLENDİRİLMELİDİR.

*************IŞIĞIN DOĞRU KULLANIMI*************** X

1.HER SESİN BİR KAYNAĞI VARDIR

CANLILAR ÇEVRELERİYLE İLETİŞİM KURABİLMESİ İÇİN GÖRMELERİ VE DUYMALARI GEREKİR.BAZEN CİSİMLERİ GÖRMEDEN SESLERİNDEN NE OLDUKLARINI TANIYABİLİRİZ.HAYVAN SESLERİNDEN, MÜZİKAL ALETLERDEN, TAŞITLARIN ÇIKARDIĞI SESTEN NE OLDUĞUNU BİLİR VE DE TANIRIZ.ÇEVREMİZDE SES VEREN VE SES OLUŞTURAN CİSİMLERE SES KAYNAĞI DENİR.

Ses veren her madde veya cisim Ses veren her madde veya cisim SES KAYNAĞIDIRSES KAYNAĞIDIR

X

RÜZGÂR UĞULTUSU, GÖK GÜRLEMESİ, DALGA SESİ, YÜKSEK BİR YERDEN AKAN SU ŞIRILTISI, KUŞ VE BÖCEKLERİN SESİ DOĞAL SESTİR. BU SESLERİ ÜRETEN KAYNAĞA DA DOĞAL SES KAYNAĞI DENİR.

KULAĞIMIZA GELEN BAZI SESLER DOĞAL BAZI SESLER İSE YAPAYDIR.

DOĞAL SES KAYNAĞI

SESİ DİNLEMEK İÇİN TIKLA

SESİ DİNLEMEK İÇİN TIKLA

X

MÜZİK ALETLERİNDEN, ULAŞIM VE TAŞIMA ARAÇLARINDAN ÇIKAN, SESLER DE YAPAY SESTİR. BU SESLERİ ÜRETEN KAYNAKLARA DA YAPAY SES KAYNAĞI DENİR.

YAPAY SES KAYNAĞI

SESİ DİNLEMEK İÇİN TIKLA

SESİ DİNLEMEK İÇİN

TIKLA

X

SES KAYNAĞINDAN ÇIKTIKTAN SONRA IŞIK GİBİ HER YÖNE YAYILIR.

SESİN YAYILMA ÖZELLİĞİ OLMASAYDI KAYNAĞINDAN ÇIKAN SESLER KULAĞIMIZA KADAR GELMEZDİ.

SES DALGALAR HALİNDE YAYILIR.

SES DALGALARINI BİZLER GÖREMESYİZ.

SESİN YAYILDIĞI ORTAMLAR X

DALGALAR HALİNDE YAYILAN SES UZAKLAŞTIKÇA DALGALAR ZAYIFLAŞIR.BU NEDENLE SES KAYNAĞINA YAKIN SASLER GÜÇLÜ DUYULUR, SES KAYNAĞINDAN UZAKLAŞTIKÇA SESİN DUYULMASI GÜÇLEŞİR.SES DALGALARI HAVADA HAREKET ETTİĞİ GİBİ SUDA DA DALGALAR HALİNDE YAYILIR.SES SUDA HAVADAN DAHA HIZLI YAYILIR.SES KATILARDA DA DALGALAR HALİNDE YAYILIR.

DUYDUĞUMUZ SESLERİN ŞİDDETİ SES DUYDUĞUMUZ SESLERİN ŞİDDETİ SES KAYNAĞINA OLAN UZAKLIĞIMIZLA DOĞRU KAYNAĞINA OLAN UZAKLIĞIMIZLA DOĞRU ORANTILIDIR. YAKINIMIZDAKİ SESLERİ DAHA ORANTILIDIR. YAKINIMIZDAKİ SESLERİ DAHA RAHAT DUYARIZ.RAHAT DUYARIZ.

TIK

LA V

E D

İNLE

TIK

LA

VE

DİN

LE

X

SESİN 1 SN DE ALDIĞI YOLA SESİN HIZI DENİR.SES HAVADA 1 SN DE -----------340m YOL ALIR.

SES SUDA 1 SN ---------------1500m YOL ALIR.SES KATILARDA 1 SN DE 5000m YOL ALIR.

SESİN KATI, SIVI VE GAZ ORTAMDA YAILMA HIZLARI ŞU ŞEKİLDEDİR

SUDA 1500 m YOL ALIR

TIKLA VE DİNLE

HAVADA 340 m YOL ALIR KATILARDA 5000 m YOL ALIR

X

NOT:KATI SIVI VE GAZ ORTAMDA SICAKLIK ARTTIKÇA SESİN YAYILMA HIZI ARTAR.

NOT:GÖK GÜRÜLTÜSÜ OLDUĞUNDA IŞIĞI ÖNCE GÖRÜP SESİ DE SONRA DUYMAMIZIN SEBEBİ IŞIK SESTEN DAHA HIZLI YAYILMASIDIR.

NOT:SESİN YANKISINDAN UZAKTAKİ CİSİMLERİN YERİ SAPTANABİLİR.HAVA VE DENİZ ARAÇLARININ EMNİYETLİ ŞEKİLDE YOL ALMASINI SAĞLAR.DENİZLERİN DERİNLİĞİ ÖLÇÜLEBİR, DENİZ HARİTALARI ÇİZİLEBİLİR.SESİN YANKILANMA ÖZELLİĞİ YALNIZ İNSANLAR İÇİN KULLANILMAZ.YUNUSLAR YİYECEKLERİNİ ARARKEN SES ÇIKARIRLAR.BU SESLER BALIK SÜRÜSÜNE ÇARPINCA GERİ DÖNER VE YUNUSLAR BU SAYEDE BALIKLARIN YERİNİ ÖĞRENİRLER.

X

DİYAPOZON…REZONANS DENEYİN YAPILIŞI:

1-Frekansları eşit iki diyapazonu, kutların açık kısımları birbirine bakacak şekilde yerleştiriniz.Bunun sebebi sesin şidettini artırmak içindir.

2-Tokmak ile diyapazonlardan birine vurunuz.

3-Çok kısa süre sonra titreşimi elinizle durdurunuz.

4Diğer diyapazonun titreşerek ses çıkarıp çıkarmadığını gözleyiniz.

BİLGİ :Bir ses kaynağından yayılan ses dalgaları,çevremizdeki bazı ses kaynağını etkileyerek,onlarında titreşerek ses çıkarmasına sebep olurlar. Aynı frekansa sahip ses kaynaklarından birinin titreştirildiğinde, diğer ses kaynağını etkileyerek onu da titreştirilmesi olayına REZONANS denir.

DENEY SONUCU:Diyapozonlardan birine vurarak titreştirdiğinizde, diğer diyapozonda etkiyle titreşmeye başladığını ve sesin çıktığını duyarsınız.Tokmak ile vurarak titreştirilen diyapozonu elinizle tutarak durdurursanız rezonans sonucu titreşen diyapozonun sesini daha iyi duyarsınız.

X

MÜZİK ALETLERİNDE SES TİTREŞİMLER SAYESİNDE OLUŞUR.

DAVULUN SESİ DERİNİN TİTREŞMESİ İLE, FLÜTÜN SESİ İÇERİDEKİ HAVANIN TİTREŞMESİ YLE, KEMAN VE MANDOLİNİN SESİ TELLERİN TİTREŞMESİ İLE OLUŞUR.

ELİMİZİ KONUŞMA HALİNDE GIRTLAĞIMIZA DOKUNDURDUUMUZDA TİTREŞİMLERİ HİSSEDERİZ. AKCİĞERDEN GELEN HAVA TİTREŞİMLER SONUCUNDA SES OLARAK DIŞARI ÇIKAR.

SONUÇ OLARAK SES MADDELERİN TİTREŞMESİ VE İLERİ GERİ HAREKET ETMESİ İLE ORTAYA ÇIKIYOR.

HAVANIN AZ OLDUĞU ORTAMDA SES DAHA İNCE ÇIKAR.

ÇÜNKÜ TİTREŞİMLER DAHA HIZLI HAREKET EDER. HAVANIN ÇOK OLDUĞU ORTAMDA SES DAHA KALIN ÇIKAR TİTREŞİMLER DAHA YAVAŞ HAREKET EDER.(PİPETLERLE DENEY YAPILACAK.)

SESLER TELLERİN KALINLIĞINA GÖRE DE DEĞİŞİR. İNCE TELDEN SES İNCE, KALIN OLAN TELDEN SES KALIN ÇIKAR.

İNCE TEL DAHA ÇOK TİTREŞİR VE İNCE SES ÇIKAR, KALIN TEL DAHA AZ TİTREŞİR SES KALIN ÇIKAR.

SESLER CİSİMLERİN GERGİNLİKLERİNE GÖRE DE FARKLILIK ARZ EDER.

EN İNCE SES GERGİN TELDEN ÇIKAR, EN KALIN SES GEVŞEK OLAN TELDEN ÇIKAR.

TELLERİN GERGİNLİĞİ ARTTIKÇA TİTREŞİM SAYISI DA ATAR VE SES İNCELİR.

X

SESİN OLUŞUMUNDA ROL OYNAYAN ANATOMİK YAPILAR

AKCİĞERLER

DİYAFRAM

GIRTLAK VE SES TELLERİ

AĞIZ, BURUN,BOĞAZ BOŞLUKLAR

SİNÜSLER

YUMUŞAK VE SERT DAMAK

ÇENE

DİL

DUDAKLAR

X

BOYUNAKALINLIĞINAGERGİNLİĞİNE BAĞLI OLARAK DEĞİŞİR.

KISA, İNCE VE GERGİN TELDEN İNCE SES ÇIKAR;

UZUN, KALIN VE GERGİN OLMAYAN TELDEN KALIN SES ÇIKAR.

SES KAYNAĞININ TİTREŞİMİ ŞU ÖZELLİKLERE BAĞLI OLARAK GERÇEKLEŞİR:

X

SES KATI SIVI VE GAZ MADDELERDE DALGALRA HALİNDE YAYILIR.

SES BİR ENGELE ÇARTIĞI ZAMAN YÖN DEĞİŞTİR. YÖN DEĞİŞTİRME OLAYINA YANKI ADI VERİLİR.

YANKI OLAYININ GERÇEKLEŞMESİ İÇİN SESİN KAYNAĞINDAN SONRA ENGELE ÇARPIP GERİ DÖNMESİ OALYI ARSINDA 1/10 sn GEÇMESİ GEREKİR.YOKSA SESLER BİRİBİNE KARIŞIR YANKI OLMAZ.MİMARİDE SES DÜZENİNİ AYARLAMAK İÇİN KULLNILAN YÖNTEME DE AKUSTİK DENİR.

X

SES YÜKSEKLİĞİ• SESİN FREKANSI ARTTIKÇA SES

İNCELİR. • SANİYEDEKİ TİTREŞİM SAYISI

AZALTTIKÇA KALINLAŞIR.

SESİN ŞİDDET İ• SESİN ŞİDDETİ DESİBEL (DB)

BİRİMİYLE ÖLÇÜLÜR.• NORMAL KONUŞMALARIMIZDA

SES ŞİDDETİ 30 DB İLE 60 DB ARASINDA DEĞİŞİR.

X

SESİN TINISI• “ILGAZ” ŞARKISININ NOTALARINI FLÜT, MANDOLİN• VE ORG İLE AYRI AYRI ÇALALIM.ŞİDDETİ VE YÜKSEKLİĞİ AYNI OLAN

SESLERİ AYIRMAYA• YARAYAN ÖZELLİĞE TINI DENİR.SESİN BU ÖZELLİĞİNDEN DOLAYI BİZ

ARKADAŞLARIMIZI• GÖRMEDEN, SADECE SESLERİNİ DUYARAK TANIYA BİLİRİZ.

X

SES HAVADA YAYILIRKEN TANECİKLERİ TİTREŞTİR.

TİTREŞEN TANECİKLER SU DALGALARI GİBİ YAYILIR VE BİRBİRİNE ENERJİ AKTARIR.

ANCAK SES KAYNAĞINDAN UZAKLAŞTIKÇA BU ENERJİDE AZALMA OLUR.

BU NEDENLE SES KAYNAĞINDAN UZAKLAŞTIKÇA SES ZAYIFLAMAYA VE DUYULMAMAYA BAŞLAR.

ZAYIF SESİ ŞİDDETLİ SESTEN AYIRAN ÖZELLİĞE SES EŞİĞİ DENİR.

AYNI ŞİDDET VE YÜKSEKLİKTEKİ SESLER BİRBİRİNDEN FARKLIDIR.SESİN BU ÖZELLİĞİNE SESİN TINISI DENİR.ÖRNEK: “DO” SESİ HER MÜZİK ALETİNDE FARKLIDIR.

