116
กกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกก กกกกกกกก กกก กก.กกกกก กกกกกกกกกกก กกกกกก 2555

การปฏิรูประบบภาษีเพื่อสังคมไทยเสมอหน้า (ฉบับย่อ)

  • Upload
    bombust

  • View
    98

  • Download
    0

Embed Size (px)

DESCRIPTION

เสนอแนวทางการปฏิรูประบบภาษีเพื่อนำไปสู่การกระจายรายได้ที่ดีขึ้น

Citation preview

Page 1: การปฏิรูประบบภาษีเพื่อสังคมไทยเสมอหน้า (ฉบับย่อ)

การปฏิ�ร�ประบบภาษี�เพื่��อสั�งคมไทยเสัมอหน้�า

โดย

ดร.ป�ณณ! อน้�น้อภ�บ#ตร

ต#ลาคม 2555

Page 2: การปฏิรูประบบภาษีเพื่อสังคมไทยเสมอหน้า (ฉบับย่อ)

สัารบ�ญ

สารบั�ญ...............................................................................

................................................................................กสารบั�ญตาราง......................................................................ขสารบั�ญแผนภู�มิ�....................................................................ขสารบั�ญร�ป..........................................................................ขส�วนที่�� 1 บัที่น�า....................................................................1ส�วนที่�� 2 ภูาษี�อากรของไที่ยก�บัการเอ� อประโยชน$ต�อกลุ่&�มิที่&นขนาด

ใหญ�: กรณี�การส�งเสร�มิการลุ่งที่&น.......................................3

2.1 การส�งเสร�มิการลุ่งที่&นก�บัความิไมิ�เป,นธรรมิในระบับัภูาษี�.............42.2 สร&ป.......................................................................12

ส�วนที่�� 3 ภูาษี�เง�นได.บั&คคลุ่ธรรมิดา: ความิไมิ�เป,นธรรมิในการลุ่ดหย�อนแลุ่ะยกเว.นภูาษี�....................................................13

3.1 มิาตรการต�างๆ เพื่��อบัรรเที่าภูาระภูาษี�เง�นได.บั&คคลุ่ธรรมิดา.......13

3.2 ความิไมิ�เป,นธรรมิในการห�กค�าลุ่ดหย�อน..............................15

3.3 แนวที่างในการปร�บัปร&งค�าลุ่ดหย�อน..................................18

3.4 สร&ป.......................................................................22

ส�วนที่�� 4 การเครด�ตภูาษี�เง�นได.เน��องจากการที่�างาน (Earned

Income Tax Credit): ภูาษี�แลุ่ะเง�นโอนเพื่��อสร.างส�งคมิที่��เป,นธรรมิ.................................................................23

4.1 ความิส� นเปลุ่�องของงบัประมิาณีในการด�าเน�นนโยบัายถ้.วนหน.า (Universal Coverage)..............................................24

4.2 ข.อเสนอของ Milton Friedman เก��ยวก�บั Negative Income Tax.........................................................................264.3 การเครด�ตภูาษี�เง�นได.เน��องจากการที่�างาน (Earned Income

Tax Credit: EITC) ค�ออะไร?.........................................27

4.4 ผ�.มิ�รายได.น.อยจะได.ร�บั EITC ในกรณี�ใดบั.าง?.......................28

Page 3: การปฏิรูประบบภาษีเพื่อสังคมไทยเสมอหน้า (ฉบับย่อ)

4.5 ข.อด�ของ EITC แลุ่ะประโยชน$ที่��น�าจะเก�ดข3 นหากน�ามิาใช.ในประเที่ศไที่ย.................................................................30

4.6 มิาตรการ เง�นโอนแก.จนคนขย�น“ ”: ข.อเสนอ EITC ในกรณี�ของไที่ย..........................................................................32

4.7 สร&ป.......................................................................34

ส�วนที่�� 5 ภูาษี�ที่ร�พื่ย$ส�นก�บัการลุ่ดความิเหลุ่��อมิลุ่� าในการกระจายรายได....35

5.1 ความิจ�าเป,นของร�ฐบัาลุ่ไที่ยในการมิ&�งเน.นการจ�ดเก6บัภูาษี�ที่ร�พื่ย$ส�น...............................................................................35

5.2 ว�ว�ฒนาการแลุ่ะแนวค�ดในการจ�ดเก6บัภูาษี�ที่ร�พื่ย$ส�น................37

5.3 ภูาษี�ที่ร�พื่ย$ส�นในเกาหลุ่�ใต...............................................38

5.4 ภูาษี�ที่ร�พื่ย$ส�นในไต.หว�น.................................................39

5.5 ภูาษี�ที่ร�พื่ย$ส�นในญ��ป&8น..................................................41

5.6 ภูาษี�ที่ร�พื่ย$ส�นในฝร��งเศส...............................................43

5.7 ข.อเสนอภูาษี�ที่ร�พื่ย$ส�นในกรณี�ของไที่ย...............................44

5.8 สร&ป.......................................................................46

ส�วนที่�� 6 สร&ป....................................................................47

บัรรณีาน&กรมิ....................................................................49

Page 4: การปฏิรูประบบภาษีเพื่อสังคมไทยเสมอหน้า (ฉบับย่อ)

สัารบ�ญตาราง

ตารางที่�� 1: สร&ปส�ที่ธ�ประโยชน$ของไที่ยในป:จจ&บั�น............................4

ตารางที่�� 2: ต�วอย�างของประเภูที่ก�จการที่��ให.การส�งเสร�มิ....................5

ตารางที่�� 3: ความิเห6นของผ�.ที่รงค&ณีว&ฒ�ต�อการให.ส�ที่ธ�ประโยชน$ที่างภูาษี�เพื่��อส�งเสร�มิการลุ่งที่&น...........................................................9

ตารางที่�� 4: การเข.าถ้3งบัร�การที่��ร �ฐจ�ดให. จ�าแนกตามิกลุ่&�มิผ�.ร �บัประโยชน$ (คนจนแลุ่ะคนไมิ�จน)...........................................................23

ตารางที่�� 5: งบัประมิาณีรายจ�ายส�าหร�บัเบั� ยย�งช�พื่คนชรา.................25

ตารางที่�� 6: ระบับั Negative Income Tax (NIT)....................27

ตารางที่�� 7: ส�ดส�วนของภูาษี�ที่ร�พื่ย$ส�นเที่�ยบัก�บั GDP.....................37

ตารางที่�� 8: ข� นอ�ตราภูาษี�ความิมิ��งค��งของฝร��งเศสในป; ค.ศ. 2011.. . .44

สัารบ�ญแผน้ภ�ม�

แผนภู�มิ�ที่�� 1: เส.นความิยากจน ส�ดส�วนคนจน จ�านวนคนจน ป; พื่.ศ. 2531 - 2553........................................................1

แผนภู�มิ�ที่�� 2: ส�ดส�วนรายได.ประชากรป; พื่.ศ. 2552........................2

แผนภู�มิ�ที่�� 3: การแบั�งป:นผลุ่ประโยชน$ที่างเศรษีฐก�จ: เจ.าของที่&นได.ผลุ่ตอบัแที่นมิากกว�าแรงงาน............................................3

แผนภู�มิ�ที่�� 4: การให.ส�ที่ธ�ห�กค�าลุ่ดหย�อนแต�ลุ่ะประเภูที่ โดยเฉลุ่��ยต�อคน จ�าแนกตามิช� นเง�นได.ส&ที่ธ�...........................................17

แผนภู�มิ�ที่�� 5: จ�านวนภูาษี�เง�นได.บั&คคลุ่ธรรมิดาที่��ลุ่ดลุ่ง (Tax

Expenditure) อ�นเน��องจากการห�กค�าลุ่ดหย�อน โดยเฉลุ่��ยต�อคน.....................................................................18

แผนภู�มิ�ที่�� 6: การใช.ส�ที่ธ�ห�กลุ่ดหย�อน LTF โดยเฉลุ่��ยต�อคน จ�าแนกตามิช� นเง�นได.ส&ที่ธ�............................................................20

Page 5: การปฏิรูประบบภาษีเพื่อสังคมไทยเสมอหน้า (ฉบับย่อ)

แผนภู�มิ�ที่�� 7: การใช.ส�ที่ธ�ห�กลุ่ดหย�อน RMF โดยเฉลุ่��ยต�อคน จ�าแนกตามิช� นเง�นได.ส&ที่ธ�........................................................21

แผนภู�มิ�ที่�� 8: การกระจายการถ้�อครองที่��ด�น.................................36

แผนภู�มิ�ที่�� 9: ค�าส�มิประส�ที่ธ�=ความิไมิ�เสมิอภูาคของการกระจายความิมิ��งค��ง (Gini Coefficient of Wealth Distribution)...........36

แผนภู�มิ�ที่�� 10: อ�ตราภูาษี� CPT ที่��เก6บัจากบั.านอย��อาศ�ย...................39

แผนภู�มิ�ที่�� 11: ข.อเสนอภูาษี�ความิมิ��งค��งของไที่ย...........................45

สัารบ�ญร�ป

ร�ปที่�� 1: ผลุ่ประโยชน$แลุ่ะต.นที่&นในการให.ส�ที่ธ�ประโยชน$ที่างภูาษี�เพื่��อส�งเสร�มิการลุ่งที่&น....................................................................6

ร�ปที่�� 2: แสดงอ�ตราภูาษี�เง�นได.น�ต�บั&คคลุ่ระหว�างกรณี�ที่��ไมิ�มิ�การส�งเสร�มิการลุ่งที่&น ก�บักรณี�ที่��มิ�การส�งเสร�มิการลุ่งที่&น.........................7

ร�ปที่�� 3: ที่างเลุ่�อกต�างๆ ในการน�า Revenue Forgone จากการส�งเสร�มิการลุ่งที่&นไปใช.....................................................................8ร�ปที่�� 4: เปร�ยบัเที่�ยบัระบับัภูาษี�เพื่��อส�งเสร�มิการลุ่งที่&น 2 ระบับั...........11

ร�ปที่�� 5: เปร�ยบัเที่�ยบัเง�นได. ค�าลุ่ดหย�อน แลุ่ะภูาระภูาษี�เง�นได.บั&คคลุ่ธรรมิดา..........................................................................16

ร�ปที่�� 6: หลุ่�กการในการห�กค�าลุ่ดหย�อน......................................22

ร�ปที่�� 7: จ�านวน EITC ส�าหร�บัครอบัคร�วที่��มิ�ผ�.หาเลุ่� ยงเพื่�ยงคนเด�ยว (Single Parent Family) ใน 4 กรณี� ค�อ ไมิ�มิ�บั&ตรเลุ่ย มิ�บั&ตร 1

คน มิ�บั&ตร 2 คน แลุ่ะมิ�บั&ตรต� งแต� 3 คนข3 นไป.......................29

ร�ปที่�� 8: ข.อเสนอมิาตรการเง�นโอนแก.จนคนขย�นส�าหร�บัประเที่ศไที่ย....33

Page 6: การปฏิรูประบบภาษีเพื่อสังคมไทยเสมอหน้า (ฉบับย่อ)

สั)วน้ท�� 1บทน้+า

“ขณีะน� ส�งคมิไที่ยเก�ดความิข�ดแย.งที่��ร&นแรงที่��ส&ดในรอบั 30 ป; ซึ่3�งเบั� องหลุ่�งความิข�ดแย.งอาจจะเป,นเร��องการแสวงหาอ�านาจของคนไมิ�ก��คนหร�อความิต�างด.านอ&ดมิการณี$การเมิ�องอย��บั.าง แต�เร��องท��ร�าวล,กและใหญ)กว)าค�อ ความเหล��อมล+.าด�าน้รายได�และศั�กด�0ศัร� ” ศ.ดร.ผาส&ก พื่งษี$ไพื่จ�ตร กลุ่�าวในงานส�มิมินาเศรษีฐศาสตร$การเมิ�องคร� งที่�� 1 ห�วข.อ ที่างออก“

เศรษีฐก�จการเมิ�องไที่ยภูายใต.การแบั�งข� ว เมิ��อว�นที่�� ” 14 พื่ฤษีภูาคมิ 2552

“ร�ฐบาลไม)ต�องการใช้�น้โยบายการคล�งเพื่��อผลทางการกระจายรายได� เพื่ราะนโยบัายด�งกลุ่�าวกระที่บัต�อฐานะของคนกลุ่&�มิน.อยที่��มิ�อ�ที่ธ�พื่ลุ่ หร�อมิ�อ�านาจ ซึ่3�งร�ฐบัาลุ่ต.องช�วยร�กษีาผลุ่ประโยชน$หร�อมิ�ประโยชน$ผ�กพื่�นอย��ด.วย ” (เมิธ� ครองแก.ว 2522: 9)

น�บัต� งแต�ประเที่ศไที่ยมิ�การวางแผนพื่�ฒนาเศรษีฐก�จแลุ่ะส�งคมิแห�งชาต�ฉบั�บัแรกในป; พื่.ศ. 2504 จนกระที่��งถ้3งป:จจ&บั�น ประเที่ศไที่ยมิ�การปร�บัโครงสร.างเศรษีฐก�จที่��ที่�าให.ภูาคอ&ตสาหกรรมิแลุ่ะภูาคบัร�การที่ว�ความิส�าค�ญเพื่��มิข3 น การเต�บัโตของเศรษีฐก�จไที่ยในอ�ตราที่��ค�อนข.างส�งในช�วงประมิาณี 5 ที่ศวรรษีที่��ผ�านมิา ที่�าให.รายได.ของที่&กคนในส�งคมิเพื่��มิข3 น แลุ่ะได.เก�ดปรากฏการณี$ไหลุ่ร�นส��เบั� องลุ่�าง (Trickle-down Effect) บั.าง จ3งที่�าให.อ�ตราส�วนความิยากจนส�มิบั�รณี$ (Absolute Poverty) ลุ่ดลุ่ง โดยจ�านวนคนจนได.ลุ่ดลุ่งจาก 22.1 ลุ่.านคนในป; พื่.ศ. 2531 เหลุ่�อเพื่�ยง 5.1 ลุ่.านคนในป; พื่.ศ. 2553 (ด�แผนภู�มิ�ที่�� 1)

แผน้ภ�ม�ท�� 1: เสั�น้ความยากจน้ สั�ดสั)วน้คน้จน้ จ+าน้วน้คน้จน้ ป4 พื่.ศั. 2531 - 2553

1

Page 7: การปฏิรูประบบภาษีเพื่อสังคมไทยเสมอหน้า (ฉบับย่อ)

0

10

20

30

40

50

0

500

1,000

1,500

2,000

42.2

33.7

28.4

19.0

14.8

17.5

21.0

14.9

11.2

9.6

8.5 9.0

8.1

7.8

22.1

18.4

15.8

10.7

8.5 10.2

12.6

9.1

7.0

6.1

5.4

5.8

5.3

5.1

633692 790 838953

1,1301,1351,1901,2421,3861,443

1,5791,5861,678

สั�ดสั)วน้คน้จน้ (%) จ+าน้วน้คน้จน้ (ล�าน้คน้) เสั�น้ความยากจน้ (บาท/คน้/เด�อน้)

ที่��มิา: ส�าน�กงานคณีะกรรมิการพื่�ฒนาการเศรษีฐก�จแลุ่ะส�งคมิแห�งชาต� (2554)

หมิายเหต&: “ส�ดส�วนคนจน หมิายถ้3ง จ�านวนประชากรที่��มิ�รายได.ต��ากว�าเส.นความิ”

ยากจนเที่�ยบัก�บัจ�านวนประชากรที่� งประเที่ศ

อย�างไรก6ตามิ การไหลุ่ร�นด�งกลุ่�าวย�งคงเก�ดข3 นน.อยมิาก ที่�าให.ความิเหลุ่��อมิลุ่� าในการกระจายรายได.ย�งคงเป,นป:ญหาส�าค�ญของเศรษีฐก�จส�งคมิไที่ย ต�วอย�างเช�น ค�าส�มิประส�ที่ธ�=ความิไมิ�เสมิอภูาค (Gini Coefficient) ด.านรายได.ของไที่ยในป; พื่.ศ. 2552 มิ�ค�าเที่�าก�บั 0.485 ซึ่3�งถ้�อว�าส�งเป,นลุ่�าด�บัที่�� 60 (ซึ่3�งหมิายความิว�า มิ�ความิไมิ�เสมิอภูาคส�งเป,นลุ่�าด�บัที่�� 60) จาก 156

ประเที่ศที่��วโลุ่ก (World Bank 2012) ในขณีะเด�ยวก�นผลุ่ประโยชน$ส�วนใหญ�จากการเจร�ญเต�บัโตที่างเศรษีฐก�จของไที่ยย�งคงตกอย��ก�บัคนกลุ่&�มิเลุ่6กๆ เที่�าน� น โดยเฉพื่าะกลุ่&�มิคนรวยที่��ส&ด 10% (Decile ที่�� 10) เป,นเจ.าของรายได.ถ้3ง 38.41% ของรายได.ที่� งหมิด ในขณีะที่��กลุ่&�มิ 10% ที่��จนที่��ส&ดมิ�รายได.เพื่�ยง 1.69% ของรายได.ที่� งหมิดเที่�าน� น (ด�แผนภู�มิ�ที่�� 2)

แลุ่ะส�ดส�วนรายได.ของกลุ่&�มิคนรวยที่��ส&ด 20% ส�งกว�าส�ดส�วนรายได.ของกลุ่&�มิคนจนที่��ส&ดถ้3ง 11.9 เที่�า

แผน้ภ�ม�ท�� 2: สั�ดสั)วน้รายได�ประช้ากรป4 พื่.ศั. 2552

5.65

6.928.73

11.41

15.98

38.41

Decile ท�� 1 (จน้ท��สั#ด)Decile ท�� 2Decile ท�� 3Decile ท�� 4Decile ท�� 5Decile ท�� 6Decile ท�� 7Decile ท�� 8Decile ท�� 9Decile ท�� 10 (รวยท��สั#ด)

2

Page 8: การปฏิรูประบบภาษีเพื่อสังคมไทยเสมอหน้า (ฉบับย่อ)

ที่��มิา: ส�าน�กงานคณีะกรรมิการพื่�ฒนาการเศรษีฐก�จแลุ่ะส�งคมิแห�งชาต� (2554)

โดยที่��วไปแลุ่.วความิเหลุ่��อมิลุ่� าในการกระจายรายได.ในระด�บัที่��ไมิ�มิากน�กถ้�อเป,นส��งที่��หลุ่�กเลุ่��ยงไมิ�ได.แลุ่ะอาจถ้�อได.ว�าเป,นส��งที่��พื่3งปรารถ้นา ที่� งน� เพื่ราะ ความิเหลุ่��อมิลุ่� าจะเป,นแรงจ�งใจให.ผ�.คนในส�งคมิที่�างานหน�ก อ�นจะช�วยส�งผลุ่ให.เศรษีฐก�จเจร�ญเต�บัโต อย�างไรก6ตามิ หากการกระจายรายได.มิ�ความิเหลุ่��อมิลุ่� าส�งเก�นไปจะส�งผลุ่ที่�าให.อ�านาจกระจ&กต�ว แลุ่ะที่�าลุ่ายความิมิ��นคงของระบับัที่&นน�ยมิประชาธ�ปไตย (Democratic Capitalist System)

ด�งเช�นที่�� Alan Greenspan อด�ตประธานธนาคารกลุ่างของสหร�ฐอเมิร�กาเคยให.ความิเห6นว�า “Income inequality is where the capitalist system is most vulnerable. You can’t have the capitalist system if an increasing number of people think it is unjust.” (Greenspan 2007)

ด.วยเหต&ที่��การพื่�ฒนาเศรษีฐก�จไที่ยมิ�ลุ่�กษีณีะซึ่3�งขาดการเจร�ญเต�บัโตแลุ่ะกระจายอย�างเที่�าเที่�ยมิก�น (Broadly-shared Growth) จ3งน�าไปส��ความิห�วงใยแลุ่ะความิต.องการให.เคร��องมิ�อที่างการคลุ่�งเข.ามิามิ�บัที่บัาที่ในการลุ่ดความิเหลุ่��อมิลุ่� าในการกระจายรายได. อย�างไรก6ตามิ ข.อจ�าก�ดที่��เก�ดข3 นก6ค�อ ความิพื่ยายามิในการที่�าให.นโยบัายการคลุ่�งแลุ่ะนโยบัายภูาษี�ช�วยลุ่ดความิเหลุ่��อมิลุ่� ามิากข3 น (Redistributive Function) จะส�งผลุ่บั�ดเบั�อนพื่ฤต�กรรมิที่างเศรษีฐก�จ โดยผ�านการลุ่ดแรงจ�งใจในการที่�างาน การออมิ แลุ่ะการลุ่งที่&น อ�นจะที่�าให.ศ�กยภูาพื่ในการเจร�ญเต�บัโตที่างเศรษีฐก�จลุ่ดลุ่ง งานว�จ�ยน� จ3งพื่ยายามิค.นหาแนวที่างการปฏ�ร�ประบับัภูาษี�เพื่��อลุ่ดความิเหลุ่��อมิลุ่� าในการกระจายรายได.ของไที่ย โดยให.มิ�ผลุ่กระที่บัเช�งลุ่บัต�อการเจร�ญเต�บัโตที่างเศรษีฐก�จน.อยที่��ส&ด

รายงานฉบั�บัน� แบั�งออกเป,น 6 ส�วน โดยส�วนแรกเป,นบัที่น�า ส�วนที่��สองเป,นการศ3กษีาระบับัภูาษี�อากรซึ่3�งป:จจ&บั�นมิ�ลุ่�กษีณีะเอ� อประโยชน$ต�อกลุ่&�มิที่&นขนาดใหญ� โดยใช.กรณี�ศ3กษีาของการส�งเสร�มิการลุ่งที่&น ส�วนที่��สามิเป,นการ

3

Page 9: การปฏิรูประบบภาษีเพื่อสังคมไทยเสมอหน้า (ฉบับย่อ)

ศ3กษีาสภูาพื่ป:ญหาแลุ่ะแนวที่างแก.ไขเก��ยวก�บัการลุ่ดหย�อนแลุ่ะการยกเว.นภูาษี� ซึ่3�งป:จจ&บั�นมิ�ลุ่�กษีณีะเป,นการที่��ผ�.มิ�รายได.น.อยอ&ดหน&นผ�.มิ�รายได.ส�ง อ�กที่� งย�งเอ� อประโยชน$ให.ผ�.มิ�รายได.ส�งใช.เป,นช�องที่างในการเลุ่��ยงภูาษี�อย�างถ้�กต.องตามิกฎหมิาย ซึ่3�งย�อมิข�ดก�บัหลุ่�กความิเป,นธรรมิแลุ่ะความิสามิารถ้ในการเส�ยภูาษี� ส�วนที่��ส��เป,นการศ3กษีาแนวที่างการใช.เคร��องมิ�อที่างด.านภูาษี�แลุ่ะเง�นโอนเพื่��อแก.ป:ญหาความิยากจนแลุ่ะลุ่ดความิเหลุ่��อมิลุ่� าในการกระจายรายได. ส�วนที่��ห.าเป,นการศ3กษีาเก��ยวก�บัการใช.เคร��องมิ�อที่างด.านภูาษี�ที่ร�พื่ย$ส�นเพื่��อลุ่ดความิเหลุ่��อมิลุ่� าในการกระจายรายได.แลุ่ะความิมิ��งค��ง แลุ่ะส�วนส&ดที่.ายเป,นการสร&ป

4

Page 10: การปฏิรูประบบภาษีเพื่อสังคมไทยเสมอหน้า (ฉบับย่อ)

สั)วน้ท�� 2ภาษี�อากรของไทยก�บการเอ�.อประโยช้น้!ต)อกล#)มท#น้ขน้าดใหญ): กรณ�

การสั)งเสัร�มการลงท#น้

“I understand investors invest because they hope to profit from ventures, but we also hope our country must benefit as much as those who come to invest… Economic reform must not engender greater inequalities and breed corruption, nor should it bring more privilege to those already privileged.” ออง ซึ่าน ซึ่�จ� กลุ่�าวในงานส�มิมินา World Economic Forum on East Asia เมิ��อว�นที่�� 1 มิ�ถ้&นายน พื่.ศ. 2555

“Tax holidays are a very blunt investment incentive… …Providing a level playing field to all businesses through a broadly based, low, uniform tax rate has been the best investment incentive in many countries.” งานว�จ�ยของ World Bank โดย James (2009: 31, 35)

ผลุ่จากการพื่�ฒนาในอด�ตส�งผลุ่ให.โครงสร.างเศรษีฐก�จในป:จจ&บั�นไมิ�สมิด&ลุ่ มิ�การพื่3�งพื่�งการส�งออกในส�ดส�วนที่��มิากข3 นตามิลุ่�าด�บั การมิ&�งเน.นการพื่�ฒนาการส�งออกโดยเฉพื่าะในกลุ่&�มิส�นค.าอ&ตสาหกรรมิเพื่��อเร�งการขยายต�วที่างเศรษีฐก�จ (Export-led Growth) ภูายใต.กระแสโลุ่กาภู�ว�ตน$ที่��เข.มิข.นข3 น ที่�าให.มิ�ความิพื่ยายามิด3งด�ดการลุ่งที่&นจากต�างประเที่ศโดยเฉพื่าะในภูาคอ&ตสาหกรรมิ โดยที่��การพื่�ฒนาว�สาหก�จขนาดกลุ่างแลุ่ะขนาดย�อมิมิ�การพื่�ฒนาช.า ที่� งน� การศ3กษีาของส�าน�กงานคณีะกรรมิการพื่�ฒนาการเศรษีฐก�จแลุ่ะส�งคมิแห�งชาต� (2554) ได.ช� ว�า กล#)มท#น้อ#ตสัาหกรรมม�อ+าน้าจการต)อรองและม�อ�ทธิ�พื่ลต)อการต�ดสั�น้ใจเช้�งน้โยบายของร�ฐบาล จ,งท+าให�ล�กษีณะการเจร�ญเต�บโตทางเศัรษีฐก�จเอ�.อต)อกล#)มเจ�าของท#น้มากกว)าเจ�าของแรงงาน้ โดยการพื่�ฒนาเศรษีฐก�จไที่ยในช�วงที่��ผ�านมิาน� น รายได.ที่��เป,นค�าตอบัแที่นแรงงาน (Wage หร�อ Earned Income) ค�ดเป,นส�ดส�วนเฉลุ่��ยเพื่�ยงประมิาณี 40% ของรายได.ประชาชาต� ในขณีะที่��รายได.ในส�วนของก�าไร ค�าเช�า แลุ่ะดอกเบั� ย (Non-wage หร�อ Unearned

5

Page 11: การปฏิรูประบบภาษีเพื่อสังคมไทยเสมอหน้า (ฉบับย่อ)

Income) ค�ดเป,นส�ดส�วนถ้3ง 60% ของรายได.ประชาชาต� ที่� งๆ ที่��ผ�.มิ�รายได.จากเง�นเด�อนแลุ่ะค�าจ.างเป,นประชากรส�วนใหญ�ของประเที่ศ จ3งกลุ่ายเป,นช�องว�างระหว�างชนช� นรายได. (ด�แผนภู�มิ�ที่�� 3) ลุ่�กษีณีะด�งกลุ่�าวถ้�กซึ่� าเต�มิด.วยโครงสร.างภูาษี�ซึ่3�งประชาชนที่��ที่�างานร�บัค�าจ.างเป,นเง�นเด�อนหร�อเป,นลุ่�กษีณีะประจ�ามิ�กจะมิ�ระบับัภูาษี�ควบัค&มิที่��เข.มิงวดช�ดเจน ในขณีะที่��ผลุ่ประโยชน$จากที่ร�พื่ย$ส�นแลุ่ะผลุ่ตอบัแที่นจากเง�นที่&นน� น มิ�กจะมิ�ภูาระภูาษี�ในส�ดส�วนที่��ต��ากว�า เน��องจากมิ�กจะมิ�ช�องโหว�ของกฎหมิายภูาษี�ให.สามิารถ้หลุ่บัเลุ่��ยงภูาระภูาษี�ได.ง�าย (ส�าน�กงานคณีะกรรมิการพื่�ฒนาการเศรษีฐก�จแลุ่ะส�งคมิแห�งชาต� 2554)

แผน้ภ�ม�ท�� 3: การแบ)งป�น้ผลประโยช้น้!ทางเศัรษีฐก�จ: เจ�าของท#น้ได�ผลตอบแทน้มากกว)าแรงงาน้

25

36

25

37

25

38

25

39

25

40

25

41

25

42

25

43

25

44

25

45

25

46

25

47

25

48

25

49

25

50

25

51

25

52

0

20

40

60

80

Non-wage หร�อUnearned Income

ป4

%

ที่��มิา: ส�าน�กงานสถ้�ต�แห�งชาต�หมิายเหต&: รายได.อ��นๆ มิ�ใช�ค�าจ.าง ได.แก� ก�าไรส&ที่ธ�จากการที่�าธ&รก�จ ก�าไรส&ที่ธ�จาก

การที่�าการเกษีตร รายได.จากที่ร�พื่ย$ส�น เป,นต.น2.1 การสั)งเสัร�มการลงท#น้ก�บความไม)เป7น้ธิรรมใน้ระบบภาษี�

ลุ่�กษีณีะของโครงสร.างภูาษี�ซึ่3�งเอ� อประโยชน$ต�อเจ.าของที่&นถ้�กสะที่.อนอย�างช�ดเจนผ�านการส�งเสร�มิการลุ่งที่&นโดยส�าน�กงานคณีะกรรมิการส�งเสร�มิการลุ่งที่&น ซึ่3�งมิ�ร�ปแบับัการให.ส�ที่ธ�ประโยชน$ที่างภูาษี�ที่��ส�าค�ญ ค�อ การยกเว.นภูาษี�เง�นได.น�ต�บั&คคลุ่ 3 - 8 ป; การลุ่ดหย�อนภูาษี�เง�นได.น�ต�บั&คคลุ่ร.อยลุ่ะ 50

อ�ก 5 ป; การยกเว.นหร�อลุ่ดหย�อนอากรขาเข.าเคร��องจ�กร การยกเว.นอากรขาเข.าว�ตถ้&ด�บัแลุ่ะว�สด&จ�าเป,นเพื่��อผลุ่�ตส�งออกอ�กเป,นเวลุ่า 1 - 5 ป; ส�ที่ธ�ประโยชน$ที่างภูาษี�ข3 นอย��ก�บัประเภูที่ก�จการแลุ่ะเขตที่��ต� ง โดยเขต 3 ได.ร�บั

6

Page 12: การปฏิรูประบบภาษีเพื่อสังคมไทยเสมอหน้า (ฉบับย่อ)

ส�ที่ธ�ประโยชน$ส�งที่��ส&ด ส�วนเขต 1 ได.ร�บัส�ที่ธ�ประโยชน$น.อยที่��ส&ด นอกจากน� ถ้.าต� งอย��ในน�คมิอ&ตสาหกรรมิจะได.ร�บัส�ที่ธ�ประโยชน$เพื่��มิเต�มิ (ด�ตารางที่�� 1)

ตารางท�� 1: สัร#ปสั�ทธิ�ประโยช้น้!ของไทยใน้ป�จจ#บ�น้

อย�างไรก6ตามิ สภูาพื่ป:ญหาที่��เก�ดข3 นมิ�อย�างน.อย 3 ประการ ค�อ1. การส�งเสร�มิการลุ่งที่&นที่�าให.เก�ดการกระจ&กต�วของรายได. ที่� งในเช�ง

พื่� นที่��แลุ่ะในเช�งขนาดของโครงการ จากข.อมิ�ลุ่ในช�วงป; พื่.ศ. 2544 -

2553 น� น การส�งเสร�มิการลุ่งที่&นมิ�ลุ่�กษีณีะด�งน� 1.1 ส�ดส�วนเง�นลุ่งที่&นกระจ&กต�วในเช้�งพื่�.น้ท��ส�งมิาก กลุ่�าวค�อ 60%

ของมิ�ลุ่ค�าเง�นลุ่งที่&นที่� งหมิดที่��ได.ร�บัการส�งเสร�มิการลุ่งที่&นอย��ในเขตพื่� นที่�� 5 จ�งหว�ด ได.แก� ระยอง ชลุ่บั&ร� พื่ระนครศร�อย&ธยา ฉะเช�งเที่รา แลุ่ะปที่&มิธาน�

1.2 ส�ดส�วนเง�นลุ่งที่&นกระจ&กต�วในเช้�งขน้าดของโครงการส�งมิาก กลุ่�าวค�อ 65% ของมิ�ลุ่ค�าเง�นลุ่งที่&นที่� งหมิดที่��ส�าน�กงานคณีะ

7

Page 13: การปฏิรูประบบภาษีเพื่อสังคมไทยเสมอหน้า (ฉบับย่อ)

กรรมิการส�งเสร�มิการลุ่งที่&นให.การส�งเสร�มิเป,นการให.ก�บัโครงการที่��มิ�ขนาดการลุ่งที่&นมิากกว�า 1,000 ลุ่.านบัาที่

2. ประเภูที่ก�จการที่��ให.การส�งเสร�มิ (Positive List) มิ�การขยายต�วอย�างต�อเน��อง แลุ่ะมิ�ความิกว.างขวางมิากโดยขยายต�วจาก 85

ประเภูที่ก�จการในป; พื่.ศ. 2523 มิาเป,น 243 ประเภูที่ในป:จจ&บั�น1 ซึ่3�งน�าก�งขาว�า ประเภทก�จการจ+าน้วน้มากเหล)าน้�.สัอดคล�องก�บย#ทธิศัาสัตร!การพื่�ฒน้าประเทศัอย)างไร เหต#ใดร�ฐบาลจ,งต�องให�การสั)งเสัร�มก�จการเหล)าน้�. แลุ่.วผลุ่�กภูาระไปย�งก�จการอ��นๆ ที่��ไมิ�ได.ร�บัการส�งเสร�มิการลุ่งที่&น (ด�ตารางที่�� 2) ด�งเช�นที่�� ดร.อรรชกา ส�บั&ญเร�อง เลุ่ขาธ�การส�าน�กงานคณีะกรรมิการส�งเสร�มิการลุ่งที่&น เคยระบั&ว�า ส�ที่ธ�ประโยชน$ที่างภูาษี�เง�นได.น�ต�บั&คคลุ่“ ... ที่��ป:จจ&บั�น [BOI] จะให.ส�ที่ธ�ประโยชน$ด�งกลุ่�าวเก�อบท#กประเภทอ#ตสัาหกรรม ยกเว.นก�จการคอลุ่ลุ่$เซึ่6นเตอร$ ส�าน�กงานสน�บัสน&นการค.าการลุ่งที่&น บัางก�จการจะได.ร�บัส�ที่ธ�ประโยชน$ยกเว.นภูาษี�เง�นได.น�ต�บั&คคลุ่เป,นเวลุ่า 8 ป; ไมิ�จ�าก�ดเขต บัางก�จการจะได.ยกเว.นภูาษี�เง�นได.น�ต�บั&คคลุ่ 8 ป;บัวกอ�ก 5 ป;ในการลุ่ดหย�อนภูาษี� 50%”2 (ฐานเศรษีฐก�จ 4 - 7 ธ�นวาคมิ 2554)

1 นอกจากน� ในอด�ตเคยมิ�บั�ญช�ประเภูที่ก�จการที่��งดให.การส�งเสร�มิการลุ่งที่&น (Negative List) แต�ได.ถ้�กยกเลุ่�กไปในช�วงประมิาณีป; พื่.ศ. 25352 ส�ที่ธ�ประโยชน$ในกรณี�ของไที่ยถ้�อว�าค�อนข.างส�ง (โดยเฉพื่าะอย�างย��งเมิ��อพื่�จารณีาว�า ประเที่ศไที่ยมิ�โครงสร.างพื่� นฐานที่��ด�กว�าหลุ่ายประเที่ศในอาเซึ่�ยน) เช�น ในกรณี�ของพื่มิ�าน� น ร�ฐบัาลุ่พื่มิ�าได.ออกกฎหมิายเขตเศรษีฐก�จพื่�เศษีที่วาย เมิ��อว�นที่�� 27 มิกราคมิ 2554 โดยก�าหนดให.โครงการที่��ต� งอย��ในเขตน� ได.ร�บัส�ที่ธ� ด�งน� (ย&ที่ธศ�กด�= คณีาสว�สด�= 2555: 24)

- ยกเว.นภูาษี�เง�นได.น�ต�บั&คคลุ่ 5 ป4แรก น�บัจากเร��มิมิ�รายได. สั+าหร�บรายได�จากการสั)งออก

- ลุ่ดหย�อนภูาษี�เง�นได.น�ต�บั&คคลุ่ก3�งหน3�ง 5 ป; (ค�อ ระหว�างป;ที่�� 6 - 10)

- ลุ่ดหย�อนภูาษี�เง�นได.น�ต�บั&คคลุ่ก3�งหน3�งอ�ก 5 ป; ในช�วงป;ที่�� 11 - 15 หากน�าผลุ่ก�าไรที่��ได.จากโครงการที่��ได.ร�บัการส�งเสร�มิการลุ่งที่&น มิาลุ่งที่&นเพื่��มิเต�มิในโครงการ

8

Page 14: การปฏิรูประบบภาษีเพื่อสังคมไทยเสมอหน้า (ฉบับย่อ)

ตารางท�� 2: ต�วอย)างของประเภทก�จการท��ให�การสั)งเสัร�ม

ล+าด�บท�� ประเภทก�จการท��ให�การสั)งเสัร�ม1. ก�จการผลุ่�ตยางร�ดของ2. ก�จการผลุ่�ตถ้&งเที่.า3. ก�จการผลุ่�ตสกร�4. ก�จการผลุ่�ตที่��กรองบั&หร�� (Cigarette Filter Pipe)5. ก�จการผลุ่�ตผ.าอ.อมิส�าเร6จร�ป6. ก�จการผลุ่�ตใบัเลุ่��อย7. ก�จการผลุ่�ตเย��อกระดาษีจากเศษีกระดาษี8. ก�จการผลุ่�ตขนมิขบัเค� ยว9. ก�จการผลุ่�ตกลุ่�องกระดาษีพื่�มิพื่$ลุ่วดลุ่าย

10. ก�จการผลุ่�ตฝาขวดพื่ลุ่าสต�ก11. ก�จการส��งพื่�มิพื่$ เช�น ฉลุ่าก แลุ่ะสต�Bกเกอร$ ส�าหร�บัต�ดบัน

บัรรจ&ภู�ณีฑ์$ต�างๆ เป,นต.น12. ก�จการผลุ่�ตผ.าปDดจมิ�กอนามิ�ย13. ก�จการผลุ่�ตพื่รมิ14. ก�จการผลุ่�ตเส� อก�นฝนพื่ลุ่าสต�ก15. ก�จการผลุ่�ตห�วปากกาลุ่�กลุ่��น (Ball Point Pen Tips)16. ก�จการผลุ่�ตเช�งเที่�ยนจากไมิ. (Candle Holder)17. ก�จการผลุ่�ตสลุ่�กเกลุ่�ยว (Bolt)18. ก�จการผลุ่�ตถ้.วยกระดาษี19. ก�จการผลุ่�ตลุ่�กเบัสบัอลุ่20. ก�จการผลุ่�ตช&ดประต� ช&ดหน.าต�าง ช&ดมิ&.งลุ่วด21. ก�จการตะขอเก��ยวเบั6ด (Hook)

ที่��มิา: ส�าน�กงานคณีะกรรมิการส�งเสร�มิการลุ่งที่&น

3. การให.ส�ที่ธ�ประโยชน$ที่างภูาษี�เพื่��อส�งเสร�มิการลุ่งที่&นมิ�ได.มิ�การประเมิ�นความิค&.มิค�าว�า ผลประโยช้น้!ท��ประเทศัได�ร�บค#�มก�บต�น้ท#น้ท��ประเทศัต�องเสั�ยไปจากการให�สั�ทธิ�ประโยช้น้!ทางภาษี�เพื่��อสั)งเสัร�มการลงท#น้หร�อไม) ซึ่3�งการให.ส�ที่ธ�ประโยชน$ที่างภูาษี�เพื่��อส�งเสร�มิการลุ่งที่&นที่�าให.ร�ฐบัาลุ่ต.องส�ญเส�ยรายได.ไปอย�างมิหาศาลุ่ เช�น ในป;งบัประมิาณี

9

Page 15: การปฏิรูประบบภาษีเพื่อสังคมไทยเสมอหน้า (ฉบับย่อ)

พื่.ศ. 2553 ร�ฐบัาลุ่ไที่ยต.องส�ญเส�ยรายได.ไปเป,นจ�านวนกว�า 2 แสนลุ่.านบัาที่ (ด�ร�ปที่�� 1) การส�งเสร�มิการลุ่งที่&นโดยไมิ�มิ�การประเมิ�นความิค&.มิค�าย�อมิเอ� อประโยชน$ต�อกลุ่&�มิที่&นขนาดใหญ� แลุ่ะเที่�าก�บัเป,นการผลุ่�กภูาระภูาษี�ไปย�งก�จการที่��วไปที่��ไมิ�ได.ร�บัการส�งเสร�มิการลุ่งที่&น (ซึ่3�งมิ�กเป,นว�สาหก�จขนาดกลุ่างแลุ่ะขนาดเลุ่6ก)

ร�ปท�� 1: ผลประโยช้น้!และต�น้ท#น้ใน้การให�สั�ทธิ�ประโยช้น้!ทางภาษี�เพื่��อสั)งเสัร�มการลงท#น้

อ�นที่��จร�งแลุ่.ว การสั)งเสัร�มการลงท#น้“ ” แลุ่ะ การก�ดก�น้การลงท#น้ “ ”

