E përjavshme Informative (Nr. 454) 12 - 25 Janar 2009 Çmimi 20 Lekë

Lexoni në faqet 8-9

Reportazh

Eshtë pak si shumë i stërmadh,monumenti i Lasgush Poradecit nëlulishten në qendër të qytetit të Pogradecit.Bronzi duket se e ka veshur dy herë poetinmë të madh lirik të shqiptarëve, që iqëndron si brinjazi sërish të gjithave. Aivetë, me pallton post-mortem, edhe më tëstërmadhe, vigjilon mbi liqen. Nuk lëvizasgjë. Sipër tij qielli, kujdeset mbi qytetindhe mbi këtë mrekulli të natyrës. Kështu egjejmë ne, në këtë muzg vjeshte dhe ashtudhe kjo mori njerëzish, që kanë ardhur përtë kaluar një fundjavë në këtë qytet.Parkohet te ish-turizmi dhe pastaj për 10-20 minuta ke mundësi të pushtosh tëgjithë qytetin. Është ndërtuar një rrugë ebukur pedonale në qendër, ndërsamakinat në rrugët pak më tej kuisin në njëanarki lokale trafiku. Në breg janë ulur disashpendë të stërbardhë. Duhet të hanë.Duhet edhe ne të hamë. Një grup iorganizuar shkodranësh me nxënësit etregon hapur këtë urgjencë. “ Aj...e ka dit’komandanti. Boll ke i kjartë, ku me e barehatin. Kam vite që s’jam rehatu kshtu”, uthotë kolegëve të tij mësues, një 55 vjeçarpa flokë. Anash, tre kolege të tij epërqeshin, ndërsa në tavolinë me tonkreshendo po batërdisin burrat e tyredhe...kuptohet vjehrrat. Neve na ka grishur,një burrë, pak minuta më vonë. Na afronmenynë dhe na lë t’i kënaqemi restorantittë tij familjar, që i ka vendosur emrin epoetit. Diku, i ndjeri, është vetë në foto.Pronari-kuzhinier na lë të këqyrim, ndërsavetë zhduket sakaq pas një si kthinë. Kangritur një lokal në pronën shtëpiake, nënjë nga rrugicat që është kthyermrekullisht në identitet. Është Gusho. Meracën e ka ndarë pak si shumë çuditshëm,shtëpinë, që u ka lënë i ati.

Prag-dimrizbret në Pogradec

Nga Ben Andoni

Të jesh Lider...Fjala e mbajtur më 10 dhjetor 2008, Dita Ndërkombëtarepër të Drejtat e Njeriut, në 5-vjetorin e shoqatës “Unë, Gruaja”

Borë në Pogradec

Lexoni në faqen 4

Opinion

Lexoni në faqen 7

Tradita

Pogradeci:një qytet-ide?

Qytetarët, nuk janëtë gjithë mirëfilliaktorët kryesorë tërisive kulturore,madje as tëkonsumit të tyre.

Kush e fotografoi“Mësonjëtoren e Parë Shqipe”

Ajo është fotografi e vetme që kemi tani për atëqendër arsimore që lojti një rol aq të rëndësishëmpër mësimin e gjuhës shqipe

12 - 25 janar 20092 Aktualitet

Një djalë e një vajzë kanëardhur në jetë pak minuta se tëndërroheshin vitet në qytetin eKorçës. Djali ka gëzuar një familjeqë e priste pas katër vajzash,ndërsa vajza ka qenë fëmija eparë e një familje të re. Luljeta Guringa fshati Podgorie bëhet nënë përherë të parë, ndërsa VjollcaHoxhalli nga fshati Vashtëmi, paskatër vajzave sjell në jetë djalin,trashëgimtarin e familjes. Të dyjanënat kanë bërë lindje normale.

Kthehet nga Greqia pasimbaron dënimin me burg për trafiknarkotikësh. Por qëndron pak kohënë shtëpi dhe që prej dhjetë ditëshishte larguar prej banesës në lagjen6 të qytetit të Korçës. I deklaruar ihumbur nga familjarët është gjendursi kufomë në rrugën që të çon përnë Voskopojë, i vrarë me armëzjarri. Pëllumb Çollaku emigrantnë Greqi, i kthyer për pushime pasnjë mungese prej dhjetë ditësh nëbanesën e tij, ka alarmuarfamiljarët, të cilët kanë shpallurhumbjen e tij, pasi nuk kanë paturasnjë kontakt me të. Familjarëtkanë njoftuar policinë, por kanëqenë kalimtarë të rastit në rrugën

Reshjet e fundit kanë tejngopurrezervuarët dhe moskujdesi në kontrollin esasisë së tepërt të ujit të grumbulluar, përbënrrezik të shpërthimit të digave dhe përmbytje.Në rrethin e Korçës janë 12 rezervuarë, tëcilët po ruhen nga punonjësit pasi u mbyllënrubinetat e derdhjes së ujit të tepërt. Drejtorii Bordit të Kullimit, Gentjan Pere shprehetse në 12 rezervuarë sasia e ujit të mbledhurnga rënia e reshjeve të fundit përbën njërrezik, nëse nuk mbahet nën kontroll nivelimbajtës i ujit.

Në disa raste ka patur zënie tësaraqineskave nga banorët dhe ne kemindërhyrë për t’i hapur që të derdhet sasia etepërt e ujit të grumbulluar nga reshjet e

Të gjymtuarit nga ngricat nisen drejt spitalit për tëmarrë ndihmën e parë dhe hedhjen në allçi të kockavetë thyera. Viktimat e para nga akulli janë fëmijët dhepleqtë. Në spitalin rajonal të Korçës janë paraqiturderi tani tre fëmijë dhe dy të moshuar të gjymtuar ngashkarja dhe humbja e ekulibrit në lëvizjet mbi sipërfaqete akullta. Në spitalin e Korçës vijnë të lënduar ngangricat që nga Leskoviku i largët, Erseka, Pogradeci,Devolli, pasi në këto spitale nuk ka mjek ortoped.

Për rastet ku ka dëmtime të rënda e të vështirapacientët viktima nisen për në spitalin ushtarak nëTiranë. Por nuk mungojnë raste që përcillen në spitalete Maqedonisë dhe të Selanikut. Të dëmtuarit ngafrakturat e akullit nuk kanë munguar asnjë vit. Në

Për 90 fëmijë romë ka qenë ditë gëzimi marrjae një çante me dhurata të bëra nga mitropolia eKorçës. Dhuratat kanë qenë pak me vonesë, porfëmijët kanë mbajtur të ndezur atmosferën e vitit tëri. Mitropolia edhe një ditë më parë dha dhuratëpër 50 fëmijë jetimë. Dhuratat i ndau vetë mitropolitii Korçës Imzot Johani. Për çdo vit ai ka dhënëdhurata për fëmijët rom si pjesë e pandashme eqytetit të Korçës.

Në emër të fëmijëve rromë përshëndeti ArbenKosturi si kryetar i shoqatës Amarodrom. Nuk i kalënë për çdo vit fëmijët e komunitetit tonë pashpërndarë dhurata mitropolia. Për të mos u ndiertë diskriminuar, fëmijët morën dhuratat qëdëshironin. Këta janë fëmijë që kanë nevojë përndihmë dhe mbështetje, u shpreh Kosturi.

fundit. Janë ngritur grupet e punës dhe janëvënë në gatishmëri për të menaxhuar situatënsi në rezervuarë ashtu dhe në prurjet elumenjve, ku matim lartësinë e tyre dhe pombajmë në gatishmëri kanalet kryesore tëfushës së Maliqit.

Ndryshe nga vitet e tjera kur ka paturpërmbytje, deri tani ky fenomen ështëshmangur. Ndërhyrja për të boshatisur ujëte tepërt është e domosdoshme këtë vit, pasinë dimrin e kaluar nuk pati reshje dhe nuk ukrijuan probleme me sasira të tepërta tëujëmbledhësve. Masa të tilla merren që tëruhen rezervuarët dhe të shpëtojmë zonat ebanuara nga përmbytjet, për të eliminuarshpërthimin e digave mbajtëse dhe mbrojtëse.

Rezervuarët e ujit nën kontroll

Rruga e Voskopojës nxjerr viktima

që të çon për në Voskopojë, që kanëgjetur një kufomë mashkulli.

Policia e lajmëruar nga banorët

ka shkuar në vendin ku pushontekufoma. Nga hetimet e para ajo kakonstatuar se kufoma i përkiste 25-

vjeçarit Pëllumb Çollaku. Trupi ipajetë është gjendur në anë tërrugës. Pasi ka shkuar policia kakërkuar dhe ndihmën e familjarëvepër të bërë identifikimin. Ngakonstatimet e para mendohet sekemi të bëjmë me një vrasje tëndodhur para disa ditëve dhe trupiështë lëvizur nga vendi i krimit. Ainuk është paraqitur në banesë qëprej dhjetë ditësh. Pak kohë kish qëishte kthyer nga Greqia. Policia popunon për zbardhjen e motivit tëvrasjes dhe është vënë në kërkimtë gjetjes së autorit të ekzekutimit.Para disa muajsh në rrugën eVoskopojës u gjend trupi i KostaTrebickës.

Ngricat, nisinviktimat e para

dimrin e 2004 numri arriti në 54. Dimri me më pakviktima nga akulli ka qenë dimri i vitit 2008. Me gjithëkëshillat e herëpashershme që jepen për të moshuaritdhe për fëmijët që të mos dalin në orët e para tëmëngjesit, kur ngricat dhe akulli janë në pikun e tyreprapëseprapë ata dalin dhe pësojnë aksidente, ku kapatur edhe raste me pasoja të rënda për jetën.

Fëmijët romëmarrin dhurata

Dy banorë të rinj nëorët e para të

ndërrimit të viteve

12 - 25 janar 2009 3Aktualitet

Nuk besoj se do ndodhëndonjëherë tjetër në jetë, të jem nënjë pozitë kaq të vështirë si sot. Këtu,përpara këtij auditori unë duhet tëdiskutoj për shoqërinë civile dheliderët.

Mendova ta bëja me shkrim këtëpërshëndetje, mirëpo deri ditën efundit me organizatoret e këtij aktiviteti,Norën dhe Nexhin kemi patur shumëdebate.

Unë kam qenë krejt kundër kësajmënyre promovimi të liderit në njëpërvjetor të shoqatës “Unë, Gruaja”.Fakti që nuk ndikova në këtëvendimmarrje nënkupton që liderin ekanë lenë fuqitë dhe është fundi, kohapër t’u larguar...

Mendoj që bëmë shumë debatetë cilat do na vlejnë për të ardhmen.

Prezantimi i Norës së bashku mekëta fëmijët e mrekullueshëm këtu,mënyra sesi ata sollën çdo arritjentime dhe të shoqatës “Unë, Gruaja”është mbresëlënëse. Por kuptohet qëndonjëherë vlerat e krijuara ngashumë njerëz i vishen një njeriu, liderit.Pastaj mendova, po edhe sikur tashohim nga ana e kundërt, që të diljaunë dhe të të flisja për veten, askushs’do të besonte që i kisha unë këtovlera, nëse nuk ke njerëz qëbashkohen me ty, për qëllime të

përbashkëta. Kështu që kjo punëteorikisht është e komplikuar dhe epashpjeguar deri më sot. Unë divetëm që duke koontribuar nëpërmjetkësaj shoqate, përmes projekteve qëkemi realizuar të gjithë bashkë, unëjam bërë lider i sukseshëm. Kjo dukepasur ndihmën e shumëbashkëpuntorëve që sot janë në këtësallë dhe unë për këtë jam shumë elumtur, sepse ata e dinë shumë mirë,pasi kanë qenë afër shoqatës sonë,dinë shumë mirë se çfarë ne kemibërë së bashku, çfarë suksesesh kemiarritur. Besoj që do të na i falni këtëmoment, që kur bëja shaka mekoleget e mia thosha: ja kështukrijohet, është kulti i individit, i marrimmeritat e ia veshim një njeriu..., e kemimësuar që në kohën e para ’90-ës.S’kam qenë dakort as për stendën qëu bë aty, megjithëse u munduam tëvinin më shumë fjalën shoqata “Unë,Gruaja” sesa Afroviti.

Ky vit, 2008-ta ka qenë i veçantë,pasi është pesë vjetori i shoqatës. Kaqenë një vit, që na është dashur tëkontribuojmë për të ecur përpara.Shoqata jonë është e përbërë ngashumë anëtare gra, shumëbashkëpunëtorë në qytet dhe në fshat.Kjo ka qenë besoj pika më e fortë qëkemi pasur ne, kemi bërë pjesë të

projekteve tona ekspertë të fushave tëndryshme, që e kanë ndihmuarshoqatën me konsulencën e tyre.

Ne si shoqatë kemi filluar punënme dhunën në familje. Do thoni ju sae kemi arritur?

Sot është 10 dhjetori. Gjithmonëkëto ceremonitë tona kanë sjellë këtunjë konkurs eseje për dhunën, të

luftojmë me moton “Ndal dhunës”.Kemi arritur shumë për të sensibilizuartë gjithë komunitetin për luftën kundërdhunës, por nuk është se ajo kambaruar. Pak ditë më parë nëshoqatën tonë ka ardhur një grua edhunuar me shenja në fytyrë dhe nukkishte pasur njohuritë e nevojshme përtë përdorur ligjin e sapo dalë. Mbrëmëkam dëgjuar në familjen time një

Të jesh Lider...

histori që tregonte po për një grua tërrahur në Pogradec, një moshatarentime... Dhe një ditë para këtij aktivitetiu bëra shumë pesimiste dukeimagjinuar dhe sa rrugë tjetër kemipër të bërë, për t’i thënë ndal dhunës.

Njëkohësisht të gjitha kemikuptuar se duhet të kishim gra shumëmë të fuqishme që të jenë atje kumerren vendimet, të ndryshojnë ligjet.Ne i kemi promovuar gratë tona, pastajna i ka marrë politika.

Shpresoj nuk na vjen keq, sepsetë gjithë duam që gratë më të mira t’ikemi atje, të ndikojnë vendimmarrjennë të mirë të jetës sonë.