SESLERİN BİRBİRİNDEN FARKLI OLMASININ NEDENİ:

YÜKSEKLİĞİ(TİTREŞİM SAYISI)ŞİDDETİTINISI

**********HER SESİ DUYABİLİR MİYİZ?********** X

SES BOŞLUKTA YAYILIR MI?• SES DALGALARININ

YAYILABİLMESİ İÇİN KATI, SIVI VEYA GAZ HALİNDEKİ İLETİCİ BİR ORTAM GEREKİR. BU İLETİCİ BİR ORTAM OLMAYINCA SES YAYILAMAZ. BİZDE SESİ DUYAMAYIZ.

• YANDAKİ DENEYİ YAPARSAK SESİN BOŞLUKTA YAYILMADIĞINI GÖRÜRÜZ..

X

SESİ KULAĞIMIZLA İŞİTMEMİZ ŞU ŞEKİLDE GERÇEKLEŞİR.

DIŞ ORTAMDAN GELEN SES HAVAYI TİTREŞTİRİR.HAVADA OLUŞAN TİTREŞİMLER KULAK KEPÇESİ TARAFINDAN TOPLANIR.KULAK KEPÇESİNE GELEN SESLER KULAK ZARINA ULAŞIR VE TİTREŞİR.KULAK ZARI BU TİTREŞİMLEİR ORTAKULAĞA GÖNDERİR.ORTA KULAKTA KEMİKLER TİTREŞİR.KEMİKLER BU TİTREŞİMLERİ İÇ KULAKTA BULUNA SIVIYA İLETİRBU SIVI İÇERİSİNDE İŞİTME GÖREVLİLERİ TİTREŞİMLERİ BEYNE ULAŞTIRIR VE İŞİTME GERÇEKLEŞMİŞ OLUR.

SESİN İŞİTMEDEKİ ÖNEMİ

DIŞ KULAKTA; KULAK KEPÇESİ, KULAK YOLUORTA KULAKTA; KULAK ZARI, KÜÇÜK KEMİKLERİÇ KULAKTA; ÖSTAKİ BORUSU, KULAK SIVISI

X

SAĞLIKLI BİR İNSANIN KULAĞI SANİYEDE TİTREŞİM SAYISI 20 İLE 20.000 ARASINDAKİ SESLERİ DUYAR.TİTREŞİMLERİ 20 DEN AZ VE 20.000 DEN FAZLA SESLERİ DUYAMAZİNSAN KULAĞI ŞİDDETİ AZ OLAN SESLERİ DE DUYAMAZ,İŞİTİLEBİLEN EN HAFİF SESE İŞİTME EŞİĞİ DENİR.

X

HAYVANLARIN KULAKALARI DAHA HASSASTIR.YARSA İYİ GÖZLERİ İYİ GÖRMEZ AMA KULAKLARI ÇOK HASSASTIR.BALİNALARDA BİZİM DUYAMADIĞIMIZ SESLERİ DUYAR.AT, KÖPEK VE KÜMES HAYVANLARININ DA İŞİTME DUYULARI İYİ GELİŞMİŞTİR.

X

YER KABUĞUNUN YAPISININ İNCELENMESİNDEDENİZALTI ARAŞTIRMALARINDAPETROL ARAMA ÇALIŞMALARINDATIP ALANINDABÖBREK TAŞLARININ ÇATLAMASI VE ULTRASONOGRAFİ DENEN İNSAN VÜCUDUNUN DİNLENMESİNDE.ESKİ BİNALARIN YIKILMASI GİBİ ÇALIŞMLARDA.

KULAĞIMIZIN DUYAMADIĞI SESLERDEN BİR ÇOK ALANDA YARARLANABİLİRİZ. X

GÜRÜLTÜ KİRLİLİĞİİSTENMEYEN HER SES GÜRÜLTÜ

OLARAK TANIMLANIR.EVİMİZDE KULLANDIĞIMIZ ELEKTRİK

SÜPÜRGELERİOLDUKÇA GÜRÜLTÜ

ÇIKARMAKTADIR.FABRİKA,ATÖLYE VE MADEN

İŞLETMELERİNDE MADEN İŞLETMELERİNDE KULLANILAN HAVA BASICIYLA ÇALIŞAN MAKİNELERİN SESLERİ SESLERİ İNSAN KULAĞI İÇİN ZARARLIDIR.

FREKANSI 20 TİTREŞİM SANİYEDEN KÜÇÜK SESLER DE İNSAN KULAĞI İÇİN ZARARLIDIR. SES ALTI ADI VERİLEN BU TİTREŞİMLERİN ETKİSİNDE FAZLA KALAN DA SAĞIRLIĞA KADAR VARABİLEN RAHATSIZLIKLAR GÖZLENMİŞTİR.

X

GÜRÜLTÜNÜN İNSAN SAĞLIĞINA ETKİSİ• GÜRÜLTÜ İŞ YAŞAMINDA ÇALIŞMA

VERİMİNİ DÜŞÜRÜR.• GÜRÜLTÜ İŞİTME DUYUSUNDA

ZAMANLA DUYMA YORULMASI OLUŞTURARAK GEÇİCİ VEYA BAZENDE KALICI İŞİTME KAYBINA NEDEN OLUR.

• GÜRÜLTÜLÜ ORTAM; UYKUSUZLUK, STRES ÖZ BEBEĞİ BÜYÜMESİ VE KALP ATIŞLARININ DEĞİŞMESİ GİBİ ETKİLERE NEDEN OLUR.

• GÜRÜLTÜLÜ ORTAMLARDA ÇALIŞAN İNSANLARDA;SİNİR BOZUKLUĞU,KORKU,YORGUNLUK VE ZİHİNSEL ETKİNLİKLERDE YAVAŞLAMA GÖRÜNÜR.

• GÜRÜLTÜLÜ ORTAMDAKİ İNSANLAR ZAMANLA YÜKSEK SESLE KONUŞMA ALIŞKINLIĞI EDİNİRLER.

X

TIKLA DİNLE TIKLA DİNLE

GÜRÜLTÜYE KARŞI ALINABİLECEK ÖNLEMLER

• Kullanılan alet ve makinelerdeki gürültüyü en aza indirmek.

• Yeni üretilecek makinelerin gürültüsünü azaltmak.

• Gürültülü iş yerlerini şehir dışına kurmak.

• Şehir içinde trafik sıkışıklığını önermek.

• Motorlu araçlara gürültü azaltan sistemler takmak.

X

SES YALITIMI HASTANE,OKUL,HUZUR EVİ,KÜTÜPHANE ÖĞRENCİ

YURDU GİBİ TESİSLERİN GÜRÜLTÜSÜZ YERLERDE YAPILMASI GEREKİR.

TEDAVİ GÖREN HASTALARIN HUZUREVİNDE KALAN YAŞLILARIN DİNLENEBİLMELERİ İÇİN, GÜRÜLTÜSÜZ BİR ORTAM GEREKLİDİR.

GÜRÜLTÜLÜ BİR ORTAMDA EĞİTİM ÖĞRETİM YAPILAMAZ. ÖZELLİKLE PLAK VE KASET ÜRETEN STÜDYOLARIN, KONSER SALONLARININ VE TİYATROLARIN ÇOK İYİ YALITILMASI GEREKİR.

BU TİP YERLERİN YAPIMINDA VE HAZIRLANILMASINDA SESİ GEÇİRMEYEN ÇİFTCAM, CAM ELYAFI DELİKLİ TUĞLA KÖPÜK GİBİ MALZEMELER KULLANILMALIDIR.

SES YALITIMI SADECE YUKARIDA BELİRTİLEN ÖZEL YERLER İÇİN DEĞİL, YAŞANILAN HER YER İÇİN GEREKLİDİR.

ÇÜNKÜ GÜRÜLTÜ KİRLİLİĞİ İNSAN SAĞLIĞINI TEHTİD EDEN BİR NOKTAYA GELMİŞTİR.

CADDE VE SOKAKLAR AĞAÇLANDIRILMALIDIR.TÜM BİNALARIN YAPIMINDA SES YALITIMI MALZEMELERİ KULLANILMALIDIR.

X

DOĞRU, YANLIŞ TESTİAŞAĞIDA VERİLEN BİLGİLERİN DOĞRU MU YOKSA YANLIŞ MI OLDUĞUNU YANLARINDAKİ KUTUCUKLARA KOYDUĞUNUZ İŞARETLE BELİRTİNİZ.

1. DUVAR, BAKIR, TAHTA GİBİ MADDELER, SESİ AZ İLETİRLER

2. SES, KATI VE SIVILARA GÖRE HAVADA DAHA HIZLI YAYILIR.

3. SALYANGOZ İÇ KULAKTA BULUNAN İÇİ SIVI DOLU BÖLÜMDÜR.

4. HER SES KAYNAĞININ ÇIKARDIĞI SES AYNI DEĞİLDİR.

5. KADIN VE ERKEK SESLERİNİN FARKLI OLMASI SES TELLERİ İLE İLGİLİDİR.

D Y

D Y

D Y

YD

YD

6. UZAKLIK ARTTIKÇA SES DALGALARI GÜÇLENİR. YD

7. SES ŞİDDETİNİ ARTTIRMAK VE SESİN DAHA UZAKLARA DUYURULMASI İÇİN DİYAPOZON KULLANILIR.

D Y

X

DOĞRU, YANLIŞ TESTİAŞAĞIDA VERİLEN BİLGİLERİN DOĞRU MU YOKSA YANLIŞ MI OLDUĞUNU YANLARINDAKİ KUTUCUKLARA KOYDUĞUNUZ İŞARETLE BELİRTİNİZ.

8. IŞIK, PEK ÇOK MADDENİN RENGİNİ, KOKUSUNU VE TADINI DEĞİŞTİREBİLİR

9. GÜNÜMÜZDEN 5000 YIL ÖNCE KANDİLLER VE YAĞ LAMBALARI BİRÇOK ŞEHİRDE EVLERİ AYDINLATMADA KULLANILDI.

10 CİSİMLER ÜZERİNE DÜŞEN GÜNEŞ IŞINLARI YANSIYARAK GÖZÜMÜZE GELİR, BÖYLECE CİSİMLERİ GÖRÜRÜZ

11. BÜTÜN IŞIK KAYNAKLARI DOĞALDIR.

12. ATEŞ BÖCEĞİ ÇEVRELERİNE IŞIK DIŞINDA ISI DA VERİR.

D Y

D Y

D Y

D Y

D Y

13. ATEŞ BÖCEĞİ,GÜNEŞ,YILDIZ YAPAY IŞIK KAYNAĞIDIR. D Y

14. IŞIĞIN BİR KISMINI GEÇİREN MADDELERE OPAK MADDELER DENİR. D Y

X

BOŞLUK DOLDURMA TESTİAŞAĞIDAKİ CÜMLELERDE YER ALAN BOŞLUKLARA UYGUN KELİME VEYA KELİMELERİ BULUP YAZINIZ.

1. SAYDAM OLMAYAN MADDELER IŞIK KAYNAĞINDAN GELEN IŞINLARI ENGELLER. BUNUN SONUCU ARKASINDA OLUŞAN KARANLIK BÖLGEYE ……………… DENİR.

2. MEYVE, SEBZE VE DİĞER BESİN MADDELERİ UZUN SÜRE GÜNEŞ IŞIĞI ALTINDA KALIRSA ……………..

3. ESKİDEN AYDINLATMA ARACI OLARAK …………………………..………………..…. IŞIK KAYNAKLARI KULLANILIRDI

4. IŞIK, SAYDAM BİR ORTAMDA …………………….. YATILIR

5. TAŞ, DUVAR, TAHTA, METALLER …………….MADDELERE ÖRNEK GÖSTERİLİR.

GÖLGE

BOZULUR.ATEŞ, MUM, KANDİL VE GAZ LAMBASI

DOĞRUSAL

OPAK

6. KENDİLİĞİNDEN IŞIK YAYAN IŞIK KAYNAKLARINA ……………………….………………… VERİLİR

DOĞAL IŞIK KAYNAĞI

7. NEON LAMBASI, FÜLERASAN LAMBASI VE ATEŞBÖCEĞİ…………………….KAYNAĞIDIR.SOĞUK

X

1. TİTREŞEREK SES MEYDANA GETİREN CİSİM VEYA MADDELERE …………..KAYNAĞI DENİR.

2. ……………..…BİR CİSMİN İLERİ GERİ GİDİP GELME HAREKETİDİR. SES VEREN HER ŞEY TİTREŞİR.

