20
บบบบบบบบบ Personality บบบบบบบบบ บบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบ บบบ บบบบบบบบบบบบบบบบ บบบบบบ บบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบ บบบบบ บบบบบบบบบ บบบบบบบบบบบบบบบบบ บบบบบบบบบ บบบบบบบบบบบบบ บบบบ บบบบบบบบบบบ บบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบ บบบบ บบบบบบบบบบบบบบ บบบบบบบบบ บบบบบบบบบบบบบ บบบบบบบบบบบบ บบบบบบบบบบบ บบบบบบบบบ บบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบ บบบบบบบบบ บบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบ บบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบ บบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบ บบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบ บบบบบบบบบ บบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบ บบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบ บบบบบบบบบบบ บบบบบบบบบบ บบบบบบ บบบบบบบบบบบบบบบบบบบบ บบบบบบบบบบบบบบบบบบบ บบบบบบ “บบบบบบบบบ” (personality) บบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบ บบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบ บบบบบบบบบบบบบบบบบบบ บบบบบบบบ บบบบบบบบบบบบบบ บบบบบบบบ บบบบ.บบบบบบบบ (Hilgard 1962:447) บบบบบบบบ บบบบบบบบบ บบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบ บบบบบบบบบบบบบบบบ บบบบบบบบ บบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบ บบบบบบบบบบบ บบบบบบบบบบบบ บบบบบบบบบบบบบบ บบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบ บบบบบบบบบบ บบบบบบ บบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบ บบบบบบบบบบ บบบ บบบบบ บบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบ บบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบ บบบบบบบบบบบบบบบ บบบบบบ บบ.บบบบบบบบบ บบบบบบบบบ บบบ.บบบ (Zimbardo and Ruch 1980:292) บบบบบบบบบ บบบบบบบบบ บบบบบบบบบบบบบบบบบบ บบบบ บบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบ บบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบ บบบบบบบบบบบบบบบบ บบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบ บบบบบบบบบบบบ บบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบ บบบบบบบบบบบบบบบบบบบบ บบบบบ บบบบบบบบบบบบบบบบบบบบ บบบบบบบบบ บบบบบบบบบบบบบบบบบ บบบบบบบบ บบบบบบบ บบ.บบบบบบ บบบบบบ (Bootzin and others 1991:502) บบบบบบบบบบบบบบ บบบบบบบบบ บบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบ บบบ บบบบบบบบบบ บบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบ บบบบบบ บบบบบบบบบ (2530:163) บบบบบบบบบบบบบบ บบบบบบบบบ บบบบ บบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบ บบบบบบบบบบบบบบบบบ บบบบบ บบบบบบบบบบบบบบบบบ บบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบบ

บุคลิกภาพ

Embed Size (px)

DESCRIPTION

บุคลิกภาพ มีความสำคัญต่อชีวิตเราอย่างยิ่ง ทำให้เรารู้สึกถึงความสำคัญของตัวเอง เราจะไม่มีทางรู้ได้เลยว่า ชีวิตของเราจะเป็นอย่างไร ถ้าเราไม่รู้ว่าขณะนี้ตัวเราเป็นคนอย่างไร และเราจะไม่มีทางเข้าใจว่าขณะนี้เราเป็นคนอย่างไร ถ้าไม่รู้ว่าเราควรจะเป็นอย่างไร เพราะฉะนั้น สิ่งสำคัญที่สุด เราจะต้องค้นพบตัวเอง และเป็นตัวของตัวเอง

Citation preview

Page 1: บุคลิกภาพ

บุ�คลิ�กภาพ Personality

บุ�คลิ�กภาพ ของแต่�ลิะคนจะเป็�นสิ่��งป็ระจ�าต่�วของคนคนน��น ที่��ที่�าให้"แต่กต่�างจาก คนอ#�น แลิะมี�ห้ลิายสิ่��งห้ลิายอย�าง ที่��จะป็ระกอบุก�น ที่�าให้"คนแต่�ลิะคนมี� บุ�คลิ�กภาพ เป็�นของต่�วเอง ซึ่'�งเป็�นผลิมีาจาก การที่�างานป็ระสิ่านก�นของ สิ่มีอง ที่��ข'�นอย)�ก�บุพ�นธุ�กรรมี แลิะป็ระสิ่บุการณ์, ที่��ได้"ร �บุจาก สิ่��งแวด้ลิ"อมีบุ�คลิ�กภาพ มี�ความีสิ่�าค�ญต่�อชี�ว�ต่เราอย�างย��ง ที่�าให้"เราร) "สิ่'กถึ'งความีสิ่�าค�ญของต่�วเอง เราจะไมี�มี�ที่างร) "ได้"เลิยว�า ชี�ว�ต่ของเราจะเป็�นอย�างไร ถึ"าเราไมี�ร) "ว�าขณ์ะน��ต่�วเราเป็�นคนอย�างไร แลิะเราจะไมี�มี�ที่างเข"าใจว�าขณ์ะน��เราเป็�นคนอย�างไร ถึ"าไมี�ร) "ว�าเราควรจะเป็�นอย�างไร เพราะฉะน��น สิ่��งสิ่�าค�ญที่��สิ่�ด้ เราจะต่"องค"นพบุต่�วเอง แลิะเป็�นต่�วของต่�วเอง

ค�าว�า บุ�คลิ�กภาพ “ ” (personality) ซึ่'�งเป็�นลิ�กษณ์ะเฉพาะของบุ�คคลิที่��บุ�งบุอกความีแต่กต่�างระห้ว�างบุ�คคลิ ได้"มี�ผ)"ให้"ความีห้มีายไว"ต่�างๆ ก�นด้�งต่�อไป็น��

เออร,เนสิ่ อาร,.ฮิ�ลิการ,ด้ (Hilgard 1962:447) กลิ�าวว�า บุ�คลิ�กภาพ เป็�นลิ�กษณ์ะสิ่�วนรวมีของบุ�คคลิ แลิะการแสิ่ด้งออกของพฤต่�กรรมี ซึ่'�งชี��ให้"เห้7นความีเป็�น ป็8จเจกบุ�คคลิ ในการป็ร�บุต่�วต่�อสิ่��งแวด้ลิ"อมี รวมีถึ'งลิ�กษณ์ะที่��สิ่�งผลิสิ่)�การต่�ด้ต่�อสิ่�มีพ�นธุ,ก�บุผ)"อ#�น ได้"แก� ความีร) "สิ่'กน�บุถึ#อต่นเอง ความีสิ่ามีารถึ แรงจ)งใจ ป็ฏิ�ก�ร �ยาในการเก�ด้อารมีณ์, แลิะลิ�กษณ์ะน�สิ่�ยที่��สิ่ะสิ่มีจากป็ระสิ่บุการณ์,ชี�ว�ต่

ฟิ;ลิลิ�ป็ จ�.ซึ่�มีบุาร,โด้ แลิะฟิลิอยด้, แอลิ.ร)ชี (Zimbardo and Ruch 1980:292) อธุ�บุายว�า บุ�คลิ�กภาพ เป็�นผลิรวมีของลิ�กษณ์ะ เชี�งจ�ต่ว�ที่ยาของบุ�คคลิแต่�ลิะคน มี�ผลิต่�อการแสิ่ด้งออกซึ่'�งพฤต่�กรรมีห้ลิากห้ลิายของบุ�คคลิน��น ที่��งสิ่�วนที่��เป็�นลิ�กษณ์ะภายนอก ที่��สิ่�งเกต่ได้"ง�ายแลิะพฤต่�กรรมีภายในที่��สิ่�งเกต่ได้"ยาก ลิ�กษณ์ะที่��ห้ลิากห้ลิายด้�งกลิ�าว สิ่�งผลิให้"บุ�คคลิแสิ่ด้งออก ต่�างก�นใน แต่�ลิะสิ่ถึานการณ์,แลิะชี�วงเวลิา

ร�ชีาร,ด้ ซึ่�.บุ�ที่ซึ่�น แลิะคณ์ะ (Bootzin and others 1991:502) ให้"ความีห้มีายว�า บุ�คลิ�กภาพ เป็�นลิ�กษณ์ะน�สิ่�ยแลิะร)ป็แบุบุของความีค�ด้ ความีร) "สิ่'ก แลิะการป็ระพฤต่�ป็ฏิ�บุ�ต่�ของบุ�คคลิแต่�ลิะคน

อ�ลิชีลิ� แจ�มีเจร�ญ (2530:163) ให้"ความีห้มีายว�า บุ�คลิ�กภาพ ห้มีายถึ'งลิ�กษณ์ะสิ่�วนรวมีของบุ�คคลิที่��งห้มีด้ ที่��แสิ่ด้งออกมีาป็รากฎ ให้"คนอ#�นได้"ร) "ได้"เห้7น ซึ่'�งแต่กต่�างก�นเพราะภาวะสิ่��งแวด้ลิ"อมีที่��สิ่ร"างต่�วบุ�คคลิน��นแต่กต่�างก�นป็ระการ ห้น'�ง แลิะพ�นธุ�กรรมี ที่��แต่�ลิะบุ�คคลิ ได้"มีาก7แต่กต่�างก�น ไป็อ�กป็ระการห้น'�ง

จากค�าจ�าก�ด้ความีแลิะความีห้มีายของ บุ�คลิ�กภาพ ที่��กลิ�าวมีา สิ่ร�ป็ได้"ว�า บุ�คลิ�กภาพ ค#อต่�ว“ ”

บุ�คคลิโด้ยสิ่�วนรวมี ที่��งลิ�กษณ์ะที่างกาย ซึ่'�งสิ่�งเกต่ได้"ง�าย อ�นได้"แก�ร)ป็ร�างห้น"าต่าก�ร�ยาที่�าที่าง น��าเสิ่�ยง ค�าพ)ด้ ความีสิ่ามีารถึที่างสิ่มีอง ที่�กษะการที่�าก�จกรรมีต่�างๆ แลิะลิ�กษณ์ะที่างจ�ต่ซึ่'�งสิ่�งเกต่ได้"ค�อนข"างยาก ได้"แก� ความีร) "สิ่'กน'กค�ด้ เจต่คต่� ค�าน�ยมี ความีสิ่นใจ ความีมี��ง

Page 2: บุคลิกภาพ

ห้ว�ง อ�ด้มีคต่� เป็>าห้มีาย แลิะความีสิ่ามีารถึในการป็ร�บุต่�วให้"เข"าก�บุสิ่��งแวด้ลิ"อมี ลิ�กษณ์ะด้�งกลิ�าวมี�ที่��มีาจากพ�นธุ�กรรมีแลิะสิ่��งแวด้ลิ"อมีของแต่�ลิะคน สิ่�งผลิสิ่)�ความีสิ่ามีารถึในการป็ร�บุต่�วต่�อสิ่��งแวด้ลิ"อมีแลิะความีแต่กต่�างระห้ว�างบุ�คคลิ

จากความีห้มีายของ บุ�คลิ�กภาพ ด้�งกลิ�าว เมี#�อน�ามีาว�เคราะห้,ให้"สิ่�มีพ�นธุ,ก�บุงานอ�ต่สิ่าห้กรรมี ซึ่'�งเป็�นงานที่��เก��ยวข"องก�บุ การด้�าเน�นงาน ที่��งด้"านการบุร�ห้าร การผลิ�ต่ การจ�าห้น�าย แลิะการให้"บุร�การ โด้ยพ�จารณ์า บุ�คลิ�กภาพ ที่��สิ่�งผลิต่�อการด้�าเน�นงาน จะพบุว�าที่�กลิ�กษณ์ะของ บุ�คลิ�กภาพ มี�อ�ที่ธุ�พลิต่�อผลิการด้�าเน�นงาน โด้ยมี�อ�ที่ธุ�พลิมีากบุ"างน"อยบุ"าง จ'งอาจให้"ความีห้มีายของ บุ�คลิ�กภาพ เชี�งอ�ต่สิ่าห้กรรมีได้"ว�า เป็�นลิ�กษณ์ะสิ่�วนรวมีของบุ�คคลิที่��งที่างด้"านร�างกายแลิะจ�ต่ใจ ซึ่'�งเอ#�ออ�านวยให้"เก�ด้ผลิด้�ต่�อการด้�าเน�นงานอ�ต่สิ่าห้กรรมี ที่��งในแง�ของการบุร�ห้าร การผลิ�ต่ การจ�าห้น�าย แลิะการให้"บุร�การในงานอ�ต่สิ่าห้กรรมี