Sivjet, në një shkollë të NDI, qëkemi bërë, e që unë i them shkurtshkollë partie, sepse përgatit lidera përnë politikë, kemi mësuar shumë gjëra,kemi vendosur atje së bashku, tënxisim pjesëmarrjen e gruas nëpolitikë, dhe besoj që do të jemi ne tëparat që do ta japim këtë kontribut.

Unë mendoj që i kam një borxhshumë të madh shoqërisë civile, qëkam filluar para dy muajsh ta shlyejnga pak këtë borxh, duke filluar njërubrikë në revistën “Psikologjia”“Hapësirë Civile”.

Atje, mendoj, që çdo muaj, mekëtë rubrikë të sjell gjithëeksperiencën time dhe sidomos t’i japgjithë meritën që i takon shoqërisëcivile, sepse besoj që në Shqipëri,shoqëria civile ka arritur të bëjë gjërashumë të mëdha.

Të gjithë jemi të përfshirë në të...Nuk mendoj që ndonjëherë do të

dalim nga ky qerthull i shoqërisë civile,por gradualisht po iu lëmë vend më tërinjve që të përfshihen nëpër shoqata,ata do të bëjnë projektet që ne i kemilënë përgjysëm...

Në qoftë se do ta kisha bërë meshkrim këtë fjalë, do të përdorja disacitate nga libri “Manual i luftëtarit tëlirisë”, të Pablo Coelhos, të cilin vërtetua rekomandoj ta lexoni.

Në shumë momente të vështira tëjetës sime e hap diku, kudo që të jem.Eshtë një udhërrëfyes për të kapërcyerpengesat që kemi përpara. Dje, eshfletova për hetë të fundit para këtijaktiviteti dhe mendova që të përdordiçka.

Nuk mund të sjell këtu 300 faqeqë është ai libër, por mendova shumëmirë, që togfjalëshi “luftëtari i dritës”,mund të përdoret për të gjithë njerëzit,që kanë qenë në shoqërinë tonë, tëgjithë njerëzit që kanë bashkëpunuarme shoqatën tonë dhe që na kanëndjekur. Them që të gjithë së bashkujemi “luftëtarë të dritës”, për të sjellëmirësi në këtë vendin tonë.

Faleminderit!

Afroviti GUSHO

Fjala e mbajtur më 10 dhjetor 2008, Dita Ndërkombëtarepër të Drejtat e Njeriut, në 5-vjetorin e shoqatës “Unë, Gruaja”.

...dhe sidomos t’i japgjithë meritën që i takonshoqërisë civile, sepsebesoj që në Shqipëri,shoqëria civile ka arriturtë bëjë gjëra shumë tëmëdha

...sepse tëgjithë duam

që gratë më tëmira t’i kemi

atje, të ndikojnëvendimmarrjen

në të mirë të jetës sonë

“

“

12 - 25 janar 20094 Opinion

Qytetarët, nuk janë të gjithëmirëfilli aktorët kryesorë të risivekulturore, madje as të konsumit tëtyre; ata janë më të ndjeshëm ndajndryshimeve të jetës së tyremateriale dhe, nëse qëllon që në tëtë ketë rol kultura, atëherë, ndoshtapo, do të mund të themi se ështëngacmuar sadopak interesi i tyre nëlidhje me kulturën. Do të përmendjanjë nga hallkat e zinxhirit tëmaterializmit kulturor, që është edhenë interesin e lexuesit të Nositit, pra,në efektet që ka e ashtuquajturasuperstrukturë kulturore (ku futenidetë, arti, letërsia, informimi,shkenca, muzika, sporti etj.), mbiinfrastrukturën (efektet e prodhimit,që përcaktojnë mënyrën e jetesës)dhe strukturën (ku futen të gjithallojet e organizimeve dhe grupimeveqë përcaktojnë struktura tëndryshme, si atë, politike,ekonomike, të familjes etj.)

Është infrastruktura dhe zhvillimii saj, në fakt, ai që kushtëzonzhvillimin e strukturës dhesuperstrukturës socio-kulturore.Kështu do të mund të merrtekuptim pyetja: Si të ndërmjetësojmë,që resurset superstrukturale të këtijqyteti, të mund të ndikojnë nëzhvillimin kulturor dhe, rrjedhimisht,edhe në elementët e infrastrukturësdhe strukturës së tij. Kjo mendojunë e tejkalon paksa forcën tonë,jo për të dhënë ide, por për tëndikuar me idetë tona në ndryshiminreal të gjëndjes. Kjo, jo se unë jamflamurtare e materializmit kulturore se nuk besoj se kultura dhezhvillimi i saj mund të ndryshojë dhezhvillojë jetën materiale, pasi unëdhe të gjithë miqtë e mi i takojmëatij grupimi, që e kemi mbështeturmirëqenien tonë, pra, si të thuash,infrastrukturën tonë jetësore, mbishfrytëzimit e aftësive tonaindividuale të ashtuquajtura“superstrukturore”, sipas konceptittë mësipërm. A mund tëpretendohet mbërritja e qëllimit,duke i grishur gjithë njerëzit tëmerren me kulturë? Është njësoj sitë pretendosh të shuhen luftërat,duke luftuar e përpjekur tëshndërrohen gjithë njerëzit nëpacifistë. Kjo përpjekje nuk ështëpa efekte dobiprurëse, por nukështë e plotë. E meqë punojmë gati

individualisht, gjithsekush në fushattona ose në grupe, unë mendoj tëndalem përsëri te roli i individit. Nëkëtë vend politikat kulturore ihartojnë njerëz që kanë shumë paklidhje me kulturën, madje lidhje tëpasinqerta dhe me politikën si tëtillë, e një pjesë e mirë e jona, përarsye që nuk është se nuk i dimë,nuk do të jemi edhe për shumë kohëhartues të tyre. Unë do mundohemt’i mbaj këmbët në tokën time dhetë pyes “Si mund ta zhvillojmë ne, onjerëz, qytetin tonë?”

Sa herë e kam përsëritur memendje, dhe tani me zë, këtë pyetje,më është kujtuar Vajmari. Qyteti ivogël gjerman, model i zhvillimit,përmes shkëlqimeve kulturore.Kryeqyteti i kulturës europiane disaherë. Një qytet aq të vogël, me mëpak se 60 mijë banorë, por me mbi400 000 turistë në vit, (këtu tëpallogaritur turistët ditorë Vajmariështë jo vetëm një qytet, por njëqytet- ide. Goethe dhe Schillerjetuan e punuan atje - historia eletërsisë gjermane ka atje gurin esaj më të rëndë të themelit. Po kjomund të thuhet për muzikën,përmes emrave të Johan SebastianBach, Franz List; filozofitNietzsche e Jochan GottfriedHerder; piktori Cranach, arkitektiWalter Gropius, princesha AnnaAmalia, me bibliotekën e saj tëfamshme, princi, njëkohësishtromancier dhe themelues i teatrit tëoborrit Christof Martin Wieland dhe

për të ardhur tek Jean Paul, JohanaSchopenhauer, Max Liebermann,dhe emra të tjerë pafund. Emra qëi dhanë emrin dhe shkëlqimin qytetitme madhështinë dhe gjenialitetin etyre.

Sa herë kam qenë atje,gjithmonë kam sjellë ndërmendvendlindjen, Pogradecin tim,Pogradecin tonë. Ky qytet i vogël,madje edhe më i bukur nga natyrase Vajmari, ka fatin e keq, që shtetitë mos e shpallë monument natyrorliqenin, që po i rrezikohet ngjyra, asmështeknat, unapkat shekullore dhepemët e tjera dekorative qëfrymëzuan lirikën e papërsëritshmetë Poradecit, siç bëhet me pemët eGingo Bilobës, që frymëzuanGoethen në Wajmar. Por ky qytetka fatin e madh të ketë këtë natyrëndhe njerëzit me shpirt dhe identitettë spikatur. Kjo është shumë erëndësishme, që dhe Pogradeci tëmos jetë thjesht një qytet, por njëqytet-ide. Fantazia e njerëzve mundta orientojë këtë qytet edhe drejt tëmirave në elementë strukturorë dhe,pse jo, edhe infrastrukturorë.Artizanati dhe mjeshtrit drupunues,mund të bëjnë suveniere me objektetë përmendura në poezitë eLasgushit apo në rrëfenjat eMitrushit.

Po ashtu, në pemishten embjellë me pemët - “monument ipoezisë dhe prozës” nga ata qëjanë sot krenaria jonë dhe e gjithëshqiptarisë, duhet të mos ketë

shkurre, driza e hithra, ndaj, nukduhet bërë kompromis memediokritetin letrar. Këtu, më pakse kudogjetkë, nuk duhet tëbashkëjetojnë format impotente e tëpavlera të të sotmes, memadhështinë e gjenialitetin e lirikëssë Poradecit, dhe rrëfenjës sëKutelit. Mua më ngazëllejnëiniciativat e motivimit të lexuesve,në tepër se sa ato të shkruesve tëpoezive. Më mirë të kemi më shumëlexues të mirë, se sa më shumëpoetë të dobët, që nuk sjellin zëorigjinal e s’janë mbresëlënës jashtëkufijve të qytetit, e aq më pak tëvendit.

Filozofi kanadez Charles Taylor,rilindi në një këndvështrim aktualproblematikën e vlerave, duke parëlidhjen e teorisë së vlerave meteorinë e formimit të identitetit tëbrendshëm, si dhe aftësinë për t’uvetëvlerësuar. Këtë duhet ta bëjëgjithkush në Pogradec, kur mbaronsë shkruari. Poezia e Lasgushit nukmund të jetë më shtrati, që ne tështrijmë pafundësisht artikulimin endjenjave tona. Dhe, nëse ritheksojedukimin e lexuesit dhe vëzhgimevetë tij kritike, mendoj se ai, më tepërnga gjithkush, duhet t’u përgjigjetprurjeve letrare bashkëkohore, e jotë vazhdojë të lexojë si gjithmonëato pak vepra standarde, por tëedukojë reflekse të reja të tëlexuarit, në bashkëlidhje me prurjete reja moderne letrare.

Pogradeci: një qytet-ide?

Gjithmonë kam sjellëndërmend vendlindjen,

Pogradecin tim,Pogradecin tonë. Ky qytet

i vogël, madje edhe më ibukur nga natyra se

Vajmari, ka fatin e keq, qështeti të mos e shpallë

monument natyror liqenin,që po i rrezikohet ngjyra,as mështeknat, unapkatshekullore dhe pemët e

tjera dekorative qëfrymëzuan lirikën e

papërsëritshme tëPoradecit.

Ana Kove

vijon në faqen 5

Më mirë të kemi më shumë lexues të mirë, se sa më shumë poetë të dobët

12 - 25 janar 2009 5Aktualitet

Në analizën e punës një vjeçaretë Drejtorisë Rajonale të Policisë sëQarkut të Korçës mori pjesë zv/drejtori i përgjithshëm i PolicisëRasim Boriçi. Drejtoria Rajonale ePolicisë së Qarkut të Korçës kazhvilluar analizën e punësnjëvjeçare. Në bilancin e këtij vitinga janë evidentuar si suksese tëpunës 14 operacione të sukseshme,ku asnjëri prej tyre nuk ka paturdështim. Operacionet e koduaradhe të ndërmarra nga kjo drejtorijanë realizuar me një shkallë të lartë

profesionalizmi.Po nga kjo polici janë goditur 10

grupe kriminale, ku janë prangosur208 persona.

Në fjalën e rastit, drejtuesi iDrejtorisë Rajonale të Policisë sëQarkut të Korçës Emri Vata,falënderoi mediat elektronike dheato të shkruara për pasqyrimin epunës së policisë.

Vata, theksoi edhebashkëpunimin e frytshëm mespolicisë kufitare dhe asaj tëmbrojtjes nga zjarri. Në punën e

Në prani të dhjetra qytetarëvekorçarë, me pjesëmarrjen epushtetarëve lokalë, u zhvilluaceremonia e dorëzimit të titullit“Qytetar Nderi i Korçës”Imzot Joanit, për veprimtarinëe tij në të mirë të komunitetit.Fjalën e rastit e mbajti At IliaKotnani, i cili përshkroi nëmënyrë të detajuarveprimtarinë e Imzot Joanit,qysh në momentin që iukushtuar fesë.

Lindi në vitin 1956 nëqytetin e Tiranës. I apasionuarpas historisë, studion shkencëne neuro-psikiatrisë. Karrierënfetare e nis duke u bërë murg,më vonë prift dhe në vitin 1998fronëzohet peshkop. Në vitin1990 mbaron studimet nëBoston të Amerikës merezultate të larta, gjithashtupërfundon edhe masterin, ponë Boston, për studimeteologjike. Johanin e shohimmësues teologjie, kurse në vitin1996 nderohet me titullinArqimandrit.

Në revistën që boton“Orthodhoksia Korçare”, njihemime botime dhe përkthime tëndryshme që kanë autorësinë eImzot Joanit. Ai tregon një kujdestë veçantë për njerëzit në nevojë.

Klinika shëndetësore e ngriturnën kujdesin e tij është e pajisurme aparatura të reja, aty ilaçetjepen falas. Në mencën për të

varfërit ofrohet ushqim falas për100 veta. Gjithashtu shpërndahendru zjarri për 40-50 familje nënevojë.

Shtëpia e Foshnjës ka ndierëdorën e ngrohtë të tij me ndihmanë ushqime, veshmbathje dheilaçe. Me rastin e Vitit të Ri aishpërndan lodrat për fëmijët efamiljeve të varfra. Ndihmesa e

Një nder më shumë

Policia e Korçësbën bilancin e vitit

-14 operacione të sukseshme, 10 grupe krimianale të goditurapërditshme të kësaj policie janëshënuar 868 vepra të ndryshmepenale, ku shkalla e zbulueshmërisëka qenë 87 për qind ose 3 për qindmë lart se viti i kaluar. Janë zbuluardhe janë vënë para përgjegjësisëligjore persona për 784 veprapenale.

Njëkohësisht kreu i bluveshpalosi dhe proiritetet e vitit 2009,ku në plan të parë janë parandalimii i veprimtarive kriminale dhembrojtja e interesave të individit.Duke qenë se Korça është dhe njëzonë që frekuentohet nga shumëturistë në të gjithë stinët e vitit, Vatavuri në dukje se nuk ka paturshqetësime apo ankime nga turistët,duke falënderuar punonjësit epolicisë për gatishmërinë e lartë qëkanë treguar edhe në këtë drejtim.

