កមពជេរកម េលខ ៤១ ឆន ទ ០៤ ែខឧសភ គ.ស. ២០០៧ - ព.ស. ២៥៥១

ទ ន កករ ៖ P.O. Box 0193, Pennsauken, NJ 08110-0193, USA, Tel: (856) 655-3838, email: kkfnewsletter@khmerkrom.net, http://www.khmerkrom.net

-សភ េមរកភញ កេផអើលយនរេ ភសទធរពះសងឃ.......................១

-ដេណើ រេឆព ះេទរកេសរភព.......................................................២

-ពលរដឋែខមរេរកម េរកកេឡើងត បញហ ដធល.................................៤

- ថ នទត េមរក វ គមនញតតែខមរេរកម...................................៥

-ែខមរេរកមបតកមម យនចបផ ករពះសងឃបែនថម.......................៧

-េសចកតអពវនវរបស UNPO អពេសរភពជេនឿ សន..........៩

-បណយរចតរពះនងគល..............................................................១២

-ក ពយ “លមមឈបខគន េហើយ”............................................១៣

-វបបធមខញ .................................................................................១៤

-េ កនដកមមែខមរេរកមកនងសរងគ មយន.................................១៥

ម កេរឿង

គណៈរបតភសហពនធែខមរកមពជេរកមពភពេ ក នងមលនធមង ញ បនេលកអពបញហ រេ ភសទធមនស នងសទធេសរជេនឿរបសែខមរេនកមពជេរកម នងជនជតភគតចមង ញ េនភមភគក ត លរបេទសយន ជមយនងសមជកសភ េម-រកកលពៃថងទ ១៩ ែខេម ឆន ២០០៧ េនះ ។ ជនបេនះេធវឲយសភ េមរកភញ កេផអលេ យមននក ម នថ រ ឋ ភបលកមមយ-នសតរកង ណយរេ ភសទធមនស នងសទធេសរជេនឿហសេហតេទេលជនជតេដមេនរបេទសយនដេចនះេ ះ ។ េ ក ថច ងកថច នយករបតបតតសហពនធែខមរកមពជេរកមពភពេ ក, េ ក របក េសរវឌ នយករងទទលបនទកកចចករអនតរជតរបសសហពនធែខមរកមពជេរកមពភពេ ក នងរពះេតជគណ ថច បរងគ សមជកគណៈកមម ធកររបតបតតទទលបនទកកចចករ សនៃនសហពនធែខមរកមពជេរកមពភពេ ក នងជនយកវទយសេឡងែខមរេរកម រពមទងេ ក កក ស របធនមលនធមង ញ បនចលជបសេណះស ល នងជនដណងអព ថ នករណសទធមនស នងសទធេសរជេនឿរបសែខមរេនកមពជេរកម នងរកមជនជតភគតចមង ញ េនកនងរបេទសយនជមយនងសមជករដឋសភសហរដឋ េមរក េ ក រគសត សមត េនកនងេសតវមន ។ កនងជនបេនះ មរប សនរបសេ ក ថច ងកថច នយករបតបតតសហពនធែខមរកមពជេរកម គបនជ បេ ក រគសត

សមត អព ជញ ធរកមមយនសតរកង ណយ រេ ភសទធមនស នងជេនឿ សនយងេឃរេឃមកេលជនជតេដម គែខមរកមពជេរកម នងជនជតមង ញ ែដលកររេ ភសទធេនះ រមមនករចបផ ករពះសងឃែខមរកមពជេរកម រច កពនធនគរ នងករបទសទធេសរភពកនងកររក របតបតតរបៃពណវបបធម កដចជករអបរខងវសយរពះពទធ សន ។ េ ក ថច ងកថច បនបនតមនរប សនឲយដងែដរថ សមជកសភ េ ក រគសត សមត បនសែមតងករភញ កេផអលយងខល ង បនទ បពបន ត បរពតតករណដគរឲយរនធតែបបេនះេនេវៀត ម េ យេ ក សមត បនអះ ងថ ពមនមក េ ក នងមរនតសហរដឋ (តេទទពរទ ០៣)

របតភសហពនធ នងរបធនមលនធមង ញ ថតជមយសមជកសភ េមរក

េលខ ៤១ ែខឧសភ ឆន ២០០៧ ទពរទ 2 រពតតបរតរបសសហពនធែខមរកមពជេរកម

គរចងចថ ម បតកមម ែដលបនេធវើេឡើងពសេពញពភពេ កេនះ េរពះរ ឋ ភបលកមមយនសតរកង -ណយរេ ភបពនសទធរបជពលរដឋែខមរកមពជេរកមឬ? េយើងទងអសគន បនកណតយងចបសថ ដេណើ រែសវងរកសទធេសរ ភពកនងេពលេនះ គេផត តសខនេទេលើេសចកតរបកសជ សកលអពសទធមនស ជតែដលជសទធមល ឋ ន នងជសទធរបសមនស រគបរបែដលរស នមនជវតេលើេ កេយើងេនះ ។ ដេចនះ ក ត សខនសរមបេយើងទងអសគន គបងបអនែខមរេរកម បនបេងកើតជរចនសមពនធមយសរមបេសរភពេនកនងេបះដង នងដងរពលងរបសេយើងទងអសគន ។ េនះគជកនេ រដសខនសរមបករតសរបឆងនងករបដេសធន ៃន េសចកតរបកសជសកលអពសទធមនស េ យរ ឋ ភបលផត ចករកមមយនសតេវៀត ម ។ ម បតកមមែដលបនរបរពតតេឡើងដេជគជយកនលងេហើយេនះ បនបងហ ញអពភពកល នរបសរពះសងឃ, របជ-ពលរដឋេយើង ែដលបនបនតករតសពដន េយើង េហើយេនះគជទស នៈៃនករតសមយបងហ ញពភពដកនៃនម មគគ ែដលបងហ ញឲយេឃើញអពឥទធពលៃនភពទនេខ យ ។ ម

មគគ គជលទធផលៃនកតសងឃម នងជកររឭកដលដេណើ រ តសរបវតត រសតរបសែខមរេរកមេដើមបែសវងរកសទធេសរភព នង សទធសវយសេរមច សនមយយងពតរបកដ ។ ម បតកមម ែដលបនេធវើេឡើងទទងពភពេ ក រតវបនេរៀបចេ យសហពនធែខមរកមពជេរកម េនះគជអណះអ ងថមមយបងហ ញអព មគគភព េហើយមនតនទសខនបផតកនងកររតសរ យផល វេដើមបេឆព ះេទរកសទធេសរ, សនតភព នងតៃមលៃថលថន ររបសែខមរកមពជេរកម ។ មយងេទៀតដេណើ រែសវងរកសទធេសរភពេនះមនរតមែតសរមបែខមរេរកមែតបេ ណ ះេទ ែថមទងជរមញឲយពភពេ កមនករគរទ នងេឆព ះេទរកសនតភពផងែដរ ។ បទឧរកដឋគរឲយរនធតបននងកពងរបរពតតេ យរ ឋ បលកមមយនសតេវៀត មរបឆងនងែខមរេរកម នងប ត ជនជតមយចននកនងរបេទសេវៀត ម ដចជជនជត

េដើមមង ញជេដើម ។ រពះេថ នេតថរៈរគបរពះអងគជទសកក រៈ! បងបអនែខមរេរកមជទេគរព ប ន! េសរភព គជទហៃនតៃមលដសខនបផតរបសេយើងរគបរប ។ េដើមបរសមនេសរភព េយើងទងអសគន រតវែតបញឈបនវទេងវើដេផគើន នងរបយទធរបឆងចេពះកររេ ភឈល នពនពរដឋបល នគមកមមយនសត។ េដើមប របឆងនងប ចទងេនះ េយើងរតវរក ឲយបននវភពេ ម ះរតង ភពេ ម ះរតងេនះេហើយគជយន ែដលនឲយេយើងទងអសគន េទដលេរតើយសនតភព នងមនេសរភពរគបរគន ។ េដើមបរក ឲយបនម មគគេនះ េយើងទងអសគន គរែតបនតបងហ ញឲយពភពេ កបនដងអពករតសរបសេយើងេដើមបសទធេសរភព ។ េយើងខញសមអពវនវដលបងបអនែខមរទទងពភពេ ក សមចលរម នងគរទរពះសងឃ នងបងបអនែខមរេយើងទងអសគន ។ មយងេទៀតេយើងទងអសគន មនគបបខលបខល ចេនះេទ េយើងរតវពះពរ លករភយខល ច េដើមបអនគតេយើងទងអសគន ។ របសនេបើេយើងពមនឆនទៈពះពររមកមល ងគន េនះ េយើងមន ចយកជយជនះបនេលើ ជ ចខត ។ ចេលើយសរមបករភយខល ច នងបញឈបអេពើឈល នពន េយើងទងអសគន រតវែតេរកកេឡើងេធវើបតកមមត ប នដងេនេពលអនគត ។ រពះសមម សមពទធរទងបនសែមតងថ “គម នអវ ច កបងករពតេនះេឡើយ” ។ រ ឋ ភបលកមមយនសតទទលរងករភយខល ចនងករពត េហើយេនះជមលេហតែដលេគកពងេរបើរបសចែណកៃនករខលបខល ចេនះេធវើជមេធយបយយកឈនះេលើេយើងទងអសគន ។ ដេចនះេដើមបបរងក បភពខលបខល ច នងេជៀសងករពត េយើងទងអសគន រតវេរៀនឲយេចះ មនមនករភយ

ខល ច េហើយេនះកជរពលងពតរបសែខមរេរកមេយើងទងអសគន ផងែដរ ។ សមបងបអនជនរមជតចងចថ “េយើងមនរតវមនករភយខល ច មរយៈេឃសនបភតបភយ នងភយខល ចនងករគបសងកតេនះេទ” ៕

ថច ងកថច

នពនធនយក ៖ ថច ចនធ ផ ពវផ យ ៖ សន រតនៈ, សន ចនទ

ឯក រ PDF មនេនកនងេគហទពរ www.khmerkrom.net

វចរណកថ

េលខ ៤១ ែខឧសភ ឆន ២០០៧ ទពរទ 3 រពតតបរតរបសសហពនធែខមរកមពជេរកម

(តមកពទពរទ ០១) េមរករគនែតដងថ រ ឋ ភបលរកងណយ រេ ភសទធេសរភពេទេលពលរដឋយនខលនឯងបេ ណ ះ

មនដងថរ ឋ ភបលរកង ណយ រេ ភសទធជនជតេដមយងល លដេចនះេឡយ ។

េ ក ថច ងកថច បននយយថ េ កកបនជនពតមនអពអគគរដឋទត េមរករបចរកង ណយ គេ ក ៃម េឃល មរន ែដលមនរតមែតមនជយទប ក តអេពរេ ភសទធមនស មកេលែខមរេនកមពជេរកមេទ បែនតែថមទងបនបៃភលរពតត-ករណេនទេនះេទៀតផង ។ េ កនយករបតបតតសហពនធែខមរកមពជេរកមពភពេ ក បនបងហ ញនវេមទនៈថ មរនតសហរដឋេមរកេរចនេឡង ៗ បនដងកនែតេរចនអព ថ នភពរបសែខមរ

េនកមពជេរកម េហយេ កកបនេសនសមជកសភ រគសត សមត ជយេធវអនត គមនឲយរ ឋ ភបលយន បញឈបជបនទ ននវ លទេងវ