3. BİR ŞİŞEYİ AĞIZ KENARINDAN ÜFLEYEREK ÖTTÜREBİLİRİZ. BU DURUMDA SES ………………………………….TİTREŞMESİ SONUCU OLUŞUR.

4. SICAKLIK ARTTIKÇA SESİN HIZI DA ………………

5. …………………………………………………………………………….. SESİN YANSIMASINDAN YARARLANARAK HAREKET ETMEKTEDİRLER

SES

TİTREŞİM,

HAVA MOLEKÜLLERİNİN

ARTAR.

BALİNA,YARASA CE BÖCEKLER

6. KARŞI TEPEDE PATLAYAN TOPUN ATEŞİNİ GÖRDÜKTEN 5 SANİYE SONRA,SESİNİ DUYDUĞUMUZA GÖRE İKİ TEPE ARASI ……………………………………….. DİR.5 X 340 = 1700 m

7. TİTREŞEN BİR ETLİN VEYA LASTİĞİN GERGİNLİĞİ ARTIRILDIKÇA,VERDİĞİ SESTE……………………. OLUR. İNCELME

8. SES KAYNAĞINDAN UZAKLIĞA BAĞLI OLARAK …………………………….……..DEĞİŞİR.

FREKANS9. SES KAYNAĞININ BİR SANİYEDEKİ TİTREŞİM SAYIŞMA ……………………………DENİR

SESİN ŞİDDETİ

10. İNCE SESİ KALIN SESTEN AYIRAN ÖZELLİK ……………………………………..DİR.SESİN YÜKSEKLİĞİ

X

1. buzlu cam

2. cam

3. yağlı kağıt

1 VE 3

YALNIZ 2

2 VE 3

1,2 VE 3

A

B

C

D

1- YUKARIDA VERİLENLERDEN HANGİLERİ IŞIĞI TAM OLARAK GEÇİRMEZ?

X

FLORESAN LAMBA

IŞIK VEREN AMPÜLMUM ALEVİ

GÜNEŞ

C

B

A

D

2- AŞAĞIDAKİ IŞIK KAYNAKLARINDAN HANGİSİ ÇEVRESİNE IŞIK VERİRKEN ISI VERMEZ ?

X

AYNA

ATEŞ BÖCEĞİ

BEYAZ KAPLI KİTAPKIRNIZI AYAKKABI

A

C

B

D

3- AŞAĞIDAKİLERDEN HANGİSİ KARANLIK ORTAMDA GÖRÜLEBİLİR ?

X

NİTELİKLİ SOKAK LAMBALARI KULLANILMALI

CADDELERDE AYDINLATILMASI GEREKEN YERLERE IŞIK KONULMALI

YÜKSEK DİREKLERİN TEPESİNE LAMBALAR YERLEŞTİRİLMELİ. SOKAK VE CADDELERDEKİ AYDINLATMADA IŞIĞIN YÖNÜ YERE BAKMALI

A

B

C

D

4- AŞAĞIDAKİLERDEN HANGİSİ IŞIK KİRLİLİĞİNİ AZALTMAK İÇİN YAPILMASI GEREKENLEDEN DEĞİLDİR ?

X

HACİM

ŞEKİL

ESNEKLİK

KÜTLE

A

B

C

D

5- BİR MADDENİN YA DA CİSMİN TİTREŞEREK SES OLUŞTURMASI MADDENİN HANGİ ÖZELLİĞİ İLE İLGİLİDİR ?

X

SESİN, ENERJİ OLUŞU

GAZ ORTAMDA TANECİKLER ARASI UZAKLIĞIN FAZLA OLMASI

SESİN DALGALAR HALİNDE YAYILMASI

SESİN TİTREŞİM SONUCU OLMASI

A

C

B

D

6- SES,SIVI VE GAZ ORTAMINDA KATI ORTAMDAN DAHA YAVAŞ YAYILIR.

BUNUN NEDENİ AŞAĞIDAKİLERDEN HANGİSİDİR ?

X

TV’ Yİ YAKINDAN VE UZUN SÜRELİ SEYRETMEMEK

BAŞKALARIN HAVLUSUNU VE GÖZLÜĞÜNÜ KULLANMAMALIYIZ

BAKTIĞIMIZ CİSİMLER YETERİNCE AYDINLATILMIŞ OLMALIDIR.

A

C

B

D

7-GÖZÜMÜZÜN SAĞLIĞI İLE İLGİLİ AŞAĞIDAKİLERDEN HANGİSİ YANLIŞTIR ?

İYİ GÖREBİLMEMİZ İÇİN IŞIK DOĞRUDAN GÖZÜMÜZE GELMELİDİR.

X

I, II, III, IV

II, III, IV, I

III, IV, II, I

C

B

A

D

8- I. İÇ KULAĞIN YAPISINDAKİ SIVI DALGALANIR.

II. KULAK KEPÇESİ SES DALGALARINI TOPLAR.

III. SES DALGALARI KULAK YOLUNDAN GEÇEREK KULAK ZARINI TİTRETİR.

IV. SIVI İÇERİSENDEKİ İŞİTME SİNİRLERİ UYARILARI BEYNE İLETİR.

YUKARIDA VERİLENLER HANGİ SIRA İLE GERÇEKLEŞİRSE BİR SES KULAĞIMIZ TARAFINDAN ALGILANIR.

II, III, I, IV

X

A B

C D

9- AŞAĞIDA SU DOLU TÜPLERE ÜFLENDİĞİNDE EN KALIN SESİ HANGİSİ VERİR.

X

ENERJİ TÜRÜDÜR.

TİTREŞEN CİSİMLER TARAFINDAN ÜRETİLİR.CİSİMLERİN İLERİ GERİ HAREKETİYLE OLUŞUR.

C

B

A

D

10- AŞAĞIDAKİLERDEN HANGİSİ SES İLE İLGİLİ BİR ÖZELLİK DEĞİLDİR?

DOĞRUSAL YAYILIR.

X

I VE II

YALNIZ III

II VE III

A

B

C

D

11- BİR TEL İLE İLGİLİ ;

I. BOYU

II. GERGİNLİĞİ

III. KALINLIĞI

YUKARIDAKİ ÖZELLİKLERDEN HANGİLERİ ARTTIKÇA SES İNCELİR ?

YALNIZ I

X

60

90

100

C

B

A

D

12- AŞAĞIDA SANİYEDEKİ TİTREŞİM SAYILARI VERİLEN SES KAYNAKLARINDAN HANGİSİNİN SESİ EN KALINDIR ?

40

X

AMPÜL

DİYAPOZON

KEMAN

A

C

B

D

13- AŞAĞIDAKİLERDEN HANGİSİNİN ÖZELLİĞİ DİĞERLERİNDEN FARKLIDIR ?

MİKROFON

X

AKUSTİK

DİYAPOZON

TINI

A

C

B

D

14- YANKI OLUŞMASI SESİN NET DUYULMASINI ENGELLER.

BU NEDENLE BAZI BİNALARIN İÇ YAPILARININ YANKI OLUŞTURMAYACAK ŞEKİLDE DÜZENLENMESİNE NE AD VERİLİR ?

MİKROFON

X

I VE III

YALNIZ III

A

B

D

C

15- I.SES TİTREŞEN CİSİMLERDEN ÇIKARAK YAYILAN BİR TÜR ENERJİDİR.

II. SES DALGALARI MADDESEL ORTAMDA YAYILARAK KULAĞIMIZA ULAŞIR.

III. SES DALGALARI EN HIZLI HAVADA YAYILIR.

SES İLE İLGİLİ YUKARIDAKİ BİLGİLERDEN HANGİSİ YANLIŞTIR?

YALNIZ I

YALNIZ II

X

I VE II

I, II, III

YALNIZ III

A

B

C

D

16-

I. IŞIK YAYARAK ÇEVRESİNİ AYDINLATAN HER ŞEY IŞIK KAYNAĞIDIR.

II. GÜNEŞ DOĞAL IŞIK KAYNAĞIDIR.

III. MUM SICAK IŞIK KAYNAĞIDIR.

YUKARIDA IŞIK İLE İLGİLİ VERİLEN BİLGİLERDEN HANGİSİ YA DA HANGİLERİ DOĞRUDUR ?

YALNIZ I

X

IŞIK VE SES ÜNİTE DEĞERLENDİRME SORULARI TESTLERE TIKLA

3.TEST3.TEST

2.TEST2.TEST

1.TEST1.TEST

4.TEST4.TEST

7.TEST7.TEST

5.TEST5.TEST

8.TEST8.TEST

ÖZETÖZET

9.TEST9.TEST

10.TEST10.TEST

11.TEST11.TEST

12.TEST12.TEST

VİDEOVİDEO6.TEST6.TEST

X

X

DERS ÇALIŞIRKEN, YÜRÜRKEN, ÇEVREMİZE BAKTIMIĞIMIZDA BİRÇOK VARLIK GÖRÜRÜZ. ÇEVREMİZE BAKTIĞIMIZDA GÖRDÜĞÜMÜZ CANLI VE CANSIZ VARLIKLARIN BÜTÜNÜNE DOĞA DENİR.CANSIZ VARLIKLAR CANSIZ GOAYI, CANLI VARLIKLAR CANLI DOĞAYI OLUŞTURURLAR.

X

CANLI VE CANSIZ VARLIKLAR ARASINDA BAZI FARKLILIKLAR VARDIR.CANLI VARLIKLAR HAREKET EDER FAKAT CANSIZ VARLIKLAR EDEMEZCANLILAR YAŞAMSAL FAALİYETLERİNİ SÜRDÜREBİLMESİ İÇİN ENERJİYE İHTİYAÇ DUYARLAR. BU NEDENLE BESLENİR VE ENERJİYE İHTİYAÇ DUYARLAR.CANSIZ VARLIKLAR SOLUNUM YAPAMAZ VE BESLENEMEZLER. YANİ ENERJİ ÜRETEMEZ TÜKETEMEZLER.CANLILAR ELDE ETTİKLERİ ENERJİ İLE BÜYÜR VE ÇOĞALIRLAR, CANZSIZ VARLIKLAR BU OLAYI YAPAMAZLAR.

X

BÜYÜRLER VE GELİŞİRLER

BESLENİRLER

HAREKET EDERLER

SOLUNUM YAPARLAR

BOŞALTIM YAPARLAR

UYARTI ALIR VE TEPKİ VERİRLER.

ÇOĞALIRLAR.

X

ÇEVREMİZ BİRÇOK CANLI VE CANSIZDAN MEYDANA GELİR.CANLILAR ORMAN, DENİZ, HAVA GİBİ PEK ÇOK ALANDA YAŞAYABLİRLER.EVREMİZDE GÖZLE GÖRDÜĞÜMÜZ PEK ÇOK CANLI VARLIĞI HAYVANLAR VE BİTKİLER OLUŞTURUR.BİTKİ VA HAYVANLARIN PEK ÇOK FARKLI ÖZLELLİKLERİ OLMASINA RAĞMEN ORTAK ÖZELLİKLERİ DE VARDIR.

X

BÜTÜN CANLILAR BÜYÜRLER VE GELİŞİRLER, HAYVANLARDA BÜYÜME SINIRLIDIR.HAYVANLAR DÜNYAYA GELDİKLERİNDE ÇOK KÜÇÜKTÜRLER, ZAMAN İÇERİSİNDE BÜYÜR VE GELİŞİRLER.KURBAĞA YAVRULARI YUMURTADAN ÇIKTIĞINDA KÜÇÜKTÜR, BÜYÜYP ERGİN KURBAĞA OLUNCA BÜYÜMESİ DURUR.BİTKİLERDE BÜYÜME SÜREKLİDİR VE FARKLIDIR.BİTKİLER BİR TOHUMUN TOPRAKTA ÇİMLENMESİ İLE FİDAN OLUR.FİDANIN GELİŞMESİYLE ERGİN BİTKİLER OLUŞUR. İLKBAHARDA EKİLEN FASULYE FİDELERİ BÜYÜYÜP GELİŞİR VE FASULYE BİTKİSİNİ OLUŞTURUR.

X

BÜTÜN CANLILAR HAREKET DEBİLMEK BÜYÜYÜP GELİŞEBİLMESİ İÇİN BESLENİRLER.CANLLILAR GEREKLİ OLAN ENERJİYİ BESİNLERDEN ELDE EDERLER.YANİ BÜTÜN CANLILAR BESLENİRLER AMA BÜTÜN CANLILARIN BESLENMELERİ FARKLI FARKLIDIR.