เป,นเหร�ยญสองด.านของเร��องเด�ยวก�น น��นค�อ มิ�ลุ่�กษีณีะเป,นระบับัการให.ส�ที่ธ�ประโยชน$ที่��เลุ่�อกปฏ�บั�ต� (Discriminatory Incentives-based

System) ซึ่3�งอาจอ&ปมิาได.ด�งระด�บัน� าในช�วงที่��เก�ดอ&ที่กภู�ยคร� งใหญ�ในกร&งเที่พื่มิหานครเมิ��อปลุ่ายป; พื่.ศ. 2554 (ซึ่3�งมิ�การน�า Big Bags มิาใช.ก�นน� า) ระหว�างกรณี�ที่��ไมิ�มิ� Big Bags ก� นน� าก�บักรณี�ที่��มิ� Big Bags ก� นน� า โดยเปร�ยบัเที่�ยบัก�บัอ�ตราภูาษี�เง�นได.น�ต�บั&คคลุ่ต� งแต�ป; พื่.ศ. 2556

เป,นต.นไป ซึ่3�งจะมิ�อ�ตราอย��ที่�� 20%3 (ด�ร�ปที่�� 2)

3 เป,นการค�านวณีจากข.อสมิมิต�ว�า เพื่��อให.มิ�ร�ฐบัาลุ่มิ�รายได.ภูาษี�เที่�าก�น ร�ฐบัาลุ่จะต.องจ�ดเก6บัภูาษี�เง�นได.น�ต�บั&คคลุ่ในอ�ตราเที่�าใด ระหว�างกรณี�ที่��ไมิ�มิ�การส�งเสร�มิการลุ่งที่&น ก�บักรณี�ที่��มิ�การส�งเสร�มิการลุ่งที่&น

10

Page 16: การปฏิรูประบบภาษีเพื่อสังคมไทยเสมอหน้า (ฉบับย่อ)

1) กรณ�ท��ไม)ม�การสั)งเสัร�มการลงท#น้: อ�ตราภูาษี�เง�นได.น�ต�บั&คคลุ่ที่��ควรจะเป,นค�อ 15% โดยผ�.ประกอบัการ ที่&กราย ร�บั“ ”

ภูาระภูาษี�เที่�าเที่�ยมิก�น ไมิ�เลุ่�อกปฏ�บั�ต� (เปร�ยบัเหมิ�อนระด�บัน� าส�งเที่�าเที่�ยมิก�นที่&กพื่� นที่��)

2) กรณ�ท��ม�การสั)งเสัร�มการลงท#น้: ที่�าให.ผ�.ประกอบัการกลุ่&�มิหน3�งไมิ�ต.องเส�ยภูาษี�เง�นได.น�ต�บั&คคลุ่เลุ่ย (เปร�ยบัเหมิ�อนก�บัไมิ�ถ้�กน� าที่�วมิเลุ่ย) ในขณีะที่��ผ�.ประกอบัการส�วนที่��เหลุ่�ออ�กประมิาณี 3.7 แสนก�จการ กลุ่�บัต.องช�าระภูาษี�เง�นได.น�ต�บั&คคลุ่ในอ�ตรา 20% (เปร�ยบัเหมิ�อนก�บัถ้�กน� าที่�วมิส�ง เพื่ราะอย��ภูายนอก Big Bags) ที่� งน� สภูาพื่ป:ญหาที่��เก�ดข3 น ค�อ ย��งเวลาผ)าน้ไป ย��งม�การเพื่��มประเภทก�จการมากข,.น้เร��อยๆ (เปร�ยบเหม�อน้ก�บการขยายวงพื่�.น้ท��ท��อย�)ภายใน้ Big Bags ให�กว�างข,.น้) ที่�าให.ผ�.ประกอบัการที่��ไมิ�ได.ร�บัการส�งเสร�มิการลุ่งที่&นต.องส�ญเส�ยความิสามิารถ้ในการแข�งข�น เพื่ราะต.องแบักร�บัภูาระภูาษี�เง�นได.น�ต�บั&คคลุ่แที่นผ�.ประกอบัการที่��ได.ร�บัการส�งเสร�มิการลุ่งที่&นโดยไมิ�เป,นธรรมิ (เปร�ยบัเหมิ�อนก�บัถ้�กน� าที่�วมิข�งส�ง แลุ่ะยาวนาน) ที่� งๆ ที่��ผ�.ประกอบัการที่��ได.ร�บัการส�งเสร�มิการลุ่งที่&นก6จ�าเป,นต.องใช.ประโยชน$จากบัร�การสาธารณีะแลุ่ะโครงสร.างพื่� นฐานที่��ร �ฐบัาลุ่จ�ดหาให. แต�ผ�.ประกอบัการกลุ่&�มิน� กลุ่�บัไมิ�ต.องร�วมิร�บัภูาระภูาษี�ใดๆ เลุ่ย ร�ฐบัาลุ่จ3งต.องห�นไปจ�ดเก6บัรายได.จากก�จการประเภูที่อ��นๆ แลุ่ะประชาชนกลุ่&�มิอ��นๆ แที่น เพื่��อน�ารายได.มิาจ�ดบัร�การสาธารณีะแลุ่ะลุ่งที่&นในโครงสร.างพื่� นฐานของประเที่ศ

ร�ปท�� 2: แสัดงอ�ตราภาษี�เง�น้ได�น้�ต�บ#คคลระหว)างกรณ�ท��ไม)ม�การสั)งเสัร�มการลงท#น้

ก�บกรณ�ท��ม�การสั)งเสัร�มการลงท#น้

11

Page 17: การปฏิรูประบบภาษีเพื่อสังคมไทยเสมอหน้า (ฉบับย่อ)

ค�าถ้ามิที่��เก�ดข3 น ค�อ ในเช�งค�าเส�ยโอกาสน� น ถ้.าร�ฐบัาลุ่ไมิ�ต.องส�ญเส�ยรายได.จากการส�งเสร�มิการลุ่งที่&นแลุ่.ว ร�ฐบัาลุ่สามิารถ้น�าเง�นจ�านวนด�งกลุ่�าวไปใช.พื่�ฒนาประเที่ศได.ในที่างเลุ่�อกต�างๆ อะไรบั.าง (ด�ร�ปที่�� 3) ผ�.ว�จ�ยขอยกต�วอย�างว�า ในป; พื่.ศ. 2553 ร�ฐบัาลุ่ไที่ยสามิารถ้เก6บัรายได.จากภูาษี�เง�นได.บั&คคลุ่ธรรมิดาได.เป,นจ�านวนประมิาณี 2 แสนลุ่.านบัาที่ ซึ่3�งใกลุ่.เค�ยงก�บัรายได.จากภูาษี�ที่��ส�ญเส�ยไป (Revenue Forgone) อ�นเน��องจากการให.การส�งเสร�มิการลุ่งที่&น ส��งน� ย�อมิส��อว�า ร�ฐบาลก+าล�งจ�ดเก:บภาษี�เง�น้ได�บ#คคลธิรรมดาจากคน้ไทยท�.งประเทศั ซึ่,�งม�กเก:บมาจากเง�น้เด�อน้และค)าจ�าง อ�น้เป7น้ค)าตอบแทน้แรงงาน้ (Wage หร�อ Earned Income) แต)ร�ฐบาลกล�บน้+ารายได�ด�งกล)าวไปมอบให�แก)กล#)มท#น้ขน้าดใหญ)ท��ได�ร�บสั�ทธิ�ประโยช้น้!ใน้การยกเว�น้ภาษี� ลุ่�กษีณีะเช�นน� ย�อมิเป,นการซึ่� าเต�มิช�องว�างระหว�างรายได.ให.กว.างข3 น

12

Page 18: การปฏิรูประบบภาษีเพื่อสังคมไทยเสมอหน้า (ฉบับย่อ)

ร�ปท�� 3: ทางเล�อกต)างๆ ใน้การน้+า Revenue Forgone จากการสั)งเสัร�มการลงท#น้ไปใช้�

ที่��มิา: ค�านวณีโดยผ�.ว�จ�ย

งานว�จ�ยลุ่�าส&ดเร��อง “Tax Policy Review” ซึ่3�ง World Bank ได.จ�ดที่�าข3 นแลุ่ะเสนอต�อกระที่รวงการคลุ่�งของไที่ย เมิ��อเด�อนก�นยายน พื่.ศ.

2554 ซึ่3�งค.นพื่บัว�า การยกเว.นภูาษี�เง�นได.น�ต�บั&คคลุ่ได.ถ้�กยกเลุ่�กไปหมิดแลุ่.วในประเที่ศพื่�ฒนาแลุ่.ว ส�วนประเที่ศก�าลุ่�งพื่�ฒนาก�าลุ่�งที่ยอยยกเลุ่�กมิาตรการด�งกลุ่�าว นอกจากน� การให.ส�ที่ธ�ประโยชน$ที่างภูาษี�เพื่��อส�งเสร�มิการลุ่งที่&นแที่บัไมิ�มิ�ประส�ที่ธ�ผลุ่เลุ่ยในการจ�งใจน�กลุ่งที่&นให.เข.ามิาลุ่งที่&นในประเที่ศ อ�นที่��จร�งแลุ่.วป:จจ�ยที่��ส�าค�ญที่��ส&ดในการด3งด�ดน�กลุ่งที่&นมิ�ใช�ส�ที่ธ�ประโยชน$ที่างภูาษี�ฯ หากแต�เป,นป:จจ�ยอ��นๆ (ค�อ เสถ้�ยรภูาพื่ที่างเศรษีฐก�จแลุ่ะการเมิ�อง Infrastructure ที่��ด�แลุ่ะเพื่�ยงพื่อ ที่ร�พื่ยากรมิน&ษีย$ที่��มิ�ค&ณีภูาพื่ แลุ่ะความิอ&ดมิสมิบั�รณี$ของที่ร�พื่ยากรธรรมิชาต�) ขณีะเด�ยวก�น World Bank ย�งพื่บัว�า มิ�ความิส�มิพื่�นธ$ในลุ่�กษีณีะได.อย�าง-เส�ยอย�าง (Trade-off) ระหว�างการให�สั�ทธิ�ประโยช้น้!ทางภาษี�เพื่��อสั)งเสัร�มการลงท#น้ ก�บัการไม)ให�สั�ทธิ�ประโยช้น้!ทางภาษี�ฯ แล�วน้+ารายได�ท��กล�บค�น้มา (รายได�ท��ไม)ต�องใช้�ไปเพื่��อสั)งเสัร�มการลงท#น้) ไปใช้�ใน้การพื่�ฒน้า Infrastructure เพื่��อด,งด�ดน้�กลงท#น้แทน้ (World Bank 2011)

13

Page 19: การปฏิรูประบบภาษีเพื่อสังคมไทยเสมอหน้า (ฉบับย่อ)

ในที่างว�ชาการแลุ่.ว งานว�จ�ยจ�านวนมิากลุ่.วนแต�ช� ว�า การให.ส�ที่ธ�ประโยชน$ที่างภูาษี�เพื่��อส�งเสร�มิการลุ่งที่&นมิ�ประส�ที่ธ�ผลุ่น.อยมิากในการด3งด�ดการลุ่งที่&นเข.ามิาย�งประเที่ศ ในที่�านองเด�ยวก�นผ�.ที่รงค&ณีว&ฒ�จ�านวนมิากลุ่.วนแต�ต� งข.อส�งเกตเก��ยวก�บัร�ปแบับัการให.ส�ที่ธ�ประโยชน$ที่างภูาษี�เพื่��อส�งเสร�มิการลุ่งที่&นในป:จจ&บั�น (ด�ตารางที่�� 3)

14

Page 20: การปฏิรูประบบภาษีเพื่อสังคมไทยเสมอหน้า (ฉบับย่อ)

ตารางท�� 3: ความเห:น้ของผ��ทรงค#ณว#ฒ�ต)อการให�สั�ทธิ�ประโยช้น้!ทางภาษี�เพื่��อสั)งเสัร�มการลงท#น้

ผ��ทรงค#ณว#ฒ� ความเห:น้นายสมิพื่งษี$ วนาภูา อด�ตเลุ่ขาธ�การส�าน�กงานคณีะกรรมิการส�งเสร�มิการลุ่งที่&น

“กลุ่ไกที่างภูาษี�ซึ่3�งเป,นส�ที่ธ�ประโยชน$ที่�� BOI ช�กจ�งการลุ่งที่&นเข.ามิาน� นเป,นเพื่�ยงเคร��องมิ�อต�วหน3�ง แต�เราอย�าไปต�ดก�บัด�กน� เพื่ราะกลุ่ไกโลุ่กาภู�ว�ตน$มิ�นเก�ดข3 นที่��วโลุ่ก ด�งน� นมิาตรการที่างภูาษี�จะหายไป ” (ฐานเศรษีฐก�จ 4 - 7 ธ�นวาคมิ 2554)

นายพื่�ช�ย นร�พื่ที่ะพื่�นธ&$ อด�ตร�ฐมินตร�ว�าการกระที่รวงพื่ลุ่�งงาน

“ในฐานะที่��เคยด�ารงต�าแหน�งที่��ปร3กษีา BOI อยากให.มิ�การปร�บัปร&งว�ธ�ค�ดแลุ่ะว�ธ�ปฏ�บั�ต�ของการส�งเสร�มิการลุ่งที่&นในประเที่ศไที่ยอย�างจร�งจ�ง... ...เน��องจากในธ&รก�จที่��ได.ร�บัการส�งเสร�มิการลุ่งที่&นน� น ร�ฐจะต.องเส�ยประโยชน$มิากมิาย โดยคาดหว�งว�าจะได.ร�บัจากการลุ่งที่&นเหลุ่�าน� ค�อ การจ.างงาน แลุ่ะการพื่�ฒนาแรงงานการถ้�ายที่อดเที่คโนโลุ่ย� การใช.ที่ร�พื่ยากรในประเที่ศเพื่��อให.เก�ดประโยชน$ส�งส&ด โดยคาดหว�งว�าหลุ่�งจากที่��หมิดระยะการส�งเสร�มิแลุ่.ว ประเที่ศจะได.ร�บัภูาษี�อากรอย�างเต6มิเมิ6ดเต6มิหน�วยจากธ&รก�จที่��ส�งเสร�มิน� น แลุ่ะคาดหว�งว�าจะเก�ดอ&ตสาหกรรมิต�อเน��องที่��จะเก�ดข3 นก�บัธ&รก�จน� นเพื่��มิข3 นในประเที่ศ แลุ่ะจะเป,นธ&รก�จที่��มิ�เจ.าของเป,นคนไที่ยในธ&รก�จต�อเน��องน� น

ความิจร�งที่��ปรากฏ ค�อ จากการที่��ถ้�กกดด�นให.เห6นว�า ความิส�าเร6จในการลุ่งที่&นของประเที่ศข3 นอย��ก�บัจ�านวนเง�นลุ่งที่&นที่�� BOI

อน&มิ�ต�ในแต�ลุ่ะป; ที่�าให.มิ�การอน&มิ�ต�การส�งเสร�มิการลุ่งที่&นอย�างหลุ่ะหลุ่วมิโดยไมิ�ค�าน3งถ้3งประโยชน$แก�ชาต�อย�างแที่.จร�ง แลุ่ะหลุ่�กเกณีฑ์$การอน&มิ�ต�ก6ที่�าให.อน&มิ�ต�ก�นอย�างง�ายๆ โดยไมิ�ได.ค�าน3งถ้3งผลุ่ประโยชน$ที่��ประเที่ศจะได.ร�บัจากการส�งเสร�มิการลุ่งที่&นในธ&รก�จน� นๆ ตามิว�ตถ้&ประสงค$ของการส�งเสร�มิการลุ่งที่&น ” (โพื่สต$ ที่�เดย$ 9 ต&ลุ่าคมิ 2552)

ดร.ประสาร ไตรร�ตน$-วรก&ลุ่ ผ�.ว�าการธนาคารแห�ง

“ค�อนข.างเห6นด.วยก�บัการยกเลุ่�กส�ที่ธ�ประโยชน$ด.านภูาษี�เง�นได.น�ต�บั&คคลุ่ส�าหร�บัก�จการที่��ได.ร�บัการส�งเสร�มิการลุ่งที่&นจาก BOI ที่ดแที่นการลุ่ดภูาษี�เง�นได.น�ต�บั&คคลุ่ที่��ร�ฐบัาลุ่เตร�ยมิจะปร�บัลุ่ดเหลุ่�อ 23% ในป; 2555” (มิต�ชน 20 กรกฎาคมิ 2554)

15

Page 21: การปฏิรูประบบภาษีเพื่อสังคมไทยเสมอหน้า (ฉบับย่อ)

ผ��ทรงค#ณว#ฒ� ความเห:น้ประเที่ศไที่ยดร.ที่นง พื่�ที่ยะ อด�ตร�ฐมินตร�ว�าการกระที่รวงการคลุ่�ง

“การส�งเสร�มิการลุ่งที่&น เมิ��อร�ฐบัาลุ่ลุ่ดภูาษี�น�ต�บั&คคลุ่ลุ่งมิาใกลุ่.เค�ยงส�งคโปร$ มิาเลุ่เซึ่�ย การส�งเสร�มิการลุ่งที่&นต.องเปลุ่��ยนร�ปแบับัไปแลุ่.ว โครงการการส�งเสร�มิการลุ่งที่&นแบับัใหมิ�ๆ ไมิ�ใช�เร��องภูาษี�อ�กต�อไป แต�ที่�าอย�างไรให.ธ&รก�จมิ�ก�าไรต�างหาก เมิ��อเขามิ�ก�าไร เขาพื่ร.อมิจะจ�ายภูาษี� 15-20% ฉะน� น การส�งเสร�มิการลุ่งที่&นมิ�นต.องเปลุ่��ยนร�ปแบับั โดยการสร.างโครงสร.างพื่� นฐานเพื่��อลุ่ดต.นที่&นโลุ่จ�สต�กส$ เพื่��อส�งเสร�มิ R&D” (กลุ่�าวในการส�มิมินาห�วข.อ “Thailand at the Crossroads: อนาคตไที่ย เราเลุ่�อกได. ว�นที่�� … ” 31 ส�งหาคมิ)

“ระบับัโครงสร.างภูาษี�ที่��ด�จะต.องมิาที่ดแที่นบัที่บัาที่หน.าที่��ของ BOI ในอนาคต เน��องจากผลุ่ตอบัแที่นที่างด.านเศรษีฐก�จจากการลุ่งที่&นของต�างประเที่ศที่��ได.ร�บัการส�งเสร�มิการลุ่งที่&นน� นน.อยมิาก เพื่ราะส�วนใหญ�รายได.หร�อก�าไรจะถ้�กส�งกลุ่�บัไปย�งประเที่ศแมิ�ของน�กลุ่งที่&นที่� งหมิด เมิ��อครบัก�าหนด 8 ป;ตามิเง��อนไขการลุ่งที่&นก6จะไมิ�มิ�เมิ6ดเง�นเหลุ่�ออย��ในระบับัเศรษีฐก�จของไที่ย หร�อสร.างความิมิ��งค��งให.คนในประเที่ศแต�อย�างใด ” (ข�าวห&.น 19 ต&ลุ่าคมิ 2548)

ดร.น�พื่นธ$ พื่�วพื่งศกร ประธานสถ้าบั�น สถ้าบั�นว�จ�ยพื่��อการพื่�ฒนาประเที่ศไที่ย

“ภูาษี�น�ต�บั&คคลุ่ควรจะปร�บัลุ่ดลุ่ง แต�ต.องยกเลุ่�กมิาตรการภูาษี�ส�งเสร�มิการลุ่งที่&น (BOI)” (โพื่สต$ ที่�เดย$ 25 ก&มิภูาพื่�นธ$ 2554)

นายด&ส�ต นนที่ะนาคร อด�ตประธานสภูาหอการค.าแห�งประเที่ศไที่ย

“BOI ควรมิาด�ว�า ก�จการใดที่��ควรส�งเสร�มิให.เก�ดการลุ่งที่&นในไที่ยต�อ แลุ่ะก�จการใดไมิ�จ�าเป,นต.องส�งเสร�มิการลุ่งที่&นแลุ่.ว แลุ่ะก�จการที่��ไมิ�จ�าเป,นต.องส�งเสร�มิก6ยกเลุ่�ก จะที่�าให.ร�ฐบัาลุ่มิ�รายได.จากภูาษี�มิาชดเชยก�บัการลุ่ดภูาษี�เง�นได.น�ต�บั&คคลุ่ ” (กร&งเที่พื่ธ&รก�จ 4 ส�งหาคมิ 2554)

นายก�ต�พื่งศ$อ&รพื่�พื่�ฒนพื่งศ$

“ควรจะมิ�การเก6บัภูาษี�น�ต�บั&คคลุ่ในอ�ตราเด�ยวก�นที่� งส� น หากร�ฐบัาลุ่มิ�นโยบัายที่��จะให.ก�จการใดได.ร�บัการส�งเสร�มิธ&รก�จที่��มิ�

16

Page 22: การปฏิรูประบบภาษีเพื่อสังคมไทยเสมอหน้า (ฉบับย่อ)

ผ��ทรงค#ณว#ฒ� ความเห:น้ประธานกรรมิการ บัร�ษี�ที่ เบัเคอร$ แอนด$ แมิ6คเค6นซึ่��

ความิส�าค�ญเป,นส�วนๆ ก6ให.อ�ตราภูาษี�เป,นพื่�เศษี หร�อมิ�ส�ที่ธ�ประโยชน$มิากกว�า ที่� งน� อาจพื่�จารณีายกเลุ่�กส�ที่ธ�ประโยชน$ภูาษี� BOI เป,นการที่��วไปได. ” (การเง�นธนาคาร เมิษีายน 2554)

เกษีมิส�นต$ ว�ระก&ลุ่อด�ตผ�.ช�วยเลุ่ขาน&การร�ฐมินตร�ว�าการกระที่รวงการคลุ่�ง

“เมิ��อลุ่ดอ�ตราภูาษี� [เง�นได.น�ต�บั&คคลุ่] ไปแลุ่.วแรงด3งด�ดด.านภูาษี�ก6ลุ่ดลุ่ง แลุ่.ว BOI จะที่�าย�งไง ไที่ยเราพื่ร.อมิหร�อย�งที่��จะปฏ�ร�ปแนวที่างการส�งเสร�มิการลุ่งที่&นไปส��การใช.เคร��องมิ�อการส�งเสร�มิที่��ไมิ�ใช�ส�ที่ธ�ประโยชน$ที่างภูาษี�อากรแลุ่ะส�งเสร�มิการลุ่งที่&นแบับัเฉพื่าะเจาะจงอ&ตสาหกรรมิให.มิากกว�าน� หร�อไมิ� ซึ่3�งที่ราบัว�าหลุ่ายประเที่ศที่��ต�างชาต�น�ยมิไปลุ่งที่&นหร�อไปจ�ดต� งเป,นส�าน�กงานภู�มิ�ภูาค เขาใช.มิาตรการส�งเสร�มิการลุ่งที่&นแบับัไมิ�ใช�ส�ที่ธ�ประโยชน$ที่างภูาษี�ก�นอย��แลุ่ะได.ผลุ่ด�เส�ยด.วย ” (โพื่สต$ ที่�เดย$ 21

พื่ฤษีภูาคมิ 2555)

ศ.ดร.อ�มิมิาร$ สยามิวาลุ่า

“BOI น�าจะถ้3งเวลุ่าปDดต�วเองได.แลุ่.ว แลุ่ะร�ฐบัาลุ่ห�นมิาใช.แนวที่างลุ่ดภูาษี�น�ต�บั&คคลุ่เพื่��อด3งต�างประเที่ศเข.ามิาลุ่งที่&น พื่ร.อมิๆ ก�บัการปฏ�ร�ปโครงสร.างภูาษี� เช�น ภูาษี�ที่ร�พื่ย$ส�น... ...การย&บัส�าน�กงาน BOI ค�อ ความิพื่ยายามิในการต�ดส�ที่ธ�คนรวย ขณีะเด�ยวก�นการปฏ�ร�ปภูาษี�ที่ร�พื่ย$ส�น ค�อการกระจายรายได.ที่��ช�วยคนจน ซึ่3�งจะที่�าให.เก�ดความิเป,นธรรมิของส�งคมิมิากข3 น ” (กร&งเที่พื่ธ&รก�จ 16 ต&ลุ่าคมิ 2549)

ลุ่มิ เปลุ่��ยนที่�ศ “ระบับัภูาษี� 0% ของ BOI เป,นภูาษี�ที่��ไมิ�เป,นธรรมิต�อส�งคมิ ไมิ�เป,นธรรมิต�อการแข�งข�นของบัร�ษี�ที่คนไที่ยที่��ไมิ�ได. BOI บัร�ษี�ที่ที่��ไมิ�ต.องเส�ยภูาษี�เลุ่ย ก�บับัร�ษี�ที่ที่��ต.องเส�ยภูาษี�ย&�บัย��บั ก�าไรส&ที่ธ�ย�งต.องเส�ยภูาษี�อ�ก 30% ที่�าให.บัร�ษี�ที่ที่��ไมิ�ได.ร�บัการส�งเสร�มิ ซึ่3�งมิ�มิากกว�าไมิ�ร� .ก��เที่�า เส�ยเปร�ยบั แลุ่ะส�.ไมิ�ได. ” (ไที่ยร�ฐ 17 ธ�นวาคมิ 2553)

ที่�มิข�าวการเง�น หน�งส�อพื่�มิพื่$โพื่สต$ ที่�เดย$

“ผ�.ประกอบัการรายใหญ�ย�งได.ส�ที่ธ�ภูาษี�จากคณีะกรรมิการส�งเสร�มิการลุ่งที่&น (BOI) ไมิ�ต.องจ�ายภูาษี�ก�าไร 8 ป;แรก ซึ่3�งร�ฐบัาลุ่ประกาศว�าจะลุ่ดส�ที่ธ�ประโยชน$ส�วนน� ลุ่ง แต�ปรากฏว�นน� ภูาษี�น�ต�บั&คคลุ่ลุ่ดไปแลุ่.ว แต�ส�ที่ธ� BOI ย�งอย��เหมิ�อนเด�มิ ที่�าให.ผ�.ประกอบัการรายใหญ�ได.เปร�ยบั SMEs มิากข3 นไปอ�ก ” (โพื่สต$ ที่�เดย$ 4 มิกราคมิ 2555)

17

Page 23: การปฏิรูประบบภาษีเพื่อสังคมไทยเสมอหน้า (ฉบับย่อ)

ผ��ทรงค#ณว#ฒ� ความเห:น้รศ.ดร.นวลุ่น.อย ตร�ร�ตน$

“มิ�งานว�จ�ยเยอะแยะในต�างประเที่ศที่��ศ3กษีาพื่บัว�า เร��องการไปยกเว.นภูาษี�เง�นได.น�ต�บั&คคลุ่เพื่��อส�งเสร�มิการลุ่งที่&นไมิ�ใช�เป,นต�วเลุ่�อกของน�กลุ่งที่&นต�างประเที่ศ น�กลุ่งที่&นต�างประเที่ศน� นเวลุ่าที่��มิาลุ่งที่&น ป:จจ�ยอ��นๆ ส�าค�ญกว�า น��นค�อ BOI เหมิ�อนเป,นเพื่�ยงของแถ้มิแต�ไมิ�ใช�ป:จจ�ยส�าค�ญในการลุ่งที่&น แต�ประเที่ศใน ASEAN ไปใช.โมิเดลุ่เด�ยวก�น แข�งก�นเพื่ราะค�ดว�าเราจะได.มิากกว�าประเที่ศเพื่��อนบั.าน ถ้.าประเที่ศ ASEAN ร�วมิมิ�อก�น ก6จะที่�าให.ภูาพื่น� หายออกไปได. เพื่ราะเร��อง BOI เป,นการเอาเปร�ยบัก�จการเลุ่6กๆ ซึ่3�งยากลุ่�าบัากอย��แลุ่.ว ก�จการใหญ�ๆ เอาเปร�ยบัก�จการเลุ่6กๆ อ�นน� ว�าก�นตรงไปตรงมิา ” (กลุ่�าวในงานส�มิมินาห�วข.อ ส��“

ส�งคมิไที่ยเสมิอหน.า การศ3กษีาโครงสร.างความิมิ��งค��งแลุ่ะโครงสร.างอ�านาจเพื่��อการปฏ�ร�ป เมิ��อว�นที่�� ” 16 ส�งหาคมิ 2555)

จากความิเห6นข.างต.น อาจกลุ่�าวโดยสร&ปได.ว�า ร�ฐบัาลุ่ไที่ยควรพื่�จารณีาที่บัที่วนระบับัการส�งเสร�มิการลุ่งที่&น โดยเปลุ่��ยนจากระบับัที่��มิ�ความิซึ่�บัซึ่.อน แลุ่ะการให.ส�ที่ธ�พื่�เศษีที่างภูาษี�ต�างๆ ซึ่3�งประโยชน$มิ�กตกอย��ก�บัก�จการจ�านวนน.อยที่��เป,นกลุ่&�มิที่&นขนาดใหญ� แลุ่.วมิ&�งส��ระบับัภูาษี�ที่��เอ� อประโยชน$ต�อที่&กก�จการ (ด�ร�ปที่�� 4) โดยย3ดหลุ่�กที่��ว�า มิาตรการภูาษี�ที่��ด�ควรมิ�ลุ่�กษีณีะที่��เป,นกลุ่าง ไมิ�เลุ่�อกปฏ�บั�ต� ไมิ�ผลุ่�กภูาระภูาษี�ไปให.แก�ก�จการอ��นๆ (กลุ่�าวค�อ ฐานภูาษี�ควรจะกว.าง แลุ่ะมิ�อ�ตราต��า) ที่� งน� หากร�ฐบาลจะให�การสั)งเสัร�มการลงท#น้ด�วยการยกเว�น้ภาษี� ก:ควรจะเป7น้การให�แก)ก�จการเพื่�ยงจ+าน้วน้น้�อย ซึ่,�งม�ความสั+าค�ญและสัอดคล�องก�บย#ทธิศัาสัตร!การพื่�ฒน้าประเทศัเป7น้อย)างมาก

แมิ.ว�าร�ฐบัาลุ่ได.ลุ่ดภูาระภูาษี�ของผ�.ประกอบัการด.วยการลุ่ดอ�ตราภูาษี�เง�นได.น�ต�บั&คคลุ่จาก 30% เหลุ่�อ 23% ในป; พื่.ศ. 2555 แลุ่ะเหลุ่�อ 20% ในป; พื่.ศ. 2556 ซึ่3�งถ้�อได.ว�าเป,นการฉ�ด ยาแรง เพื่ราะเป,นการลุ่ดจากอ�ตรา“ ”

ซึ่3�งถ้�อว�าส�งเป,นลุ่�าด�บัที่�� 2 ในอาเซึ่�ยน (ลุ่าวเก6บัที่�� 35%) ลุ่งมิาเป,นอ�ตราซึ่3�งต��าเป,นลุ่�าด�บัที่�� 2 ในอาเซึ่�ยน (ส�งคโปร$เก6บัที่�� 17%) อย�างไรก6ตามิ ในส�วน

18

Page 24: การปฏิรูประบบภาษีเพื่อสังคมไทยเสมอหน้า (ฉบับย่อ)

ของการปฏ�ร�ประบับัการส�งเสร�มิการลุ่งที่&นย�งคงไมิ�มิ�ความิค�บัหน.ามิากน�ก แมิ.ว�าคณีะร�ฐมินตร�ได.มิ�มิต�เมิ��อว�นที่�� 11 ต&ลุ่าคมิ พื่.ศ. 2554 ก�าหนดให.มิ�การด�าเน�นการที่บัที่วนส�ที่ธ�ประโยชน$ในการส�งเสร�มิการลุ่งที่&นก6ตามิ4

ร�ปท�� 4: เปร�ยบเท�ยบระบบภาษี�เพื่��อสั)งเสัร�มการลงท#น้ 2 ระบบ

เพื่��อลุ่ดความิไมิ�เป,นธรรมิในระบับัภูาษี�ซึ่3�งเอ� อต�อกลุ่&�มิที่&นขนาดใหญ�ที่��ได.ร�บัการส�งเสร�มิการลุ่งที่&นอย�างไมิ�เหมิาะสมิ ร�ฐบัาลุ่ควรพื่�จารณีาปฏ�ร�ประบับัการส�งเสร�มิการลุ่งที่&นอย�างจร�งจ�งเพื่��อให.สอดคลุ่.องไปก�บัเปFาหมิายย&ที่ธศาสตร$เศรษีฐก�จแลุ่ะอ&ตสาหกรรมิของประเที่ศในระยะยาว โดยมิ�แนวที่าง ด�งน�

1. ควรจ+าก�ดประเภทก�จการท��ให�การสั)งเสัร�ม (Selectively

Promoted Sectors) โดยเป7น้ก�จการท��สัอดคล�องก�บย#ทธิศัาสัตร!การพื่�ฒน้าประเทศัและม�ล�กษีณะเฉพื่าะท��โดดเด)น้และสั+าค�ญมากๆ เน��องจาก การให.ส�ที่ธ�ประโยชน$ที่างภูาษี�เพื่��อส�งเสร�มิก�จการใดๆ ก6ตามิ จะส�งผลุ่เป,นการก�ดก�นก�จการอ��นๆ (ที่��ไมิ�ได.ร�บัการส�งเสร�มิ) จ3งที่�าให.เก�ดความิไมิ�เป,นธรรมิข3 น ที่� งน� ด.วยเหต&ที่��การก�าหนดประเภูที่ก�จการเป,นเร��องส�าค�ญระด�บัชาต� ด�งน� น ในการก�าหนดประเภูที่ก�จการ ร�ฐบัาลุ่ควรต� งคณีะ

4 เมิ��อว�นที่�� 11 ต&ลุ่าคมิ พื่.ศ. 2554 คณีะร�ฐมินตร�มิ�มิต�เห6นชอบัการลุ่ดอ�ตราภูาษี�เง�นได.น�ต�บั&คคลุ่ (จาก 30% เหลุ่�อ 23% ในป; 2555 แลุ่ะเหลุ่�อ 20% ในป; 2556) แลุ่ะได.ก�าหนดเง��อนไขว�า โดยให.ส�าน�กงานคณีะกรรมิการส�งเสร�มิการลุ่งที่&นร�วมิก�บั“

กระที่รวงการคลุ่�งทบทวน้การให�สั�ทธิ�ประโยช้น้!ใน้การสั)งเสัร�มการลงท#น้ เพื่��อให.สอดร�บัก�บัสภูาวการณี$แลุ่ะการให.ส�ที่ธ�ประโยชน$ในการส�งเสร�มิการลุ่งที่&นที่��เปลุ่��ยนแปลุ่งไป แลุ่ะเพื่��อเป,นการด�แลุ่ฐานภูาษี�เง�นได.ของประเที่ศให.สอดคลุ่.องก�บัการด�าเน�นการปร�บัลุ่ดอ�ตราภูาษี�เง�นได.น�ต�บั&คคลุ่ด�งกลุ่�าว”

19

Page 25: การปฏิรูประบบภาษีเพื่อสังคมไทยเสมอหน้า (ฉบับย่อ)

กรรมิการร�วมิในระด�บัร�ฐมินตร� แลุ่ะประกอบัด.วยผ�.แที่นจากหน�วยงานต�างๆ เช�น ส�าน�กงานคณีะกรรมิการพื่�ฒนาการเศรษีฐก�จแลุ่ะส�งคมิแห�งชาต� กระที่รวงอ&ตสาหกรรมิ กระที่รวงการคลุ่�ง แลุ่ะหน�วยงานว�ชาการ (เช�น สถ้าบั�นว�จ�ยเพื่��อการพื่�ฒนาประเที่ศไที่ย) เป,นต.น

2. ควรสัร�างกลไกและระบบการประเม�น้ผลการให�สั�ทธิ�ประโยช้น้! (ท�.งก)อน้และหล�งการอน้#ม�ต�โครงการ) อย)างโปร)งใสัและม�ประสั�ทธิ�ภาพื่ อ�นจะเป,นเคร��องพื่�ส�จน$แลุ่ะย�นย�นต�อส�งคมิไที่ยได.ว�า โครงการที่��ได.ร�บัการส�งเสร�มิการลุ่งที่&นได.สร.างค&ณี�ปการต�อประเที่ศค&.มิค�าก�บัต.นที่&นที่��เก�ดข3 น เช�น รายได.ภูาษี�ที่��ส�ญเส�ยไป (ซึ่3�งที่�าให.ก�จการอ��นๆ ต.องเข.ามิาร�บัภูาระแที่นแลุ่ะต.องส�ญเส�ยข�ดความิสามิารถ้ในการแข�งข�นไป) รวมิตลุ่อดจนค�าเส�ยโอกาสในการน�าเมิ6ดเง�นภูาษี�ไปใช.พื่�ฒนาโครงสร.างพื่� นฐาน ที่ร�พื่ยากรมิน&ษีย$ แลุ่ะสว�สด�การ เป,นต.น

3. ควรเปล��ยน้ต�วช้�.ว�ดผลสั+าเร:จ (KPIs) ของสั+าน้�กงาน้คณะกรรมการสั)งเสัร�มการลงท#น้ จาก มิ�ลุ่ค�า การลุ่งที่&นที่��ขอร�บัการส�งเสร�มิ“ ”

การลุ่งที่&น เป,น ความิค&.มิค�า ของการส�งเสร�มิการลุ่งที่&น เพื่��อช� ให.เห6นว�า “ ”

ส�งคมิไที่ยได.ร�บัผลุ่ประโยชน$ส&ที่ธ�จากการส�งเสร�มิการลุ่งที่&นอย�างไร แลุ่ะเที่�าใด

4. ควรให�ความสั+าค�ญก�บสั�ทธิ�ประโยช้น้!ท��ไม)ใช้)ภาษี� (Non-tax

Incentives) และเปล��ยน้บทบาทสั+าน้�กงาน้คณะกรรมการสั)งเสัร�มการลงท#น้ให�เป7น้ผ��อ+าน้วยความสัะดวก (Facilitator) แก)ผ��ลงท#น้มากข,.น้ แลุ่.วลุ่ดส�ที่ธ�ประโยชน$ที่างภูาษี�ให.เหลุ่�อน.อยที่��ส&ดโดยให.เฉพื่าะบัางกรณี�ที่��ส�าค�ญแลุ่ะจ�าเป,นจร�งๆ เที่�าน� น

5. ควรแสัวงหาความร)วมม�อจากประเทศัอาเซึ่�ยน้ โดยประสัาน้น้โยบายการให�สั�ทธิ�ประโยช้น้!ทางภาษี�ของแต)ละประเทศัให�สัอดคล�องก�น้ แที่นที่��ร�ปแบับัป:จจ&บั�นซึ่3�งความิร�วมิมิ�อก�นส�งเสร�มิการลุ่งที่&นจากต�างประเที่ศย�งมิ�น.อย โดยแต�ลุ่ะประเที่ศต�างแข�งก�น แจก ส�ที่ธ�ประโยชน$ที่าง“ ”

ภูาษี�ให.แก�น�กลุ่งที่&น อ�นมิ�ลุ่�กษีณีะเป,นการลุ่ดแลุ่ะยกเว.นภูาษี�แบับั แข�งก�น“

20

Page 26: การปฏิรูประบบภาษีเพื่อสังคมไทยเสมอหน้า (ฉบับย่อ)

ไปตาย หร�อแข�งก�นด�าด��งให.ลุ่งไปลุ่3กที่��ส&ด ” (Race to the Bottom) ซึ่3�งที่�าให.ที่&กประเที่ศลุ่.วนแต�เส�ยประโยชน$

ที่� งน� ประเที่ศสมิาช�กอาเซึ่�ยนควรเพื่��มิความิร�วมิมิ�อในการส�งเสร�มิการลุ่งที่&นในภู�มิ�ภูาคเอเช�ยตะว�นออกเฉ�ยงใต.โดยรวมิ เช�น อาจก�าหนดนโยบัายร�วมิของกลุ่&�มิประเที่ศอาเซึ่�ยนในการส�งเสร�มิการลุ่งที่&นจากต�างประเที่ศ (Common FDI Promotion Policies) แลุ่ะต.องร�กษีาสมิด&ลุ่ระหว�างการแข�งข�นก�นเองก�บัการร�วมิมิ�อก�นในการส�งเสร�มิการลุ่งที่&นจากต�างประเที่ศ เพื่��อให.ภู�มิ�ภูาคเอเช�ยตะว�นออกเฉ�ยงใต.มิ�ความิสามิารถ้ในการแข�งข�นบันเวที่�โลุ่กมิากข3 น เพื่��อให.ภู�มิ�ภูาคน� มิ�ความิสามิารถ้ในการแข�งข�นในตลุ่าดโลุ่กมิากข3 น พื่ร.อมิๆ ก�บัการร�กษีาผลุ่ประโยชน$ของประชาชนในภู�มิ�ภูาค