Për muajt e verës ka patur njëgatishmëri dhe bashkëpunim me

punonjësit e zjarrfikseve përshuarjen e zjarreve dhe zbulimin eautorëve të vënies së zjarreve.

Krahasuar me vitin 2007 nëQarkun e Korçës ka një rritje me230 vepra penale, por është rriturforca zbuluese. Rritja, sqaroi Vata,nuk ka ardhur si rezultat i shtimit tëveprimtarive kriminale, por sirezultat i evidencimit edhe ingjarjeve më të rëndomta, të cilatjanë marrë në konsideratë ngapolicia.

Një vëmendje të veçantë policiai ka kushtuar edhe sektorit qëmbulon dhunën në familje dheproblet e të miturve. Gjatë vitit 2008janë ndaluar 77 të mitur, ku 12 prejtyre kanë kërkuar mbrojtje ligjore.Veprat penale të të miturve kanëqenë më të shumtat vjedhje egrabitje prone.

P.Çuni

Imzot Joanit shtrihet edhe tekfëmijët me të meta dhe tek tëmoshuarit pa përkrahje. Ai ështëideatori i ndërtimit të një azili për

të moshuarit e vetmuar.Në ceremoni përshëndetën

kryetari i Bashkisë, zoti NikoPeleshi dhe kryetari i Këshillittë Qarkut, zoti Ilia Milo, të cilëtvunë theksin në marrëdhëniete mira me mitropolitin. Nëpërshëndetjen në emër tëintelektualëve korçarë u vutheksi në përgatitjen erudite tëtij dhe tek inteligjenca ekultivuar me punë e dashuri.Tek kryqi Imzot Joani gjetivetveten, u tha aty. Të duashZotin, do të thotë të duashAtdheun.

Ai ka vënë në shërbim tënjerëzimit gjithë dashurinë e tij,gjithë dijet.

Eshtë projektuar prej tijngritja e një shkolle të mesme.

Sanatoriumi me ndihmat esiguruara nga Imzot Johani, do tëofrojë kushte edhe më të mira përtë sëmurët. Por kujdesi i tij kaqenë i pranishëm edhe në sektorine kulturës. Ishte Imzot Joani qëofroi sallën poshtë katedrales, kusot japin shfaqje profesionistë eamatorë, fëmijë e të rinj.

A.Pepi, aktor

Një tjetër filozof i shquar, ishkollës së Frankfurtit, JürgenHabermas e shpjegon këtë reflekstë ri të të lexuarit, dalë nga qendrae të ashtuquajturës “sferë private”,si përçues më pas të një rrjeti tëdendur të “komunikimit publik”.

“Sfera e publikut do të shërbejë,nga ana tjetër, si zgjerim dhe siplotësim i sferës së intimitetit tëfamiljes së vogël. Dhoma e fjetjes(privatja), dhe salloni i pritjes(publikja) gjenden nën të njëjtën çati;dhe dëshmojnë si publiken e njërësashtu edhe privaten e tjetrës.“Kështu”, thotë Habermas,“subjektiviteti i njeriut lidhet mepublicitetin e këtij subjektiviteti,njësoj siç janë të përmbledhura nëletërsinë fiksionale dhe njeriuformohet për të qenë pjesë epublikut.”

Ja, kjo do të ishte pak a shumë,argumentuar së fundmi mesmendimeve të Habermasit, idejaime, për ta shndërruar qytetarinpasiv të Pogradecit, në pjesë aktivetë publikut dhe shqetësimeve të tij.Kjo do të kishte edhe efekte nëzhvillimin e qytetit, që jo vetëm gjolitë pastrohet, por, bashkë me të,burimi dhe muza e artit dhe shpirtittë poradecarit.

Pogradeci:një qytet-ide?

vijon nga faqja 4

12 - 25 janar 20096 Aktualitet

Viti 2008 u mbyll, po si?Bashkia e Korçës në kalendarinartistiko-sportiv kishte rreshtuaredhe një aktivitet me shkollat emesme të qytetit, dancin sportiv.Po kush e përgatiti këtë aktivitetqë zhvillohet për herë të parë nëqytetin e Korçës? Asnjë mësuesi edukatës fizike nuk e njeh këtëkërcim. Qendra Kulturore efëmijëve bëri përpjekje para disavitesh të krijonte dy grupe tëdancit sportiv, por nuk arritirezultatin e duhur sepsespecialistët e edukatës sportive,ndonëse gjimnastë, nuk e njihnintangon.

Duhej punuar që në fillim tëvitit shkollor nga specialistët, menxënës të zgjedhur. Kontigjentiështë i konsiderueshëm, kashkolla të mesme të përgjithshmee profesionale, Universiteti “FanS.Noli” me mjaft degë. Të mosharrojmë shkollat 9-vjeçare qëjanë jo pak, po 12. Por më 22dhjetor u paraqitën vetëm 3shkolla të mesme: “R.Qirinxhi”,“F.Konica” dhe “Y.Dishnica”.Juria ishte e përbërë nga mësuestë edukatës sportive, kryetari ishoqatës së dancit klasik dhe njëekonomiste. Mungoninspecialistët e vërtetë të dancitA.Bratko, E.Sinollari, B.Pojani sidhe më i riu J.Asabella,gjimnastët e talentuar K.Pula,Ll.Pula si dhe Y.Pulaha e të tjerëqë kanë dhe titullin MjeshtërSporti.

Nëse duhet t’i jepni rinisë njëaktivitet, jepini specialistët eduhur dhe kohën e përgatitjes.Një spektakël ka një platformëku duhet të zhvillohet, ka një librettë shkruar nga njerëz me përvojë.Ka një regjisor që ndërtonspektaklin duke harmonizuarelementët e tij. Por një spektakëlka edhe spektatorët, që tashijojnë, ta vlerësojnë dhe tëfrymëzohen prej tij për të ecurmë tej. Ka edhe një spiker që lidhspektaklin.

Të gjitha këto i munguanspektaklit. Por e keqja nukmbaron këtu: edhe ata nxënës qëdebutuan para një salle të zbrazët,nesër nuk do të jenë prezent nëkëto aktivitete, të zhgënjyer ngaorganizatorët.

Ilda Pepi, nxënëse eshkollës “R.Qirinxhi”, Korçë

Një mëngjes i ftohtë siberian dhemigjenian. Rrugët e trotuaret e Korçësjanë spërkatur me brymë. Me brymënjë ditë më parë. Sot bora dhe akulli ika veshur me kostumin e tyre.Temperatura shënon minus 5. Por nëpërshëndetjet e tyre njerëzit shprehinse është nën minus 5. Ftohtë që nëmëngjes. Kur ende nuk janë hapur dyerte administratës, fëmijë të mitur e kanënisur turin për të mbledhur shpërblimetpër vitin e ri dhe pas hyrjes në forcë tëvitit me 365 ditë, që ende nuk ka ngrënëas dy apo tri dreka.

Fëmijët kanë mbërthyer kyçet errugëve kryesore. Që herët prindërit apomenaxherët e tyre i kanë nxjerrë në mestë acarit. U kanë përgatitur këndin epunës. Për shtroje u kanë vendosurkartona dhe i kanë mbështjellë këmbëtdhe trupin me pelerina e xhupa. Vetëmsytë janë të hapur dhe duart që zgjatenqë në orët e para të mëngjesit me lutjen,të vetme lutje që do ta përsërisin gjatëgjithë ditës: “Të lutem, o xhaxhi nëmnjëqind leka”. Bashkë me fjalët ngagoja del dhe avull që duket sikur i mbyttingujt. Orë pas ore manaxherët venëdhe i kontrollojnë. Marrin ato pakmonedha metalike që ata kanë fituarduke lënë mbi banak të tyre një apo dypesë lekëshe. “Edhe këta kanë nisur tëqahen se nuk fitojnë asgjë”,- thumbonnjë i dehur me votkë edhe ky që në orëte para të ditës. Përpara bibliotekës sëqytetit të Korçës, para pallatit të kulturësfëmijë të ngujuar mbi asfalt. Pak më tejgjenden bankomatet e disa bankave.

Prej tyre nuk nxirren lekë të vogla. Nukkemi të shkoqura, shfajësohenkalimtarët që nuk kanë e nuk duan tëjapin lëmoshë për këta fëmijë lypësa.Janë të komunitetin rom a egjiptian.Nuk i dallon dot nga maskimi që u kanëbërë. Në një lokal nisin e tregohenbarcaleta. Hyjnë dhe aty lypësaambulantë që shëtitin sa në një derënë tjerën. “Një ditë më parë po pinimtek lokali i luleve. Për humor, kurrsesipër ta fyer i nxjerrim një njëmijë lekëshenjë lypësi duke i thënë se ja këtë kemi,nuk kemi të shkoqura. Por ai mezgjuarsi e shpejtësi na i ktheu se ai uakthente reston pasi të mbante vetëm50 lekë. Menduam se edhe lypësi pona bënte karshillëk. Shkoqe, po këtuama para syve tanë. Nga çorapet nxorilekët prej letre. Nga xhepat epantallonave ato prej metali.

Si të dehur që ishim ia shtuamracionin duke i dhënë 100 lekë. Idhamë dhe bakshish për thyerjen elekëve që na bëri. Kjo ndodhi dje” -embyll barcaletën një kolegu ynëmësues. Por ai ngul këmbë se nukështë e sajuar, është origjinale, e jetuardje dhe që vazhdon të jetojë edhe nëçeljen e ditës së sotme. Edhe të ditëssë nesërme.

Po sot në këtë mëngjes të spërkaturme brymë, kur këta të mitur që rrinë sitë ngrirë, që nuk i njohin paratë seduken që nuk janë më tepër se 4 vjeç,si do të eci bursa e lypjes. A ka dhebursë të tillë? Ka të tillë ky qytet. Vetëmtë tillë se nuk njihet bursë e tipit tjetër.

Pushtetarët hapin zyrat. Ngrohingodinën me frymë dhe me kondicioner.Llogarisin se ku do ta kalojnë fundvitin.Po dhe veç një shpërblimi të miratuarnga qeveria dhe një shpërblim nga vetëinstitucioni.

Jashtë zyre fryn era e lypësve dhe evarfërisë. “E hëngrët rrogën?” -ngacmojmë një mësues poet. Rrogënende s’na i kanë dhënë, por siç duketdo të hamë shpërblimet këtë vit më parëse rrogën. Me dy shpërblime jemi bërëkëtë vit. Një qeveria dhjetë mijë lekëdhe një drejtoria me gjashtë mijë lekë.Kur merr shpërblime s’ke ç’e dorrogën”, -reciton mësuesi imatematikës.

Bukuri që vret sheh në çdo qelizë tëqytetit. Edhe atje ku shkëlqejnë vilat,vriten sytë e lypësave, që kalojnë anashose përballen nga kalime tëpakontrolluara. Edhe ai pronari prejvërteti flet me vete, kur ecën në krah tëpronës së gjyshit, por që ende nuk e kamarrë se ia kanë zënë të tjerët e nuk edorëzojnë. Dhe pronari mbledh embledh dëshmi e dokumenta të reja etë vjetra e i bën bashkë e bluan ujë nëgjykatë. Edhe ai i persekutuari ruhetende nga persekutori se nuk ka pushtet.Pushtetin e mban gjallë endepersekutori. Damarët e persekutoritjanë shtrirë sa gjerë e gjatë, si rrapmadhështor mbi l(l)umin edemokrac(z)isë. Dje humbëm rininë epasurinë. Nuk dimë se ç’po humbasimsot, nuk dimë... Dimë që nuk dimë tëecim si duhet. Mbase edhe ai lypësi imitur. Ata lypësa të spërkatur me brymëe dinë apo nuk e dinë se do të dalëdielli. Ata duan që t’u mbushet xhepi qët’u mbushet pak barku. Sikur nuk kaatë lezetin e duhur qyteti pa praninë ekëtyre lypësave të mitur apo të rritur.

Pak më tutje të mbytin reklamat përoferta luksoze. Në hell dridhen pula eqengja. Dridhen dhe këta lypësa ngatë ftohtit. Dridhet qyteti nga qejfi.Fishekzjarre që zbrazen ku të mundin.Krisma dhe tym. Kënaqësi e blerë. Potë dalësh mbi kodra dhe pikërisht tek“Kristali” sheh qytetin të mbytur ngasmogu i fishekzjarreve. Aksi kryesor iveshur me akull. Nuk u kujtua bashkiaqë të hidhte pak kripë për ta shkrirë.Edhe akulli është pjesë më vete e qytetit.Ata të pastrim gjelbërimit festojnë diku.Nuk kanë fonde për të hedhur dygrushta me kripë. Në ditët e verës fondetbëhen aheng e birrë. Tani në dimërnuk gjen lekë për të blerë një thes mekripë të zezë për të shkrirë pak akull qëtë rrezikon në çdo kalim që bën.

P.Çuni

Iku dhe një vit

Lypësit mbledhinshpërblimin

Bukuri që vret sheh në çdo qelizë të qytetit.

12 - 25 janar 2009 7Tradita

Sa herë shohim fotografinë e“Mësonjëtores së Parë Shqipe tëKorçës”që u hap në vitin 1887, mendjana shkon tek autori i saj, tek fotografi qëme aq emocion shkrepi aparatinfotografik, mbi njëqind e ca vjet mëparë dhe na la ne sot një kujtim aq tëçmuar dhe me vlerë. Ajo është fotografie vetme që kemi tani për atë qendërarsimore që lojti një rol aq tërëndësishëm për mësimin e gjuhësshqipe, me të cilën krenohet jo vetëmKorça, po dhe mbarë vendi. Fotografiqë realizoi atë fotografi ishte atdhetariKristo Panajot Shuli (Sulidhi) një ngafotografët më të hershëm ose babai ifotografisë shqiptare siç e ka quajturnjë studiues i kohëve tona. Themiatdhetar se veprimtaria e tij para dhepasi bëri fotografinë, ishte e dukshmenë shërbim të vendit. Në fotografinë qëështë vendosur në brendësi të këtijshkrimi duken qartë, duke filluar nga emajta në të djathtë, kujdestari i shkollës,i mirënjohuri Kristo Vodica, pranë pusit,pastaj nxënësit dhe në të djathtë disanga mësuesit e shkollës së asaj kohe.