BESLENMELERİNE GÖRE CANLILARIN KARŞILAŞTIRILMASI BESLENMELERİNE GÖRE CANLILARIN KARŞILAŞTIRILMASI

BİTKİLER:KENDİ BESİNLERİNİ KENDİLERİ YAPARLAR(ÜRETİCİLER)

HAYVANLAR:BESİNLERİNİ DIŞARIDAN HAZIR ALAN CANLILARDIR(TÜKETİCİLER)

X

CANLILAR HAREKET EDERLER.HAYVANLAR YER DEĞİŞTİREREK AKTİF HAREKET EDERLER.HAYVANLAR YÜZGEÇ, KANAT, BACAK GİBİ HAREKET ORGANLARI VARDIR.KUŞ, KELEBEK GİBİ HAYVANLAR UÇARAK KANATLARIYLA HAREKET EDERLER.BALIKLAR YÜZEREK HAREKET EDERLER.BİTKİLER KÖKLERİYLE TOPRAĞA TUTUNDUKLARINDANYER DEĞİŞTİREMEZLER.PASİF HAREKET EDERLER.BİTKİLERİN AÇMASI, GÜNEŞE DOĞRU YÖNELMESİ, KÖKLERİNİN TOPRAKTAKİ SUYA DOĞRU UZAMASI PAİF HAREKETTİR.

X

CANLILARIN YAŞAMSAL FAALİYETLERİNİ SÜRDÜREBİLMESİ İÇİN BESLENMELERİ GEREKTİĞİNİ ÖĞRENMİŞTİK. BU ENERJİNİN AÇIĞA ÇIKMASI İÇİN İSE SOLUNUMA İHTİYÇLARI VARDIR.CANLILARIN ÇOĞU SOLUNUMYAPARKEN DIŞARDAN ALDIKALRI OKSİJENİ KULLANIRAR. BU OSİJENLE BESİNLERİ PARÇALAYARAK ENERJİ ELDE EDERLER.CANLILARDA SOLUNUM ORGANLARI FARKLILIK GÖSTERİR.MEMELİLERİN, KUŞALRIN, SÜRÜNGENLERİN SOLUNUM ORGANI AKCİĞERLERİDİR.BALIKLARIN SOLUNUM ORGANI SOLUNGAÇLARIDIR.SOLUCANARIN ÖZEL SOLUNUM ORGANLARI YOKTUR. ISLAK DERİLERİ İLE DIŞARIDAN OKSİJEN ALIRLAR.BİTKİLERİN SOLUNUM ORGANLARI YAPRAKLARIDIR. BİTKİLER YAPRAKALRI İLE DIŞARIDAN OKSİJEN ALIRLAR.

X

CANLILAR ÇEŞİTLİ FAALİYETLER SONUNDA VÜCUTLARINDA OLUŞAN

ARTIK MADDELERİ DIŞARI ATARLAR.

İNEK, ASLAN, KUŞ GİBİ VARLIKLARIN BOŞALTIM ORGANLARI BÖBREKTİR.

BÖBREKLER VÜCUTTA BİRİKEN ZARARLI MADDELERİ DIŞARI

ATARAK BOŞALTIMA YARDIMCI OLURLAR.

BİTKİLER YAPRAKLARI İLE TERLEME YAPARAK FAZLA SUYU DIŞARI ATARLAR VE BOŞALTIMI

GERÇEKLEŞTİRİRLER.

X

BİTKİLER VE HAYVANLAR ÇEVREDEN GELEN UYARILARA FARKLI ŞEKİLDE TEPKİ VERİRLER.KÖPEĞİMİZ SESİMİZİ DUYUNCA YANIMIZA GELİRKEDİ FAREYİ GÖRÜNCE KOŞARTAVUKLARA YEM ATINCA TOPLAŞIRLAR.BAZI BİTKLER ÇEÇEK VE YAPRAKALRINI GÜNEŞ IŞIĞINA DOĞRU ÇEVİRİRLER.

X

HER CANLI OLGUNLAŞINCA KENDİNE BENZEYEN CANLILAR MEYDANA GETİRİR.BU OLAYA ÜREME ADI VERİLİR.CANLILARIN ÜREME ŞEKİLLERİ FARLI FARKLIDIR.MEMELİ CANLILAR DOĞURARAK ÇOĞALIRLAR.BAZI HAYVANLAR YUMURTA İLE ÇOĞALIRLAR.BİTKİLER İSE TOHUMLA ÇOĞALIRLAR.TOHUMLAR UYGUN ŞARTLARDA ÇİMLENEREK YENİ BİTKİ OLUŞTURURLAR.

X

CANLILIK ÖZELLİĞİ

HAYVANLAR (UYGULAMA ŞEKLİ)

BİTKİLER (UYGULAMA ŞEKLİ)

HAREKET …………………………………. …………………………..

BESLENME ……………………………….. …………………………..

SOLUNUM …………………………….. …………………………….

ÜREME ………………………………….. …………………………..

BÜYÜME VE GELİŞME

………………………...….. ……………………………..

BOŞALTIM …………………………… ……………………………….

UYARTI YAPABİLME VE TEPKİ VEREBİLME

……………………………… …………………………………

AYAKLARI İLE SAĞA SOLA SALINIM HAREKETİ

ET,OT VE HEM ET HEM OT FOTOSENTEZ

AKCİĞER VE SOLUNGAÇ YAPRAKLARI

YUMURTA VE DOĞURARAK TOHUMLA

BÜYÜRLER VE GELİŞİRLER BÜYÜRLER VE GELİŞİRLER

BÖBREK YAPRAKLARI İLE

UYARTI VE TEPKİ VERİR UYARTI VE TEPKİ VERİR

X

CANLILAR SADECE BTKİ VE HAYVANLARDAN OLUŞMAZLAR.GÖZLE GÖRÜLEMEYECEK KADAR KÜÇÜK CANLILAR VARDIR. BUNLARA MİKROSKOBİK CANLILAR DENİR.GÖZLE GÖRÜLEMEYECE KADAR KÜÇÜK OLAN CANLILARI MİKROSKOP YARDIMIYLA GÖREBİLİRİZ.MİKROSKOBİK CANLILAR HAVA, TOPRAK, SU GİBİ TÜM ORTAMLARDA BULUNABİLİR.

X

KEK, EKMEK, POĞAÇA, MAYALANMIŞ HAMURDAN YAPILIR. HAMURUN KABARMASINI SAĞLAYAN MİKROSKOBİK CANLIDIR.

SÜTÜN, PEYNİRİN VE YOĞURDUN OLUŞMASINDA, ÜZÜM SUYUNUN SİRKE OLMASINDA, TURŞUNUN YAPILMASINDA MİKROSKOBİK CANLILAR ETKİLİDİR.PENİSİLİN DENEN ÖLDÜRÜCÜ İLAÇ PEYNİR KÜFÜNDEN YAPILIR.

X

BESİNLERİ KÜFLENDİREN VE EKŞİTEN MİKROSKOBİK CANLILARDIR.MİKROSKOBİK CANLILARIN BAZILARI İNSANLARA BAZILARI DA DİĞER CANLILARDA HASTALIKLARA NEDEN OLUR.MİKROSKOBİK CANLILARIN NEDEN OLDUĞU HASTALIKLARIN BAZILARI ŞUNLARDIR:İNSANLARDA; KOLERA, VEREM, DİZANTERİ, SITMA GİBİ HASTALIKLARA BU CANLILAR NEDEN OLUR.BAZI MİKROSKOBİK CANLILAR TOPRAĞA KARIŞARAK CANLI ATIKLARINI TÜKETİRLER VE ÇEVRE KİRLİLİĞİNİ ÖNLEMİŞ OLURLAR.

X

EVİMİZDE KULLANDIĞIMIZ YUMURTA, FASULYE, MERCİMEK GİBİ VARLIKLAR CANLIDIR.BU CANLILAR UYGUN KOŞULLAR OLMADIĞINDAN UYKU HALİNDEDİRLER.UYGUN KOŞULLAR OLUŞTURULUNCA UYKUDAN UYANIR CANLILIK ÖZELLİĞİ KAZANIRLAR.FASULYE TOHUMU YETERİ KADAR SU HAVA VE GÜNEŞLE BULUŞTURULDUĞUNDA FASULYE BİTKİSİ OLUŞUR.

X

BİR CANLININ BULUNUĞU ORTAMA ÇEVRE DENİR.ÇEVRE ÇEŞİTLİ CANLI VE CANSIZ VARLIKLARDAN OLUŞUR.ÇEVREMİZDE CANLILARIN YAŞAYABİLECEĞİ FARKLI YAŞAM ALANLARI VARDIR.HAYATIN DEVAM EDEBİLMESİ İÇİN ÇEVREYİ KORUMAMIZ GEREKMEKTEDİR.

X

DOĞADAKİ CANLILAR FARKLI ORTAMLARDA YAŞARLAR.CANLILARIN KENDİ ÖZELLİKLERİNE GÖRE DOĞAL YAŞAMA ALANLARI VARDIR.CANLILARIN YAŞAMASI BELLİ SICAKLIK GEREKİR.CANLILARIN YAŞAM ALANLARI HAVA, SU VE KARA ALANLARIDIR.SU ORTAMDA PEK ÇOK CANLI YAŞAR.MİKROSKOBİK CANLILAR GENELLİKLE SUDA YAŞARLAR.BALIKLARIN BİR KISMI TATLI SUDA BİR KISMI DA TUZLU SUDA YAŞARLAR.YENGEÇ, İSTAKOZ, MİDYE, MÜREKKEP BALIPI SUDA YAŞAR VE SUDAKİ ÇÖZÜNMÜŞ OKSİJENLERDEN YARARLANIRLAR.GÜNEŞ IŞINLARI DENİZ DİPLERİNE KADAR İNEMEDİĞİNDEN CANLI ÇEŞİTLİLİĞİ DE AZALIR.CANLILARIB BİRÇOĞU KARADA YAŞAR.ORMAN ÇAYIR GÖL DAĞ GİBİ ALANLARDA YAŞARLAR.KURBAĞA, SUAYGIRI, TİMSAH, SUKAPLUMBAĞASI, KUNDUZ GİBİ CANLILAR HEM KARADA HEM DE SUDA YAŞARLAR.İNSAN ELİYLE OLUŞAN YAŞAM ALANLARI DA VARDIR.BUNLAR DOĞAL OLMAYAN YAŞAMA ALANLARIDIR.ÖRNEĞİN AKVARYUM, TARLA, SAKSI, HAVUZ GİBİ…

X

HER CANLININ YAŞAMLARINI SÜRDÜREBİLMELERİ İÇİN DOĞAL ALANLARA YANİ ÇEVREYE İHTİYACI VARDIR.ÇEŞİTLİ ÇEVRELERDE YAŞAYAN CANLILAR UYUM İÇERİSİNDE BİRLİKTELİKLERİNİ DEVAM ETTİRİRLER.ÇEVRENİN KİRLENMESİ BU UYUMU ORTADAN KALDIRARAK TABİATIN DENGESİNİ BOZMAKTADIR.ÇEVRE KİRLİLİĞİNİN EN ÖNEMLİ FAKTÖRÜ İSE İNSAN UNSURUDUR.ÇEVRE DENİLİNCE AKLIMIZ İLK ÖNCE YAKIN ÇEVRE GELİR.EVİMİZ, MAHALLEMİZ, SOKAĞIMIZ, OKULUMUZ VE SINIFIMIZDIR.YAKIN ÇEVREMİZİ TEMİZ TUTARSAK ÇEVRE KİRLİLİĞİNİ DE ÖNLEMİŞ OLURUZ.SINIFLARIMIZI VE OKULUMUZU TEMİZ TUTMALIYIZ VE BAHÇE TEMİZLİĞİNE ÖZEN GÖSTERMELİYİZ.

X

NE YAZIK Kİ ÇEVRE KİRLİLİĞİNİN EN ÖNEMLİ FAKTÖRÜ İNSANDIR.

İNSAN NÜFÜSUNUN HIZLI ARTMASI BARINA SORUNU ORTAYA ÇIKARMAKTADIR.

BU NEDENLE DÜZENSİZ KENTLEŞME KAÇAK YAPILAŞMA ARTMIŞTIR.

İNSANLAR HAYVAN OTLATARAK, TARLA AÇMAK İÇİN VE YERLEŞİM YERLERİ OLUŞTURMAK İÇİN ORMANLARI TAHRİP EDERLER.

ORMANLAR HAVAYA OKSİJEN VEREREK İNSN GİBİ BİRÇOK CANLININ HAYATLARINI SÜRDÜRMESİNİ SAĞLAR.