ที่ฤษฎ�ห้น'�งที่��เก��ยวก�บุ บุ�คลิ�กภาพ อาศั�ย ความีสิ่�มีพ�นธุ,ระห้ว�างอารมีณ์,แลิะ ความีสิ่ามีารถึในการร) "ต่�วเอง (Self Awareness) ถึ#อเป็�นความีฉลิาด้ อย�างห้น'�ง เพราะการที่��เราจะ ร) "ต่�วเอง ห้ร#อ ร) "พฤต่�กรรมีของเราเอง ได้"น� �น ข'�นอย)�ก�บุว�า เรามีองต่�วเราอย�างไรเมี#�อเที่�ยบุก�บุสิ่��งแวด้ลิ"อมีในโลิกน�� แลิะเราจะ ควบุค�มีพฤต่�กรรมี ของเราได้"อย�างไร ซึ่'�งความีสิ่ามีารถึ ที่��จะจ�ด้การแลิะ ควบุค�มีชี�ว�ต่ เราน�� เป็�นความีสิ่ามีารถึที่��เร�ยกว�า ป็ระสิ่�ที่ธุ�ภาพสิ่�วนบุ�คคลิ (Self Efficacy)คนที่��มี�ป็ระสิ่�ที่ธุ�ภาพ สิ่�วนบุ�คคลิสิ่)ง จะมี�ความีมี��นใจใน การมี�พฤต่�กรรมีโต่"ต่อบุที่��ถึ)กต่"อง แต่�คนที่��มี�ป็ระสิ่�ที่ธุ�ภาพในต่�วเองต่��า จะมี�ความีกระวนกระวาย มี�ความีก�งวลิเมี#�อจะต่"องมี�การโต่"ต่อบุต่�อ สิ่��งแวด้ลิ"อมี ซึ่'�งอาจจะอย)�นอกเห้น#อการควบุค�มีของคนคนน��น ความีร) "ต่�วแลิะป็ระสิ่�ที่ธุ�ภาพสิ่�วนต่�วน ��เองจะรวมีก�นเป็�น บุ�คลิ�กภาพ ข'�น

ซึ่�กมี�นด้, ฟิรอยด้, (Sigmund Freud) น�กจ�ต่ว�ที่ยาที่��มี�ชี#�อเสิ่�ยงมีาก ได้"อธุ�บุายถึ'งความีห้มีายของค�าว�า "อ�โก" (Ego)" ซึ่'�งเป็�นสิ่�วนสิ่�าค�ญของ บุ�คลิ�กภาพ ที่��ที่�าห้น"าที่��ต่�ด้สิ่�นใจ แต่�การต่�ด้สิ่�นใจข'�นอย)�ก�บุอ�านาจภายในร�างกาย ห้ร#อความีต่"องการ ความีป็รารถึนาของคนคนน��น ซึ่'�งอาจจะเป็�นความีเห้7นแก�ต่�ว (id) ก�บุความีร) "สิ่'กผ�ด้ชีอบุชี��วด้� ความีจร�งจากสิ่��งแวด้ลิ"อมีภายนอก จร�ยธุรรมี ความีเป็�นเห้ต่�เป็�นผลิ (superego) แลิะเมี#�อมี�การชี��งน��าห้น�กระห้ว�างป็8จจ�ย 2 ป็8จจ�ยน��แลิ"วก7จะเก�ด้การต่�ด้สิ่�นใจข'�นค�าถึามีค#อ บุ�คลิ�กภาพ เก�ด้จากอะไร มีาจากไห้น น�กที่�านาย บุ�คลิ�กภาพ ฟิรานซึ่, โจเซึ่ฟิ กอลิลิ, (Franze Joseph Gall) ได้"ให้"ที่ฤษฎ�ว�า รอยห้ย�กบุนพ#�นผ�วสิ่มีองน��นเองเป็�นต่�วก�าห้นด้ บุ�คลิ�กภาพ เพราะสิ่�วนน��ที่�าให้"เราต่อบุสิ่นองต่�อสิ่��งแวด้ลิ"อมี มี�ผลิต่�อว�ธุ�ค�ด้ ความีร) "สิ่'กแลิะการกระที่�าของเรา

1 ความหมายและกฎเกณฑ์�ของพั�ฒนาการ

1.1 พ�ฒนาการ (Development)

Page 3: บุคลิกภาพ

ค#อ กระบุวนการเป็ลิ��ยนแป็ลิงต่ามีว�ยของมีน�ษย, ที่��เป็�นผลิจากป็ฏิ�สิ่�มีพ�นธุ,ระห้ว�างพ�นธุ�กรรมีก�บุสิ่��งแวด้ลิ"อมี ในลิ�กษณ์ะบุ�นได้วนไมี�สิ่��นสิ่�ด้ ต่��งแต่�เร��มีป็ฏิ�สิ่นธุ�จนต่าย ซึ่'�งการเป็ลิ��ยนแป็ลิงน��มี�ความีสิ่�มีพ�นธุ,ก�นที่��งร�างกาย อารมีณ์, สิ่�งคมี สิ่ต่�ป็8ญญาต่�าง ๆ โด้ยที่��วไป็การกลิ�าวถึ'ง พ�ฒนาการมีน�ษย,น� �น จะเน"นที่��การศั'กษาถึ'ง การเจร�ญเต่�บุโต่ของอว�ยวะต่�าง ๆ ของร�างกาย แลิะศั�กยภาพต่�าง ๆ ของมีน�ษย, การเป็ลิ��ยนแป็ลิงด้�งกลิ�าว เป็�นการเป็ลิ��ยนแป็ลิงที่��เก�ด้ข'�นจาก การผสิ่มีผสิ่าน ระห้ว�างการเจร�ญเต่�บุโต่ไป็สิ่)�การมี� ว�ฒ�ภาวะ แลิะ การเร�ยนร) "

1.2 ว�ฒ�ภาวะ (Maturation)

ว�ฒ�ภาวะ ค#อ กระบุวนการของการเจร�ญเต่�บุโต่ ห้ร#อการเป็ลิ��ยนแป็ลิงในร�างกายมีน�ษย, ซึ่'�งเก�ด้ข'�นโด้ย ธุรรมีชีาต่� อย�างมี�ระบุบุระเบุ�ยบุ โด้ยไมี�เก��ยวข"องก�บุสิ่��งเร"าภายนอก ต่�วอย�างเชี�นความีพร"อมีของกลิ"ามีเน#�อ การที่�างานของต่�อมีต่�าง ๆ ซึ่'�งจะที่�าให้"เก�ด้พฤต่�กรรมี ข'�นเมี#�อถึ'งเวลิาห้น'�ง ๆพ�ฒนาการชี�ว�ต่มีน�ษย,สิ่�วนห้น'�งข'�นก�บุ ว�ฒ�ภาวะ พฤต่�กรรมีพ#�นฐานของชี�ว�ต่ เชี�น การน��ง เด้�น คลิาน การเป็ลิ�งเสิ่�ยงอ"อแอ" เป็�นว�ฒ�ภาวะที่��งสิ่��น แต่�ถึ"าเป็�นพฤต่�กรรมีที่��สิ่ลิ�บุซึ่�บุซึ่"อนมี�กจะต่"องใชี"การเร�ยนร) " ห้ร#อการฝึCกฝึนร�วมีด้"วย เชี�น การพ)ด้ด้"วยภาษาที่��สิ่ลิะสิ่ลิวย ห้ร#อการฝึCกข��จ�กรยาน การฝึCกข�บุรถึ เป็�นต่"นต่�วอย�างการศั'กษาว�ฒ�ภาวะ ที่��มี�ชี#�อเสิ่�ยงเร#�องห้น'�ง ค#อการศั'กษาเด้7กชีนเผ�า โฮิป็; (Hopi) โด้ย Dennis (1940) ซึ่'�งเด้7กชีนเผ�าน�� ถึ)กเลิ��ยง โด้ยการผ)กต่�ด้ก�บุไมี"กระด้านที่��งว�น ต่��งแต่�อาย�ป็ระมีาณ์ 7 เด้#อน โด้ยไมี�ได้"มี�การฝึCกน��ง คลิาน ห้ร#อเด้�นเลิย แต่�ห้ลิ�งจากน��นอ�ก 6 เด้#อน เมี#�อป็ลิ�อยเด้7กจากไมี"กระด้าน แลิะได้"ร�บุการฝึCกให้" น� �ง คลิาน ห้ร#อ เด้�น ที่��งน��มี�ข"อเป็ร�ยบุเที่�ยบุ พบุว�า เด้7กเผ�าน��เด้�นได้"ห้ลิ�งจากเด้7กย�โรป็ ป็ระมีาณ์ 1 เด้#อน ในขณ์ะที่��เด้7กอ�ฟิร�ก�นเด้�นได้"ก�อนเด้7กย�โรป็ ป็ระมีาณ์ 1 เด้#อนDennis สิ่ร�ป็ว�าการที่��เด้7กโฮิป็; เด้�นได้"โด้ยไมี�ต่"องฝึCกฝึน แลิะเด้7กชีนชีาต่�อ#�น ๆ เด้�นได้"ในเวลิาใกลิ"เค�ยงก�น เป็�นผลิมีาจาก ว�ฒ�ภาวะ ของเด้7กน��นเอง

1.3 การเร�ยนร) " (Learning)

การเร�ยนร) " ค#อ การเป็ลิ��ยนแป็ลิงพฤต่�กรรมีที่��มี�ผลิมีาจากป็ระสิ่บุการณ์, ห้ร#อการฝึCกห้�ด้ การเร�ยนร) "เป็�นสิ่��งจ�าเป็�นในการป็ร�บุต่�ว เพ#�อความีอย)�รอด้ ของมีน�ษย, พ�ฒนาการของมีน�ษย,ต่"องอาศั�ย การเร�ยนร) "มีาก แลิะพฤต่�กรรมีสิ่�วนให้ญ�ของมีน�ษย, เป็�นผลิมีาจาก การเร�ยนร) "มีากกว�าว�ฒ�ภาวะอย�างไรก7ต่ามีที่��ง ว�ฒ�ภาวะ แลิะ การเร�ยนร) " ต่�างก7มี�ความีจ�าเป็�นต่�อพ�ฒนาการที่��งสิ่��น การเร�ยนร) "ต่�างๆ จะด้�าเน�นไป็ไมี�ได้" ห้ร#อไมี�เก�ด้ผลิด้�เที่�าที่��ควร ถึ"าย�งไมี�ถึ'งว�ฒ�ภาวะ แต่�ถึ"าถึ'งว�ฒ�ภาวะของเด้7กแลิ"วจะที่�าให้"การเร�ยนร) "น� �นๆ จะได้"ผลิย��งข'�น ต่�วอย�างเชี�นการเร�ยนภาษา พบุว�าการที่��ให้"เด้7กเร�ยน ภาษาที่��สิ่อง ต่��งแต่�การใชี"ภาษาแรกของเด้7ก ย�งไมี�มี�ความีร) "ความีเข"าใจด้�พอน��น ไมี�ได้"ผลิด้�เที่�าที่��ควร แต่�ห้ากถึ'งว�ฒ�ภาวะแลิ"ว ไมี�มี�การฝึCกห้�ด้ ห้ร#อได้"เร�ยนร) "ในสิ่��งน��น ๆ แลิ"วค�อยไป็ฝึCกห้�ด้ในภายห้ลิ�ง ก7อาจไมี�ได้"ผลิด้�เที่�าที่��ควร เชี�นการฝึCกว�ายน��า ถึ�บุจ�กรยาน ห้ร#อ

Page 4: บุคลิกภาพ

ฝึCกใชี" กลิ"ามีเน#�อ ต่อนโต่มีากแลิ"ว อาจไมี�ได้"ผลิด้�เที่�าต่อนเป็�นเด้7ก การเร�ยนร) "ใด้ ๆ จะได้"ผลิด้�ย��งข'�น จ'งต่"องให้"เด้7กมี�ว�ฒ�ภาวะ ห้ร#อความีพร"อมี เสิ่�ยก�อน จะที่�าให้"การเร�ยนร) "น� �น ๆ ได้"ผลิด้�ย��งข'�น

1.4 กฎเกณ์ฑ์,ของพ�ฒนาการมีน�ษย,

พ�ฒนาการมีน�ษย, โด้ยที่��วไป็มี�ลิ�กษณ์ะคลิ"ายคลิ'งก�นซึ่'�งเป็�นไป็ต่ามีแบุบุแผนแลิะกฎเกณ์ฑ์,พอที่��จะสิ่ร�ป็ได้"ด้�งน��

1. พ�ฒนาการเก�ด้ข'�นอย�างมี�ที่�ศัที่าง (Development is Directional) พ�ฒนาการเก�ด้ข'�น อย�างมี� ระเบุ�ยบุแบุบุแผน มี�ที่�ศัที่างจาก ไมี�ซึ่�บุซึ่"อนไป็สิ่)� ที่��ซึ่�บุซึ่"อนกว�า จากที่ารกพ�ฒนาไป็สิ่)�ว�ยเด้7ก ว�ยร� �นแลิะว�ยผ)"ให้ญ�ในที่��สิ่�ด้ พ�ฒนาจากศั�รษะ ไป็ป็ลิายเที่"า แลิะจาก แกนกลิางของลิ�าต่�วไป็สิ่)�สิ่�วนย�อยด้�งจะเห้7นว�าเด้7กจะสิ่ามีารถึชี�นคอได้"ก�อน แลิะสิ่ามีารถึเคลิ#�อนไห้วลิ�าต่�วก�อนมี#อแลิะน��ว

2. การใชี"สิ่�วนย�อยแลิะการรวมีก�นของสิ่�วนย�อยเป็�นก�จกรรมีให้มี�ข'�นมีา (Development is Cummulative) ในการพ�ฒนาการของมีน�ษย,จะพ�ฒนาจากข��นแรกก�อนแลิ"วรวมีเป็�นก�จกรรมีข��นต่�อไป็ เชี�น ค#บุก�อนคลิาน น��งก�อนย#น แลิะย#นก�อนเด้�น เป็�นต่"น