Kristo Shuli lindi në vitin 1858 nëfshatin Marjan të zonës së Oparit, rrethii Korçës, në një familje me traditaatdhedashëse. Pas disa vitesh, kurKristoja ishte ende i vogël, familja e tij ushpërgul nga fshati dhe u vendos mebanim të përhershëm në Korçë. Pastajai u largua nga familja dhe shkoi nëGreqi dhe në Francë, ku u shkollua dhemësoi edhe profesionin e fotografit. Ekishte me pasion fotografinë dhepunonte shumë për të. Po kishte pasionedhe letërsinë dhe u mor për një kohëme vargëzimin. Vjershat e para, herëua lexonte shokëve dhe të afërmëve,herë jo, siç veprojnë shpesh të rinjtëkur janë në fillimet e krijimtarisë letraretë tyre. Aty në Greqi ai hyri nëmarrëdhënie të ngushta me mjaftpatriotë shqiptarë, sidomos meatdhetarin Anastas Kullurioti që botontenë Athinë gazetën “Zëri i Shqipërisë”. Aiu bë krahu i djathtë i tij dhe në atë gazetëshkruante edhe vetë artikuj tëndryshëm, duke i firmosur herë me

emrin e tij të plotë, herë me inicialetH.P.S. Aty ai botoi edhe vjershën e tij tëgjatë prej 150 vargjesh, një balladëluftarake të titulluar “Shqiptarët qëluftojnë në Guci”. Ishte koha kur luftohejpër mbrojtjen e tokave tona në Plavë eGuci nga synimet shoviniste të vendevefqinj. Vargjet e tij janë luftarakë, bëjnëthirrje për kushtrim. Midis të tjerave aishkruan: Bjeri o Shqiptar, përsëri bjeri/Atij Karadaku, bjeri/. Pasi ndenji disavjet në Greqi, gjithmonë me aparatinfotografik me vete, mori një udhëtimnëpër kolonitë shqiptare të Stambollit,Egjiptit dhe Bukureshtit. Edhe në këtovende veprimtaria e tij atdhetare nuk undërpre dhe ai propagandon hapurnevojën e bashkimit të popullit për tëfitur lirinë dhe domosdoshmërinë emësimit të gjuhës shqipe. I armatosurme këto ide, u kthye në vendin e tij, nëKorçë para vitit 1900. Këtu iu fut punëssë fotografit. Punonte shumë dhe tëgjithë e njihnin fotografin patriot, njeriune urtë e të sjellshëm që bënte fotografitë cilësisë së lartë. Në studion e tij që ekishte ngritur në oborrin e shtëpisë, vinintë gjithë për fotografi, vinin të kamuritpo edhe ata që ishin dorëhollë, popullii thjeshtë. Në këto takime që kishte menjerëzit, në mjaft raste ai ndante fshehuredhe libra e abetare shqipe që i vininnga shoqëritë patriotike jashtë atdheut.Kristo Shuli ishte i pranishëm në tëgjitha ngjarjet dhe veprimtaritë endryshme që zhvilloheshin në Korçë nëato vite. Në këto veprimtari ai

fotografonte momentet më tërëndësishme dhe njerëzit që ishinprotagonistë të tyre. Kur GjerasimQiriazi hapi në Korçë shkollën evashave, ai ishte aty. Bëri një togfotografish dhe fiksoi momentet merëndësi historike, të cilat kanë arriturderi ne ditët e sotme. Jo vetëm kaq,po ai e përkrahu dhe e ndihmoi metë gjitha mundësitë Gjerasim Qiriazinnë veprimtarinë e tij. Fotografi KristoShuli ishte i pasionuar edhe pasnatyrës së bukur shqiptare. Aifotografoi të gjitha rrugët dhe rrugicate Korçës si dhe njerëzit e thjeshtë qëhaste aty, duke filluar që nga fëmijëtqë loznin nëpër to, të moshuarit qërrinin nëpër sofatet e portave,kurbatkat që shisnin shoshat dheshportat e tyre etj. Objekt i fotografivetë tij ishin edhe vendet e dëgjuara dhepiktoreske të rrethit të Korçës siVoskopoja, Dardha, l iqeni iPogradecit etj. Veçanërisht atë etërhiqte vendlindja e tij, Opari, me atoshtëpitë karakteristike të mbuluarame plloça, me ujrat dhe burimet eftohta, me objektet e kultit, meOstrovicën madhështore. Edhe sot ekësaj dite në mjaft familje korçareruhen fotografi të Kristo Shulit të paravitit 1900. Ja, kemi parasysh njëpamje të fshatit Marjan, fotografinëqë titullohet “Shtëpia e Shkëmbit” ponë Marjan etj. Me aparatin e ti jfotografik ai ka fiksuar shpesh edheportretet e kaçakëve të Shahin

Matrakut me gunat supeve dhemartinat në krahë, mik e shok me tëcilët ishte. Po kështu, në studion e tijruheshin të gjitha negativet në pllakaxhami të të gjitha fotografive që kishtebërë jo vetëm brenda vendit, po edhejashtë tij në vendet ku kishte qenë.Fotografitë e tij ishin të cilësisë sëlartë dhe për qartësinë e tyre,pozicionin, sfondin ku i vendoste tëpozuarit, ishin krijime të vërtetaartistike. Shpesh, piktori i dëgjuarkorçar Vangjush Mio thoshte se arti ipikturave të mia zbehet përpara artittë fotografive të tij.

Pas vitit 1890 Kristo Shulin e hasimnë Shkodër. Edhe aty punoi si fotografdhe nuk e ndërpreu veprimtarinë e tijatdhetare. Ai e vazhdontekorrespondencën me patriotin JaniVreto dhe ra në kontakt edhe mepatriotë të tjerë si dhe me fotografët edëgjuar shkodranë Marubi dhe meKolë Idromeno. Pasi kaloi disa vjet atje,u kthye përsëri në Korçë dhe vazhdoiprofesionin e fotografit deri në fund tëjetës së tij. Kristo Shuli për një kohë tëgjatë punoi në Korçë edhe me kunatine tij, fotografin tjetër të dëgjuar korçarKristaq Sotirin, i cili e vazhdoiprofesionin për 40 vjet dhe realizoimijra fotografi. Të dy këta, edhe sot nëKorçë, kujtohen dhe mbahen sifotografët më të mirë. Kanë kaluar viteqë atëherë, po edhe sot, megjithëteknikën më të lartë e kushtet më tëmira, përsëri fotografët e sotëm nuk ekanë arritur cilësinë e fotove të Sulidhitdhe të Kristaq Sotirit.

Kristo Shuli ka pasur edhe njëveprimtari tjetër të shënuar. Që kur ishtei ri ai ishte në shërbim të MisionitUngjillor duke u bërë kështupropagandist i zjarrtë i ndjenjavekombëtare. Por jeta e tij, me tërë këtëpunë, me tërë këto lëvizje dhe sidomosveprimtaria e tij patriotike, ranë në sydhe ngjallën mërinë e patrikanës sëStambollit dhe të qeveritarëve turq tëatëhershëm, të cilët e ndoqën hap pashapi. Për veprimet e tij kombëtare umallkua nga kisha e Fanarit dhe umbiquajt Kriso Masoni. Dhe kisha eshpuri aq thellë ndjekjen e saj sa kur ivdiq një djalë 20-vjeçar nuk pranoi t’ijepte lejën për ta varrosur në varrezat eqytetit, gjë kjo shumë e rëndë përmentalitetin e kohës. Leja mund t’i jepejnë qoftë se Kristoja ripagëzohej që tëlante mëkatet ndaj kishës. Po ai nukpranoi dhe, me lot në sy, e varrosi tëbirin në kopështin e shtëpisë.

Kristo Shuli vdiq në maj të vitit 1938në moshën 80-vjeçare. Populli i Korçëse përcolli atë me nderim e respekt tëveçantë.

Kush e fotografoi“Mësonjëtoren e Parë Shqipe”

Nga Apostol Bitraku

Ajo është fotografi e vetme që kemi tani për atë qendërarsimore që lojti një rol aq të rëndësishëm për mësimin e gjuhës shqipe

12 - 25 janar 20098 Reportazh

Vija e pronës, që tash përfaqësohetme një mur, është fill ngjitur me buzët eoxhakut. Motiv për... Vitorio de Sikën.Kështu, ka ndodhur dhe me të tjerët,pranë liqenit në këtë rrugicë tëmrekullueshme, që të sjell imazhin eqytetit të para Luftës së Madhe. “Anipse,jam mirë,-na thotë-që andej. Nuk dua tëbëj reklamë. Kushdo që vjen, e gjen”.Burri e ka përshtatur këtë lokal në rrugëne këndshme pedonale që lidh rrugënpo gati-pedonale buzë liqenit me rrugënparalel saj dhe që natën ka një ndriçimtë mirë. E shtruar bukur, aty është i gjithësharmi i Pogradecit të vogël. Shtëpitë evogla qytetare, të kornizuara këndshëmtek dritaret drejtkëndore dhe shtëpitë qëjanë pa shumë pretendime. Suvatë erëna, telat gjithandej dhe pemët e vogla.Nga oxhaqet ka filluar tymi. Përtejqelqeve të dritareve Lule dhe çentro. Lulekudo. Dantella të pastra, që duken qëtej. Oborre të vogla, nga ku ndonjëamvisë bën punët e fundit mëngjesore.Ky peizazh i përkorë urban prishet ngakënga qytetare e burrit. Ka një lepur tëvrarë, në kuzhinë, që po e përgatit përdrekë. Anash ka vendosur disa perime.Bulmet. Pak rrëmujë, por është i pastër.Pogradeci i vjetër

Të gjitha këto të bëjnë grishjenkulinare të qytetit, ndërsa tej dritareve,qetësia të jep Pogradecin e vjetër. Kjomagji vazhdon deri në dalje veri-perëndimore të qytetit, andej, nga ku njëngrehinë e madhe plastike, kryenfunksionet e një diskoje verore. Shpendëtdikush i ka trembur. Janë ngritur të gjithëfluturimthi. Të patrazuar duken këtashpendë, që u ngjajnë mjellmave. Kursegjethet vijojnë të lëshohen. Është njëPogradec tjetër nën peshën e tyre. Djali,që na ka dhënë dhomat në hotel, na kathënë se është bukur kur fryn pak ngaliqeni. Është i edukuar, ashtu si janëmasivisht në Pogradec. E shijojmë këtë,kur gjethet vazhdojnë të bëjnë lojnat etyre dredharake ndër ajri. Ajo i jepsharmin qytetit edhe muzën dikurLasgushit, që rri ende i patrazuar nëlulishte: Mendim i qetuar/ Kujtim itrazuar,/Një flak’e harbuar,/Një vash’epushtuar,/Një zjarr i shkrumbuar,/ Plotiskra pa shuar. Sharmi i vjeshtë-dimritështë kudo buzë liqenit. Ajo të pushtonfill tre orë pasi ke ardhur nga 139kilometrat e Tiranës. Njësoj kur vjen ngaRepublika e Maqedonisë në Pogradec,kur futesh nga Tushemishti, që është 5kilometra nga qyteti dhe Qafë Thana qëështë vetëm 25 kilometra, Pogradeci tëkëndell. Kryeqytetasit tash ia dinë vlerën,sepse në fundjavë një mori makinash

përshkojnë distancën për të pushuar aty.Shikojmë shumë kryeqytetas syresh.Edhe ata ne. Bashkia ka rregulluar njërrugë përpara, ndërsa ndryshe nga vitemë parë pogradecarët janë bindur seburimi i tyre i vetëm ka mbetur turizmi.Të rinjtë-meshkuj, vazhdojnë te llotot. Sashumë syresh. Kjo është shëmtia evërtetë e poezisë dhe përtacia e tyre.Vajzat performojnë, si dikur në bulevardine qytetit. Ka ardhur burri. Mesdita jonë,që në fakt i bie një mëngjes për të, ështëe këndshme. Ka një bukë tëmrekullueshme dhe e di se vetëm meedukatë do grishi njerëz. Ka tre kthinanë shtëpinë e tij restorant. Në njërën vinëvendas, që u ka rënë thjesht rruga; në dytë tjerat këndellen miqtë. “I bëj gjërat meporosi”, -na thotë krenar. Ka njëamalgamë të tërë gjërash të vjetra, që ishkojnë një shtëpie qytetare, me bazëtradite. Një tryezë e ulët me dru. Njëkanistër për bukën...Fruta. Pjata tëmëdha. Si ai, dhe pak të tjerë, kanë filluarqë të bëjnë turizmin familjar dhe synimiështë i qartë: kjo është e ardhmja e qytetit.Turizmin e ndjen kudo. Te çmimetnormale në restorante, te gatimi i pastër,te menuja e pastër..dhe te edukata. Ajoduket edhe më e ndjerë në këtë vjeshtëtë vonë. Burri hedh sërish ndonjëvështrim nga kthina. I kënaqet oreksittonë. Nga tutje sobat përmes oxhakëve

shpërndajnë në etër aromën ekëndshme të drurit të djegur. Kështu ipaqtë ka zbritur agu i dimrit mbi qytetin eliqenit.Varkat

Burri, që nuk ka qejf t’ia përmendinemrin, ka muhabet të këndshëm. 63vjeçar. Është i këndshëm dhe mehumorin e një njeriu që gjërat i shkojnëmbroth. Tutje janë nisur varkat. Ata janësimbolet e kësaj paqësie dhe njësoj siNositët, emblemat e pagoja të qytetit. Atonisën në darkë, ato nisen në mëngjes.Ka ndodhur që të mos vinë më dheatëherë qyteti ka pasur një vdekje. Njëvdekje, që i ngjan vdekjes së Nositit.Pastaj, e kanë kujtuar burrin. Pastajfamilja, qyteti, i është kthyer tëpërditshmes, qyteti jetës me një brengëmë shumë. Pak kohë, pasi jemi ndarëme burrin, shikojmë sesi një i vogëlimiton një peshkatar përtej, që posistemon një rrjetë. Ai bën pikë për pikë,atë që i madhi po mundohet të rregullojëme kujdes. E imiton këndshëm. Varka uështë gjendur shumë pogradecarëve.Në një shkrim të Tomi Matos, që ështëbotuar te Nositi i Afroviti Gushos, rrëfehetsesi peshkonin ata dhe uleshin më tejdallëndyshet në varkë. Si u flisnin atyre.Gjemi apo kore quheshin...dhe i pari qëe solli gjeminë ishte një peshkatar i vjetërme emrin Maxhun nga Ohri, që më

