ΙΣΤΟΡΙΑΙΣΤΟΡΙΑΓ’ ΓυμνασίουΓ’ Γυμνασίου

Ενότητα 1Ενότητα 1ηη

Η εποχή του ΔιαφωτισμούΗ εποχή του Διαφωτισμού

17ος και 18ος αιώνας στην 17ος και 18ος αιώνας στην ΕυρώπηΕυρώπη

Αύξηση πληθυσμούΑύξηση πληθυσμού

Αγροτική επανάσταση (μεγάλα Αγροτική επανάσταση (μεγάλα αγροκτήματα, νέες μέθοδοι αγροκτήματα, νέες μέθοδοι καλλιέργειας, χρήση μηχανών)καλλιέργειας, χρήση μηχανών)

Ανάπτυξη εμπορίου (τριγωνικό εμπόριο Ανάπτυξη εμπορίου (τριγωνικό εμπόριο ανάμεσα σε Ευρώπη, Αφρική και Αμερική)ανάμεσα σε Ευρώπη, Αφρική και Αμερική)

συσσώρευση συσσώρευση κεφαλαίων κεφαλαίων

στα χέρια στα χέρια Ευρωπαίων Ευρωπαίων

επιχειρηματιών επιχειρηματιών

πρώην αγρότες πρώην αγρότες άνεργοι – πήγαν άνεργοι – πήγαν

στις πόλεις στις πόλεις

γέννηση βιομηχανίας γέννηση βιομηχανίας Βιομηχανική επανάσταση Βιομηχανική επανάσταση

(1750 – 1780)(1750 – 1780)

(Μ. Βρετανία)(Μ. Βρετανία)

Εργοστάσιο υφαντουργίας στην Αγγλία Εργοστάσιο υφαντουργίας στην Αγγλία (περίπου 1750)(περίπου 1750)

1. Οι κοινωνικές επιπτώσεις της 1. Οι κοινωνικές επιπτώσεις της εκβιομηχάνισηςεκβιομηχάνισης

Οι εξελιγμένες μηχανές του Άρκραϊτ [Άγγλος Οι εξελιγμένες μηχανές του Άρκραϊτ [Άγγλος βιομήχανος] απαιτούν λίγα χέρια, και μάλιστα μόνο παιδιά, βιομήχανος] απαιτούν λίγα χέρια, και μάλιστα μόνο παιδιά, με την επίβλεψη ενός επιστάτη. Ένα παιδί μπορεί να με την επίβλεψη ενός επιστάτη. Ένα παιδί μπορεί να παράγει τόσο όσο μπορούσαν παλαιότερα δέκα ενήλικες, παράγει τόσο όσο μπορούσαν παλαιότερα δέκα ενήλικες, καμιά φορά και περισσότερο. καμιά φορά και περισσότερο.

Οι εξελιγμένες κλωστικές μηχανές, [...] απαιτούν μόνο Οι εξελιγμένες κλωστικές μηχανές, [...] απαιτούν μόνο έναν εργαζόμενο για να τις δουλέψει. Έτσι, σε διάστημα έναν εργαζόμενο για να τις δουλέψει. Έτσι, σε διάστημα δέκα ετών, ο Ρίτσαρντ Άρκραϊτ, ένας πάμπτωχος δέκα ετών, ο Ρίτσαρντ Άρκραϊτ, ένας πάμπτωχος άνθρωπος που είχε δεν είχε παρά πέντε λίρες όλες κι όλες άνθρωπος που είχε δεν είχε παρά πέντε λίρες όλες κι όλες έχει αποκτήσει περιουσία που ξεπερνά τις είκοσι χιλιάδες έχει αποκτήσει περιουσία που ξεπερνά τις είκοσι χιλιάδες λίρες. Την ίδια στιγμή, εκατοντάδες γυναίκες είναι λίρες. Την ίδια στιγμή, εκατοντάδες γυναίκες είναι υποχρεωμένες, όταν, βεβαίως βρίσκουν δουλειά, να υποχρεωμένες, όταν, βεβαίως βρίσκουν δουλειά, να εργάζονται από το πρωί μέχρι το βράδυ, παράγοντας εργάζονται από το πρωί μέχρι το βράδυ, παράγοντας τεράστιες ποσότητες βαμβακερού υφάσματος για τέσσερις τεράστιες ποσότητες βαμβακερού υφάσματος για τέσσερις πέντε πένες [πένα: υποδιαίρεση της αγγλικής λίρας] την πέντε πένες [πένα: υποδιαίρεση της αγγλικής λίρας] την ημέρα, το πολύ.ημέρα, το πολύ.