2.2 สัร#ป

การส�งเสร�มิการลุ่งที่&นในป:จจ&บั�นมิ�ลุ่�กษีณีะเอ� อประโยชน$ให.กลุ่&�มิที่&นขนาดใหญ� โดยการส�งเสร�มิการลุ่งที่&นมิ�การกระจ&กต�วที่� งในเช�งพื่� นที่��แลุ่ะในเช�งขนาดของโครงการ นอกจากน� ประเภูที่ก�จการที่��ให.การส�งเสร�มิย�งเป,นที่��น�าก�งขาว�าสอดคลุ่.องก�บัย&ที่ธศาสตร$การพื่�ฒนาประเที่ศอย�างไร เหต&ใดร�ฐบัาลุ่จ3งต.องให.การส�งเสร�มิก�จการเหลุ่�าน� นอกจากน� การสั)งเสัร�มการลงท#น้“ ” แลุ่ะ การก�ดก�น้การลงท#น้ “ ” ถ้�อเป,นเหร�ยญสองด.านของเร��องเด�ยวก�น น��นค�อ มิ�ลุ่�กษีณีะเป,นระบับัการให.ส�ที่ธ�ประโยชน$ที่��เลุ่�อกปฏ�บั�ต� (Discriminatory Incentives-based System) การให.ส�ที่ธ�ประโยชน$ที่างภูาษี�แก�ก�จการกลุ่&�มิหน3�งที่�าให.ก�จการอ�กกลุ่&�มิหน3�งต.องเข.ามิาร�บัภูาระแที่น ก�อให.เก�ดความิไมิ�เป,นธรรมิ ด�งน� น ร�ฐบัาลุ่จ3งต.องช��งน� าหน�กระหว�างระบับัภูาษี�ที่��ซึ่�บัซึ่.อน มิ�การให.ส�ที่ธ�พื่�เศษีต�างๆ แลุ่ะก�จการจ�านวนน.อยได.ประโยชน$ ก�บัระบับัภูาษี�ที่��เร�ยบัง�าย อ�ตราต��า ที่&กก�จการได.ประโยชน$ แลุ่ะควรต.องจ�าก�ดประเภูที่ก�จการที่��ให.การส�งเสร�มิ (Selectively

Promoted Sectors) โดยต.องเป,นก�จการที่��สอดคลุ่.องก�บัย&ที่ธศาสตร$

21

Page 27: การปฏิรูประบบภาษีเพื่อสังคมไทยเสมอหน้า (ฉบับย่อ)

การพื่�ฒนาประเที่ศแลุ่ะมิ�ลุ่�กษีณีะเฉพื่าะที่��โดดเด�นแลุ่ะส�าค�ญมิากๆ นอกจากน� ประเที่ศสมิาช�กอาเซึ่�ยนควรเพื่��มิความิร�วมิมิ�อในการส�งเสร�มิการลุ่งที่&นในภู�มิ�ภูาคเอเช�ยตะว�นออกเฉ�ยงใต.โดยรวมิเพื่��อให.ภู�มิ�ภูาคน� มิ�ความิสามิารถ้ในการแข�งข�นในตลุ่าดโลุ่กมิากข3 น พื่ร.อมิๆ ก�บัการร�กษีาผลุ่ประโยชน$ของประชาชนในภู�มิ�ภูาค

22

Page 28: การปฏิรูประบบภาษีเพื่อสังคมไทยเสมอหน้า (ฉบับย่อ)

สั)วน้ท�� 3ภาษี�เง�น้ได�บ#คคลธิรรมดา: ความไม)เป7น้ธิรรมใน้การลดหย)อน้และ

ยกเว�น้ภาษี�

ในที่างที่ฤษีฎ�แลุ่.ว ภูาษี�เง�นได.บั&คคลุ่ธรรมิดาถ้�อเป,นภูาษี�ที่างตรง (Direct

Tax) ซึ่3�งมิ�การจ�ดเก6บัตามิความิสามิารถ้ของผ�.เส�ยภูาษี� (Ability to

Pay) โดยถ้�อเอารายได. (Income) เป,นเคร��องว�ดความิสามิารถ้ของบั&คคลุ่ ซึ่3�งบั&คคลุ่จะมิ�ความิสามิารถ้ในการเส�ยภูาษี�มิากน.อยเพื่�ยงใดย�อมิแลุ่.วแต�ว�า บั&คคลุ่น� นมิ�รายได.มิากหร�อน.อยเพื่�ยงใด ซึ่3�งการจ�ดเก6บัภูาษี�ของหลุ่ายประเที่ศได.วางหลุ่�กเกณีฑ์$โดยค�าน3งถ้3งขนาดของครอบัคร�วตลุ่อดจนค�าใช.จ�ายในการจ�ดหารายได.เพื่��อจ�ดเก6บัภูาษี�เง�นได.ในอ�ตราก.าวหน.าจากเง�นได.ส&ที่ธ� (Net Income) ซึ่3�งเป,นรายได.หลุ่�กของบั&คคลุ่หลุ่�งห�กเง�นได.ที่��ได.ร�บัการยกเว.นภูาษี� ค�าใช.จ�าย แลุ่ะค�าลุ่ดหย�อนส�าหร�บัผ�.มิ�เง�นได.แลุ่ะครอบัคร�วแลุ่.ว ที่� งน� เพื่��อมิ�ให.เป,นการได.เปร�ยบัเส�ยเปร�ยบัในความิสามิารถ้ของผ�.เส�ยภูาษี�เง�นได.น��นเอง ภูาษี�เง�นได.จ3งเป,นภูาษี�ที่��ถ้�อหลุ่�กย&ต�ธรรมิมิากที่��ส&ดย��งกว�าภูาษี�ใดๆ แลุ่ะเป,นที่��น�ยมิเก6บัอย�างแพื่ร�หลุ่ายที่��วโลุ่ก

อย�างไรก6ตามิ การค�านวณีเง�นได.ส&ที่ธ�โดยอน&ญาตให.มิ�การลุ่ดหย�อนแลุ่ะยกเว.นภูาษี�อย�างใจด�ที่�าให.ร�ฐบัาลุ่ต.องส�ญเส�ยรายได.เป,นจ�านวนมิาก (ข.อมิ�ลุ่จากกรมิสรรพื่ากรแสดงให.เห6นว�า ในป;ภูาษี� พื่.ศ. 2553 ค�าลุ่ดหย�อนของบั&คคลุ่ธรรมิดาที่� งหมิดที่��ย��นแบับั ภู.ง.ด. 90 แลุ่ะ 91 ค�ดเป,น 18.2%

ของเง�นได.พื่3งประเมิ�นที่� งหมิด (หร�อ 535,456 ลุ่.านบัาที่ จากเง�นได.พื่3งประเมิ�นที่� งหมิด 2,942,495 ลุ่.านบัาที่)) ที่�าให.อ�ตราภูาษี�ที่��แที่.จร�ง (Effective Tax Rate) อย��ที่�� 7.17% เที่�าน� น5 ในประการส�าค�ญการลุ่ดหย�อนแลุ่ะการยกเว.นภูาษี�จ�านวนมิากมิ�ลุ่�กษีณีะเป,นการที่��ผ�.มิ�รายได.น.อยอ&ดหน&นผ�.มิ�รายได.ส�ง แลุ่ะเป,นการเอ� อประโยชน$ให.ผ�.มิ�รายได.ส�งใช.เป,นช�อง

5 หมิายความิว�า ผ�.ที่��มิ�เง�นได.พื่3งประเมิ�นที่&กๆ 100 บัาที่ จะต.องเส�ยภูาษี�โดยเฉลุ่��ย 7.17 บัาที่

23

Page 29: การปฏิรูประบบภาษีเพื่อสังคมไทยเสมอหน้า (ฉบับย่อ)

ที่างในการเลุ่��ยงภูาษี�อ�กด.วย มิาตรการภูาษี�ในลุ่�กษีณีะด�งกลุ่�าวย�อมิมิ�ส�วนซึ่� าเต�มิป:ญหาการกระจายรายได.ให.ย��งที่ว�ความิร&นแรงมิากข3 น

เน� อหาในบัที่น� แบั�งออกเป,น 4 ส�วน ส�วนแรกรวบัรวมิมิาตรการต�างๆ เพื่��อบัรรเที่าภูาระภูาษี�เง�นได.บั&คคลุ่ธรรมิดา ส�วนที่��สองว�เคราะห$ความิไมิ�เป,นธรรมิในการห�กค�าลุ่ดหย�อนในระบับัภูาษี�เง�นได.บั&คคลุ่ธรรมิดา ส�วนที่��สามิเสนอแนวที่างการปร�บัปร&งค�าลุ่ดหย�อน ส�วนที่��ส��เป,นข.อสร&ป

3.1 มาตรการต)างๆ เพื่��อบรรเทาภาระภาษี�เง�น้ได�บ#คคลธิรรมดา

ในที่างที่ฤษีฎ�เศรษีฐศาสตร$การคลุ่�งน� น การก�าหนดให.จ�านวนภูาษี�ซึ่3�งผ�.เส�ยภูาษี�ต.องร�บัภูาระเป,นไปตามิส�ดส�วนของความิสามิารถ้ในการเส�ยภูาษี�ของแต�ลุ่ะบั&คคลุ่ได.น�าไปส��การก�าหนดมิาตรการที่างภูาษี�ในหลุ่ายร�ปแบับั (เช�น การห�กค�าลุ่ดหย�อน การยกเว.นภูาษี�) กลุ่�าวค�อ เมิ��อบั&คคลุ่มิ�เง�นได.ระด�บัหน3�ง แต�ก6มิ�ภูาระต�างๆ ในการครองช�พื่ หากบั&คคลุ่น� นไมิ�มิ�โอกาสได.ปลุ่ดเปลุ่� องภูาระด�งกลุ่�าวแลุ่.ว ก6อาจไมิ�สามิารถ้ประกอบัอาช�พื่แลุ่ะได.มิาซึ่3�งเง�นได.ในระด�บัด�งกลุ่�าวได. ด�งน� น ความิสามิารถ้ที่��จะเส�ยภูาษี�ที่��เหมิาะสมิหร�อแที่.จร�งจ3งน�าจะเป,นระด�บัเง�นได.หลุ่�งจากที่��ได.ห�กภูาระต�างๆ ในการครองช�พื่แลุ่.ว ด.วยเหต&น� ในการเก6บัภูาษี�เง�นได.จากหลุ่�กความิสามิารถ้ในการเส�ยภูาษี�น� น ผ�.เส�ยภูาษี�จ3งได.ร�บัอน&ญาตให.ห�ก ค�าใช.จ�าย แลุ่ะ ค�าลุ่ดหย�อน ได.“ ” “ ”

อย�างไรก6ตามิ การห�กค�าลุ่ดหย�อนแลุ่ะการยกเว.นภูาษี�จะส�งผลุ่ที่�าให.การจ�ดเก6บัภูาษี�เง�นได.บั&คคลุ่ธรรมิดาเป,นไปตามิหลุ่�กความิสามิารถ้ในการเส�ยภูาษี�น.อยลุ่งกว�าเด�มิ ซึ่3�งสะที่.อนว�า การห�กค�าลุ่ดหย�อนแลุ่ะการยกเว.นภูาษี�มิ�ได.มิ�ว�ตถ้&ประสงค$ในการบัรรเที่าภูาระภูาษี�แต�เพื่�ยงอย�างเด�ยวแต�ประกอบัด.วยว�ตถ้&ประสงค$ในด.านอ��นๆ ด.วย เช�น ว�ตถ้&ประสงค$ที่างด.านเศรษีฐก�จ ด.านส�งคมิ ด.านการศ3กษีา ด.านการบัร�หารจ�ดเก6บั เป,นต.น

24

Page 30: การปฏิรูประบบภาษีเพื่อสังคมไทยเสมอหน้า (ฉบับย่อ)

เน��องจากส�วนน� มิ&�งศ3กษีาผลุ่กระที่บัที่��เก�ดข3 นจากการก�าหนดมิาตรการที่างภูาษี�เพื่��อบัรรเที่าภูาระภูาษี�เง�นได.บั&คคลุ่ธรรมิดาให.แก�ผ�.เส�ยภูาษี�โดยการห�กค�าลุ่ดหย�อน ด�งน� นผ�.ว�จ�ยจ3งจะเน.นเฉพื่าะการลดหย)อน้ภาษี�เง�น้ได�แลุ่ะการยกเว�น้ภาษี�เง�น้ได�ท��ให�น้+าไปห�กเสัม�อน้เป7น้ค)าลดหย)อน้6 โดยรายการที่��ส�าค�ญมิ�ด�งน�

1. ค�าลุ่ดหย�อนส�วนบั&คคลุ่แลุ่ะค�าลุ่ดหย�อนเพื่��อการศ3กษีา:(ก) ต�วผ�.มิ�เง�นได.เองสามิารถ้ห�กลุ่ดหย�อนได. 30,000 บัาที่(ข) ค��สมิรสสามิารถ้ห�กลุ่ดหย�อนได.อ�ก 30,000 บัาที่(ค) บั&ตรของผ�.มิ�เง�นได.หร�อค��สมิรส สามิารถ้ห�กลุ่ดหย�อนได.

15,000 บัาที่ แต�ต.องไมิ�เก�น 3 คน ที่� งน� ให.ห�กได.เฉพื่าะบั&ตรซึ่3�งมิ�อาย&ไมิ�เก�น 25 ป;แลุ่ะย�งศ3กษีาอย��ในระด�บัอ&ดมิศ3กษีา นอกจากน� หากบั&ตรด�งกลุ่�าวย�งศ3กษีาอย��ก6ให.ห�กลุ่ดหย�อนเพื่��อการศ3กษีาได.อ�กคนลุ่ะ 2,000 บัาที่

6 การยกเว�น้ภาษี�เง�น้ได�ท��ให�น้+าไปห�กเสัม�อน้เป7น้ค)าลดหย)อน้ แตกต�างจากการยกเว�น้ภาษี�เง�น้ได�แลุ่ะการลดหย)อน้ภาษี�เง�น้ได� ด�งน�

- การยกเว.นภูาษี�เง�นได. หมิายถ้3ง การที่��ไมิ�ต.องน�าเง�นได.จ�านวนที่��ได.ยกเว.นมิารวมิก�บัเง�นได.พื่3งประเมิ�นเลุ่ย

- การลุ่ดหย�อนภูาษี�เง�นได. หมิายถ้3ง การน�าจ�านวนเง�นค�าลุ่ดหย�อนไปห�กออกจากเง�นได.พื่3งประเมิ�นภูายหลุ่�งห�กค�าใช.จ�ายแลุ่.ว

- การยกเว.นภูาษี�เง�นได.ที่��ให.น�าไปห�กเสมิ�อนเป,นค�าลุ่ดหย�อน หมิายถ้3ง การน�าจ�านวนเง�นที่��ยกเว.นไปห�กออกจากเง�นได.พื่3งประเมิ�นภูายหลุ่�งห�กค�าใช.จ�ายแลุ่ะค�าลุ่ดหย�อนตามิปกต�แลุ่.ว อย�างไรก6ตามิ มิ�บัางกรณี�ที่��เป,นการยกเว.นเง�นได.ก�อนห�กค�าใช.จ�าย (น��นค�อ ให.น�าเง�นได.ที่��ได.ร�บัการยกเว.นไปห�กออกจากเง�นได.พื่3งประเมิ�น)

เช�น ในกรณี�ของการยกเว.นเง�นได.ที่��ได.จ�ายเข.ากองที่&นส�ารองเลุ่� ยงช�พื่ ซึ่3�งนอกจากผ�.มิ�เง�นได.จะสามิารถ้น�าเง�นที่��จ�ายสะสมิเข.ากองที่&นส�ารองเลุ่� ยงช�พื่ตามิจ�านวนที่��จ�ายจร�ง แต�ไมิ�เก�น 10,000 บัาที่ มิาห�กเป,นค�าลุ่ดหย�อนได.แลุ่.ว เง�นได.ที่��จ�ายสะสมิเข.ากองที่&นส�ารองเลุ่� ยงช�พื่ย�งได.ร�บัยกเว.นภูาษี�เง�นได.บั&คคลุ่ธรรมิดาอ�กด.วย ในอ�ตรา 15% ของค�าจ.างเฉพื่าะส�วนที่��เก�น 10,000 บัาที่ แต�ไมิ�เก�น 490,000 บัาที่

25

Page 31: การปฏิรูประบบภาษีเพื่อสังคมไทยเสมอหน้า (ฉบับย่อ)

2. ค�าลุ่ดหย�อนแลุ่ะการยกเว.นภูาษี�ส�าหร�บัเบั� ยประก�นช�ว�ต: ไมิ�เก�น 100,000 บัาที่

3. ค�าลุ่ดหย�อนแลุ่ะการยกเว.นภูาษี�ส�าหร�บัเง�นสะสมิที่��จ�ายเข.ากองที่&นส�ารองเลุ่� ยงช�พื่: ไมิ�เก�น 500,000 บัาที่

4. ค�าลุ่ดหย�อนแลุ่ะการยกเว.นภูาษี�ส�าหร�บัดอกเบั� ยเง�นก�.ย�มิเพื่��อการซึ่� อ เช�าซึ่� อ หร�อสร.างที่��อย��อาศ�ย: ไมิ�เก�น 100,000 บัาที่

5. ค�าลุ่ดหย�อนเง�นสมิที่บัที่��จ�ายเข.ากองที่&นประก�นส�งคมิ: ไมิ�เก�น 9,000 บัาที่

6. การลุ่ดหย�อนค�าอ&ปการะบั�ดามิารดาของผ�.มิ�เง�นได. รวมิที่� งบั�ดามิารดาของสามิ�หร�อภูร�ยาของผ�.มิ�เง�นได.: ห�กลุ่ดหย�อนได.คนลุ่ะ 30,000 บัาที่ส�าหร�บับั�ดามิารดาที่��มิ�อาย& 60 ป;ข3 นไป แต�มิ�ให.ห�กลุ่ดหย�อนส�าหร�บับั�ดามิารดาด�งกลุ่�าวที่��มิ�เง�นได.พื่3งประเมิ�นในป;ภูาษี�ที่��ขอห�กลุ่ดหย�อนเก�น 30,000 บัาที่ข3 นไป

7. ค�าอ&ปการะเลุ่� ยงด�บั�ดามิารดา สามิ�หร�อภูร�ยา บั&ตรชอบัด.วยกฎหมิายหร�อบั&ตรบั&ญธรรมิที่��เป,นผ�.พื่�การ: ห�กลุ่ดหย�อนได.คนลุ่ะ 60,000 บัาที่

8. การยกเว.นภูาษี�ค�าซึ่� อหน�วยลุ่งที่&นในกองที่&นรวมิเพื่��อการเลุ่� ยงช�พื่ (Retirement Mutual Fund: RMF): การยกเว.นภูาษี�แบั�งเป,น 2 ลุ่�กษีณีะ ค�อ1) เง�นค�าซึ่� อหน�วยลุ่งที่&น : ห�กได.ในอ�ตรา 15% ของเง�นได.พื่3ง

ประเมิ�นที่� งส� น ที่� งน� จ�านวนเง�นค�าซึ่� อหน�วยลุ่งที่&นใน RMF ที่��จะน�ามิายกเว.นภูาษี�น� น แต�เมิ��อน�บัรวมิก�บัเง�นที่��จ�ายสะสมิเข.ากองที่&นส�ารองเลุ่� ยงช�พื่ แลุ่ะกองที่&นบั�าเหน6จบั�านาญข.าราชการแลุ่.ว จะต.องไมิ�เก�น 500,000 บัาที่ ส�าหร�บัป;ภูาษี�น� นๆ

2) เง�นได.จากการไถ้�ถ้อนหร�อการขายหน�วยลุ่งที่&นค�นให.กองที่&น : 2.1) เง�นได.จากการไถ้�ถ้อนเพื่ราะเหต&ส�งอาย& ที่&พื่พื่ลุ่ภูาพื่ หร�อ

ตาย เป,นเง�นได.ที่��ได.ร�บัการยกเว.นภูาษี�เง�นได.

26

Page 32: การปฏิรูประบบภาษีเพื่อสังคมไทยเสมอหน้า (ฉบับย่อ)

2.2) ก�าไร (Capital Gain) จากการขายหน�วยลุ่งที่&นค�นให. RMF เป,นเง�นได.ที่��ได.ร�บัการยกเว.นภูาษี�เง�นได. ที่� งน� เฉพื่าะกรณี�ที่��ผ�.มิ�เง�นได.ถ้�อหน�วยลุ่งที่&นมิาแลุ่.วไมิ�น.อยกว�า 5 ป; น�บัต� งแต�ว�นซึ่� อหน�วยลุ่งที่&นคร� งแรก

9. การยกเว.นภูาษี�ค�าซึ่� อหน�วยลุ่งที่&นในกองที่&นรวมิห&.นระยะยาว (Long-term Equity Fund: LTF): การยกเว.นภูาษี�แบั�งเป,น 2

ลุ่�กษีณีะ ค�อ1) เง�นค�าซึ่� อหน�วยลุ่งที่&น : ห�กได.ตามิที่��จ�ายจร�ง ส�งส&ดไมิ�เก�น

15% ของเง�นได.พื่3งประเมิ�น แลุ่ะต.องไมิ�เก�น 500,000 บัาที่ ส�าหร�บัป;ภูาษี�น� น

2) เง�นได.จากการขายหน�วยลุ่งที่&นค�นให.กองที่&น : ก�าไร (Capital

Gain) จากการขายหน�วยลุ่งที่&นค�นให.แก� LTF เป,นเง�นได.ที่��ได.ร�บัยกเว.นภูาษี� ที่� งน� เฉพื่าะกรณี�ที่��ผ�.มิ�เง�นได.ถ้�อหน�วยลุ่งที่&นมิาแลุ่.วไมิ�น.อยกว�า 5 ป;ปฏ�ที่�นน�บัต� งแต�ว�นที่��ซึ่� อหน�วยลุ่งที่&นคร� งแรก

10. การยกเว.นภูาษี�ส�าหร�บัเง�นได.เที่�าที่��ผ�.มิ�เง�นได.จ�ายเป,นเบั� ยประก�นภู�ย ส�าหร�บัการประก�นส&ขภูาพื่บั�ดามิารดาของผ�.มิ�เง�นได. รวมิที่� งบั�ดามิารดาของสามิ�หร�อภูร�ยาของผ�.มิ�เง�นได.: ห�กได.ตามิจ�านวนเบั� ยประก�นภู�ยที่��จ�ายจร�งแต�ไมิ�เก�น 15,000 บัาที่ แต�มิ�ให.ห�กในกรณี�ที่��บั�ดามิารดาด�งกลุ่�าวแต�ลุ่ะคนมิ�เง�นได.พื่3งประเมิ�นในป;ภูาษี�ที่��ขอห�กลุ่ดหย�อนเก�น 30,000 บัาที่

11. การยกเว.นภูาษี�กรณี�รายจ�ายส�าหร�บัสน�บัสน&นการศ3กษีา: ผ�.มิ�เง�นได.ที่��บัร�จาคเง�นเพื่��อสน�บัสน&นการศ3กษีาจะได.ร�บัการยกเว.นภูาษี�เง�นได.ส�าหร�บัเง�นได.พื่3งประเมิ�นเป,นจ�านวน 2 เที่�าของรายจ�ายที่��จ�ายไปเป,นค�าใช.จ�ายเพื่��อสน�บัสน&นการศ3กษีา แต�ต.องไมิ�เก�น 10% ของเง�นได.พื่3งประเมิ�นหลุ่�งจากห�กค�าใช.จ�ายแลุ่ะค�าลุ่ดหย�อนอ��นๆ แลุ่.ว

12. ค�าลุ่ดหย�อนเง�นบัร�จาค: เมิ��อได.ห�กลุ่ดหย�อนในกรณี�ต�างๆ มิาแลุ่.ว ย�งสามิารถ้น�าเง�นได.ส�วนที่��เหลุ่�อมิาห�กลุ่ดหย�อนได.เที่�าจ�านวนที่��บัร�จาคแก�สถ้านพื่ยาบัาลุ่ สถ้านศ3กษีาของที่างราชการ หร�อ

27

Page 33: การปฏิรูประบบภาษีเพื่อสังคมไทยเสมอหน้า (ฉบับย่อ)

องค$การสาธารณีก&ศลุ่ต�างๆ แต�ต.องไมิ�เก�น 10% ของเง�นได.ที่��เหลุ่�อ

3.2 ความไม)เป7น้ธิรรมใน้การห�กค)าลดหย)อน้7

การห�กค�าลุ่ดหย�อนถ้�อเป,นมิาตรการที่างภูาษี�ที่��ร �ฐบัาลุ่ก�าหนดข3 นเพื่��อว�ตถ้&ประสงค$บัางประการ เช�น เพื่��อส�งเสร�มิหร�อสน�บัสน&นให.ผ�.เส�ยภูาษี�ที่�าก�จกรรมิอย�างใดอย�างหน3�งตามินโยบัายของร�ฐบัาลุ่ เพื่��อส�งเสร�มิหร�อสน�บัสน&นอ&ตสาหกรรมิประเภูที่ใดประเภูที่หน3�ง หร�อเพื่��อบัรรเที่าภูาระภูาษี�ให.แก�ผ�.เส�ยภูาษี� (อ�นมิ�ผลุ่เป,นการลุ่ดจ�านวนภูาษี�ที่��ผ�.เส�ยภูาษี�ต.องช�าระ ซึ่3�งสะที่.อนถ้3งความิสามิารถ้ในการเส�ยภูาษี�ของแต�ลุ่ะบั&คคลุ่) ที่� งน� ไมิ�ว�าจะด.วยว�ตถ้&ประสงค$ใดก6ตามิ การก�าหนดมิาตรการที่างภูาษี�ด�งกลุ่�าวควรอย��บันพื่� นฐานของความิเป,นธรรมิ โดยค�าน3งถ้3งส�ดส�วนของความิสามิารถ้ในการเส�ยภูาษี�ของแต�ลุ่ะบั&คคลุ่ อ�นจะน�าไปส��การยอมิร�บัแลุ่ะสมิ�ครใจที่��จะเส�ยภูาษี�ให.แก�ร�ฐตามิหลุ่�กการจ�ดเก6บัภูาษี�ที่��ด�

การลุ่ดหย�อนภูาษี�เง�นได.ถ้�อเป,นการลุ่ดขนาดของฐานภูาษี� ซึ่3�งจะส�งผลุ่กระที่บัต�อความิเป,นธรรมิตามิแนวต� ง8 (Vertical Equity) แลุ่ะความิเป,นธรรมิตามิแนวนอน9 (Horizontal Equity) อ�กที่� งย�งไมิ�สอดคลุ่.องก�บัว�ตถ้&ประสงค$แลุ่ะการใช.โครงสร.างอ�ตราภูาษี�แบับัก.าวหน.า (Progressive)

จ3งไมิ�เป,นธรรมิแก�ผ�.เส�ยภูาษี� กลุ่�าวค�อ การห�กค)าลดหย)อน้จะให�ประโยช้น้!แก)ผ��ม�เง�น้ได�สั�งมากกว)าผ��ม�เง�น้ได�ต+�า จ3งก�อให.เก�ดความิไมิ�เป,นธรรมิแก�ผ�.เส�ยภูาษี�ที่��มิ�เง�นได.น.อย ซึ่3�งในที่างว�ชาการอาจเร�ยกปรากฏการณี$น� ว�า ปรา“

กฏการณี$พื่ลุ่�กกลุ่�บั (Upside-down Effect)”

7 เพื่��อความิกระช�บัของเน� อหา ค�าว�า การห�กค�าลุ่ดหย�อน ที่��กลุ่�าวถ้3งต�อจากน� ไปจะ“ ”

หมิายความิรวมิถ้3ง การยกเว.นภูาษี�ที่��ให.น�าไป“ ห�กเสัม�อน้เป7น้ค)าลดหย)อน้ ด.วย”8 ความิเป,นธรรมิตามิแนวต� ง หมิายถ้3ง ผ�.มิ�รายได.ส�งเส�ยภูาษี�มิากกว�าผ�.มิ�รายได.น.อย9 ความิเป,นธรรมิตามิแนวนอน หมิายถ้3ง ผ�.มิ�รายได.เที่�าก�นก6เส�ยภูาษี�เที่�าก�น

28

Page 34: การปฏิรูประบบภาษีเพื่อสังคมไทยเสมอหน้า (ฉบับย่อ)

การที่��ร �ฐบัาลุ่อน&ญาตให.ห�กค�าลุ่ดหย�อนได.เป,นจ�านวนมิาก ที่�าให.ระบับัภูาษี�เง�นได.บั&คคลุ่ธรรมิดาของไที่ยซึ่�บัซึ่.อน แลุ่ะที่�าให.โครงสร.างอ�ตราไมิ�ก.าวหน.าอย�างที่��ควรจะเป,น อ�กที่� งย�งเป,นช�องที่างให.ผ�.มิ�รายได.ส�งเข.ามิาใช.ส�ที่ธ�ห�กค�าลุ่ดหย�อนเพื่��อหลุ่�กเลุ่��ยงภูาษี�อย�างถ้�กต.องตามิกฎหมิาย ในที่��น� ขออธ�บัายโดยยกต�วอย�างคนโสด 3 คน ค�อ นายจน นายจนไมิ�จร�ง แลุ่ะนายรวย โดยแต�ลุ่ะคนมิ�เง�นได. การใช.ส�ที่ธ�=ห�กค�าลุ่ดหย�อน แลุ่ะภูาระภูาษี�เง�นได.บั&คคลุ่ธรรมิดา ปรากฏตามิร�ปที่�� 5

ร�ปท�� 5: เปร�ยบเท�ยบเง�น้ได� ค)าลดหย)อน้ และภาระภาษี�เง�น้ได�บ#คคลธิรรมดา

จากร�ปแต�ลุ่ะคนมิ�รายการค�านวณีภูาษี�ด�งน� น้ายจน้มิ�เง�นได.ป;ลุ่ะ 360,000 บัาที่ แลุ่ะเขาใช.ส�ที่ธ�=ห�กค�าลุ่ดหย�อน

เพื่�ยงรายการเด�ยวค�อ ค�าลุ่ดหย�อนผ�.มิ�เง�นได. 30,000 บัาที่ เมิ��อส� นป;เขาจะมิ�ภูาระภูาษี�ที่� งส� น 12,000 บัาที่

น้ายจน้ไม)จร�งมิ�เง�นได.ป;ลุ่ะ 360,000 บัาที่ แลุ่ะเขาใช.ส�ที่ธ�=ห�กค�าลุ่ดหย�อนหลุ่ายรายการ จนกระที่��งที่�าให.เขาไมิ�มิ�ภูาระภูาษี�เลุ่ย (0 บัาที่)

29

Page 35: การปฏิรูประบบภาษีเพื่อสังคมไทยเสมอหน้า (ฉบับย่อ)

น้ายรวยมิ�เง�นได.ป;ลุ่ะ 1,200,000 บัาที่ แลุ่ะเขาร� .จ�กวางแผนภูาษี�โดยใช.ส�ที่ธ�=ห�กค�าลุ่ดหย�อนเป,นจ�านวนมิาก จนที่�าให.เขาไมิ�มิ�ภูาระภูาษี�เลุ่ย (0 บัาที่)

หากเปร�ยบัเที่�ยบัระหว�างนายจนก�บันายจนไมิ�จร�ง ที่� งสองคนมิ�เง�นได.เที่�าก�น (360,000 บัาที่) แต�การใช.ส�ที่ธ�=ห�กค�าลุ่ดหย�อนที่��แตกต�างก�นที่�าให.สองคนน� มิ�ภูาระภูาษี�ต�างก�นมิาก (12,000 บัาที่ แลุ่ะ 0 บัาที่) น��นหมิายความิว�า ค�าลุ่ดหย�อนที่�าให.ระบับัภูาษี�ไม)ม�ความเป7น้ธิรรมตามแน้วน้อน้ นอกจากน� หากเปร�ยบัเที่�ยบัระหว�างนายจนก�บันายรวย ที่� งสองคนมิ�เง�นได.ต�างก�นมิาก (360,000 บัาที่ แลุ่ะ 1,200,000 บัาที่) แต�การใช.ส�ที่ธ�=ห�กค�าลุ่ดหย�อนที่��แตกต�างก�นที่�าให.สองคนน� มิ�ภูาระภูาษี�ต�างก�นมิาก (นายจนเส�ย 12,000

บัาที่ แลุ่ะนายรวยเส�ย 0 บัาที่) น��นหมิายความิว�า ค�าลุ่ดหย�อนที่�าให.ระบับัภูาษี�ไม)ม�ความเป7น้ธิรรมตามแน้วต�.ง

ในการพื่�จารณีาการใช.ส�ที่ธ�ห�กค�าลุ่ดหย�อนแต�ลุ่ะประเภูที่ โดยเฉลุ่��ยต�อคน จ�าแนกตามิช� นเง�นได.ส&ที่ธ� โดยผ�.ว�จ�ยสมิมิต�ว�า ผ�.ที่��มิ�เง�นได.ส&ที่ธ�ต� งแต� 1

ลุ่.านบัาที่ข3 นไปเป,นผ�.มิ�รายได.ส�ง ซึ่3�งจากแผนภู�มิ�ที่�� 4 สามิารถ้จ�าแนกการใช.ส�ที่ธ�ค�าลุ่ดหย�อนออกได.เป,น 3 ประเภูที่ ค�อ

1)การใช.ส�ที่ธ�ห�กค�าลุ่ดหย�อนไมิ�แตกต�างก�นมิากน�กระหว�างผ�.มิ�รายได.น.อยก�บัผ�.มิ�รายได.ส�ง ประกอบัด.วย ค�าลุ่ดหย�อนบั&ตร ค�าลุ่ดหย�อนบั�ดามิารดา แลุ่ะค�าลุ่ดหย�อนประก�นส&ขภูาพื่บั�ดามิารดา

2)การใช.ส�ที่ธ�ห�กค�าลุ่ดหย�อนแตกต�างก�นระหว�างผ�.มิ�รายได.น.อยก�บัผ�.มิ�รายได.ส�ง ประกอบัด.วย ค�าลุ่ดหย�อนเบั� ยประก�นช�ว�ต ค�าลุ่ดหย�อนเง�นสะสมิกองที่&นบั�าเหน6จบั�านาญข.าราชการ (กบัข.) แลุ่ะค�าลุ่ดหย�อนดอกเบั� ยเง�นก�.ย�มิซึ่� อบั.าน

3)การใช.ส�ที่ธ�ห�กค�าลุ่ดหย�อนแตกต�างก�นส�งมิากระหว�างผ�.มิ�รายได.น.อยก�บัผ�.มิ�รายได.ส�ง ประกอบัด.วย ค�าลุ่ดหย�อนเง�นสะสมิกองที่&นส�ารองเลุ่� ยงช�พื่ ค�าลุ่ดหย�อน RMF ค�าลุ่ดหย�อนบัร�จาคการศ3กษีา ค�าลุ่ดหย�อนบัร�จาคอ��นๆ แลุ่ะค�าลุ่ดหย�อน LTF

30

Page 36: การปฏิรูประบบภาษีเพื่อสังคมไทยเสมอหน้า (ฉบับย่อ)

แผน้ภ�ม�ท�� 4: การให�สั�ทธิ�ห�กค)าลดหย)อน้แต)ละประเภท โดยเฉล��ยต)อคน้ จ+าแน้กตามช้�.น้เง�น้ได�สั#ทธิ�

หมิายเหต&: เป,นข.อมิ�ลุ่ภูาษี�เง�นได.บั&คคลุ่ธรรมิดาในป;ภูาษี� พื่.ศ. 2551

ที่��มิา: กรมิสรรพื่ากร ค�านวณีโดยผ�.ว�จ�ยที่��อธ�บัายไปข.างต.นเป,นการพื่�จารณีาจากจ+าน้วน้เง�น้ค)าลดหย)อน้ (น��นค�อ จ�านวนเง�นค�าลุ่ดหย�อนที่��ย�งไมิ�ได.น�าไปค�ณีก�บัอ�ตราภูาษี�) ในส�วนน� จะเป,นการพื่�จารณีาถ้3งจ�านวนเง�นค�าลุ่ดหย�อนที่��น�าไปค�ณีก�บัอ�ตราภูาษี�แลุ่.ว ซึ่3�งก6ค�อ จ+าน้วน้ภาษี�ท��ลดลงหร�อรายจ)ายของร�ฐบาล (Tax

Expenditure) ซึ่3�งให.ผลุ่ลุ่�พื่ธ$ที่างเศรษีฐก�จเที่�าก�บักรณี�ที่��ร �ฐบัาลุ่จ�ายเง�นอ&ดหน&นให.ประชาชนบัางกลุ่&�มิ

ผลุ่การศ3กษีาพื่บัว�า ค�าลุ่ดหย�อนภูาษี�เง�นได.บั&คคลุ่ธรรมิดาของไที่ยเป,นการโอนเง�นให.แก�ผ�.มิ�รายได.ส�งมิากกว�าผ�.มิ�รายได.น.อย กลุ่�าวค�อ การให.ห�กค�าลุ่ดหย�อนที่�าให.ผ�.ที่��มิ�เง�นได.ส&ที่ธ�ในช�วง 150,001 – 200,000 บัาที่ ได.ร�บัเง�นอ&ดหน&นจากร�ฐบัาลุ่ (เส�ยภูาษี�เง�นได.บั&คคลุ่ธรรมิดาลุ่ดลุ่งไป) โดยเฉลุ่��ย 7,380 บัาที่/คน แลุ่ะย��งมิ�เง�นได.ส�งข3 น จะย��งได.ร�บัเง�นอ&ดหน&นมิากข3 น โดยผ�.ที่��มิ�เง�นได.ส&ที่ธ� 2,000,001 บัาที่ข3 นไป ได.ร�บัเง�นอ&ดหน&นจากร�ฐบัาลุ่ (เส�ยภูาษี�ลุ่ดลุ่ง) โดยเฉลุ่��ย 133,895 บัาที่/คน (ด�แผนภู�มิ�ที่�� 5) จะเห6นได.ว�า

31

Page 37: การปฏิรูประบบภาษีเพื่อสังคมไทยเสมอหน้า (ฉบับย่อ)

ระบับัการจ�ายเง�นอ&ดหน&นผ�านค�าลุ่ดหย�อนภูาษี�ที่��ใช.อย��ในป:จจ&บั�นถ้�อเป,นการโอนเง�นให.แก�ผ�.มิ�รายได.ส�งมิากกว�าผ�.มิ�รายได.น.อย

แผน้ภ�ม�ท�� 5: จ+าน้วน้ภาษี�เง�น้ได�บ#คคลธิรรมดาท��ลดลง (Tax Expenditure)

อ�น้เน้��องจากการห�กค)าลดหย)อน้ โดยเฉล��ยต)อคน้

หมิายเหต&: เป,นข.อมิ�ลุ่ภูาษี�เง�นได.บั&คคลุ่ธรรมิดาในป;ภูาษี� พื่.ศ. 2551

ที่��มิา: กรมิสรรพื่ากร ค�านวณีโดยผ�.ว�จ�ย

3.3 แน้วทางใน้การปร�บปร#งค)าลดหย)อน้

การลุ่ดหย�อนภูาษี�ซึ่3�งมิ�ลุ่�กษีณีะเอ� อประโยชน$ต�อผ�.มิ�รายได.ส�งย�อมิเป,นการต�ดโอกาสเข.าถ้3งที่ร�พื่ยากรส�วนรวมิของผ�.มิ�รายได.น.อยที่��จะได.ร�บัจากการที่��ร �ฐน�าเง�นรายได.ภูาษี�มิาใช.จ�ายช�วยเหลุ่�อผ�.ที่��ด.อยกว�าในส�งคมิ ด�งน� น การพื่�จารณีาที่บัที่วนรายการค�าลุ่ดหย�อนจ3งเป,นส��งจ�าเป,น อ�กที่� งย�งสอดคลุ่.องก�บัผลุ่การศ3กษีาของ World Bank (2011) ที่��พื่บัว�า ภูาษี�เง�นได.บั&คคลุ่ธรรมิดาของไที่ยมิ�โครงสร.างก.าวหน.าอย�างมิาก (Highly Progressive)

โดยผ�.มิ�รายได.ส�งถ้�กเก6บัภูาษี�ส�ง สั)วน้คน้ช้�.น้กลางจ+าน้วน้มากซึ่,�งควรจะเสั�ยภาษี�กล�บแทบไม)ต�องเสั�ย อ�นเน��องมิาจากร�ฐบัาลุ่ได.ให.การยกเว.นแลุ่ะลุ่ดหย�อนภูาษี�มิากเก�นไป ในที่�านองเด�ยวก�บัการศ3กษีาของส�าน�กงานคณีะกรรมิการพื่�ฒนาการเศรษีฐก�จแลุ่ะส�งคมิแห�งชาต� (2554) ที่��ช� ว�า การลุ่ด

32

Page 38: การปฏิรูประบบภาษีเพื่อสังคมไทยเสมอหน้า (ฉบับย่อ)

หย�อนแลุ่ะการให.ประโยชน$ที่างภูาษี�เอ� อต�อผ�.มิ�รายได.ส�งมิากกว�าผ�.มิ�รายได.น.อย เพื่ราะผ�.มิ�รายได.ส�งมิ�ช�องที่างการลุ่ดหย�อนภูาษี�ได.มิากกว�า

33

Page 39: การปฏิรูประบบภาษีเพื่อสังคมไทยเสมอหน้า (ฉบับย่อ)

ที่างเลุ่�อกในการปร�บัปร&งค�าลุ่ดหย�อนมิ�อย�างน.อย 2 แนวที่าง ค�อ

1. การจ+าก�ดวงเง�น้ค)าลดหย)อน้จ�าก�ดวงเง�นใช.ส�ที่ธ�ห�กค�าลุ่ดหย�อนภูาษี�ที่&กประเภูที่แบับัเหมิารวมิก�น เช�น ก�าหนดว�าไมิ�เก�น 5 แสนบัาที่ หมิายความิว�า ผ�.มิ�รายได.ส�งที่��เคยห�กค�าลุ่ดหย�อนได. 1.5 ลุ่.านบัาที่ก6ห�กได.แค� 5 แสนบัาที่ ส�วนที่��เก�น 1 ลุ่.านบัาที่ก6ต.องน�าไปค�านวณีภูาษี�

2. การจ+าก�ดวงเง�น้การใช้�สั�ทธิ�ห�กลดหย)อน้ภาษี�เป7น้รายกรณ�รายการค�าลุ่ดหย�อนบัางรายการแมิ.ว�าจะสมิควรถ้�กยกเลุ่�ก อย�างไรก6ตามิ การยกเลุ่�กรายการค�าลุ่ดหย�อนแที่บัจะเป,นไปไมิ�ได.เลุ่ยในที่างการเมิ�อง เพื่ราะการยกเลุ่�กรายการค�าลุ่ดหย�อนมิ�กจะกระที่บัต�อผ�.มิ�รายได.ส�ง จ3งอาจถ้�กคนกลุ่&�มิน� ต�อต.าน แนวที่างที่��เป,นไปได.มิากกว�า ค�อ การจ�าก�ดวงเง�นการใช.ส�ที่ธ�ห�กลุ่ดหย�อนภูาษี�เป,นรายกรณี� จากการศ3กษีาพื่บัว�า มิาตรการที่��สมิควรมิ�การจ�าก�ดวงเง�นด�งกลุ่�าว ค�อ มิาตรการที่��อน&ญาตให.ผ�.มิ�เง�นได.สามิารถ้ห�กค�าลุ่ดหย�อนเง�นได.เที่�าที่��จ�ายเป,นค�าซึ่� อหน�วยลุ่งที่&นใน LTF แลุ่ะ RMF ซึ่3�งป:จจ&บั�นให.ห�กได.กองที่&นลุ่ะไมิ�เก�น 5 แสนบัาที่ หากน�าสองกองที่&นมิารวมิก�นเที่�าก�บัว�าร�ฐให.ค�าลุ่ดหย�อนส�งถ้3ง 1,000,000

บัาที่ ซึ่3�งส�าหร�บัผ�.มิ�รายได.ส�งที่��ต.องเส�ยภูาษี�เง�นได.บั&คคลุ่ธรรมิในข� นอ�ตราที่�� 37% แลุ่.ว ย�อมิหมิายความิว�าร�ฐบัาลุ่ได.ยกเว.นภูาษี�ให. ซึ่3�งก6ค�อโอนเง�นให.น��นเอง เป,นเง�นส�งถ้3ง 3.7 แสนบัาที่/ป; ส��งน� ย�อมิที่�าให.โครงสร.างอ�ตราภูาษี�ก.าวหน.า (Progressive) ที่��ก�าหนดไว. แที่บัไมิ�มิ�ผลุ่ใดๆ ในที่างปฏ�บั�ต�

ในส�วนของ RMF น� น อาจเข.าใจได.ว�าเป,นการมิ&�งลุ่ดภูาระการเลุ่� ยงด�แลุ่ะช�วยเหลุ่�อโดยร�ฐในอนาคต เมิ��อถ้3งเวลุ่าที่��ประชากรส�วนใหญ�ของประเที่ศเข.าส��ว�ยชราภูาพื่ ส�วน LTF ก6อาจถ้�อได.ว�าเป,นการส�งเสร�มิการออมิแบับัผ�กพื่�นระยะยาว การลุ่งที่&นในตลุ่าดที่&น ตลุ่าดเง�น แลุ่ะเป,นการเสร�มิสร.างเสถ้�ยรภูาพื่ของตลุ่าดหลุ่�กที่ร�พื่ย$ อย�างไรก6ด� จากการศ3กษีารายการลุ่ด

34

Page 40: การปฏิรูประบบภาษีเพื่อสังคมไทยเสมอหน้า (ฉบับย่อ)

หย�อนภูาษี�เง�นได.บั&คคลุ่ธรรมิดาของไที่ยเปร�ยบัเที่�ยบัก�บัประเที่ศในกลุ่&�มิอาเซึ่�ยน พื่บัว�า ไม)ม�ประเทศัใดเลยท��ให�สั�ทธิ�ห�กค)าลดหย)อน้ LTF โดยในภู�มิ�ภูาคน� มิ�ประเที่ศไที่ยเพื่�ยงประเที่ศเด�ยวที่��ใช.ค�าลุ่ดหย�อนภูาษี�ส�งเสร�มิตลุ่าดที่&น ขณีะเด�ยวก�นการศ3กษีาของส�าน�กงานคณีะกรรมิการพื่�ฒนาการเศรษีฐก�จแลุ่ะส�งคมิแห�งชาต� (2554) ได.มิ�ข.อสร&ปว�า RMF

แลุ่ะ LTF เอ� อต�อผ�.มิ�รายได.ส�งเที่�าน� น ด�งน� นระบับัภูาษี�แที่นที่��จะช�วยสน�บัสน&นให.เก�ดกลุ่ไกการกระจายผลุ่ประโยชน$จากการพื่�ฒนาเศรษีฐก�จอ�กที่างหน3�ง กลุ่�บัซึ่� าเต�มิให.เก�ดความิเหลุ่��อมิลุ่� าในด.านรายได.