3. พ�ฒนาการเป็�นสิ่��งต่�อเน#�องก�น (Development is Continuous) ห้มีายถึ'งพ�ฒนาการเป็�นกระบุวนการที่��เก�ด้ข'�นต่ลิอด้เวลิาค�อย ๆ เป็ลิ��ยน ต่�วอย�างเชี�น การพ)ด้พ�ฒนามีาจากการเป็ลิ�งเสิ่�ยงอ"อแอ" การงอกของฟิ8น งอกมีาต่��งแต่�อย)�ในครรภ,แต่�ป็รากฏิชี�ด้เจนต่อนอาย�ป็ระมีาณ์ 6 เด้#อน การใชี"ชี�ว�ต่ในว�ยห้น��มีสิ่าวสิ่�งผลิต่�อสิ่�ขภาพในว�ยชีรา เป็�นต่"น

4. พ�ฒนาการของเด้7กแต่�ลิะคนแต่กต่�างก�น บุางคนโต่เร7ว บุางคนโต่ชี"า บุางคนพ)ด้เร7ว บุางคนอาจเด้�นได้"เร7ว เป็�นต่"น

5. พ�ฒนาการในแต่�ลิะสิ่�วนของร�างกายของเด้7กแต่�ลิะคนอาจไมี�เที่�าก�น เด้7กคนห้น'�งอาจเต่�บุโต่เร7วมีากในชี�วง 2 ขวบุแรก จากน��นจะลิด้ลิงแลิะเจร�ญเต่�บุโต่อ�กคร��งห้น'�งในชี�วงว�ยร� �นแลิ"วจะเต่�บุโต่ชี"าจน ถึ'งว�ยผ)"ให้ญ�แลิะว�ยชีรา

6. พ�ฒนาการมี�ลิ�กษณ์ะเป็�นองค,รวมี (Development is Holistic) พ�ฒนาการไมี�ได้"เป็�นไป็อย�างแยกสิ่�วน แต่�จะพ�ฒนาไป็พร"อมี ๆ ก�น ที่��งด้"าน ร�างกาย อารมีณ์, สิ่�งคมี สิ่ต่�ป็8ญญา แลิะผลิของพ�ฒนาการก7จะเก�ด้จากป็ฏิ�สิ่�มีพ�นธุ,ของด้"านต่�าง ๆ ร�วมีก�น

คลิ�กภาพ (Personality) ความีห้มีายของบุ�คลิ�กภาพ

บุ�คลิ�กภาพ ต่รงก�บุภาษาอ�งกฤษว�า Personality มีาจากรากศั�พที่,ภาษากร�ก ค#อ Persona ( Per + Sonare) ซึ่'�งห้มีายถึ'ง Mask ที่��แป็ลิว�า ห้น"ากากที่��ต่�วลิะคร ใชี"สิ่วมีใสิ่�ใน การเลิ�นเป็�น บุที่บุาที่แต่กต่�างก�นไป็ต่ามีที่��ได้"ร �บุ

Page 5: บุคลิกภาพ

ออลิพอร,ต่ (Allport 1955) บุ�คลิ�กภาพ ห้มีายถึ'ง การจ�ด้แลิะรวบุรวมีเก��ยวก�บุระบุบุที่างร�างกายแลิะจ�ต่ใจภายในต่�วของแต่�ลิะบุ�คคลิ แต่�จะมี�การเป็ลิ��ยนแป็รอย)�เสิ่มีอ ย�งผลิให้"แต่�ลิะคนมี�การป็ร�บุต่�วต่�อสิ่��งแวด้ลิ"อมีที่��เป็�นเอกลิ�กษณ์,ไมี�ซึ่��าแบุบุใคร

ฮิ�ลิการ,ด้ (Hilgard) ได้"ให้"ความีห้มีายของบุ�คลิ�กภาพว�า ห้มีายถึ'ง ลิ�กษณ์ะสิ่�วนรวมีของบุ�คคลิ แต่�ลิะคนอ�นเป็�นแนวที่าง ในการป็ร�บุต่�ว ให้"เข"าก�บุสิ่��งแวด้ลิ"อมี ซึ่'�งแต่�ลิะคนจะมี�ร)ป็แบุบุของ การแสิ่ด้งออกที่างพฤต่�กรรมีต่�าง ๆ ก�น

เบุอร,นาร,ด้ (Bernard) ได้"ให้"ความีห้มีายของบุ�คลิ�กภาพว�า ห้มีายถึ'ง ผลิรวมีที่��งห้มีด้ของที่�าที่างร)ป็ร�างลิ�กษณ์ะที่างกาย พฤต่�กรรมีที่��แสิ่ด้งออก แนวโน"มีการกระที่�า ขอบุเขต่ความีสิ่ามีารถึที่��งที่��ซึ่�อนเร"นอย)�ภายในแลิะที่��แสิ่ด้งออกมีาให้"เห้7น

ฮิาร,ด้แมีน (Hartman) ได้"ให้"ความีห้มีายของบุ�คลิ�กภาพว�า ห้มีายถึ'ง สิ่�วนรวมีที่��งห้มีด้ที่��บุ�คคลิแสิ่ด้งออกโด้ยกร�ยาอาการ ความีน'กค�ด้ อารมีณ์, น�สิ่�ยใจคอ ความีสิ่นใจ การต่�ด้ต่�อก�บุผ)"อ#�น ต่ลิอด้จนร)ป็ร�างห้น"าต่า การแต่�งกาย แลิะความีสิ่ามีารถึในการอย)�รวมีก�บุบุ�คคลิอ#�น

โด้ยสิ่ร�ป็ บุ�คลิ�กภาพ ห้มีายถึ'ง ค�ณ์ลิ�กษณ์ะที่��เป็�นเอกลิ�กษณ์,ของแต่�ลิะบุ�คคลิ แสิ่ด้งออกโด้ยพฤต่�กรรมี ที่��บุ�คคลิน��นมี�ต่�อสิ่��งแวด้ลิ"อมี ที่��ต่นก�าลิ�งเผชี�ญอย)� แลิะพฤต่�กรรมีน��จะคงเสิ่"นคงวาพอสิ่มีควร ลิ�กษณ์ะของแบุบุแผนพฤต่�กรรมีแลิะแบุบุแผนการค�ด้ ที่��เป็�นต่�วก�าห้นด้ ลิ�กษณ์ะเฉพาะของบุ�คคลิ ในการป็ร�บุต่�วก�บุสิ่��งแวด้ลิ"อมี มีน�ษย,แต่�ลิะคนมี�บุ�คลิ�กภาพที่��แต่กต่�างก�น ไมี�มี�ใครเห้มี#อนก�นไป็ที่�กอย�าง แมี"กระที่��งพ��น"อง ห้ร#อฝึาแฝึด้ก7ต่ามี ที่��งน��เพราะมีน�ษย,แต่�ลิะคนมี�ความีพ�เศัษแลิะความีเป็�นห้น'�งในต่�วของแต่�ลิะคน (unique)

โด้ยที่��วไป็บุ�คลิ�กภาพของมีน�ษย,จะแสิ่ด้งลิ�กษณ์ะของบุ�คคลิน��น ๆ ในด้"านต่�อไป็น��

1. ความีมี�เอกลิ�กษณ์,เฉพาะต่น (Individuality) ลิ�กษณ์ะที่��ที่�าให้"คนน��นแต่กต่�างไป็จากคนอ#�น ๆ เชี�น พ)ด้จาโผงผาง, โอบุอ"อมีอาร� ห้ร#อร�กสิ่น�ก ฯลิฯ2. ความีคงเสิ่"นคงวา (Consistency) ของพฤต่�กรรมี เป็�นแนวโน"มีที่��บุ�คคลิมี�กแสิ่ด้งพฤต่�กรรมี ในร)ป็แบุบุใด้ร)ป็แบุบุห้น'�งที่�กคร��งห้ร#อบุ�อยคร��ง เชี�น บุางคนเวลิาโกรธุจะเง�ยบุไมี�ยอมีพ)ด้จา ห้ร#อบุางคนโกรธุแลิ"วชีอบุกระที่#บุเที่"า เป็�นต่"น

น�กทฤษฎ�และทฤษฎ� : บุ�คล�กภาพัค!ออะไร

ฮิ�ป็โป็เครต่�สิ่ ,ชีาวกร�ก, ศัต่วรรษที่�� 5 ก�อน คร�สิ่ต่,ศั�กราชีบุ�คลิ�กภาพมี� 4 แบุบุค#อ ฉ�นเฉ�ยว (อารมีณ์,ร"อน) ร#�นเร�ง (มี��นใจ) เศัร"าสิ่ร"อย (อารมีณ์,แป็รป็รวน) แลิะเฉ#�อยเน#อย (ต่อบุสิ่นองชี"า) อารมีณ์,เห้ลิ�าน��เก�ด้จากธุาต่�น��าในร�างกายของเราต่ามีลิ�าด้�บุค#อ น��าเห้ลิ#อง เลิ#อด้ น��าด้�ด้�า แลิะเสิ่มีห้ะ

Page 6: บุคลิกภาพ

ซึ่�กมี�นด้, ฟิรอยด้,, ชีาวออสิ่เต่ร�ย, 1856-1939

บุ�คลิ�กภาพเก�ด้จากพลิ�ง 3 อย�าง ได้"แก� อ�ด้ (id) สิ่�วนของสิ่�ญชีาต่�ญาณ์ที่��อย)�ใน จ�ต่ใต่"สิ่�าน'ก ซึ่)เป็อร,อ�โก" (superego) สิ่�วนของว�ฒนธุรรมีที่��ด้�งามี แลิะสิ่�วนย�บุย��งชี� �งใจ แลิะอ�โก" (ego)

สิ่�วนของ ต่�วฉ�น ซึ่'�งจะป็ระสิ่านอ�ด้ก�บุซึ่)เป็อร,อ�โก"ในการต่อบุสิ่นองต่�อสิ่��งเร"ารอบุต่�ว พลิ�งที่��ง” ”

สิ่ามีน�� จะข�ด้แย"งก�นต่ลิอด้เวลิา เมี#�อใด้ก7ต่ามีที่��มีน�ษย,ได้"ร�บุการต่อบุสิ่นอง ด้"านความีห้�วอย�างเต่7มีที่�� อ�ด้จะกระต่�"น ความีป็รารถึนาที่างเพศั แลิะ ความีก"าวร"าว ที่ฤษฏิ�น��เชี#�อว�า เด้7กเลิ7กมี�ความีร) "สิ่'กที่างเพศัก�บุพ�อแมี� ที่��มี�เพศัต่รงข"ามีก�บุต่น ขณ์ะเด้�ยวก�นก7เกลิ�ยด้ แลิะ กลิ�วพ�อห้ร#อแมี� เพศัเด้�ยวก�บุต่น เด้7กชีายที่��ไมี�สิ่ามีารถึห้าที่างออกให้"พลิ�งน��อย�างถึ)กต่"องอาจเป็�นที่�กข,จากป็มีอ�ด้�ป็� สิ่ (จากอ�ด้�ป็�สิ่ว�รบุ�ร�ษในต่�านานกร�ก ซึ่'�งได้"สิ่�งห้ารบุ�ด้า แลิะแต่�งานก�บุมีารด้าโด้ยไมี�ร) "มีาก�อน) เด้7กผ)"ห้ญ�งที่��มี�ป็8ญห้าน��อาจเก�ด้จากป็มีอ�เลิ7กต่รา (เร#�องจากต่�านานกร�ก เมี#�อกษ�ต่ร�ย,อากาเมีมีนอนผ)"เป็�นพระบุ�ด้าถึ)กมีเห้สิ่�ที่��นอกพระที่�ยป็ลิงพระชีนมี, อ�เลิ7กต่ราก7แก"แค"น โด้ยชี�กน�าเชีษฐาให้"สิ่�งห้ารพระมีารด้า)

อ�ลิเฟิรด้ แอด้เลิอร,, ชีาวออสิ่เต่ร�ย, 1870-1937

บุ�คลิ�กภาพค#อการด้��นรนแสิ่วงห้าป็มีเด้�น ซึ่'�งสิ่�าค�ญย��งกว�าการต่อบุสิ่นองต่�อสิ่��งเร"า พ#�นฐานที่��อย)�ในจ�ต่ใต่"สิ่�าน'กต่ามีที่ฤษฎ�ของฟิรอยด้, แอด้เลิอร,เชี#�อว�าบุ�คคลิที่��ไมี�สิ่ามีารถึเอาชีนะความีร) "สิ่'กต่��าต่"อยในว�ยเด้7กจะกลิาย เป็�นคนมี�ป็มีด้"อย สิ่�วนผ)"ให้ญ�ที่��มี�ว�ฒ�ภาวะจะชีด้เชียป็มีด้"อยของต่นด้"วยการที่�าสิ่��งที่��ด้�งามีมีากกว�า การแสิ่วงห้าอ�านาจสิ่�วนต่น