រេ ភសទធមនស យងៃរពៃផ មកេលែខមរេនកមពជេរកមផងែដរ ។ កនងឱកសសេណះស លេនះ របធនគណៈរបតភសហពនធែខមរកមពជេរកមពភពេ ក កបនជ បអព ជញ ធរយនេខតតឃល ង នងេខតតរពះរតពង ចបផ ករពះសងឃ ១២ អងគ កលពែខកមភៈ នងែខេម េ យរពះសងឃទងេនះ រគនែត នរពតតបរតសហពនធែខមរកមពជេរកម នង ត បចេរៀងេសន ជតរបសសហពនធែខមរកមពជេរកមពភពេ កបេ ណ ះ ។ គររលកថ កលពែខកមភៈ អនករស Rebecca Sommer បនេធវេសចកត យករណមយយងែវង អពសកមមភពែខមរេន កមពជេរកម ែដលកពងតសយងសវត វ ញេដមបរក វបបធម របៃពណ នងរពះពទធ សនរបសខលន ទបទលជមយនងករគបសងកត រេ ភសទធេសរជេនឿយងធងនធងរពស ករបបរកងណយបចចបបនន ។ របយករណរបសអនករស េធវេឡងេរកយព

អនករសបនេធវដេណរមកកនែដនដសណត ទេនលេមគងគ ឬកមពជេរកម េហយបនេធវករសមភ សនជមយនងជនជតេដមែខមរេនកមពជេរកមអពសកមមភពរេ ភសទធមនស របសរកង ណយ មកេលជនជតមយែដលជមច សទកដ ។ បែនតេ កអគគរដឋទត ៃមេឃល មរន របចរកង ណយ បននយយថ េ កេមលមនេឃញមនករសងកតសងកនអវេនះេទ ។ េ យ រែតទត េមរកេនរកង ណយែថលងដេចនះ េទបអនករស Rebecca Sommer បនបភលតបវញកនងអតថបទមយយងែវង ែដលរពតតរបសសហពនធែខមរកមពជេរកម បនចះផ យកនងេលខ ៤០ េ យមននយជ ទថ អងគករសទធមនស អនតរជតនន បនបនលេភរវសញញ អពករសងកតសងកនរបសរបបរកងណយ េទេលេសរភពៃនករបេញចញមត នងេសរភព

របតបតតជេនឿ សនរបសែខមរេនកមពជេរកម ជេរៀង លៃថង

េហយអនករសបនបញជ កថ េទះបជមនេសចកត យករណអពកររេ ភសទធមនស េនកមពជេរកមយងេនះកេ យ កសហ-គមនអនតរជត េនមនទនបនេធវអវជយែខមរកមពជេរកមេនេឡយ ។ េសចកតបញជ ករបសេ ក ថច ងកថច កនងជនបជមយសមជកសភ រគសត សមត កលពៃថងរពហសបត កបនែថលងែដរថ េ កអគគរដឋទត ៃមេឃល មរន បៃភលករពតអព ថ នភពរេ ភសទធមនស មកេលែខមរេនកមពជេរកម ។ េសចកតបញជ កេនះ រសបេទនងលខតមយចបបរបស ថ នទត េមរក របចរកង ណយ ែដលសរេសរេឆលយតបនងេ ក វដ ឃនឈន ែដលសរេសរអតថបទ មរបយករណរបសអនករសSommer េនះថ េ កអគគរដឋទត ៃមេឃល មរន បនអេញជ ញមកទស នវតតមយេនេដមែខមនែមន បែនតេនេពលេនះ ពមនវតតមន បលសយងេរចនេនះេទ េហយេ កកមនបនេឃញមនករត មយេនេពលេនះែដរ ។ លខតេនះបនបញជ កថ េនេពលអគគរដឋទតេធវទស នកចចេនះ មរនតសងឃមយអងគបនរបបេ កកនងនមឯកជនថ រ ឋ ភបលមនែដលបរងក បមកេលរពះសងឃែខមរេរកមេឡយ ។ េឆលយតបេទ នងលខតរបសមរនត ថ នទត េមរកខងេលេនះ អនករស Rebecca Sommer បនអះ ងថ អនករសមនភញ កេផអលអវេទ ែដលថអគគរដឋទតរបចរបេទសយន មនបនេឃញវតតមនៃនកមល ងសនតសខដេរចន េនេពលេ កេធវទស ន-កចចេនកែនលង ែដលេគបរងក បមកេលរពះសងឃែខមរកមពជេរកមេនះ ។ អនករសបញជ កថ វតតមនៃនកងកមល ងរប ប វធ នងកងនគរបល រតវេគបញជ ឲយដកថយេនេពលេ កអគគរដឋទតេទបេពញទស នកចចេពលេនះ ។ “ខញកមនភញ កេផអលែដរ ែដលេ កអគគរដឋទតបនទទលពតមនជឯកជនពមរនតសងឃមយអងគ ែដលថ រ ឋ ភបលេវៀត មមនបនបរងក បរពះសងឃែខមរកមពជេរកមេនះ” ។ បែនតអនករសបនពនយលថ អនករសបនេទទស នវតត

មជេរចន េនេពលអនករសេធវទស នករេនេលមតភម

េលខ ៤១ ែខឧសភ ឆន ២០០៧ ទពរទ 4 រពតតបរតរបសសហពនធែខមរកមពជេរកម

កមពជេរកម ។ អវមយែដលទកទញអនករសជសខនេនេពលេនះ គអនករសបនសេណះស លយងេរចនជលកខណៈ ឯកជនជមយនងអនកភម រពះសងឃ េហយនងជនេភៀសខលនេនេរករបេទសយន ។ ពកេគបននយយដច ៗ គន ថ វតត មរពះពទធ សនែខមរ ពទធកសក ែខមរ បនរតវ ជញ ធរកមមយ-នសតយនរតតរ នងរគបរគងទងរសង ។ អនករស Sommer បនបញជ កថ េចអធករវតតជេរចនបនរតវ ជញ ធររ ឋ ភបលែតង ងឲយកនតែណងេនះ តែណងេនះ ។ កនងករណខលះមរនតសងឃមយចននបនរតវរ ឋ ភបលផតលតែណងជថនរនងេសបករណពមជឈ ឋ នែខមរេរកម ឲយរ ឋ ភបល យន ។ បែនតេទះជយង កត កេចអធករវតតទងេនះេនែតខករពររបជបរសទរបសខលនជសងតជនចច ។ គរបញជ កែដរថ គណៈរបតភរបសសហពនធែខមរកមពជេរកមពភពេ ក ដកនេ យេ ក ថច ងកថច នងរបធនមលនធមង ញ េ ក កក ស ជបជមយសមជកសភ េម-រក េ ក រគសត សមត កលពៃថងរពហសបតេនះ េធវេឡងមនមយៃថងៃនករេធវបតកមមរបសរពះសងឃ នងសកមមជនែខមរកមពជេរកមេនកមពជ នងេនប ត របេទសេលពភពេ ក ។ េនកមពជ បតកមមែដលមនរពះសងឃជង ៨០ អងគ នងសកមមជនែខមរកមពជេរកម បសបនក បនរតវ ជញ ធររកងភនេពញ រមជមយរពះសងឃគរទរ ឋ ភបល ង េ យេរបអេពហង យេទេលសម-ណបបតករ ប ត លឲយរពះសងឃ ៥ អងគ រងរបសរ ល នងមយ

អងគរតវែបកចេញច មហរឈមេជគខលន ។ េទះយងេនះកត ករងេនះ មនបនេធវឲយកបនបតកមមរបសរពះសងឃែខមរកមពជ

េរកម ែដលត កឲយរ ឋ ភបលយនរេ ភសទធេសរជេនឿ េពលគករចបរពះសងឃផ កតេទេទៀតេនះ កខនេឡយ គកបន បតកមមេនះ េនទបផតបនយកញតតេទជន ថ នទត េមរករបចេនរបេទសកមពជ េដមបឲយជយេធវអនត គមនបញឈបរ ឋ ភ-បលយនរបរពតតអេពរេ ភសទធយងអមនស ធម មកេលរពះសងឃ នងពលរដឋែខមរេនកមពជេរកមជបនទ ន ។ រសបនងករបរងក បកបនបតកមមរបសរពះសងឃ នងពលរដឋែខមរកមពជេរកមកលពៃថងសរកទ ២៧ េម ឯកអគគរដឋទត េមរករបចេនរពះ ជ

ចរកកមពជ កបនេធវកររះគនេទេលច តករេរបរបសេដមបទប ក តកបនដែងហរបសរពះសងឃ នងរបជពលរដឋែខមរកមពជេរកម ែដរ ។ េ ក ចេសហវ េអមសេមល ឯកអគគរដឋទត េមរករបចេនរពះ ជ ចរកកមពជ ែដលបងហ ញមខញកញបកនង គេ ង អភវឌ នមល ឋ ន បនទមទរឲយ ជញ ធរៃនរបេទស កមពជ ឲយពចរ េឡងវញនវទេងវដៃរពៃផ របសខលន ែដលបនបរងក បមកេលកបនដែងហបតកមមរបសែខមរកមពជេរកម កលពៃថងទ ២០ េម ឆន ២០០៧ េនះេឡងវញ ។ េ ក ច េសហវ បនពពណនថ ករបរងក បដមនសភពកច វដចេនះ ធល បេកតមនេនសហរដឋ េមរក បែនតពបនេធវមកេលរពះសងឃរពះពទធ សន ឬអនកបសេនកនង សនេផ ង ៗ េនះេឡយ ៕

VOKK

យងេ ច សមនរបជពលរដឋែខមរេរកម របមណជង ៤០០ នក បនេធវដេណរពរសករកេប នងរសក វ យទង េខតតមតរជកេឆព ះេទកន ថ បនជនជតភគតចេនទរកងែរពកឫស យនេ ថ កងេថ េដមបត បញហ ដធលែដលរតវបនរដឋអ ចយនរបអសយកកលពឆន ១៩៧៩ ។ េហតករណេនះបនេកតេឡងកលពរពកៃថងទ ១៩ ែខេម ឆន ២០០៧ ។ របភពពតមនពបរសែខមរេរកមមន ក យរបមណ ៤០ ឆន េនរសករកេប បនឲយដងថ មនរបជពលរដឋែខមរេរកមទងេកមងចសរបមណជង ៤០០ នក បនរមដេណរេទេធវករត

េរឿងដធលេនទរកងែរពកឫស ។ បញហ ដធលទងេនះ រតវបនរដឋអ ចយនរបអសយកកលពឆន ១៩៧៩ េរកយេពលយនកមមយនសតេរបលបចជេនល សែខមរេរកមេខតតមតរជក េទរសេនតបនទកលច េហយករេធវដេណរេទត េនះ េទះបមនករគ មកែហង ង នងដកហតយកលខតបតងត យងកត កបងបអនែខមរេរកមេនែតេធវដេណរេទមខជនចច ។

េ ក េច េសង កេណតេនភម ងគ ឃ ងគ រសករកេប ត ងពលរដឋែខមរេរកម េនរសករកេប បនមនរប សនឲយដងថ “យនេមលងយែខមរេរកមខល ង ស េគេរបលបចរបអសយកដធលរបសែខមរជេរចនេនេខតតមតរជក ែតេពលែដលបងបអនែខមរេធវដេណរេទបតងត េគ ង នងមនអនញញ តឲយបងបអនេឡងជះរថយនតេនះេទ េគឲយេយងខញេធវដេណរេ យ