2.1) LTFในส�วนของ LTF การให.ห�กค�าลุ่ดหย�อน LTF ก�อให.เก�ดความิไมิ�เป,นธรรมิในระบับัภูาษี�เง�นได.บั&คคลุ่ธรรมิดาส�งมิาก จากแผนภู�มิ�ที่�� 6 จะเห6นได.ว�า ผ�.มิ�รายได.น.อยซึ่� อหน�วยลุ่งที่&นใน LTF น.อย จ3งใช.ส�ที่ธ�ในการห�กค�าลุ่ดหย�อน LTF ได.น.อย ในขณีะที่��ผ�.มิ�รายได.ส�งได.ร�บัประโยชน$จากการลุ่ดหย�อนอย�างมิาก เช�น ผ�.ที่��มิ�เง�นได.ส&ที่ธ� 150,001 – 200,000 บัาที่ มิ�การใช.ส�ที่ธ�ห�กลุ่ดหย�อน LTF เฉลุ่��ยคนลุ่ะ 41,531 บัาที่ ในขณีะที่��ผ�.ที่��มิ�เง�นได.ส&ที่ธ� 20 ลุ่.านบัาที่ข3 นไป มิ�การใช.ส�ที่ธ�ห�กลุ่ดหย�อน LTF เฉลุ่��ยคนลุ่ะ 574,231 บัาที่ ในประการส�าค�ญในช�วงที่��ผ�านมิาเพื่ดานวงเง�นห�กลุ่ดหย�อน LTF ได.ปร�บัเพื่��มิข3 นมิาโดยตลุ่อด10

แผน้ภ�ม�ท�� 6: การใช้�สั�ทธิ�ห�กลดหย)อน้ LTF โดยเฉล��ยต)อคน้ จ+าแน้กตามช้�.น้เง�น้ได�สั#ทธิ�

10 คณีะร�ฐมินตร�ได.มิ�มิต�เมิ��อว�นที่�� 4 มิ�นาคมิ พื่.ศ. 2551 ให.ขยายวงเง�นห�กลุ่ดหย�อนค�าซึ่� อหน�วยลุ่งที่&นใน LTF จากเด�มิที่��ก�าหนดไว.ไมิ�เก�น 300,000 บัาที่ เพื่��มิข3 นเป,นไมิ�เก�น 500,000 บัาที่

35

Page 41: การปฏิรูประบบภาษีเพื่อสังคมไทยเสมอหน้า (ฉบับย่อ)

หมิายเหต&: บัางช� นเง�นได.ส&ที่ธ�มิ�การใช.ส�ที่ธ�เก�นกว�า 500,000

บัาที่ เน��องจากใช.ข.อมิ�ลุ่ในป; พื่.ศ. 2551 ซึ่3�งได.มิ�การขยายเพื่ดานเป,น 700,000 บัาที่เป,นการช��วคราว

ที่��มิา: กรมิสรรพื่ากร ค�านวณีโดยผ�.ว�จ�ย

นอกจากน� หากมิองในแง�ผลุ่ตอบัแที่นของการลุ่งที่&น หากผ�.มิ�รายได.ส�งซึ่3�งต.องเส�ยภูาษี�เง�นได.บั&คคลุ่ธรรมิดาในอ�ตรา 37% ออมิเง�นผ�าน LTF เป,นจ�านวน 100 บัาที่ เที่�าก�บัว�า เป,นการลุ่งเง�นต�วเองแค� 63

บัาที่ แลุ่ะจะได.ร�บัเง�นจากร�ฐบัาลุ่มิาลุ่งที่&นอ�ก 37 บัาที่ (เพื่ราะหากไมิ�น�ามิาลุ่งที่&นใน LTF ก6จะต.องเส�ยภูาษี�ในอ�ตรา 37%) แลุ่ะคาดหว�งผลุ่ตอบัแที่นจากตลุ่าดห&.นราวเฉลุ่��ยป;ลุ่ะ 11 บัาที่11 ด�งน� น ผลุ่ตอบัแที่นรวมิจะเที่�าก�บั 111 บัาที่ จากเง�นลุ่งที่&นเพื่�ยง 63 บัาที่ เที่�าก�บัว�าได.ร�บัผลุ่ตอบัแที่นส�งถ้3ง 48 บัาที่ ซึ่3�งหมิายความิว�าได.ร�บัผลุ่ตอบัแที่นการออมิที่�� 76% ต�อป; ซึ่3�งถ้�อว�าส�งเหลุ่�อเช��อ ลุ่�กษีณีะด�งกลุ่�าวที่�าให. ประว�ที่ย$ เร�องศ�ร�ก�ลุ่ช�ย ว�จารณี$ว�า การให.ส�ที่ธ�ที่างภูาษี�เง�นได.บั&คคลุ่ธรรมิดาแก�กองที่&นเง�นออมิอย�าง RMF แลุ่ะ LTF “เป,นการโยนเง�นภูาษี�ของชาต�ไปช�วยเพื่��มิผลุ่ตอบัแที่นการลุ่งที่&นให.คนระด�บัเศรษีฐ� ” (กร&งเที่พื่ธ&รก�จ, 7 มิกราคมิ 2553 หน.า 11) ในที่�านอง

11 ข.อมิ�ลุ่จากส�าน�กงานเศรษีฐก�จการคลุ่�งช� ว�า สถ้�ต�ผลุ่ตอบัแที่นย.อนหลุ่�ง 31 ป; ต� งแต�ป; พื่.ศ. 2518 - 2548 การลุ่งที่&นในห&.นจะมิ�ผลุ่ตอบัแที่นเฉลุ่��ย 11% ต�อป; ซึ่� อพื่�นบั�ตรต�างๆ ผลุ่ตอบัแที่นประมิาณี 9% แลุ่ะหากฝากเง�นจะมิ�ผลุ่ตอบัแที่นประมิาณี 7%

36

Page 42: การปฏิรูประบบภาษีเพื่อสังคมไทยเสมอหน้า (ฉบับย่อ)

เด�ยวก�น รศ.ดร. นวลุ่น.อย ตร�ร�ตน$ คณีะเศรษีฐศาสตร$ จ&ฬาลุ่งกรณี$มิหาว�ที่ยาลุ่�ย เคยให.ความิเห6นว�า

“ค�าลุ่ดหย�อนที่��ควรจะยกเลุ่�กไปเลุ่ยค�อ LTF เพื่ราะ LTF มิ�นบัอกว�ตถ้&ประสงค$ไมิ�ได.เลุ่ย นอกจากสน�บัสน&นตลุ่าดห&.น ถ้.าตลุ่าดห&.นมิ�ผลุ่ตอบัแที่นที่��จ�งใจพื่อ คนก6ไปเอง อ�นน� เป,นเร��องปกต� ด�งน� น LTF มิ�นไมิ�มิ�เปFาหมิายอะไรเลุ่ย เราหา LTF จากประเที่ศอ��นๆ ไมิ�ได.หรอก” (กลุ่�าวในงานส�มิมินาห�วข.อ ส��ส�งคมิไที่ยเสมิอหน.า การศ3กษีา“

โครงสร.างความิมิ��งค��งแลุ่ะโครงสร.างอ�านาจเพื่��อการปฏ�ร�ป เมิ��อว�นที่�� ”

16 ส�งหาคมิ 2555)

2.2) RMFในส�วนของ RMF การให.ห�กค�าลุ่ดหย�อน RMF ก�อให.เก�ดความิไมิ�เป,นธรรมิในระบับัภูาษี�เง�นได.บั&คคลุ่ธรรมิดาอย�างมิาก จากแผนภู�มิ�ที่�� 7 จะเห6นได.ว�า ผ�.มิ�รายได.น.อยซึ่� อหน�วยลุ่งที่&นใน RMF น.อย จ3งใช.ส�ที่ธ�ในการห�กค�าลุ่ดหย�อน RMF ได.น.อย ในขณีะที่��ผ�.มิ�รายได.ส�งได.ร�บัประโยชน$จากการลุ่ดหย�อนอย�างมิาก เช�น ผ�.ที่��มิ�เง�นได.ส&ที่ธ� 150,001 – 200,000 บัาที่ มิ�การใช.ส�ที่ธ�ห�กลุ่ดหย�อน RMF เฉลุ่��ยคนลุ่ะ 35,909 บัาที่ ส�วนผ�.ที่��มิ�เง�นได.ส&ที่ธ� 20 ลุ่.านบัาที่ข3 นไป มิ�การใช.ส�ที่ธ�ห�กลุ่ดหย�อน RMF เฉลุ่��ยคนลุ่ะ 509,050 บัาที่ ในประการส�าค�ญในช�วงที่��ผ�านมิาเพื่ดานวงเง�นห�กลุ่ดหย�อน RMF ได.ปร�บัเพื่��มิข3 นมิาโดยตลุ่อด12

แผน้ภ�ม�ท�� 7: การใช้�สั�ทธิ�ห�กลดหย)อน้ RMF โดยเฉล��ยต)อคน้ จ+าแน้กตามช้�.น้เง�น้ได�สั#ทธิ�

12 คณีะร�ฐมินตร�ได.มิ�มิต�เมิ��อว�นที่�� 4 มิ�นาคมิ พื่.ศ. 2551 ให.ขยายวงเง�นห�กลุ่ดหย�อนค�าซึ่� อหน�วยลุ่งที่&นใน RMF เมิ��อรวมิก�บักองที่&นส�ารองเลุ่� ยงช�พื่ หร�อกองที่&นบั�าเหน6จบั�านาญข.าราชการ จากเด�มิที่��ก�าหนดไว.ไมิ�เก�น 300,000 บัาที่ เพื่��มิข3 นเป,นไมิ�เก�น 500,000 บัาที่

37

Page 43: การปฏิรูประบบภาษีเพื่อสังคมไทยเสมอหน้า (ฉบับย่อ)

หมิายเหต&: บัางช� นเง�นได.ส&ที่ธ�มิ�การใช.ส�ที่ธ�เก�นกว�า 500,000

บัาที่ เน��องจากใช.ข.อมิ�ลุ่ในป; พื่.ศ. 2551 ซึ่3�งได.มิ�การขยายเพื่ดานเป,น 700,000 บัาที่เป,นการช��วคราว

ที่��มิา: กรมิสรรพื่ากร ค�านวณีโดยผ�.ว�จ�ย

ในการก�าหนดค�าลุ่ดหย�อนน� น ร�ฐบัาลุ่ควรต.องประเมิ�นโดยเปร�ยบัเที่�ยบัระหว�างเป>าหมายเพื่��อเป7น้เคร��องม�อตามน้โยบายร�ฐบาล ก�บัเป>าหมายเพื่��อเป7น้แหล)งรายได�ให�ก�บร�ฐบาลและเป>าหมายใน้การกระจายรายได� ที่� งน� ร�ฐบัาลุ่สามิารถ้ใช.ค�าลุ่ดหย�อนเพื่��อเป,นเคร��องมิ�อในการด�าเน�นนโยบัายเพื่��อส�งเสร�มิบัางภูาคเศรษีฐก�จหร�อภูาคส�งคมิได. แต�ต.องอย��ในขอบัเขตที่��เหมิาะสมิ ผ�.ว�จ�ยเสนอเกณีฑ์$ว�า ค�าลุ่ดหย�อนควรเน.นให.การลุ่ดหย�อนผ�.ที่��มิ�เง�นได.ส&ที่ธ�ไมิ�เก�น 1 ลุ่.านบัาที่/ป; (ด�ร�ปที่�� 6) ซึ่3�งหากย3ดเกณีฑ์$เช�นน� แลุ่.ว ค�าลุ่ดหย�อนในกรณี�ของ LTF แลุ่ะ RMF ซึ่3�งป:จจ&บั�นให.กองที่&นลุ่ะ 5 แสนบัาที่ ควรเป,นด�งน� - ค�าลุ่ดหย�อน LTF ควรจะอย��ที่��ประมิาณี 1.5 แสนบัาที่ ซึ่3�งจาก

แผนภู�มิ�ที่�� 6 จะเห6นว�า ผ�.มิ�เง�นได. 750,000 - 1,000,000 บัาที่ ใช.ส�ที่ธ�ลุ่ดหย�อนเพื่�ยงประมิาณี 1.26 แสนบัาที่เที่�าน� น หร�ออาจพื่�จารณีาให.ยกเลุ่�กค�าลุ่ดหย�อน LTF ไปเลุ่ยที่� งหมิดเน��องจากในป:จจ&บั�นตลุ่าดหลุ่�กที่ร�พื่ย$ได.พื่�ฒนามิากพื่อสมิควรแลุ่.ว นอกจากน� LTF ไมิ�ใช�ค�าลุ่ดหย�อนภูาษี�ที่��เป,นสากลุ่ เพื่ราะในภู�มิ�ภูาคน� มิ�ประเที่ศไที่ยเพื่�ยงประที่ศเด�ยวที่��ใช.ค�าลุ่ดหย�อนภูาษี�ส�งเสร�มิตลุ่าดที่&น

38

Page 44: การปฏิรูประบบภาษีเพื่อสังคมไทยเสมอหน้า (ฉบับย่อ)

- ค�าลุ่ดหย�อน RMF ควรจะอย��ที่��ประมิาณี 1.5 แสนบัาที่ ซึ่3�งจากแผนภู�มิ�ที่�� 7 จะเห6นว�า ผ�.มิ�เง�นได. 750,000 – 1,000,000 บัาที่ ใช.ส�ที่ธ�ลุ่ดหย�อนเพื่�ยงประมิาณี 1.14 แสนบัาที่เที่�าน� น

39

Page 45: การปฏิรูประบบภาษีเพื่อสังคมไทยเสมอหน้า (ฉบับย่อ)

ร�ปท�� 6: หล�กการใน้การห�กค)าลดหย)อน้

3.4 สัร#ป

มิาตรการบัรรเที่าภูาระภูาษี�เง�นได.บั&คคลุ่ธรรมิดาบัางมิาตรการให.ประโยชน$แก�ผ�.เส�ยภูาษี�โดยไมิ�สอดคลุ่.องก�บัหลุ่�กความิเป,นธรรมิแลุ่ะความิสามิารถ้ในการเส�ยภูาษี� การลุ่ดหย�อนภูาษี�ซึ่3�งมิ�ลุ่�กษีณีะเอ� อประโยชน$ต�อผ�.มิ�รายได.ส�งย�อมิเป,นการต�ดโอกาสเข.าถ้3งที่ร�พื่ยากรส�วนรวมิของผ�.มิ�รายได.น.อยที่��จะได.ร�บัจากการที่��ร �ฐน�าเง�นรายได.ภูาษี�มิาใช.จ�ายช�วยเหลุ่�อผ�.ที่��ด.อยกว�าในส�งคมิ นอกจากน� การก�าหนดมิาตรการการห�กลุ่ดหย�อนภูาษี�เง�นได.บั&คคลุ่ธรรมิดาของไที่ยสะที่.อนว�า ร�ฐบัาลุ่มิ�ได.ให.ความิส�าค�ญก�บัเปFาหมิายการสร.างความิเป,นธรรมิในการกระจายรายได. กลุ่�าวค�อ มิาตรการที่างภูาษี�โดยการห�กค�าลุ่ดหย�อนแลุ่ะการยกเว.นภูาษี�หลุ่ายมิาตรการเป,นการที่��ผ�.มิ�รายได.น.อยอ&ดหน&นผ�.มิ�รายได.ส�ง แลุ่ะเป,นการเอ� อประโยชน$ให.ผ�.มิ�รายได.ส�งเข.ามิาใช.ส�ที่ธ�ห�กค�าลุ่ดหย�อนเพื่��อหลุ่�กเลุ่��ยงภูาษี�อย�างถ้�กต.องตามิกฎหมิาย ซึ่3�งย�อมิข�ดก�บัหลุ่�กความิเป,นธรรมิที่างภูาษี� อ�กที่� งย�งข�ดก�บัหลุ่�กการของค�าลุ่ดหย�อนที่��ประสงค$ให.มิ�การห�กค�าลุ่ดหย�อนเพื่��อเป,นการบัรรเที่าภูาระภูาษี�ตามิสถ้านภูาพื่ของผ�.เส�ยภูาษี� (อ�นจะสะที่.อนถ้3งความิสามิารถ้ในการเส�ยภูาษี�ของแต�ลุ่ะบั&คคลุ่) ด.วยเหต&น� จ3งควรมิ�การที่บัที่วนรายการค�าลุ่ดหย�อนต�างๆ แลุ่ะการจะอน&ญาตให.ห�กค�าลุ่ดหย�อนควรมิ�หลุ่�กการที่��แน�นอนเพื่��อใช.เป,นแนวปฏ�บั�ต� เพื่��อปFองก�นไมิ�ให.ระบับัภูาษี�เอ� อประโยชน$ต�อกลุ่&�มิผ�.มิ�รายได.ส�งจนเก�นสมิควร

40

Page 46: การปฏิรูประบบภาษีเพื่อสังคมไทยเสมอหน้า (ฉบับย่อ)

สั)วน้ท�� 4การเครด�ตภาษี�เง�น้ได�เน้��องจากการท+างาน้ (Earned Income Tax

Credit):ภาษี�และเง�น้โอน้เพื่��อสัร�างสั�งคมท��เป7น้ธิรรม

“[Milton Friedman] was above all pragmatist, and he emphasized the superiority of the negative income tax over conventional welfare programs on purely practical grounds. If the main problem of the poor is that they have too little money, he reasoned, the simplest and cheapest solution is to give them some more. He saw no advantage in hiring armies of bureaucrats to dispense food stamps, energy stamps, day care stamps and rent subsidies.” (Robert H. Frank เข�ยนสร&ปแนวความิค�ดของ Milton Friedman ไว.ใน The New York

Times ฉบั�บัว�นที่�� 23 พื่ฤศจ�กายน 2549, เพื่��มิต�วเน.นโดยผ�.ว�จ�ย)

การใช.เคร��องมิ�อที่างภูาษี�เพื่��อลุ่ดความิเหลุ่��อมิลุ่� าในการกระจายรายได.โดยการจ�ดเก6บัภูาษี�เง�นได.ในอ�ตราส�งๆ มิ�กส�งผลุ่ลุ่บัต�อการที่�างาน การออมิ แลุ่ะการลุ่งที่&น ด�งน� น การด�าเน�นนโยบัายภูาษี�เพื่��อเปFาหมิายในการลุ่ดความิเหลุ่��อมิลุ่� าในการกระจายรายได.ควรด�าเน�นการควบัค��ไปก�บัมิาตรการที่างด.านรายจ�ายด.วย โดยในช�วงประมิาณี 10 ป;ที่��ผ�านมิา รายจ�ายที่างด.านสว�สด�การของร�ฐบัาลุ่ไที่ยเพื่��มิข3 นอย�างต�อเน��อง13 การเพื่��มิรายจ�ายที่างด.านสว�สด�การเช�นน� ที่�าให.ภูาคร�ฐบัาลุ่มิ�ความิซึ่�บัซึ่.อน ไร.ประส�ที่ธ�ภูาพื่มิากข3 น ซึ่3�งเป,นที่��คาดการณี$ก�นโดยที่��วไปว�า ร�ฐบัาลุ่อาจต.องข3 นภูาษี�เพื่��อมิาใช.จ�ายที่างด.านสว�สด�การในที่��ส&ด อย�างไรก6ตามิ ข.อจ�าก�ดที่��ร �ฐบัาลุ่ไที่ยต.องประสบัอย��เสมิอ ค�อ การจ�ดสว�สด�การให.ถ้3งมิ�อกลุ่&�มิเปFาหมิายที่��ต.องการเป,นไปได.ยากมิาก ในประการส�าค�ญด.วยข.อจ�าก�ดที่างด.านข.อมิ�ลุ่ ที่�าให.ผ�.ก�าหนดนโยบัายของไที่ยไมิ�สามิารถ้ระบั&ได.ช�ดเจนว�า คน้จน้ค�อใครบ�าง และอย�)ท��ใด จ3งที่�าให.

13 การศ3กษีาของส&รจ�ต ลุ่�กษีณีะส&ต แลุ่ะคณีะ (2553) พื่บัว�า ในช�วงป; พื่.ศ. 2550 -

2554 น� น งบัประมิาณีรายจ�ายเพื่��มิข3 นเฉลุ่��ยป;ลุ่ะ 8.8% ในขณีะที่��รายจ�ายด.านสว�สด�การเพื่��มิข3 นเฉลุ่��ยป;ลุ่ะ 12.5%

41

Page 47: การปฏิรูประบบภาษีเพื่อสังคมไทยเสมอหน้า (ฉบับย่อ)

รายจ�ายที่างด.านสว�สด�การของร�ฐบัาลุ่โดยส�วนใหญ�แลุ่.ว (ประมิาณี 80 –

99 %) กลุ่�บัถ้�กจ�ดสรรไปให.แก�ผ�.ที่��ไมิ�จน (ด�ตารางที่�� 4)

ตารางท�� 4: การเข�าถึ,งบร�การท��ร�ฐจ�ดให� จ+าแน้กตามกล#)มผ��ร�บประโยช้น้! (คน้จน้และคน้ไม)จน้)

หน�วย: ร.อยลุ่ะการเข�าถึ,งบร�การ ไม)จน้ จน้ รวม

เง�น้ก��เพื่��อการศั,กษีา 99.8 0.2 100.0

ธิน้าคารประช้าช้น้ 97.9 2.1 100.0

กองท#น้หม�)บ�าน้และช้#มช้น้เม�อง

91.2 8.8 100.0

ท#น้การศั,กษีา 90.9 9.1 100.0

กองท#น้อ��น้ๆ 89.2 10.8 100.0

เบ�.ยผ��สั�งอาย# 80.4 19.6 100.0

เง�น้สังเคราะห!ผ��พื่�การ 78.9 21.1 100.0

ที่��มิา: ส&รจ�ต ลุ่�กษีณีะส&ต แลุ่ะคณีะ (2553: 52)

ด.วยเหต&ที่��ระบับัตลุ่าดเสร�ไมิ�อาจที่�าหน.าที่��ในการกระจายรายได.ได.อย�างสมิบั�รณี$ ร�ฐจ3งต.องมิ�บัที่บัาที่ส�าค�ญในการที่�าหน.าที่��แบั�งสรรป:นส�วนรายได.ใหมิ� ด.วยการด3งเอาความิสามิารถ้ในการแสวงหารายได.ของผ�.คนมิาแปลุ่งร�ปเป,นภูาษี�อากร เพื่��อน�ามิาจ�ดสรรแก�คนที่��ด.อยกว�าในส�งคมิในร�ปของสว�สด�การ อย�างไรก6ตามิ ระบับัสว�สด�การของไที่ยต.องใช.งบัประมิาณีมิากกว�าที่��ควรจะเป,น ซึ่3�งมิ�สาเหต&ส�วนหน3�งมิาจากการไมิ�สามิารถ้ระบั&ต�วผ�.ที่��สมิควรได.ร�บัการช�วยเหลุ่�อได.

ในบัที่น� ผ�.ว�จ�ยจ3งมิ&�งศ3กษีาเคร��องมิ�อที่างภูาษี�แลุ่ะเง�นโอนซึ่3�งเป,นเคร��องมิ�อสน�บัสน&นการจ�ดสว�สด�การ เพื่��อให.สามิารถ้ระบั&ต�วผ�.ที่��สมิควรได.ร�บัความิช�วยเหลุ่�อจากร�ฐบัาลุ่ได.อย�างถ้�กต.อง โดยใช.กรณี�ศ3กษีาของประเที่ศสหร�ฐอเมิร�กาที่��เร�ยกว�า การเครด�ตภาษี�เง�น้ได�เน้��องจากการท+างาน้

42

Page 48: การปฏิรูประบบภาษีเพื่อสังคมไทยเสมอหน้า (ฉบับย่อ)

(Earned Income Tax Credit: EITC)14 ซึ่3�งประสบัการณี$ในการใช.เคร��องมิ�อด�งกลุ่�าวจะเป,นประโยชน$ต�อการออกแบับัแลุ่ะการพื่�จารณีาความิเหมิาะสมิในการพื่�จารณีาน�ามิาใช.ในกรณี�ของไที่ย

บัที่น� แบั�งออกเป,น 8 ส�วน โดยส�วนแรกแสดงถ้3งที่ร�พื่ยากรที่างการคลุ่�งที่��ต.องส�ญเส�ยไปจากการด�าเน�นนโยบัายแบับัถ้.วนหน.า (Universal

Coverage) ส�วนที่��สองน�าเสนอแนวค�ด Negative Income Tax

(NIT) ของศาสตราจารย$ Milton Friedman ซึ่3�งเป,นแนวค�ดที่��น�าไปส�� EITC ส�วนที่��สามิอธ�บัายถ้3งลุ่�กษีณีะที่��วไปของ EITC ส�วนที่��ส��อธ�บัายถ้3งเง��อนไขที่��ผ�.มิ�รายได.น.อยจะได.ร�บั EITC ส�วนที่��ห.าอภู�ปรายถ้3งข.อด�ของ EITC

แลุ่ะประโยชน$ที่��น�าจะเก�ดข3 นหากน�ามิาใช.ในกรณี�ของไที่ย ส�วนที่��หกเป,นข.อเสนอ EITC ในกรณี�ของประเที่ศไที่ย โดยใช.ช��อว�า เง�นโอนแก.จนคนขย�น“ ” แลุ่ะส�วนส&ดที่.ายเป,นการสร&ป

4.1 ความสั�.น้เปล�องของงบประมาณใน้การด+าเน้�น้น้โยบายถึ�วน้หน้�า (Universal Coverage)

ในส�วนน� เป,นการพื่�จารณีางบัประมิาณีที่��ต.องใช.ส�าหร�บัการด�าเน�นนโยบัายแบับัถ้.วนหน.า (Universal Coverage) โดยเสนอต�วอย�างกรณี�ของเบ�.ยย�งช้�พื่คน้ช้รา ซึ่3�งในอด�ตน� นร�ฐบัาลุ่ไที่ยเคยใช.ว�ธ�การจ�ดสรรเบั� ยย�งช�พื่คนชราโดยว�ธ�การตรวจสอบัรายได. (Means Test) อย�างไรก6ตามิด.วยอ&ปสรรคที่างด.านความิย&�งยากในการค�ดกรองคนจนเพื่��อหาบั&คคลุ่ผ�.มิ�ส�ที่ธ�ร�บัเบั� ยย�งช�พื่ ซึ่3�งมิ�ต.นที่&นค�อนข.างส�ง ประกอบัก�บัการที่��ระบับั Means

Test มิ�กจะน�าไปส��ป:ญหาที่��เร�ยกว�า Exclusion Error (น��นค�อ การที่��คนยากจนจร�งๆ ไมิ�ได.ร�บัการช�วยเหลุ่�อจากร�ฐบัาลุ่) ในเด�อนเมิษีายน พื่.ศ.

14 โปรดส�งเกตว�า เป,นการให.เครด�ตภูาษี�ส�าหร�บัเง�นได.เน��องจากน� าพื่�กน� าแรง หร�อเง�นได.เน��องจากการที่�างาน (Earned Income) น��นค�อ เง�นได.ตามิมิาตรา 40 (1) แลุ่ะมิาตรา 40 (2) แห�งประมิวลุ่ร�ษีฎากรเที่�าน� น โดยไมิ�รวมิถ้3งรายได.ที่��เป,นดอกผลุ่จากการลุ่งที่&นหร�อรายได.ที่��เก�ดจากที่ร�พื่ย$ส�นหร�อเง�นได.จากธ&รก�จ

43

Page 49: การปฏิรูประบบภาษีเพื่อสังคมไทยเสมอหน้า (ฉบับย่อ)

2552 ร�ฐบัาลุ่นายอภู�ส�ที่ธ�= เวชชาช�วะ จ3งได.ยกเลุ่�กระบับั Means Test

โดยเปลุ่��ยนมิาใช.ระบับัถ้.วนหน.าแที่น

ในประการส�าค�ญหากการค�ดเลุ่�อกค&ณีสมิบั�ต�ของผ�.ร �บัเบั� ยย�งช�พื่ไมิ�มิ�การตรวจสอบัรายได.ย�อมิที่�าให.ร�ฐบัาลุ่ต.องใช.งบัประมิาณีจ�านวนมิหาศาลุ่ แลุ่ะย�งน�าไปส��ป:ญหาความิไมิ�เป,นธรรมิระหว�างผ�.มิ�ส�ที่ธ�ร�บัเบั� ยย�งช�พื่อ�กด.วย (น��นค�อ เศรษีฐ�ย�อมิมิ�ส�ที่ธ�ได.ร�บัเบั� ยย�งช�พื่เฉกเช�นเด�ยวก�นก�บัคนจน) ด�งที่��ส�าน�กงานคณีะกรรมิการพื่�ฒนาการเศรษีฐก�จแลุ่ะส�งคมิแห�งชาต� (2554)

ศ3กษีาพื่บัว�า- ในเขตเมิ�อง: จากจ�านวนผ�.ส�งอาย&ที่�� ไมิ�จน ที่� งหมิด มิ�ถ้3ง “ ” 69.76%

ที่��ได.ร�บัเบั� ยย�งช�พื่- ในเขตชนบัที่: จากจ�านวนผ�.ส�งอาย&ที่�� ไมิ�จน ที่� งหมิด มิ�ถ้3ง “ ” 84.82 ที่��

ได.ร�บัเบั� ยย�งช�พื่

จากตารางที่�� 5 ในป;งบัประมิาณี พื่.ศ. 2555 ร�ฐบัาลุ่ได.จ�ายเบั� ยย�งช�พื่ให.แก�ผ�.ส�งอาย&ที่�� ไมิ�จน เป,นจ�านวนถ้3ง “ ” 7,016,622 - 1,094,000 =

5,922,622 ลุ่.านคน ที่�าให.ร�ฐบัาลุ่ต.องใช.เง�นงบัประมิาณีส�งกว�าที่��ควรจะเป,นถ้3ง 53,608 - 8,358 = 45,250 ลุ่.านบัาที่/ป; ซึ่3�งป:ญหาด�งกลุ่�าวในที่างว�ชาการเร�ยกว�า Inclusion Error (น��นค�อ ผ�.ที่��ไมิ�สมิควรได.ร�บัประโยชน$จากโครงการสว�สด�การของร�ฐ พื่ลุ่อยได.ร�บัประโยชน$ไปด.วย)

ตารางท�� 5: งบประมาณรายจ)ายสั+าหร�บเบ�.ยย�งช้�พื่คน้ช้รา

ประเภทของผ��สั�งอาย#ท�.งประเทศั

จ+าน้วน้(คน้)

งบประมาณรายจ)ายสั+าหร�บเบ�.ยย�งช้�พื่คน้

ช้รา (ล�าน้บาท)

ผ��สั�งอาย#ท��ยากจน้15 1,094,000

8,358

ผ��สั�งอาย#ท��ได�ร�บเบ�.ย 7,016,6 53,608

15 ข.อมิ�ลุ่จากส�าน�กงานคณีะกรรมิการพื่�ฒนาการเศรษีฐก�จแลุ่ะส�งคมิแห�งชาต� (2554)

44

Page 50: การปฏิรูประบบภาษีเพื่อสังคมไทยเสมอหน้า (ฉบับย่อ)

ย�งช้�พื่ท�.งหมด16 22

ผ��สั�งอาย#ท�.งประเทศั17 8,070,000

หมิายเหต&: ในป;งบัประมิาณี พื่.ศ. 2555 เป,นการจ�ายเบั� ยย�งช�พื่รายเด�อนแบับัข� นบั�นได ด�งน� ผ�.ส�งอาย&ที่��มิ�อาย& 60 - 69 ป;จะได.ร�บัเบั� ยย�งช�พื่ในอ�ตรา 600 บัาที่/คน/เด�อน ผ�.ส�งอาย&ที่��มิ�อาย& 70 - 79 ป; จะได.ร�บัเบั� ยย�งช�พื่ในอ�ตรา 700 บัาที่/คน/เด�อน ผ�.ส�งอาย&ที่��มิ�อาย& 80 - 89

ป; จะได.ร�บัเบั� ยย�งช�พื่ในอ�ตรา 800 บัาที่/คน/เด�อน ผ�.ส�งอาย&ที่��มิ�อาย& 90 ป;ข3 นไป จะได.ร�บัเบั� ยย�งช�พื่ในอ�ตรา 1,000 บัาที่/คน/เด�อน

นอกจากกรณี�ของเบั� ยย�งช�พื่แลุ่.วย�งมิ�กรณี�อ��นๆ ที่��ร �ฐบัาลุ่ให.การช�วยเหลุ่�อไมิ�ตรงก�บักลุ่&�มิเปFาหมิาย เช�น โครงการช้)วยเหล�อค)าครองช้�พื่ประช้าช้น้และบ#คลากรภาคร�ฐ (หร�อเช้:คช้)วยช้าต� หร�อเช้:ค 2,000 บาท)18 ซึ่3�งน�าไปส��ป:ญหาอย�างน.อย 2 ประการ ค�อ

1)ป:ญหา Exclusion Error น��นค�อ แรงงานซึ่3�งอย��นอกระบับัประก�นส�งคมิแลุ่ะไมิ�ได.อย��ในระบับัราชการ (เช�น พื่�อค.าแมิ�ค.าแผงลุ่อย ผ�.ข�บัข��จ�กรยานยนต$ร�บัจ.าง เกษีตรกรรายย�อย) จะถ้�กก�ดก�นออกไป โดยไมิ�ได.ร�บัเช6ค 2,000 บัาที่ ที่� งๆ ที่��แรงงานนอกระบับัด�งกลุ่�าวมิ�ส�วนหน3�งที่��เป,นผ�.มิ�รายได.น.อย มิ�รายได.ไมิ�แน�นอน แลุ่ะไมิ�ได.ร�บัความิค&.มิครองจากร�ฐรวมิอย��ด.วย

2)ป:ญหาเร��องความิไมิ�เป,นธรรมิระหว�างผ�.มิ�รายได.กลุ่&�มิต�างๆ ที่��ต.องการความิช�วยเหลุ่�อไมิ�เที่�าก�น เช�น ผ�.ใช.แรงงานที่��มิ�เง�นเด�อน 5,000 บัาที่ก�บัพื่น�กงานบัร�ษี�ที่ที่��มิ�เง�นเด�อน 14,900 บัาที่ ต�างก6ได.ร�บัเง�นโอน 2,000 บัาที่เที่�าๆ ก�น จ3งเที่�าก�บัเป,นการปฏ�บั�ต�ต�อบั&คคลุ่ที่��แตกต�างก�นให.เหมิ�อนก�น

16 ข.อมิ�ลุ่จากเอกสารงบัประมิาณี ป;งบัประมิาณี พื่.ศ. 255517 ข.อมิ�ลุ่จากฐานข.อมิ�ลุ่ที่ะเบั�ยนราษีฎรในป; พื่.ศ. 255418 โครงการช�วยเหลุ่�อค�าครองช�พื่แลุ่ะบั&คลุ่ากรภูาคร�ฐเป,นการให.เง�นอ&ดหน&นแก�แรงงานที่��อย��ในระบับัประก�นส�งคมิ หร�ออย��ในระบับัราชการ แลุ่ะมิ�รายได.ไมิ�เก�น 15,000 บัาที่ โดยแต�ลุ่ะคนจะได.ร�บัเช6คเง�นสด 2,000 บัาที่จากร�ฐบัาลุ่

45

Page 51: การปฏิรูประบบภาษีเพื่อสังคมไทยเสมอหน้า (ฉบับย่อ)

ป:ญหาต�างๆ ข.างต.นสะที่.อนว�า ร�ฐบาลไทยย�งขาดฐาน้ข�อม�ลของประช้ากร โดยเฉพื่าะข�อม�ลเก��ยวก�บรายได�ซึ่,�งเป7น้ข�อม�ลสั+าค�ญท��จะใช้�จ+าแน้กว)า ใครค�อผ��ม�รายได�น้�อยบ�าง ที่�าให.ร�ฐบัาลุ่ไมิ�สามิารถ้ก�าหนดนโยบัายแก.ป:ญหาความิยากจนให.ตรงกลุ่&�มิเปFาหมิายได. จ3งที่�าให.ผ�.มิ�รายได.น.อยต�วจร�งไมิ�ได.ร�บัประโยชน$ อ�กที่� งย�งที่�าให.ร�ฐบัาลุ่มิ�ภูาระรายจ�ายมิากเก�นจ�าเป,นอ�กด.วย ในส�วนถ้�ดไปจ3งเป,นการอธ�บัายถ้3งข.อเสนอเก��ยวก�บั Negative Income Tax ซึ่3�งเป,นเคร��องมิ�อส�าค�ญในการระบั&ต�วผ�.ที่��มิ�รายได.น.อย แลุ่.วร�ฐบัาลุ่ก6เข.าไปให.ความิช�วยเหลุ่�อโดยว�ธ�การโอนเง�นให.แก�กลุ่&�มิบั&คคลุ่ด�งกลุ่�าว

4.2 ข�อเสัน้อของ Milton Friedman เก��ยวก�บ Negative Income Tax

โดยปกต�แลุ่.วการค�านวณีจ�านวนภูาษี�เง�นได.บั&คคลุ่ธรรมิดาจะเร��มิจากการยกเว.นเง�นได. แลุ่.วน�าเง�นได.ไปห�กค�าใช.จ�ายแลุ่ะค�าลุ่ดหย�อน จนกระที่��งเหลุ่�อเง�นได.ส&ที่ธ�เที่�าใดก6น�าไปค�ณีก�บัอ�ตราภูาษี� ก6จะที่ราบัจ�านวนภูาษี�ที่��ต.องช�าระให.แก�ร�ฐ (Positive Income Tax) ซึ่3�งหลุ่�กการเบั� องหลุ่�งของการบัรรเที่าภูาระภูาษี�เหลุ่�าน� มิาจากแนวค�ดที่��ว�า ร�ฐไมิ�ควรจ�ดเก6บัภูาษี�จากเง�นได.ที่��ได.จ�ายออกไปเพื่��อด�ารงช�พื่ตามิความิจ�าเป,นพื่� นฐาน (Basic Needs)

อย�างไรก6ตามิ ในส�วนของผ�.ที่��มิ�เง�นได.ส&ที่ธ�ไมิ�ถ้3งเกณีฑ์$ช�าระภูาษี�จะไมิ�ได.ร�บัประโยชน$ใดๆ เลุ่ยจากมิาตรการบัรรเที่าภูาระภูาษี� ลุ่�กษีณีะด�งกลุ่�าวจ3งน�าไปส��แนวค�ดในการให.ความิช�วยเหลุ่�อแก�ประชาชนกลุ่&�มิน� ด.วยการจ�ดสรรเง�นโอนให. โดยผ�านระบับัภูาษี�เง�นได.บั&คคลุ่ธรรมิดาเพื่��อลุ่ดความิแตกต�างที่างรายได. น��นค�อ เป,นการประสานระบับัภูาษี�แลุ่ะระบับัสว�สด�การเข.าไว.ด.วยก�น เง�นโอนที่��ร �ฐโอนให.น� จ3งมิ�ลุ่�กษีณีะเป,นภูาษี�เง�นได.ต�ดลุ่บั (Negative Income Tax: NIT)

แนวค�ดของ NIT ถ้�กเสนอเป,นคร� งแรกโดยศาสตราจารย$ Milton

Friedman น�กเศรษีฐศาสตร$รางว�ลุ่โนเบัลุ่ ซึ่3�งได.เสนอไว.เมิ��อป; ค.ศ.