1919. Ky erdhi familjarisht, thuhet në njëkronikë qytetëse. Gjemia ishte një varkëtetë metra e gjatë dhe 2.20 e gjerë dhegati 1.20 e lartë. E punonin zakonishtkatër vetë: lopataxhinjtë dhe njëri qëmbante dyzenë (timonin). Gjemiashërbente për tregtinë e qytetit dhelehtësonte shkëmbimin ekonomik tëqytetit dikur. Kështu p.sh. gazeta KOHA,që është botuar më 16 shtator në Korçësdo të shkruante se “...në liqenin e Ohrit umbyt një gjemi me shtatë vetë: dy tregtarënga Pogradeci, një ushtar serb dhe katërlopatexhinj”. Një teknologji më vete ishtedhe bërja e tyre me dru gështenje. Nënjë farë mënyre, varka ishte simboli imbijetesës së qytetit, por edhe iangazhimit të tyre. Me një të tillë syreshdo të arratisej Familja Fejzollari ngaPogradeci. Plot 16 veta në një ditë tëerrët...Varka e tyre, tashmë e ruajtur nënjë muze në shtetin përballë, tregon sesie kundërshtuan regjimin, pogradecarët.Ajo varkë ishte me një skelet prejdërrase harkuar si kjo...në dyshemekishte disa dërrasa që lidhnin krahët meshtresën e poshtme. Anët ishin tëmbështjellë me mbulesë tavoline. Ishtee gjatë 3 metra, e gjerë 1,50 e lartë 060metra. Ishin djemtë e Kushes qëdërguan matanë plot 16 veta. Thonë see solli si ide një projektues frëng, por nëliqen e lëshoi një pogradecar. Sotir KoçiShkurti, ideatori i saj vdiq më 1981, dukeia lënë këtë traditë qytetarëve të tij. Ato qëndërtonin me dru bredhi jetonin 3-4 vjetdhe aspak më shumë. Kurse mjeshtrate Ohrit, Terpezicës, Peshtanit ngritënvarkat e tjera prej llamarine. Sot në qytetjanë Safet Llangozi, Mondi Bashua,Sotiraq Matua. Në Rrëmenj është FatmirXhemollari, i referohemi Z.Mato. Kjoështë pak a shumë historia e varkës. Nërrugën buzë liqenit janë shtuarkëmbësorët, ndërsa djali ikën dhe burrime varkë ende nuk ia ka vënë re,

Shkruan: Ben AndoniNjësoj kur vjen nga Republikae Maqedonisë në Pogradec,kur futesh nga Tushemishti, qëështë 5 kilometra nga qyteti dheQafë Thana që është vetëm 25kilometra, Pogradeci tëkëndell. Kryeqytetasit tash iadinë vlerën, sepse në fundjavënjë mori makinash përshkojnëdistancën për të pushuar aty.Shikojmë shumë kryeqytetassyresh. Edhe ata ne. Bashkiaka rregulluar një rrugëpërpara, ndërsa ndryshe ngavite më parë pogradecarët janëbindur se burimi i tyre i vetëmka mbetur turizmi.

Prag-dimri zbretnë Pogradec

“

12 - 25 janar 2009 9Reportazh

kujdesin. Ai punon që në mbrëmje tëlëshohet në liqen, ndërsa djali përëndrrën...Pensionistët dhe KarnavaletËndrra e këtij qyteti është një përzierje eimazhit gati flu të natyrës, liqenit, njerëzvetë saj dhe qytetit të vjetër. Pogradeci tëçudit me qetësinë e banorëve të saj. Kaqenë një e tillë gjithmonë. Regjimi e bëridisi të ngurtë, këtë simbiozë të njerëzveme natyrën, por nuk mundi të futej mëtej. Materia nuk e përballoi idenë në këtërast. I “vetmi” ngazëllim i tepruar iqytetarëve ishte koha e karnavaleve, njëfestë që u hoq pas Luftës së Dytë.Karnavalet fillonin të organizuara dheDisiplina në rrugë ishte tejet e përkorë.Ishte vetë bashkia, e cila caktonte njënjeri, që do merrej me rendin enjerëzve... Përmbys, o jetë,/M’i fal stolitë:/Kujtim të qetë,/Plot zjarr, plot dritë, epërjetësoi Lasgushi. Këta të moshuar,që baresin kudo me kasketat e tyre, janëkudo. Kanë një humor shumë fin, që ishkon gjuhës së tyre të mbushur mezanoret e këndshme dhe gjithmonëedhe kripa e qytetit. Ata e mbajnë të vjetër,por edhe e kanë ruajtur qytetin. Ata i japintisin me sepje të vjetërsisë. Jo më kot,kryetari i bashkisë, duket se e kambushur qytetin me stola të bukur, qëshikojnë liqenin, ndërsa një pastërtishembullore të ndjek kudo. Njësoj kaqenë dhe kohë të shkuara... Që ngaKisha e Fjetjes së Shën Mërisë fillontekorteu që vazhdonte pastaj deri mëtutje...Hyska ishte tellalli, që shënontefillimin e festës së karnavaleve, pastajfillonin ata me veglat dhe korteuvazhdonte në rrugë. I gjithë qyteti epërshëndeste varganin me karnavalet,ndërsa pijetarët që nga klubet, u ngriningotat në nderim. Të tjerë, pastaj, imitoninçifte. Hipnin në gomarë dhe këndonindhe vallëzonin. Tek Luadhi i Ydri beut,sot një nga lulishtet pranë liqenit,mblidheshin pastaj për t'u argëtuar tëgjithë. Goditeshin gjërat e këqija zakonetdhe shpesh edhe shkëmbeheshinbatuta me njëri-tjetrin. Pjesa e tretë ishtemuzgu, kur njerëzit shkonin për vizitaduke uruar Kreshmë të Lehta, sepse vintekoha që njerëzit nuk do hanin më bulmetdhe vezë dhe gjellët dhe brumërat dogatuheshin me vaj. I gostinin amvisatkarnavalet me gliko, llokume, raki dheverë, pastaj shtroheshin sërish nëmuhabete. Karnavalet shkonin nështëpitë e atyre që kishin fëmijë për të

martuar dhe nuk i linin të shkonin nëKishën e Shën Prokopit. Një javë paraPashkëve vajzat mendonin për Llazoret.Sillnin peshqirët, shamitë e mëndafshitetj. Dilnin duke kënduar: Moj e ëma edjalit, ku më je Llazore. Atëherëmikpritësja do t’u jepte një grusht miell,pak gjalpë dhe çfarë ti ndodhej. Kjo ishtenjë festë, ku kombinohej aq bukur kënga,vallja humori dhe elementët e tjerë.Tregojnë njëherë se aq e fortë ishte kjonë besueshmërinë popullore, saqë kuriu lutën për shi natyrës...një vit- një ditëmë vonë ra shi. Kjo shpurë e madhenjerëzish të gëzuar shkundte letargjinëe qytetit, derisa në vend të saj pllakosënvetëm festat politike. Ato i hoqën me

përdhunë nga kujtesa historike dhe ngahipoteka qytetare. Ashtu si hoqën dheLlazoret, Ruzicat, të Verës... Këto traditatash kanë ikur. Në vend të tyre kanëardhur festa të tjera. Nuk ka mëkarnavale, por qyteti është duke upërpjekur të ngjallë të vjetrën. Prej viteshbëhet festa e liqenit dhe pak nga pakështë bërë në institucion. Pleqtë, që nakanë baritur pranë, tash kanë zënë njëvend dhe luajnë domino. Dikush letra.Ndërsa një grup të moshuarash ederdhin shikimin tek një çift, që fotografonpareshtur njëri-tjetrin. Një femër e bukur,me një trikuart të bardhë, përshkruar mevargëzime të zeza, që i pozon liqenit dheqë mundohet t’i japë fytyrën fokusit së tëdashurit...Pogradeci-RetrospektivëDhe, llaf pas llafi, hyjmë në Pogradecose Poradec, siç i thotë Lasgushi, i cili

me naivitetin tij prej poeti, kujton se, po ihoqi një g, e shqiptarizoi fjalën sllavishte.Të shohim tani, me kombëtarizimin eemrave, ç’emër do t’i venë këtij qyteti, qëështë nga çdo pikëpamje, një buri errallë, një xhevahir i Shqipërisë. Çdoemër, sado i bukur do ta meritonte.Pogradeci nuk është i famshëm vetëmpër gjolin magjistar, për bregoretpiktoreske, për ajrin e pastër dhe ujin ekulluar... që buron ngadalë dukemërmëritur, por edhe pse ka një popullsipunëtore të ndershme, mikpritëse dhepërparimtare. Ai që shpuri një verëfamiljen e tij në Pogradec, s’i ndahet mëkëtij stacioni ideal klimaterik.Bashkia, sivjet, ka bërë disapërmirësime të bukura. Gjatë liqenit uçel dhe u shtrua, në mënyrë rustike, njëbulevard i këndshëm. Në çip tëBulevardit me Sheshin e Madh, u godit

një hotel modern, godinë stil kubist, medhoma të mëdha, elektrik, ujë tërrjedhshëm nëpër dhoma, banjë,restorant dhe gjithë lehtësirat moderne.Një hotel, i cili, edhe sikur të përjashtojfaktin kryesor në çdo dhomë ka ballkonme perspektivë nga liqeni dhe malet,prapë do të ishte, edhe brënda nëTiranë, hotel luksi.... Ditën do tëfreskohen në tallazet e kristalta të liqenit.Dhe netët me hënëz-netët verore tëPogradecit janë shkëputur nga përrallate moçme me Ora, Fatmira dhe tëBukura të Dheut-barkarola në liqen, mekitara dhe mandolina!Bashkia ePogradecit punon. Punon pareshtur metakt, me sistem, me mënd.Bulevardi qëhapi gjatë buzëgjolit, është një buri. Përtë qenë e plotë kjo vepër duhet që edhesheshi përpara Hotelit të zgjerohet e tëzbukurohet. Në anën e sipërme tëSheshit është një kopsht i Vakëfit-më parëvend varrezash. Mësuam se vetë xhamiaështë gati, pa pretendime, t’ia falë qytetitnjë copë të këtij kopshti-deri në drejtimtë rrugës-që vjen nga e majta. Nuk e dinëse punon..., shkruante 80 vjet më parë,publicisti Gjergj Bubani.

. . .Është ditë tjetër sot. Duhet të ikim.

Në darkë kemi hasur shkodranët që ikënaqen sërish me potere qytetit. Dhe,ai burri fjalaman që mban sërish fjali tëgjata patetike. Mësueset, qëpërflasin...mbase jo më burrat dhevjehrrat... dhe zhurmën. Për qytetarët ePogradecit kjo është e tepërt. Djemtë...poshikojnë në kafe-llotot Serinë A dhe paku bën përshtypje. Por, për vjeshtën ePogradecit kjo është tepër. Ajo nuk durondot më shumë. I mjaftojnë ulickat engushta, zogjtë, mjellmat, shtëpitë,kasketat e të vjetërve...dhe tutje aiLasgushi. Burri ka pasur bajagi klientësot dhe na buzëqesh që përtej xhamit,duke na grishur sërish për nesër.Mungime-e ndryshime,/Ndryshime-edredhime,/Dh’ato gjarpërime-/Hon përzemrën t’ime. Çifti i rrotullohet Lasgushit.Ajo e gëzuar. Ai në pezm. “Sa patetik, ky.Duket si Aleksandri i Madh,.me pallto”, ithotë djali. Ajo qesh e lumtur... E përqesh.Pastaj i kthehet vjeshtës. I qesh jetës. Nelargohemi. Shpendët zbresin mbi liqen.Mjellmat shtriqen. Shoferi i një furgoninga Korça na thërret çjerrazi, ndërsa njëgrup fshatarësh, në barkun e furgonit tëtij- janë të mbledhur tok, duke përfolurdimrin. Ka ardhur prag dimri nëPogradecin e bukur.Vargjet i takojnë Lasgush Poradecit.Është shfrytëzuar udhëpërshkrimi iGjergj Bubanit për Pogradecin në vitet’20 të shekullit të shkuar dhe artikuj tëmarrë nga gazeta “Nositi”, që përgatitetnga Znj. Afroviti Gusho.

Prag-dimri zbret në PogradecËndrra e këtij qyteti ështënjë përzierje e imazhit gatiflu të natyrës, liqenit,njerëzve të saj dhe qytetit tëvjetër. Pogradeci të çuditme qetësinë e banorëve tësaj. Ka qenë një e tillëgjithmonë. Regjimi e bëridisi të ngurtë, këtësimbiozë të njerëzve menatyrën, por nuk mundi tëfutej më tej.