ទដឋភពរបជពលរដឋែខមរេរកម េលើដងផលវត បញហ ដធល ែដលរតវយនរបអស

េលខ ៤១ ែខឧសភ ឆន ២០០៧ ទពរទ 5 រពតតបរតរបសសហពនធែខមរកមពជេរកម

េថមរេជងរហត” ។ ចែណកឯេ ក េច េហន ត ងរបជពលរដឋេនរសក វ យទង ែដលរមដេណរជមយគន េនះ បនឲយដងថ រកមអនកត ទងអសេធវដេណរបនចងយរបមណជង ១០០ គឡ-ែមរត េបគតពរសករកេបេទដលវតតសទង រសកចវថញ េខតតមត រជក ។ េ យមនករេនឿយហត េហយយបផងេនះ េទបរកមអនកត បនសេរមចចតតចលស កេនវតតខងេល ។ េច េហន បនបនតេទៀតថ េនេពលរកមអនកត ចលស កេនវតតខងេល ពកសមតថកចចយនរគបរកសងែដលដកនេ យេ ក សង េភឿកវ ង របធនគណៈកមមករជនជតរបចែដនដសណត ទេនលេមគងគ

រមនងកងកមល ងរប ប វធ បនេធវដេណរចលមកវតតសទង េដមបបញច ះបញច លឲយរកមអនកត រពមរតឡបមកផទះវញ េហយេគបននយយផងែដរថ “រ ឋ ភបលយនមន ចេ ះរ យបនេទ

បញហ ដធលទងេនះ” ។ េ យរកមអនកត របមណជង ៤០០ នកេនះមនយលរពមេធវដេណររតឡបមកផទះវញ េទបប ត លឲយពក ជញ ធរយនេរបកមល ងេយធ នងរបជជនយន បពននក ចបបងខរបជពលរដឋែខមរេឡងរថយនត េហយដកមកផទះវញេរៀង ៗ ខលន មកដលផទះេនេវ េមង ៣ នង ៣០ នទយបៃថងទ ២០ ែខេម ឆន ២០០៧ ។ គររលកថ បញហ ដធលែដលរដឋអ ចយនរបអសយកពរបជពលរដខែខមរេរកមេនះ មនទនបនបញឈបសកមមភពេនះេទ ។ រហតមកដលសពវៃថងេនះ េនមនរបជពលរដឋជេរចនរគ ររតវរដឋអ ចយនរបអសយកដធល នងមនរពមសងមកវញនវចននដធលែដលបនរបអសយកកលពឆន ១៩៧៩ េហយេនះជេលកទបេហយ ែដលពលរដឋែខមរេរកមេខតតមតរជក េរកកេឡង

ត ែបបេនះ ចប ងពែខកញញ ឆន ២០០៦ មក៕ រស រតន

កលពៃថងទ ២០ ែខេម កនលងេទេនះ រពះសងឃ នងពលរដឋែខមរកមពជេរកម របមណ ១០០ អងគ នងរប បនេទជបជ

គន េនមខ ថ នទតយន របចេនរពះ ជ ចរកកមពជេដមបកញញតតត ឲយ ថ នទតយនបញឈបករគបសងកត នងេធវទកខបក

េមនញមកេលរពះសងឃ នងរបជជនែខមរេរកម េហយេធវករេ ះែលងរពះសងឃ នងពលរដឋែខមរេរកម ែដលរតវបនរដឋអ ចយនរកង ណយចបខលនជបនតបនទ បនេពលកនលងមកេនះ ។ បនទ បពបនរបមលផត គន េនមខ ថ នទតយន សមណ- បបតករែខមរេរកម រតវទទលរងករេរបកមល ងបរងក បដេឃរេឃពបលសរបឆងបតករ នងបលសសមង តរបសរ ឋ ភបល បរយនកប ត លឲយសមណបបតករចនន ៦ អងគរតវរបសជទមងន កនងេនះរមមនរពះេតជគណ ថច ធ, រពះេតជគណ វ មេពរជ, រពះេតជគណ ឡម យទធ, រពះេតជគណ ថច រនទ នងរពះសងឃពរអងគេទៀតមន គ លរពះនម េទបសងឃបតករេទរបមលផត

គន េនមខរពះបរម ជ ងវញមតង េដមបេលកប របឆងនងរ ឋ ភ-បលកមមយនសតយន ែដលបននងកពងរេ ភបពនសទធេសរ ភព របអសយកដធល នងរេ ភេសរភពជេនឿ សនេនទកដកមពជេរកម ។ កររបមលផត គន របសសងឃបបតករែខមរេរកម េនមខរពះបរម ជ ង បនេធវឲយមតជត នងអនតរជតមនករភញ កេផអល យងខល ងចេពះបតកមមេ យអហង គងេនេលទ លេរកម កេមដ ៃថងដែសនេកត បេញចញសរសពទរពះធម នងចេរៀងេសន ជតរមគន បងហ ញពករតសបតរផត ចករពរទកដ នងពទធ សនេនកមពជេរកម ។ កររបមលផត គន របសសមណបបតករែខមរេរកម

េនមខរពះបរម ជ ងេនះ មនេលកប សរេសរថ “ជេយ! កមល ង មគគែខមរកមពជេរកម, រ ឋ ភបលយនរតវែតបញឈបកររេ ភសទធ សន នងពលរដឋែខមរកមពជេរកម, រ ឋ ភបលយនរតវែតេ ះែលងរពះសងឃែខមរេរកមទង ៣ អងគ នងបបសរពះសងឃទង ៩ អងគែដលបនផ ករចេហយេឡងវញ េ យឥតលកខខណឌ » ។ េរកយមករកមបតករ បននមនតជកបន េចញពមខរពះបរម ជ ង មម វថជបមតទេនលសេ េទ ថ នទត េមរកេនែកបរវតតភន នទរកងភនេពញ ។ កបនេនះដែងហ េទបេទដលមខវតតឧ ណ េ ម រ បែតមនរកមសងឃែដលគរទរ ឋ ភបលកមពជ របមណ ១០ អងគ េទ ង ។ បែនតមនបនសេរមច េហយសងឃរបមណ ១០ អងគ េនះកបនអះ ងថ ជត ង គណរកង េហយកដេណត មយកប នងរប យរបតបគន មយរបវ

ទដឋភពបតកមមអហង របសរពះសងឃែខមរេរកម េនរពះ ជ ចរកកមពជ

េលខ ៤១ ែខឧសភ ឆន ២០០៧ ទពរទ 6 រពតតបរតរបសសហពនធែខមរកមពជេរកម

ជមយសមណបតករែខមរកមពជេរកម ។ អេពហង របសជនពល ែដលជបកខពកគកនរបសសងឃទង ១០ អងគេនះ បនេធវឲយពលរដឋែខមរជពទធ សនកជន ែដលបន ម នឃល េមលបញហ េនះ េធវកររះគនយងខល ង ។ បនទ បពដេណត មប នងេរបហង មកេលសងឃបតករែខមរេរកម េគកតសមគ លេឃញែដរថ មនដបទកសទធជេរចនបនេ ះសេ សងឃទង ១០ អងគខងេល ែដលេធវឲយរកមសងឃ េ ចនថល រតេបងចពរយករបសយចលេទកនងវតតឧ ណ េ មយងទ តទែណងផងែដរ ។

រពះសងឃមយអងគរពះនម ឡម យទធ គងេនវតត មគគ-រង ែដលរតវជនពលបកខពករបសរកមសងឃ េ ចនថល ៃវ

ែបកចេញច មេឆវង កនងេពលេធវដេណរដែងហកបន បនមនសងឃដកឲយដងថ ជនៃដដលគជកនសស របស េ ចនថល េនវតតលងក ជេមគណខណឌ ដនេពញ បនកនដថមចលៃវរពះអងគយង

វៃរពៃផ ។ រពះអងគបនមនសងឃដកបនតេទៀតថ ករចលរមដែងហញញតតេនះ គទមទរឲយ ជញ ធរយនេគរពសទធេសរភព រពះសងឃ នងពលរដឋែខមរកមពជេរកមបេ ណ ះ េហយពមនបះពលដលរពះសងឃ ឬជន េនភនេពញេនះេឡយ ។ ចែណករពះេតជគណ ថច លេភ កេណតេនេខតតរពះរតពង ធល បរតវបនរដឋអ ចយនចប កពនធនគររបមណជង ៣ ែខ បនមនសងឃដករបបអនកយកពតមនរពតតបរតសហពនធែខមរកមពជេរកមេនខងមខវតតឧ ណ េ មថ រពះសងឃែខមរេរកមេទជបជគន េនៃថងេនះ គេដមបឲយរពះម ក រតដងពទកខលបករបសរបជពលរដឋែខមរ ជពេសសរពះសងឃែខមរកមពជេរកម ។ រពះអងគបនបនតេទៀតថ “ ជញ ធរយនេនែតេធវទកខបកេមនញបបទសទធេសរភពមកេលរពះសងឃ នងែខមរកមពជេរកម េទះបជមនករជយេរជមែរជង បតងត ពសហពនធែខមរកមពជេរកមពភពេ កេនេរករបេទសកត” ។ េទះជយង កត កបនដែងហរបសរពះសងឃែខមរេរកមបនបនតេទមខេ យសន ម ៗ រហតដល ថ នទត េមរក ទែដលរពះសងឃ នងពលរដឋែខមរេរកម បនរបគលញតតឲយដលត ង ថ នទតេនះ ។ ជមយគន េនះែដរ រពះេតជគណ ហល ភរមយ ែដលរតវបនអនញញ តែតមយអងគឯង ឲយយកញតតរបគលឲយទត េមរកេនះ បនរបបរបពនធផ ពវផ យពតមនេនេរក ថ នទត េមរករបចេនកមពជថ ត ង ថ នទត េមរកបនវ គមនទទលញតតេនះ េហយសនយថ នងបញជ នេទកនរ ឋ ភ

បលរកង សនេ ន េដមបឲយសរមបសរមលចេពះបញហ េនះ ។ ញតតែដលរពះសងឃែខមរកមពជេរកម បនយកេទរបគលឲយ ថ នទត េមរកេនះ មននយថ េ យសេងកតេឃញថ ងពប ណកលមក របជពលរដឋែខមរកមពជេរកមបនចតទករពះ

សងឃរពះពទធ សន ជពេសសរពះសងឃែខមរ គជសកក រៈបគគល នងជបគគលែដលមន ចជន រេ ភបន ។ បែនតចប ងពឆន ១៩៧៥ ែដលរ ឋ ភបលយនកមមយនសតបនរគបរគងអ ចេលៃផទរបេទសយនទងរសងមក រ ឋ ភបលយនបនរបមថេមលងយដលកតតយសរពះសងឃែខមរេរកមយងធងនធងរ កនងេនះមនករចបស តចបងចពរផ ករពះសងឃ េហយរចកពនធនគរ េលសពេនះមនករេធវទរណកមមេផ ង ៗ េទៀតមកេលរពះសងឃ នងពលរដឋែខមរេរកម រហតមនេមដកនកដចជរពះសងឃមយចននធរតវសគតកនងពនធនគរ ។ កនងេនះមនរពះេមគណ គម តកេចង នងរពះសងឃខលះេទៀតកល យជវកលចរត នងមនជងយងធងនធងរបនទ បពករេ ះែលង េហយទបផតករតវ ល បយងេ ច ធម ។ ញតតរបសរពះសងឃ នងពលរដឋែខមរេរកម ចះ