46

Page 52: การปฏิรูประบบภาษีเพื่อสังคมไทยเสมอหน้า (ฉบับย่อ)

1962 โดยมิ&�งใช. NIT เพื่��อเป,นเคร��องมิ�อในการแก.ป:ญหาความิยากจน ขณีะเด�ยวก�นก6ไมิ�บั�ดเบั�อนกลุ่ไกการที่�างานของระบับัตลุ่าดเสร� ซึ่3�ง Friedman ตระหน�กด�ว�าระบับัตลุ่าดเสร�ไมิ�สามิารถ้ที่�าหน.าที่��กระจายรายได.ให.คนที่&กคนในส�งคมิมิ�รายได.เพื่�ยงพื่อแก�การด�ารงช�พื่ข� นต��าได. อย�างไรก6ตามิ Friedman มิองว�า ส�งคมิที่��เป,นธรรมิค�อส�งคมิที่��ให.ความเท)าเท�ยมก�น้ของโอกาสั ไมิ�ใช�ความเท)าเท�ยมก�น้ของรายได� กลุ่�าวค�อ ร�ฐบัาลุ่ไมิ�ควรพื่ยายามิที่�าตามิแนวค�ดส�งคมิน�ยมิที่��จะบั�งค�บัให.น�าผลุ่งานหร�อรายได.ของที่&กๆ คนในส�งคมิมิาแบั�งก�นอย�างเที่�าเที่�ยมิตามิความิต.องการของแต�ลุ่ะคน เพื่ราะจะบั��นที่อนประส�ที่ธ�ภูาพื่ที่างเศรษีฐก�จอย�างย��ง ด�งน� น Friedman

จ3งต�อต.านการเก6บัภูาษี�ต�างๆ อย�างร&นแรง ยกเว.นแต�เพื่�ยงการเก6บั NIT

ซึ่3�งเขาเห6นว�าเป,นการช�วยเหลุ่�อผ�.ด.อยโอกาสโดยบั�ดเบั�อนระบับัตลุ่าดเสร�น.อยที่��ส&ด (Friedman 1962)

ข.อเสนอของ Friedman มิ�ที่��มิาจากความิต.องการแก.ไขป:ญหาความิยากจนสมิ�ยหลุ่�งสงครามิโลุ่กคร� งที่�� 2 โดยเสนอให.ร�ฐมิ�ระบับัการประก�นเง�นได.ข� นต��า (Guaranteed Minimum Income System) อ�นเป,นจ�านวนที่��ส�นน�ษีฐานว�า พื่อเพื่�ยงต�อการด�ารงช�พื่ของคร�วเร�อน ด�งน� น คร�วเร�อน้ใดม�ยอดรวมของเง�น้ได�น้�อยกว)าเง�น้ได�ข�.น้ต+�าท��ร�ฐประก�น้ไว� ก:จะได�ร�บการโอน้เง�น้ตามสั)วน้ต)างของเง�น้ได�ท��คร�วเร�อน้หาได�ห�กลบก�บจ+าน้วน้เง�น้ได�ข�.น้ต+�าท��ร�ฐก+าหน้ด แลุ่ะเร�ยกมิาตรการน� ว�า NIT

กลุ่ไกของ NIT ตามิข.อเสนอของ Friedman มิ�องค$ประกอบั 2 ประการ ค�อ

1) เกณีฑ์$เง�นได.ข� นต��า (Income Threshold) แลุ่ะ2)อ�ตราการชดเชย (Rate of Subsidy)

Friedman ได.ใช.เกณีฑ์$เง�นได. 600 ดอลุ่ลุ่�าร$สหร�ฐ/คน ในป; ค.ศ. 1961

แลุ่ะอ�ตราการชดเชย 50% ด�งแสดงในตารางที่�� 6 ซึ่3�งยกต�วอย�างได.ด�งน�

47

Page 53: การปฏิรูประบบภาษีเพื่อสังคมไทยเสมอหน้า (ฉบับย่อ)

หากนาย ก. ไมิ�มิ�เง�นได.เลุ่ย นาย ก. ก6จะได.ร�บัเง�นชดเชยจากร�ฐบัาลุ่เป,นจ�านวน 300 ดอลุ่ลุ่�าร$สหร�ฐ

หากนาย ข. มิ�เง�นได. 200 ดอลุ่ลุ่�าร$สหร�ฐ นาย ข. ก6จะได.ร�บัเง�นชดเชยจากร�ฐบัาลุ่เป,นจ�านวน 200 ดอลุ่ลุ่�าร$สหร�ฐ

หากนาย ค. มิ�เง�นได. 600 ดอลุ่ลุ่�าร$สหร�ฐ ซึ่3�งเที่�าก�บัเกณีฑ์$เง�นได.ข� นต��าพื่อด� นาย ค. ก6จะไมิ�ได.ร�บัเง�นชดเชยจากร�ฐบัาลุ่

หากนาย ง. มิ�เง�นได.ส�งกว�า 600 ดอลุ่ลุ่�าร$สหร�ฐ นาย ง. ก6จะต.องเส�ยภูาษี�ให.แก�ร�ฐบัาลุ่ตามิอ�ตราภูาษี�เง�นได.บั&คคลุ่ธรรมิดาที่��ก�าหนดไว.

ตารางท�� 6: ระบบ Negative Income Tax (NIT)

เง�น้ได�พื่,งประเม�น้(ดอลล)าร!

สัหร�ฐ)[1]

เง�น้ได�สั)วน้ท��ต+�ากว)า

เกณฑ์!เง�น้ได�ข�.น้ต+�า

(ดอลล)าร!สัหร�ฐ)[2]

NIT หร�อเง�น้โอน้จากร�ฐบาล

(ดอลล)าร!สัหร�ฐ)= [2] x 50%

[3]

เง�น้ได�ท�.งสั�.น้หล�งจากได�ร�บ NIT หร�อเง�น้

โอน้จากร�ฐบาล(ดอลล)าร!สัหร�ฐ)= [1] + [3]

0 600 300 300200 400 200 400600 0 0 600

4.3 การเครด�ตภาษี�เง�น้ได�เน้��องจากการท+างาน้ (Earned Income

Tax Credit: EITC) ค�ออะไร?

EITC เป,นมิาตรการที่��มิ�ว�ว�ฒนาการต�อมิาจาก NIT โดย EITC เป,นการที่��ร �ฐให.ความิช�วยเหลุ่�อแก�ผ�.มิ�รายได.น.อยด.วยการจ�ดสรรเง�นโอนให.เพื่��อลุ่ดความิเหลุ่��อมิลุ่� าในการกระจายรายได. โดยว�ธ�การประสานระบับัภูาษี�อากรแลุ่ะระบับัสว�สด�การให.เป,นหน3�งเด�ยว ซึ่3�งเที่�าก�บัว�า เป,นการแบั�งสรรป:นส�วนรายได.ใหมิ� ด.วยการจ�ดสรรเง�นโอนให.แก�ผ�.มิ�รายได.น.อย ผ�านการย��นแบับัแสดงรายการเง�นได.บั&คคลุ่ธรรมิดาเช�นเด�ยวก�บัผ�.เส�ยภูาษี�เง�นได.บั&คคลุ่ธรรมิดา (

48

Page 54: การปฏิรูประบบภาษีเพื่อสังคมไทยเสมอหน้า (ฉบับย่อ)

น��นค�อ Positive Income Tax) ด.วยเหต&น� ภูาษี�อากรจ3งไมิ�ได.ที่�าหน.าที่��เพื่�ยงการจ�ดเก6บัรายได.เข.าร�ฐเที่�าน� น แต�ย�งที่�าหน.าที่��จ�ดสว�สด�การให.แก�ผ�.มิ�รายได.น.อยอ�กด.วย

EITC เร��มิเก�ดข3 นในสหร�ฐอเมิร�กาต� งแต�ป; ค.ศ. 1975 โดยมิ�ขนาดใหญ�ข3 นเร��อยๆ จนกระที่��งถ้�อเป,นโครงการลุ่ดความิยากจนที่��ใหญ�ที่��ส&ดของสหร�ฐเอมิร�กา (Hoynes 2008) โดยในป; ค.ศ. 2007 มิ�ครอบัคร�วถ้3ง 22

ลุ่.านครอบัคร�วที่��ได.ร�บั EITC แลุ่ะใช.เง�นงบัประมิาณีเป,นจ�านวนถ้3ง 4.3

หมิ��นลุ่.านดอลุ่ลุ่�าร$สหร�ฐ (U.S. Office of Management and

Budget 2008) นอกจากน� EITC ย�งช�วยเพื่��มิค�าจ.างให.แก�ผ�.มิ�รายได.น.อยโดยเฉลุ่��ยประมิาณี 40% ของรายได.ในกรณี�ปกต� (Meyer 2007)

ในประการส�าค�ญ EITC ช�วยแก.ไขป:ญหาพื่� นฐานที่��มิ�กต.องประสบัอย��เสมิอในการออกแบับันโยบัายภูาษี�แลุ่ะเง�นโอนเพื่��อช�วยเหลุ่�อผ�.มิ�รายได.น.อย น��นค�อ ป:ญหาการให.แรงจ�งใจที่��ผ�ด (Adverse Incentives) ซึ่3�งที่�าลุ่ายแรงจ�งใจในการที่�างาน ที่��มิ�กเป,นป:ญหาที่��เก�ดข3 นก�บัโครงการสว�สด�การส�งคมิโดยที่��วไป กลุ่�าวค�อ EITC เป,นมิาตรการเง�นโอนให�แก)บ#คคลท��เล�อกท+างาน้ (แที่นที่��จะเลุ่�อกรอร�บัเง�นช�วยเหลุ่�อจากร�ฐบัาลุ่ โดยไมิ�ที่�างาน) จากค&ณีลุ่�กษีณีะข.างต.นจ3งที่�าให. EITC เป,นเคร��องมิ�อที่��น�าสนใจของผ�.ก�าหนดนโยบัายในประเที่ศต�างๆ ซึ่3�งในป:จจ&บั�นมิ�หลุ่ายประเที่ศที่��น�าระบับัภูาษี�แลุ่ะเง�นโอนในลุ่�กษีณีะเด�ยวก�นก�บั EITC มิาใช. เช�น ประเที่ศอ�งกฤษี (ใช.ช��อว�า Working Tax Credit) แคนาดา ไอร$แลุ่นด$ น�วซึ่�แลุ่นด$ ออสเตร�ย เบัลุ่เย��ยมิ เดนมิาร$ก ฟิDนแลุ่นด$ สว�เดน ฝร��งเศส แลุ่ะเนเธอแลุ่นด$

4.4 ผ��ม�รายได�น้�อยจะได�ร�บ EITC ใน้กรณ�ใดบ�าง?

49

Page 55: การปฏิรูประบบภาษีเพื่อสังคมไทยเสมอหน้า (ฉบับย่อ)

EITC เป,นการให.เครด�ตภูาษี�ชน�ดขอค�นเป,นเง�นได. หร�อก6ค�อมิาตรการเง�นโอน19 น��นเอง ให.แก�ครอบัคร�วที่��มิ�รายได.น.อย โดยครอบัคร�วที่��มิ�ส�ที่ธ�ได.ร�บั EITC จะต.องเข.าเง��อนไข 3 ประการ20 ค�อ

ประการแรก ภูายในครอบัคร�วน� นๆ จะต.องมิ�ผ�.มิ�รายได. (ที่� งน� เพื่ราะผ�.ที่��มิ�ส�ที่ธ�ได.ร�บั EITC ค�อผ��ท��ท+างาน้เที่�าน� น)

ประการที่��สอง ครอบัคร�วน� นๆ จะต.องมิ�รายได.น.อย ต�วอย�างเช�น ครอบัคร�วที่��มิ�บั&ตร 2 คนจะมิ�ส�ที่ธ�ได.ร�บั EITC ก6ต�อเมิ��อครอบัคร�วน� นมิ�รายได.น.อยกว�า 40,363 ดอลุ่ลุ่�าร$สหร�ฐ/ป; ในขณีะที่��ครอบัคร�วที่��มิ�บั&ตรต� งแต� 3 คนข3 นไปจะมิ�ส�ที่ธ�ได.ร�บั EITC ก6ต�อเมิ��อครอบัคร�วน� นมิ�รายได.น.อยกว�า 43,350

ดอลุ่ลุ่�าร$สหร�ฐ/ป; (ด�ร�ปที่�� 7)

ประการที่��สามิ ครอบัคร�วน� นๆ จะต.องมิ�บั&ตรซึ่3�งมิ�อาย&ต��ากว�า 19 ป; (หร�อ 24 ป; หากเป,นน�กเร�ยนเต6มิเวลุ่า) หร�อที่&พื่พื่ลุ่ภูาพื่ถ้าวร โดยบั&ตรน� นจะต.องอาศ�ยอย��ก�บัผ�.เส�ยภูาษี�เก�นกว�า 6 เด�อน ที่� งน� ผ�.เส�ยภูาษี�จะได.ร�บั EITC มิาก19 เง�นโอนในที่��น� แบั�งได.เป,น 2 ส�วน ค�อ1. ส�วนที่��เป,นการให�เครด�ตภาษี� (Tax Credit) หร�ออาจเร�ยกว�ารายจ�ายภูาษี�

(Tax Expenditure) เป,นส�วนที่��ลุ่ดภูาระภูาษี�ลุ่ง เช�น สมิมิต�ว�านาย ก. ย��นแบับัเส�ยภูาษี�เง�นได.บั&คคลุ่ธรรมิดา แลุ่ะเขาต.องเส�ยภูาษี� 10,000 บัาที่ หากเขาได.ร�บั EITC เป,นการเครด�ตภูาษี�เป,นจ�านวน 3,000 บัาที่ ด�งน� เขาก6ต.องเส�ยภูาษี�เพื่�ยง 7,000 บัาที่เที่�าน� น

2. ส�วนที่��เป,นเง�น้โอน้ท��แท�จร�ง ซึ่3�งเก�ดข3 นในกรณี�ที่��บั&คคลุ่ได.ร�บั EITC เก�นกว�าภูาระภูาษี�ของตน เช�น สมิมิต�ว�า นาย ข. ย��นแบับัเส�ยภูาษี�เง�นได.บั&คคลุ่ธรรมิดา แลุ่ะเขาต.องเส�ยภูาษี� 4,000 บัาที่ หากเขาได.ร�บั EITC เป,นเง�น 9,000 บัาที่ ด�งน� เขาก6จะได.ร�บัเง�นโอนเป,นจ�านวน 5,000 บัาที่

ซึ่3�งในกรณี�ของสหร�ฐอเมิร�กาน� น EITC ในส�วนแรกมิ�ส�ดส�วนน.อยมิากเพื่�ยง 12.5%

ของ EITC ที่� งหมิด ในขณีะที่�� EITC ในส�วนที่��สองมิ�ส�ดส�วนถ้3ง 87.5% ของ EITC

ที่� งหมิด (Eissa and Hoynes 2009: 3)20 ที่� งน� เพื่��อความิง�ายในการที่�าความิเข.าใจ จ3งใช.กรณี�ของครอบัคร�วที่��มิ�ผ�.หาเลุ่� ยงเพื่�ยงคนเด�ยว (Single Parent Family) ในการอธ�บัาย EITC ที่� งหมิดในส�วนน�

50

Page 56: การปฏิรูประบบภาษีเพื่อสังคมไทยเสมอหน้า (ฉบับย่อ)

น.อยเพื่�ยงใด ก6ข3 นอย��ก�บัจ�านวนบั&ตรในครอบัคร�ว เช�น เง�นโอนส�งส&ดส�าหร�บัครอบัคร�วที่��มิ�บั&ตร 2 คน ค�อ 5,036 ดอลุ่ลุ่�าร$สหร�ฐ/ป; แลุ่ะเง�นโอนส�งส&ดส�าหร�บัครอบัคร�วที่��มิ�บั&ตรต� งแต� 3 คนข3 นไป ค�อ 5,666 ดอลุ่ลุ่�าร$สหร�ฐ/ป; (ด�ร�ปที่�� 7)

อ�ตราการได.ร�บั EITC จากร�ฐบัาลุ่สามิารถ้แบั�งได.เป,น 3 ช�วงรายได. น��นค�อ ช�วงข3 นภู�เขา (Phase-in Region) ช�วงยอดภู�เขา (Flat Region หร�อ Plateau) แลุ่ะช�วงลุ่งภู�เขา (Phase-out Region) ด�งน�

ส�าหร�บัช�วงข3 นภู�เขา (Phase-in Region) น� น เง�นโอนที่��ได.ร�บัจะเพื่��มิข3 นในอ�ตราคงที่�� ต�วอย�างเช�น จากร�ปที่�� 7 จะเห6นได.ว�า ครอบัคร�วที่��มิ�บั&ตร 3 คนจะได.ร�บั EITC ส�งกว�าครอบัคร�วที่��มิ�บั&ตร 2 คน โดยในช�วงที่��มิ�รายได.ไมิ�เก�น 12,250 ดอลุ่ลุ่�าร$สหร�ฐน� น ผ�.เส�ยภูาษี�ที่��มิ�บั&ตร 3 คนจะได.ร�บัเง�นโอน 45

เซึ่นต$ในที่&กๆ 1 ดอลุ่ลุ่�าร$สหร�ฐที่��หามิาได. เช�น หญ�งมิ�ายผ�.หน3�งมิ�บั&ตร 3 คน แลุ่ะมิ�รายได. 10,000 ดอลุ่ลุ่�าร$สหร�ฐจะได.ร�บัเง�นโอนจากร�ฐบัาลุ่เป,นจ�านวน 4,500 ดอลุ่ลุ่�าร$สหร�ฐ เป,นต.น

ส�าหร�บัช�วงยอดภู�เขา (Flat Region หร�อ Plateau) เง�นโอนที่��ได.ร�บัจะส�งที่��ส&ดแลุ่ะคงที่�� ไมิ�แปรผ�นตามิรายได.

ส�าหร�บัช�วงลุ่งภู�เขา (Phase-out Region) เง�นโอนที่��ได.ร�บัจะค�อยๆ ลุ่ดลุ่งในอ�ตราคงที่��

จะส�งเกตได.ว�าอ�ตรา EITC มิ�ลุ่�กษีณีะคลุ่.ายก�บัการเด�นข3 นแลุ่ะลุ่งจากภู�เขา กลุ่�าวค�อ ในช�วงแรกที่��เด�นข3 น (มิ�รายได.น.อย) ภู�เขาจะช�น (น��นค�อ จะได.ร�บั EITC ในอ�ตราส�ง เพื่��อจ�งใจให.ผ�.มิ�เง�นได.ขย�นข�นแข6ง) จนเมิ��อถ้3งยอดภู�เขาก6จะมิ�อ�ตราคงที่�� แลุ่.วเมิ��อถ้3งช�วงเด�นลุ่ง ความิลุ่าดช�นของภู�เขาก6จะน.อยกว�าในช�วงแรก ที่� งน� เพื่��อให.การเครด�ตภูาษี�มิ�ผลุ่ในการสร.างแรงจ�งใจในการ

51

Page 57: การปฏิรูประบบภาษีเพื่อสังคมไทยเสมอหน้า (ฉบับย่อ)

ที่�างานของผ�.มิ�เง�นได. แลุ่ะจะค�อยๆ ลุ่ดต��าลุ่ง เมิ��อมิ�รายได.ส�งข3 น แลุ่ะการให.เครด�ตภูาษี�จะหย&ดลุ่งเมิ��อรายได.ของผ�.น� นส�งจนพื่.นจ�านวนที่��ก�าหนดไปแลุ่.ว

ต�วอย�างเช�น แมิ�มิ�ายที่��มิ�บั&ตร 3 คน แลุ่ะมิ�รายได.ป;ลุ่ะ 7,000 ดอลุ่ลุ่�าร$สหร�ฐ แมิ�มิ�ายผ�.น� จะได.ร�บั EITC จ�านวน = 7,000 x 45% = 3,150

ดอลุ่ลุ่�าร$สหร�ฐ (อย��ในช�วงเด�นข3 นภู�เขา) ต�อมิาหากแมิ�มิ�ายผ�.น� มิ�รายได.ป;ลุ่ะ 15,000 ดอลุ่ลุ่�าร$สหร�ฐ ครอบัคร�วน� ก6จะได.ร�บั EITC จ�านวน 5,666 ดอลุ่ลุ่�าร$สหร�ฐ (อย��ในช�วงยอดภู�เขา) แลุ่ะต�อมิาหากแมิ�มิ�ายผ�.น� มิ�รายได.ป;ลุ่ะ 30,000 ดอลุ่ลุ่�าร$สหร�ฐ ครอบัคร�วน� ก6จะได.ร�บั EITC = 5,666 – [21%

x (30,000 – 16,450)] = 2,820.5 ดอลุ่ลุ่�าร$สหร�ฐ จะเห6นได.ว�าภูายใต.ระบับั EITC แมิ.ว�าจะอย��ในช�วงลุ่งภู�เขาก6ตามิ แมิ�มิ�ายผ�.น� ย�งคงมิ�แรงจ�งใจให.ที่�างานเพื่��มิข3 น เพื่ราะที่&กๆ 1 ดอลุ่ลุ่�าร$สหร�ฐที่��หามิาได.เพื่��มิข3 น จะที่�าให. EITC ลุ่ดลุ่งจากช�วงที่��ส�งส&ดเพื่�ยง 21 เซึ่นต$ (โดยหลุ่�งจากห�กแลุ่.ว แมิ�มิ�ายผ�.น� จะย�งมิ�เง�นในกระเปIาเพื่��มิข3 นอ�ก 79 เซึ่นต$) แลุ่ะในที่��ส&ดหากแมิ�มิ�ายผ�.น� มิ�รายได.ถ้3งป;ลุ่ะ 43,350 ดอลุ่ลุ่�าร$สหร�ฐแลุ่.ว ครอบัคร�วน� ก6จะไมิ�ได.ร�บั EITC เลุ่ย

ร�ปท�� 7: จ+าน้วน้ EITC สั+าหร�บครอบคร�วท��ม�ผ��หาเล�.ยงเพื่�ยงคน้เด�ยว (Single Parent Family) ใน้ 4 กรณ� ค�อ ไม)ม�บ#ตร

เลย ม�บ#ตร 1 คน้ ม�บ#ตร 2 คน้ และม�บ#ตรต�.งแต) 3 คน้ข,.น้ไป

52

Page 58: การปฏิรูประบบภาษีเพื่อสังคมไทยเสมอหน้า (ฉบับย่อ)

ที่��มิา:ประมิวลุ่โดยผ�.ว�จ�ย โดยใช.ข.อมิ�ลุ่จาก Internal Revenue Service (2010)

4.5 ข�อด�ของ EITC และประโยช้น้!ท��น้)าจะเก�ดข,.น้หากน้+ามาใช้�ใน้ประเทศัไทย

การน�าระบับั EITC มิาใช.ในประเที่ศไที่ยจะมิ�ข.อด�อย�างน.อย 9 ประการ ด�งน� 1. EITC เป7น้หล�กประก�น้รายได�ข�.น้ต+�า (Minimum Income

Guarantee) โดยเป,นการก�าหนดจ�านวนเง�นที่��ร �ฐบัาลุ่ส�นน�ษีฐานว�าจ�าเป,นต�อการด�ารงช�พื่ที่��ร �ฐร�บัรองให.แก�ประชาชนที่&กคน ที่� งน� จ�านวนเง�นด�งกลุ่�าวอาจจะเป,นจ�านวนเด�ยวก�นก�บัเส.นความิยากจนหร�อไมิ�ก6ได.21

2. EITC สัามารถึระบ#ผ��ร�บประโยช้น้!ได�อย)างตรงเป>าหมาย (Effectively Targeted) แลุ่ะเพื่��มิเง�นในกระเปIาให.แก�ผ�.ที่��มิ�รายได.น.อยต�วจร�ง โดยร�ฐบัาลุ่สามิารถ้ด3งข.อมิ�ลุ่เก��ยวก�บัรายได.ของบั&คคลุ่จากฐานข.อมิ�ลุ่การย��นแบับัแสดงรายการเง�นได.บั&คคลุ่ธรรมิดาประจ�าป; มิาใช.เป,นเคร��องมิ�อในการก�าหนดเง��อนไขรายได. (Means Test) ที่��จะใช.ระบั&ต�วครอบัคร�วยากจนเพื่��อให.ความิช�วยเหลุ่�อได. ขณีะเด�ยวก�นก6ช�วยลุ่ดขนาดของกลุ่&�มิผ�.ที่��ได.ร�บัประโยชน$ลุ่ง โดยจ�าก�ดจ�านวนเฉพื่าะผ�.ที่��มิ�ความิต.องการจร�งๆ เที่�าน� น (Humphreys 2001) อ�กที่� งย�งเป,นการให.ความิช�วยเหลุ่�อแตกต�างก�นไปตามิระด�บัรายได. ด�งน� น จ3งช�วยให.ความิเหลุ่��อมิลุ่� าในการกระจายรายได.ลุ่ดลุ่ง (Wind 2010) ที่� งน� การพื่�จารณา “รายได� ” ของบ#คคลย)อมสัามารถึสัะท�อน้ความยากจน้ได�โดยตรง อ�นจะช�วยปFองก�นมิ�ให.ร�ฐบัาลุ่ต.องจ�ดสรรเง�นให.แก�ครอบัคร�วที่��ไมิ�สมิควรได.ร�บัความิช�วยเหลุ่�อ (ปFองก�นป:ญหา Inclusion Error) ส��งน� ย�อมิด�กว�าการใช.เกณีฑ์$อ��นๆ ซึ่3�งมิ�ได.สะที่.อนว�าผ�.น� นเป,นคนจนจร�งๆ หร�อไมิ� ด�งเช�น กรณี�ของประเที่ศไที่ยที่��ใช.เกณีฑ์$อาย& 60 ป;ด�งกรณี�ของเบั� ยย�งช�พื่คนชรา (ที่� งๆ ที่��คนชรามิ�ได.21 ในกรณี�ที่��จ�านวนเง�นด�งกลุ่�าวไมิ�ใช�จ�านวนเด�ยวก�นก�บัเส.นความิยากจน ร�ฐบัาลุ่อาจใช.กลุ่ไกของการจ�ดสว�สด�การส�งคมิที่��จะเข.ามิาเสร�มิให.รายได.ของคร�วเร�อนเที่�าก�บัเส.นความิยากจนก6ได.

53

Page 59: การปฏิรูประบบภาษีเพื่อสังคมไทยเสมอหน้า (ฉบับย่อ)

ยากจนเสมิอไป) หร�อเกณีฑ์$ความิเป,นเกษีตรกร22 (ที่� งๆ ที่��เกษีตรกรจ�านวนมิากมิ�รายได.ส�งกว�าผ�.ที่��อย��นอกภูาคเกษีตร)

3. EITC ช้)วยให�สัามารถึบรรล#เป>าหมายใน้การกระจายรายได�ได�โดยไม)สั)งผลกระทบทางลบต)อการเจร�ญเต�บโตทางเศัรษีฐก�จ เพื่ราะโดยปกต�แลุ่.ว การใช.เคร��องมิ�อที่างการคลุ่�งในการลุ่ดความิเหลุ่��อมิลุ่� ามิ�กจะส�งผลุ่ที่�าให.การเจร�ญเต�บัโตที่างเศรษีฐก�จลุ่ดลุ่ง ต�วอย�างเช�น การจ�ดสว�สด�การแก�ผ�.ว�างงานมิ�กสร.างแรงจ�งใจให.บั&คคลุ่ต�ดส�นใจไมิ�ที่�างานเพื่��อรอร�บัผลุ่ประโยชน$จากร�ฐบัาลุ่ หร�อการใช.ภูาษี�เง�นได.บั&คคลุ่ธรรมิดาที่��มิ�โครงสร.างอ�ตราก.าวหน.ามิากๆ ก6จะที่�าให.แรงจ�งใจในการที่�างานลุ่ดลุ่ง ในที่างตรงข.ามิ EITC จะช�วยส�งเสร�มิการเจร�ญเต�บัโตที่างเศรษีฐก�จ โดยผ�านกลุ่ไกที่��ส�าค�ญ 2 ประการ ค�อ

3.1 EITC ช�วยสร.างแรงจ�งใจให.บั&คคลุ่เลุ่�อกที่��จะที่�างาน เน��องจาก EITC เป,นระบับั “Make Work Pay” (การจ�ายเง�นให.แก�ผ��ท+างาน้เที่�าน� น) ให.แก�แรงงานที่��มิ�ที่�กษีะต��า ด�งน� นที่ฤษีฎ�อ&ปที่านแรงงานจ3งคาดการณี$ว�า EITC จะเป,นแรงจ�งใจที่�าให.มิ�ผ�.ต�ดส�นใจเข.ามิาเป,นก�าลุ่�งแรงงาน (Labour Force) มิากข3 น (โปรดด� Eissa แลุ่ะ Hoynes 2004,

2006 ก, 2006 ข) การสร.างแรงจ�งใจให.บั&คคลุ่ต�ดส�นใจที่�างานจะส�งผลุ่ต�อเน��องที่�าให.บั&คคลุ่เหลุ่�าน� ได.ฝJกที่�กษีะจากการที่�างาน แลุ่ะในระยะยาวแลุ่.วก6จะเพื่��มิรายได.ร�ฐบัาลุ่ในที่��ส&ด

3.2 EITC เป,นการโอนเง�นไปย�งผ�.มิ�รายได.น.อย ซึ่3�งมิ�ความิโน.มิเอ�ยงหน�วยส&ดที่.ายในการบัร�โภูค (Marginal Propensity to Consume:

MPC) ส�ง โดยผ�.มิ�รายได.น.อยมิ�กจะน�าเง�นโอนที่��ตนเองได.ร�บัไปใช.จ�ายเก�อบัหมิด อ�นจะเก�ดผลุ่ที่ว�ค�ณี (Multiplier Effect) ในการสร.างความิเจร�ญเต�บัโตที่างเศรษีฐก�จ อ�กที่� งย�งมิ�ผลุ่พื่ลุ่อยได.ที่�าให.ร�ฐบัาลุ่สามิารถ้จ�ดเก6บัภูาษี�จากฐานการบัร�โภูค (เช�น ภูาษี�มิ�ลุ่ค�าเพื่��มิ) ได.ส�งข3 น

22 ประมิวลุ่ร�ษีฎากรมิาตรา 42 (15) บั�ญญ�ต�ยกเว.นภูาษี�เง�นได.บั&คคลุ่ธรรมิดาให.แก�ช้าวน้าที่��มิ�เง�นได.จากการขายข.าวที่��ตนแลุ่ะครอบัคร�วที่�าเอง

54

Page 60: การปฏิรูประบบภาษีเพื่อสังคมไทยเสมอหน้า (ฉบับย่อ)

4. EITC ช้)วยลดต�น้ท#น้ใน้การบร�หารจ�ดการ (Administrative Cost) เน��องจากโดยปกต�แลุ่.ว การจ�ายเง�นสว�สด�การจากส�วนกลุ่างไปย�งแต�ลุ่ะที่.องที่��ในระบับัราชการไที่ย ต.องมิ�การด�าเน�นการตามิสายการบั�งค�บับั�ญชาที่��ซึ่�บัซึ่.อนแลุ่ะมิ�ข� นตอนยาว ที่�าให.ความิช�วยเหลุ่�อไปถ้3งมิ�อผ�.ร �บัลุ่�าช.าแลุ่ะอาจไมิ�ที่��วถ้3ง เพื่ราะประสบัป:ญหาความิร��วไหลุ่ในข� นตอนการเบั�กจ�ายงบัประมิาณี แต�ระบับั EITC สามิารถ้ที่�าได.โดยสะดวกผ�านการย��นแบับัแสดงรายการเง�นได.บั&คคลุ่ธรรมิดา แลุ่.วถึ�าบ#คคลใดม�สั�ทธิ�ได�ร�บเง�น้โอน้ ร�ฐก:สัามารถึให�ความช้)วยเหล�อโดยการจ)ายเช้:คไปย�งบ#คคลน้�.น้โดยตรง ลุ่�กษีณีะด�งกลุ่�าวจะเป,นการลุ่ดจ�านวนหน�วยงานที่��เก��ยวข.องก�บัการจ�ดสรรเง�นสว�สด�การ ที่�าให.ข� นตอนการด�าเน�นการของที่างราชการส� นลุ่งแลุ่ะมิ�ความิร��วไหลุ่น.อย ต�วอย�างเช�น หน�วยงานจ�ดเก6บัภูาษี�ของประเที่ศสหร�ฐอเมิร�กาเคยที่�าการประเมิ�นว�า ต.นที่&นในการบัร�หารจ�ดการค�ดเป,นเพื่�ยง 0.5% ของเง�น EITC ที่��โอนไปย�งประชาชนเที่�าน� น (Internal Revenue Service 2003) ในที่างตรงข.ามิ โครงการสว�สด�การส�งคมิอ��นๆ กลุ่�บัมิ�ต.นที่&นในการบัร�หารจ�ดการส�งถ้3ง 16% ของเง�นที่��โอนไปย�งประชาชน (Eissa แลุ่ะ Hoynes 2009)

5. EITC เป7น้การโอน้เง�น้สัด ซึ่3�งถ้�อว�าเป,นการให.ความิช�วยเหลุ่�อที่��ถ้�กใจผ�.มิ�รายได.น.อยมิากที่��ส&ด แลุ่ะเขาสามิารถ้ต�ดส�นใจด.วยตนเองว�า เขาจะน�าเง�นด�งกลุ่�าวไปใช.อะไร อย�างไร

6. EITC ไม)บ�ดเบ�อน้กลไกตลาด ซึ่3�งต�างก�บักรณี�ที่��ร �ฐบัาลุ่ด�าเน�นการเพื่��อแก.ป:ญหาความิเหลุ่��อมิลุ่� าในการกระจายรายได.โดยใช.ว�ธ�การก�าหนดค�าจ.างข� นต��า การอ&ดหน&นส�นค.าเกษีตร

7. EITC ช้)วยลดความยากจน้ใน้สั�งคม ต�วอย�างเช�น งานว�จ�ยของ Llobrera แลุ่ะ Zahradnik (2004) ได.ศ3กษีาพื่บัว�า EITC เป,นโครงการที่��ประสบัผลุ่ส�าเร6จมิากที่��ส&ดในการลุ่ดความิยากจนเมิ��อเที่�ยบัก�บัโครงการอ��นๆ ของร�ฐบัาลุ่สหร�ฐอเมิร�กา

8. EITC ช้)วยท+าให�ร�ฐบาลไทยม�ฐาน้ข�อม�ลของผ��ม�รายได�น้�อย เพื่ราะการย��นแบับัแสดงรายการเง�นได.เป,นเง��อนไขส�าค�ญในการได.ร�บั EITC

55

Page 61: การปฏิรูประบบภาษีเพื่อสังคมไทยเสมอหน้า (ฉบับย่อ)

อ�นจะที่�าให.ร�ฐบัาลุ่สามิารถ้ที่ราบัรายได.ของผ�.มิ�เง�นได.ได. การที่��ผ�.มิ�รายได.น.อยเข.ามิาย��นแบับัแสดงรายการเง�นได.บั&คคลุ่ธรรมิดามิากข3 นก6จะช�วยในการวางระบับัฐานข.อมิ�ลุ่แลุ่ะพื่�ฒนากลุ่ไกในการน�าภูาคนอกระบับั (Informal

Sector) เข.าส��ระบับัภูาษี�ในที่��ส&ด โดยในกรณี�ของไที่ยนน� น จากผ�.มิ�งานที่�าที่� งส� น 38.69 ลุ่.านคนในป; พื่.ศ. 2553 น� น เป,นแรงงานนอกระบับัถ้3ง 24.13 ลุ่.านคน (หร�อ 62.4% ของแรงงานที่� งประเที่ศ) ซึ่3�งแรงงานเหลุ่�าน� ย�งไมิ�ได.ร�บัการค&.มิครองที่างส�งคมิอย�างเป,นระบับั (ส�าน�กงานคณีะกรรมิการพื่�ฒนาการเศรษีฐก�จแลุ่ะส�งคมิแห�งชาต� 2554) การน�า EITC

มิาใช.จะเป,นการสร.างแรงจ�งใจให.แรงงานนอกระบับัเข.ามิาย��นแบับัฯ มิากข3 น เพื่��อหว�งจะได.ร�บัผลุ่ประโยชน$จาก EITC จ3งเป,นการขยายฐานภูาษี�เง�นได.บั&คคลุ่ธรรมิดาของไที่ย ซึ่3�งต�อมิาหากแรงงานเข.ามิาอย��ในระบับัแลุ่.ว ร�ฐบัาลุ่ก6จะสามิารถ้จ�ดเก6บัรายได.ได.ส�งข3 น เมิ��อบั&คคลุ่น� นๆ มิ�รายได.ส�งข3 นในอนาคต

9. EITC สัามารถึเข�ามาแทน้ท��โครงการสัว�สัด�การต)างๆ ได� ซึ่3�งโครงการเหลุ่�าน� มิ�กเป,นโครงการที่��ซึ่� าซึ่.อนก�น ขณีะเด�ยวก�นนอกจากผ�.มิ�รายได.น.อยแลุ่.ว คนช� นกลุ่างแลุ่ะผ�.มิ�รายได.ส�งก6มิ�กจะได.ร�บัประโยชน$ไปด.วย ซึ่3�งในอด�ตน� น Friedman (1962) ถ้3งก�บัเสนอว�า NIT ควรน�ามิาใช.แที่นที่��นโยบัายการก�าหนดค�าจ.างข� นต��าอ�กด.วย ในกรณี�ของไที่ยอาจน�า EITC มิา

56

Page 62: การปฏิรูประบบภาษีเพื่อสังคมไทยเสมอหน้า (ฉบับย่อ)

ใช.ที่ดแที่นสว�สด�การในร�ปของเง�นสงเคราะห$ผ�.มิ�รายได.น.อยแลุ่ะไร.ที่��พื่3�ง23 เน��องจากมิ�ว�ตถ้&ประสงค$อย�างเด�ยวก�น

4.6 มาตรการ เง�น้โอน้แก�จน้คน้ขย�น้“ ”: ข�อเสัน้อ EITC ใน้กรณ�ของไทย

ผ�.ว�จ�ยได.น�าแนวค�ด EITC มิาปร�บัใช.แลุ่ะน�าเสนอในกรณี�ของประเที่ศไที่ย แลุ่ะเสนอให.ใช.ช��อว�า “มาตรการเง�น้โอน้แก�จน้คน้ขย�น้ เพื่��อให.ง�ายต�อการ”