“Pogradeci nuk është i famshëm vetëm për gjolin magjistar

“

12 - 25 janar 200910 Kritikë

Arti i krijimit është aq i lashtë sadhe lashtësia e pasionit dhe emençurisë njerëzore. Në të njëjtënkohë, ai është aq i ndryshëm, sa tëndryshme janë natyrat, karakteretnjerëzore. E rëndësishme është tëgjesh në krijimtari vetvetendhe të kumtosh me lexuesitme zërin tënd, qoftë dhe mezë bretkoce, kur thoshteEsenini. Në fund të fundit,çdo krijues është interesantpër të veçantën e tij në tëndjerë, në të menduar dhenë të shkruar, veçori e cilapërbën “çarkun” me të cilinai e “kap” lexuesin e vet.Agim Bacelli ka vite qëshkruan dhe boton nëvendlindje dhe në mërgim.Së fundi, ai doli me dy libratë rinj: “Një kauboj në NjuJork” dhe “Në çarkun eputhjeve”; botuar nga “D.I.J.A-Poradeci”. Në të dy librat, përmendimin tim, kemi të njëjtin“kauboj”. Emri i kaubojt nëbotë, është i lidhur me hobine tij për aventura trimërie dhedashurie. Të paktën, breziim, që nuk pat qenëndonjëherë në Teksas,kështu i njeh kaubojtë nga filmatbardhezi që shfaqeshin në kinemanë“Majestik” të qytetit tim juglindor. Këtunë kontinentin amerikan po njihemidhe po shijojmë folklorin e tyre,muzikën country. Kështu që një kauboji guximshëm në veprime dhe në fjalë,apo i kapur në “çarkun e puthjeve”është një gjetje realiste dhe mehumor. Heroi lirik i vëllimit me poezi“...Në çarkun e puthjeve” është vërtetnjë kauboj që nuk i trembet syri ngaasgjë, “sido të jenë puthjet, të jem robi tyre qenka thënë/ s’mendoj aspak senë çarkun e pabesë jam zënë” (“Nëçarkun e puthjeve”). Dashuria për tëështë si era që s’pyet asnjë pengesëedhe “nëse kalon në flijim” (“Si ështëdashuria”). Për të dashuria është“hëm lule e bukur/ hëm njeri” (“Kushje ti?”). “Mendjen e kam OK, për dreq/e më thotë, tek zemra mos shko!/Shpirti, një meteorolog i keq,/i thotëzemrës, dashuro!” (“Kontradikta ime”)

sepse shpesh herë “gruaja ndërron/është i marrë kush e beson” (“Gruaja”).Intensiteti i ndjenjave të këtij kaubojshqiptar ka një diagramë plot zigzage:adhurim, flijim, mosbesim, revoltim,pendim... Ai e kalon kohën dukekalëruar nëpër “prairie” të jetës mellason e tij në dorë duke gjuajtur

dashurinë, por, shpesh e hedh lakune kësaj llasoje në qafën e vet(“Femër”). Pra, kemi një hero lirik dhetë dashuruar dhe të penduar, fitimtardhe viktimë.

Edhe në temat e tjera (veç asaj tëdashurisë) ky hero lirik mbetet po ai:dhe beson dhe dyshon në miqësinëapo virtytin, në të papriturat e çarkut tëjetës. Vetëm në një gjë ai nuklëkundet, në besimin në Zoti, “jampremtim i Zotit/ jam mirësia e tij nëstuhi” (Fjalët e ylberit”) dhe në rolinedukues të artit “si një xhaketëshpëtimi” (Poeti alkimist”). Në krijimete këtij vëllimi mbetet në qendër njeriume kërshërinë, naivitetin, habinë apozemërimin për vete dhe për të tjerët.”Njeriu është vëlla binjak/ Me tëuruarën ujë.../ Njeriu dhe uji marrinformë sipas vendit” (Njeriu & uji”). Ainuk gjen qetësi dhe ekuilibër as nëvetvete, “dora e majtë shan dorën edjathtë” (“Duart”). Në këtë

bashkëjetesë të kundërtash “qëndronkuptimi i jetës” (“Kundërshtitë e jetës”);“cirkut të jetës nuk i largohemi dot”(“Të lidhur pas hunjve të jetës”).Paradoksi qesharak qëndron në atëse njeriu nuk i kupton këto (pabesinë,tradhëtinë, ligësinë, zemërimin) dhevazhdon t’i përsëritë sepse, fatalisht,

“mëkati trashëgohet” dhekauboj i Bacellit bën fajtorepër këtë Evën biblike (“A jemimëkatarë”). Gjëja më e bukurpër këtë kauboj mbetet ajo qënjeriu s’e ka arritur akoma(“Më e bukura”) dhe më ekeqja është se njeriu e kalonçdo kufi të sjelljes dhe tëmoralit kur e flak tutje frerinqë “i vihet njeriut/ të mos bëhetkafshë”(“Freri”). Autori, dukepërsiatur për individin, nuk rripa e mprehur satirën edhe përvetë bashkësinë shoqërore,“populli që vjedh dhe vidhet/është një popull i ashpër dhefatkeq” (“Vendi im”). Humori iautorit kalon kështu në njëautokritikë të dhimbshmefataliste kur heton realitetin evendit të vet dhe vë re semonstrës së përmbysur,diktaturës “katile, mizore...xhelate pa maskë” nuk i janëshkulur akoma rrënjët dhe ajo,

duke u strukur në ndërgjegjen epashëruar të njerëzve, ironizon sfiduese,“jam mes jush, nuk më shikoni?!” (“Kushkove, diktaturë?”). Rrënjët e së keqes,mendon autori, duhen kërkuar, në radhëtë parë, në vetja (individ dhe kolektiv), nëperversitetet dhe në cenet e natyrësnjerëzore, në “njerëzit si derra... qëkënetave lahen çdo mëngjes” dhe, ngaligësia e tyre, fëlliqin edhe të pafajshmit(“Njerëzit si derra”) dhe në njerëzit “emirë”, të cilëve u hedh krahun për t’indihmuar në nevojë dhe, kur bëhen tëzotë të fluturojnë vetë, në vend tëmirënjohjes, “të lenë një glasë” nëpragun e dritares mikpritëse (“Zogu qëmbajta në shtëpi”). Librin në prozë,”Njëkauboj në Nju Jork”, mund ta quaj, pangurim, një vazhdim ideotematik të libritnë poezi. Vetëm me një ndryshim.Ndryshimi ka të bëjë me formën ekrijimtarisë dhe me mjetet stilistikore tëtë shprehurit dhe me distancimin ekëndvështrimit emocional. Kauboj i

Në çarkun e një krijuesiVangjush Ziko

Paradoksi qesharak qëndronnë atë se njeriu nuk i kuptonkëto (pabesinë, tradhëtinë,ligësinë, zemërimin) dhevazhdon t’i përsëritë sepse,fatalisht, “mëkati trashëgohet”dhe kauboj i Bacellit bënfajtore për këtë Evën biblike(“A jemi mëkatarë”). Gjëja mëe bukur për këtë kaubojmbetet ajo që njeriu s’e kaarritur akoma (“Më e bukura”)dhe më e keqja është se njeriue kalon çdo kufi të sjelljes dhetë moralit kur e flak tutje frerinqë “i vihet njeriut/ të mos bëhetkafshë”(“Freri”).

Vijon në faqen 12

Në fund të fundit, çdo krijues është interesant për të veçantën e tij në të ndjerë, në të menduar dhe në të shkruar

“

“

Bacellit, në këtë vëllim në prozë, nuk kapmë me llason e tij vetveten, porpersonazhe të ndryshme të shoqërisë,të shtresave të ndryshme të saj (qytetarë,fshatarë, pleq e të rinj, meshkuj dhefemra, politikanë dhe njerëz të thjeshtë,punonjës të rendit dhe shërbëtorë tëfesë, njerëz të ligjit dhe të shkencës,pijanecë dhe leshko) pra, një galeri tëtërë personazhesh jetësorë. Këta mefjalët apo me veprimet, me mënyrat dheme bëmat e tyre naive apo perverse, mekarakteret e dobëta apo djallëzore, medinakërinë apo me ligësinë e tyre e venëveten në pozita dhe situata qesharakenë familje, në shoqëri, në kafene aponë parlament. Autori, në këtë libër,zotëron artin e këndshëm të ritregimit,ku ndjehet ndikimi i stilit të tregimtaritgojor të meseleve. Ai ka ditur jo vetëmtë krijojë anekdota dhe tregimehumoristike të shkurtra, por edhe tëtregojë ndodhi reale e të përshtatë osetë përkthejë materiale humoristike ngagjuhë e huaj, duke sendërtuar një“album” harmonik. Të dyja këto vepra(në gjini të ndryshme) janë vazhdim injëra-tjetrës për nga lënda estetike,këndvështrimi emocional dhe për nganervi qytetar. Ato i lidh filli i përbashkët,mënyra se si autori e perceptonkategorinë estetike të së shëmtuarësnë jetën personale dhe në atëshoqërore. Por vëllimet kanë,sigurisht,veçoritë e tyre stilistikore, qëvaren nga raporti midis subjektit edheobjektit të krijimit.

12 - 25 janar 2009 11Letërsi

Sa herë më bie të kaloj tek kjo rrugë,ndalem për një çast buzë trotuarit dhehedh vështrimin tek pallatet e lartë,ndën këmbët e të cilëve tashmështrihet imazhi i asaj mëhallës sëvjetër, që çuditërisht më shfaqet i tëripërpara syve. Rrugicat e ngushtashtruar me kalldrëm, shtëpitë e ultatiranase mbështetur sup më sup menjëra tjetrën, aq ngrohtësisht rrethuarme avllitë e qerpiçta pas të cilavelëkundeshin degët e manave,kajsive, kumbullave, hurmave ekundërmonte erë e trëndafilave,shkartizur me aromën e karafilavedhe të selfijonit. Në veshë mëtrokëllin rrapëllimë e nallaneve tëgjyshes nëpër kalldrëm tok memelodinë e ëmbël të këngës “Rrugicae ngushtë”, aq të njohur të atyreviteve, që autorët sikur e kishinkrijuar enkas për mua dhe përNezin....

“...në rrugicën tonë të ngushtë,është një vajzë e bukur shumë,është e bukur sy larushë,që çdo natë më lë pa gjumë...”

Oh, ç’mall kam për ato sylarushë, që me vezullimin e tyre ishintë pakrahasueshëm me askërkëndnë botë!

Dhe me nanuritjen e refrenit:“...vajzën shumë e dashurojPër të, unë dua të këndoj....” Eca më tej nëpër kalldrëmin e

rrugicës. Ja porta e shtëpisë timebrejtur nga motet e shumta dhe pakmë tej, porta e saj. O Zot po ç’mëka zemra kështu?! Përse më rrehkaq fort? Thua se po m’i thyenbrinjët, e po më del jasht kraharorit!Po portën kush e hapi? Oh, po si nuku ndje fare! Ajo gjithnjë kërciste kurhapej, i rënkonin menteshat, burgitë...Po Nezi aty qenka ende, duke larërroba në atë govatën e drunjtë, mbipllakën e gurit thyer përgjysëm. Sinuk mbaruan një herë tërë atondërresa të vëllezërve e motrave tësaj më të vegjël, që ia coptuan dheia rreshkën fare ato duar të bukuraende të njoma. Ajo qesh sapo mësheh dhe buzëqeshja më shumë indrin në sytë larushë, se sa në buzëte trëndafilta. Fshin shkumën eduarve dhe më afrohet si gjithnjë mehapin e lehtë, që si ciket fare në gurëte oborrit, ndërkohë që flokët e

verdhë i dallgëzojnë supeve tëpërkulur, si degët e asaj vishnjes, qëkishin atje në fund të oborrit, nënhijen e së cilës ne uleshim shpeshmbi ato stolat e drunjtë, duke lexuarromane mbasditeve, deri sa bintemuzgu i mbrëmjes dhe pastaj nisnime diskutonim për heronjtë tanë mëtë dashur.

- Ç’libër më ke sjellë? - ishte zërii saj që më përmendi. O Zot poç’është kjo ngrohtësi, që buron ngaky timbër i mrekullueshëm!

- Ua po ti ç’ke kështu?! Sa tëjanë skuqur sytë! Apo nuk ke fjetur?

- As një minutë.- Po përse?Drita e syve të Nezit ma

përkëdhel gjithë fytyrën.- Nuk më la ky - i them duke i

lënë në dorë romanin e Remarkut“Tre shokë” - shumë faqe janë endetë njoma nga lotët e mi.

- Nga lotët e tu?! Kaq shumë eke ndjerë?

- Jashtëzakonisht.- O Zot edhe unë sa punë që kam

sot! Po ku e gjete?- Dje mbasdite e bleva tek ajo

libraria, pranë dyqanit të luleve tek“Broduej”. Në darkë vonë nisa tëlexoj, por nuk munda ta lëshoj ngadora. Më “hëngri” të tërin, por edheunë e “hëngra”. Kur ngrita kokën

nga libri, rrezet e para të agimit sapokishin feksur dhe Patris Holmani...

- Kush është kjo?- Heroina e romanit.- Të lutem eja ma trego, ti e sheh

se sa punë kam. Sytë larushë më luten, kujtojnë

se do hezitoj, kujtojnë se ndofta nukpranoj dhe kush, unë, që dua të rripërjetësisht pranë tyre! Dhembështetur aty tek gryka e pusit mevështrimin të mbërthyer tek duart esaj, që herë dilnin e herë futeshin nëujin e sapunisur të govatës, nisa t’iflas për dashurinë e madhe të Patitme Robin, pa qenë i zoti t’i themNezit të paktën dy fjalë aq tështrenjta, që ma çukitnin zemrën, sitë ishin dy harabela që ma pengoninfrymëmarrjen dhe ma mblidhningulsh në kraharor. O Zot si nukmunda t’ia them kurrë ato dy fjalë!

Herë pas here ajo drejtonteshtatin e përkryer, me atopërsosmëri të paarritshme kurbash,teksa hepimi i gjinjve ndën bluzënme lule të dala boje, por të pastërakull, më rrëmben shikimin dhe memend recitoj vargjet që enkas kamthurrur për të: “...floku yt simëndafsh, të mbulon gush' e gji...”.

Vallë a kam lënë ndonjë nga këtopjesë të hajthshme të këtij trupi tëmrekullueshëm pa i thurrur vargje?

Po si mund të rri pa shkrojtur përkëto sy larushë vezullues, për këtoflokë dallgëzues, për këtë bel tëkëputur unazë, për këto këmbë tëharmonishme, (që nën shtrëngimine kilotave të atllaztë vishnje, i bëninshumë nga djemtë e klasave më tëlarta të gjimnazit, të futeshin mevonesë në mësim kur ne kishim orëne fiskulturës) për këtë aromë dehëse,kundërmonjëse....

Dhe i flas e i flas pambarimisht,për Robin, për dashurinë e tij tëpastër dhe i deklamoj thuajse fjalëpër fjalë, thëniet e zjarrta dashurorenë adresë të Patris Holmanit,bukuroshes fatkeqe gjermane, paqenë i Zoti t’i them kurrsesi ato dyfjalë, aq të shtrenjta, të përsërituramijra herë në brendësi të shpirtit tim:“Të dua”. “Të dua” , “Të dua”, jomë për t’i deklamuar një të vetminnga ata qindra vargje të shkruaraenkas për të.....