េនៃថងទ ២០ ែខេម ឆន ២០០៧ របគលជន ថ នទតសហរដឋេមរក របចេនកមពជ បនទមទរ ៦ ចណច៖ ទ ១- ករណ

ចបខលនយវជន េច េធឿន េនេខតតមតរជក កលពៃថងទ ៣០ ស ឆន ២០០៦ ។ េកះេ នស តែខមរកមពជេរកមេឈម ះ ឌន សធ េនេខតតឃល ង េ យេចទរបកនថបនេមលកែសត វឌអ នងែចកចយឯក រពសកមមភពរបសសហពនធែខមរកមពជេរកម ។ ទ ២- កមល ងរប ប វធចណះេខតតឃល ង បនេធវករេ មពទធ បលជនខពសេនេខតតឃល ង មនឲយរពះសងឃជសមណនស តេចញបណឌ បរតកលពៃថងទ ៨ ែខកមភៈ ឆន ២០០៧ ។ ទ ៣- បេណត ញសមណនស តែខមរកមពជេរកម ៣៦ អងគ មនឲយេទេរៀនេន បលជនខពសេខតតឃល ងបនតេទៀត េទ ។ ទ ៤- ចបផ ករពះសងឃែខមរកមពជេរកមចនន ៩ អងគ កលពៃថងទ ២២ ែខកមភៈ ឆន ២០០៧ នងបតខលនចនន ៣ អងគ រហតមកដលសពវៃថងេនះ ។ ទ ៥- ជញ ធរយនេខតតរពះរតពងបងខឲយរពះសងឃ ៣ អងគរមមន ភកខ ថច ធន, សន ែចងេចង, សន ល ន ឲយ ចកសកខ បទេ យរពះអងគឯង នងទ ៦ ជញធរយនេខតតែរពកឫស ចបផ កភកខ យន តង គងេនវតតករនត ។ គរបញជ កថ េគលបណងសខនៃនករេធវបតកមមរបសរពះសងឃ នងពលរដឋែខមរកមពជេរកម គជ រសខនមយែដលរតវបន វ គមន េ យឯកអគគរដឋទត េមរកជយេធវអនត -គមន នងទមទរឲយរកង ណយ េ ះែលងរពះសងឃែខមរេរកម ែដលកពងជបពនធនគរទងអស នងបញឈបជបនទ ននវកររេ ភបពនសទធេសរភព ជពេសសែផនកេសរជេនឿ សន របសរពះសងឃ នងរបជរដឋែខមរកមពជេរកម នងអពវនវឲយរ ឋ - ភបលៃនរបេទស ន នងសហគមនអនតរជតជយេធវអនត -គមន មលទធភពបងខឲយរ ឋ ភបលយន បញឈប លសកមមភពអមនស ធម បបតពជ សនែខមរេលទកដកមពជេរកម ៕

េលខ ៤១ ែខឧសភ ឆន ២០០៧ ទពរទ 7 រពតតបរតរបសសហពនធែខមរកមពជេរកម

រពះសងឃែខមរកមពជេរកមចនន ៤ អងគ រតវបន ជញ ធរកមមយនសតយនចបផ កជបនតបនទ ប េ យេចទរបកនថបនផ ពវផ យរពតតបរតសហពនធែខមរកមពជេរកមពភពេ ក នងយកមសនថតសកមមភពរេ ភបពនេជឿ សន េរកយពមនបតកមមអហង របសែខមរកមពជេរកមពសេពញពភពេ កកល ពៃថងទ ២០ ែខេម ឆន ២០០៧ េនះ ។ របភពពតមនពរពះសងឃមយអងគ រពះជនម ២៤ វស ជសងឃែខមរកមពជេរកម គងេនេខតតរពះរតពង មនសងឃដកឲយអនកយកពតមនរពតតបរតសហពនធែខមរកមពជេរកមដងថ ជញ ធរយនថន កមជឈម នងេខតតរពះរតពង រពមទង ជញ ធររសកកេញច ង បនរមសហករជមយរពះសងឃ មគគេសន ជតសអេគេនះ ចបផ ករពះសងឃេនកនងវតតកេញច ងកពង វ រសកកេញច ង ចនន ២ អងគ កលពៃថងទ ២១ ែខេម រមមនរពះភកខ ថច ធន នងរពះភកខ ធន ត េហយពកេគបនចបរពះសងឃគងវតតកេញច ងកពង វដែដលេនះផ កមយអងគេទៀត េនៃថងទ ២២ ែខេម ែដលមនរពះនម ថច មញធ នងសងឃមយអងគេផ ងេទៀតរពះនម សន ែចងចន គងេនវតតេផន អែណត ត ឃេរ ត រសកជរកង បនទ បពមនករេធវបតកមមអហង របសរពះសងឃ នងបងបអនែខមរកមពជេរកមេនេលពភពេ ក ។ រពះេតជគណ េយឿង សន របធនសមគមរពះសងឃែខមរកមពជេរកមរបចេនរពះ ជ ចរកកមពជ បនបងហ ញករេ ក ត យយងខល ង ចេពះទេងវរបស ជញ ធរយនកមមយនសត ។ រពះអងគបនមនសងឃដកថ េពលេនះពលរដឋែខមរកមពជេរកមកពងរបឈមមខនងេរគះថន កយងធងនធងរមយ ៃនអេពបបតពជសនែខមរកមពជេរកមពស ករ ឋ ភបលយនកមមយនសត ។

រពះអងគបនបែនថមេទៀតថ ករចបផ ករពះសងឃទង ៤ អងគេនះគជទេងវមយដៃរពៃផ របសរ ឋ ភបលយន បនទ បពមនពលរដឋែខមរកមពជេរកមេធវបតកមមទទងពភពេ ក ទមទរឲយរ ឋ ភ- បលកមមយនសតយនេគរពសទធមនស នងជេនឿ សន ។ ទនទមនងេពលរពះសងឃ នងពលរដឋែខមរកមពជេរកម របមណ ១០០ អងគ នងរប េធវបតកមមេនមខរពះបរម ជ ង នទរកងភនេពញកលពៃថងទ ២០ េម េហយរតវបន ជញ ធរកមពជ យបរងក បឲយរងរបសរពះសងឃខលះផងេនះ គេនឯសហ-រដឋ េមរក, អរ ត ល, ប ង នងក មនជនជតេដមែខមរកមពជេរកម បរយនក បនរបមលផត គន េធវបតកមមដ លគនេនៃថងសរក កនងេគលបណងដចគន ។ កនងេនះេគសេងកតេឃញសហពនធែខមរកមពជេរកម បនសហករជមយជនជតភគតចមង ញ, ជនជតភគតច វមង មកពរដឋននទទងសហរដឋ

េមរក មនចននទងអសជត ៥០០ នក បនរមគន េធវបតកមមអហង ឈរេនមខ ថ នទតយន េនកនងរដឋធន សនេ នឌស សហរដឋ េមរក ។ បតករែដលចលរមទមទរឲយរ ឋ ភបលយន បញឈបនវទេងវរេ ភបពនសទធមនស នងជេនឿ សន គបននមនត នងអេញជ ញមកពប ត រដឋមយចនន ដចជ មស ជេសត, េណ , ខឡ ដ, កលហវរញ, ហវ ែដលេហវ ល, ញវេចស, សនេ ន...។ល។

េនកនងករេធវបតកមមេនះ បតករែខមរេរកមបននគនេលកប ជេរចនផទ ង បងហ ញនវរបថតជនរងេរគះែដល ល បេ យ រកររេ ភសទធមនស ពស ក ជញ ធរយន នងមនកនទងជតត ងឲយជនជតេដមែខមរកមពជេរកម, មង ញ នង វមង ផងែដរ កនងេនះមនបតករខលះេសល កសេមល កបពកត ងឲយជតរបសខលនេទៀតផង ។ រពះេតជគណ ថច បរងគ គណៈកមមករនយកសហពនធែខមរកមពជេរកម ទទលបនទកខងកចចករអនតរ សន គណៈេថរ ទរពះពទធ សនែខមរកមពជេរកម បនមនសងឃដករបបឲយដងថ “េគលបណងដចមបងែដលរពះសងឃ នងរបជ រសតែខមរេរកម បរយរប បននមនត នងអេញជ ញេទពរគបរដឋទងអសមកជបជគន េនទរកង សនេ នឌស មខ ថ នទតរ ឋ ភបលយនេនះ កនងេគលបណងទមទរឲយរ ឋ ភបលយនពចរ នងេ ះែលងរពះសងឃែខមរកមពជេរកម ែដលរតវបនចបផ កេនកមពជេរកម េហយកពងែតជបឃឃងេនកែនលងែដលេយងមនដង េហយកនងេនះមនរពះសងឃ នងពលរដឋមយចននធ ម ប ត េខតតរពះរតពង, ឃល ង នងមតរជក កពងរតវបនរ ឋ ភ- បលយនគ មកែហងចបផ ក នង កគនប េហយរេ ភេលរពះពទធ សន” ។ រពះេតជគណ ថច បរងគ បនមនសងឃដកបែនថមេទៀតថ “រ ឋ ភបលយន បនបេងកតគណៈកមមករសងឃេសន ជតខងេរកយខនង េដមបបភនមតរបជពលរដឋែខមរ

ទដឋភពបតកមមអហង របសែខមរេរកម, មង ញ នង វ មង េនបរេទស

េលខ ៤១ ែខឧសភ ឆន ២០០៧ ទពរទ 8 រពតតបរតរបសសហពនធែខមរកមពជេរកម

កមពជេរកម ែដលមនជេនឿេលរពះពទធ សន ដចជករបងខឲយរពះសងឃផ កចលបេរទ ន, ករបងខឲយរពះសងឃចញច មសតវពហនៈេធវែរសចករ េហយបងខឲយរពះសងឃេគរពរប េ ជ មញ ត ងឲយរពះពទធ សនរបសែខមរេនកមពជេរកម ែដលមន បពនឆន មកេហយេនះ ។ េលសពេនះ យនបនបេងកត គណៈកមមករសងឃ បេរមឲយលទធកមមយនសតយនរកង ណយ យកមកគបសងកត នងបផល ញ សនែខមរេយង គេធវយងឲយមតពទធបរសទែខមរកមពជេរកម បតជេនឿេលរពះពទធ សនេនេលទកដកមពជេរកម” ។ េ ក កក ស របធនមលនធមង ញ េនសហរដឋ- េមរក មនរប សនថ “ែខមរកមពជេរកមកជពលរដឋរបស

របេទសយន សថតេរកមរ ឋ ភបលែតមយ ជញ ធរយនរតវែតបទបងែថរក ែខមរកមពជេរកម ឲយេសមភពដចជជនជតយនែដរ ។ េហតដចេមតច រ ឋ ភបលយនែបងែចកេយងខញខសពជនជតយនេនះេទវញ” ។ បនទ បពេធវបតកមមេនមខ ថ នទតយន រកមបតករែខមរេរកម ជនជតភគតចយនមង ញ នងជនជតភគតច វ មង បននគន បនតដេណរេទេធវបតកមមេនែកបរ គរសភជតសហរដឋ េមរក េដមបទមទរឲយរ ឋ ភបល េមរកជយេ ះរ យបញហ ទងេនះ ។ េ ក ថច ចនត របធនសហពនធែខមរកមពជេរកម របចេនរបេទសអរ ត ល បនមនរប សនឲយដងថ េនអរ ត លមនរពះសងឃ នងរបជពលរដឋែខមរេរកម របមណ ២០០ រប េទពេខតតធ ៗ បននគន េធវបតកមម ែហប ងពេមង ៩ កនលះរពក រហតដលេពលរេសៀល េនទរកងេខនរប គេធវដេណរមល បេទឈរេនមខ ថ នទតយន, េមរក, សយែអត,