Ralph MatherRalph Mather, Μια αντικειμενική παρουσίαση της ζωής των φτωχών κλωστών βαμβακιού , Μια αντικειμενική παρουσίαση της ζωής των φτωχών κλωστών βαμβακιού στο στο Lancashire Lancashire (1780). (1780).

Πηγή: http://www.spartacus.schoolnet.co.uk/ Πηγή: http://www.spartacus.schoolnet.co.uk/

Κοινωνικές μεταβολέςΚοινωνικές μεταβολές

αστική τάξη (βιομήχανοι, τραπεζίτες, έμποροι)αστική τάξη (βιομήχανοι, τραπεζίτες, έμποροι)

αριστοκράτες αριστοκράτες

αγρότεςαγρότες

ασθενή κοινωνικά στρώματαασθενή κοινωνικά στρώματα των πόλεων των πόλεων

Σχεδόν σε όλη την ΕυρώπηΣχεδόν σε όλη την Ευρώπη

απόλυτη μοναρχία απόλυτη μοναρχία

(εξαίρεση η Μ. Βρετανία)(εξαίρεση η Μ. Βρετανία)

Πρόοδος φυσικών Πρόοδος φυσικών επιστημώνεπιστημών

– Φράνσις Μπέικον (σημασία πειραμάτων)Φράνσις Μπέικον (σημασία πειραμάτων)

– Ρενέ Ντεκάρτ (η αμφιβολία οδηγεί στην Ρενέ Ντεκάρτ (η αμφιβολία οδηγεί στην γνώση)γνώση)

– Τζον Λοκ (δικαιώματα ζωής, ελευθερίας, Τζον Λοκ (δικαιώματα ζωής, ελευθερίας, περιουσίας)περιουσίας)

– Ισαάκ Νιούτον (Νόμος της Βαρύτητας – «το Ισαάκ Νιούτον (Νόμος της Βαρύτητας – «το σύμπαν λειτουργεί με βάση φυσικούς σύμπαν λειτουργεί με βάση φυσικούς νόμους»)νόμους»)

Διαφωτισμός Διαφωτισμός (Αγγλία 17ου και Γαλλία 18ου (Αγγλία 17ου και Γαλλία 18ου αιώνα) αιώνα) σημαντικό πνευματικό σημαντικό πνευματικό

κίνημακίνημα..

Οι διαφωτιστές πρέσβευαν τον Οι διαφωτιστές πρέσβευαν τον ορθολογισμό και την πίστη στην ορθολογισμό και την πίστη στην πρόοδο, αξιώνοντας αλλαγές σε πρόοδο, αξιώνοντας αλλαγές σε όλες τις πτυχές της ανθρώπινης όλες τις πτυχές της ανθρώπινης

δράσης, στους πολιτικοκοινωνικούς δράσης, στους πολιτικοκοινωνικούς θεσμούς, την θεσμούς, την οικονομίαοικονομία, την , την εκπαίδευση και τη εκπαίδευση και τη θρησκείαθρησκεία. .

Τάχθηκαν υπέρ της ατομικής Τάχθηκαν υπέρ της ατομικής ελευθερίας και ενάντια στην ελευθερίας και ενάντια στην

τυραννική διακυβέρνηση και την τυραννική διακυβέρνηση και την καταπίεση που ασκούσε η καταπίεση που ασκούσε η ΕκκλησίαΕκκλησία..

Εκπρόσωποι του Εκπρόσωποι του ΔιαφωτισμούΔιαφωτισμού

–ΡουσόΡουσό–ΒολτέροςΒολτέρος–ΝτιντερόΝτιντερό–ΜοντεσκιέΜοντεσκιέ–Ντ’Ντ’ ΑλαμπέρΑλαμπέρ

Βολτέρος Ρουσό

Διαφωτισμός καιΔιαφωτισμός και

πολιτική, πολιτική,

θρησκεία, θρησκεία,

εκπαίδευση, εκπαίδευση,

οικονομίαοικονομία

Διαφωτισμός και Διαφωτισμός και πολιτικήπολιτική::

Διαφωτισμός → Διαφωτισμός → κίνημα κίνημα πολιτικόπολιτικό εκτός από πνευματικό. εκτός από πνευματικό.