Po ç’është gjithë kjo zhurmë?!Ç’është kjo lëvizje, ç’duan gjithëkëto njerëz në rrugicën tonë! PoNezi ç’u bë?! Kush ma mori? Ajoishte me mua, ja atje pranë pusit. Oh,ç’është kështu?! Po bien dajre,muzikë! Kush martohet sot nërrugicën tonë?! Po Nezi ç’bën atjenë krye të shkallëve? Ç’është aifustan aq i bukur, e aq i bardhë qëpaska veshur! Sytë e saj larushëkërkojnë të më gjejnë mua në mestë asaj turme gazmore njerëzish tëmahnitur prej bukurisë së saj, teksanga qerpikët i shkasin dy pikëza lotisi smeraldë, si një qortim, që nukqesh i zoti t’ia thoja kurrë ato dyfjalë....

Kisha humbur i tëri në detin epërmallshëm të këtij përjetimi, kurndjeva dikë të më prekë në sup:“Xhaxha mos ndofta nuk ndjehenimirë?”. Kthej kokën dhe çuditërishtpranë meje qëndron një gjimnazistesy larushë me flokë të verdhëdallgëzonjës mbi supet e brishtë.Nezi! Jo, jo tashmë bashkë meimazhin e mëhallës së vjetër ështëzhdukur ajo e gjithçka. Kanë kaluarkaq vite që atëhere! Kujtimi i asajvajze të bukur tiranase, që nuk arritakurrë t’ia thoja ato dy fjalë, jetonende aty në thellësi të shpirtit timedhe në këto vite të pleqërisë, saherë më bie të kaloj andej, më pëlqenta përjetoj atë kohë, vetëm për pak.Si vezullim i një vegimi.....

Dy fjalë që nukarrita të të thoja

TREGIM

Nga Bedri Alimehmeti

12 - 25 janar 200912 Letërsi

Vijon nga faqja 10

Në prozë autori na “tregon”indiferent, kurse në vjershat na“tregon” nëpërmjet përjetimeve tëheroit lirik. Në prozat, humori dhesatira përcillen drejtpërdrejtnëpërmjet gjuhës narrative tëautorit ose dialogeve dhe situatavekonkrete, që janë të pasura plotaforizma dhe shprehje plot kripë tëfolklorit të jetës së përditshme. Nëfund të çdo pjese, në prozë, kemigjithmonë një mendim edukues qëi bën jehonë filozofisë populloredhe moralit të shëndoshë. Edhe nëvjershat, jo rrallë, autori e zgjidhqëndrimin ideoemocionalnëpërmjet moralizimit në mbyllje tëtyre, gjë që i afron më shumë këtokrijime me fabulën se sa mepoezinë lirike të mirëfilltë. Dukembisunduar në këto vjersha humoriapo satira, ndodh, për mendimintim (kam parasysh vetëm këtëvëllim në poezi), ajo që ndodh dhenë natyrë me aromën e lulemanushaqes që mbin pranëhithkës së hidhur. Kjo, sigurisht,është zgjedhja stilistikore që ka bërëvetë autori në këtë vëllim, zgjedhjee cila, për mua, është sa subjektiveaq edhe objektive. Eshtë subjektivesepse lidhet me natyrën e karakteritletrar, karakter i cili çastet intime ishikon me një sy vetëqesëndisës,duke i mbetur besnik kredos së vet,që përmenda më sipër. Ai e kërkontë shëmtuarën më parë në vetja evet, pastaj në tjetri apo në shoqëria.Ndërsa, ana objektive lidhet memisionin që i ka caktuar vetes,fshikullimin e së shëmtuarës nëjetë. Ai e di që “plagën” e shëronjodi dhe jo parfumi; prandaj dhe“manushaqka” mbetetkokëmënjanë nën hijerëndën dheerëhidhurën “hithkë”. Kjo është“terapia” që ka zgjedhur autori.

Të dyja këto vepra janë arritjenë krijimtarinë e Agim Bacellit. Dhe,për mendimin tim, shprehin njëpreferencë potenciale tëkrijimtarisë së tij, e cila po e tërheqpër nga “korja humorndjellëse” nëprocesin e tij krijues, “kore” e cilatë bën të qeshësh, të kënaqartistikisht dhe të çlodh shpirtërisht.Kjo “kore” më joshi dhe më “kapi”edhe mua në “çarkun” e krijimtarisësë tij.

Dhjetor, 2008

Në çarkun enjë krijuesi

...Nuk e kuptoj se çfarë po ndodhpor zemra po më pëshpërit si për tëmos dashur të dëgjojë askush që povjen për tek ty. Po më përgatit që tëmbledh të gjitha forcat që i kam falurdikur me dashuri, sepse nëse nuk kamforcë nuk mund të vij drejt teje...

I jam ulur në gjunjë kësaj zemreqë mos më bëjë të ndihem keq porajo paska qenë e pamëshirshme... Ijam lutur me shpirt që mos më drejtojënga ty, por ajo bën me dashurinë mëtë madhe. Jam munduar të mosmendoj më për ty, jam munduar mostë dua më, por nga këto mësova sepaska dhe gjëra, të cilat janë tëpamundura në jetë. Ndoshta jamvërtet e vogël, por dashuria paska njëforcë të paimagjinueshme rritëse.Dikush më mësoi dikur se mosha mëe bukur është fëmijëria dhe më vjenkeq që e kam humbur atë dukemenduar se doja dikë, kur në fakt ishtethjesht një miku im. E mallkoj vetençdo çast që nuk mund të jem me ty...e adhuroj me shpirt çastin që të deshapër herë të parë dhe shpresoj që kurrëtë mos ketë një herë të fundit... evetmja arsye që dua t’i themlamtumirë jetës është se nuk mund tëjem me ty. Besomë i dashur, nukmundem më. Një jetë kam që dhurojdashuri, por vetëm për ty të gjeta qëtë mundesh të ma kthesh atë mesinqeritet... dhe në momentin që tëgjeta, më duhej të të humbisja. Dheashtu ndodhi vërtet. Të kam humburdhe arsyeja e vetme është sepse jovetëm unë, por çdokush do përjetontemë shumë një fund me dhimbje senjë dhimbje pa fund...

E bashkuar në atë anije kërkimtarepiratësh unë guxoja dhe kërkojathesarin më të madh e kisha në duarte mia. E shtrëngoja fort dhe e fshihjanga të tjerët se tani ndryshe nga ç’nandodh ndonjëherë në jetë e dija seçfarë kisha në duar. Kisha një kujtimtëndin, me të cilin zgjohesha çdomëngjes dhe flija çdo mbrëmje. Eruaja fort se mos largoheshe nga lotëte mi, të cilët më shoqëronin nëshumicën e mbrëmjeve gjithnjë qëndieja mungesën tënde e përqafojasikur ajo të ishte ti. Dhe vërtet ishteajo gjithçka më ngelej... një kujtim ijoti, të cilin nuk mund ta flakja tej sidiçka të pavlerë. Edhe sikur të ishtee pavlerë nuk mund ta bëja këtë sepse

fakti që ishte diçka nga ti, e bënte njëthesar të kërkuar nga miliona piratë.Nëse ata do zbulonin se ajo ishte nëduart e mia, do të më kishin vrarë përmosbesnikëri, por të betohem që kjonuk ka për të ndodhur sepse ajo mëpërket mua.

Mos u shqetëso sepse as për vetennuk jam kujdesur ndonjëherë kaqshumë. Ata nuk kanë për të zbuluarkurrë sepse sapo i binda që të ndalojnëkërkimet. Sapo të gjej mënyrën do tëlargohem prej tyre. Dhe a e di se çfarëdo bëj?! Do vrapoj për tek ti sepsepo ndiej se po më mungon. Nuk e dipse, por po ndihem shumë e rrezikuar.Ndoshta kjo ndodh ngaqë nuk jampranë teje, ndoshta nga mosbesimi idashur. Nuk e di ti, por unë mund tëkujtoj mjaft mirë mosbesimin tënd dhenetët e gjata që keqjetonim. Më shikonë sy. Bindu. Unë jam një hiç për tëqenë në krahët e tua. Nëse do vemënë peshore gabimet tona kam frikëse unë jam më mëkatare se ti. Mëtepër i trembem ndarjes në jetën epërtejme. Unë e mbaj për vete atëqë ndiej për ty sepse zemra më kakërcënuar që nëse flas, ajo do tëpushojë. Edhe ajo nuk ka guxim sepërderisa është e imja, është si unë.

Tani të hedh vështriminvjedhurazi edhe pse fare mirë mundtë të shoh drejt e në sy, kam vjedhuraq shumë vështrime nga sytë e tuasa edhe ti nuk pate më durim. Mëdenoncoi. Tani jam shpallur nëkërkim prandaj duhet të tregoj kujdesnëse duhet të jem e lirë. Pornjëkohësisht duhet të marr dhefrymë... që të jetoj... Por po ndihem

pa forcë, pa mbrojtje, pa dashuri.Me dhimbje të tmershme në zemër,të cilat të mallkojnë shpirtin sepsemë vendosën në një udhëkryq kum’u desh të zgjidhja vetëm një rrugë.Fatkeqësisht në atë rrugë pashëvetëm copëza lotësh të kuq që tëgjithë derdhnin si unë. Sepse aty tëgjithë ishin të barabartë, madje edheunë pavarësisht asaj që mbaja nëduar isha njësoj si ata. Fatkeqësishtkjo rrugë ishte pa kthim. Edhe pse umendova muaj me radhë, po kuptojse kam zgjedhur rrugën e gabuarsepse po ndiej që po shkoj drejtfundit...

Tani i lutem me shpirt zotit që tëmos ma rrëmbejë jetën kaq shpejtedhe pse pa ty ajo nuk ka rëndësi.Më mjafton të të shoh tani. I lutemme një përgjërim që del nga shpirtiqë të rikthehem, por edhe ai mbronzemrën duke më përsëritur se ajo mëparalajmëroi që kjo rrugë ishte pakthim. Tani që nuk më ngelet gjëtjetër, mundohem të jetoj më kujtimesepse edhe pse në duar kam thesarinmë të madh të botës, nuk mund tëjem e lumtur. Kur nuk kemi atë qëdëshirojmë mjaftohemi me pak.Edhe mua më duhet të shtrëngoj fortatë thesar në duar dhe të vazhdojrrugën e jetës, sepse nëse kam atë,kam edhe një pjesë të vogël të shpirtittënd për ty jo, sepse për të të pasurty më duhet të shes atë thesar qëmë dhurove ti... ky është çmimi qëduhet të paguaj... por kjo si shumëgjëra në jetë është e pamundur...Prandaj i dashur të lutem falmë... qëtë dua!

Ina CiciMaturante, shkolla “Lasgush

Poradeci”

Falmë që të dua

F R A G M E N T

12 - 25 janar 2009 13Reklamë

Libra të rinj të Sh.B."D.I.J.A - Poradeci"

Qyteti nuk u përgjigjTregime

Përktheu: Arjan KallçoFaqe 160Çmimi: 300 lekë

Brenda qenies sëadoleshencës

Tufëza eseshAutor: Bujar BrahoFaqe 128, Çmimi: 400 lekë

Krua i mërguarPoezi

Autor: Ramadan DinoshiFaqe 80Çmimi: 300 lekë

Ç'u bëmë kështuPoezi

Autor: Edmond ShallvariFaqe 112Çmimi: 300 lekë

Pëllumb ÇuniHajder LiloMitat LushnjariMaliq TorraEdmond ZaçeMaksut ÇalloEdmond ShallvariJorgji RrushiPetro PriftiRajda PetrelaPirro PiqoniP.Çuni, F.BirakuAgim BacelliZiko KapuraniAnastas KostandiniGrup autorëshBujar BrahoVangjush ZikoIlo KotelliAgim BacelliEdmond ShallvariArjan KallçoPavlina KristoRamadan DinoshiPaskal Zota

Tym dhe brirë fjalëshKonti i Monte KrabësKujtesë e largëtDjeg ky mallVdekje e dembelosurDehje PoradecareDiku, dikë, dikushVeteranëMendime për mendimet, Unë tiLeshmanjoza visceraleAntologji Përmbledhje poezishShamia e mbrëmjesNjë kauboj në New YorkValixhjaParis 07Rebelim poetikBrenda qënies së adoleshencësBorëbardha flokëthinjurPër ty DishnicëNë çarku e puthjeveÇ’u bëmë kështuQyteti nuk u përgjigjImazhi i jetësKrua i mërguarDrithërimat e Zemrës

(ISBN 978-99956-618-5-4)(ISBN 978-99956-618-6-1)(ISBN 978-99956-618-7-8)(ISBN 978-99956-618-8-5)(ISBN 978-99956-672-1-4)(ISBN 978-99956-618-9-2)(ISBN 978-99956-672-3-8)(ISBN 978-99956-672-5-2)(ISBN 978-99956-672-4-5)(ISBN 978-99956-672-2-1)(ISBN 978-99956-672-0-7)(ISBN 978-99956-672-6-9)(ISBN 978-99956-672-8-3)(ISBN 978-99956-672-9-0)(ISBN 978-99956-672-7-6)(ISBN 978-99956-705-2-8)(ISBN 978-99956-705-7-3)(ISBN 978-99956-705-1-1)(ISBN 978-99956-705-3-5)(ISBN 978-99956-705-6-6)(ISBN 978-99956-705-4-2)(ISBN 978-99956-705-5-9)(ISBN 978-99956-705-0-4)(ISBN 978-99956-705-8-0)(ISBN 978-99956-705-9-7)

Titulli i libritAutori ISBN

2008

Libra tëbotuargjatëvitit

12 - 25 janar 200914 Shëndeti

Për të patur një kuptim sa më tëdrejtë për menaxhimin korrekt

të barnave, duhet të rikujtojmë se atojanë kimikate dhe në fund të fundit“helme”. Përfundimisht helmin ngamedikamenti e ndan vetëm doza.Marrja vend e pa vend si dhe marrja enjë llojshmërie të madhemedikamentesh, në mënyrë tëpashmangshme shkakton fenomenine ndotjes medikamentoze ose tërezistencës medikamentoze.