ៃថ, លលមង, ហលលង នងសភជតអរ ត ល ជនញតតដល ថ បនសហគមនអនតរជតទងេនះ េដមបឲយេគជយ កគនបេលរ ឋ -ភបលយន េដមបឲយបញឈបបញហ រេ ភសទធមនស នងជេនឿសនពលរដឋែខមរកមពជេរកម ែដលកពងរតវយន កគនប

េនេលទកដកមពជេរកមសពវៃថងេនះ ។ េនឯរបេទសក ឯេ ះវញ ពលរដឋែខមរេរកមជង ១០០ រប េទពេខតត-រកងមយចនន បនេទជបជគន េធវបតកមមមខ ថ នទតយន កនងទរកងអ េនៃថងសរកទ ២០ េម េនះផងែដរ ។ រឯពលរដឋែខមរេរកមេនឯរបេទសប ងវញ គថនងរមគន េធវបតកមមេនៃថងរសកេនះែដរ បែនតេលកេទេធវេនៃថង ទតយ ទ ២២ េម ចប ងពេមង ២ រេសៀលដលេមង ៥ កនលះ ង ច ជបជគន េធវេនទ នសទធមនស េនែកបរវមន Tour Eiffel កនងទរកងបរស ។ មនមនស របមណ ៣០០ នកបនេលកប

េរពងរពត នងទងរពះពទធ សន យឡនងទងជតែខមរ កមពជេរកមផងែដរ េហយបនទកទញ រមមណេភញ វេទស- ចរណប ង នងបរេទសែដលបនេទទស ន Tour Eiffel មនច ប រមមណយងខល ង ជពេសសឯក រជត ២០០០ ចបបរតវបនែចកចយេសទរគម នសល ។ េរកពេនះ េគសេងកតេឃញមនករគរទពអនកេទសចរប ង, វមង នងជបនផងែដរ ។ េ ក ថច េវៀន របធនសហពនធែខមរកមពជេរកម របចទវបអរប បនឲយដងថ េ យមនករឈចបនងកររេ ភសទធដៃរពៃផ ៃនរ ឋ ភបលយនមកេលរពះសងឃ កដចជបងបអនែខមរេរកមេនកនងរបេទស េទបប ត លឲយមនករបតកមមទទងពភពេ កែបបេនះ ។ េ ក ថច េវៀន បនតេទៀតថ រកមបតករែដលបនចលរមរបមណ ៣០០ នក បនចះហតថេលខេនេលលខតមយ សមឲយសហពនធែខមរកមពជេរកម បញជ នេទអងគករអនតរជតមនសមតថកចច ជយេ ះរ យរកយតតធមឲយរពះសងឃ នងពលរដឋែខមរកមពជេរកម ែដលរតវបនរដឋអ ចយនចបផ ក នងរេ ភសទធមនស ។ េរកពេនះេ កកបនអពវនវដលរបធនធបតៃនរបេទសប ង ជយ កគនបដលរបេទសយន ឲយេគរពករណយកចច នងពកយសនយរបសខលនកនង នៈខលនជសមជកៃនអងគករសហរបជត ។ បនទ បមក េ ក ថច េវៀន កបនែថលងអណរគណផងែដរចេពះរពះសងឃ នងបងបអនបតករទងអស រពមទងករគរទពស កេភញ វេទសចរណ ជនជតភគតច មង ញ, វមង ។ល។ សមបញជ កថ ចប ងពរបបកមមយនសតយនេធវនគមេលដែដនដកមពជេរកមមក ែខមរកមពជេរកមរតវបនរបបកមមយនសតរបមថជនឈល មនបនេគរពសទធមនស , ជេនឿសន, មនកររេ ភយកដធល ែថមទង មមនឲយរពះសងឃ

នងពលរដឋែខមរេរកមសក អក រ រសតែខមរេនះេទ ។ ជពេសសេនេពលែដលរពះសងឃ នងបងបអនែខមរេរកមែចកគន នរពតតបរត សហពនធែខមរកមពជេរកម ែដលជពតមនឆលះបញច ងករពតៃនថ នភពរបសែខមរេរកម រតវបនរដឋអ ចផត ចករយនេធវទកខ

បកេមនញ េហយែតងរតវទទលរងករចបខលន កពនធនគរ

ទដឋភពបតករែខមរកមពជេរកម របមលផតគន េន Tour Eiffel របេទសប ង

េលខ ៤១ ែខឧសភ ឆន ២០០៧ ទពរទ 9 រពតតបរតរបសសហពនធែខមរកមពជេរកម

កនងេនះមនរពះសងឃខលះរតវបនចបផ ក នងេធវទរណកមមយង វៃរពៃផ េទៀតផង ។ គររលកថ េនមនពលរដឋែខមរេរកមេធវបតកមមទទងពភពេ កមយៃថង េនទកដកមពជេរកម េខតតឃល ងមនរពះសងឃចនន ២ អងគ រតវបន ជញ ធរយនចបផ ក េ យេចទរបកនពបទចលរមបតកមមកលពៃថងទ ៨ កមភៈ

ឆន ២០០៧ ។ រពះសងឃទងពរអងគេនះរមមន ភកខ ល េន គងេនវតតពមបន រសកឡងភ នងមយអងគេទៀតរពះនម សន ថញ គងេនវតតេដមេពធ រសកឡងភ េខតតឃល ង ទកដកមពជេរកម ៕

េច មនេខម

កលពចងែខេម កនលងេទេនះ អងគករត ងឲយរបជជតែដលគម នត ងរបសខលន េនអងគករសហរបជជត េ កតថ UNPO បនេធវលខតអពវនវមយជនដលនយករដឋមរនតរបេទសេវៀត ម ឲយមនករបនទនឥរយបទចេពះទេងវ

របសខលននេពលបចចបបននេនះ កនងកររេ ភបពនសទធមនស នងេសរភពជេនឿ សនែខមរកមពជេរកម ។ ជពេសសគករេធវទកខបកេមនញមកេលសហគមន, គ មកែហង នងចបរពះសងឃែខមរកមពជេរកមផ ក េហយ កពនធនគរកដចជសមជក-សមជករបសសហពនធែខមរកមពជេរកម ែដលជសមជកេពញអងគរបស UNPO ែដលជអងគករមយរបកនយកមគអហង ជចមបង ។ បនទ បពេនះ រពតតបរតសហពនធែខមរេរកម សមេធវករបកែរបជផលវករដចតេទេនះ ៖ ទរកង េអ, ៃថងទ ២៥ ែខេម ឆន ២០០៧ េយងមេសចកត យករណរបសសហពនធែខមរកមពជេរកម ករចប

ផ ករពះសងឃ រេ ភេសរជេនឿ សនេនះ មនរតមែតជទេងវ

មយេផគនកនងកររេ ភេសរជេនឿ សន ែដលទកទនេទនងសកមមភពសទធមនស របសែខមរកមពជេរកមេនះេទ បែនតេនះជ ទេងវរេ ភកតពវកចចរបសខលន ែដលរ ឋ ភបលេវៀត មបនចះហតថេលខេលអនសញញ អនតរជតសតពសទធរបជពលរដឋ, សទធេធវនេយបយ នងេសចកតរបកសជសកលរបសអងគករសហរបជ-ជតសតអពករេរសេអង នងរេ ភសទធជេនឿ សន ។ កលពៃថងទ ២២ ែខេម ឆន ២០០៧ មនរពះសងឃែខមរកមពជេរកមមយចននរតវចបផ ក េ យេចទរបកនថ មនជបពកពនធនងសហពនធែខមរកមពជេរកម កនងករផ ពវផ យនវសកមមភពរេ ភសទធមនស ។ កនងេនះរមមនរពះេតជគណ ថច មញ ធ រពះជនម ១៧ វស គងេនវតតកេញច ងកពង វ, រពះេតជគណ សន ែចងេចន រពះជនម ២៤ វស គងេនវតតសរងគម, រពះេតជគណ ថច ថន រពះជនម ២៦ វស គងេនវតតកេញច ងកពង វ នងរពះេតជគណ ថច រតន រពះជនម ១៧ វស គងេនវតតកេញច ងកពង វ រសកកេញច ង េខតតរពះរតពង ។ រពះសងឃខងេលេនះ រតវបន ជញ ធរេវៀត មចបផ កកលពៃថងទ ២២ េម ។ កនងេនះ រពះេតជគណ ថច រតន រតវបនចបផ ក េ យេចទរបកនពបទេរបរបសកេម វឌអ ថតយក

សកមមភពរបស ជញ ធរេវៀត ម ែដលបនចបផ ករពះសងឃខងេល ។ េរកយពករចបផ ក រពះសងឃទងេនះរតវទទលរងករគ មកែហង កដចជករេធវទរណកមមផងែដរ េនះេបេយងមេសចកត យករណរបសរពះសងឃែខមរកមពជេរកម ែដលរតវ

បនរ ឋ ភបលេវៀត ម ចបផ កកលពថម ៗ េនះ េ យយលេឃញថ មន ចរទរទបននវកតលបកៃនករគបសងកតរបស រ ឋ ភបលេវៀត ម នងេដមបពរងងនវសទធេសរភព ជេនឿសន នងសទធបេញចញមត ។

ៃថងទ ១៩ ែខេម ឆន ២០០៧ មនរបជពលរដឋែខមរេរកមរបមណជង ៤០០ នក បនេធវដេណរពេខតតមតរជកេឆព ះេទកនករយលយត ងជនជត េនទរកងែរពកឫស េដមបទមទរឲយមនដេ ះរ យ ពបញហ របអសយកដធលរបសពកគត ។ ខណៈែដលពកគតកពង ន ក រសយេនវតតសទង រសកចវថញ េខតតមតរជក ជតទរកងប ជ របជពលរដឋទងេនះរតវបនរកមសមតថកចចេវៀត ម បពននកេ មពទធ នងទទលរងករគ មកែហងដលជវត ។ កររពមនពមរនតៃនរ ឋ ភ-បលេវៀត ម ែដលថសវតថភពរបសពកគតមនរតវបនធន េបសនជអនកត ទងេនះមនរពមរតឡបេទផទះវញេទ ។ េរកយមក រកមអនកត ទងេនះរតវបន ជញ ធរេវៀត មបញជ នេទផទះេរៀង ៗ ខលនេ យរថយនតឈនល ។ ចែណកបញហ ដធលរបសពក គតេនែតមនទនមនករេ ះរ យ នងបនតកររបអសដធលពកគតជដែដល ែដលជមលេហតប ត លឲយសហគមនែខមរេរកមកនែតមនជវភពយបយន ។ អងគករ UNPO មនកររពយបរមភយងខល ងចេពះ

េលខ ៤១ ែខឧសភ ឆន ២០០៧ ទពរទ 10 រពតតបរតរបសសហពនធែខមរកមពជេរកម

បញហ ែដលបន យករណែបបេនះ ជពេសសគករបដេសធេគរពសទធេសរភពជេនឿ សនេនកនងរបេទសេវៀត ម កដចជសទធបេញចញមត នងជបជ។ បញហ ចមបងរបសសហគមនជនជត េដមេនេវៀត មមនពរចណច ទ ១-សទធមនស មលឋ ន នងទ ២-ករករពរអតតសញញ ណជតខលន ។

ដេចនះ អងគករ UNPO សមអពវនវេទដលប ត ថ នទត នងគណៈេបសកកមមករទតកនងរបេទសេវៀត ម ៖ -សមអពវនវដល ជញ ធរេវៀត ម បញឈបជបនទ ននវកររេ ភបពន នងេធវទកខបកេមនញខសចបបមកេលរពះសងឃ