X

ÇEVRE KİRLİLİĞEİNE NEDEN OLAN ETKENLERİ ÖĞRENDİKBU KİRLİLİKLER ÇEVREMİZDEKİ BÜTÜN CANLILARA ZARAR VERİRÇEVRE KİRLİLİĞİNİ ÖNLEMEK BİZİM ELİMİZDEDİR.

X

SINIFLARIMIZI TEMİZ TUTMALIYIZKÂĞIT ARTIKLARINI VE ÇİKOLATA POŞETLERİNİ ÇÖPE ATMALIYIZ.

OKUL BAHÇESİNİ TEMİZ TUTMALIYIZ.

EVİMİZİN ÖNÜNÜ TEMİZ TUTMALIYIZAĞAÇLANDIRMAYA ÖZEN GÖSTERMELİYİZ.

KÂĞIT, PLASTİK, CAM GİBİ GERİ DÖNÜŞÜM İMKÂNI OLAN MADDELERİN GERİ DÖNÜŞÜMÜNÜ SAĞLAMALIYIZ.

PARFÜM VE DEODORANT KULLANIMINA DİKKAT ETMELİYİZ.

X

DOĞRU, YANLIŞ TESTİAŞAĞIDA VERİLEN BİLGİLERİN DOĞRU MU YOKSA YANLIŞ MI OLDUĞUNU YANLARINDAKİ KUTUCUKLARA KOYDUĞUNUZ İŞARETLE BELİRTİNİZ.

1. KAĞIT PARÇALARI VE BİSKÜVİ POŞETLERİNİ YERE ATMALIYIZ

2. PİLLER VE PLASTİKLER KALICI KİRLİLİĞE NEDEN OLUR.

3. KURBAĞALAR SADECE KARADA YAŞAR

4. MİKROSKOBİK CANLILARIN HEPSİ YARARLIDIR.

5. TOPRAK BİTKİYE SADECE TUTUNMA YÜZEYİ OLUŞTURUR.

YD

YD

YD

D Y

D Y

6. BİRÇOK CANLININ BESİNLERİN İÇERİSİNDE BULUNAN ENERJİYİ AÇIĞA ÇIKARABİLMESİ İÇİN OKSİJENE İHTİYACI VARDIR.

YD

7. ÜREME CANLILARIN SOYUNUN DEVAMI İÇİN ÖNEMLİDİR. YD

X

BOŞLUK DOLDURMA TESTİAŞAĞIDAKİ CÜMLELERDE YER ALAN BOŞLUKLARA UYGUN KELİME VEYA KELİMELERİ BULUP YAZINIZ.

1. CANLI VE CANSIZLARIN TÜMÜNE …………………… DENİR

2. HAYVANLAR YER DEĞİŞTİREREK ………………….. EDERLER

3. ……………………KENDİ BESİNLERİNİ KENDİLERİ YAPARLAR.

4. CANLILARIN DIŞARIDAKİ OKSİJENDEN FAYDALANABİLMELERİ İÇİN……………….ALIP VERMELERİ GEREKİR.

5. HER CANLININ YAŞAMINI SÜRDÜREBİLMESİ İÇİN ……………….ALANLARI GEREKİR.

ÇEVRE

HAREKET

BİTKİLER

NEFES

YAŞAM

6. CANLILAR SOLUNUMUNU ……………………ELDE ETMEK İÇİN YAPARLAR.ENERJİ

7. ÇEVRE KİRLİLİĞİNİN EN BÜYÜK NEDEN.…………………………..LARDIR.İNSAN

X

I VE II

YALNIZ III

I, II, III

A

B

C

D

1- I. SU

II. HAVA

III. BESİN

BİR BİTKİNİN CANLILIĞINI SÜRDÜREBİLMESİ İÇİN YAŞADIĞI ALANDA YUKARIDAKİLEDEN HANGİSİNİN BULUNMASINA GEREK YOKTUR?

YALNIZ I

X

ENERJİ ÜRETMEK

TABİATTA BİR YER KAPLAMAK

ÇOĞALMAK

A

B

C

D

2- AŞAĞIDAKİLERDEN HANGİSİ CANLI VE CANSIZ VARLIKLAR ARASINDAKİ FARKLILIKLADAN BİRİ DEĞİLDİR ?

SOLUNUM YAPMAK

X

MOTORLU TAŞITLARIN KULLANIMININ YAYGINLAŞTIRILMASI

FABRİKA BACALARINDA FİLTRE KULLANIMILASI

ATIK CAM ŞİŞELERİNİN YENİDEN DEĞERLENDİRİLMESİ.

A

B

C

D

3- AŞAĞIDAKİLERDEN HANGİSİ ÇEVRE KİRLİLİĞİNİN AZALMASINDA ETKİLİ DEĞİLDİR?

YEŞİL ALANLARIN ÇOĞALTILMASI

X

PLASTİK KUTULAR

YİYECEK ATIKLARI

NOYLON TORBALAR

A

B

C

D

4-AŞAĞIDAKİ ATIKLARIN HANGİSİ KALICI KİRLİLİĞE YOL AÇMAZ ?

PİLLER

X

YILAN

MANTAR

KUŞ

A

B

C

D

5- AŞAĞIDAKİLERDEN HANGİSİNİN BESLENMESİ DİĞERLERİNDEN FARKLIDIR ?

TAVUK

X

I VE III

I VE II

A

B

C

D

6- I.YEŞİL ALANLARIN ARTIRILMASI

II. FABRİKA BACALARINA FİLTRE TAKILMASI

III. MOTORLU ARAÇ SAYISININ ATMASI

YUKARIDAKİLERDEN KANGİLERİ ÇEVRE KİRLİLİĞİNİ AZALTIR ?

YALNIZ I

I , II , III

X

KÖPEK

BALİNA

BALIK

A

B

D

C

7- AŞAĞIDAKİLERDEN HANGİSİ SOLUNGAÇ SOLUNUMU YAPAR ?

İNSAN

X

BATAKLIK

AKVARYUM

SERA

A

C

B

D

8- AŞAĞIDAKİLERDEN HANGİSİ DOĞAL YAŞAMA ALANIDIR ?

TARLA

X

BESLENME ŞEKİLLERİ

BÜYÜME SÜRELERİ

TABİATTA YER KAPLAMALARI

A

B

D

C

9- AŞAĞIDA VERİLENLERDEN HANGİSİ BİTKİ VE HAYVANLARDA FARKILIK GÖSTERMEZ ?

HAREKET ŞEKİLLERİ

X

SOYUNU DEVAM ETTİRME

ZARARLI MADDELERİ VÜCUTTAN UZAKLAŞTIRMAUYARILARA KARŞI TEPKİ GÖSTERME

C

B

A

D

10- AŞAĞIDAKİLERDEN HANGİSİ CANLILARIN ORTAK ÖZELLİKLERİNDEN BİRİ DEĞİLDİR ?

AKCİĞER SOLUNUMU YAPMA

X

SU YOSUNU

MANTAR

HAYVANLAR

A

C

B

D

11- AŞAĞIDAKİLERDEN HANGİSİ BESİNİNİ HAZIR ALAN BİR CANLI DEĞİLDİR ?

İNSAN

X

PENGUEN--------------------GÖL

TOPRAK SOLUCANI------------------NEMLİ TOPRAK

SU KAPLUMBAĞASI---------------------AKVARYUM

A

B

C

D

11- AŞAĞIDAKİ CANLILAR VE DOĞAL ORTAMLARI İLE İLGİLİ YAPILAN EŞLEŞTİRMELERDEN HANGİSİ DOĞRUDUR ?

FOK----------ORMAN

X

I VE II

I, II, III

YALNIZ III

A

B

C

D

12- I.BİTKİLERE TUTUNMA YÜZEYİ SAĞLAR

II. BAZI CANLILARIN BARINMA YERİDİR.

III. YAPISINDA BİTKİLER İÇİN GEREKLİ OLAN MİNERAL MADDELER BULUNUR.

YUKARIDAKİLERDEN HANGİLERİ TOPRAĞIN CANLILAR İÇİN ÖNEMİNİ AÇIKLAR ?

YALNIZ I

X

I VE II

I VE IV

II - III

A

B

C

D

13- I. BİTKİLER

II. TOPRAK

III.SU

IV. HAYVANLAR

YUKARIDAKİLERDEN HANGİLERİ CANLI DOĞA İÇERİSİNDE İNCELENİR ?

I I - I V

X

SUDA YAŞAYAN CANLILAR ARTAR

SUDAKİ ARTIK MADDELER KARADA YAŞAYAN CANLILARA GEÇEBİLİR

CANLI ÇEŞİTLİLİĞİ ARTAR.

A

B

C

D

14- TEMİZLİK İÇİN KULLANILAN DETERJANLARDA BULUNA KATKI MADDELERİ NEHİR , GÖL VE DENİZLERDE BİRİKEREK, BURADA YAŞAYAN CANLILARI OLUMSUZ ETKİLER.

BUNA GÖRE DETERJAN KULLANIMI ARTARSA AĞAIDAKİLERDEN HANGİSİ SÖYLENEBİLİR ?

KARADA YAŞAYAN CANLILAR ETKİLENMEZ

X

CANLILARIN DÜNYASI ÜNİTE DEĞERLENDİRME TESTLERE TIKLA

3.TEST3.TEST

2.TEST2.TEST

1.TEST1.TEST

4.TEST4.TEST

7.TEST7.TEST

5.TEST5.TEST

8.TEST8.TEST

ÖZETÖZET

9.TEST9.TEST

10.TEST10.TEST

11.TEST11.TEST

12.TEST12.TEST

VİDEOVİDEO6.TEST6.TEST

X

X

ELEKTRİK HENÜZ KEŞFEDİLMEDEN HAYAT STANDARTLARI DAHA DÜŞÜK VE YAŞAM DAHA ZORLUKLARLARLA DEVAM EDİYORDUULAŞIM ARAÇLARI OLARAK YALNIZCA HAYVAN GÜCÜNE DAYALI ARAÇLAR KULLANILIYORDUEVLERİMİZDE GECELEREİ YALNIZCA MUM VE BENZERİ AYDINLATMA GEREÇLERİ KULLANILIYORDU.GÜNLÜK HAYATTA YOKLUĞUNU DÜŞÜNEMEDİĞİMZ ELEKTRİK BİR ENERJİ TÜRÜDÜR.ELEKTRİK ENERJİSİ AYDINLANMA DIŞINDA TIP, ULAŞIM, TAŞIMACILIK, İLETİŞİM GİBİ BİRÇOK ALANDA KULLANILMAKTADIR.ELEKTRİK KOLAY ÜRETİLİR TAŞINABİLİR VE DİĞER ENERJİLERE DÖNÜŞTÜRÜLEBİLİR.ELEKTRİK ENERJİSİNİN KULLANIM ALANI ÇOK GENİŞTİR.GÜNLÜK HAYATIMIZDA BİRÇOK İŞİMİZİ ELEKTİRK ENERJİSİ KULLANARAK HALLEDERİZ.

X

EVDE İŞ YERİNDE OKULDA AYDINLANMA ELEKTRİKLE SAĞLANIR.EVLERDE KULLNILAR BİRÇOK ARAÇ VE GEREÇLER ELEKTRİKLE ÇALIŞMAKTADIR. ÖRNEK, TV, BİLGİSAYAR, ÇAMAŞIR MAKİNASI, ÜTÜ…ELEKTRİK AYRICA ULAŞIM ALANINDA DA KULLANILIR. TRAMVAY, TREN, TRALEYBÜS…KARA DENİZ VE HAVA ULAŞIMINDA İÇ AYDINLATMA ELEKTRİKLE SAĞLANMAKTADIR.ELEKTRİK KESİNTİSİNDE İSE BİR NEVİ HAYAT FONKSİYONLARI DURMUŞ OLUR HEMEN HEMEN HİÇBİR İŞ YAPILAMAZ HALE GELİR.ELEKTRİĞİNISIYA, HAREKETE, SESE VE IŞIĞA DÖNÜŞTÜRÜLMESİ ONUN VARLIĞINI BİZLERE İSPATLAMIŞ OLUR.

X

ELEKTRİKELEKTRİK

ISITMAISITMA

-Ütü-Ütü

-Fırın-Fırın

SOĞUTMASOĞUTMA

-Buz dolabı-Buz dolabı

-Vantilatör-Vantilatör

AYDINLATMAAYDINLATMA

-Masa lambası-Masa lambası

-Avize-Avize

TEMİZLİKTEMİZLİK

-Çamaşır maki.-Çamaşır maki.

-Elektrik. Süp.-Elektrik. Süp.