คาร,ลิ ก�สิ่ต่าฟิ จ�ง, ชีาวสิ่ว�สิ่, 1875-1961

บุ�คลิ�กภาพไมี�ได้"ถึ)กก�าห้นด้ มีาต่��งแต่�ว�ยเด้7กอย�างที่��ฟิรอยด้,ค�ด้ แต่�เป็ลิ��ยนแป็ลิงได้" ต่ลิอด้ชี�ว�ต่ จ�ต่ใต่"สิ่�าน'ก ไมี�ได้"ถึ)กครอบุง�าด้"วย แรงป็รารถึนาที่างเพศั เที่�าน��น แต่�ย�งป็ระกอบุด้"วยป็มีต่�าง ๆ ห้ร#อกลิ��มีของความีที่รงจ�าแลิะความีน'กค�ด้ ซึ่'�งเมี#�อเต่�บุโต่เป็�นผ)"ให้ญ�เราพยายามี จะผสิ่มีผสิ่านสิ่��งเห้ลิ�าน��เข"าเป็�นบุ�คลิ�กเฉพาะของต่�วเอง จ�ต่ใต่"สิ่�าน'ก น��นไมี�ได้"ห้มีายถึ'ง ความีที่รงจ�าของเราอย�างเด้�ยวเที่�าน��น แต่�ย�งรวมีถึ'ง สิ่��งที่��เป็�นลิ�กษณ์ะร�วมีของมีน�ษยชีาต่� ซึ่'�งห้มีายถึ'ง จ�ต่ใต่"สิ่�าน'กอ�นเป็�นจ�ต่ว�ญญาณ์ในกระบุวนการว�ว�ฒนาการของ“

มีน�ษยชีาต่� ซึ่'�งจะเป็ลิ��ยนแป็ลิงไป็ต่ามีโครงสิ่ร"างที่างสิ่มีองของแต่�ลิะบุ�คคลิ บุ�คลิ�กภาพของ”

คนเราอาจแบุ�งได้"เป็�นสิ่องลิ�กษณ์ะให้ญ� ๆ ค#อ บุ�คลิ�กภาพแบุบุเก7บุต่�ว แลิะ แบุบุชีอบุสิ่�งคมี

คาเรน ฮิอร,เนย, ชีาวอเมีร�ก�นเชี#�อสิ่ายเยอรมี�น, 1885-1952

บุ�คลิ�กภาพพ#�นฐานห้ลิ�อห้ลิอมีมีาจาก ความีสิ่�มีพ�นธุ,ระห้ว�างบุ�คคลิมีากกว�าแรงข�บุ ที่างชี�วภาพต่ามีแนวค�ด้ของฟิรอยด้, ความีสิ่�บุสิ่นที่างบุ�คลิ�กภาพ มี�สิ่าเห้ต่�มีาจาก การที่��คนคนน��น ใชี"ชี�ว�ต่โด้ยมี� ความีว�ต่กก�งวลิเป็�นพ#�นฐาน ซึ่'�งมี�ต่"นต่อมีาจาก ความีร) "สิ่'กถึ)กที่อด้ที่��ง แลิะ “

ชี�วยต่�วเองไมี�ได้" ในโลิกที่��ไร"ความีป็ราน�ในชี�วงว�ยเด้7ก”

กอร,ด้อน อ�ลิพอร,ต่, ชีาวอเมีร�ก�น, 1897-1967

บุ�คลิ�กภาพเก�ด้จาก การผสิ่มีผสิ่านน�สิ่�ยต่�าง ๆ ของบุ�คคลิ อ�ลิพอร,ต่ได้"รวบุรวมี ค�าศั�พที่,อ�งกฤษซึ่'�ง อธุ�บุายลิ�กษณ์ะน�สิ่�ยไว"มีากถึ'ง 18,000 ค�า

Page 7: บุคลิกภาพ

อ�ร�ค เอชี, อ�ร�คสิ่�น, ชีาวอเมีร�ก�นเชี#�อสิ่ายเยอรมี�น, 1902-1994

บุ�คลิ�กภาพ เป็�นผลิจากการพ�ฒนาการของชี�ว�ต่ที่��งห้มีด้ 8 ชี�วงว�ยต่��งแต่�ว�ยที่ารกจน ถึ'งว�ยชีรา โด้ยบุ�คคลิจะมี�ข"อข�ด้แย"งป็ระจ�าว�ย แลิะห้าที่างแก"ไขไป็ใน แต่�ลิะชี�วงว�ย ว�ธุ�แก"ข"อข�ด้แย"งของแต่�ลิะคนจะก�าห้นด้บุ�คลิ�กภาพของคนคนน��น ต่�วอย�างเชี�น ข"อข�ด้แย"ง ป็ระจ�าว�นของว�ยร� �นค#อ ฉ�นค#อใคร “ ” (ว�กฤต่การณ์,เอกลิ�กษณ์,ห้ร#อการแสิ่วงห้าต่นเอง ถึ"าแก"ข"อข�ด้แย"งน��ได้" จะที่�าให้"เขาค"นพบุ เอกลิ�กษณ์,ของต่�วเอง)

บุ�. เอฟิ. สิ่ก�นเนอร,, ชีาวอเมีร�ก�น, 1904-1990

บุ�คลิ�กภาพเป็�นผลิของพลิ�งงานภายนอกที่��สิ่ามีารถึป็ระเมี�นได้" ด้�งน��น ว�ธุ�การที่��เรา ค�ด้แลิะกระที่�า จ'งเป็ลิ��ยนแป็ลิงไป็ ต่ามีสิ่��งแวด้ลิ"อมีที่��เราควบุค�มี ในห้น�งสิ่#อชี#�อ Walden Two สิ่ก�นเนอร,ฝึ8นถึ'งด้�นแด้นในอ�ด้มีคต่� ที่��ซึ่'�ง บุ�คลิ�กภาพ ได้"ร�บุการห้ลิ�อห้ลิอมีมีาจาก การสิ่�งเสิ่ร�มีพฤต่�กรรมี ที่��พ'งป็รารถึนาอย�างเป็�นระบุบุ

อ�บุราฮิ�มี เอชี. มีาสิ่โลิว,, ชีาวอเมีร�ก�น, 1908-1970

เรา มี�เจต่จ�านงที่��จะมี�สิ่�ขภาพด้� มี�แรงกระต่�"นที่��จะเต่�บุโต่ห้ร#อที่�าให้"ศั�กยภาพของ เราเป็�นจร�ง“

ข'�นมีา เราบุรรลิ�ศั�กยภาพเต่7มีเป็F� ยมีของเราได้"ด้"วยการร) "จ�กต่�วต่นของเรา ซึ่'�งรวมีถึ'ง ”

ป็ระสิ่บุการณ์,ป็;ต่�สิ่�ขอ�นยากจะอธุ�บุาย

องค�ประกอบุของบุ�คล�กภาพัของบุ�คคล

บุ�คลิ�กภาพของบุ�คคลิป็ระกอบุข'�นด้"วยองค,ป็ระกอบุต่�าง ๆ ด้�งน��

1. ด้"านกายภาพ ห้มีายถึ'ง ร)ป็ร�างห้น"าต่า ที่รวด้ที่รง ที่�าที่าง การแต่�งกาย การเด้�น เป็�นต่"น บุ�คลิ�กภาพด้"านกายภาพ น��เป็�นสิ่��งที่��ผ)"อ#�นมีองเห้7นได้"

Page 8: บุคลิกภาพ

2. ด้"านวาจา ห้มีายถึ'ง การใชี"ถึ"อยค�า น��าเสิ่�ยง ซึ่'�งผ)"อ#�นจะร�บุร) "ได้"โด้ยการฟิ8ง ลิ�กษณ์ะต่�าง ๆ สิ่ะที่"อน บุ�คลิ�กภาพด้"านน��เชี�น การพ)ด้ไมี�เข"าห้)คน การพ)ด้จากระโชีกโฮิกฮิาก การพ)ด้จาน�าฟิ8ง เป็�นต่"น บุ�คลิ�กภาพที่างวาจาที่��ด้�ย�อมีห้มีายถึ'งการพ)ด้จาด้"วยน��าเสิ่�ยงน��มีนวลิ น�าฟิ8งเป็�นมี�ต่ร แลิะได้"สิ่าระ

3. ด้"านสิ่ต่�ป็8ญญา ห้มีายถึ'ง ความีสิ่ามีารถึที่างการค�ด้แก"ป็8ญห้า ไห้วพร�บุ ความีสิ่ามีารถึที่��จะมี� ป็ฏิ�สิ่�มีพ�นธุ,ก�บุผ)"อ#�น ได้"อย�างเห้มีาะสิ่มี ค�ด้เป็�น ร) "จ�กค�ด้ ค�ด้แก"ป็8ญห้าเฉพาะห้น"าได้"ด้� แสิ่ด้งออกห้ร#อสิ่นองต่อบุผ)"อ#�นได้"อย�าง ที่�นก�น แลิะ ที่�นกาลิ“ ” “ ”

4. ด้"านอารมีณ์, ห้มีายถึ'ง การมี�อารมีณ์,ด้� คงเสิ่"นคงวา ไมี�ว) �วามี เอาแต่�อารมีณ์, ฉ�นเฉ�ยวโกรธุง�าย ห้ร#อบุางคนมี�อารมีณ์,ร�าเร�ง มีากกว�าอารมีณ์,อ#�น ห้ร#อบุางคน เคร�ยด้ เศัร"า ข��นมี�ว ห้มี�นห้มีองอย)�เสิ่มีอ

5. ด้"านความีสิ่นใจแลิะเจต่คต่� ของแต่�ลิะคนย�อมีแต่กต่�างก�นไป็บุางคนไมี�สิ่นใจการเมี#อง ซึ่'�งบุางคนมี�ความีสิ่นใจ ห้ลิากห้ลิายไมี�สิ่นใจเพ�ยง เร#�องใด้เร#�องห้น'�งแต่�เพ�ยงอย�างเด้�ยว

6. ด้"านการป็ร�บุต่�ว มี�ผลิต่�อลิ�กษณ์ะของบุ�คลิ�กภาพ ถึ"าใชี"แบุบุที่��ด้�มี�พฤต่�กรรมีที่��เห้มีาะสิ่มี สิ่�งคมี ยอมีร�บุ จะอย)�ในสิ่�งคมี ได้"อย�างมี�ความีสิ่�ข ต่รงก�นข"ามีถึ"าป็ร�บุต่�วไมี�ด้�วางต่�วในสิ่�งคมีไมี�เห้มีาะสิ่มี ย�อมีมี� ผลิเสิ่�ยต่�อบุ�คลิ�กภาพด้"านอ#�น ๆ ไป็ด้"วย

อ�ที่ธุ�พลิของการอบุรมีเลิ��ยงด้)ที่��มี�ผลิต่�อบุ�คลิ�กภาพ

ในการอบุรมีเลิ��ยงด้)เด้7กย�อมีมี� การถึ�ายที่อด้ลิ�กษณ์ะ แลิะมีาต่รฐานต่�าง ๆ ในสิ่�งคมีให้"แก�เด้7ก โด้ยกระบุวนการเสิ่ร�มีแรงแลิะ การเร�ยนร) "โด้ยการเลิ�ยนแบุบุ เด้7กจะเลิ�ยนแบุบุพฤต่�กรรมีการแสิ่ด้งออกต่�าง ๆ ของบุ�ด้ามีารด้าห้ร#อผ)"ที่��เลิ��ยงด้) มีากกว�าที่��จะที่�าต่ามีค�าสิ่อน ด้�งน��น ที่�ศันคต่�แลิะการเป็�นต่�วแบุบุของบุ�ด้ามีารด้าต่ลิอด้จนการถึ#อต่นต่ามีแบุบุของเด้7ก มี�ผลิต่�อพ�ฒนาการที่างบุ�คลิ�กภาพ ของเด้7กเป็�นอย�างย��ง (สิ่�ภาพรรณ์ โคต่รจร�สิ่, 2542) ห้ากพ�อแมี�มี�การอบุรมีสิ่��งสิ่อนที่��ไมี�เห้มีาะสิ่มี ก7จะที่�าให้"เด้7กมี�ความีสิ่�บุสิ่น ไมี�เข"าใจ แลิะไมี�สิ่ามีารถึพ�ฒนา ต่�วแบุบุ (Image) ให้"เก�ด้ข'�นในใจต่นเองได้"สิ่มีค�ด้ อ�สิ่ระว�ฒน, (2542) พบุว�าการอบุรมีเลิ��ยงด้)ของครอบุคร�วที่��เลิ��ยงด้)แบุบุให้"ความีร�ก ความีใกลิ"ชี�ด้ ความีอบุอ��น สิ่อนให้"เป็�นคนที่��มี�เห้ต่�ผลิ ฝึCกลิ)กให้"ชี�วยต่นเอง ให้"ต่�ด้สิ่�นใจเอง โด้ยพ�อแมี�จะเป็�นผ)"ให้"ค�าแนะน�าห้ร#อที่��ป็ร'กษาน��น เป็�นป็8จจ�ยที่��มี�ผลิต่�อการพ�ฒนาลิ�กษณ์ะการเร�ยนร) "ด้"วยต่นเองของเด้7ก ในที่�านองเด้�ยวก�น การเลิ��ยงด้)ของพ�อแมี�ด้"วยที่�าที่� ห้ร#อ เจต่คต่� (attitude) ไมี�ร�กห้ร#อร�งเก�ยจ (Rejection) แลิะการร�กแลิะป็กป็>องค�"มีครองเด้7กมีากเก�นไป็ ( Overprotection) น��นมี�ผลิต่�อพฤต่�กรรมีของเด้7ก ที่��แต่กต่�างก�น เชี�น

