Mediterranean Journal of Humanitiesmjh.akdeniz.edu.tr
II/2, 2012, 327-328
S. LADSTTTER & F. DAIM (Ed.), Bizans Dneminde Ephesos
stanbul, 2011, Ege Yaynlar, VII + 241 sayfa (220 Resim, 12 Plan, 1
Tablo).
ev.: Selma Gn, Filiz ztrk & Banu Yener Marksteiner. ISBN:
978-605-5607-56-2
Orun ERDOAN
Ephesosta yz yl akn bir sredir devam eden arkeolojik aratrmalar,
kentin Klasik Dnem kltrel ve sanatsal dokusuna ilikin ayrntl
sonulara ulalmasna olanak sunmusa da, zellikle Dou Roma Dnemine
dair bilgilerimiz halen son derece kstldr. Bununla birlikte, son
yllarda Dou Roma Dnemi zerine yaplan almalar sz konusu yoksunluun
almasna nemli katklar salamaktadr. Nitekim burada tantlacak olan
alma, zelde Ephesos, genel-de ise kentin Ortaa kalntlarnn mimari
yapsn anlamak asndan uzmanlar ve renciler iin byk bir nem
tamaktadr.
F. Daim ve S. Landstatterin editrln stlendii Bizans Dneminde
Ephesos st ba-ln tayan eser, Ephesos kentinin Dou Roma Dnemine
ilikin aratrma sonularnn sunulduu kollektif bir almadr. Kitap, 2010
ylnda Byzanz- Das Rmerreich im Mittelalter, Teil 2, 2 Schaupltze
(Verlag des Rmisch- Germanischen Zentralmuseums, Mainz 2010) balyla
yaymlanan almann Ephesos kentiyle ilgili olan blmnn Trkeye
evrilme-siyle bilim dnyasna sunulmutur.
Kitap, indekiler (V), nsz (VII) ve Giri (1) ksmlaryla
balamaktadr. nszde, 2010da Bonn Federal Devlet Sanat Galerisinde
dzenlenen Bizans-Grkem ve Gnlk Yaam adl serginin nemine dikkat
ekilmitir. Giri ksmnda, Ephesosun bulunduu evrenin Neolitik a ile
XIV. yzyl arasndaki tarihi geliimi ve nemi ksaca zetlenmi, Dou
Romann son yzyllarnda Trk ve Dou Roma etkileimlerinin maddi kltr
varlklaryla belirginletii vurgulanarak, slam Arkeolojisinin kaz
programna dahil edilmesinin Ephesos asndan byk bir kazanm olaca
belirtilmitir (1-2).
Giri ksmndan sonra, arlkl olarak Ephesosda yaplan kazlardan elde
edilen buluntular yardmyla kentin Dou Roma Dneminin bir btn olarak
yorumland on makale bulun-maktadr. Her bir makalenin sonunda yer
alan Kaynakay takiben Trke, ngilizce ve Franszca zetlere yer
verilmitir.
Sabine Ladsttterin Bizans Dneminde Ephesos balkl makalesinde
(3-28) M.S. III. yzyln ortalarna doru yaanan depremlerin kentte
yaratt tahribat, mimari eser ve buluntu-lar nda deerlendirilmitir.
zellikle, Ge Antik Dnemde gerekletirilen imar faaliyetleri zerinde
durulmu, kk eser buluntularna da deinilerek, kentin ticaret ve
retim hacmine k tutulmutur. Netice itibaryla, buluntularn
eksikliinden dolay, Ephesosun Ge Antik Dnem sonras yerleim tarihi
hakknda kesin yargda bulunmann imdilik zor olduu; ancak genelde
kabul grlen grn aksine kentin M.S. VII. yzyln sonunda
terkedilmedii, XIV. yzyln ikinci yarsna kadar iskan grdne dair
ipularnn saysnn artt belirtilmitir (24).
Bizans Dnemi Ephesosu: Tarihine Genel bir Bak adl makalesinde
(29-46) Andreas Klzer, yazl kaynaklara dayanarak, Ephesosun Ortaa
ve Ortaa ncesi tarihini siyasi, sosyal ve Ar. Gr., Akdeniz
niversitesi, Sanat Tarihi Blm, Antalya,
[email protected]