HAREKETHAREKET

-Mutfak robotu-Mutfak robotu

-Vantilatör-Vantilatör

HABERLEŞMEHABERLEŞME

-Bilgisayar-Bilgisayar

-Televizyon-TelevizyonSES ÜRETİMİSES ÜRETİMİ

-Müzik seti-Müzik seti

-VCD-VCD

1122

33

55

77

66

44

X

FIRIN, ELEKTRİK SOBASI, TOST MAKİNASI GİBİ ALETLERDE ELEKTRİK ENERJİSİ ISI ENERJİSİNE DÖNÜŞÜR.

ÇAMAŞIR MAKİNESİ, MİKSER, VANTİLATÖR, YÜRÜYEN MERDİVENLERDE İSE HAREKET ENERJİSİNE DÖNÜŞÜR.

AMPÜLLERLE IŞIK ENERJİSİNE DÖNÜŞÜR.

İLETİŞİM ARAÇLARINDA ELEKTRİK ENERJİSİ SES ENERJİSİNE DÖNÜŞÜR.

X

ISI, IŞIK, SES VE HAREKET BİRER ENERJİ TÜRÜDÜR.ELEKTRİK DE BİR ENERJİDİR.ENERJİLER BAŞKA ENERJİLERE DÖNÜŞEBİLİRLER.

ISI, HAREKET VE KİMYASAL ENERJİYİ ELEKTRİK ENERJİSİNE DÖNÜŞTÜREREK ELEKTRİK ÜRETEN ARAÇLARA ELEKTRİK ÜRETEN ENERJİ KAYNAĞI YA DA ÜRETEÇ DENİR.

ÜRETEÇ BAŞKA ENERJİLERİ ELEKTRİK ENERJİSİNE DÖNÜŞTÜRÜR.

JENERATÖR, PİL, AKÜMLATÖR VE DİNAMOLAR BAŞLICA ELEKTRİK KAYNAKLARIDIR.

X

SUYUN HAREKET ENERJİSİNİ ELEKTRİK ENERJİSİNE ÇEVİRİR.

AKARSULAR ÜZERİNE KURULAN BARAJLARLA SU DEPO EDİLİR, YÜKSEKTEN AKAN SU TÜRİBÜNLERİ VE ONA BAĞLI OLARAK JENARATÖRLERİ DÖNDÜRÜR. BÖYLECE ELEKTRİK ENERJİSİ ÜRETİLİR.

ÜLKEMİZDE ELEKTRİĞİN BÜYÜK BİR KISMI BU ŞEKİLDE ELDE EDİLİR.

X

KÖMÜR, PETROL YA DA DOĞAL GAZ KULLANILARAK ELEKTRİK ÜRETEN SANTRALLERE DENİRÇYAKITIN YANMASI SONUCU MEYDANA GELEN ISI ENERJİSİ KAZANLARDAKİ SUYU BUHARLAŞTIRIR.

BASINÇLI SU TÜRİBÜNDEKİ JENARATÖRÜ DÖNDÜREREK ELEKTRİK ENERJİSİ ELDE EDİLİR. ÇEVRE KİRLİLİĞİNE YOL AÇAR.

X

GELİŞMİŞ ÜLKELER GÜNEŞ ENERJİSİ VE YEL DEĞİRMENLERİNİ KULLANARAK HAREKET ENERJİSİNİ ELEKTRİK ENERJİSİNE ÇEVİREREK DAHA UCUZ ELEKTRİK ELDE EDİYORLAR.

X

BU SANTRALLER ATOM ENERJİSİ İLE ÇALIŞIR.MERKEZDE REAKTÖRDE OLUŞAN ISI SUYU BUHARLAŞIR VE YİNE

TÜRİBÜNDEKİ JENARETÖRÜ DÖNDÜREREK ELEKTRİK ENERJİSİ ELDE EDİLİR.

X

EVLERDE KULLANDIĞIMIZ ELEKTRİK SANTRALLERDE ÜRETİLİR.SANTRALLERDE ÜRETİLEN ELEKTRİĞİN GERİLİMİ ARTIRILIR. YÜKSEK GERİLİMLİ ELEKTRİK ÇOK

YÜKSEK METAL DİREKLER ARSINA GERİLMİŞ BAKIR YA DA ALÜMİNYUM TELLERLE TAŞINIR.YÜKSEK GERİLİM HATLARINA YAKLAŞMAMAK GEREKİR, BURALRADA ELEKTRİK AKIMI 220 VOLTA

DÜŞÜRÜLÜR, EVLERE AYRI AYRI HATLARDAN VERİLİR.BİNALARA ÇEKİLEN ELEKTİRK BİNA ANA SİGORTASINA VERİLİR. BURADA EVİN ELEKTRİK

TESİSATINA BAĞLANTI YAPILIR.SİGORTA : ELEKTRİĞİN EVLERE AŞIRI KULLANILMASINDA DOĞACAK SORUNLARI VE ELEKTRİK

YANGINLARINI ÖNLEMEK İÇİN KULLANILAN ARAÇTIR.

X

GÜNÜMÜZDE EN ÇOK KULLANILAN ÜRETEÇLERDEN BİRİDİR.

CEP TELEFONU, RADYO, SAAT, GİBİ PEKÇOK ARAÇTA KULLANILIR.

PİLLER BARINDIRDIKLARI ENERJİYE GÖRE BOY BOY VE ÇEŞİT ÇEŞİTTİR.

CEP TELEFONARI BATARYA İLE ÇALIŞIR. BATARYA; BİRKAÇ PİLİN BİR ARAYA GELMESİ İLE KURULUR. ŞARJ ALETİ İLE BİTTİĞİNDE DOLUMU SAĞLANIR.

İLK PİL 1800 YILINDA İTALYAN FİZİKÇİ ALESSANDRO VOLTA TARAFINDAN YAPILMIŞTIR.

1960 YILLARINDA UZAYDA KULLANILMAK ÜZERE GÜNEŞ PİLLERİ GELİŞTİRİLDİ.

AKÜMLATÖR; ULAŞIM ARAÇLARINA ELEKTRİK SAĞLAYAN ÜRETEÇTİR

X

GÜNLÜK HAYATIMIZDA EN ÇOK KULLANDIĞIMIZ ELEKTRİK DİKKATLİ KULLANILMAZSA TEHLİKELİ OLABİLİR.

80-90 VOLTU GEÇEN AKIMLAR ÖLÜME NEDEN OLABİLİYOR.

X

EVLERDE ESKİYEN VE KIRILAN PRİZLER DEĞİŞTİRİLMELİDİR.

PRİZE GEREĞİNDEN FAZLA FİŞ TAKILMAMALIDIR.

BANYO GİBİ NEMLİ YERLERDE PRİZLER KAPALI OLMALIDIR.

PRİZE ÇİVİ ÇATAL GİBİ METAL CİSİMLER TAKILMAMALIDIR.

KABLOLARIN SAĞLAMLIĞI KONTROL EDİLMELİDİR.

TSE BELGESİ OLAN ARAÇLAR SATIN ALINMALIDIR.

TSE=TÜRK STANDARTLARI ENSTİTÜSÜ

ELEKTRİK ENERJİSİ İLE KESİNLİKLE OYUN OYNANMAZ.

X

PİLDE AKÜDE VE BATARYADA (+) VE (-) OLMAK ÜZERE İKİ UÇ VARDIR. BU UÇLARA KUTUP ADI VERİLİR.

KURU PİLLER GERÇEKTE DE KURU DEĞİLDİRLER.İÇERİSİNDE ISLAK BİR MADDE OLAN NİŞADIR İLE DOLUDUR.

PİİLER BİRİKTİRDİĞİ ENERJİLERİ TÜKETİNCE BİR SÜRE SONRA BOŞALIRLAR.

BİTMİŞ PİLLERİ GELİŞİGÜZEL YERLERE ATMAMAK GEREKİR.

PİLİN İÇERİSİNDEKİ ZEHİRLİ MADDE TABİATTA KALICI

KİRLİLİĞE NEDEN OLABİLİR.

TOPRA VE SUYA KARIŞARAK BİTKİ VE HAYVANLAR YOLUYLA İNSANLARA DA BULAŞABİLİRLER.

TÜKENEN PİLLER AYRI TORBALARDA TOPLANMALIDIR.

PİLLERİ AÇMAK AĞZA SÜRMEK VE ATEŞE ATMAK TEHLİKELİ VE YASAKTIR.

X

DEVRE ELEKTİRİĞİN İZLEDİĞİ YOLA DENİR.ELEKTRİK DEVRESİ; ELEKTRİK ÜRETECİNDEN BAŞLAYIP YİNE ÜRETEÇTE BİTEN KESİNTİSİZ YOLDUR.BASİT BİR ELEKTRİK DEVRESİ; PİL, AMPÜL, BAĞLANTI KABLOLARI VE ANAHTAR GİBİ ARAÇLARDAN OLUŞUR.BAĞLANTI KABLOLARI İLETKEN MADELEREDN YAPILIR.İLETKEN MADDELERİN ÜZERİNDE SERBEST HAREKET EDEN ELEKTRONLAR VARDIR.AMPÜLLERİN IŞIKVEREBİLMESİ İÇİN İLETKEN TELLERDEN BİRİNİN PİLİN (-) KUTBUNA DİĞERİNİ DE (+) BAĞLANMASI GEREKİR.İLETKEN TELLERDEN GEÇEN AKIMLARA ELEKTRİK AKIMI DENİR.

X

ELEKTRONLAR PİLİN(-) KUTBUNDAN (+) KUTBUNA DOĞRU İLETKEN ÜZERİNDE HAREKET EDERLER. BUNA ELEKTRON AKIŞ YÖNÜ DENİR.

ELEKTRİK AKIMININ YÖNÜ İSE (+) KUTUPTAN (-) KUTBA DOĞRU KABUL EDİLİR. BUNA DA ELEKTRİK AKIM YÖNÜ DENİR.

ELEKTRİK YÜKÜNÜN HAREKETİNE İZİN VEREN MADDELERE İLETKEN MADDE DENİR.ELEKTRİĞİN İLETİLMESİNDE BAKIR MADDELER KULLANILIR.

PORSELEN, KURU AĞAÇ, KAUÇUK, CAM, PLASTİK GİBİ MADDELER KAZANDIKLARI ELEKTRONLARI BİR BÖLGEDE TUTAR VE CİSMİN HAREKET ETMESİNİ ÖNLERLER.

BÖYLE MADDELERE DE YALITKAN MADDE DENİR.

X

DEVRE ELEMANI SEMBOLLE GÖSTERİMİ

AMPÜL

İLETKEN TEL

ÜRETEÇ (+) (-)

ANAHTAR AÇIK KAPALI

X

DEVRE ELEMANLARI KAPALI OLDUĞU DURUMDA AMPÜL YANAR.

DEVRE ELEMANLARI AÇIK OLDUĞU DURUMDA AMPÜL YANMAZ.

X

ELEKTRİK ENERJİSİNİ EVİMİZE KABLOLARLA GELDİĞİNİ VE ORADAN EVİN İÇİNE DAĞILDIĞINI ÖĞRENDİK.ELEKTRİĞİ KONTROL ETMEMİZİ SAĞLAYAN DÜĞMEYE ANAHTAR DENİR.LAMBALARIN IŞIK VERMESİNİ İSTEDİĞİMİZDE ELEKTRİK DÜĞMESİNE BASARIZ. ELEKTRİK DEVRESİ KAPANIR VE LAMBALAR IŞIK VERİR.BU OLAYIN TAM TERSİ DURUMUNDA İSE LAMBA IŞIK VERMEZ VE DEVRELER AÇIK DURUMA GELİR VE AKIM GEÇMEMİŞ OLUR.ELEKTRİK İLE ÇALIŞAN TEKNOLOJİK ÜRÜNLERİN AÇILIP KAPANMASINI DÜĞMELERİNE BASARAK YAPABİLİRİZ.DUVARLARDA VE ELEKTRİKLİ ARAÇLARDA BULUNA DÜĞMELER ELEKTRİK AKIMININ GÜVENLİĞİNİ SAĞLAMADA YARDIMCI OLMUŞ OLUR.PRİZ; ELEKTRİKLİ ARAÇLARIN FİŞLERİNİN TAKILDIĞI YERDİR.

X

DOĞRU, YANLIŞ TESTİAŞAĞIDA VERİLEN BİLGİLERİN DOĞRU MU YOKSA YANLIŞ MI OLDUĞUNU YANLARINDAKİ KUTUCUKLARA KOYDUĞUNUZ İŞARETLE BELİRTİNİZ.