1. การเลิ��ยงด้)ที่��ที่อด้ที่��ง กระที่�าที่าร�ณ์ ห้ร#อป็ระนามีอย�างไมี�สิ่มีควร ห้ร#อเข"มีงวด้ ด้� ลิงโที่ษเสิ่มีอ ๆ จะสิ่�งผลิต่�อพฤต่�กรรมีของลิ)ก จะเป็�นคนข��กลิ�ว ก�งวลิ มี�ป็มีด้"อยยอมีให้"คนที่��วไป็เอาร�ด้เอาเป็ร�ยบุ เพ#�อใฝึGห้าความีร�กที่��ไมี�เคยได้"ร�บุ ห้ร#อมี�พฤต่�กรรมีในที่างต่รงก�นข"ามีค#อ ก"าวร"าว ไมี�เป็�นมี�ต่รต่�อบุ�คคลิอ#�น แลิะไมี�ยอมีลิงให้"ใครเมี#�อโต่ข'�น2. แสิ่ด้งความีร�กลิ)กไมี�เที่�าก�น จะที่�าให้"เด้7กเก�ด้ความีอ�จฉาแก�งแย�งชี�งด้�ก�นระห้ว�างพ��น"อง เด้7กที่��ร) "สิ่'กว�าพ�อแมี�ไมี�ร�ก มี�กจะก�งวลิ อารมีณ์,ห้ว��นไห้วสิ่มีาธุ�เสิ่#�อมี เป็�นเด้7กด้#�อ เจ"าอารมีณ์,

Page 9: บุคลิกภาพ

แลิะเต่7มีไป็ด้"วยความีร) "สิ่'กชี�งชี�งคนอ#�น3. แสิ่ด้งความีห้�วงใย แลิะต่ามีใจเก�นขอบุเขต่ ว� �นวาย ป็รนน�บุ�ต่� คอยระมี�ด้ระว�งเก�นไป็ เด้7กจะไมี�เป็�นต่�วของต่�วเอง ไมี�ร�บุผ�ด้ชีอบุต่นเองเที่�าที่��ควร บุ�คลิ�กภาพไมี�เจร�ญสิ่มีว�ยห้ร#อมี�ว�ฒ�ภาวะต่��า4. แสิ่ด้งความีโอบุอ�"มีค�"มีครองมีากเก�นไป็อาจเต่�บุโต่เป็�นผ)"ให้ญ�ที่��เป็�นคนเป็ราะ ไมี�มี�ความีอด้ที่น มี�ความีโน"มีเอ�ยงที่��จะเป็�นโรคจ�ต่ โรคป็ระสิ่าที่ได้"พอ ๆ ก�บุเด้7กที่��ขาด้ความีร�ก

พวงที่อง น�ลิย��มี (2537) พบุว�า ผ)"ให้ญ�ในครอบุคร�วมี�บุที่บุาที่สิ่�าค�ญในการให้"การเลิ��ยงด้) อบุรมีสิ่��งสิ่อน แลิะ ถึ�ายที่อด้ว�ฒนธุรรมี ให้"ก�บุลิ)กห้ลิาน ของต่นเอง โด้ยมี� การเลิ�นแลิะของเลิ�นของเด้7กเป็�นสิ่#�อกลิางที่��ใชี"ในการถึ�ายที่อด้ ได้"ร�บุการป็ลิ)กฝึ8งจนพ�ฒนาเป็�นบุ�คลิ�กภาพของเด้7ก ค#อ ความีสิ่น�กสิ่นานร�าเร�ง ความีสิ่�มีพ�นธุ,ก�บุผ)"อ#�นความีมี�เมีต่ต่า การแข�งข�นต่ามี กต่�กาของสิ่�งคมี แลิะ ความีขย�นอด้ที่นการอบุรมีเลิ��ยงด้) น� �น พ�อแมี� แลิะผ)"ป็กครองสิ่�วนให้ญ�มี�ความีสิ่�าค�ญในการป็ลิ)กฝึ8งบุ�คลิ�กลิ�กษณ์ะต่�าง ๆ ให้"แก�เด้7ก ต่ามีแบุบุแผนของพฤต่�กรรมี สิ่��งแวด้ลิ"อมี แลิะว�ฒนธุรรมี สิ่��งสิ่�าค�ญที่��สิ่�ด้ค#อป็ฎ�สิ่�มีพ�นธุ, (Interaction) ก�บุคนแลิะสิ่��งแวด้ลิ"อมี ป็ระสิ่บุการณ์,แรกที่��เด้7กสิ่�งเกต่แลิะร�บุไว"จะมีาจากครอบุคร�ว ซึ่'�งจะพ�ฒนาไป็เป็�นความีเชี#�อ ที่�ศันคต่�แลิะบุ�คลิ�กภาพ

ซึ่�มีมีอนด้, (อ"างในศั�ร�พร ห้ลิ�มีศั�ร�วงค, 2511: 25) ศั'กษาว�ธุ�การอบุรมีเลิ��ยงด้)ที่��มี�ผลิต่�อบุ�คคลิ�กภาพของเด้7ก พบุว�า1. พ�อแมี�ที่��ป็ลิ�อยป็ลิะลิะเลิย จะที่�าให้"บุ�ต่รมี�ลิ�กษณ์ะเป็�นคนก"าวร"าว เจ"าค�ด้เจ"าแค"น ชีอบุพ)ด้ป็ด้ ห้น�โรงเร�ยน ลิ�กเลิ7กขโมียน"อย2. พ�อแมี�ที่��ป็ระคบุป็ระห้งมีบุ�ต่ร จนเก�นไป็ บุ�ต่รจะมี�ลิ�กษณ์ะเป็�นคนที่��ไมี�ให้"ความีร�วมีมี#อ พ'�งต่นเองไมี�ได้" ไมี�มี�ความีมี��นใจในต่นเอง3. พ�อแมี�ที่��มี�อ�านาจเห้น#อบุ�ต่ร บุ�ต่รจะเป็�นคนเจ"าระเบุ�ยบุ สิ่�ภาพเร�ยบุร"อย อย)�ในโอวาที่ สิ่ามีารถึป็ร�บุต่�วเข"าก�บุผ)"ให้ญ�ได้"ด้� สิ่งบุเสิ่ง��ยมี ขาด้ความีร�เร��มี4. พ�อแมี�ที่��ยอมีจ�านนต่�อบุ�ต่ร บุ�ต่รจะขาด้ความีร�บุผ�ด้ชีอบุ ไมี�อย)�ในโอวาที่ เห้7นแก�ต่�ว ด้#�อด้'ง มี�กที่�าอะไรต่ามีชีอบุใจ

ในสิ่�งคมีไที่ยน��นมี�ความีแต่กต่�างก�นต่ามีข��นที่างสิ่�งคมีของบุ�คคลิ ซึ่'�งแบุ�งเป็�น 3 ลิ�กษณ์ะ (ร�ชีน�กร เศัรษโฐ, 2523:137 - 139) ค#อ1. ครอบุคร�วชีาวไร�ชีาวนา การอบุรมีเลิ��ยงด้)ไมี�มี�พ�ธุ�ร �ต่รองพ�ถึ�พ�ถึ�นเที่�าไร ที่�าต่ามีความีสิ่ะด้วกแลิะต่ามีใจเด้7ก ค#อเมี#�อเด้7กร"องก7จะต่อบุสิ่นอง แลิะเป็�นไป็ต่ามีสิ่ถึานการณ์, เชี�น การห้ย�านมี ถึ"าเป็�นลิ)กคนเด้�ยวก7จะด้)ด้นมีไป็เร#�อย ๆ จนกว�าจะมี�น"อง การอบุรมีกร�ยามีารยาที่แลิะความีรอบุร) "มี�กสิ่อนต่ามีว�ฒนธุรรมี โด้ยให้"ความีร) "โด้ยต่รง แลิะอย)�ในวงจ�าก�ด้ของสิ่�งคมี ไมี�ว�าจะเป็�นพฤต่�กรรมี ที่�ศันคต่�แลิะค�าน�ยมี2. ครอบุคร�วเจ"านายผ)"ด้�เก�า การอบุรมีสิ่��งสิ่อน จะเข"มีงวด้พ�ถึ�พ�ถึ�น โด้ยเฉพาะกร�ยามีารยาที่ของผ)"ด้�การให้"การศั'กษาก7มี�กจะให้"ก�บุลิ)กชีายเพ#�อสิ่#บุต่ระก)ลิมี�ความีที่น�ถึนอมีเด้7กมีาก ถึ"าเป็�นห้ญ�งมี�กจะถึ)กเก7บุไว"ให้"อย)�แต่�ในบุ"าน การศั'กษาก7ได้"ร�บุน"อยกว�าชีาย สิ่�วนมีากจะให้"เร�ยนร) "เก��ยวก�บุ

Page 10: บุคลิกภาพ

การบุ"าน การเร#อน3. ครอบุคร�วชี��นกลิาง ครอบุคร�วในระด้�บุน��ถึ#อได้"ว�าเป็�นต่�วแที่นของคร�วไที่ยสิ่มี�ยให้มี�การอบุรมีมี�กจะเน"นเร#�องความีสิ่ามีารถึที่างการศั'กษาแลิะการที่�างานของเด้7ก มี�ที่�กษะในการแข�งข�นมีากกว�า 2 พวกแรก การอบุรมีจะเพ��มีความีพ�ถึ�พ�ถึ�นมีากข'�น

ด้วงเด้#อน พ�นธุ�มีนาว�น ได้"แบุ�งการอบุรมีเลิ��ยงด้)ออกเป็�น 5 แบุบุ (2521:42 - 43)

1. แบุบุมี��งอนาคต่ ห้มีายถึ'งการอบุรมีเลิ��ยงด้)ที่��สิ่ร"างน�สิ่�ย การบุ�งค�บุต่นเอง ให้"อด้ได้"รอได้" ห้ร#อเลิ#อกที่��จะไมี�ร�บุป็ระโยชีน,เลิ7กน"อยในที่�นที่� แต่�จะรอร�บุป็ระโยชีน,ที่��ย��งให้ญ�กว�าห้ร#อสิ่�าค�ญกว�า ที่��จะต่ามีมีาภายห้ลิ�ง2. แบุบุร�กสิ่น�บุสิ่น�น ห้มีายถึ'ง ลิ�กษณ์ะการป็ฏิ�บุ�ต่�ของมีารด้า ในลิ�กษณ์ะของการแสิ่ด้งความีสิ่น�ที่สิ่นมี ร�กใคร� ชี#�นชีมี สิ่นใจที่�กข,สิ่�ข ชี�วยแก"ป็8ญห้าให้"ลิ)ก3. แบุบุควบุค�มี ห้มีายถึ'ง ลิ�กษณ์ะแบุบุป็ฏิ�บุ�ต่�ของบุ�ด้ามีารด้าในลิ�กษณ์ะการออกค�าสิ่��ง แลิะควบุค�มีการกระที่�าในเร#�องต่�าง ๆ อย)�เสิ่มีอ โด้ยไมี�ยอมีป็ลิ�อยให้"ลิ)กเป็�นต่�วของต่�วของต่�วเอง4. แบุบุใชี"เห้ต่�ผลิ ห้มีายถึ'งลิ�กษณ์ะการป็ฏิ�บุ�ต่�ของบุ�ด้ามีารด้า โด้ยการอธุ�บุายเห้ต่�ผลิในขณ์ะที่��สิ่น�บุสิ่น�น แลิะห้"ามีป็รามีการกระที่�าของลิ)ก5. แบุบุลิงโที่ษที่างกายแลิะจ�ต่ ห้มีายถึ'งลิ�กษณ์ะการป็ฏิ�บุ�ต่�ของบุ�ด้ามีารด้า ในลิ�กษณ์ะที่��ลิงโที่ษลิ)กด้"วยการที่�าให้"เจ7บุต่�ว ห้ร#อการต่�เต่�ยนไมี�ให้"ความีร�ก ต่�ด้สิ่�ที่ธุ�Hต่�าง ๆ