ែខមរកមពជេរកម ។ -សមេលកេឡងនវបញហ សទធមនស ជពេសសគរ ងពលរដឋែខមរកមពជេរកមជមយនង ជញ ធរេវៀត ម ។ -សមរលករ ឋ ភបលេវៀត ម អពកតពវកចចរបសខលន កនងករទទល គ លករេគរពសទធមនស ជអនតរជត េ យផតលនវសទធសែមតងមត សទធបេងកតសមគម នងសទធេសរជេនឿ សន កដចជកតពវកចចៃនករករពរបញហ សទធមនស េនកនងរបេទសរបសខលន ៕

េច មនេខម

យងេ ច ស មនរពះសងឃែខមរេរកម ៥ រពះអងគ រតវបនត ករយនកមមយនសតេខតតឃល ង កតេទសជបពនធន-គរចបព ២ េទ ៤ ឆន កលពៃថងទ ១០ ែខឧសភ ឆន ២០០៧ េនះ ។ េរកពេនះមនរពះសងឃរបមណ ២០ អងគ បនរតេភៀសខលនេទរបេទសកមពជ ជបនតបនទ ប បនទ បពមនករ មរបមញផ ករបស ជញ ធរយនេនកនងេខតតឃល ង, រពះរតពង នងមត រជក េ យ រែតរពះសងឃទងេនះបនរបមលផត គន សែមតងមតទមទរសទធេសរភពជេនឿ សន កលពៃថងទ ៨ ែខកមភះ ឆន ២០០៧ េនេខតតឃល ងកនលងេទេនះ ។ រពះសងឃមយអងគ សមមនបេញចញរពះនម គងនវវតតកេញច ងកពង វ រសកកេញច ង េខតតរពះរតពង ទកដកមពជេរកម បនមនសងឃដក ថមលេហតែដលប ត លឲយរពះសងឃរតេភៀសខលនេទកមពជេនះ េ យ រ ជញ ធរយន មរបមញផ ករពះសងឃជបនតបនទ ប ចេពះរពះសងឃអងគ ែដលបនចលរមបតកមមេនកនងេខតតរពះរតពង នងឃល ងជេដម ។ េរកពេនះពក ជញ ធរយនេ មពទធវតត នងមនករគ មកែហងឲយសងឃឯេទៀតេធវបលសសងត ស បឃល េមល លកមមភពរបសរពះសងឃកនងវតត នងរបជពទធបរសទ េហយរបសនេបមនអងគ

បដេសធន ជញ ធរយននងចបផ ករពះសងឃទងេនះជបនតបនទ ប ។ បតកមមផទះេឡងេនេលទកដកមពជេរកម ចប ងពៃថងទ ២ កញញ ឆន ២០០៦ រហតមកដល ចងែខេមស ឆន ២០០៧ េនះ មនរពះសងឃចនន ១៦ អងគេហយ ែដលរតវបនរដឋអ ចយនកមមយនសតចបផ កជបនតបនទ ប ។ កនងេនះមនរពះសងឃចនន ៥ អងគរតវបនត ករយនកមមយនសតេខតតឃល ងកតេទសជបពនធនគរចបព ២ េទ ៤ ឆន ។ កនងេនះរមមន រពះភកខ គម េមឿន គងេនវតត េសក រសក វញ ចវ នងរពះភកខ យន តង គងេនវតតករនត ជបពនធនគរ ៤ ឆន ។ រពះភកខ ថច េធឿន គងេនវតតទកៃរប រសកឡងភ ជបពនធនគរ ៣ ឆន ។ រពះភកខ

ល េសឿង នងរពះភកខ ល វ ង គងេនវតតទកៃរប រសកឡងភ ជបពនធនគរ ២ ឆន ។ ករកតេទសដអយតតធមែបបេនះ បនេធវឲយមតជត នងអនតរជតមនកររះគនចេពះរ ឋ ភបលយនកមមយនសតទមឡឥត សនយងខល ង ។ ជពេសស សហពនធ-ែខមរកមពជេរកម បនេធវករត នងរះរករគបមេធយបយេដមបឲយអនតរជត កគនបមកេលរ ឋ ភបលយនកមមយនសត េហយករត របសសហពនធែខមរកមពជេរកម ចេពះករកតេទសដអយតត-ធមេនះ រតវបនអងគករ-សមគមនអនតរជត ែដលរស ញយតតធម, េសរភពជេនឿ សន នងសទធមនស យកចតតទក កយងខល ង ពេសសសហរដឋ េមរកបនសនយថ នងបញជ នសកមមជនសទធមនស របសខលន េទេសបអេងកតនវសកមម-ភពរេ ភសទធមនស េសរភពជេនឿ សន េនេខតតឃល ង អតតែដនដក ងសសន ឆប ៗ េនះ ។ គររលកថ ករកតេទសដអយតតធមែបបេនះ អងគករ-សមគមនែខមរកមពជេរកមចនន ១២ េនរពះ ជ ចរកកមពជ បនេចញេសចកតែថលងករណរមគន មយ េថក លេទស ចអហងក រចេពះត ករយនកមមយនសតេខតតឃល ង ។ េសចកតែថលងករណបនែថលងេទៀតថ េនះគជសកមមភពែដល នគមយនែតងេធវមកេលែខមរេរកម ជញកញប កនងេគលបណងបបតពជសនែខមរ កឲយមនេនេលទកដកមពជេរកម ពេរពះ -

នគមយនដងថ វតត មគជដងរពលងៃនជតែខមរ ៕ VOKK

េលខ ៤១ ែខឧសភ ឆន ២០០៧ ទពរទ 11 រពតតបរតរបសសហពនធែខមរកមពជេរកម

១១៨៣-ម តលកលងយលរបែហល

ចលគន ែរកល អរឯងអងគយឈបេ ម ះ ។

១១៨៤-នយយេភលចខ លនកលេនះ រពះនរន

ឯងេ ម ះ េ ះេឡើងេហើយែរសករបបថ ។

១១៨៥-ពកេកមងកនេយើងរគបគន

កបអសេសន ម តលកលងេចញកទក ។

១១៨៦-រពះពញគន េគចគក ចលេចម

េរកយមខ សរកខ ទបកបឥតសល ។

១១៨៧- ល បអសទងនយទងពល រពះ

នរនឯងយល កងេកៀរកងរគរវញវយ ។

១១៨៨-កលេនះរពះនរនឯងេចញ

យកទកងមញមក មទលពមរពះសទង ។

១១៨៩-ពទនលងេឡើយេខរខង គនគតរពង

វលវងេទរសកឯងេ ម ះ ។

១១៩០-នយយឯេទឿងគនេនះ ដងចេពះ

ថេសតចចលេ ម ះមកដល ។

១១៩១-េពធ ត គតេរបពល យនែខ មររចល

េទដលេកៀរមករបញប ។

១១៩២-បនដលភនេពញបងគ ប េបះយតករខជ ប

មខេរជយចងវ រេនះេន ។

១១៩៣- នលងេឡើង ៗ េទ

ដលអងេហើយេ សរេទ ជកររគបមក ។

១១៩៤-េហើយ ចតគន កទក

ឲយនេទរសកយនទកេនៃរពនគរ ។

១១៩៥-លងគតដេចនះអងវរ ថខញចងចរ

សរកមយេរតយេពធរពះបត ។

១១៩៦-ប ចមកដលរពះញតត ខតខសងវ ត

ខ មឃម តមកដលេករេកះ ។

១១៩៧-រឯអងេទឿងគនេនះ ដងដេចនះ

ខងគេ ះេជរថ ។

១១៩៨-ឲយពលសកលេយធ េធវើេទសក រ

េហើយ នយកេទេ ម ះ ។

១១៩៩-ដលថន ញៃរពនគរេនះ របកនរបេកះ

េសតចេនះកនងថន ញនងេន ។

១២០០-េរសចេហើយ គតឲយេ នមនបេទ

េ េហើយជន ជករ ។

១២០១-ឲយេធវើសបរតេបះរ ថអងគអមជ

ខម ងចបងចបបនកនងទព ។

១២០២-គតេរសចេហើយេបះរ ខជ ប

េទើបេរបរបញប ឲយចលទលេសតចេទពត ។

១២០៣- មេ យដេណើ រអកខ េទើបេសតចេទពត

ឲយ រសរតរ យថវ យេសតច ។ (េនមនត)

េរឿងកពបែតអង រ ត វតតរកច - េរៀបេរៀងេ យ រ ត ចរយ ឃន សខ

អតថបទក ពយេនះ រតវបនរក ទកអកខ វរទធ

មចបបេដើមទងរសង

យនយកកបលែខមរេធវើជមចរងក នកល ែតអង

េលខ ៤១ ែខឧសភ ឆន ២០០៧ ទពរទ 12 រពតតបរតរបសសហពនធែខមរកមពជេរកម

ពធរចតរពះនងគលរបរពតតេទជេរៀង លឆន េនៃថង ៤ េ ជ ែខព ខ េនកនង លរពះែរស ( លេមរ) សថតេនជបពខងេជងរពះ ជ ង នងខងមខ រចន នទរកងភនេពញ ។ បណយេនះជ ជពធែបបលទធរពហមណ ែដលសពវៃថងេគនយមេ ថ “ទ កសកមម” ។ រដវវស ចលមកដល េភល ងចបធល ក កសករកចបេផតមេធវែរសចករចបរដ មភមរសក េរៀងៗខលន ។ េដមបេបកករ ឋ នកសកមមេនះ រពះ ជ ឬរបមខរដឋែតងរបរពធពធសទកេភល ង នងភជរែរសែដលេ ថ “ពធរចត រពះនងគល” ។ ជពធរចតរពះនងគលេនះ ជ សនពធមយដសខនជបទកទងនងពទធបបវតតេ យមនេសចកតដ លមកថ “ៃថងមយេពលរពះសទធតថកមរគរមបរពះជនម ៩ វស រពះអងគបនចលរមកនងពធរចតរពះនងគល ែដលរពះម ក រត រពះបទសរ សេទធ ទន ជរពះវរប រទងបនរបពធេឡងជេលកដបងកនងែខព ខ េនកនង រពះេមរមយជតរពះ ជ ង ន ជធនកបលពសត ។ េ យបពវជតរពហមណសរតធមយរេពក នងេ យកសធតេកត សអះផង េធវឲយរពះ ជកមរអផ ក កយងេចញព

ហវងមនស ែតមយរពះអងគឯង េទគងេនេរកមមលបេដមរពង (ជមពរពក ) ដរតជកែកបរដងផលវជត លរពះេមរេនះ ។ េពលបពវជតរពហមណសរតធមចប រពះបទសេទធ ទនរទងយងចះកនរពះែរស េហយករទងចបេផតមភជរនវគនលងដបងៃនរដវ ។ បនតមកេទបពកកសករចបភជរ មពេរកយរពះអងគ ។ េ យឮសរសេមលងមនស ែរសកេ កេរញច វខល ងេពក េធវឲយរពះេពធសតវអតរទពបន ករពះអងគរតេឆព ះេទកនខងចងរពះ ែរស ។ រគេនះរពះអងគបនទតេឃញសតវេគខរបងអសនងគលដ