ส��อสารไปย�งสาธารณีชน โดยก�าหนดให.ประชาชนไที่ยที่&กคนที่��มิ�อาย& 18 ป;ข3 นไป แลุ่ะมิ�เง�นได.ต.องย��นแบับัภูาษี�เง�นได.บั&คคลุ่ธรรมิดา ส��งน� แตกต�างจากประมิวลุ่ร�ษีฎากรในป:จจ&บั�น ซึ่3�งมิ�การช�วยเหลุ่�อผ�.มิ�รายได.น.อยโดยก�าหนดว�า หากบั&คคลุ่มิ�รายได.ไมิ�ถ้3งเกณีฑ์$ที่��ก�าหนดไว. ก6ไมิ�ต.องย��นแบับัฯ เช�น หากนาย X ซึ่3�งเป,นคนโสด มิ�เง�นได.พื่3งประเมิ�นในป;ที่��ลุ่�วงมิาแลุ่.วไมิ�เก�น 30,000

บัาที่ก6ไมิ�ต.องย��นแบับัฯ เป,นต.น

ที่� งน� ในต�างประเที่ศน�ยมิใช.รายได.ของ คร�วเร�อน เป,นหน�วยในการ“ ”

พื่�จารณีา EITC อย�างไรก6ตามิ สภูาพื่ป:ญหาที่��มิ�กเก�ดข3 น ค�อ ป:ญหาในการน�ยามิแลุ่ะภูาระในตรวจสอบัความิถ้�กต.อง ว�าบั&คคลุ่ใดบั.างที่��จะถ้�อเป,นสมิาช�กของคร�วเร�อน เช�น ผ�.เยาว$ซึ่3�งอาศ�ยอย��ก�บับั&คคลุ่อ��นที่��มิ�ใช�บั�ดามิารดา

23 สว�สด�การสงเคราะห$ครอบัคร�วผ�.มิ�รายได.น.อยแลุ่ะไร.ที่��พื่3�ง มิ�กฎหมิายที่��เก��ยวข.องค�อ ระเบั�ยบักรมิพื่�ฒนาส�งคมิแลุ่ะสว�สด�การว�าด.วยการสงเคราะห$ครอบัคร�วผ�.มิ�รายได.น.อยแลุ่ะผ�.ไร.ที่��พื่3�ง พื่.ศ. 2552 ซึ่3�งก�าหนดให.ความิช�วยเหลุ่�อคร� งลุ่ะไมิ�เก�น 3,000 บัาที่ต�อครอบัคร�ว แลุ่ะช�วยต�ดต�อก�นได.ไมิ�เก�น 3 คร� ง/ครอบัคร�ว/ป;งบัประมิาณี ตามิรายการด�งน�

1) ค�าเคร��องอ&ปโภูคบัร�โภูค แลุ่ะหร�อค�าใช.จ�ายในการครองช�พื่ตามิความิจ�าเป,น2) ค�าร�กษีาพื่ยาบัาลุ่ เช�น ค�ายา ค�าอ&ปกรณี$การร�กษีา ค�าอาหาร ที่��โรงพื่ยาบัาลุ่หร�อ

สถ้านพื่ยาบัาลุ่ของที่างราชการส��ง แลุ่ะรวมิถ้3งค�าพื่าหนะ ค�าอาหาร ระหว�างต�ดต�อร�กษีาพื่ยาบัาลุ่ เที่�าที่��จ�าเป,น เว.นแต�ในกรณี�ได.ร�บัการช�วยเหลุ่�อจากหน�วยงานอ��น

3) ค�าซึ่�อมิแซึ่มิที่��อย��อาศ�ยเที่�าที่��จ�าเป,น4) ช�วยเหลุ่�อเง�นที่&นประกอบัอาช�พื่ รวมิถ้3งการรวมิกลุ่&�มิ

57

Page 63: การปฏิรูประบบภาษีเพื่อสังคมไทยเสมอหน้า (ฉบับย่อ)

ชายหญ�งที่��อย��ก�นก�นโดยไมิ�จดที่ะเบั�ยนสมิรส เป,นต.น อ�กที่� งย�งมิ�ป:ญหาเร��องแรงจ�งใจในการแตกหน�วยคร�วเร�อนเพื่��อที่��สมิาช�กจะได.แยกย��นแบับัแสดงรายการเง�นได.ต�างหากจากก�น เพื่��อให.ได.ร�บัเง�นโอนจาก EITC

มิากกว�าการรวมิเป,นหน�วยเด�ยวก�น ด.วยเหต&ข.างต.น ผ�.ว�จ�ยจ3งเสนอให.ใช.หน�วย บั&คคลุ่ ในกรณี�ของประเที่ศไที่ย นอกจากน� การใช.หน�วยบั&คคลุ่ย�ง“ ”

สอดคลุ่.องก�บัการค�านวณีเส.นความิยากจนของไที่ย ซึ่3�งเป,นการก�าหนดรายได.เป,นรายบั&คคลุ่อ�กด.วย24

นอกจากน� ในการพื่�จารณีาก�าหนดมาตรการเง�น้โอน้แก�จน้คน้ขย�น้ส�าหร�บัประเที่ศไที่ยน� น จ�าเป,นต.องที่ราบัรายได.ข� นต��าที่��เพื่�ยงพื่อต�อการด�ารงช�พื่ของประชาชน ซึ่3�งโดยหลุ่�กการสากลุ่มิ�กจะว�ดโดยใช.เกณีฑ์$ที่��ว�า ผ�.ใดมิ�รายได.ต��ากว�าเส.นความิยากจน (Poverty Line)25 ก6จะถ้�อเป,นคนจน เมิ��อพื่�จารณีาเส.นความิยากจนในกรณี�ของไที่ยแลุ่.ว ข.อมิ�ลุ่จากส�าน�กงานคณีะกรรมิการพื่�ฒนาการเศรษีฐก�จแลุ่ะส�งคมิแห�งชาต� (2554) ได.ช� ว�า เส.นความิยากจนในป; พื่.ศ. 2553 อย��ที่�� 20,136 บาท/ป4 (หร�อ ≈ 1,678

บาท/เด�อน้) เที่�าน� น ซึ่3�งถ้�อว�าต��ามิาก ค�าถ้ามิที่��ตามิมิาก6ค�อ ระด�บรายได�สั�งสั#ดท��จะได�ร�บเง�น้โอน้จากภาคร�ฐควรเป7น้เท)าใด ที่� งน� เมิ��อพื่�จารณีาในกรณี�ของสหร�ฐอเมิร�กาแลุ่.วจะพื่บัว�า ระด�บัรายได.ส�งส&ดที่��จะได.ร�บัเง�นโอนค�อระด�บัรายได.ที่��ส�งกว�าเส.นความิยากจนประมิาณี 100% ซึ่3�งหากน�าส�ดส�วน24 อย�างไรก6ตามิ หน�วยบั&คคลุ่ในกรณี�ของ EITC น� จะแตกต�างจากหน�วยภูาษี� (หมิายถ้3ง หน�วยที่��แสดงถ้3งบั&คคลุ่ซึ่3�งมิ�หน.าที่��ตามิกฎหมิายในอ�นที่��จะต.องเส�ยภูาษี�) เง�นได.บั&คคลุ่ธรรมิดา กลุ่�าวค�อ ในกรณี�ของ EITC น� นจะไมิ�รวมิถ้3งห.างห&.นส�วนสามิ�ญหร�อคณีะบั&คคลุ่ที่��มิ�ใช�น�ต�บั&คคลุ่ ผ�.ถ้3งแก�ความิตายระหว�างป;ภูาษี� แลุ่ะกองมิรดกที่��ย�งไมิ�ได.แบั�ง25 เส.นความิยากจนในสหร�ฐอเมิร�กาซึ่3�งจ�ดที่�าโดย U.S. Census Bureau น� น มิ�ได.ใช.ค�าว�าเส.นความิยากจน แต�ใช.ค�าว�า “Poverty Threshold” ที่� งน� มิ�ข.อแตกต�างที่��ส�าค�ญระหว�างเส.นความิยากจนของไที่ยก�บัของกรณี�ของสหร�ฐอเมิร�กา ค�อ เส.นความิยากจนของไที่ยไมิ�มิ�การจ�าแนกเส.นความิยากจนตามิจ�านวนสมิาช�กในครอบัคร�วแลุ่ะจ�านวนบั&ตรในครอบัคร�ว (รวมิถ้3งการจ�าแนกอาย&ของบั&ตรว�าเก�น 18 ป;หร�อไมิ�) ในขณีะที่��เส.นความิยากจนของสหร�ฐอเมิร�กามิ�การจ�าแนกเส.นความิยากจนตามิเง��อนไขด�งกลุ่�าว

58

Page 64: การปฏิรูประบบภาษีเพื่อสังคมไทยเสมอหน้า (ฉบับย่อ)

ด�งกลุ่�าวมิาประย&กต$ใช.ก�บักรณี�ของไที่ยแลุ่.ว ระด�บรายได�สั�งสั#ดท��เหมาะสัมท��จะได�ร�บเง�น้โอน้จากภาคร�ฐ ค�อ บ#คคลน้�.น้ต�องม�รายได�ต+�ากว)า 20,000 x 200% = 40,000 บาท/ป4 นอกจากน� เหต&ผลุ่อ�กประการหน3�งที่��ควรก�าหนดระด�บัรายได.ส�งส&ดที่��จะได.ร�บัเง�นโอนจากภูาคร�ฐให.ส�งกว�าเส.นความิยากจนที่�� 20,136 บัาที่/ป; ค�อ แมิ.ว�าประเที่ศไที่ยจะมิ�คนจน (มิ�รายได.ต��ากว�าเส.นความิยากจน) จ�านวน 5.08 ลุ่.านคน แต�ก6ย�งมิ�คนอ�กกลุ่&�มิหน3�งที่��เร�ยกว�า เก�อบัจน “ (Near Poor)”26 เป,นจ�านวนประมิาณี 4.9

ลุ่.านคน โดยกลุ่&�มิน� มิ�ความิอ�อนไหวต�อภูาวะว�กฤตต�างๆ ได.ง�าย ซึ่3�งเมิ��อรวมิ คนจน ก�บั คนเก�อบัจน เข.าด.วยก�นแลุ่.วจะมิ�จ�านวนถ้3งประมิาณี “ ” “ ” 10

ลุ่.านคนซึ่3�งน�บัว�าเป,นกลุ่&�มิที่��มิ�ความิเส��ยงในการด�ารงช�ว�ตส�งมิาก ด�งน� น ร�ฐบัาลุ่ควรต.องถ้�อว�าคนที่� ง 2 กลุ่&�มิเป,นกลุ่&�มิเปFาหมิายส�าค�ญที่��ต.องเร�งยกระด�บัรายได.แลุ่ะค&ณีภูาพื่ช�ว�ตโดยรวมิ

หากแบั�งช�วงรายได.ออกเป,น 3 ช�วง น��นค�อ ช�วงข3 นภู�เขา (Phase-in

Region) ช�วงยอดภู�เขา (Flat Region หร�อ Plateau) แลุ่ะช�วงลุ่งภู�เขา (Phase-out Region) แลุ่.ว จะได.เส.นของมาตรการเง�น้โอน้แก�จน้คน้ขย�น้ ด�งร�ปที่�� 8

ร�ปท�� 8: ข�อเสัน้อมาตรการเง�น้โอน้แก�จน้คน้ขย�น้สั+าหร�บประเทศัไทย

26 คน เก�อบัจน “ (Near Poor)” ค�อ ผ�.ที่��มิ�รายได.ส�งกว�าเส.นความิยากจนไมิ�เก�น 20%

59

Page 65: การปฏิรูประบบภาษีเพื่อสังคมไทยเสมอหน้า (ฉบับย่อ)

จากร�ปที่�� 8 สามิารถ้แบั�งการต�ความิออกได.เป,น 4 ช�วง ค�อ ช�วงที่�� 1: ผ�.มิ�เง�นได.พื่3งประเมิ�นต�อป;ไม)เก�น้ 10,000 บาท จะได.ร�บั

เง�นโอนจากร�ฐบัาลุ่ในอ�ตรา 100% ซึ่3�งหมิายความิว�า ที่&กๆ 1 บัาที่ที่��ผ�.มิ�เง�นได.หามิาได. จะได.ร�บัเง�นสมิที่บัจากร�ฐบัาลุ่อ�ก 1 บัาที่ เช�น สมิมิต�ว�านาย A มิ�เง�นได.พื่3งประเมิ�นป;ลุ่ะ 7,000 บัาที่ ก6จะได.ร�บัเง�นโอนจากร�ฐบัาลุ่อ�ก 7,000 ด�งน� น นาย A จะมิ�เง�นได.ที่� งส� น = 7,000 + 7,000 =

14,000 บัาที่ ช�วงที่�� 2: ผ�.มิ�เง�นได.พื่3งประเมิ�นต�อป;เก�น้ 10,000 บาท แต�ไม)เก�น้

20,000 บาท จะได.ร�บัเง�นโอนจากร�ฐบัาลุ่เป,นจ�านวน 10,000 บัาที่ ช�วงที่�� 3: ผ�.มิ�เง�นได.พื่3งประเมิ�นต�อป;เก�น้ 20,000 บาท แต�ไม)เก�น้

40,000 บาท จะได.ร�บัเง�นโอนจากร�ฐบัาลุ่ในอ�ตราที่��ลุ่ดลุ่ง 50% ซึ่3�งหมิายความิว�า ที่&กๆ 1 บัาที่ที่��หามิาได.เพื่��มิข3 น จะที่�าให. EITC ลุ่งลุ่งจากช�วงที่��ส�งส&ด 50 สตางค$ เช�น นาย B มิ�เง�นได.พื่3งประเมิ�นป;ลุ่ะ 30,000 บัาที่ ก6จะได.ร�บัเง�นโอนจากร�ฐบัาลุ่ = 10,000 – [50% x (30,000 –

20,000)] = 5,000 บัาที่ จ3งมิ�เง�นได.ที่� งส� น = 30,000 + 5,000 =

35,000 บัาที่ ช�วงที่�� 4: ผ�.มิ�เง�นได.พื่3งประเมิ�นเก�น 40,000 บัาที่ จะไมิ�ได.ร�บัเง�น

โอนจากร�ฐบัาลุ่เลุ่ย

จะเห6นได.ว�า เง�นโอนจากร�ฐบัาลุ่เป,นแรงจ�งใจให.แรงงานที่�างานมิากข3 น เพื่ราะหากต�ดส�นใจไมิ�ที่�างานเลุ่ย ก6จะไมิ�ได.เง�นโอนจากร�ฐบัาลุ่เลุ่ย แต�หากต�ดส�นใจที่�างาน เง�นที่&กๆ บัาที่ที่��ตนเองหามิาได.เพื่��มิข3 น ก6จะได.ร�บัเง�นโอนจากร�ฐบัาลุ่มิาสมิที่บัอ�กส�วนหน3�ง ซึ่3�งอ�ตราที่��ร �ฐบัาลุ่โอนให.จะค�อยๆ ลุ่ดลุ่ง แลุ่ะจะหมิดไปเมิ��อมิ�เง�นได.พื่3งประเมิ�นเก�น 40,000 บัาที่จากที่� ง 4 ช�วงข.างต.น จะเห6นได.ว�า มิ�ช�วงที่�� 1 เพื่�ยงกรณี�เด�ยวเที่�าน� นที่��ผ�.มิ�เง�นได.ที่� งส� น (น��นค�อ เง�นได.ของตน + เง�นโอนจากร�ฐบัาลุ่) ต��ากว�าเส.น

60

Page 66: การปฏิรูประบบภาษีเพื่อสังคมไทยเสมอหน้า (ฉบับย่อ)

ความิยากจน (ที่��ประมิาณี 20,000 บัาที่/ป;) อย�างไรก6ตามิผ�.มิ�เง�นได.ตามิกรณี�ที่�� 1 (น��นค�อ มิ�เง�นได.ไมิ�เก�น 10,000 บัาที่/ป; หร�อ ≈833

บัาที่/เด�อน) ถ้�อว�ามิ�เง�นได.ต��ามิาก จ3งไมิ�น�าจะมิ�จ�านวนรายมิากน�ก แลุ่ะหากน�ามาตรการเง�น้โอน้แก�คน้คน้ขย�น้มิาใช. ผ�.มิ�เง�นได.ในช�วงที่�� 1 ก6จะมิ�แรงจ�งใจให.ที่�างานมิากข3 นอ�กด.วย เพื่ราะหากตนเองขย�นข3 น ก6จะได.ร�บัเง�นโอนจากร�ฐบัาลุ่มิากข3 น แลุ่ะหากย��งที่�างานมิากข3 นจนกระที่��งตนเองมิ�เง�นได.มิากกว�า 10,000 บัาที่ ก6จะได.ร�บัเง�นโอนจากร�ฐบัาลุ่อ�ก 10,000 บัาที่ ด.วยเหต&ด�งกลุ่�าวในที่��ส&ดแลุ่.ว มาตรการเง�น้โอน้แก�จน้คน้ขย�น้จะให.แรงจ�งใจที่��ถ้�กต.องแก�ก�าลุ่�งแรงงานให.ต.องที่�างานมิากข3 น (เพื่��อให.หลุ่&ดพื่.นจากความิยากจน) แลุ่ะน�าจะที่�าให.แรงงานยากจนในประเที่ศไที่ยหายไปจนเก�อบัหมิด โดยใช.งบัประมิาณีไมิ�มิากน�กเมิ��อเที่�ยบัก�บังบัประมิาณีที่��เก��ยวก�บัสว�สด�การด.านอ��นๆ โดยมาตรการเง�น้โอน้แก�จน้คน้ขย�น้ตามิข.อเสนอด�งกลุ่�าวคาดว�าจะใช.งบัประมิาณีที่� งส� นเพื่�ยงประมิาณี 6 หมิ��นลุ่.านบัาที่/ป; ซึ่3�งใช.งบัประมิาณีใกลุ่.เค�ยงก�บังบัประมิาณีที่��ต� งไว.ส�าหร�บัจ�ายเบั� ยย�งช�พื่ (ที่�� 53,608 หมิ��นลุ่.านบัาที่/ป;) แลุ่ะน�าจะที่�าให.จ�านวนคนจนในไที่ยมิ�จ�านวนลุ่ดลุ่งประมิาณี 3 - 4 ลุ่.านคน

4.7 สัร#ป

ในป:จจ&บั�นการขาดฐานข.อมิ�ลุ่รายได.ของประชากรน�าไปส��ความิจ�าเป,นที่��ร �ฐอาจจ�าต.องใช.นโยบัายรายจ�ายด.านสว�สด�การโดยว�ธ�การให.แบับัถ้.วนหน.า (Universal Coverage) แที่นที่��จะตรวจสอบัถ้3งความิจ�าเป,นแลุ่ะความิต.องการในด.านรายได.ของประชากร ด�งต�วอย�างที่��เก�ดข3 นก�บัโครงการเบั� ยย�งช�พื่แลุ่ะโครงการช�วยเหลุ่�อค�าครองช�พื่ประชาชนแลุ่ะบั&คลุ่ากรภูาคร�ฐ (เช6ค 2,000 บัาที่) ซึ่3�งกรณี�เหลุ่�าน� ที่�าให.ร�ฐบัาลุ่ต.องใช.เง�นงบัประมิาณีจ�านวนส�งกว�าที่��ควรจะเป,น แลุ่ะงบัประมิาณีจ�านวนมิหาศาลุ่ย�งถ้�กจ�ดสรรไปให.แก�ผ�.ที่��ไมิ�จนอ�กด.วย

61

Page 67: การปฏิรูประบบภาษีเพื่อสังคมไทยเสมอหน้า (ฉบับย่อ)

ร�ฐบัาลุ่ไที่ยควรพื่�จารณีาน�ามาตรการเง�น้โอน้แก�จน้คน้ขย�น้มิาใช. ซึ่3�งมิาตรการน� มิ�ลุ่�กษีณีะเช�นเด�ยวก�นก�บัโครงการ EITC อ�นเป,นการจ�ดสว�สด�การโดยร�ฐ ซึ่3�งถ้�อเป,นหน.าที่��ของร�ฐแลุ่ะเป,นส�ที่ธ�ข� นพื่� นฐานของสมิาช�กในส�งคมิที่��จะได.ร�บัความิเที่�าเที่�ยมิก�นที่างโอกาสที่��จะแสวงหาช�ว�ตที่��ด� แลุ่ะลุ่ดช�องว�างความิส�มิพื่�นธ$ที่��ไมิ�เสมิอภูาคอ�นเน��องมิาจากโครงสร.างที่างเศรษีฐก�จแลุ่ะส�งคมิ ที่� งน� มาตรการเง�น้โอน้แก�จน้คน้ขย�น้เป,นการรวมิระบับัภูาษี�แลุ่ะระบับัสว�สด�การเข.าด.วยก�น เพื่��อเป,นเคร��องมิ�อในการระบั&ต�วผ�.สมิควรได.ร�บัการช�วยเหลุ่�อ (Targeting for the Poor) หร�อก6ค�อเป,นการน�าว�ธ�การก�าหนดเง��อนไขเก��ยวก�บัรายได. (Means Test) มิาใช.ในขณีะเด�ยวก�นก�บัการโอนเง�นสดไปย�งกลุ่&�มิบั&คคลุ่ที่��ยากจนแลุ่ะสมิควรได.ร�บัเง�นช�วยเหลุ่�ออย�างแที่.จร�ง

นอกจากน� ค&ณี�ปการที่��ส�าค�ญของมาตรการเง�น้โอน้แก�จน้คน้ขย�น้ ค�อ การวางระบับัฐานข.อมิ�ลุ่แลุ่ะพื่�ฒนากลุ่ไกในการน�าภูาคนอกที่างการเข.าส��ระบับัภูาษี� ซึ่3�งแมิ.ว�ามาตรการเง�น้โอน้แก�จน้คน้ขย�น้จะมิ�ข.อจ�าก�ดอย��บั.าง แต�ก6มิ�ข.อด�ที่��ส�าค�ญ ค�อ เป,นการสร.างเป,นผลุ่ตอบัแที่นการที่�างานให.แก�ผ�.มิ�เง�นได. จ3งจ�งใจให.บั&คคลุ่พื่3�งพื่าตนเองได.มิากกว�าการต� งตารอร�บัสว�สด�การ อ�กที่� งย�งมิ�ต.นที่&นในการบัร�หารจ�ดการ (Administrative Cost) ต��า ช�วยขยายฐานภูาษี�เง�นได.บั&คคลุ่ธรรมิดาได. นอกจากน� ย�งสามิารถ้เข.ามิาแที่นที่��ระบับัสว�สด�การในป:จจ&บั�นได. โดยมาตรการเง�น้โอน้แก�จน้คน้ขย�น้จะช�วยให.ร�ฐประหย�ดงบัประมิาณีไปได.มิหาศาลุ่ แลุ่ะเป,นเคร��องมิ�อที่��มิ�ประส�ที่ธ�ผลุ่ในการแก.ไขป:ญหาความิยากจนในที่��ส&ด

62

Page 68: การปฏิรูประบบภาษีเพื่อสังคมไทยเสมอหน้า (ฉบับย่อ)

สั)วน้ท�� 5ภาษี�ทร�พื่ย!สั�น้ก�บการลดความเหล��อมล+.าใน้การกระจายรายได�

กระบัวนการโลุ่กาภู�ว�ตน$ได.สร.างแรงกดด�นให.โครงสร.างอ�ตราภูาษี�เง�นได.บั&คคลุ่ธรรมิดาในประเที่ศต�างๆ ที่��วโลุ่กมิ�ความิก.าวหน.าลุ่ดน.อยลุ่งเร��อยๆ อ�กที่� งภูาษี�เง�นได.บั&คคลุ่ธรรมิดาย�งเป,นภูาษี�ที่��จ�ดเก6บัได.ค�อนข.างยาก แลุ่ะมิ�กมิ�ฐานภูาษี�แคบั ด�งน� น ภูาษี�เง�นได.บั&คคลุ่ธรรมิดาจ3งส�งผลุ่น.อยมิากต�อการลุ่ดความิเหลุ่��อมิลุ่� าในการกระจายรายได. ด.วยข.อจ�าก�ดด�งกลุ่�าว ภูาษี�ที่ร�พื่ย$ส�นจ3งควรเข.ามิามิ�บัที่บัาที่มิากข3 นในการแก.ไขป:ญหาความิเหลุ่��อมิลุ่� าในส�งคมิ บัที่น� เป,นการพื่�จารณีาถ้3งแนวที่างในการลุ่ดความิเหลุ่��อมิลุ่� าในการกระจายรายได.ด.วยการมิ&�งเน.นจ�ดเก6บัภูาษี�ที่ร�พื่ย$ส�น27

เน� อหาของบัที่น� แบั�งออกเป,น 8 ส�วน ส�วนแรกช� ให.เห6นถ้3งความิจ�าเป,นของร�ฐบัาลุ่ไที่ยในการมิ&�งเน.นการจ�ดเก6บัภูาษี�ที่ร�พื่ย$ส�น ส�วนที่��สองอธ�บัายถ้3งว�ว�ฒนาการแลุ่ะแนวค�ดในการจ�ดเก6บัภูาษี�ที่ร�พื่ย$ส�น หลุ่�งจากน� นจะเป,นการศ3กษีาภูาษี�ที่ร�พื่ย$ส�นของแต�ลุ่ะประเที่ศ กลุ่�าวค�อ ส�วนที่��สามิเป,นกรณี�ของเกาหลุ่�ใต. ส�วนที่��ส��ค�อไต.หว�น ส�วนที่��ห.าแลุ่ะหกค�อ ญ��ป&8นแลุ่ะฝร��งเศส ตามิลุ่�าด�บั ส�วนที่��เจ6ดเป,นข.อเสนอภูาษี�ที่ร�พื่ย$ส�นในกรณี�ของไที่ย ส�วนที่��แปดเป,นข.อสร&ป

5.1 ความจ+าเป7น้ของร�ฐบาลไทยใน้การม#)งเน้�น้การจ�ดเก:บภาษี�ทร�พื่ย!สั�น้

27 ภูาษี�ที่ร�พื่ย$ส�นในบัที่น� หมิายถ้3ง1) ภูาษี�ที่��เก6บัเป,นรายป;จากอส�งหาร�มิที่ร�พื่ย$ (เช�น ที่��ด�น ส��งปลุ่�กสร.าง)

2) ภูาษี�ที่��เก6บัเพื่�ยงคร� งเด�ยวจากการโอนที่ร�พื่ย$ส�น แลุ่ะภูาษี�ผลุ่ได.จากที่&น (Capital Gains Tax) จากการโอนด�งกลุ่�าว

3) ภูาษี�อ��นๆ ที่��ใช.ฐานที่ร�พื่ย$ส�น เช�น ภูาษี�ความิมิ��งค��งซึ่3�งเก6บัเป,นรายป; (Annual Wealth Tax)

63

Page 69: การปฏิรูประบบภาษีเพื่อสังคมไทยเสมอหน้า (ฉบับย่อ)

กระแสโลุ่กาภู�ว�ตน$ที่��น�าไปส��การเปลุ่��ยนแปลุ่งโครงสร.างภูาษี�จากการพื่3�งพื่าภูาษี�ฐานเง�นได.ไปส��ภูาษี�ฐานการบัร�โภูค (ซึ่3�งเป,นภูาษี�ที่างอ.อมิ) จะส�งผลุ่ซึ่� าเต�มิความิเหลุ่��อมิลุ่� าในการกระจายรายได. ในที่างตรงข.ามิการเก6บัภูาษี�ฐานที่ร�พื่ย$ส�นสามิารถ้ส�งผลุ่ต�อการลุ่ดความิเหลุ่��อมิลุ่� าในการกระจายรายได.ได.ค�อนข.างรวดเร6วเมิ��อเที่�ยบัก�บัเคร��องมิ�ออ��นๆ

จากผลุ่การศ3กษีาของ USAID (2009b) พื่บัว�า หากการถ้�อครองที่��ด�นแลุ่ะส��งปลุ่�กสร.างมิ�ลุ่�กษีณีะกระจ&กต�วในกลุ่&�มิผ�.มิ�รายได.ส�งแลุ่.ว การเก6บัภูาษี�ที่��ด�นแลุ่ะส��งปลุ่�กสร.างจะมิ�ลุ่�กษีณีะโครงสร.างก.าวหน.า (Progressive) ด�งน� น ในกรณี�ของไที่ย การมิ&�งเน.นจ�ดเก6บัภูาษี�ที่ร�พื่ย$ส�นจ3งเป,นส��งที่��พื่3งประสงค$ เพื่ราะการถ้�อครองที่��ด�นของไที่ยมิ�ลุ่�กษีณีะที่��ส�าค�ญ 2 ประการ ค�อ

1)ประเทศัไทยม�การกระจ#กต�วของการถึ�อครองท��ด�น้สั�งมาก โดยข.อมิ�ลุ่เอกสารส�ที่ธ�=ถ้�อครองที่��ด�น รวมิโฉนด น.ส. 3 ก. แลุ่ะ น.ส. 3

จากส�าน�กงานที่��ด�น 399 แห�ง ช� ว�า 94.4% ของเอกสารส�ที่ธ�=ที่� งหมิด มิ�การถ้�อครองที่��ด�นน.อยกว�า 14 ไร�/แปลุ่ง แลุ่ะมิ�เพื่�ยง 0.03% เที่�าน� นที่��มิ�การถ้�อครองที่��ด�นมิากกว�า 100 ไร�/แปลุ่ง (ด�แผนภู�มิ�ที่�� 8)

64

Page 70: การปฏิรูประบบภาษีเพื่อสังคมไทยเสมอหน้า (ฉบับย่อ)

แผน้ภ�ม�ท�� 8: การกระจายการถึ�อครองท��ด�น้

ที่��มิา: ส�าน�กงานคณีะกรรมิการพื่�ฒนาการเศรษีฐก�จแลุ่ะส�งคมิแห�งชาต� (2554)

นอกจากน� ประเที่ศไที่ยย�งมิ�ความิเหลุ่��อมิลุ่� าในการถ้�อครองที่ร�พื่ย$ส�นค�อนข.างส�งเมิ��อเปร�ยบัเที่�ยบัก�บัประเที่ศในที่ว�ปเอเช�ย (ด�แผนภู�มิ�ที่�� 9)

แผน้ภ�ม�ท�� 9: ค)าสั�มประสั�ทธิ�0ความไม)เสัมอภาคของการกระจายความม��งค��ง

(Gini Coefficient of Wealth Distribution)

อ�น้โดน้�เซึ่�ย

ไทย ปาก�สัถึาน้

เว�ยดน้าม

อ�น้เด�ย บ�งคลาเทศั

ไต�หว�น้ เกาหล�ใต�

จ�น้0.0

0.4

0.80.764 0.710 0.698 0.682 0.669 0.660 0.655 0.579 0.550

ที่��มิา: Davies แลุ่ะคณีะ (2008)

หมิายเหต&: “ความิมิ��งค��ง ในที่��น� หมิายถ้3งความิมิ��งค��งส&ที่ธ� น��นค�อ ผลุ่รวมิของ”

ที่ร�พื่ย$ส�นที่างภูายภูาพื่ (Physical Asset) แลุ่ะที่ร�พื่ย$ส�นที่างการเง�น (Financial Asset) ลุ่บัด.วยหน� ส�น

2)ม�ความสั�มพื่�น้ธิ!ระหว)างรายได�ของคร�วเร�อน้ก�บการถึ�อครองท��ด�น้ กลุ่�าวค�อ ข.อมิ�ลุ่การส�ารวจภูาวะเศรษีฐก�จแลุ่ะส�งคมิของคร�วเร�อนป; พื่.ศ. 2552 ช� ว�า คร�วเร�อนในช� นรายได.ส�งมิ�กเป,นเจ.าของที่��ด�นที่�าการเกษีตรที่��มิ�ขนาดใหญ� เช�น ส�าหร�บัคร�วเร�อนที่��อย��ในช� นรายได.ส�งส&ด (Quintile ที่�� 5) มิ�ประมิาณี 68% ที่��ถ้�อครองที่��ด�นต� งแต� 20

65

(%)

Page 71: การปฏิรูประบบภาษีเพื่อสังคมไทยเสมอหน้า (ฉบับย่อ)

ไร�ข3 นไป ในที่างกลุ่�บัก�นส�าหร�บัคร�วเร�อนที่��อย��ในช� นรายได.ต��าส&ด (Quintile ที่�� 1) มิ�ประมิาณี 70% ที่��ถ้�อครองที่��ด�นน.อยกว�า 20 ไร� (ส�าน�กงานคณีะกรรมิการพื่�ฒนาการเศรษีฐก�จแลุ่ะส�งคมิแห�งชาต� 2554)

ที่� งน� อาจมิ�ข.อโต.แย.งว�า ในป:จจ&บั�นประเที่ศไที่ยก6มิ�การจ�ดเก6บัภูาษี�การถ้�อครองที่ร�พื่ย$ส�นอย��แลุ่.ว น��นค�อ ภูาษี�โรงเร�อนแลุ่ะที่��ด�น (ใช.มิาต� งแต�ป; พื่.ศ.

2475) แลุ่ะภูาษี�บั�าร&งที่.องที่�� (ใช.มิาต� งแต�ป; พื่.ศ. 2508) โดยองค$กรปกครองส�วนที่.องถ้��นเป,นผ�.ที่�าหน.าที่��เก6บัภูาษี� อย�างไรก6ตามิ ภูาษี�ที่� ง 2

ประเภูที่น� เป,นภูาษี�ที่��ลุ่.าสมิ�ย แลุ่ะมิ�ข.อบักพื่ร�องเป,นจ�านวนมิาก นอกจากน� รายได.จากภูาษี�ที่� ง 2 ประเภูที่ย�งถ้�อว�าน.อยมิาก โดยเก6บัได.เพื่�ยงป;ลุ่ะประมิาณี 2 หมิ��นลุ่.านบัาที่ หร�อเที่�าก�บัประมิาณี 1% ของรายได.ร�ฐบัาลุ่ที่� งหมิดเที่�าน� น ด�งน� น ภูาษี�ที่ร�พื่ย$ส�นจ3งเป,นที่างเลุ่�อกที่��ด�ในการตอบัสนองว�ตถ้&ประสงค$ที่� งที่างด.านการจ�ดหารายได.ให.แก�ร�ฐบัาลุ่แลุ่ะด.านการลุ่ดความิเหลุ่��อมิลุ่� าในการกระจายรายได.

5.2 ว�ว�ฒน้าการและแน้วค�ดใน้การจ�ดเก:บภาษี�ทร�พื่ย!สั�น้

ภูาษี�ที่ร�พื่ย$ส�นเป,นภูาษี�ที่��เก�าแก�ที่��ส&ดในระบับัภูาษี�ของกลุ่&�มิประเที่ศที่��ถ้�กปกครองโดยประเที่ศอ�งกฤษี (Hale 1985) โดยภูาษี�ที่ร�พื่ย$ส�นว�ว�ฒนาการเปลุ่��ยนไปตามิกาลุ่เวลุ่า ด�งที่�� Lyn (1967) ได.เสนอแนวค�ดเก��ยวก�บั ว�ฏจ�กรภูาษี�ที่ร�พื่ย$ส�น “ (Property Tax Cycle)” กลุ่�าวค�อ Lyn พื่บัว�า ภูาษี�ที่ร�พื่ย$ส�นที่��เก6บัในประเที่ศย&โรปเป,นการเร��มิต.นเก6บัจากที่��ด�น แลุ่.วต�อมิาได.มิ�การเก6บัครอบัคลุ่&มิไปย�งที่ร�พื่ย$ส�นส�วนบั&คคลุ่เก�อบัที่&กประเภูที่ แต�ส&ดที่.ายก6ย.อนกลุ่�บัมิาเก6บัเฉพื่าะที่��ด�นเที่�าน� น

ในที่�านองเด�ยวก�นก�บักรณี�ของย&โรป สหร�ฐอเมิร�กาก6ได.เก�ดปรากฏการณี$ว�ฏจ�กรภูาษี�ที่ร�พื่ย$ส�น โดยในช�วง 2 ศตวรรษีแรกของการก�อต� งประเที่ศได.มิ�การเก6บัภูาษี�ที่ร�พื่ย$ส�นจากที่ร�พื่ย$ส�นที่&กประเภูที่ที่��เอกชนเป,นเจ.าของ อ�น

66

Page 72: การปฏิรูประบบภาษีเพื่อสังคมไทยเสมอหน้า (ฉบับย่อ)

ประกอบัด.วยอส�งหาร�มิที่ร�พื่ย$ ที่ร�พื่ย$ส�นที่��จ�บัต.องได. (Tangible

Property) แลุ่ะที่ร�พื่ย$ส�นที่��จ�บัต.องไมิ�ได. (Intangible Property)

(Netzer 1966) ต�อมิาในช�วงประมิาณีหน3�งศตวรรษีหลุ่�งจากน� น ประเภูที่ของที่ร�พื่ย$ส�นที่��ถ้�กเก6บัภูาษี�ได.ค�อยๆ ลุ่ดลุ่ง อ�นเน��องจากความิยากลุ่�าบัากแลุ่ะความิไมิ�มิ�ประส�ที่ธ�ภูาพื่ในการจ�ดเก6บัภูาษี� ในที่��ส&ดมิลุ่ร�ฐส�วนใหญ�ในประเที่ศสหร�ฐอเมิร�กาจ3งได.ยกเลุ่�กการเก6บัภูาษี�จากที่ร�พื่ย$ส�นส�วนบั&คคลุ่ แลุ่.วเก6บัจากเฉพื่าะที่ร�พื่ย$ส�นที่��เป,นอส�งหาร�มิที่ร�พื่ย$เที่�าน� น จนกระที่��งถ้3งต.นศตวรรษีที่�� 20 ภูาษี�ประเภูที่อ��นๆ จ3งได.กลุ่ายเป,นแหลุ่�งรายได.ส�าค�ญของมิลุ่ร�ฐต�างๆ แที่นที่��ภูาษี�ที่ร�พื่ย$ส�นในอด�ต (Li 2006)

นอกจากน� ในช�วงประมิาณี 2 ที่ศวรรษีที่��ผ�านมิา การกระจายอ�านาจที่างการคลุ่�ง (Fiscal Decentralisation) แลุ่ะกระบัวนการประชาธ�ปไตย (Democratisation) เป,นป:จจ�ยส�าค�ญช�วยผลุ่�กด�นให.ร�ฐบัาลุ่ที่.องถ้��นในประเที่ศต�างๆ ต.องจ�ดเก6บัรายได.จากภูาษี�ที่ร�พื่ย$ส�นเพื่��มิข3 น ซึ่3�งโดยที่��วไปแลุ่.วภูาษี�ที่ร�พื่ย$ส�นสร.างรายได.ให.แก�ร�ฐเป,นอย�างด� (Revenue

Generation) ต�วอย�างเช�น กลุ่&�มิประเที่ศพื่�ฒนาแลุ่.วสามิารถ้จ�ดเก6บัภูาษี�ที่ร�พื่ย$ส�นได.เฉลุ่��ยประมิาณี 2.1% ของ GDP ในที่างตรงข.ามิภูาษี�ที่ร�พื่ย$ส�นกลุ่�บัไมิ�ได.เป,นแหลุ่�งรายได.ที่��ส�าค�ญในกลุ่&�มิประเที่ศก�าลุ่�งพื่�ฒนา โดยมิ�ส�ดส�วนโดยเฉลุ่��ยเพื่�ยงประมิาณี 0.6% ของ GDP เที่�าน� น (USAID

2009a: 1; Bahl 2009: 4) แลุ่ะมิ�ค�าเพื่�ยงประมิาณี 0.2% ของ GDP

ในกรณี�ของไที่ย (ด�ตารางที่�� 7)

ตารางท�� 7: สั�ดสั)วน้ของภาษี�ทร�พื่ย!สั�น้เท�ยบก�บ GDPหน�วย: ร.อยลุ่ะ

กล#)มประเทศั ทศัวรรษี

1970

ทศัวรรษี

1980

ทศัวรรษี

1990

ทศัวรรษี

2000

ประเที่ศ OECD 1.24

1.31

1.44 2.12

ประเที่ศก�าลุ่�งพื่�ฒนา 0.4 0. 0.42 0.6

67

Page 73: การปฏิรูประบบภาษีเพื่อสังคมไทยเสมอหน้า (ฉบับย่อ)

2 36 0ประเที่ศที่��ก�าลุ่�งเปลุ่��ยนผ�าน (Transition Countries)

0.34

0.59

0.54 0.68

ประเที่ศไที่ย n/a n/a

n/a 0.20

ประเที่ศที่� งหมิด 0.77

0.73

0.75 1.04

ที่��มิา: Bahl (2009) แลุ่ะส�าน�กงานเศรษีฐก�จการคลุ่�ง5.3 ภาษี�ทร�พื่ย!สั�น้ใน้เกาหล�ใต�

การจ�ดเก6บัภูาษี�ที่ร�พื่ย$ส�นในเกาหลุ่�ใต.ถ้�อเป,นประเด6นที่างการเมิ�องที่��ส�าค�ญ อ�นส�บัเน��องมิาจากในช�วงประมิาณี 30 ป;ที่��ผ�านมิาราคาอส�งหาร�มิที่ร�พื่ย$ได.ปร�บัต�วเพื่��มิข3 นส�งมิาก จนกระที่��งส�งผลุ่อย�างร&นแรงต�อการกระจายรายได.แลุ่ะความิมิ��งค��ง (Kim 2005) นอกจากน� เกาหลุ่�ใต.ย�งประสบัก�บัป:ญหาความิเหลุ่��อมิลุ่� าในการกระจายรายได.ส�งมิากในช�วงน�บัต� งแต�ป; ค.ศ. 1997