Barnat në përdorim i kemi disallojesh. Kjo llojshmëri është ekushtëzuar nga rruga e përthithjes dhee administrimit të tyre në organizmin enjeriut. Pra kemi në dispozicion: kokrra(të sheqerosura ose jo), kapsula,injeksione (vajore ose ujore), kashe, tëtretshme në ujë, ovula dhe suposte,pomadë dhe kremra, në formë pikash,shurupe, spray, xhel etj. Kjo do të thotëqë ekzistojnë një mori e madhemedikamentesh dhe rrugëadministrimi të tyre në dispozicion tëpersonelit shëndetësor për të luftuarsëmundjet, në mbrojtje të shëndetit tëpacientëve.

Por këshilla e personelit mjekësor,përfshi këtu absolutisht edhefarmacistin, është që të respektohet merreptësi rruga e marrjes sëmedikamenteve, pasi në shumë raste,kur nuk është respektuar ky rregull, kandodhur fenomeni i mbindjeshmërisëapo të quajtur ndryshe, fenomeni ireaksionit nga medikamentet.

Pavarësisht nga lloji imedikamentit, duke filluar që ngaprodhimi i tij, transporti, magazinimi ederi në tregtimin e tij në farmaci,kërkohet me rigorozitet plotësimi i disakushteve për ruajtjen e efektit të tyrefarmakologjik. Së pari armiku nr.1 ështëlagështia, së dyti temperatura e lartë,së treti kontakti me dritën e diellit. Pranë qoftë se nuk plotësohen kushtetoptimale për mënjënimin e këtyreagjentëve negativë, pak rëndësi ka datae skadimit e përmendur në etiketim.

Tjetër aspekt shumë i rëndësishëmqë sa u prek pak më lart, është data eprodhimit dhe ajo e skadencës, datëqë në radhë të parë duhet respektuarnga profesionistët e më pas nga masae pacientëve apo e të afërmve qëtërheqin barna nga farmacia. Kjo datëshpjegon se pas kalimit të saj,medikamentet ose do të humbinefektin e tyre farmakologjik në atë masësa t’i bëjë ato të papërdorshme, oseato që ndodhen në ambalazhe sterile

mund të humbin sterilitetin e garantuar.Ekziston një rregull në sistemin

farmaceutik që nuk lejon të jepet çdolloj medikamenti pa recetë, ashtu siçekziston edhe mania e një pjese tëpacientëve që të kenë në shtëpi sa mëshumë dhe një gamë të gjerëmedikamentesh. Eshtë e vërtetë që njëminifarmaci shtëpiake është edomosdoshme, pasi zgjidh situata tëjashtëzakonshme dhe imediate, pornga ana tjetër i gjithë personelimjekësor duhet t’u shpjegojëpacientëve që për çdo bar që do tëmbajnë në minifarmacinë e tyreshtëpiake, në mënyrë tëdomosdoshme duhet të këshillohenme mjekun e familjes dhe të mos ibesojnë verbërisht vetëmjekimit të tyre.

Lidhur me minifarmacinështëpiake, porosi tjetër, rreptësisht edetyrueshme për zbatim është që kjominifarmaci duhet të jetë e paarritshmenga fëmijët dhe e mbyllur me çelës përmoshën e tretë. Për të dyja kategoritë epacientëve të lartpërmendur,rekomandohet që medikamentet t’uajapin të tjerët e jo t’i marrin vetë, për tëshmangur aksidente të mundshme.

Përsa i përket zbatimit të

rekomandimit të marrjes sëmedikamenteve para ose pasngrënies, në mëngjes apo në darkë,çdo 6 orë apo 8 orë, rekomandim qëcitohet nga mjeku i familjes dhepërsëritet nga farmacisti në momentine dorëzimit të medikamentit, ka shumërëndësi të respektohet me rigorozitet.Këto rekomandime kanë të bëjnë meorët biologjike të organizmit tonë, meshpejtësinë e arritjes së koncentrimitdhe jetëgjatësinë e medikamentit nëgjak, si dhe me momentin më optimalpër t’u përthithur nga organizmi.

Një tjetër aspekt jo më pak irëndësishëm është kultura e pajisjesme medikamente gjatë largimit ngashtëpia për pushime. Pjesa më emadhe e të sëmurëve kronikë nukharrojnë pa marrë me vetemedikamentet e tyre. Në kundërshtim

KESHILLA

Për një kulturë nëmenaxhimin e barnave

me ta, të rinjtë apo kategori të tjera tëpopullsisë, të shëndetshëm, nukkujdesen të kenë me vetemedikamente, duke neglizhuar në këtëmënyrë faktin se rastësisht mund tëpësojnë një dhimbje koke apo dhëmbi,një reaksion alergjik apo pickim,plagosje të lehta etj. Duke paturparasysh dhe rrjetin jo fort të dendurdhe efikas të sistemit tonë shëndetësor,kjo nevojë merr një karakter mëimediat. Të njëjtën gjë do të thoshaedhe për ekzistencën e paketës sëurgjencës në makinat e vogla, pse jodhe në autobusët e ekskursionistëve,por gjithmonë duke respektuarrregullin e mbajtjes në vend të freskëtdhe larg dritës së diellit, psh në njëtermus të vogël.

Dr.Andrea KocaqiMjek i familjes, Libonik, Korçë

Së pari armiku nr.1 është lagështia, së dytitemperatura e lartë, së treti kontakti me dritëne diellit. Pra në qoftë se nuk plotësohen kushtetoptimale për mënjënimin e këtyre agjentëvenegativë, pak rëndësi ka data e skadimit epërmendur në etiketim.

12 - 25 janar 2009 15

Horoskopi javor i “Nositit”

Akrepi (23.10-22.11)

Peshqit (20.2-20.03)

Ujori (21.1-19.2)

Bricjapi (23.12-20.1)

Shigjetari (23.11-22.12)Binjakët (21.5-21.6)

Gaforrja (22.6-22.7)

Luani (23.7-23.8)

Virgjëresha (24.8-23.9)

Peshorja (24.9-22.10)Dashi (21.3-20.4)

Demi (21.4-20.5)

Horoskop & Vipa

SMS humoristikeDo të shpërndaj petale trëndafili në çdo hap që do të hedhësh, do të

derdh mjaltë në rrugën tënde, do të hedh vaj të parfumuar në të gjithashtigjet... Dreqi e mori, herët ose vonë do të rrëzohesh.

Mos e flakni profesorin nga dritarja, ambienti i pastër varet edhe nga ti.

Nëse shëmtia do të ishte një muze, ti do të ishe një Luvër.

Ti je shumë dembel, je vërtet aq dembel sa do të martoheshe me njëgrua shtatzënë.

Të dëshiroj, dua të të marr mendtë, dua të të tërheq në shtrat, dua tëndjesh shumë nxehtësi, të të bëj të djersish dhe të dridhesh për njëjave...

Të fala nga gripi.

Dashuria të bën të bësh gjëra të çmendura, unë për shembull jammartuar.

Ti ke një tru kaq të vogël, sa po të takohen dy mendime, njëri duhet të

Nëse gërmoni brendajush, mund të largonidëshpërimin. Nuk do të jenime humor të mirë.

Do të jeni të pajisurme intuitë, së cilës duhett’i besoni. Në biznes,situatë për të rriturfitimet.

Mund të jepnimbështetjen tuaj direkte përnjë aktivitet të ri ose për njëprojekt me interes.

Do të bini dakord mepersonat me të cilët do tëdiskutoni për të kryer disadetyra të vështira.

Duhet të përballeni meshigjetat helmuese të njëpersoni, i cili do t’ju shtyjënë situatë të vështirë.

Nuk duhet të mendonivetëm për veten tuaj, por

të ndihmoni edhe ata qëkanë nevojë për ju.

Ju duhet të gjeni mjetine duhur dhe të shfrytëzonirastet për të ecur përparanë profesion.

Mund të jenë vetëkolegët tuaj që t’ju vënë nëdukje se meritoni diçka mëshumë në profesion.

Mund të bindni njëperson me ndikim t’jubëjë një nder të madh nëçështje familjare.

Mos u shqetësoni nësedikush ju shprehet semënyra e sjelljes suaj ështëe papërshtatshme.

Duhet t’i jepni njështytje të mëtejshme punëspër të arritur objektivattuaja kryesore.

Ata që ju gjykojnë dot’ju gjejnë shumësimpatikë dhe mendojnë semeritoni më shumë.

Jolie: “I mbaj fëmijët sa më larg internetit”

Fëmijëve të saj u kërkon gjithnjë të shikojnë DVD-në e “Mr. andMrs. Smith”, ndoshta dhe për t’i mbajtur sa më larg internetit, tëpaktën përsa i përket më të madhit Maddox, 7 vjeç. Aktorja qëështë transferuar në Berlin për shkak të punëve që kishte Brad Pittme Quentin Tarantino, thotë se “nuk mendon për një adoptim të ri,të paktën jo deri kur fëmijët të jenë të mirëintegruar”.

Jennifer Garner, dy herë mamaAktorja Jennifer

Garner u bë nënëpër herë të dytë nëLos Angelos. Sipasrevistës “People”,bebja e saj, njëvajzë, emri i të cilësnuk u bë i ditur,ndodhet në gjendjetë mirës h ë n d e t ë s o r e .Garner dhebashkëshorti i sajBen Affleck, të dy

36 vjeç, kanë edhe një vajzë tre vjeçe, Violet.

Ministri gay martohetMinistri i drejtësisë angleze, përkrahës i

konservatorëve të David Cameron, NickHerbert, është martuar me të fejuarin e tij JasonEades. Ceremonia u zhvillua në bashkinë nëLambeth, në Londër, në praninë e familjarëvemë të ngushtë. Cameron i ka dërguar dheurimet e martesës çiftit të ri. Herbert, 45 vjeç,i fejuar me Eades që nga 1999, ështëeksponenti i dytë homoseksual në qeveri, qëzgjedh një bashkim civil.

12 - 25 janar 200916

Enti Botues: "D.I.J.A. Poradeci" -PogradecAdresa e Redaksisë: Rruga "Rinia", Pallatet 7-katësh, Pogradec

Tel: +355 832 2905, Mobil: 069 2143753e-mail: afrovitig@yahoo.com;

redaksianositi@yahoo.com

Botues: Ilir DUKA & Afroviti GUSHONë kompjuter: Edlir PODALexoni gazetën në: www.poradeci.comGazeta shpërndahet në Qarkun Korçë

Përgjigjet e fjalëkryqittë numrit të kaluar (Nr. 453)

Fjalëkryq & Reklama

Horizontalisht: 1.Bulb 4.Gang 7.Etiopia 13.Ri 14.Re 16.Vinçi17.Margarita 19.Lot 20.TT 22.To 23.Partosi 24.II 25.Is 26.Trimi28.STAS 29.Pot 30.Is 31.Ese 32.La 33.LT 35.Zt 36.Antar 37.Popi38.Ivani 41.Vi 42.Vare 44.Ss 46.LD 47.Akra 48.Odesa 51.Tito 53.Adolf54.KO 55.AK 58.Li 60.Sol 62.Konti 63.Balalajka

Vertikalisht: 1.Bratilava 2.Ui 3.Bratislava 5.Ana 6.Gripi 7.Evarist8.Ti 9.Indonezi 10.Oç 11.Pilivesa 12.Antarktida 15.Eros 18.Tamizi21.Titaniku 26.Torpedo 27.RT 34.Tra 39.Vata 40.NL 43.Rodi 45.Sto49.Elba 50.SF 52.Oksa 53.Ali 54.Kel 56.KK 57.Sn 59.LJ 60.LU

Horizontalisht: 1.Ka kryeqytet Tripoli 5.Aktorja Xhepa 12.Nënënë Gjirokastër 13.Aktori Paçino 14.Qyteti ku u gjykua Milosheviçi16.Janë substancat që shpejtojnë reaksionet kimike 19.Gor, që u mundnga Xh.Bush 20.Vërtitet në vapor 21.Ho Shi... 22.Këngëtarja Konçi23.Tërheq sendet prej hekuri 25.Aktorja Luarasi 27.Inicialet e ishfutbollistit Pilika 28.Aktori Stalone, inicialet 30.Lumë në Itali31.Andre... tenist i njohur amerikan 32.Deti... lag brigjet perëndimoretë Italisë 34.Notë muzikore 35.Inicialet e Galileit 36.Shkrimtari bullgarPelin 37.Si nr.30 38.Futbollisti i njohur Boriçi 40.Shkrimtari gjermanMan 41.Aktori Raidhi 43.Humoristi Prodani 45.Targa e Tiranës46.Ruhet nga policia 48.Diftongu në duel 49.Fillon mizerja 50.Eshtë...e popullit Tinka Kurti 52.Fizikani Njuton 55.Ana... këngëtare greke56.Inicialet e aktorit Ndrenika 57.Nuk bëhet... me lepuj 58.KëngëtariSaraçi 59.Aktorja Kallamata

Vertikalisht: 1.Mefarete... këngëtare 2.Simboli kimik i indiumit3.Aktori i njohur kosovar Fehmiu 4.Mund të jenë kontradiktat 5.Janëbanorët e Valetas 6.Piktori Oseku 7.Ka njëmijë kilogrami 8.Lumë nëAmerikën Jugore 9.Patrioti Gërmenji 10.Ka dy vala 11.Në ishujt...bëri studime Darvini 15.Mbaron në finish 17.Kënga që këndohet epashoqëruar nga orkestra nga një grup koral 18.Përemër vetor 24.Kakryeqytet Xhakarta 26.Inicialet e shkrimtarit Agolli 28.Mund të jetëpartiak 29.Po në Romë 33.Aktori italian Xhirone 37.Kryeqyteti iFrancës 38.Basketbollistja Shehu 39.Perëndia egjiptiane e diellit42.Duna në teke 44.Notë pakaluese 47.Këngëtarja Libohova48.Shaban..., ka qenë volejbollist dinamovit 49.Mizat pa at 51.Inicialete këngëtares Nini 53.Inicialet e shkrimtarit Spasse 54.KëngëtarjaTake, inicialet