นอกจากน�� ด้วงเด้#อน พ�นธุ�มีนาว�น (2520, 26) ได้"แบุ�งบุ�ด้ามีารด้าออกเป็�น 4 ป็ระเภที่ ต่ามี ที่�ศันคต่�ของพ�อแมี� ในการอบุรมีเลิ��ยงด้)บุ�ต่ร ค#อ1. ป็ระเภที่ร�กจนเห้ลิ�ง ห้มีายถึ'ง การเลิ��ยงด้)ที่��ให้"เด้7กเป็�นศั)นย,กลิาง เด้7กจะได้"ร�บุความีร�กแลิะการต่ามีใจอย�างมีากจนเก�นไป็ ไมี�มี�ความีร�บุผ�ด้ชีอบุห้ร#อห้น"าที่��ที่��จะป็ฏิ�บุ�ต่�ภายในบุ"าน ได้"ร�บุของ แลิะพาไป็เที่��ยวสิ่น�กสิ่นาน โด้ยไมี�มี�เห้ต่�ผลิอ�นควร2. ป็ระเภที่เข"มีงวด้ ห้มีายถึ'ง การเลิ��ยงด้)ห้ร#อคาด้ห้ว�งให้"เด้7กป็ฏิ�บุ�ต่�ต่ามีอย�างแคร�งคร�ด้ห้ากไมี�ป็ฏิ�บุ�ต่�จะถึ)กลิงโที่ษ การกระที่�ามี�กฎเกณ์ฑ์,ลิงโที่ษอย�างย�ต่�ธุรรมี คาด้ห้ว�งที่��จะให้"เด้7กมี�ความีสิ่ามีารถึเก�นธุรรมีชีาต่�3. ป็ระเภที่ลิะที่��งแลิะป็ฏิ�เสิ่ธุ ห้มีายถึ'ง การเลิ��ยงด้)ที่�าต่นเป็�นศั�ต่ร)อย�างเป็;ด้เผยก�บุเด้7กแสิ่ด้งความีโกรธุ เกลิ�ยด้ในร)ป็ของการควบุค�มี แลิะลิงโที่ษซึ่��าพ�อแมี�ย�งร) "สิ่'กว�าลิ)กของต่นเป็�นผ)"แก"ไขให้"ด้�ไมี�ได้"แลิ"ว4. ป็ระเภที่ที่ะน�ถึนอมีแบุบุไข�ในห้�น ห้มีายถึ'ง การเลิ��ยงด้)แบุบุคอยสิ่อด้สิ่�องลิ)กต่ลิอด้เวลิา โด้ยมี�ให้"เสิ่��ยงเลิย พ�อแมี�จะที่�าให้"ลิ)กที่�กอย�าง แมี"จะโต่แลิ"ว

การอบุรมีเลิ��ยงด้)ที่��มี�ผลิต่�อบุ�คลิ�กภาพของเด้7กไที่ยน��น ได้"มี�ผ)"ที่�าการว�จ�ยไว"มีากมีาย ด้�งน��

ชี)ศัร� ห้ลิ�กเพชีร (2511) พบุว�าเด้7กที่��ได้"ร �บุการอบุรมีเลิ��ยงด้)แบุบุป็ระชีาธุ�ป็ไต่ย มี�ความีเชี#�อมี��นในต่นเองสิ่)งกว�า การเข"มีงวด้กวด้ข�นร�ชีน� ก�ต่�พรชี�ย (2515) พบุว�า เด้7กที่��ได้"ร �บุการอบุรมีเลิ��ยงด้)แบุบุเข"มีงวด้กวด้ข�น จะที่�าให้"มี�ความีค�ด้ร�เร��มีต่��าถึ��น แพรเพชีร (2517) พบุว�าน�กเร�ยนที่��ได้"ร �บุการอบุรมีเลิ��ยงด้)แบุบุป็ระชีาธุ�ป็ไต่ย มี�ความี

Page 11: บุคลิกภาพ

ค�ด้ร�เร��มีสิ่)งกว�า การอบุรมีเลิ��ยงด้)แบุบุอ#�นว�กรมี กมีลิสิ่�โกศัลิ (2518) พบุว�า เด้7กที่��ได้"ร �บุการบุอบุรมีเลิ��ยงด้)แบุบุถึ)กที่อด้ที่��ง แลิะแบุบุค�"มีครองมีากเก�นไป็ มี�ความีว�ต่กก�งวลิสิ่)งกว�าเด้7กที่��ได้"ร �บุการอบุรมีเลิ��ยงด้)แบุบุป็ระชีาธุ�ป็ไต่ยจ�าเน�ยร ค�นธุเสิ่ว� (อ"างใน ว�กรมี กมีลิศั�โกศัลิ 2518:11) กลิ�าวว�า การเลิ��ยงด้)แบุบุให้"ความีค�"มีครองมีากเก�นไป็ โด้ยการให้"ความีร�กแลิะเอาใจใสิ่�มีากเก�นไป็ จะที่�าให้"เด้7กมี�ลิ�กษณ์ะเป็�นผ)"ต่ามี มี�กมี�ป็8ญห้าที่��ย��งยาก ไมี�มี�ความีสิ่ามีารถึในการป็ร�บุต่�ว เป็�นคนเห้7นแก�ต่�ว ซึ่�กซึ่นผ�ด้ป็กต่�โด้ยไมี�ค�าน'งถึ'งความีเสิ่�ยห้ายของผ)"อ#�น สิ่น�กโด้ยการแกลิ"งผ)"อ#�นไมี�กลิ�วใคร ชีอบุฝึGาฝึIน แลิะมี�กจะก"าวร"าวป็ระพ�นธุ, สิ่�ที่ธุาวาสิ่ (2519) พบุว�าเด้7กที่��ได้"ร �บุการอบุรมีเลิ��ยงด้)แบุบุที่อด้ที่��ง แลิะแบุบุให้"ความีค�"มีครองมีากเก�นไป็ มี�ความีก"าวร"าวมีากกว�าเด้7กที่��ได้"ร �บุการเลิ��ยงด้)แบุบุป็ระชีาธุ�ป็ไต่ย สิ่�วนเด้7กที่��ได้"ร �บุการเลิ��ยงด้)แบุบุที่อด้ที่��งแลิะแบุบุให้"ความีค�"มีครองมีากเก�นไป็ มี�ความีก"าวร"าวไมี�ต่�างก�น แต่�แบุบุป็ระชีาธุ�ป็ไต่ยเด้7กชีายมี�แนวโน"มีก"าวร"าวมีากกว�าเด้7กห้ญ�งป็ระพ�นธุ, สิ่�ที่ธุาวาสิ่ (2519) พบุว�าเด้7กที่��ได้"ร �บุการอบุรมีเลิ��ยงด้)แบุบุป็ระชีาธุ�ป็ไต่ย มี�ความีก"าวร"าวน"อยกว�าเด้7กที่��ได้"ร �บุการอบุรมีเลิ��ยงด้)แบุบุที่อด้ที่��งสิ่มีาน ก�าเน�ด้ (2520) ว�จ�ยพบุว�า เด้7กที่��ได้"ร �บุการอบุรมีเลิ��ยงด้)แบุบุป็ระชีาธุ�ป็ไต่ย ป็ร�บุต่�วได้"ด้�กว�า เด้7กที่��ได้"ร �บุการอบุรมีเลิ��ยงด้) แบุบุป็ลิ�อยป็ลิะลิะเลิยด้วงเด้#อน พ�นธุ�มีนาว�น (2521, 105) กลิ�าวว�า ผ)"ที่��ถึ)กอบุรมีเลิ��ยงแบุบุควบุค�มีมีาก จะเป็�นผ)"ที่��มี�คะแนนความีเอ#�อเฟิI� อสิ่)ง แต่�จะมี�ลิ�กษณ์ะความีเป็�นผ)"น�าต่��า มี�ว�น�ยที่างสิ่�งคมีต่��า มี�ความีสิ่ามีารถึควบุค�มีต่นเองน"อยวรรณ์งามี ร� �งพ�สิ่�ที่ธุ�พงษ, (2522) ศั'กษาพบุว�า การอบุรมีเลิ��ยงด้)แบุบุป็ระชีาธุ�ป็ไต่ย ฐานะที่างเศัรษฐก�จ การศั'กษาของบุ�ด้ามีารด้าแลิะอาชี�พมี�ความีสิ่�มีพ�นธุ,ก�บุสิ่ต่�ป็8ญญาสิ่�มีพ�นธุ, บุ�ญเก�ด้ (2522) ว�จ�ยพบุว�า บุ�ด้ามีารด้าที่��มี�อาย� ระด้�บุการศั'กษา ฐานะที่างเศัรษฐก�จสิ่ถึานภาพการที่�างานแต่กต่�างก�น จะมี�ความีเชี#�อมี��นในการอบุรมีเลิ��ยงด้)แต่กต่�างก�นบุ�ณ์ฑ์�ต่า ศั�กด้�Hอ�ด้มี (2523) พบุว�า เด้7กที่��ได้"ร �บุการอบุรมีเลิ��ยงด้)แบุบุป็ระชีาธุ�ป็ไต่ย จะมี�ว�น�ยในต่นเองสิ่)งสิ่�าห้ร�บุการอมีรมีเลิ��ยงด้)ต่ามีฐานะเศัรษฐก�จของครอบุคร�วน��น ได้"มี�ผ)"ว�จ�ยพบุว�าในครอบุคร�วระด้�บุสิ่)ง บุ�ด้ามีารด้าจะฝึCกสิ่�มีฤที่ธุ�Hผลิให้"แก�เด้7กมีาก เพราะต่"องการให้"เด้7กป็ระสิ่บุความีสิ่�าเร7จในชี�ว�ต่เชี�นเด้�ยวก�บุต่น (เก#�อก)ลิ ที่าสิ่�ที่ธุ�H, 2513)

ครอบุคร�วในระด้�บุกลิาง ได้"ร�บุการอบุรมีเลิ��ยงด้)ให้"ร) "จ�กพ'�งต่นเองบุ�ด้ามีารด้าจะใชี"ว�ธุ�การอ�อนโยน มี�การลิงโที่ษน"อย ที่�าให้"เด้7กเป็�นต่�วของต่�วเอง กลิ"าแสิ่ด้งออก มี�ลิ�กษณ์ะของผ)"น�า มี� �นใจในต่นเองสิ่)ง จากการศั'กษาของราศัร� เที่พห้�สิ่ด้�น ณ์ อย�ธุยา (2515) พบุว�า เด้7กที่��มีาจากครอบุคร�วระด้�บุกลิางมี�ลิ�กษณ์ะด้�งน��

มี�ความีที่ะเยอที่ะยานสิ่)งกว�าเด้7กที่��มีาจากครอบุคร�วระด้�บุต่��าเด้7กชีายมี�ความีที่ะเยอที่ะยานมีากกว�าเด้7กห้ญ�งมี�ความีสิ่นใจต่นเองมีากกว�าผ)"อ#�นต่"องการเห้7นความีเจร�ญของสิ่�งคมี มีากกว�าการเข"าไป็ชี�วยที่�าให้"สิ่�งคมีน��นเจร�ญข'�น

Page 12: บุคลิกภาพ

ครอบุคร�วระด้�บุต่��า มี�การฝึCกให้"เด้7กมี�การอด้ได้"รอได้" สิ่)งมีาก เร�ยนไมี�เก�ง ขลิาด้กลิ�ว ขาด้ความีเชี#�อมี��นในต่นเอง ร) "สิ่'กว�าต่นมี�ป็มีด้"อย ไมี�กลิ"าแสิ่ด้งออก อยากเป็ลิ��ยนแป็ลิงบุ�คคลิ�กภาพของต่นให้"ด้�ข'�น

งานว�จ�ยที่��เก��ยวก�บุลิ�กษณ์ะที่��อย)�น� �น มี�ญชีร� บุ�นนาค (2514) ได้"ว�จ�ยเก��ยวก�บุการอบุรมีเลิ��ยงด้)ของบุ�ด้ามีารด้าในเมี#องให้ญ�ก�บุต่�างจ�งห้ว�ด้ พบุว�า เด้7กในกร�งเที่พฯ มี�ความีสิ่ามีารถึเห้น#อเด้7กในต่�างจ�งห้ว�ด้ในด้"านต่�อไป็น��

1. ความีสิ่ามีารถึที่างสิ่ต่�ป็8ญญา2. ความีมี��นใจในต่นเอง3. ความีสิ่ามีารถึในการบุ�งค�บุต่นเองสิ่�วนเด้7กต่�างจ�งห้ว�ด้เห้น#อกว�าเด้7กในกร�งเที่พฯ ก7ค#อสิ่ภาพที่างอารมีณ์,

ด้วงเด้#อน พ�นธุ�มีนาว�น (2521) ได้"ให้"ข"อเสิ่นอแนะแก�ผ)"ป็กครองในการให้"การอบุรมีเลิ��ยงด้)ด้�งน��

1. ไมี�เลิ��ยงด้)แบุบุควบุค�มีมีาก ควรใชี"ว�ธุ�การที่��น��มีนวลิ แลิะลิด้ป็ร�มีาณ์การควบุค�มีเด้7กลิงบุ"าง เพ#�อให้"เด้7กไมี�ร) "สิ่'กว�า ต่นถึ)กควบุค�มีจนเก�นไป็ เป็;ด้โอกาสิ่ให้"เด้7กได้"สิ่�ารวจสิ่ภาพแวด้ลิ"อมีของต่นได้"กว"างขวางข'�น ฝึCกให้"ต่�ด้สิ่�นใจป็8ญห้าต่�าง ๆ ด้"วยต่นเอง ภายใต่"การแนะน�าของผ)"ป็กครอง มี�ใชี�ป็ลิ�อยไมี�ควบุค�มีเลิย เพราะจะที่�าให้"เด้7กขาด้ความีเชี#�อฟิ8ง ไมี�ร�บุผ�ด้ชีอบุ ขาด้สิ่มีาธุ� จ'งควรเลิ��ยงด้) ที่��ใชี"การควบุค�มีที่�มี�ป็ร�มีาณ์ป็านกลิาง จะให้"ผลิด้�ที่��สิ่�ด้2. การอบุรมีเลิ��ยงด้)แบุบุป็ระชีาธุ�ป็ไต่ย มี�ผลิต่�อความีสิ่มีบุ)รณ์,ที่างสิ่�ขภาพจ�ต่ของเด้7ก ซึ่'�งใชี"การอบุรมีแบุบุใชี"เห้ต่�ผลิ โด้ยเฉพาะ เห้ต่�ผลิที่างจร�ยธุรรมี จะมี�ลิ�กษณ์ะมี��งอนาคต่สิ่)งแลิะมี�สิ่�ขภาพจ�ต่ด้� ควรที่�าให้"เด้7กร) "สิ่'กว�าต่นได้"ร�บุความีร�กมีาก โด้ยที่�าให้"เด้7กที่ราบุว�า ในการเลิ��ยงด้)น� �น ต่นใชี"เห้ต่�ผลิมีากกว�าอารมีณ์, แลิะควรลิงโที่ษเด้7กโต่ด้"วยการลิงโที่ษที่างจ�ต่มีากกว�าการลิงโที่ษที่างกาย