เป,นต.นมิา (Jones 2009) ร�ฐบัาลุ่เกาหลุ่�ใต.จ3งให.ความิส�าค�ญก�บัภูาษี�ที่ร�พื่ย$ส�นมิากข3 น โดยรายได.จากภูาษี�ที่ร�พื่ย$ส�นมิ�ความิส�าค�ญมิากแลุ่ะค�ดเป,นส�ดส�วนส�งถ้3ง 3.5% ของ GDP ในป; ค.ศ. 2006 (ในขณีะที่��ค�าเฉลุ่��ยของกลุ่&�มิประเที่ศ OECD อย��ที่�� 2.0% เที่�าน� น) หร�อหากเปร�ยบัเที่�ยบัก�บัรายได.ภูาษี�ที่� งหมิดแลุ่.วจะพื่บัว�า รายได.จากภูาษี�ที่ร�พื่ย$ส�นค�ดเป,น 13.2%

ของรายได.ภูาษี�ที่� งหมิดในป; ค.ศ. 2006 แลุ่ะส�งกว�าค�าเฉลุ่��ยของกลุ่&�มิประเที่ศ OECD ซึ่3�งอย��ที่�� 5.7% (Jones 2009)

รายได.ส�วนใหญ�ของภูาษี�ที่ร�พื่ย$ส�นในเกาหลุ่�ใต.มิาจากภูาษี�ธ&รกรรมิจากที่ร�พื่ย$ส�น (Property Transaction Taxes: PTT) โดยส�งถ้3ง 2.4%

ของ GDP (ซึ่3�งถ้�อว�าส�งที่��ส&ดเมิ��อเที่�ยบัก�บักลุ่&�มิประเที่ศ OECD ซึ่3�งมิ�ค�าเฉลุ่��ยอย��ที่�� 0.7%) หร�อ 9.1% ของรายได.ภูาษี�ที่� งหมิด ภูาษี�น� ประกอบัด.วยภาษี�การโอน้ (Acquisition Tax)28 ภาษี�การจดทะเบ�ยน้

28 Acquisition Tax เป,นภูาษี�ที่��ร �ฐบัาลุ่ที่.องถ้��นเป,นผ�.เก6บั โดยเก6บัจากผ�.ที่��ซึ่� ออส�งหาร�มิที่ร�พื่ย$ รถ้ยนต$ เคร��องจ�กร เคร��องบั�น แลุ่ะที่ร�พื่ย$ส�นประเภูที่ที่&นต�างๆ ซึ่3�งฐานภูาษี�ค�อ มิ�ลุ่ค�า ณี เวลุ่าที่��ซึ่� อ

68

Page 74: การปฏิรูประบบภาษีเพื่อสังคมไทยเสมอหน้า (ฉบับย่อ)

(Registration Tax)29 แลุ่ะภาษี�ผลได�จากท#น้ (Capital Gains

Tax) ซึ่3�งเป,นภูาษี�ที่��เก6บัโดยร�ฐบัาลุ่กลุ่าง ที่� งน� ภูาษี�ผลุ่ได.จากที่&นจะเก6บัจากการโอนบั.านที่��มิ�มิ�ลุ่ค�าส�งกว�า 900 ลุ่.านวอน (ประมิาณี 18 ลุ่.านบัาที่)

ด�งน� น จ3งมิ�เพื่�ยงประมิาณี 2% ของบั.านที่� งหมิดเที่�าน� นที่��ต.องเส�ยภูาษี�ผลุ่ได.จากที่&น โดยเส�ยในอ�ตราด�งน� (Kim 2008)

- หากถ้�อครองบั.านเก�นกว�า 2 ป; ต.องเส�ยภูาษี�ผลุ่ได.จากที่&นในอ�ตราระหว�าง 9 - 36% ของผลุ่ได.จากที่&น

- หากถ้�อครองบั.านระหว�าง 1 - 2 ป; จะต.องเส�ยภูาษี�ผลุ่ได.จากที่&นในอ�ตรา 40% ของผลุ่ได.จากที่&น

- หากถ้�อครองบั.านไมิ�เก�น 1 ป; จะต.องเส�ยภูาษี�ผลุ่ได.จากที่&นในอ�ตรา 50% ของผลุ่ได.จากที่&น

นอกจากน� น�บัต� งแต�ป; ค.ศ. 2007 เป,นต.นมิาร�ฐบัาลุ่เกาหลุ่�ใต.ย�งได.มิ&�งเก6บัภูาษี�จากผ�.ที่��ถ้�อครองบั.านมิากกว�า 1 หลุ่�งอ�กด.วย โดยหากเป,นเจ.าของบั.าน 2 หลุ่�งจะต.องเส�ยภูาษี�ผลุ่ได.จากที่&นที่��อ�ตรา 50% แลุ่ะหากเป,นเจ.าของบั.าน 3 หลุ่�งจะต.องเส�ยภูาษี�ที่��อ�ตรา 60%

ส�าหร�บัภูาษี�ที่��เก6บัจากการครอบัครองที่ร�พื่ย$ส�น (Recurrent Property

Taxes) ได.สร.างรายได.ใกลุ่.เค�ยงก�บัค�าเฉลุ่��ยของกลุ่&�มิประเที่ศ OECD โดยเกาหลุ่�ใต.มิ�การเก6บัภูาษี�จากมิ�ลุ่ค�าที่ร�พื่ย$ส�นซึ่3�งมิ�โครงสร.างอ�ตราก.าวหน.า โดยแบั�งออกเป,น 2 ระด�บัค�อ

1. ภาษี�ทร�พื่ย!สั�น้ของท�องถึ��น้ (Local Property Tax)

ร�ฐบัาลุ่ที่.องถ้��นที่�าหน.าที่��เก6บัภูาษี�จากการครอบัครองที่ร�พื่ย$ส�น โดยเก6บัตามิหลุ่�กผลุ่ประโยชน$ (Benefit Principle) น��นค�อ ผ�.ที่��ได.ร�บัประโยชน$จากบัร�การสาธารณีะที่.องถ้��นควรต.องช�าระค�าใช.จ�ายให.แก�ร�ฐบัาลุ่ที่.องถ้��น

29 Registration Tax เป,นภูาษี�ที่��เก6บัจากการที่�าธ&รกรรมิที่างด.านที่ะเบั�ยนต�างๆ ของที่ร�พื่ย$ส�น เช�น การจดที่ะเบั�ยนความิเป,นเจ.าของ การโอน การเปลุ่��ยนแปลุ่งที่างที่ะเบั�ยนต�างๆ

69

Page 75: การปฏิรูประบบภาษีเพื่อสังคมไทยเสมอหน้า (ฉบับย่อ)

ภูาษี�น� มิ�โครงสร.างอ�ตราแบับัก.าวหน.าโดยเป,นการเก6บัที่� งหมิด 3 ข� นอ�ตรา ระหว�าง 0.15% ถ้3ง 0.5% โดยภูาษี�น� อ�านวยรายได.ให.แก�ร�ฐประมิาณี 0.5% ของ GDP (Jones 2009)

2. ภาษี�ทร�พื่ย!สั�น้ของร�ฐบาลกลาง (Comprehensive

Property Tax: CPT หร�อ Comprehensive Real

Estate Holding Tax)

ภูาษี�น� เป,นภูาษี�ระด�บัประเที่ศ (National Tax) แลุ่ะได.เร��มิเก6บัในป; ค.ศ.

2005 โดยเก6บัจากผ�.ที่��เป,นเจ.าของบั.านซึ่3�งมิ�บั.านที่��วประเที่ศรวมิก�นเป,นมิ�ลุ่ค�าส�งกว�า 600 ลุ่.านวอน (ประมิาณี 12 ลุ่.านบัาที่) ซึ่3�ง CPT มิ�โครงสร.างที่��ก.าวหน.ามิาก โดยมิ�อ�ตราอย��ระหว�าง 1% ถ้3ง 3% ต�วอย�างเช�น ในกรณี�ของบั.านอย��อาศ�ย CPT เก6บัจากมิ�ลุ่ค�าของบั.าน โดยบั.านที่��มิ�มิ�ลุ่ค�าระหว�าง 6 - 9 ร.อยลุ่.านวอน จะเก6บัที่��อ�ตรา 1% แลุ่ะอ�ตราจะค�อยๆ ส�งข3 นเป,นข� นบั�นได แลุ่ะส�งส&ดที่�� 3% ส�าหร�บับั.านที่��มิ�มิ�ลุ่ค�า 10,000 ลุ่.านวอน (ประมิาณี 200 ลุ่.านบัาที่) (Kim 2008) (ด�แผนภู�มิ�ที่�� 10)

แผน้ภ�ม�ท�� 10: อ�ตราภาษี� CPT ท��เก:บจากบ�าน้อย�)อาศั�ย

CPT เป,นเคร��องมิ�อส�าหร�บัร�ฐบัาลุ่กลุ่างในการใช.ภูาษี�ที่ร�พื่ย$ส�นเพื่��อเปFาหมิายในการกระจายรายได. โดยผ�.ร �บัภูาระส�วนใหญ�มิ�กเป,นผ�.มิ�รายได.ส�ง น��นค�อ จากจ�านวนคร�วเร�อนที่� งหมิด 18.55 ลุ่.านคร�วเร�อนในประเที่ศเกาหลุ่�ใต. มิ� 0.379 ลุ่.านคร�วเร�อน (ประมิาณี 2 %) ที่��ต.องจ�าย CPT

แลุ่ะ CPT สร.างรายได.ให.แก�ร�ฐบัาลุ่ประมิาณี 1.2 ลุ่.านลุ่.านวอน (ประมิา

70

Page 76: การปฏิรูประบบภาษีเพื่อสังคมไทยเสมอหน้า (ฉบับย่อ)

ณี 0.74% ของรายได.ร�ฐบัาลุ่) แลุ่ะหากจ�าแนกตามิภู�มิ�ศาสตร$แลุ่.วจะพื่บัว�า ประมิาณี 94% ของรายได. CPT ที่� งประเที่ศมิาจากคร�วเร�อนในกร&งโซึ่ลุ่ แลุ่ะ 35% ของรายได.ด�งกลุ่�าวย�งมิาจากคร�วเร�อนเพื่�ยง 3 เขตของกร&งโซึ่ลุ่ (จากที่� งหมิด 25 เขต) น��นค�อ ร�ฐบัาลุ่มิ&�งเก6บัภูาษี�จากคร�วเร�อนที่��มิ�ที่ร�พื่ย$ส�นมิ�ลุ่ค�าส�งมิากๆ จ3งที่�าให.ภูาระภูาษี�กระจ&กต�วอย��ในเขตเมิ�องใหญ�เป,นหลุ่�ก (Kim 2008)

5.4 ภาษี�ทร�พื่ย!สั�น้ใน้ไต�หว�น้

ความิส�าเร6จของไต.หว�นในการจ�ดเก6บัภูาษี�จากที่��ด�นแลุ่ะที่ร�พื่ย$ส�นมิ�กถ้�กยกย�องว�าเป,นป:จจ�ยส�าค�ญที่� งในการพื่�ฒนาเศรษีฐก�จแลุ่ะการส�งเสร�มิความิเป,นธรรมิในส�งคมิ (Tsui 2006) ซึ่3�งภูาษี�ที่��ด�นแลุ่ะที่ร�พื่ย$ส�นต�างๆ ของไต.หว�นลุ่.วนถ้�กออกแบับัโดยมิ�ว�ตถ้&ประสงค$หลุ่�กเพื่��อกระจายรายได.ที่��ไมิ�ได.เก�ดจากการที่�างาน (Non-wage หร�อ Unearned Income) ที่��ผ�.เป,นเจ.าของที่ร�พื่ย$ส�นได.ร�บักลุ่�บัส��ส�งคมิ แลุ่ะเพื่��อจ�ดหารายได.ให.ร�ฐบัาลุ่อย�างเพื่�ยงพื่อ

ภูาษี�ที่ร�พื่ย$ส�นในไต.หว�นประกอบัด.วยภูาษี� 2 ประเภูที่ ค�อ ภาษี�ม�ลค)าท��ด�น้ (Land Value Tax: LVT) แลุ่ะภาษี�บ�าน้ (House Tax)

นอกจากน� ไต.หว�นย�งมิ�การจ�ดเก6บัภูาษี�ผลุ่ได.จากที่&น (Capital Gains

Tax) จากธ&รกรรมิการโอนที่��ด�น โดยเร�ยกว�า ภาษี�ม�ลค)าท��ด�น้สั)วน้เพื่��ม (Land Value Increment Tax: LVIT) ซึ่3�งภูาษี�ที่� ง 3 ประเภูที่น� ลุ่.วนแต�เป,นภูาษี�ที่��จ�ดเก6บัโดยร�ฐบัาลุ่ที่.องถ้��นที่� งส� น ภูาษี�เหลุ่�าน� เป,นแหลุ่�งรายได.ที่��ส�าค�ญของภูาคร�ฐ โดยในป; ค.ศ. 2007 มิ�ส�ดส�วนถ้3ง 11.8%

ของรายได.ภูาคร�ฐที่� งหมิด (General Government Revenue) โดยแบั�งออกเป,น LVT 3.4% ภูาษี�บั.าน 3.2% แลุ่ะ LVIT 5.2% (Chen 2008)

71

Page 77: การปฏิรูประบบภาษีเพื่อสังคมไทยเสมอหน้า (ฉบับย่อ)

ภูาษี�ที่ร�พื่ย$ส�นของไต.หว�นซึ่3�งเน.นเก6บัจากที่��ด�นถ้�อเป,นมิรดกความิค�ดซึ่3�งตกที่อดจากจ�น อ�กที่� งย�งเป,นว�ว�ฒนาการที่��เก�ดข3 นตามิป:จจ�ยที่างด.านส�งคมิ เศรษีฐก�จ แลุ่ะว�ฒนธรรมิ กลุ่�าวค�อ ระบับัภูาษี�ที่��ด�นได.ร�บัอ�ที่ธ�พื่ลุ่แนวความิค�ดมิาจาก ดร. Sun Yat-sen บั�ดาผ�.ก�อต� งประเที่ศไต.หว�น ซึ่3�งมิ�ความิเห6นสอดคลุ่.องก�บัแนวค�ดของ Henry George ที่��มิองว�า ภาษี�ท��ด�น้ค�อแหล)งรายได�ท��ด�ท��สั#ดของร�ฐบาล นอกจากน� ดร. Sun Yat-sen ย�งเห6นควรจ�ดเก6บัภูาษี�ผลุ่ได.จากที่&น (Capital Gains Tax) โดยให.เก6บั LVIT

เพื่��อช�วยลุ่ดความิเหลุ่��อมิลุ่� าในการกระจายรายได.แลุ่ะความิมิ��งค��ง เพื่ราะเป,นการจ�ดเก6บัจากราคาที่��ด�นที่��เพื่��มิส�งข3 น จ3งเที่�าก�บัเป,นการด3งก�าไรจากราคาที่��ด�นที่��ส�งข3 น (Unearned Land Profit) ที่��บั&คคลุ่ผ�.เป,นเจ.าของที่��ด�นได.ร�บัมิาจากการที่��ร �ฐเข.าไปพื่�ฒนาเศรษีฐก�จให. แลุ่.วน�าภูาษี�ที่��เก6บัได.น� นมิากระจายผลุ่ประโยชน$ไปส��ส�งคมิส�วนรวมิ ซึ่3�งในที่��ส&ดแนวค�ดเก��ยวก�บั LVIT ได.ถ้�กน�าไปบั�ญญ�ต�ไว.ในร�ฐธรรมิน�ญของไต.หว�น (Tsui 2006) แลุ่ะต�อมิา LVIT ประสบัความิส�าเร6จอย�างมิากในการจ�ดเก6บัส�วนแบั�งจากลุ่าภูลุ่อย (Windfall Gain) ที่��ได.มิาจากการครอบัครองที่��ด�น อ�กที่� งย�งช�วยลุ่ดการเก6งก�าไรที่��ด�นได.เป,นอ�นมิาก (Case 1994; Guevara 1997; Pugh 1997)

ลุ่�กษีณีะของ LVT แลุ่ะ LVIT มิ�ด�งน� 1. ภาษี�ม�ลค)าท��ด�น้ (LVT)

LVT จ�ดเก6บัจากผ�.ที่��เป,นเจ.าของที่��ด�นในเขตเมิ�อง (Urban Land)30

โดยเก6บัจากราคาประเมิ�นที่��ด�น แลุ่ะเก6บัในอ�ตราก.าวหน.าเพื่��อเปFาหมิายในการกระจายรายได.แลุ่ะความิมิ��งค��ง ซึ่3�งอ�ตรา LVT อย��ระหว�าง 1% -

5.5% ด�งน�

30 ส�าหร�บัที่��ด�นนอกเขตเมิ�องน� น ร�ฐบัาลุ่ไต.หว�นมิ�การจ�ดเก6บัภูาษี�ที่��ด�นเกษีตรกรรมิ (Agricultural Land Tax) อย�างไรก6ตามิ แมิ.ว�าในป:จจ&บั�นภูาษี�น� จะย�งคงอย�� (มิ�ได.ถ้�กยกเลุ่�กไป) แต�ร�ฐบัาลุ่ไต.หว�นได.ยกเว.นการเก6บัภูาษี�น� ต� งแต�ป; ค.ศ. 1977

72

Page 78: การปฏิรูประบบภาษีเพื่อสังคมไทยเสมอหน้า (ฉบับย่อ)

- เก6บัที่��อ�ตรา 1% ส�าหร�บัที่��ด�นที่��มิ�ราคาไมิ�เก�น Starting

Cumulative Value (SCV)31

- ส�าหร�บัราคาที่��ด�นระหว�าง 100 - 500% ของ SCV ส�วนที่��เก�นค�ด 1.5%

- ที่&กๆ 500% ที่��เก�นกว�าน� น เก6บั 1% แต�ส�งส&ดต.องไมิ�เก�น 5.5%

LVT มิ�การลุ่ดหย�อนอ�ตรา โดยให.เส�ยในอ�ตรา 0.2% ส�าหร�บั- ที่��ด�นที่��ใช.อย��อาศ�ยในเขตเที่ศบัาลุ่แลุ่ะมิ�ขนาดไมิ�เก�น 300 ตารางเมิตร

- ที่��ด�นที่��ใช.อย��อาศ�ยนอกเขตเที่ศบัาลุ่แลุ่ะมิ�ขนาดไมิ�เก�น 700 ตารางเมิตร

นอกจากน� เพื่��อส�งเสร�มิการกระจายอ�านาจที่างการคลุ่�ง ร�ฐบัาลุ่ที่.องถ้��นสามิารถ้ปร�บัเพื่��มิอ�ตรา LVT ได.อ�ก 30% อย�างไรก6ตามิ ในที่างปฏ�บั�ต�แลุ่.ว ร�ฐบัาลุ่ที่.องถ้��นไมิ�เคยมิ�การปร�บัเพื่��มิอ�ตราด�งกลุ่�าวเลุ่ย (Tsui

2006) ซึ่3�ง Lam (2000) ได.ช� ว�า สาเหต&ด�งกลุ่�าวเน��องจากร�ฐบัาลุ่ที่.องถ้��นในไต.หว�นไมิ�เคยด�าเน�นนโยบัายภูาษี�ในฐานะที่��เป,นเคร��องมิ�อในการเพื่��มิรายได.แต�อย�างใด

2. ภาษี�ม�ลค)าท��ด�น้สั)วน้เพื่��ม (LVIT)

LVIT เป,นภูาษี�เง�นได.ประเภูที่หน3�งที่��เก6บัจากเง�นได.อ�นเน��องจากธ&รกรรมิเก��ยวก�บัที่��ด�น ซึ่3�งข.อแตกต�างของ LVIT ก�บัภูาษี�เง�นได.ประเภูที่อ��นๆ ค�อ LVIT เป,น ภูาษี�เง�นได. ประเภูที่เด�ยวที่��บัร�หารโดยร�ฐบัาลุ่ที่.องถ้��น ที่� งน� “ ”

ฐานภูาษี�ของ LVIT เร�ยกว�า Natural Land Value Increment

(NLVI) ซึ่3�งก6ค�อ ส�วนต�างระหว�างราคาของที่��ด�นขณีะที่��ขายไปเที่�ยบัก�บัราคาขณีะที่��ซึ่� อมิา โดยปร�บัลุ่ดผลุ่ของอ�ตราเง�นเฟิFอแลุ่.ว แลุ่ะห�กออกด.วยต.นที่&นในการปร�บัปร&งที่��ด�นของตนเอง (Land Improvement Cost)

31 SCV ค�อ ราคาเฉลุ่��ยของที่��ด�นขนาด 700 ตารางเมิตร (เที่�าก�บั 175 ตารางวา) ใน City หร�อ County

73

Page 79: การปฏิรูประบบภาษีเพื่อสังคมไทยเสมอหน้า (ฉบับย่อ)

NLVI = ส�วนต�างของราคาที่��ด�นที่��แที่.จร�ง – ต.นที่&นในการปร�บัปร&งที่��ด�นของตนเอง

=[ราคาขาย – ราคาซึ่� อ x (100/ด�ชน�ราคาผ�.บัร�โภูค)] – ต.นที่&นในการปร�บัปร&งที่��ด�นของตนเอง

LVIT เร��มิเก6บัมิาต� งแต�ป; ค.ศ. 1930 แลุ่ะมิ�โครงสร.างอ�ตราก.าวหน.า แลุ่ะอ�ตรา LVIT ในป:จจ&บั�นเป,นด�งน�

สั)วน้ต)างระหว)างราคาขายก�บ

ราคาท��ด�น้ท��ซึ่�.อมา

อ�ตรา LVIT

100% 20% ของ NLVI101 – 200% 30% ของ NLVI บัวกก�บัอ�ก 20% ของ

ราคาที่��ด�นที่��ซึ่� อมิา> 200% 40% ของ NLVI บัวกก�บัอ�ก 50% ของ

ราคาที่��ด�นที่��ซึ่� อมิาที่��มิา: Teipei Revenue Service. (http://www.taipei.gov.tw,

เข.าด�เมิ��อ 15 มิ�ถ้&นายน พื่.ศ. 2555)

5.5 ภาษี�ทร�พื่ย!สั�น้ใน้ญ��ป#Aน้

ในช�วงป; ค.ศ. 1985 ถ้3งป; ค.ศ. 1990 สภูาพื่เศรษีฐก�จฟิองสบั��ซึ่3�งมิ�การเก6งก�าไรอย�างมิหาศาลุ่ที่�าให.ราคาที่��ด�นในเขตเมิ�องของประเที่ศญ��ป&8นเพื่��มิส�งข3 นโดยเฉลุ่��ยประมิาณี 3 เที่�า ที่�าให.ช�องว�างระหว�างผ�.ที่��มิ�ที่ร�พื่ย$ส�นก�บัผ�.ที่��ไมิ�มิ�ที่ร�พื่ย$ส�น (Asset Gap) กว.างข3 น แลุ่ะที่�าให.ประชาชนจ�านวนมิากร� .ส3กถ้3งความิไมิ�เป,นธรรมิในส�งคมิ สภูาพื่ป:ญหาในขณีะน� น ค�อ ภูาระภูาษี�ที่ร�พื่ย$ส�น (โดยเฉพื่าะที่��ด�น) ต��ามิาก32 ที่�าให.ต.นที่&นในการถ้�อครองที่��ด�นต��า ผ�.คนจ3ง

32 เช�น ในช�วงป; ค.ศ. 1970 - 1995 ภูาระภูาษี�ของการถ้�อครองที่��ด�น (Effective

Land Tax Burden) อย��ในช�วงประมิาณี 0.09 - 0.24%/ป; ของราคาประเมิ�นที่��ด�นเที่�าน� น (Ishi 2001: 223, 225)

74

Page 80: การปฏิรูประบบภาษีเพื่อสังคมไทยเสมอหน้า (ฉบับย่อ)

น�ยมิถ้�อครองที่��ด�น แลุ่ะส�งผลุ่ให.ราคาที่��ด�นส�งมิาก อ�กที่� งย�งไมิ�น�าที่��ด�นไปใช.ให.เก�ดประโยชน$ส�งส&ดอ�กด.วย (Ishi 2001)

ต�อมิาในป; ค.ศ. 1992 ญ��ป&8นได.มิ�การปฏ�ร�ประบับัภูาษี�ที่��ด�นโดยการจ�ดเก6บัภูาษี�ที่ร�พื่ย$ส�น (Property Tax) แลุ่ะด�าเน�นการปร�บัปร&งภูาษี�ผลุ่ได.จากที่&น (Capital Gains Tax) อ�นเก�ดจากธ&รกรรมิการโอนที่��ด�น การปฏ�ร�ปน� วางอย��บันหลุ่�กของการกระจายภูาระภูาษี�อย�างเหมิาะสมิแลุ่ะเป,นธรรมิ (Fair Share) รวมิที่� งก�อให.เก�ดการใช.ที่��ด�นอย�างมิ�ประส�ที่ธ�ภูาพื่ แลุ่ะลุ่ดแรงจ�งใจในการเก6งก�าไรที่��ด�น (Ministry of Finance 2010) ภูาษี�ที่� ง 2 ประเภูที่มิ�ลุ่�กษีณีะด�งน�

75

Page 81: การปฏิรูประบบภาษีเพื่อสังคมไทยเสมอหน้า (ฉบับย่อ)

1. ภาษี�ทร�พื่ย!สั�น้ (Property Tax)

ในส�วนของการปฏ�ร�ประบับัภูาษี�ที่��ด�น ญ��ป&8นมิ�การจ�ดเก6บัภาษี�ทร�พื่ย!สั�น้ของเทศับาล (Municipal Fixed Asset Tax) ซึ่3�งเมิ��อเที่�ยบัก�บัรายได.ของเที่ศบัาลุ่ที่� งหมิดในประเที่ศญ��ป&8น ภูาษี�ที่ร�พื่ย$ส�นของเที่ศบัาลุ่ค�ดเป,นส�ดส�วนประมิาณี 45% (Harada 2008) ภูาษี�ที่ร�พื่ย$ส�นของเที่ศบัาลุ่เก6บัในอ�ตรา 1.4% ของราคาประเมิ�น แลุ่ะมิ�เพื่ดานอ�ตราภูาษี�อย��ที่�� 2.1% กลุ่�าวค�อ ในกรณี�ที่��มิ�ความิจ�าเป,นต.องใช.จ�าย เที่ศบัาลุ่สามิารถ้เก6บัภูาษี�ส�งกว�า 1.4% ได. แต�ต.องไมิ�เก�นอ�ตราเพื่ดานที่�� 2.1% ที่� งน� ฐานภูาษี�ที่ร�พื่ย$ส�นของเที่ศบัาลุ่ ค�อ ราคาประเมิ�นของที่ร�พื่ย$ส�น 2

ประเภูที่ประกอบัด.วย ที่��ด�นแลุ่ะส��งปลุ่�กสร.าง แลุ่ะที่ร�พื่ย$ส�นที่��เส��อมิค�าได. (Depreciable Assets) โดยมิ�เง��อนไขการจ�ดเก6บั ด�งน�

1.1 ภูาษี�ที่��ด�นแลุ่ะส��งปลุ่�กสร.าง

บั&คคลุ่ผ�.เป,นเจ.าของที่ร�พื่ย$ส�น ณี ว�นที่�� 1 มิกราคมิของแต�ลุ่ะป; ต.องเส�ยภูาษี�ที่ร�พื่ย$ส�นของเที่ศบัาลุ่ให.แก�เที่ศบัาลุ่ที่��ที่ร�พื่ย$ส�นน� นๆ ต� งอย�� ซึ่3�งการประเมิ�นราคาที่��ด�นแลุ่ะส��งปลุ่�กสร.างจะด�าเน�นการที่&กๆ 3 ป; โดยมิ�การยกเว.นภูาษี� ด�งน� (Ministry of Home Affairs 2007)

- ที่��ด�นที่��มิ�มิ�ลุ่ค�าไมิ�เก�น 300,000 เยน (ประมิาณี 120,000 บัาที่)

- ส��งปลุ่�กสร.างที่��มิ�มิ�ลุ่ค�าไมิ�เก�น 200,000 เยน (ประมิาณี 80,000

บัาที่)

- ที่ร�พื่ย$ส�นที่��เส��อมิค�าได.ที่��มิ�มิ�ลุ่ค�าไมิ�เก�น 1,500,000 เยน (ประมิาณี 600,000 บัาที่)

1.2 ภูาษี�ที่ร�พื่ย$ส�นที่��เส��อมิค�าได.

การเก6บัภูาษี�ในกรณี�น� จะเก6บัจากราคาประเมิ�นของที่ร�พื่ย$ส�น ณี ว�นที่�� 1

มิกราคมิของแต�ลุ่ะป; โดยต.องเส�ยภูาษี�ในอ�ตรา 1.4% ที่� งน� ที่ร�พื่ย$ส�นที่��เส��อมิค�าได. ค�อ ที่ร�พื่ย$ส�นที่��มิ�ค�าเส��อมิราคาตามิที่��ก�าหนดไว.ในกฎหมิาย

76

Page 82: การปฏิรูประบบภาษีเพื่อสังคมไทยเสมอหน้า (ฉบับย่อ)

ภูาษี�เง�นได.น�ต�บั&คคลุ่แลุ่ะบั&คคลุ่ธรรมิดา33 เช�น เคร��องจ�กรแลุ่ะอ&ปกรณี$ เร�อ เคร��องบั�น ต�.ขายของอ�ตโนมิ�ต� (Vending Machine) เป,นต.น

นอกจากเที่ศบัาลุ่จะมิ�การเก6บัภูาษี�ที่ร�พื่ย$ส�นแลุ่.ว ร�ฐบัาลุ่ที่.องถ้��นระด�บับัน (ส�งกว�าเที่ศบัาลุ่) ที่��เร�ยกว�า Prefecture ย�งอาจมิ�การเก6บัภูาษี�ที่ร�พื่ย$ส�นด.วย โดยเก6บัจากที่ร�พื่ย$ส�นของธ&รก�จขนาดใหญ�แลุ่ะมิ�ลุ่�กษีณีะเป,นทร�พื่ย!สั�น้ท��เสั��อมค)าได�ซึ่,�งม�ม�ลค)าสั�ง (Large-scale

Depreciative Fixed Assets) กลุ่�าวค�อ น�ต�บั&คคลุ่ที่��เป,นเจ.าของที่ร�พื่ย$ส�นมิ�ลุ่ค�าส�งกว�าเพื่ดานมิ�ลุ่ค�าข� นส�งของภูาษี�ของเที่ศบัาลุ่ต.องเส�ยภูาษี�ที่ร�พื่ย$ส�นของ Prefecture ด.วย ที่� งน� ฐานภูาษี�จะค�ดจากมิ�ลุ่ค�าที่ร�พื่ย$ส�น เฉพื่าะส�วนที่��เก�น จากเพื่ดานมิ�ลุ่ค�าข� นส�งของภูาษี�ของ“ ”

เที่ศบัาลุ่ ด�งน� น ในกรณี�น� เจ.าของที่ร�พื่ย$ส�นจะต.องเส�ยภูาษี� 2 ต�อ น��นค�อ เส�ยที่� งภูาษี�ที่ร�พื่ย$ส�นของเที่ศบัาลุ่แลุ่ะ Prefecture ในเวลุ่าเด�ยวก�น (Ministry of Home Affairs 2007) ต�วอย�างของภูาษี�ที่ร�พื่ย$ส�นของ Prefecture เช�น ใน 23 เขต (Wards) ของกร&งโตเก�ยวน� น น�ต�บั&คคลุ่ที่��มิ�พื่� นที่��ส�าน�กงานเก�นกว�า 1,000 ตารางเมิตร จะต.องน�าส�วนที่��เก�น 1,000 ตารางเมิตรน� นมิาเส�ยภูาษี�ที่ร�พื่ย$ส�นของ Prefecture

ในอ�ตราตารางเมิตรลุ่ะ 600 เยน (ประมิาณี 240 บัาที่)/ป;

33 ภูาษี�น� ไมิ�รวมิถ้3งรถ้ยนต$ เพื่ราะรถ้ยนต$มิ�ภูาษี�รถ้ยนต$ (Automobile Tax)

เป,นการเฉพื่าะ

77

Page 83: การปฏิรูประบบภาษีเพื่อสังคมไทยเสมอหน้า (ฉบับย่อ)

2. ภาษี�ผลได�จากท#น้ (Capital Gains Tax)

ญ��ป&8นมิ�การเก6บัภูาษี�ผลุ่ได.จากที่&น (Capital Gains Tax) โดยร�ฐบัาลุ่เก6บัภูาษี�จากเง�นได.ซึ่3�งได.ร�บัมิาจากการโอนที่ร�พื่ย$ส�น (น��นค�อ เก6บัจากราคาที่ร�พื่ย$ส�นที่��เพื่��มิข3 น) เช�น อส�งหาร�มิที่ร�พื่ย$ เคร��องจ�กรแลุ่ะอ&ปกรณี$ สมิาช�กสนามิกอลุ่$ฟิ ฯลุ่ฯ แลุ่ะส�าหร�บัที่ร�พื่ย$ส�นส�วนใหญ�น� น ผลุ่ได.จากที่&นที่��ได.มิาจะต.องน�าไปค�านวณีรวมิก�บัภูาษี�เง�นได.ตามิปกต� อย�างไรก6ตามิ ส�าหร�บัที่��ด�นแลุ่ะส��งปลุ่�กสร.างให.น�ามิาค�านวณีแลุ่ะช�าระภูาษี�แยกต�างหาก ด�งน� 1) หากถ้�อครองที่ร�พื่ย$ส�นไมิ�ถ้3ง 5 ป; ถ้�อว�าเป,น Short-term Capital

Gains จะเส�ยภูาษี�ในอ�ตราที่��ส�ง (9% ของผลุ่ได.จากที่&น) ที่� งน� เพื่��อเป,นการลุ่งโที่ษีธ&รกรรมิการเก6งก�าไรอส�งหาร�มิที่ร�พื่ย$

2) หากถ้�อครองนานกว�า 5 ป; ถ้�อว�าเป,น Long-term Capital

Gains จะเส�ยภูาษี�ในอ�ตราที่��ต��า กลุ่�าวค�อ-หากผลุ่ได.จากที่&นไมิ�เก�น 20 ลุ่.านเยน เส�ยภูาษี�ในอ�ตรา 4%

-หากผลุ่ได.จากที่&นเก�นกว�า 20 ลุ่.านเยน ส�วน 20 ลุ่.านเยนแรกให.เส�ยในอ�ตรา 4% แลุ่ะส�วนที่��เก�นให.เส�ยในอ�ตรา 5%

5.6 ภาษี�ทร�พื่ย!สั�น้ใน้ฝร��งเศัสั

ฝร��งเศสมิ�การจ�ดเก6บัภูาษี�ที่ร�พื่ย$ส�นที่��ส�าค�ญ 3 ประเภูที่ ด�งน�

1. ภาษี�ความม��งค��ง (Wealth Tax)

ภูาษี�ความิมิ��งค��งได.เร��มิใช.มิาต� งแต�ป; ค.ศ. 1989 โดยเก6บัเป,นรายป;จากมิ�ลุ่ค�าที่ร�พื่ย$ส�น ณี ว�นที่�� 1 มิกราคมิของแต�ลุ่ะป; แลุ่ะเก6บัจากหน�วย

78

Page 84: การปฏิรูประบบภาษีเพื่อสังคมไทยเสมอหน้า (ฉบับย่อ)

ครอบัคร�ว34 ที่��เป,นเจ.าของที่ร�พื่ย$ส�นส&ที่ธ�35 มิ�ลุ่ค�าเก�นกว�า 1.3 ลุ่.านย�โร (หร�อประมิาณี 53 ลุ่.านบัาที่) โดยในป; ค.ศ. 2007 ร�ฐบัาลุ่ฝร��งเศสสามิารถ้จ�ดเก6บัภูาษี�ความิมิ��งค��งได.เป,นจ�านวนประมิาณี 4.42 ลุ่.านย�โร (หร�อ 1.8 แสนลุ่.านบัาที่) หร�อประมิาณี 1.5% ของรายได.ภูาคร�ฐที่� งหมิด (General Government Revenue) (Mathieu 2008)

ฐานภูาษี�ในการจ�ดเก6บัค�อ ที่ร�พื่ย$ส�นที่&กประเภูที่ เช�น บั.าน36 ที่��ด�น ส��งปลุ่�กสร.าง อ�ญมิณี� เฟิอร$น�เจอร$ รถ้ยนต$ เคร��องบั�น เร�อ ฯลุ่ฯ ที่� งน� มิ�การยกเว.นภูาษี�ให.แก�ของสะสมิที่��มิ�ค&ณีค�าที่างใจส�ง เช�น ของเก�าที่��มิ�อาย& 100

ป;ข3 นไป ภูาพื่วาดสะสมิ รถ้ยนต$เก�า (Historic Cars) ฯลุ่ฯ นอกจากน� ย�งมิ�การลุ่ดหย�อนให.แก�ที่ร�พื่ย$ส�นเบั6ดเตลุ่6ดที่��จ�าเป,นในการด�ารงช�พื่ เช�น ส�นค.าอ&ปโภูคบัร�โภูคในคร�วเร�อน (Public Finances General

Directorate 2009) (ด�ตารางที่�� 8)

ตารางท�� 8: ข�.น้อ�ตราภาษี�ความม��งค��งของฝร��งเศัสัใน้ป4 ค.ศั. 2011

ม�ลค)าทร�พื่ย!สั�น้ อ�ตรา (%)

1,300,000 – 2,570,000 ย�โร (≈

53 – 105 ลุ่.านบัาที่)

0.75

2,570,000 – 4,040,000 ย�โร (≈

105 – 166 ลุ่.านบัาที่)

1.00

4,040,000 – 7,710,000 ย�โร (≈

166 – 316 ลุ่.านบัาที่)

1.30

34 ภูาษี�ความิมิ��งค��งมิ�ได.เก6บัจากบั&คคลุ่ธรรมิดา แต�เก6บัจากครอบัคร�ว เช�น สมิมิต�ว�าสามิ�ภูรรยาค��หน3�งมิ�ที่ร�พื่ย$ส�นส&ที่ธ�คนลุ่ะ 700,000 ย�โร เที่�าก�บัว�ามิ�ที่ร�พื่ย$ส�นส&ที่ธ�รวมิก�นเป,นจ�านวน 1,400,000 ย�โร (ซึ่3�งเก�นเกณีฑ์$ 1,300,000 ย�โร) ด�งน� น ครอบัคร�วน� จะต.องเส�ยภูาษี�ความิมิ��งค��ง35 ภูาษี�ความิมิ��งค��งมิ�ได.เก6บัจาก มิ�ลุ่ค�าที่ร�พื่ย$ส�นที่� งหมิด แต�เก6บัจาก มิ�ลุ่ค�า“ ” “

ที่ร�พื่ย$ส�นส&ที่ธ� เช�น หากครอบัคร�วหน3�งเป,นเจ.าของบั.านราคา ” 250,000 ย�โร แต�เป,นหน� ส�นเช��อบั.านอย�� 200,000 ย�โรแลุ่.ว มิ�ลุ่ค�าที่ร�พื่ย$ส�นส&ที่ธ�ค�อ 50,000 ย�โรเที่�าน� น36 หากเป,นบั.านหลุ่�งแรกที่��ใช.อาศ�ยอย��เอง จะลุ่ดหย�อนฐานภูาษี�ลุ่ง 30% จากมิ�ลุ่ค�าบั.าน

79

Page 85: การปฏิรูประบบภาษีเพื่อสังคมไทยเสมอหน้า (ฉบับย่อ)

7,710,000 – 16,790,000 ย�โร (≈ 316 – 688 ลุ่.านบัาที่)

1.65

> 16,790,000 ย�โร (≈ 688 ลุ่.านบัาที่)

1.80

ที่��มิา: www.french-property.com เข.าด�เมิ��อ 30 พื่ฤษีภูาคมิ พื่.ศ. 2555

2. ภาษี�ทร�พื่ย!สั�น้ซึ่,�งเก:บจากท��ด�น้ท��พื่�ฒน้าแล�ว (Property Tax on Developed Land)

ภูาษี�ที่ร�พื่ย$ส�นประเภูที่น� เก6บัจากที่��ด�นแลุ่ะส��งปลุ่�กสร.างที่� งหมิด โดยเก6บัจากบั&คคลุ่ที่��เป,นเจ.าของที่��ด�นแลุ่ะส��งปลุ่�กสร.าง แลุ่ะเก6บัเป,นรายป;จากราคาประเมิ�นที่��ด�นแลุ่ะส��งปลุ่�กสร.าง ส�วนอ�ตราภูาษี�ถ้�กก�าหนดโดยร�ฐบัาลุ่ที่.องถ้��น โดยในป; ค.ศ. 2009 ร�ฐบัาลุ่ฝร��งเศสสามิารถ้จ�ดเก6บัภูาษี�น� ได.เป,นจ�านวนประมิาณี 28.07 ลุ่.านย�โร (หร�อประมิาณี 1.5 ลุ่.านลุ่.านบัาที่) (Public Finances General Directorate 2009: 81)

3. ภาษี�ทร�พื่ย!สั�น้ซึ่,�งเก:บจากท��ด�น้ท��ย�งไม)ได�พื่�ฒน้า (Property Tax on Undeveloped Land)

ภูาษี�น� เก6บัจากบั&คคลุ่ที่��เป,นเจ.าของที่��ด�นที่��ย�งไมิ�ได.พื่�ฒนา แลุ่ะเก6บัเป,นรายป;จากราคาประเมิ�นที่��ด�น ส�วนอ�ตราภูาษี�ถ้�กก�าหนดโดยร�ฐบัาลุ่ที่.องถ้��น โดยในป; ค.ศ. 2009 ร�ฐบัาลุ่ฝร��งเศสสามิารถ้จ�ดเก6บัภูาษี�น� ได.ประมิาณี 1.17 ลุ่.านย�โร (หร�อ 4.8 หมิ��นลุ่.านบัาที่) (Public Finances General Directorate 2009: 83)