ធងន េហយកសករក យសពងសតវេគេនះនងរពតែខ ត បងខឲយអសេទមខយងពបក ។ ខណៈែដលនងគលធល ក ចមបណះ រពះេពធសតវសគលេឃញមនសតវជេនលនខលះ រតវកត ចជក ត ៗ នងខលះេទៀតរតវសតវ ល បឆបឆកចកពនងចពះនយកេទ ។ រពះអងគករទងទតេឃញសតវ ល បធ ៗ ឆបចះ រចខញ ជបនវសតវ ល បតច ៗ កនងរកញ ។ ជពេសស រពះអងគបនទតេឃញពសមយកពងែតេលបបងគយយងពបក រចេហយករ ប ែតមនសតវែខលងមយយងធ មកឆបខញ សតវពសេនះបនតេទេទៀត ។ រពះអងគកយងរតឡបេទកនមលបរពងេនះវញយងរហស ។ រពះអងគរទងគងបតរពះែភនន បទរពះេនរតទងពរចះ រចរទងកណតនវ នបនស ត ញងបឋមឈនឲយេកតេឡង ។ រពះអងគេផត តរពះ រមមណខល ងជងេគ ែតេទេលរបភពសតវទង យ ែដលេកតេឡងកនងរពះែរសេនះ ។ រពះេពធសតវរទងរពះ

ចនត ថ “ឱសតវេ កទង យ! កពងែតមនជវតរសេនសខ ៗ េមតចេឡយកសមល បគន េទវញេទមកយងដេចន ះ?” េ យរពះវរម រពះនងសរម មយ េទបេ យរពះវ លយេទេពលថមៗេនះផង រងរតេធវឲយរពះអងគេកតមនេសចកតសេងវគយងខល ងដលជវតសតវតចធទងអសេនះ ។ រគនែតចបពធរចតរពះនងគលភល ម រពះម ក រតជរពះវរប នងរពះនងបជបតេគតមជរពះមតចឆ បនយងមករករពះសទធតថកមរេនេរកមមលបរពងេនះភល ម ។ ទងពររពះអងគបនទតេឃញរពះេពធសតវ កពងគងសមង ម ធេននងថកលមយកែនលងយងេសង ម ង ត ។ សភពែបបេនះេធវឲយរពះ ជរទង

ចបភលក នងរពះចនត អសមយរសបកថ “េបបរ ៃន ម អញេចះអងគយសមង ម ធែតមយរពះអងគឯង ងពរពះជនមេនេកមងខចយងេនះ េមលះសមពកយពយករណរបសអសត បសនងកល យជករពតពខនេឡយ ។” កលបនទតេឃញ នវបដ រយដអ ច រយយងដេចនះេហយ រពះ ជករទងទមល ករពះកយរកបថវ យបងគរពះ ជបរមតងេទៀត ជេលកទពរកនងេពលេនះភល មេទ ។ រចេហយរពះ ជកយងរតឡបេទកនរពះ ជនេវសន ឋ នវញ ែតមយរពះអងគឯង េ យយន ជេនយយ ។ មនយរបនម ន រពះេពធសតវសទធតថកេបករពះេនរតេឡង រទងទតេឃញរពះមតចឆ បជបតេគតម កពងែតញញម ករពះអងគ ។ រពះេពធសតវទលសរេទរពះនងថ “បពរតរពះម ! ទលបងគគតថ េទះបជបពវជតរពហមណទងេនះ ខសរតធមមគមពរៃរតេវទយង កេ យ កមន ចជយសេរងគ ះដល

ជវតសតវេគ រកប ជេនលន ពស បងគយ នងសតវ ល បទងអសេនះបនែដរ ។ រពះនងេគតមរទងគម នរពះ ចអវ េរកពងករពះសរតបរពះអងគវញយង ទ កេសទរេនះេឡយ ។ (តេទទពរទ ១៤)

ទដឋភពនៃថងបណយរចតរពះនងគល េនរពះ ជ ចរកកមពជ

េលខ ៤១ ែខឧសភ ឆន ២០០៧ ទពរទ 13 រពតតបរតរបសសហពនធែខមរកមពជេរកម

េហតឣវដែខ មរកលមនធេធង ឥឡវចែមបងែរងទក ខេខល ចផ

េនមយចឣាមដត ម វ រ រសតែខ មរេ កឣតឃល ន លៃថង ។

មនសមយឣងគរបវររងេរឿង រសតែខ មរថកេថ កើងមនមនរករក

ទកដធេធងសមរទែវងឣនល យ ែរសរសវេឈើៃរពរតេពញជល ។

មរនត ជកររបជតចធ រមសមរគ ម គមជន គ នគន

មគគចត តមយេបះពយយរ ឣមឣងគក រ ត រ សនជត ។

ដធឣ ច រយរបជមនសទ ធ ខម ងេនឆង យជតឥត នេបៀនេបៀត

ធនធនមនស ចរះេរពងរពត ជយជរមញជតបនសខេក មក នត ។

បែន តឥឡវេ កេ េពកៃរក របជរករកទក ខភយរគបរបណ

ឣតឃល នេលហម ហ ម មេគហ ឌ ន ខ លះេដើរសទនគម នទងេគ ។

ឣនករកឣតឃល នឣនកមន ៗ ហស មរនតកបលេពះធហសគណន

របជ ចលយតគតែត តគន េចញពសភជបគនហែតល (Hotel) ។

មរនតសបបយ រសតខច យទកែភនក ឣងគរក េរចនេពករបវញច កែឣល

របលយរបជទងេញើសទងែកឣល លកេករដែណល ងវបបធមជត ។

មរនតេឈល ះគន របជទកខ ឣនក ត បញហ សនជត

រតវែតបតខ លន ល បដចសតវធត ជបគកចេងឣ តញតរងទកខ ។

ែខ មររបងេឈល ះគន ទមទរឣ ច េសៀមយនប ចបចមត កគន

ថេយើងរពេង ើយកេនតើយដល រតវែបងកមពជជពរចែណក ។

ដកមពជេរកមធេធងលវងេលវើយ យនបលនឣសេហើយែខ មរេរកមសេងវគ

ដកមពជេលើរបេសើរពនេពក េសៀមេថលើមបនេមឃបលនទងែភនករសស ។

េនះមកពែខ មរគតែតេឈល ះគន រគបកលេវ ដេណតើ មកត តយស

ទពងេសៀមយនមកជយសេរងគ ះ បតឣវបតចះឲយែតឣញឈនះ ។

សមយបចចបបន នកនែតវកវរ រសតែខ មររតដររសកនងសរមស

មយ មកមមយនសតតរមះយនចបស មយថរតចះបះ មេសរ ។

លមមេហើយែខ មរេឣើយឈបេឈល ះគន េទ នគន េឆព ះេទកនផលវ មគគ

ជយេរ ចរសងជតឃល តពឣវច ែខ មររសមននយេលើដឣងគរ ៕

ភកខ ថច របជេគឿន

េលខ ៤១ ែខឧសភ ឆន ២០០៧ ទពរទ 14 រពតតបរតរបសសហពនធែខមរកមពជេរកម

(តមកពទពរទ១២) េនកនងេរឿង មេករ ត កមននទនថ រពះបទទសរដឋេនេពលកពងភជរែរស រទងបនេរសនងស ពកនងគនលងនងគល ។ ជនជតែខមរកបនរបរពធពធរចតរពះនងគលេនះ ងពសមយបេររបវតត រសតមកេមលះ ។ ពធរចតរពះនងគល រតវចបភជរេ យរពះ ជ (េសតច មគ) រពះ ជត ង នងេរពះពជរសវពេរកយេ យរពះអគគ-មេហស (មហ) ភជរគរមប ៣ ជ េដមបជនមតតរបៃនករចបេផតម រដវេធវកសកមម ។ េនខងចងរពះែរស មនេរៀបពនតកលរគប

ធញញជតដចជរសវ លង េពត សែណត ក ទក រ ជេដម ។ល។ សរមបេគពសដឋែដលទមអសនងគលេនះស ។ េគមនជេនឿថ េបេគពសដឋេនះ សរគបធញញជត ឆន ែដលនងមកដលេនះរតវសបរផលេ យរគបធញញជតេនះ ។ កបនេធវបណយេនះទក ទងនងលទធរពហមណ មនកបនដែងហអមេ យវងតរនតេលកព នងចេងក ងេគម ។ សមយពទធកល មនពករពហមណសរតធមេវទយងែវងអនល យ ែតសមយឥឡវ មនរពះសងឃសរតធម

ជយេនត របសទធពរជយជនសវញ ៕ ឯក ររ វរជវ

េនេលើពភពេ កេយើងេនះជត សន កេ យ កមនវបបធម របៃពណ ទេនៀមទ បទងអស េហើយទេនៀមទ បេនះ មន រៈសខនខល ង សសរមបជត សននមយៗ ។ វបបធមគជដងរពលងៃនជត ដចែដលេយើងធល បដង ធល បេឃើញរគប ៗ គន េហើយ នវទេនៀមទ បរបសសញជ តនន មរយៈកញច កទរទស ន នងកបនចបបេផ ង ៗ ។ េយើងសេងកតេឃើញថ វបបធមទងេនះមនភពខសែបលកគន េទ មលកខណៈជត សននមយៗ ។ ពកេគមនជេនឿ នងរបកនេគលជហរយងមតម នងមនមនសករ ជត។ ទងេនះគជសទដឋនយមដឧតតងគឧតតមសរមបជតរបស ពកេគ ។ េបើេយើងពចរ ឲយបនេរជរជះបនតចេទេនះនងេឃើញថ បញហ ទងេនះគជកតវកចចរបសជត សនទងេនះ ។ ជពេសសេទេទៀតេនះ ករេគរពរបណបតនរបៃពណទេនៀមទ បរបចជតខលន គជសទធេសរភព នងជេនឿពធមមជតរបសមនស ។ ដេចនះ មនមនចបប ឬជត

សន មយ មឃតមនឲយជនជតេដើមេគរពរបៃពណ ទេនៀមទ បរបសពកេគេនះបនេឡើយ ។ មនរបេទសជេរចើន របកនលទធរបជធបេតយយេពញេលញ េគេគរពសទធមនស េសរភពជេនឿ សន នង េលើកសទយរបៃពណទេនៀមទ បៃនជនជតេដើមខល ង ស។ េ យែឡក វបបធម របៃពណទេនៀមទ ប នងជេនឿរបសរបជជតែខមរ មនលកខណៈពេសសែបលកជងវបបធមបរេទស េនះេ យ រែតរបៃពណទេនៀមទ បែខមររបកបេ យចរតៃថលថន រ ។ របៃពណទេនៀមទ បែខមរ គជេករមរតកដៃថលថល ៃនបពវបរសែខមរ បនបន លទកឲយរហតដលសពវៃថង គម នកត

ចមលង ឬលចពរបេទសជតខងេឡើយ ។ នយយរម វបបធមែខមរ គជវបបធមសនតភព នងមន យកលចសជងរបេទសមយចននកនងតបន ស េគនយផងែដរ ។ ដេចនះ េយើងជរបជពលរដឋែខមរ ែដលកពងរសេនេលើទកដកមពជេរកម, របេទសកមពជ ឬប ត របេទសននេលើពភពេ ក រតវភញ ក ម រតគតអព សនជត នងេលើកសទយវបបធមជតរបសខលនជនចច មនរតវយកវបបធម របៃពណ នងទេនៀមទ បបរេទស េធវើជដងរពលងៃនខលនេនះេឡើយ ។ ជពេសស គបងបអនរមឈមែខមរេរកម ែដលកពងរសេនេលើទកដកេណើ តរបសខលន ឬបងបអនែខមរែដលកពងរសឯនយសមរទ ែដលរតេភៀសខលន ឬេគចពសងគមងងតេនះ រតវែតគតអពផលរបេយជនជត, រពះពទធ សន នងរកករពរវបបធម រពមទងេលើកសទយទេនៀមទ បជតរបសខលន េធវើដេចនះ េទើបអតតសញញ ណជតេយើងមន បសនយ ។ ជពេសសេទៀតេនះ កនងនមជម ប ឬ ពយបលកនងសងគមរគ រនមយ ៗ រតវេចះអបរពនយល សេតឿនកនេច នងមតតភកតរបសខលន ឲយេចះនយយភ ជត នងេលើកតៃមលៃនវបបធមជតេយើង ថេតើទេនៀមទ ប វបបធមជត មនអតថរបេយជនយង ខលះ ? េបើមនដេចន ះេទ ទេនៀមទ ប វបបធមជត ពតជរតវ បសនយេទេ យសវយរបវតត ពេរពះេយើងដងរគប ៗ គន េហើយថ េយើងជមច សផទះ េបើេយើងមនខែថរក ករពរផទះេយើងេទ េតើឲយនរ មករក ផទះឲយេយើង ? ឬមយេយើងសខចតតឲយជនបរេទសមករគបរគងផទះេយើង ? េហើយេយើងសខចតតរសែបបេនះ ឬយង ? ៕