ที่ฤษฎ�บุ�คลิ�กภาพ เป็�นค�าอธุ�บุายของ น�กจ�ต่ว�ที่ยา เก��ยวก�บุ บุ�คลิ�กภาพ อย�างมี�ระบุบุระเบุ�ยบุ ซึ่'�งมี�ห้ลิายที่ฤษฎ�ด้"วยก�น เน#�องจาก บุ�คลิ�กภาพ มี�ลิ�กษณ์ะซึ่�บุซึ่"อน ห้ลิายแง�ห้ลิายมี�มี เจ"าของที่ฤษฎ�บุ�คลิ�กภาพ แต่�ลิะที่ฤษฎ�ต่�าง ก7อธุ�บุาย บุ�คลิ�กภาพ ในแง�มี�มีที่��ต่นสิ่นใจ แลิะเห้7นว�าสิ่�าค�ญไมี�มี�ที่ฤษฎ�ใด้ อธุ�บุายได้"ครบุถึ"วนที่��งห้มีด้ ด้�งน��น ถึ"าต่"องการความีเข"าใจเร#�อง บุ�คลิ�กภาพ โด้ยกว"างขวาง ก7ต่"องศั'กษา ที่ฤษฎ�บุ�คลิ�กภาพ ห้ลิายๆ ที่ฤษฎ� ห้ร#อถึ"าต่"องการความีเข"าใจ บุ�คลิ�กภาพ บุางด้"านอย�างลิ'กซึ่'�ง เพ#�อน�าไป็ป็ระย�กต่,ใชี"ในงานบุางงานโด้ยเฉพาะ ก7ต่"องเลิ#อกศั'กษาบุางที่ฤษฎ�โด้ยลิะเอ�ยด้ ให้"สิ่อด้คลิ"องก�บุ ความีต่"องการ อย�างไรก7ต่ามี สิ่�าห้ร�บุผ)"เร �ยนจ�ต่ว�ที่ยา ความีเข"าใจเร#�อง ที่ฤษฎ�บุ�คลิ�กภาพ จะชี�วยให้"มีองเห้7นที่��ง องค,ป็ระกอบุของบุ�คลิ�กภาพ ป็ระเภที่ของบุ�คลิ�กภาพ ห้ร#อ ป็ระเภที่ของคนลิ�กษณ์ะต่�างๆ รวมีที่��ง ที่��มีาของบุ�คลิ�กภาพ แลิะ การป็ร�บุเป็ลิ��ยนพ�ฒนาบุ�คลิ�กภาพ ที่�าให้"เก�ด้ ความีเข"าใจบุ�คคลิ ยอมีร�บุความีแต่กต่�างระห้ว�างบุ�คคลิ แลิะเป็�นแนวที่างใน การสิ่ร"างเสิ่ร�มีต่นเอง แลิะ ผ)"ร �วมี

Page 13: บุคลิกภาพ

ป็ฏิ�บุ�ต่�งานธุ�รก�จ ให้"มี� บุ�คลิ�กภาพ ที่��เห้มีาะสิ่มี สิ่อด้คลิ"องก�บุ งานของต่น ซึ่'�งจะชี�วยให้"ที่�างานได้"อย�างมี�ป็ระสิ่�ที่ธุ�ภาพมีากข'�น

ที่ฤษฎ�ลิ�กษณ์ะบุ�คคลิของอ�ลิพอร,ที่(Allport’s Trait Theory)

ที่ฤษฎ�บุ�คลิ�กภาพ ที่��ว�าด้"วยลิ�กษณ์ะของบุ�คคลิซึ่'�งกลิ�าวถึ'งก�นที่��วไป็ ได้"แก� ที่ฤษฎ�ของกอร,ด้อลิ อ�ลิพอร,ที่ น�กจ�ต่ว�ที่ยาชีาวอเมีร�ก�น ซึ่'�งเขามี�ความีเชี#�อว�า บุ�คลิ�กภาพ ของบุ�คคลิมี�ลิ�กษณ์ะเป็�นห้น'�งเด้�ยวแลิะมี�ความีคงที่��พอสิ่มีควร เป็�นอย�างไรก7มี�กจะอย)�อย�างน��น แลิะสิ่�งผลิสิ่)�การแสิ่ด้งต่�วในภาวะต่�างๆ ของบุ�คคลิ ที่ฤษฎ�น��แบุ�งป็ระเภที่ของ บุ�คลิ�กภาพ ต่ามีลิ�กษณ์ะร�างกายของบุ�คคลิเป็�น 3 พวกค#อ

1. พวกมี�ลิ�กษณ์ะเด้�น พวกน��มี�กมี�ร�างกายสิ่)งให้ญ� ห้ร#อห้น"าต่าด้� ห้ร#อมี�ลิ�กษณ์ะเด้�นเฉพาะต่�ว ซึ่'�งอาจเป็�นน��าเสิ่�ยง ที่�าที่าง การพ)ด้ การเคลิ#�อนไห้ว ห้ร#อแมี"กระที่��งที่�าที่�ป็ฏิ�ก�ร �ยาต่�อผ)"อ#�น

2. พวกที่��มี�ลิ�กษณ์ะด้"อย พวกน��มี�กมี�ร)ป็ร�างเต่��ยห้ร#อต่�วเลิ7ก ห้น"าต่าไมี�ด้� ห้ร#อมี�ลิ�กษณ์ะบุางป็ระการที่��เป็�นป็มีด้"อยของต่น

3. พวกที่��มี�ลิ�กษณ์ะกลิาง พวกน��มี�กมี�ร�างกายธุรรมีด้าแบุบุคนสิ่�วนให้ญ�ที่��วไป็ ลิ�กษณ์ะต่�างๆ เป็�นกลิางๆ ไมี�เด้�น ไมี�ด้"อย แต่�ก7ไมี�มี�ลิ�กษณ์ะพ�เศัษที่��น�าสิ่นใจ มี�กผสิ่มีผสิ่านกลิมีกลิ#นไป็ก�บุคนสิ่�วนให้ญ�

ลิ�กษณ์ะที่��ง 3 ป็ระการด้�งกลิ�าว มี�ผลิต่�อว�ธุ�การแสิ่ด้งออกของพฤต่�กรรมีในสิ่ถึานการณ์,ต่�างๆ ต่�วอย�างเชี�น พวกมี�ป็มีด้"อย ข��อาย เมี#�อเผชี�ญสิ่ถึานการณ์,ที่��ต่"องป็รากฎต่�วในงานให้ญ� ห้ร#อต่"องกลิ�าวในที่��ป็ระชี�มี ห้ร#อพบุคนแป็ลิกห้น"า พวกน��มี�กห้ลิ�กเลิ��ยง ว�ต่กก�งวลิ ที่�าอะไรเงอะงะผ�ด้พลิาด้ แลิะแยกต่�วเอง แต่�ถึ"าเป็�นพวกมี�ลิ�กษณ์ะเด้�น ก7จะเชี#�อมี��นในต่นเอง แสิ่ด้งออกได้"โด้ยเห้มีาะสิ่มี สิ่ง�าผ�าเผย สิ่��งเห้ลิ�าน��มี�กสิ่�งผลิให้"ที่�าอะไรได้"สิ่�าเร7จ ห้ร#อเป็�นที่��ยอมีร�บุที่��วไป็ สิ่�าห้ร�บุผ)"บุร�ห้ารห้ากมี�ลิ�กษณ์ะเด้�นป็ระจ�าต่�วมี�กเป็�นป็8จจ�ยให้"งานด้�ข'�น แต่�ถึ"าขาด้ลิ�กษณ์ะเด้�นก7ต่"องใชี"ความีพยายามีมีากข'�นที่��จะสิ่ร"างความีน�าเชี#�อถึ#อ ศัร�ที่ธุา ห้ร#อห้าแนวที่างฝึCกฝึนพ�ฒนาต่นให้"มี�ความีคลิ�องต่�ว ให้"เห้มีาะสิ่มีสิ่อด้คลิ"องก�บุงานต่ามีบุที่บุาที่ห้น"าที่�� ที่��งน��เพ#�อให้"เก�ด้ความีเจร�ญก"าวห้น"าในงานที่��ที่�า

ที่ฤษฎ�พลิ�งบุ�คลิ�กภาพของฟิรอยด้, (Freud’s Psychodynamic Theory)

ซึ่�กมี�นด้, ฟิรอยด้, เป็�นจ�ต่แพที่ย,ชีาวเว�ยนนา เขาให้"ความีสิ่นใจเร#�องพ�ฒนาการที่าง บุ�คลิ�กภาพ แลิะพลิ�งแห้�ง บุ�คลิ�กภาพ ของคนเรา ที่ฤษฎ�บุ�คลิ�กภาพ ของซึ่�มี�นด้,ฟิรอยด้, อธุ�บุายได้"เป็�น 2

แบุบุ ค#อ อธุ�บุายในลิ�กษณ์ะของ ที่ฤษฎ�พ�ฒนาการ แลิะ ที่ฤษฎ�พลิ�งแห้�งบุ�คลิ�กภาพ การอธุ�บุายบุ�คลิ�กภาพในแง� พลิ�งบุ�คลิ�กภาพ ฟิรอยด้, อธุ�บุายในร)ป็ของลิ�กษณ์ะของจ�ต่ แลิะ โครงสิ่ร"างของจ�ต่ เก��ยวก�บุลิ�กษณ์ะของจ�ต่ ฟิรอยด้,อธุ�บุายว�า จ�ต่ของคนเรามี� 3 ลิ�กษณ์ะ ค#อ

Page 14: บุคลิกภาพ

1. จ�ต่ร) "สิ่�าน'ก (conscious) เป็�นสิ่ภาพที่��บุ�คคลิร) "ต่�วว�าเป็�นใคร ที่�าอะไร อย)�ที่��ไห้น ฯลิฯ เป็�นจ�ต่สิ่�วนที่��ควบุค�มีให้"แสิ่ด้งพฤต่�กรรมีต่ามีห้ลิ�กเห้ต่�ผลิแลิะสิ่��งผลิ�กด้�นภายนอกต่�ว

2. จ�ต่ไร"สิ่�าน'ก (unconscious) เป็�นสิ่ภาพที่��บุ�คคลิไมี�ร) "ต่�ว บุางที่�เพราะลิ#มี เพราะเก7บุกด้ ห้ร#อเพราะไมี�ต่ระห้น�กในต่นว�ามี�สิ่��งน��นอย)� เชี�น ไมี�ร) "ต่�วว�าอ�จฉาเพ#�อน ห้ร#อลิ#มีว�าต่นเองเกลิ�ยด้บุางอย�าง

3. จ�ต่ใต่"สิ่�าน'ก (subconscious) เป็�นสิ่ภาพจ�ต่ก'�งร) "สิ่�าน'ก ถึ"าเข"ามีาในห้"วงน'กก7จะต่ระห้น�กได้" แต่�ถึ"าไมี�ค�ด้ถึ'งจ�ต่สิ่�วนน��นจะเห้มี#อนก�บุไมี�มี�ต่นเอง เชี�น อาจก�งวลิในบุางเร#�อง กลิ�วในบุางสิ่��ง โกรธุคนบุางคน

จ�ต่ที่��ง 3 ลิ�กษณ์ะด้�งกลิ�าว ชีน�ด้ไห้นมี�อ�านาจเห้น#อกว�า บุ�คคลิน��นๆ ก7มี�กจะแสิ่ด้งพฤต่�กรรมีห้น�กไป็ที่างจ�ต่สิ่�วนน��น แลิะจ�ต่ไร"สิ่�าน'กด้)จะมี�อ�ที่ธุ�พลิต่�อพฤต่�กรรมีมีากกว�าจ�ต่สิ่�วนอ#�น สิ่�วนจะแสิ่ด้งพฤต่�กรรมีออกไป็ในลิ�กษณ์ะใด้ มี�กข'�นก�บุโครงสิ่ร"างของจ�ต่ ซึ่'�งมี� 3 สิ่�วนด้"วยก�น ได้"แก� อ�ด้ (id) อ�โก" (ego) แลิะซึ่�ป็เป็อร,อ�โก" (super ego) ค�าว�า อ�ด้ เป็�นพ#�นฐาน“ ”