5.7 ข�อเสัน้อภาษี�ทร�พื่ย!สั�น้ใน้กรณ�ของไทย

ตลุ่อดเวลุ่าหลุ่ายส�บัป;ที่��ผ�านมิา กระที่รวงการคลุ่�งได.พื่ยายามิผลุ่�กด�นร�างพื่ระราชบั�ญญ�ต�ภูาษี�ที่��ด�นแลุ่ะส��งปลุ่�กสร.าง พื่.ศ. … (ร�าง พื่.ร.บั.ฯ) มิาโดยตลุ่อด ซึ่3�งร�าง พื่.ร.บั.ฯ น� ถ้�อเป,นกลุ่ไกหน3�งที่��ช�วยสน�บัสน&นให.เก�ดการกระจายการถ้�อครองที่��ด�น อ�นเป,นที่ร�พื่ยากรส�าค�ญส�าหร�บัการสร.างโอกาส

80

Page 86: การปฏิรูประบบภาษีเพื่อสังคมไทยเสมอหน้า (ฉบับย่อ)

ที่างอาช�พื่ส�าหร�บัผ�.มิ�รายได.น.อย แลุ่ะเป,นเคร��องมิ�อที่��ผลุ่�กด�นให.การจ�ดสรรแลุ่ะการใช.ประโยชน$จากที่ร�พื่ยากรมิ�ประส�ที่ธ�ภูาพื่แลุ่ะเป,นธรรมิมิากข3 น

อย�างไรก6ตามิ ร�าง พื่.ร.บั.ฯ น� ไมิ�เคยผ�านการพื่�จารณีาออกมิาบั�งค�บัใช.เป,นกฎหมิาย37 ซึ่3�งหลุ่�กการที่��ส�าค�ญของร�าง พื่.ร.บั.ฯ ค�อ การจ�ดเก6บัภูาษี�การถ้�อครองที่ร�พื่ย$ส�นตามิหลุ่�กผลุ่ประโยชน$ (Benefit Principle) โดยให.องค$กรปกครองส�วนที่.องถ้��นเป,นผ�.จ�ดเก6บัเพื่��อน�ารายได.ด�งกลุ่�าวไปใช.จ�ายในการจ�ดบัร�การสาธารณีะให.แก�ที่.องถ้��น แลุ่ะเป,นการจ�ดเก6บัภูาษี�จากผ�.ที่��เป,นเจ.าของแลุ่ะครอบัครองที่ร�พื่ย$ส�นที่&กคน38 อย�างไรก6ตามิ การจ�ดเก6บัภูาษี�โดยย3ดหลุ่�กผลุ่ประโยชน$มิ�ได.ค�าน3งถ้3งความิสามิารถ้ในการเส�ยภูาษี� (Ability-to-pay) ด�งน� น จ3งไมิ�ส�งเสร�มิการกระจายรายได.เที่�าที่��ควร อ�กที่� งการจ�ดเก6บัภูาษี�จากผ�.ที่��เป,นเจ.าของแลุ่ะครอบัครองที่ร�พื่ย$ส�น ที่&กคน “ ”

ย�งก�อให.เก�ดการต�อต.านจากส�งคมิเป,นวงกว.างด.วยเหต&ด�งกลุ่�าว เมิ��อพื่�จารณีาประสบัการณี$จากต�างประเที่ศแลุ่.ว ในกรณี�ของไที่ยควรมิ�การพื่�จารณีาเก6บัภูาษี�การถ้�อครองที่ร�พื่ย$ส�น ในลุ่�กษีณีะภาษี�ความม��งค��ง (Wealth Tax) ซึ่3�งมิ�โครงสร.างอ�ตราก.าวหน.า แลุ่ะเป,นภูาษี�ระด�บัประเที่ศที่��ร �ฐบัาลุ่เป,นผ�.จ�ดเก6บั โดยมิ�ลุ่�กษีณีะด�งน�

1. เก6บัจากผ�.ที่��เป,นเจ.าของแลุ่ะครอบัครองที่��ด�นแลุ่ะส��งปลุ่�กสร.าง ซึ่3�งมิ�ที่��ด�นแลุ่ะส��งปลุ่�กสร.างที่��วประเที่ศรวมิก�นเป,นมิ�ลุ่ค�าส�งกว�า 5 ลุ่.านบัาที่ ที่� งน� ข.อมิ�ลุ่จากการส�ารวจภูาวะเศรษีฐก�จแลุ่ะส�งคมิของคร�วเร�อน พื่.ศ. 2552 โดยส�าน�กงานสถ้�ต�แห�งชาต� ช� ว�า จากจ�านวนคร�วเร�อนที่� งประเที่ศประมิาณี 22.4 ลุ่.านคร�วเร�อน สามิารถ้แบั�งเป,นจ�านวนคร�วเร�อน ด�งน�

37 ร�าง พื่.ร.บั.ฯ เคยได.ร�บัความิเห6นชอบัจากคณีะร�ฐมินตร� 2 คร� งในสมิ�ยร�ฐบัาลุ่นายชวน หลุ่�กภู�ย แลุ่ะในสมิ�ยนายอภู�ส�ที่ธ�= เวชชาช�วะ อย�างไรก6ตามิ ร�าง พื่.ร.บั.ฯ น� ไมิ�เคยผ�านความิเห6นชอบัจากสภูาผ�.แที่นราษีฎรจนกระที่��งป:จจ&บั�น38 น��นค�อ ถ้�กออกแบับัให.มิ�การยกเว.นแลุ่ะลุ่ดหย�อนภูาษี�น.อยที่��ส&ด

81

Page 87: การปฏิรูประบบภาษีเพื่อสังคมไทยเสมอหน้า (ฉบับย่อ)

- คร�วเร�อนที่��ถ้�อครองที่��ด�นแลุ่ะส��งปลุ่�กสร.างมิ�ลุ่ค�า 5 - 10 ลุ่.านบัาที่ มิ�จ�านวนประมิาณี 1 แสนคร�วเร�อน (หร�อประมิาณี 0.45% ของคร�วเร�อนที่� งประเที่ศ)

- คร�วเร�อนที่��ถ้�อครองที่��ด�นแลุ่ะส��งปลุ่�กสร.างมิ�ลุ่ค�า 10 ลุ่.านบัาที่ข3 นไป มิ�จ�านวนประมิาณี 4.5 หมิ��นคร�วเร�อน (หร�อประมิาณี 0.2% ของคร�วเร�อนที่� งประเที่ศ)

เมิ��อรวมิก�นแลุ่.ว คร�วเร�อน้ท��ต�องเสั�ยภาษี�จะม�จ+าน้วน้ท�.งสั�.น้ประมาณ 1.45 แสัน้คร�วเร�อน้ (เพื่�ยงประมาณ 0.65% ของคร�วเร�อน้ท��วประเทศั) ในจ�านวนน� มิ�ประมิาณี 9.9 หมิ��นคร�วเร�อน (หร�อประมิาณี 69%) ที่��มิ�รายได.ส�งกว�า 50,000 บัาที่/เด�อน จะเห6นได.ว�า การเก6บัภูาษี�ความิมิ��งค��งซึ่3�งร�ฐบัาลุ่มิ&�งเก6บัภูาษี�จากคร�วเร�อนที่��มิ�ที่ร�พื่ย$ส�นมิ�ลุ่ค�าส�งๆ น� น ผ�.ร �บัภูาระส�วนใหญ�มิ�กเป,นผ�.มิ�รายได.ส�ง

2. เก6บัในโครงสร.างอ�ตราก.าวหน.า โดยที่��ด�นแลุ่ะส��งปลุ่�กสร.างมิ�มิ�ลุ่ค�าย��งส�งจะย��งเส�ยภูาษี�ในอ�ตราที่��ส�งข3 น ในที่��น� เสนอให.เก6บัภูาษี� ด�งน� - 0.5% ส�าหร�บัผ�.ที่��เป,นเจ.าของหร�อครอบัครองที่��ด�นแลุ่ะส��งปลุ่�ก

สร.างมิ�ลุ่ค�าระหว�าง 5 - 10 ลุ่.านบัาที่- 1% ส�าหร�บัผ�.ที่��เป,นเจ.าของหร�อครอบัครองที่��ด�นแลุ่ะส��งปลุ่�กสร.าง

มิ�ลุ่ค�าระหว�าง 10 - 20 ลุ่.านบัาที่- 2% ส�าหร�บัผ�.ที่��เป,นเจ.าของหร�อครอบัครองที่��ด�นแลุ่ะส��งปลุ่�กสร.าง

มิ�ลุ่ค�าระหว�าง 20 - 50 ลุ่.านบัาที่- 3% ส�าหร�บัผ�.ที่��เป,นเจ.าของหร�อครอบัครองที่��ด�นแลุ่ะส��งปลุ่�กสร.าง

มิ�ลุ่ค�า 50 ลุ่.านบัาที่ข3 นไปการเก6บัภูาษี�ในลุ่�กษีณีะด�งกลุ่�าว คาดว�าจะสร.างรายได.ให.แก�ร�ฐบัาลุ่

ประมิาณี 30,000 ลุ่.านบัาที่

แผน้ภ�ม�ท�� 11: ข�อเสัน้อภาษี�ความม��งค��งของไทย

82

Page 88: การปฏิรูประบบภาษีเพื่อสังคมไทยเสมอหน้า (ฉบับย่อ)

ส�าหร�บัภูาษี�ผลุ่ได.จากที่&น (Capital Gains Tax) น� น ในป:จจ&บั�นประเที่ศไที่ยมิ�การจ�ดเก6บัภูาษี�เง�นได.จากการขายอส�งหาร�มิที่ร�พื่ย$อย��แลุ่.ว39 แลุ่ะ Bahl แลุ่ะ Wallace (2008) ได.ช� ว�า ประเที่ศก�าลุ่�งพื่�ฒนาไมิ�น�ยมิเก6บัภูาษี�ผลุ่ได.จากที่&น แต�น�ยมิเก6บัภูาษี�การที่�าธ&รกรรมิในที่ร�พื่ย$ส�น (Property Transaction Tax) มิากกว�า โดยมิ�เพื่�ยงประเที่ศเกาหลุ่�ใต.แลุ่ะไต.หว�นเที่�าน� นที่��มิ�การจ�ดเก6บัภูาษี�ผลุ่ได.จากที่&น ส�วนประเที่ศพื่�ฒนาแลุ่.วก6มิ�เพื่�ยงไมิ�ก��ประเที่ศที่��จ�ดเก6บัภูาษี�ผลุ่ได.จากที่&น เช�น ญ��ป&8น เป,นต.น

ในส�วนของที่ร�พื่ย$ส�นอ��นๆ นอกจากที่��ด�นแลุ่ะส��งปลุ่�กสร.างน� น แมิ.ว�าบัางประเที่ศจะมิ�การเก6บัภูาษี�จากที่ร�พื่ย$ส�นอ��นๆ ด.วย เช�น ญ��ป&8นเก6บัภูาษี�จากที่ร�พื่ย$ส�นที่��เส��อมิค�าได. (Depreciable Assets) ในขณีะที่��ฝร��งเศสเก6บัภูาษี�จากที่ร�พื่ย$ส�นที่&กประเภูที่ อย�างไรก6ตามิ การจ�ดเก6บัภูาษี�เหลุ่�าน� มิ�ความิย&�งยากส�งมิากที่� งในการจ�ดเก6บัแลุ่ะการต�ราคา ด�งน� น การเก6บัภูาษี�จากที่ร�พื่ย$ส�นอ��นๆ เหลุ่�าน� อาจไมิ�เหมิาะสมิในกรณี�ของไที่ย

5.8 สัร#ป

ประเที่ศไที่ยมิ�ความิเหลุ่��อมิลุ่� าในการถ้�อครองที่ร�พื่ย$ส�นค�อนข.างส�งเมิ��อเปร�ยบัเที่�ยบัก�บัประเที่ศในที่ว�ปเอเช�ย อ�กที่� งย�งมิ�ความิส�มิพื่�นธ$ในที่�ศที่าง

39 ภูาษี�เง�นได.จากการขายอส�งหาร�มิที่ร�พื่ย$ของไที่ยมิ�ลุ่�กษีณีะเป,นภูาษี�ผลุ่ได.จากที่&น (Capital Gains Tax) โดยหากย��งถ้�อครองอส�งหาร�มิที่ร�พื่ย$นานข3 น จะย��งห�กค�าใช.จ�ายได.มิากข3 น (เช�น หากถ้�อครอง 1 ป; สามิารถ้ห�กค�าใช.จ�ายได. 92% หากถ้�อครองต� งแต� 8 ป;ข3 นไป สามิารถ้ห�กค�าใช.จ�ายได. 50% เป,นต.น)

83

Page 89: การปฏิรูประบบภาษีเพื่อสังคมไทยเสมอหน้า (ฉบับย่อ)

เด�ยวก�นระหว�างรายได.ของคร�วเร�อนก�บัการถ้�อครองที่��ด�น น��นค�อ คร�วเร�อนที่��มิ�รายได.ส�งมิ�กถ้�อครองที่��ด�นเป,นมิ�ลุ่ค�าส�ง ด�งน� น ร�ฐบัาลุ่ไที่ยควรมิ&�งเน.นจ�ดเก6บัภูาษี�ที่ร�พื่ย$ส�นเพื่��มิมิากข3 น

เมิ��อพื่�จารณีากรณี�การเก6บัภูาษี�ที่ร�พื่ย$ส�นใน 4 ประเที่ศ ค�อ เกาหลุ่�ใต. ไต.หว�น ญ��ป&8น แลุ่ะฝร��งเศส จะพื่บัว�า ภูาษี�ที่ร�พื่ย$ส�นเป,นแหลุ่�งรายได.ที่��ส�าค�ญของที่&กประเที่ศ ขณีะเด�ยวก�นก6น�ยมิเก6บัภูาษี�ที่ร�พื่ย$ส�นแลุ่ะภูาษี�ผลุ่ได.จากที่&นตามิหลุ่�กความิสามิารถ้ในการเส�ยภูาษี� (Ability-to-pay Principle) โดยแต�ลุ่ะประเที่ศมิ�การจ�ดเก6บัภูาษี� ด�งน�

- เกาหลุ่�ใต.มิ�การเก6บัภูาษี�ที่ร�พื่ย$ส�นในอ�ตราก.าวหน.า (Comprehensive Property Tax) โดยร�ฐบัาลุ่กลุ่างจ�ดเก6บัจากบั&คคลุ่ที่��เป,นเจ.าของบั.านที่��วประเที่ศรวมิก�นเป,นมิ�ลุ่ค�าส�งกว�า 600

ลุ่.านวอน (ประมิาณี 12 ลุ่.านบัาที่) แลุ่ะโครงสร.างอ�ตรามิ�ความิก.าวหน.าตามิมิ�ลุ่ค�าบั.าน

- ไต.หว�นมิ�การเก6บัภูาษี�ที่ร�พื่ย$ส�นในอ�ตราก.าวหน.าที่� งในส�วนของภูาษี�มิ�ลุ่ค�าที่��ด�น (Land Value Tax) ซึ่3�งมิ�โครงสร.างอ�ตราก.าวหน.าตามิมิ�ลุ่ค�าที่��ด�น แลุ่ะภูาษี�มิ�ลุ่ค�าที่��ด�นส�วนเพื่��มิ (Land Value

Increment Tax) ซึ่3�งมิ�โครงสร.างอ�ตราก.าวหน.าตามิมิ�ลุ่ค�าที่��ด�นที่��เพื่��มิส�งข3 นน�บัจากว�นที่��ซึ่� อที่��ด�นน� นมิา

- ญ��ป&8นมิ�การเก6บัภูาษี�จากที่� งอส�งหาร�มิที่ร�พื่ย$ แลุ่ะจากที่ร�พื่ย$ส�นที่��เส��อมิค�าได. (Depreciable Assets) นอกจากน� หากที่ร�พื่ย$ส�นที่��เส��อมิค�าได.น� นมิ�มิ�ลุ่ค�าส�ง (Large-scale Depreciable Fixed Assets)

แลุ่.ว น�ต�บั&คคลุ่ที่��เป,นเจ.าของที่ร�พื่ย$ส�นย�งต.องเส�ยภูาษี�ให.แก�ร�ฐบัาลุ่ที่.องถ้��นในระด�บับันอ�กด.วย นอกจากน� ย�งมิ�การเก6บัภูาษี�ผลุ่ได.จากที่&น ซึ่3�งมิ�โครงสร.างอ�ตราก.าวหน.าตามิระยะเวลุ่าการถ้�อครองที่ร�พื่ย$ส�น

- ฝร��งเศสมิ�การเก6บัภูาษี�ความิมิ��งค��ง ซึ่3�งมิ�โครงสร.างอ�ตราก.าวหน.าตามิมิ�ลุ่ค�าของที่ร�พื่ย$ส�น โดยเก6บัจากที่� งอส�งหาร�มิที่ร�พื่ย$แลุ่ะที่ร�พื่ย$ส�นส�วนบั&คคลุ่ (เช�น อ�ญมิณี� เฟิอร$น�เจอร$ เคร��องบั�น เร�อ ฯลุ่ฯ)

84

Page 90: การปฏิรูประบบภาษีเพื่อสังคมไทยเสมอหน้า (ฉบับย่อ)

เมิ��อพื่�จารณีาประสบัการณี$จากต�างประเที่ศแลุ่.ว ในกรณี�ของไที่ยควรมิ�การเก6บัภูาษี�การถ้�อครองที่ร�พื่ย$ส�นในลุ่�กษีณีะภาษี�ความม��งค��ง ซึ่3�งเป,นภูาษี�ระด�บัประเที่ศที่��ร �ฐบัาลุ่เป,นผ�.จ�ดเก6บั โดยเก6บัในโครงสร.างอ�ตราก.าวหน.าตามิมิ�ลุ่ค�าของที่��ด�นแลุ่ะส��งปลุ่�กสร.าง แลุ่ะเก6บัเฉพื่าะบั&คคลุ่ที่��เป,นเจ.าของแลุ่ะครอบัครองที่��ด�นแลุ่ะส��งปลุ่�กสร.างที่��วประเที่ศรวมิก�นเป,นมิ�ลุ่ค�าส�งกว�า 5

ลุ่.านบัาที่ ซึ่3�งส�ดส�วนของคร�วเร�อนที่��จะถ้�กกระที่บัถ้�อได.ว�าต��ามิาก

85

Page 91: การปฏิรูประบบภาษีเพื่อสังคมไทยเสมอหน้า (ฉบับย่อ)

สั)วน้ท�� 6สัร#ป

การเต�บัโตของเศรษีฐก�จไที่ยในอ�ตราที่��ค�อนข.างส�งในช�วงประมิาณี 5

ที่ศวรรษีที่��ผ�านมิา ที่�าให.รายได.ของที่&กคนในส�งคมิเพื่��มิข3 น แลุ่ะได.เก�ดปรากฏการณี$ไหลุ่ร�นส��เบั� องลุ่�าง (Trickle-down Effect) บั.าง จ3งที่�าให.อ�ตราส�วนความิยากจนส�มิบั�รณี$ (Absolute Poverty) ลุ่ดลุ่ง แต�ผลุ่ประโยชน$ส�วนใหญ�จากการเจร�ญเต�บัโตที่างเศรษีฐก�จของไที่ยย�งคงตกอย��ก�บัคนกลุ่&�มิเลุ่6กๆ เที่�าน� น ลุ่�กษีณีะข.างต.นได.น�าไปส��ความิห�วงใยแลุ่ะต.องการให.เคร��องมิ�อที่างการคลุ่�งเข.ามิามิ�บัที่บัาที่ในการลุ่ดความิเหลุ่��อมิลุ่� าในการกระจายรายได.แลุ่ะความิมิ��งค��ง

งานว�จ�ยน� จ3งได.ศ3กษีาสภูาพื่ป:ญหาแลุ่ะเสนอแนะแนวที่างในการปฏ�ร�ประบับัภูาษี�เพื่��อลุ่ดความิเหลุ่��อมิลุ่� าในการกระจายรายได.แลุ่ะความิมิ��งค��งโดยแบั�งออกเป,น 4 เร��องที่��ส�าค�ญแลุ่ะมิ�ข.อสร&ป ด�งน�

1. การปฏิ�ร�ประบบการสั)งเสัร�มการลงท#น้การส�งเสร�มิการลุ่งที่&นมิ�ลุ่�กษีณีะเอ� อประโยชน$ให.กลุ่&�มิที่&นขนาดใหญ� แลุ่ะโครงการที่��ได.ร�บัการส�งเสร�มิมิ�การกระจ&กต�วที่� งในเช�งพื่� นที่��แลุ่ะในเช�งขนาดของโครงการ แลุ่ะที่�าให.ร�ฐบัาลุ่ส�ญเส�ยรายได.ไปป;ลุ่ะกว�า 2 แสนลุ่.านบัาที่ ซึ่3�งใกลุ่.เค�ยงก�บัรายได.จากภูาษี�เง�นได.บั&คคลุ่ธรรมิดาที่� งประเที่ศที่��เก6บัได.ในแต�ลุ่ะป; นอกจากน� ประเภูที่ก�จการที่��ให.การส�งเสร�มิการลุ่งที่&นย�งมิ�การขยายประเภูที่ก�จการตลุ่อดมิา โดยไมิ�ปรากฏว�า ประเภูที่ก�จการที่��เพื่��มิข3 นมิาเร��อยๆ น� สอดคลุ่.องก�บัย&ที่ธศาสตร$การพื่�ฒนาประเที่ศอย�างไร นอกจากน� การส�งเสร�มิการลุ่งที่&น แลุ่ะ การก�ดก�นการลุ่งที่&น เป,น“ ” “ ”

เหร�ยญสองด.านของเร��องเด�ยวก�น น��นค�อ มิ�ลุ่�กษีณีะเป,นระบับัการให.ส�ที่ธ�ประโยชน$ที่��เลุ่�อกปฏ�บั�ต� (Discriminatory Incentives-based

System) การให.ส�ที่ธ�ประโยชน$ที่างภูาษี�แก�ก�จการกลุ่&�มิหน3�งที่�าให.ก�จการอ�กกลุ่&�มิหน3�งต.องเข.ามิาร�บัภูาระแที่น จ3งซึ่� าเต�มิความิเหลุ่��อมิลุ่� าในการกระ

86

Page 92: การปฏิรูประบบภาษีเพื่อสังคมไทยเสมอหน้า (ฉบับย่อ)

จายรายได. เพื่ราะการส�งเสร�มิการลุ่งที่&นมิ�ผลุ่เที่�าก�บัการผลุ่�กภูาระภูาษี�ไปย�งก�จการที่��วไปที่��ไมิ�ได.ร�บัการส�งเสร�มิการลุ่งที่&น (ซึ่3�งมิ�กเป,นว�สาหก�จขนาดกลุ่างแลุ่ะขนาดเลุ่6ก)

ร�ฐบัาลุ่จ3งควรช��งน� าหน�กระหว�างระบับัภูาษี�ที่��ซึ่�บัซึ่.อน มิ�การให.ส�ที่ธ�พื่�เศษีต�างๆ แลุ่ะก�จการจ�านวนน.อยได.ประโยชน$ ก�บัระบับัภูาษี�ที่��เร�ยบัง�ายอ�ตราต��า ที่&กก�จการได.ประโยชน$ แลุ่ะหากร�ฐบัาลุ่ต.องการจะให.การสน�บัสน&นก�จการใดเป,นการเฉพื่าะ ร�ฐบัาลุ่ก6ควรจ�าก�ดประเภูที่ก�จการที่��ให.การส�งเสร�มิ (Selectively Promoted Sectors) โดยเป,นก�จการที่��สอดคลุ่.องก�บัย&ที่ธศาสตร$การพื่�ฒนาประเที่ศแลุ่ะมิ�ลุ่�กษีณีะเฉพื่าะที่��โดดเด�นแลุ่ะส�าค�ญมิากๆ เที่�าน� น

2. การปร�บปร#งการลดหย)อน้ภาษี�เง�น้ได�บ#คคลธิรรมดาการลุ่ดหย�อนแลุ่ะการยกเว.นภูาษี�หลุ่ายมิาตรการมิ�ลุ่�กษีณีะเป,นการที่��ผ�.มิ�รายได.น.อยอ&ดหน&นผ�.มิ�รายได.ส�ง แลุ่ะเป,นการเอ� อประโยชน$ให.ผ�.มิ�รายได.ส�งใช.เป,นช�องที่างในการเลุ่��ยงภูาษี�อย�างถ้�กต.องตามิกฎหมิาย ซึ่3�งย�อมิข�ดก�บัหลุ่�กความิเป,นธรรมิแลุ่ะความิสามิารถ้ในการเส�ยภูาษี� อ�กที่� งย�งข�ดก�บัหลุ่�กการของค�าลุ่ดหย�อนที่��ประสงค$ให.มิ�การห�กค�าลุ่ดหย�อนเพื่��อเป,นการบัรรเที่าภูาระภูาษี�ตามิสถ้านภูาพื่ของผ�.เส�ยภูาษี� (อ�นจะสะที่.อนถ้3งความิสามิารถ้ในการเส�ยภูาษี�ของแต�ลุ่ะบั&คคลุ่) ด.วยเหต&น� จ3งควรมิ�การที่บัที่วนรายการค�าลุ่ดหย�อนต�างๆ แลุ่ะการจะอน&ญาตให.ห�กค�าลุ่ดหย�อนควรมิ�หลุ่�กการที่��แน�นอนเพื่��อใช.เป,นแนวปฏ�บั�ต� เพื่��อปFองก�นไมิ�ให.ระบับัภูาษี�เอ� อประโยชน$ต�อกลุ่&�มิผ�.มิ�รายได.ส�งจนเก�นสมิควร

3. การเครด�ตภาษี�เง�น้ได�เน้��องจากการท+างาน้ (Earned Income

Tax Credit) ก�บข�อเสัน้อมาตรการ เง�น้โอน้แก�จน้คน้ขย�น้“ ”

ในช�วงประมิาณี 10 ป;ที่��ผ�านมิารายจ�ายที่างด.านสว�สด�การของร�ฐบัาลุ่ไที่ยได.เพื่��มิข3 นอย�างต�อเน��องแลุ่ะมิ�แนวโน.มิที่��จะขยายต�วเพื่��มิข3 นอ�กในอนาคต ในประการส�าค�ญการขาดฐานข.อมิ�ลุ่รายได.ประชากรได.น�าไปส��ความิจ�าเป,นที่��ร �ฐอาจจ�าต.องใช.นโยบัายรายจ�ายด.านสว�สด�การโดยว�ธ�การ

87

Page 93: การปฏิรูประบบภาษีเพื่อสังคมไทยเสมอหน้า (ฉบับย่อ)

ให.แบับัถ้.วนหน.าหร�อการให.แบับัเหว��ยงแห (Universal Coverage)

แที่นที่��จะตรวจสอบัถ้3งความิจ�าเป,นแลุ่ะความิต.องการในด.านรายได.ของประชากร

EITC แลุ่ะข.อเสนอมิาตรการเง�น้โอน้แก�จน้คน้ขย�น้ในกรณี�ของไที่ยเป,นการจ�ดสว�สด�การโดยร�ฐ โดยการรวมิระบับัภูาษี�แลุ่ะระบับัสว�สด�การเข.าด.วยก�น เพื่��อเป,นเคร��องมิ�อในการระบั&ต�วผ�.สมิควรได.ร�บัการช�วยเหลุ่�อ (Targeting for the Poor) หร�อก6ค�อเป,นการน�าว�ธ�การก�าหนดเง��อนไขเก��ยวก�บัรายได. (Means Test) มิาใช. เพื่��อโอนเง�นสดไปย�งกลุ่&�มิบั&คคลุ่ที่��ยากจนแลุ่ะสมิควรได.ร�บัเง�นช�วยเหลุ่�ออย�างแที่.จร�ง โดยค&ณี�ปการที่��ส�าค�ญของมิาตรการเง�นโอนแก.จนคนขย�น ค�อ การวางระบับัฐานข.อมิ�ลุ่แลุ่ะพื่�ฒนากลุ่ไกในการน�าแรงงานนอกระบับั (Informal

Sector) เข.าส��ระบับัภูาษี� ประกอบัก�บัเป,นการให.ความิช�วยเหลุ่�อเฉพื่าะแก�ผ�.ที่��เลุ่�อกที่�างานเที่�าน� น จ3งจ�งใจให.บั&คคลุ่พื่3�งพื่าตนเองได.มิากกว�าการต� งตารอร�บัสว�สด�การ อ�กที่� งย�งมิ�ต.นที่&นในการบัร�หารจ�ดการ (Administrative Cost) ต��า แลุ่ะเป,นเคร��องมิ�อที่��มิ�ประส�ที่ธ�ผลุ่ในการแก.ไขป:ญหาความิยากจนในที่��ส&ด

4. ภาษี�ทร�พื่ย!สั�น้ก�บข�อเสัน้อภาษี�ความม��งค��ง (Wealth Tax)

การถ้�อครองที่��ด�นของไที่ยมิ�ลุ่�กษีณีะที่��ส�าค�ญ 2 ประการ ค�อ มิ�การกระจ&กต�วของการถ้�อครองที่��ด�นส�งมิาก แลุ่ะมิ�ความิส�มิพื่�นธ$ระหว�างรายได.ของคร�วเร�อนก�บัการถ้�อครองที่��ด�น (ย��งคร�วเร�อนมิ�รายได.ส�ง ย��งถ้�อครองที่��ด�นมิาก) แต�ระบับัภูาษี�ของไที่ยกลุ่�บัมิ�โครงสร.างที่��เอ� อประโยชน$ต�อการถ้�อครองที่ร�พื่ย$ส�น ด�งน� น การแก.ไขป:ญหาความิยากจนแลุ่ะความิเหลุ่��อมิลุ่� าในส�งคมิในประเที่ศไที่ยจ3งควรที่�าควบัค��ไปก�บัการใช.เคร��องมิ�อที่างด.านภูาษี�ที่ร�พื่ย$ส�น

เมิ��อพื่�จารณีากรณี�การเก6บัภูาษี�ที่ร�พื่ย$ส�นใน 4 ประเที่ศ ค�อ เกาหลุ่�ใต. ไต.หว�น ญ��ป&8น แลุ่ะฝร��งเศส จะพื่บัว�า ภูาษี�ที่ร�พื่ย$ส�นเป,นแหลุ่�งรายได.ที่��

88

Page 94: การปฏิรูประบบภาษีเพื่อสังคมไทยเสมอหน้า (ฉบับย่อ)

ส�าค�ญของที่&กประเที่ศ ขณีะเด�ยวก�นก6น�ยมิเก6บัภูาษี�ที่ร�พื่ย$ส�นแลุ่ะภูาษี�ผลุ่ได.จากที่&น (Capital Gains Tax) ตามิหลุ่�กความิสามิารถ้ในการเส�ยภูาษี� (Ability-to-pay Principle) อ�กด.วย ด�งน� น ในกรณี�ของไที่ยจ3งควรมิ�การพื่�จารณีาเก6บัภูาษี�การถ้�อครองที่ร�พื่ย$ส�น ในลุ่�กษีณีะภาษี�ความม��งค��ง ซึ่3�งเป,นภูาษี�ระด�บัประเที่ศที่��ร �ฐบัาลุ่เป,นผ�.จ�ดเก6บั โดยเก6บัในโครงสร.างอ�ตราก.าวหน.าตามิมิ�ลุ่ค�าของที่��ด�นแลุ่ะส��งปลุ่�กสร.าง แลุ่ะเก6บัเฉพื่าะบั&คคลุ่ที่��เป,นเจ.าของแลุ่ะครอบัครองที่��ด�นแลุ่ะส��งปลุ่�กสร.างที่��วประเที่ศรวมิก�นเป,นมิ�ลุ่ค�าส�งกว�า 5 ลุ่.านบัาที่ ซึ่3�งส�ดส�วนของคร�วเร�อนที่��จะถ้�กกระที่บัถ้�อได.ว�าต��ามิาก

โดยสร&ปแลุ่.ว ร�ฐบัาลุ่ควรใช.เคร��องมิ�อที่างการคลุ่�งแลุ่ะภูาษี�เพื่��อลุ่ดความิเหลุ่��อมิลุ่� าในการกระจายรายได.แลุ่ะความิมิ��งค��ง โดยปฏ�ร�ประบับัการส�งเสร�มิการลุ่งที่&น ปร�บัปร&งกฎเกณีฑ์$การให.ส�ที่ธ�ประโยชน$แลุ่ะการลุ่ดหย�อนภูาษี�ให.เก�ดประโยชน$อย�างแที่.จร�งต�อประชาชนในระด�บัลุ่�าง แลุ่ะวางระบับัฐานข.อมิ�ลุ่แลุ่ะพื่�ฒนากลุ่ไกในการน�าภูาคนอกที่างการเข.าส��ระบับัภูาษี� ควบัค��ไปก�บัการจ�ดสรรเง�นโอนไปย�งผ�.ที่��ยากจนจร�งๆ รวมิตลุ่อดจนเน.นจ�ดเก6บัภูาษี�ที่ร�พื่ย$ส�น (ซึ่3�งมิ�ลุ่�กษีณีะเป,นรายได.ที่��ไมิ�ใช�ผลุ่ตอบัแที่นจากการที่�างาน) เพื่��มิมิากข3 น

บรรณาน้#กรม

Bahl, R. 2009. Fixing the Property and Land Tax Regime in Developing Countries, FIAS Workshop on Raising Taxes Through Regulation. Washington, D.C.: World Bank.

Bahl, R., แลุ่ะ S. Wallace. 2008. Reforming the Property Tax in Developing Countries: A New Approach: Andrew Young School of Policy Studies, Georgia State University.

Case, K. E. 1994. The Impact of Taxation and Evaluation Practices on the Timing and Efficiency of Land Use. Journal of Political Economy 87 (4): 859-868.

Chen, T. 2008. Introduction to Taiwan's Taxation System: Major Problems and Reform. Teipei, Taiwan: Chunghua Association of Public Finance.

89

Page 95: การปฏิรูประบบภาษีเพื่อสังคมไทยเสมอหน้า (ฉบับย่อ)

Davies, J. B., S. Sandstrom, A. Shorrocks, แลุ่ะ E. N. Wolff. 2008. The World Distribution of Household Wealth. In Discussion Paper No. 2008/03: UNUWIDER.

Eissa, N., แลุ่ะ H. Hoynes. 2004. Taxes and the Labor Market Participation of Married Couples: The Earned Income Tax Credit. Journal of Public Economics 88 (9-10): 1931-1958.

———. 2006 ก. Behavioral Responses to Taxes: Lessons from the EITC and Labor Supply. Tax Policy and the Economy 20: 74-110.

———. 2006 ข. The Hours of Work Response of Married Couples:

Taxes and the Earned Income Tax Credit. ใน Tax Policy and

Labor Market Performance, P. B. Sorensen (บัรรณีาธ�การ): CESifo/MIT Press Conference.

———. 2009. Redistribution and Tax Expenditures: The Earned Income Tax Credit. ใน Incentive and Distributional Consequences of Tax Expenditures. Bonita Springs, Florida.

Friedman, M. 1962. Capitalism and Freedom. Chicago: University of Chicago Press.

Guevara, M. 1997. Comments. ใน International Seminar on Land Policy and Economic Development Proceedings. Taoyuan, Taiwan: International Center for Land Policy Studies and Training.

Hale, D. 1985. The Evolution of the Property Tax: A Study of the Relation between Public Finance and Political History. Journal of Politics 47: 382-404.

Harada, K. 2008. Local Taxation in Japan, Papers on the Local Governance System and its Implementation in Selected Fields in Japan No.10: Council of Local Authorities for International Relations (CLAIR).

Hoynes, H. 2008. The Earned Income Tax Credit, Welfare Reform, and the Employment of Low-Skilled Single Mothers. ใน Strategies for Improving Economic Mobility of Workers. Federal Reserve Bank of Chicago.

Humphreys, J. 2001. Reforming Wages and Welfare Policy: Six Advantages of a Negative Income Tax. Policy: 19 - 22.

Internal Revenue Service. 2003. Earned Income Tax Credit (EITC) Program Effectiveness and Program Management FY2002 - FY2003.

———. 2010. 1040 Instructions 2010.

90

Page 96: การปฏิรูประบบภาษีเพื่อสังคมไทยเสมอหน้า (ฉบับย่อ)

Ishi, H. 2001. The Japanese Tax System. New York, NY: Oxford University Press.

Johansson, A., C. Heady, J. Arnold, B. Brys, แลุ่ะ L. Vartia. 2008. Tax and Economic Growth. OECD Economics Department Working Papers No. 620, OECD, Paris.

Jones, R. S. 2009. Reforming the Tax System in Korea to Promote Economic Growth and Cope with Rapid Population Ageing. OECD Economics Department Working Papers No. 671.

Kim, J. 2008. Tax Policy in Korea: Recent Changes and Key Issues, "Tax Reform in Globalization Era: World Trend and Japan's Choice": An International Seminar Organized by Hitotsubashi University.

Kim, J. 2005. Tax Reform Issues in Korea. Journal of Asian Economics 16: 973-992.

Lam, A. H. S. 2000. Republic of China (Taiwan) in Land-value Taxation around the World (A Special Issue of theAmerican Journal of Economics and Sociology) 59 (5): 327-336.

Li, D. 2006. U.S. Property Tax Study and Enlightenment to China's Residential Property Tax Reform, University of Nevada, Reno, Master's Thesis.

Llobrera, J. แลุ่ะ B. Zahradnik. 2004. A Hand Up: How State Earned Income Tax Credits Help Working Families Escape Poverty in 2004. Washington, D.C.: Center for Budget and Policy Priorities.

Lynn, A. 1967. Trends in Taxation of Personal Property. ใน The Property Tax: Problems and Petentials, A. G. Buehler (บัรรณีาธ�การ). Princeton, NJ: Tax Institute of America.

Mathieu, C. 2008. France’s Wealth Tax: Great Fortune is Fairing Well. l'Humanite Newspaper.

Meyer, B. D. 2007. The U.S. Earned Income Tax Credit, its Effects, and Possible Reforms. ใน From Welfare to Work. Economic Council of Sweden.

Ministry of Finance. 2010. Comprehensive Handbook of Japanese Taxes 2010. Tokyo, Japan: Tax Bureau, Ministry of Finance.

Ministry of Home Affairs. 2007. Local Tax System in Japan. Tokyo.

Netzer, D. 1966. Economics of the Property Tax: Studies of Government Finance. Washington, D.C.: The Brookings Institution.

91

Page 97: การปฏิรูประบบภาษีเพื่อสังคมไทยเสมอหน้า (ฉบับย่อ)

Public Finances General Directorate. 2009. The French Tax System.

Pugh, C. 1997. Poverty and Progress? Reflections on Housing and Urban Policies in Developing Countries, 1976-96. Urban Studies 34 (10): 1547-1559.

Taxation Bureau. 2011. Guide to Metropolitan Taxes. Tokyo.Tsui, S. W. 2006. Alternative Value Capital Instruments: The

Case of Taiwan, Working Paper 06-41. Atlanta, Georgia: Andrew Young School of Policy Studies, Georgia State University, and The Lincoln Institute of Land Policy.

U.S. Office of Management and Budget. 2008. Budget of the United States Government - FY2009, Analytical Perspectives.

USAID. 2009a. Best Practices in Fiscal Reform and Economic Governance: Implementing Property Tax Reform. Fiscal Reform and Economic Governance: Best Practice Notes.

———. 2009b. Property Tax Reform in Developing and Transition Countries: the United States Agency for International Development under the Fiscal Reform and Economic Governance Task Order, GEG-I-00-04-00001-00 Task Order No. 07.

Wind, E. 2010. Minimum Wage and Negative Income Tax as Means of Poverty Alleviation. Philosophy and Trade, ESSEC.

World Bank. 2011. Tax Policy Review, A Review Proposed to the Ministry of Finance, the Royal Thai Government. Washington, D.C.: World Bank.

World Bank. 2012. Improving Service Delivery, Thailand: Public Finance Management Report. Bangkok, Thailand: World Bank.

ย&ที่ธศ�กด�= คณีาสว�สด�=. 2555. นโยบัายการส�งเสร�มิการลุ่งที่&นย&คใหมิ�ของพื่มิ�า. วารสารส�งเสร�มิการลุ่งที่&น 23 (2): 20-26.

ส�าน�กงานคณีะกรรมิการพื่�ฒนาการเศรษีฐก�จแลุ่ะส�งคมิแห�งชาต�. 2554.

สถ้านการณี$ความิยากจน แลุ่ะความิเหลุ่��อมิลุ่� าของประเที่ศไที่ย ป; 2553.

กร&งเที่พื่ฯ: ส�าน�กพื่�ฒนาฐานข.อมิ�ลุ่แลุ่ะต�วช� ว�ดภูาวะส�งคมิ.

ส&รจ�ต ลุ่�กษีณีะส&ต, พื่�ส�ที่ธ�= พื่�วพื่�นธ$, จาร&พื่รรณี วาน�ชธ�นก�ลุ่, คธาฤที่ธ�= ส�ที่ธ�ก�ลุ่,

อ&ที่&มิพื่ร จ�ตส&ที่ธ�ภูากร, แลุ่ะจงกลุ่ ค�าไลุ่.. 2553. ความิที่.าที่ายของนโยบัายการคลุ่�ง: ส��ความิย��งย�นแลุ่ะการขยายต�วที่างเศรษีฐก�จระยะยาว, ส�มิมินาว�ชาการประจ�าป; 2553. กร&งเที่พื่ฯ: ธนาคารแห�งประเที่ศไที่ย.

92