ភកខ សន យងរតន

េលខ ៤១ ែខឧសភ ឆន ២០០៧ ទពរទ 15 រពតតបរតរបសសហពនធែខមរកមពជេរកម

សរងគ មរបឆងគន រ ងយនខងតបង នងយនខងេជើងជង ៣០ បល យឆន គជនេយបយែដលបនេរគងទកជេរសចរបសយន ។ យនេធវើសរងគ មេនះេដើមបបេពញមហចឆរបសខលនកនងករឈល នពន នងពរងកទកដ េហើយឆេបកយកជនយសមភ រៈសកពបរេទស ។ សខនបផតេនះ គយនចង េកត បកត បកមពជេរកមរបសែខមរ មនឲយែខមរមនឱកសេធវើករេរ ើបរមះបន េហើយអនវតតគេរមងករដេខម ងងតេដើមបសមល ប នងលបបបតពជ សនែខមរកមពជេរកមជមច សេដើមៃនទកដ ែតបេ ណ ះ ។ យនបនយកសរងគ មេធវើជេលសមយេដើមបេធវើករកបសមល បពលរដឋែខមរេរកម នងបលនយករទពយសមបតត កនងេនះមនដែរសចមក រជេដើម ែដលមនសកមមភពដចខងេរកមេនះ ៖ រកមយនេសរ េគសមលងេមើលបងបអនែខមរ ែដលទនងជសលលយកក នងអនកមនមនសករជតពតរបកដ េធវើករេចទរបកនមនេគបងអសថ បនចលរកមយនកមមយ- នសត ។ េពលេនះេគចប កពនធធនគរេធវើទរណកមម េហើយជរមតទររបកយងកច វជទបផត ។ រឯបងបអនែខមរទេទេផ ងេទៀត រតវេគចបបងខឲយចលបេរមើេយធេ យេរបើអ ចផត ចករ មន ចេគចេវះបនេឡើយ ។ ចែណករកមយនកមមយនសតវញ េគេរចើនេធវើសកមមភព េពលយប ។ ពកេគបនយករគបែបកមកបងកប មផល វថនលែដលជទកែនលងបងបអនែខមររសេន បងកអសនតសខដលជវភពែខមរជេរៀង លៃថង ។ មនែតបេ ណ ះ េគែតងែតេឃសនបញច ះបញច លឲយបងបអនែខមរចលបេរមើកនងកងកមល ងរបសេគ េហើយ កសផលែដលេធវើបនរតវបងពនធ ឲយេគេ យខនមនបន ។ េបើមនកមម ភបល ឬកងទពេគេធវើសរងគ មេនកែនលង មយេនះបងបអនែខមររគបរគ រទងអសរតវជយផតលេសប ង រ ចញច មទពរបសេគេ យឥតមនលកខខណឌ េទះជមនករខវះខតយង កេ យ ។ េបើរគ រែខមរ មនចលចតត ឬមនេធវើ មបញជ ផត ចករេនះេទ េគែតងេចទរបកនថ ចលៃដចលេជើងជមយរកមយនេសរ បេរមើនេយបយឲយចរកពតត

េមរកជេដើម ។ ទនទមនងករេចទរបកនែខមរេនះ រកមកមមយនសតែតង ែតចបែខមរចងេរក ក យកេទ កពនធនគរេធវើទរណកមម ។ ចែណកដែរសចមក ររតវដកហតមនឲយេធវើតេទេទៀត េនះជសកខភពជកែសតងមន ចរបែកកបន គនេយបយេខម ងងតរបស

យនទងពររកម បនេធវើករចបបងខែខមរ ឲយកបសមល បគន ឯងដចសតវតរចឆ នយងអយតតធមជទបផត ។ េនឆន ១៩៧៥ យនទងពររកមយលេឃើញថ ផលចេណញបនមកពនេយបយចបងគន ឯងេដើមបបភនមតអនតរជតេនះ បនសេរមចេជគជយ មែផនករេរគងទករបសេគេហើយ គរបជជនរបសេគមនដធលរគបរគនសរមបរសេន េហើយរដឋអ ចេគមនជហររងបងខល ងពែកែថមេទៀត េ យករេបកបេញឆ តម អ ចធ ៗ មយចនន េធវើឲយេគមន សមភ រៈសកសរងគ មសពវែបបយងសរមបករពររបេទស នងឈល នពនរបេទសជតខងេទៀតផង ។ យនកមមយនសត នងយនេសរបនចបៃដគន យងសបបយរក យ ចះកចចរពមេរព ងជមយគន នងឈនដលករឯកភពបរងបបរងមរបេទស ។ ខងយនេសរេធវើជចះចញ េហើយបនរបគលឲយបក កមមយនសតកនកបអ ច ។ យនកមមយនសតបេញចញឥទធពលយងខល ងកល េធវើជឈនះ េហើយេកអង កអ ងរបកសយងគរគកគេរគងេ យឥតេអៀនខម សថ ខលនខល ង ពែកផតេលខ បន យឈនះម អ ចធ ៗ មនរបេទស

េមរកជេដើម ។ េរកយពទទលបនជយជនះដធេធង យនកមមយនសតបនរបកសេគលនេយបយជផលវករថ “ឯក ជយ េសរភព សភមងគល” ។ េបើ ម ថ នភពកនងរបេទសយនសពវៃថងេនះ ពកយទងអសេនះមននយចេពះែតជនជតយនគន េគែតបេ ណ ះ ។ រឯរបជពលរដឋែខមរេរកមជជនជតេដើម ប ននក រតវសថតេនកនងសភពដន បអសសងឃម, រតវេគេរ ើសេអើង, ដែរសចមក រដេរចើនេលើសលប រតវរដឋអ ចយនរបអសយកអស, ជវភពរសេនរតវធល កចះខវះខតរកលបករេហមរ ម, ភពអវជជ លងតលងងេចទជបញហ ដធងនធងរ, គម នជរមកសរមប ន កេន, គម នេសប ង ររគបរគនសរមបបរេភគ, ខវះសេមល កបពកសរមបរគបដណត ប ងកយ គរសេនយងេវទនជទបផត ។ េ យជវភពខវះខត បងបអនមយចននបនទមទរដធលេនភម នរបសខលនពមន ែដលកលពសមយសរងគ មយនកមមយនសតបនកនកបេនះមកវញ ភគេរចើនមនេនេខតតទកេខម នងេខតតពល វជេដើម ។ ករទទចអងវរសេ យយតតធមរបសែខមរមច សរសក រតវរដឋអ ចកមមយនសតយនេឆលើយ

េលខ ៤១ ែខឧសភ ឆន ២០០៧ ទពរទ 16 រពតតបរតរបសសហពនធែខមរកមពជេរកម

បដេសធថ “ដទកទងអស គជរបសរដឋអ ចេគែដលបនយឈនះចរកពតត េមរក បងបអនគម នសទធទមទរអវទងអស េគទក

ជវតឲយរសេនះ គរបេសើរេហើយ េបើនរ មន ក នត កនងេរឿងដធលេនះរតវមនេទសជទមងន” ។ េរកយមក ពកយនកមមយនសតបនេរបើលបចបផសបផលែខមរឲយបះេបររបឆងនងរដឋអ ចេគ រចេហើយេគយកកងទពរប បេ យ វធមកបញរះសមល ប នងេចទរបកនេទសជទមងនថរបឆងេគេ យេពញមខ កនងេនះរដឋអ ចយនបន កេទសចេពះរពះសងឃថ ជកបលមសនកនងចលនរបឆងនងេគ ។ េពលេនះ យនកមមយនសតបនចបរពះសងឃផ កអសជេរចើនអងគេនរគបវតត រមទងពលរដឋែខមរេរកមជេរចើនពននកយកេទ កពនធនគរបងអតបយ បងអតទកយងេវទនរកទបផតគម ន ។ ជេរៀង លរដវរបង ពកយនកមមយនសត បនចបែខមរេរកមទងេកមងទងចសឲយេធវើពលកមមយងទមងនមនថយប ឬៃថងេឡើយ ។ យនឲយែខមរជកទនបទបរប យសពវទកែនលងទងអស េ យមនមនរបកកៃរមេ ះេឡើយ េទះជរគ រែខមរេរកមរកលបកខវះខតយង កេ យ កេគមនែដលខវលខវ យអវេ ះ ។ កនងេពលជមយគន េនះែដរ ពកយនកមមយនសតបនបញជ នយនចណលថមជេរចើនរគ រ មក ងទលេនកនងភមឃរបសែខមរែដលកពងរសេន េហើយជរមតយកដធលពែខមរេរកម ែដលមនដ

ែរសេរចើនមកែចករែលកឲយជនជតេគរសេន ែដលរគ រយនទងេនះសទធែតជអនកែដលបក េគបនគតថ ជរគ រមនសគណចេពះរដឋអ ចរបសពកេគ េហើយរគ រយនទងេនះសទធែតជ កមម ភបលចស ៗ េគ កឲយេធវើករ ម ន នងយកករណពែខមរេរកមេទឲយរដឋអ ចេគជរបច ។ ចេនល ះឆន ១៩៨១ - ១៩៨២ រដឋអ ចយនកមមយនសត បនេចញចបបែចកដធលេន មប ត េខតតមយចនន ែដលមនជនជតែខមរេរកមរសេនភគេរចើន ។ េគរបកសថ េគេធវើឲយេសមើភពសរមបជយកសកររករកឲយមនដែរសសរមបរសេន ។ េយើងសមជរមបថ ែផនករែចកដធលរបសបក កមមយនសតយន គបនអនវតតយងអយតត-ធមមកេលើែខមរេរកមជមច សេដើមៃនទកដទងរសង គពកកមមយនសតបនបញជ នជនជតយនចណលថម ឲយមក ងទលេនេលើភមែខមររច លជមន ។ កនងករែចកដធល ពកេគបនគត នងេរគងទកជមន

េរសច េគបនគស សែផនទរពរបទលែដនកណតដធលេន មប ត ភម នងឃ ែដលមនជនជតយនរសេនេរចើនជង ។ េគគសទហយងធទ យ ។ រឯភមែខមរេរកមវញមនរបជជនដេរចើនេលើសលបែបរជបនទហដធលយងតចចេងអ តជទបផត ។ មនែតបេ ណ ះដែរសែខមរេរកមមយចននែដលេនេរកពភមរបសខលន រតវេគកតយកអសេ យគម នសទធត អវេឡើយ ។ ល ។

(េនមនតេទេលខេរកយ)