1. KURU PİLİN YAPISINDAKİ KÖMÜR ÇUBUK,PİLİN NEGATİF(-) KUTBUDUR.

2. ANAHTAR AÇIK İKEN ELEKTRİK DEVRESİNDEN AKIM GEÇMEZ

3. BİR ELEKTRİK DEVRESİNDE AKIM YÖNÜ (-) KUTUPTAN (+) KUTBA DOĞRUDUR.

4. PİRİZİN İÇİNE ÇİVİ YA DA TEL SOKMAK TEHLİKELİ DEĞİLDİR.

5. AMPÜL ELEKTRİK DEVRESİNE AKIM SAĞLAYAN DEVRE ELEMANIDIR.

YD

YD

YD

D Y

D Y

6. ULAŞIM ARAÇLARINA ELEKTRİK AKIMI SAĞLAYAN ÜRETEÇLERE AKÜMLATÖR DENİR.

YD

7. ELEKTRİK AKIMINI İLETMEYEN MADDELERE YALITKAN MADDE DENİR. YD

X

BOŞLUK DOLDURMA TESTİAŞAĞIDAKİ CÜMLELERDE YER ALAN BOŞLUKLARA UYGUN KELİME VEYA KELİMELERİ BULUP YAZINIZ.

1. DEMİR ÇİVİ,BAKIR TEL GİBİ MADDELER ………………… ÖZELLİKTEDİR.

2. PİLLER, ………………ENERJİYİ………………. ENERJİSİNE DÖNÜŞTÜRÜRLER.

3. EVİMİZİ ELEKTRİKTEN KAYNAKLANAN TEHLİKELERE KARŞI KORUYAN DEVRE ELEMANINA………………………………..DENİR.

4. ELEKTRİK DEVRELERİNDE ELEKTRONLARIN AKIŞ YÖNÜ…………………..KUTUPTAN,………………..KUTBA DOĞRUDUR.

5. PİLLERDE ……………………VE…………………..OLMAK ÜZERE İKİ KUTUP VARDIR.

İLETKEN

KİMYASAL

SİGORTA

NEGATİF

POZİTİF

6. ELEKTRİK DEVRESİNE AKIM SAĞLAYAN DEVRE ELEMANINA…………………………..DENİR.

ANAHTAR

7. SUYUN HAREKET ENERJİSİNİ , ELEKTRİK ENERJİSİNE DÖNÜŞTÜREN

TESİSLERE……………………………..…DENİR..HİDRO ELEKTRİK

ELEKTRİK

POZİTİF

NEGATİF

X

I VE II

YALNIZ III

I, II, III

A

B

D

C

1- I. BİR DEVREDE AKIMIN YÖNÜ (+) DAN (-) YE DOĞRUDUR.

II. ELEKTRİK DEVRESİNDE ELEKTRONLARIN YÖNÜ (-) DEN (+) DOĞRUDUR.

III. BİR AMPÜLDEN GEÇEN ELEKTRONLARIN SAYISI ARTARSA AMPÜL DAHA PARLAK IŞIK VERİR.

YIKARIDA ELEKTRİK AKIMI İLE İLGİLİ BİLGİLERDEN HANDİLERİ DOĞRUDUR ?YALNIZ I

X

GERİLİMİ AZALTMAK

FAZLA ŞİDDETLİ AKIMI GEÇİRMEMEK

AMPÜLLERİN DAHA PARLAK YANMASINI SAĞLAMAK.

A

B

C

D

2- ELEKTRİK DEVRESİNDE SİGORTA HANGİ AMAÇLA KULLANILIR ?

ELEKTRİK AKIMININ HIZINI ARTIRMAK

X

CAM

DEMİR

GÜMÜŞ

A

C

B

D

3- AŞAĞIDAKİLERDEN HANGİSİ ELEKTRİK AKIMINI İLETMEZ ?

BAKIR

X

AKÜMLATÖR

ELEKTRİK MOTORU

JENERATÖR

A

B

C

D

4-AŞAĞIDAKİLERDEN HANGİSİ EEKTRİK ENERJİSİ ÜRETEMEZ ?

PİL

X

AKÜ

ANAHTAR

JENERATÖR

A

B

C

D

5- ŞEKİLDEKİ DEVREDE LAMBANIN IŞIK VERMESİ İÇİN

( ? ) İŞARETLİ YERE AŞAPIDAKİLERDEN HANGİSİ

BAĞLANAMAZ ? ?

PİL

X

ELEKTRİK SOBASI

ÜTÜ

A

B

D

C

6- AŞAĞIDAKİ ARAÇLARDAN HANGİSİ ELEKTRİK ENERJİSİNİ ISI ENERJİSİNE DÖNÜŞTÜREMEZ?

ELEKTRİKLİ FIRIN

FLORESAN LAMBA

X

2

3

4

A

B

D

C

1

7- ŞEKİLDEKİ KURU PİLİN NEGATİF

KUTBU HANGİ RAKAMLA GÖSTERİLMİŞTİR ?

1

2

3

4

X

EVLERİN ELEKTRİK İHTİYACI PİL VE AKÜLERDEN SAĞLANIR.

ELEKTRİK SAYAÇLARI EVLERDE KULLANILAN ELEKTRİK MİKTARINI ÖLÇER.PRİZLER,ELEKTRİK AKIMI ALMAK İÇİN FİŞLERİN TAKILDIĞI YERLERDİR.

A

C

B

D

8- AŞAĞIDAKİLERDEN HANGİSİ YANLIŞTIR ?

ELEKTRİK KABLOLARININ İÇİ İLETKEN,DIŞI YALITKAN MADDEDEN OLMALIDIR.

X

YALNIZ III

I VE II

I - I I - I I I

A

B

D

C

9- I. ENERJİ DÖNÜŞÜMÜNÜ SAĞLAMA

II. ELEKTRONLARI HAREKETE GEÇİRME

III. DEVREDE ELEKTRİK AKIMINI OLUŞTURMA

BİR ELEKTRİK DEVRESİNDE,YUKARIDAKİLERDEN HANGİLERİ ÜRETEÇ TARAFINDAN SAĞLANIR ?

YALNIZ I

X

PİLLER, KİMYASAL ENERJİYİ ELEKTRİK ENERJİSİNE ÇEVİRİRLER.

CAM YALITKAN BİR MADDEDİR

TUZLU SU ELEKTRİĞİ İLETMEZ

C

B

D

A

10- AŞAĞIDAKİ BİLGİLERDEN HANGİSİ YANLIŞTIR ?

ELEKTRİK AKIMINI GEÇİREN AMDDELERE İLETKEN DENİR.

X

SUYUN HAREKET ENERJİSİ

IŞIK ENERJİSİ

ISI ENERJİSİ

A

C

B

D

11- BARAJLARDA HANGİ ENERJİ ÇEŞİTİ ELEKTRİK ENERJİSİNE DÖNÜŞÜR ?

KİMYASAL ENERJİ

X

BAKIR

KAĞIT

DEMİR

A

B

C

D

11- AŞAĞIDAKİ MADDELERDEN HANGİSİ ELEKTRİK AKIMINI İLETMEZ ?

ALÜMİNYUM

X

ELEKTRİK OCAĞI

VANTİLATÖR

JENERATÖR

A

B

C

D

12- AŞAĞIDAKİLERDEN HANGİSİ ELEKTRİK ENERJİSİNİ HAREKET ENERJİSİNE ÇEVİRİR ?

AKÜMÜLATÖR

X

BAKIR--ÇİNKO---LİMONLU SU

KÖMÜR--- ÇİNKO--- NİŞADIR

ÇİNKO--- DEMİR--- TUZLU SU

A

B

C

D

13- KURU PİLİN YAPISINDA AŞAĞIDAKİLERDEN HANGİLERİNİN TAMAMI BULUNUR ?

BAKIR--TUZLU SU---NİŞADIR

X

I VE III

I VE II

YALNIZ III

A

B

C

D

14- I. EVLERDE KULLANILAN ELEKTRİK AKIMI İLE PİLLERDE KULLANILAN ELEKTRİK AKIMI FARKLIDIR.

II. BİR ELEKTRİK DEVRESİNİN ÇALIŞABİLMESİ İÇİN DEVRENİN KAPALI OLMASI GEREKİR.

III. BİR İLETKENDEN ELEKTRİK AKIMI GEÇİRİLDİĞİNDE TELİN SICAKLIĞI AZALIR.

YUKARIDA VERİLEN ANLATIMLARDAN HANGİLERİ DOĞRUDUR.

YALNIZ I

X

X

DÜNYAMIZIN OLUŞUMU İLE İLGİLİ GEÇMİŞTE BİRÇOK GÖRÜŞ ÖNE ATILMIŞTIR.1876 YILINDA LAPLAŞ TARAFINDAN ÖNE ATILAN GÖRÜŞE GÖRE; DÜNYA ÖNCELERİ KIZGIN BİR GAZ VE TOZ KÜTLESİ İDİ. KENİ ETRAFINDA DÖNMEYE BAŞLAMADAN ÖNCE DÜZGÜN BİR BİÇİMİ YOKTU. ZAMANLA DIŞTAN İÇE DOĞRU SOĞUMAYA BAŞLARKEN, YAPISINDA Kİ AĞIR MADDELER MERKEZDE TOPLANMAYA BAŞLADI. BU MADDELER BİRLEŞEREK YERKÜRE ADLI MADDEYİ OLUŞTURDU.ATMOSFER TABAKASI GÜNEŞTEN GELEN ZARARLI IŞINLARI EMEREK CANLININ ZARAR GÖRMESİNİ ENGELLER.DÜNYAMIZIN YAŞININ TAHMİNİ OLARAK YAŞI 4,6 MİLAYAR YIL OLDUĞU İFADE EDİLMEKTEDİR.DÜNAYMIZ ÜST KISMINDAN BİRAZ BASIK, ORTA KISMINA (EKVATORA) DOĞRU GİDİLDİKÇE BİRAZ ŞİŞKİNLEŞİR. DÜNAYMIZIN KENDİNE ÖZGÜ YUVARLAĞA YAKIN BU ŞEKLİNE GEOİD DENİR.

X

DÜNAYMIZIN ŞEKLİNİN YUVARLAĞA YAKIN OLDUĞUNU İSPATLAMAK İÇİN;

SÜREKLİ DOĞUYA GİDEN BİR UÇAK BAŞALDIĞI YERE GERİ DÖNER.

DENİZ KIYISINDA OTURUP UZAKLARA BAKTIĞIMIZDA GÖKYÜZÜ İLE DENİZ BİRBİRİNE ÇOK YAKIN GÖRÜNÜR, DENİZ İLE GÖKYÜZÜNÜ AYIRAN İNCE ÇİZGİYE UFUK ÇİZGİSİ ADI VERİLİR.

UZAKTAN BİZE YAKLAŞMAKTA OLAN BİR YELKENLİNİN ÖNCE YELKENLERİ SONRA GÖVDESİ EN SON DA TAMAMI GÖRÜNÜR, BU DA DÜNYANIN ŞEKLİ HAKKINDA BİZE BİLGİ VERİR.

X

DÜNYAMIZIN OLUŞUMUNDA AĞIR MADDELER, DÜNYANIN MERKEZİNDE TOPLANMIŞ;

DAHA HAFİF MADDELER İSE DIŞA DOĞRU KATMANLAR OLUŞTURMUŞTUR.

BU KATMANLAR DIŞTAN İÇE DOĞRU:

HAVA KÜRE (ATMOSFER)

TAŞ KÜRE ( YER KABUĞU )

SU KÜRE

ATEŞ KÜRE ( MAĞMA )

AĞIR KÜRE ( ÇEKİRDEK )

.

NOT: HAVA KÜRE, SU KÜRE, TAŞ KÜRE DÜNYANIN GÖZLEMLENEBİLİR KATMANLARIDIR

X

SU KÜRE

ATEŞ KÜRE

AĞIR KÜRE ( ÇEKİRDEK )

TAŞ KÜRE ( YER KABUĞU )

HAVA KÜRE (ATMOSFER)

X

X

((((((((((( STRATOSFER )))))))))))))))TROPOSFERDEN SONRA BU JATMAN YER ALIR.

((((((((((( OZONOSFER )))))))))))))))BU KATMANDA GÜNEŞTEN GELEN ZARARLI IŞINLARI KORUYAN OZON TABAKASI VARDIR.BU TABAKAYA İNSANLAR SON ZAMANLARDA ÇOK ZARAR VERMİŞLERDİR. KULLANILAN SPREY

VE PARFÜM TÜRÜ ŞEYLER TABAKAYI İCELTMİŞTİR.