ด้��งเด้�มีของบุ�คคลิ เชี�น ความีอยาก ต่�ณ์ห้า ความีต่"องการ ความีป็Gาเถึ#�อน อ�นถึ#อเป็�นธุรรมีชีาต่�แที่"ๆ ย�งไมี�ได้"ข�ด้เกลิา อ�โก" เป็�นพลิ�งสิ่�วนที่��จะพยายามี ห้าที่างต่อบุสิ่นอง ความี“ ”

ต่"องการของอ�ด้ แลิะ ซึ่�ป็เป็อร,อ�โก" เป็�นพลิ�งที่��คอยควบุค�มี อ�โก" ให้"อ�โก" ห้าห้นที่างที่��เห้มีาะ“ ”

สิ่มีที่��สิ่�ด้ในการสิ่นองความีต่"องการของ อ�ด้ โด้ยเห้น��ยวร��งให้"ที่�าอะไรอย)�ในกรอบุป็ระเพณ์� ถึ)กเห้ต่�ถึ)กผลิให้"ค�าน'งถึ'งความีผ�ด้ชีอบุชี��วด้� ค�ณ์ธุรรมี แลิะสิ่�งคมีที่��แวด้ลิ"อมี

ความีเข"าใจ บุ�คลิ�กภาพ ต่ามีที่ฤษฎ�พลิ�งบุ�คลิ�กภาพน�� ชี�วยให้"ผ)"บุร�ห้ารเก�ด้ความีเข"าใจต่นเอง เข"าใจเพ#�อนร�วมีงานได้"ในห้ลิายลิ�กษณ์ะ เป็�นแนวที่างให้"ร) "จ�กควบุค�มีป็ระค�บุป็ระคองต่นเองให้"มี�สิ่ต่� ย� �งค�ด้ ไมี�อย)�ไต่"อ�านาจครอบุง�าของธุรรมีชีาต่�แที่"ๆ ที่��ย�งมี�ได้"ข�ด้เกลิามีากไป็ ซึ่'�งถึ"าที่�าได้" ก7จ�ด้เป็�นสิ่�วนห้น'�งของ การพ�ฒนาบุ�คลิ�กภาพ แลิะ พ�ฒนาต่น ให้"พร"อมีต่�อการที่�างานอย�างมี�ป็ระสิ่�ที่ธุ�ภาพ

น�กจ�ต่ว�ที่ยาชีาวอ�งกฤษอ�กที่�านห้น'�งชี#�อ สิ่จJวต่ ได้มีอนด้, (Stuart Dimond) บุอกว�า บุ�คลิ�กภาพ เป็�นห้น"าที่��แลิะการที่�างานของสิ่มีอง ซึ่'�งเห้มี#อนก�บุที่ฤษฎ�ของ ฮิานสิ่, ไอเซึ่นก,(Hans Eysenck's theory) ที่��ว�า บุ�คลิ�กภาพ ถึ)กก�าห้นด้ด้"วยพ�นธุ�กรรมี เห้มี#อนก�บุ ลิายน��วมี#อที่��จะมี�ลิายต่�าง ๆ ห้ร#อ รอยห้ย�กในสิ่มีองก7จะถึ)กก�าห้นด้โด้ย พ�นธุ�กรรมีเชี�นก�นบุ�คลิ�กภาพ โด้ยที่��วไป็ของคนเรา ต่ามีที่ฤษฎ�ของได้มีอนด้,จะมี� 8 ป็ระเภที่ด้"วยก�น

ป็ระเภที่แรก ค#อ พวกที่��ชีอบุมีอง ชีอบุด้) (Visualist)

ป็ระเภที่ที่�� 2 ค#อ พวกชีอบุฟิ8ง (Audist)

ป็ระเภที่ที่�� 3 ค#อ พวกที่��ชีอบุย��วยวน (Sexist)

ป็ระเภที่ที่�� 4 ค#อ พวกชีอบุมี�ก�จกรรมีอย)�ต่ลิอด้เวลิา (Motorist)

ป็ระเภที่ที่�� 5 ค#อ พวกที่��ชีอบุพ)ด้ ชี�านาญเร#�องภาษา (Linguist)

ป็ระเภที่ที่�� 6 ค#อ พวกที่��ชีอบุเก��ยวก�บุร)ป็ร�าง จ�นต่นาการ ภาพพจน, (Spacist)

ป็ระเภที่ที่�� 7 ค#อ พวกที่��ชีอบุแสิ่ด้งความีร) "สิ่'ก พวกมี�อารมีณ์,ห้ลิงให้ลิ (Emotionist) แลิะ ป็ระเภที่ที่�� 8 ค#อ พวกก"าวร"าว พวกที่��ชีอบุป็ระสิ่านงา ชีอบุที่ะเลิาะ (Aggressist)

Page 15: บุคลิกภาพ

ในขณ์ะที่��ที่ฤษฎ�ของแมีคเคร (McCrae's theory) แลิะที่ฤษฎ�ของคอสิ่ต่า (Costa's

theory) ให้"ค�าน�ยามีของ บุ�คลิ�กภาพ ต่�าง ๆ ด้�งน�� ค#อ

กลิ��มีที่�� 1 เป็�นพวกป็ระสิ่าที่ ก�งวลิต่ลิอด้เวลิา ไมี�มี�ความีมี��นใจ เป็�นคนที่��มี�ความีร�บุผ�ด้ชีอบุสิ่)ง เป็�นคนร) "สิ่'กผ�ด้บุ�อย ๆ (Neuroticism)

กลิ��มีที่�� 2 เป็�นพวกที่��ชีอบุพ)ด้ชีอบุค�ย ชีอบุสิ่�งคมี ร�กสิ่น�ก มี�อารมีณ์,ร�กใคร�ง�าย ๆ (Extraversion) กลิ��มีที่�� 3 เป็�นพวกที่��กลิ"า ชีอบุแสิ่ด้งออก มี�จ�นต่นาการ ภาพพจน, (Openness)

กลิ��มีที่�� 4 เป็�นพวกที่��ร) "จ�กเห้7นอกเห้7นใจ ด้)อบุอ� �น น�าไว"ใจ ให้"ความีร�วมีมี#อ (Agreeboldness) แลิะกลิ��มีที่�� 5 เป็�นพวกที่��เชี#�อใจได้" ที่�าอะไรมี�จ�ด้มี��งห้มีาย มี�ค�ณ์ธุรรมี จร�ยธุรรมี มี�ความีร�บุผ�ด้ชีอบุ (Conscientiousness)

จอห้,น บุร�กก,สิ่ (John Briggs) บุอกว�าความีค�ด้สิ่ร"างสิ่รรค,จร�ง ๆ แลิ"ว ค#อ ความีร) "สิ่'กที่��เพ"อฝึ8น แลิะย�งชี��อ�กว�าคนที่��เราเร�ยกว�าอ�จฉร�ยะ ห้ร#อ จ�เน�ยสิ่ (genius) ซึ่'�งมีาจากค�าลิะต่�น แป็ลิว�า ว�ญญาณ์ (spirit) ก7ค#อ คนที่��ร) "จ�กความีสิ่ามีารถึของต่�วเอง แลิะสิ่ามีารถึน�า ความีสิ่ามีารถึของต่�วเองไป็สิ่)�ว�สิ่�ยที่�ศัน,แลิะการป็ฏิ�บุ�ต่�ได้" เป็�นคนย#ด้ห้ย��น ใจกว"าง แลิะมี�ความีต่"านที่านต่�อสิ่��งแวด้ลิ"อมีที่��ไมี�ด้�ได้"มี�ค�ากลิ�าวไว"ว�า บุ�คคลิที่��มี�ความีค�ด้ร�เร��มีสิ่ร"างสิ่รรค,จะมี�ค�ณ์สิ่มีบุ�ต่� 2 อย�างอย)�ในต่�วเอง ค#อ จะเป็�นคนค�อนข"างเง�ยบุ ๆ ค�อนข"างลิ"าสิ่มี�ย แลิะอน�ร�กษ,น�ยมี ในขณ์ะเด้�ยวก�นจะเป็�นคนที่��บุ"าบุ��นมีากกว�าคนที่��วไป็ อย�างไรก7ต่ามีข"อสิ่�นน�ษฐานน��ย�งไมี�มี�การพ�สิ่)จน,อย�างแน�ชี�ด้

โด้ยสิ่ร�ป็ พ�นธุ�กรรมี สิ่��งแวด้ลิ"อมีมี�สิ่�วนเก��ยวข"องก�บุการพ�ฒนา บุ�คลิ�กภาพ รวมีถึ'งความีสิ่ามีารถึพ�เศัษของเรา สิ่��งสิ่�าค�ญอย�างห้น'�ง ของ บุ�คลิ�กภาพ ที่��ด้� ค#อ ความีสิ่ามีารถึที่��จะเอาข"อมี)ลิที่�กอย�างที่��มี�อย)�มีาชี�วยในการต่�ด้สิ่�นใจ แลิะชี�วยให้"แสิ่ด้งออกได้"อย�างเห้มีาะสิ่มี เป็�นที่��ยอมีร�บุของสิ่�งคมี

ธุรรมีชีาต่�ของมีน�ษย, Human nature

ความีต่"องการของมีน�ษย, Human Needs

ที่ฤษฎ�บุ�คลิ�กภาพ

ที่ฤษฎ�ว�เคราะห้,องค,ป็ระกอบุ ( Factor Analytic Theory ) ของเรย,มีอนด้, บุ� แคที่เที่ลิลิ,

ที่ฤษฎ�จ�ต่ว�ที่ยามีาน�ษยว�ที่ยา (Humanistic Theory) ที่ฤษฎ�มีน�ษยน�ยมีของคาร, โรเจอร,สิ่ ที่ฤษฎ�การเลิ#อกอาชี�พของฮิอลิแลินด้,

Page 16: บุคลิกภาพ

ที่ฤษฎ�บุ�คลิ�กภาพแนวค�ด้จ�ต่ว�เคราะห้, (Psychodynamic Theories)

ที่ฤษฎ�จ�ต่ว�เคราะห้,ของฟิรอยด้, ที่ฤษฎ�บุ�คลิ�กภาพของ Erikson ห้ร#อ ที่ฤษฎ�จ�ต่สิ่�งคมี ( Psychosocial Theory

of Personality )

ที่ฤษฎ�บุ�คลิ�กภาพกลิ��มีลิ�กษณ์ะน�สิ่�ย (Traits Theory of Personality) แนวค�ด้น��อธุ�บุายบุ�คลิ�กภาพบุ�คคลิว�า ป็ระกอบุไป็ด้"วยมี�ต่�ห้ลิาย ๆ อย�าง ลิ�กษณ์ะ (Trait) แต่�ลิ�กษณ์ะจะแสิ่ด้งค�ณ์สิ่มีบุ�ต่�ห้ร#อ ค�ณ์ภาพ (Characteristics) ที่��แต่�ลิะคนมี�มีากกว�าบุ�คคลิอ#�น ๆ ห้ร#อน"อยกว�า คนอ#�น ๆ เชี�น ความีก"าวร"าว ชีอบุพ'�งพ�งผ)"อ#�น ห้ร#อการมีองว�าต่นเองมี�ป็มีด้"อย ความีเฉ#�อยชีา ความีเข"มีแข7ง อ�อนแอ ฯลิฯ

ที่ฤษฎ�อ�ป็น�สิ่�ยของกอร,ด้อน ออลิพอร,ต่ ที่ฤษฎ�ของ Karen Horney ที่ฤษฎ�บุ�คลิ�กภาพของ Adler

แนวค�ด้ที่ฤษฎ�กลิ��มีลิ�กษณ์ะแบุ�งป็ระเภที่บุ�คลิ�กภาพ (Type Theory of Personality)

ที่ฤษฎ�บุ�คลิ�กภาพต่ามีแนวความีค�ด้ของเชีลิด้�น ( Sheldon’s Theory ) ที่ฤษฎ�บุ�คลิ�กภาพของคาร, จ� จ�ง ( Carl G. Jung Theory ) ที่ฤษฏิ� Myers-Briggs Type Indicator (MBTI)

การ�บุร) "เก��ยวก�บุต่นเอง Perception ธุรรมีชีาต่�ของมีน�ษย,พ�ฒนาการของมีน�ษย, Development Theories การเร�ยนร) "ก�บุบุ�คลิ�กภาพ

ว�ธุ�การป็ร�บุป็ร�งบุ�คลิ�กภาพ

การป็ร�บุป็ร�งบุ�คลิ�กภาพภายใน การป็ร�บุป็ร�งบุ�คลิ�กภาพภายนอก

การป็ร�บุป็ร�งบุ�คลิ�กภาพข��นพ#�นฐาน : การด้)แลิร�างกาย, การแต่�งกาย, ก�ร�ยามีารยาที่, การย#น, การเด้�น, การน��ง, การพ)ด้จา, การร�บุป็ระที่านอาห้าร

การสิ่ร"างเสิ่ร�มีบุ�คลิ�กภาพมีารยาที่ Etiquette

Speechบุ�คลิ�กภาพก�บุควมีสิ่�าเร7จมีโนภาพแห้�งต่น (Self-Concept)