((((((((((( İYONOSFER )))))))))))))))RADYO, TELVİZYON, CEP TELEFONLARININ ÇALIŞMASI BU KATMAN SAYESİNDE OLUŞUR.

((((((((((( EKSOSFER )))))))))))))))EN SON KATMANDIR BU KATMANDAN SONRA UZUY BOŞLUĞU YER ALIR.

((TROPOSFER---STRATOSFER---OZONOSFER---İYONOSFER---EKSOSFER))

((((((((((( TROPOSFER )))))))))))))))

CANLILARIN YAŞAMASI İÇİN EN ELVERİŞLİ KATMANDIR.

YERDEN YÜKSEKLİĞİ 16km BULUR. ATMOSFERDEKİ HAVANIN Ü BU KATMANDADIR.

METEOROLOJİK OLAYLAR BURADA GERÇEKLEŞİR.

X

X

X

X

ÇEKİRDEĞİN ÜSTÜNDE YER KÜRENİN ALTINDAKİ KATMANDIR. MANTO DİYE DE ADLANDIRILIR.

SICAK VE AKIŞKAN YAPIDADIR.KALINLIĞI YAKLAŞIK OLARAK 2900km DİR.

ORTALAMA SICAKLIĞI 2200 C DİR.

SICAKLIK ÇEKİRDEĞE YAKIN YERLERDE ARTARKEN YER KABUĞUNA YAKIN YERLERDE AZALIR.

İÇİNDE Kİ AKIŞKAN YAPIAYA MAĞMA DA DENİR.

MAĞMAYI OLUŞTURAN MADDELER SÜREKLİ HAREKET HALİNDEDİR VE AKIŞKANDIRLAR.

YERYÜZÜNÜ YAKIN YERLERDE LAV OLARAK DIŞARI ÇIKARLAR.

X

DÜNYAMIZIN MERKEZİNİ OLUŞTURAN EN İÇ KATMANDIR.

DIŞ VE İÇ ÇEKİRDEK OLMAK ÜZERE İKİ KISIMDAN OLUŞUR.

MERKEZDE OLDUĞU İÇİN DİĞER KATMANLARIN AĞIRLIĞI BURADA BÜYÜK BİR BASINÇ OLUŞTURUR.

BASINÇ SAYESİNDE DEMİR NİKEL GİBİ KATI MADDELERİN, SICAKLIĞIN YAKLAŞIK OLARAK 4500 C – 5000 C OLDUĞU AĞIR KÜREDE KATI HALDE KALMASINI SAĞLAR.

KALINLIĞI 3500Km DİR.NOT:TAŞ KÜRE DİĞER KATMANLARA GÖRE İNCE, HAFİF KIRILGAN VE ÇOK SICAK OLMAYAN BİR KATMANDIR.ATEŞ KÜRE İSE DAHA KALIN, DAHA AĞIR VE ÇOK SICAK OLAN AKIŞKAN BİR KATMANDIR.ÇEKİRDEK DÜNYANIN İÇİNDE ÇOK AĞIR VE ÇOK SICAK BİR KÜRE HALİNDE BULUNUR.

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

DOĞRU, YANLIŞ TESTİAŞAĞIDA VERİLEN BİLGİLERİN DOĞRU MU YOKSA YANLIŞ MI OLDUĞUNU YANLARINDAKİ KUTUCUKLARA KOYDUĞUNUZ İŞARETLE BELİRTİNİZ.

1. YER KABUĞUNUN ÇATLAK VE KIRIKLARINDNA YERYÜZÜNE ÇIKAN MAGMAYA MADEN DENİR.

2. DEĞERLİ VE AZ BULUNAN MİNERALLERE MADEN DENİR.

3. YEMEKLERDE KULLANIDIMIZI MİNERALLERE PROTEİN DENİR.

4. YERYÜZÜNDEKİ SULARIN EN DERİN VE GENİŞ OLANI DENİZLERDİR.

5. DÜNYANIN YUVARLAKLIĞINA YAKIN ŞEKLİNE DAİRE DENİR.

YD

YD

YD

D Y

D Y

6. KAYAÇLARIN PARÇALANARAK KÜÇÜLMÜŞ HALİNE TAŞ DENİR. YD

7. PÜSKÜRÜK VE TORTUL KAYAÇLAR BASINÇ VE SICAKLIĞIN ETKİSİYLE DEĞİŞEREK BAŞKALAŞIM KAYAÇLARI OLUŞTURUR.

YD

X

BOŞLUK DOLDURMA TESTİAŞAĞIDAKİ CÜMLELERDE YER ALAN BOŞLUKLARA UYGUN KELİME VEYA KELİMELERİ BULUP YAZINIZ.

1. ATEŞ KÜREDE YÜKSEK SICAKLIK YÜZÜNDEN NİKEL- KROM GİBİ MADDELER ERİYİK HALDE BULUNUR.BU AKIŞKAN YAPI………………………….DİYE ADLANDIRILIR.2. DÜNYAMIZ İÇTEN DIŞA DOĞRU...……………..KÜRE…………………KÜRE…………….KÜRE,…………KÜRE………………KÜRE OLMAK ÜZERE BEŞ KATMANDAN OLUŞUR.

3. ……………………TOPRAKTA ÇEŞİTLİ ÖLÜ BİTKİ VE HAYVAN ATIKLARI BULUNUR.

4. YER KABUĞUNU İNCELEYEN BİLİM DALINA………………………………….DENİR

5. YER KABUĞUNU OLUŞTURAN KAYAÇLARIN YAPISINDA BULUNAN KİMYASAL MADDELERE …………………………. DENİR.

MAGMA

ÇEKİRDEK

HUMUSLU

JEOLOJİ

MİNERAL

6. KAYAÇLAR OLUŞUM VE YAPI BAKIMINDAN…………………..KAYAÇLAR, ……………………..KAYAÇLAR VE …………………………………KAYAÇLARDAN MEYDANA GELİR.

PÜSKÜRÜK

7. ÇEKİRDEĞİN ÜSTÜNDE YER KABUĞUNUN ALTINDAKİ KATMANA…………………………..DENİR

MANTO

MAGMA

SU TAŞ

HAVA

TORTULBAŞKALA

ŞIM

X

SU KÜRE----TAŞ KÜRE

ATEŞ KÜRE---AĞIR KÜRE

AĞIR KÜRE ---- HAVA KÜRE

A

B

C

D

1- AŞAĞIDAKİLERDEN HANGİSİ DÜNYANIN GÖZLEMLENEMEYEN KATMANIDIR ?

HAVA KÜRE---SU KÜRE

X

2 NUMARALI SU KÜREDİR

4 NUMARALI MANTODUR

3 NUMARALI HAVA KÜREDİR.

A

B

C

D

1 NUMARALI YER KABUĞUDUR.

2-NUMARALI BİLGİLERDEN YANLIŞ OLANI HANGİ SEÇENEKTE İFADE EDİLMİŞTİR?

3

124

MAGMA

X

TUNGSTEN MİNERALLERDEN TEBEŞİR YAPILIR.

KÖMÜR YATAKLARI FOSİLLEŞME SONUCU ORTAYA ÇIKMIŞTIR.

ATEŞ KÜREDE YAŞAM YOKTUR.

A

C

B

D

3- AŞAĞIDA VERİLEN BİLGİLER HANGİSİ YANLIŞTIR?

BİR YERDE ARAZİEĞİMİNİN FAZLA OLMASI EROZYONU ARTIRIR.

X

AZALIR AZALIR

ARTAR ARTAR

DEĞİŞMEZ ARTAR

A

B

C

D

4- YER KÜRENİN MERKEZİNE DOĞRU İNİLDİKÇE BASINÇ VE SICAKLIKTA MEYDANA GELEN DEĞİŞİKLİKLER AŞAĞIDAKİLERDEN HANGİSİNDE DOĞRU VERİLMİŞTİR ?

BASINÇ SICAKLIK

ARTAR AZALIR

X

YALNIZ 2

1 VE 3

1--2--3

A

B

C

D

5- 1. AKARSULAR

2. ŞİDETTLİ RÜZGARLAR

3. SICAKLIK FARKLARI

YUKARIDA VERİLENLERDEN HANGİLERİ TOPRAĞIN OLUŞUMUNDA ETKİLİDİR?

YALNIZ 1

X

I VE III

I VE II

A

B

C

D

6- I.ORMANLARIN TAHRİP EDİLMESİNE BAĞLI OLARAK TOPRAK EROZYONU ARTABİLİR.

II. DÜNYAMIZ KUTUPLARDAN BASIK EKVATORDAN ŞİŞKİN BİR YAPIYA SAHİPTİR.

III. SULAR YERYÜZÜNÜN YAKLAŞIK 1 / 4 ‘İNİ KAPLAR.

YUKARIDAKİ İFADELERDEN HANGİLERİ DOĞRUDUR.

YALNIZ I

I , II , III

X

HAYVAN ÖLÜLERİ

KURU YAPRAKLAR

PLASTİK ŞİŞELER

A

B

D

C

7- AŞAĞIDAKİLERDEN HANGİSİ TABİATTA KALICI KİRLİLİĞE NEDEN OLUR ?

MEYVA KABUKLARI

X

TORTUL

PÜSKÜRÜK

TRAVERTEN

A

C

B

D

8- I. YUMUŞAKTIR

II. FOSİLLERE RASLANIR

III. MİNERAL BAKIMINDAN ZENGİNDİR.

YUKARIDAKİ BİLGİLER HANGİ KAYAÇLARA AİTTİR ?

BAŞKALAŞIM

X

4

5

3

A

B

D

C

9- 1. YER ALTI KAYNAKLARI

2. DENİZLER

3. AZOT

4. DÖLLER

5. AKARSULAR

YUKARIDAKİLERDEN KAÇ TANESİ SU KÜRENİN YAPISINDA BULUNUR ?

2

X

KARBONDİOKSİT - OKSİJEN – AZOT - ARGON

ARGON - OKSİJEN - KARBONDİOKSİT - AZOT

KARBONDİOKSİT - ARGON - OKSİJEN - AZOT

C

B

A

D

10- ATMOSFERİ OLUŞTURAN GAZLARIN ORANLARININ KÜÇÜKTEN BÜYÜĞE SIRALANIŞI AŞAĞIDAKİLERDEN HANGİSİNDE DOĞRU OLARAK VERİLMİŞTİR ?

ARGON - KARBONDİOKSİT - OKSİJEN - AZOT

X

GEOİD

KÜRE

YUVARLAK

A

C

B

D

11- DÜNYAMIZIN ŞEKLİNE VERİLEN AD AŞAĞIDAKİLERDEN HANGİSİDİR ?

DAİRE

X

TROPOSFER

OZONOSFER

İYONOSFER

A

B

C

D

11- GÜNEŞTEN GELEN ZARARLI IŞINLARDAN CANLILARI KORUYAN TABAKANIN ADI AŞAĞIDAKİLERDEN HANGİSİDİR ?

EKZOSFER

X

MAGMA

KAYAÇ

MİNERAL

A

B

C

D

12- YER KABUĞUNUN YAĞISINI OLUŞTURAN, YAPISINDA ÇEŞİTLİ KARIŞIM VE BİLEŞENİN BULUNDUĞU SERT KÜTLELERE NE AD VERİLİR ?

LAV

X

1

3HEPSİ DOĞRU GÖSTERİLMİŞ

A

B

C

D

13- YANDAKİ ŞEKİLDE DÜNYAMIZIN KATMANLARINDAN KAÇ YANESİ YANLIŞ GÖSTERİLMİŞTİR ?

2

SU KÜRE

ATEŞ KÜRE

AĞIR KÜRE ( ÇEKİRDEK )

TAŞ KÜRE ( YER KABUĞU )

HAVA KÜRE (ATMOSFER)

X

2

3

4

A

B

D

C

14- --- GRANİT ----BİNA YAPIMINDA

--- GÜMÜŞ ---- AYNA YAPIMINDA

--- KİL ----- TUĞLA VE KİREMİT YAPIMINDA

--- KAYATUZU --- TUZ ÜRETİMİNDE

YUKARIDAKİ MİNERAL VE KULLANILDIĞI YERLERDEN KAÇ TANESİ DOĞRU VERİLMİŞTİR ?

1

X

BÜTÜN ÜNİTELERİN KONU ANLATIMIBÜTÜN ÜNİTELERİN KONU ANLATIMI

1.ÜNİTE1.ÜNİTE 2.ÜNİTE2.ÜNİTE 3.ÜNİTE3.ÜNİTE 4.ÜNİTE4.ÜNİTE 5.ÜNİTE5.ÜNİTE 6.ÜNİTE6.ÜNİTE 7.ÜNİTE7.ÜNİTE

X