Μέσα από αυτόν η κοινωνικά Μέσα από αυτόν η κοινωνικά ανερχόμενη τότε ανερχόμενη τότε αστική τάξηαστική τάξη διαμόρφωσε τα πολιτικά της διαμόρφωσε τα πολιτικά της επιχειρήματα που της ήταν αναγκαία επιχειρήματα που της ήταν αναγκαία για να διεκδικήσει τη συμμετοχή της για να διεκδικήσει τη συμμετοχή της στη λήψη των πολιτικών αποφάσεων.στη λήψη των πολιτικών αποφάσεων.

Φυσικά δικαιώματαΦυσικά δικαιώματα

ζωής, ιδιοκτησίας, ισότητας ζωής, ιδιοκτησίας, ισότητας απέναντι στο νόμο, ελευθερίας απέναντι στο νόμο, ελευθερίας σκέψης και έκφρασηςσκέψης και έκφρασης

Θεωρία Θεωρία κοινωνικού κοινωνικού συμβολαίουσυμβολαίου (Λοκ)(Λοκ)..

Οι πολίτες παραχωρούν Οι πολίτες παραχωρούν ορισμένες από τις ελευθερίες τους ορισμένες από τις ελευθερίες τους για να συμβιώσουν και το κράτος για να συμβιώσουν και το κράτος εγγυάται αυτήν την συμφωνία, αλλά εγγυάται αυτήν την συμφωνία, αλλά αν το κράτος παραβιάσει τους όρους αν το κράτος παραβιάσει τους όρους οι άνθρωποι έχουν δικαίωμα οι άνθρωποι έχουν δικαίωμα αντίστασης.αντίστασης.

ΡουσόΡουσό: Η πολιτική εξουσία στα : Η πολιτική εξουσία στα χέρια του λαού, όχι ενός ηγεμόνα.χέρια του λαού, όχι ενός ηγεμόνα.

Γενική βούλησηΓενική βούληση ( (ΡουσόΡουσό): ):

Ο λαός συμμετέχει στη λήψη Ο λαός συμμετέχει στη λήψη αποφάσεωναποφάσεων

Διάκριση εξουσιώνΔιάκριση εξουσιών (Μοντεσκιέ)(Μοντεσκιέ): :

α) α) Εκτελεστική εξουσία από την Εκτελεστική εξουσία από την κυβέρνηση που εφαρμόζει νόμουςκυβέρνηση που εφαρμόζει νόμους

β) β) Νομοθετική εξουσία από τη βουλή Νομοθετική εξουσία από τη βουλή που θεσπίζει νόμουςπου θεσπίζει νόμους

γ) γ) Δικαστική εξουσία από τους Δικαστική εξουσία από τους δικαστές που ελέγχουν την τήρηση δικαστές που ελέγχουν την τήρηση των νόμων των νόμων

Δε γίνεται Δε γίνεται

κατάχρηση εξουσίαςκατάχρηση εξουσίας

Διάκριση εξουσιώνΔιάκριση εξουσιών

Επιδράσεις του Επιδράσεις του ΔιαφωτισμούΔιαφωτισμού

α) α) Βάση σύγχρονων δημοκρατιώνΒάση σύγχρονων δημοκρατιών

β) β) Ορισμένοι μονάρχες τα Ορισμένοι μονάρχες τα εφάρμοσαν εφάρμοσαν φωτισμένη φωτισμένη δεσποτείαδεσποτεία

γ) γ) Αμερικανική και Γαλλική Αμερικανική και Γαλλική Επανάσταση 18ου αιώναΕπανάσταση 18ου αιώνα

Διαφωτισμός και Διαφωτισμός και εκπαίδευσηεκπαίδευση::

ΡουσόΡουσό (στο έργο του Αιμίλιος) (στο έργο του Αιμίλιος)

Δάσκαλος θέτει ερωτήματα και ο Δάσκαλος θέτει ερωτήματα και ο μαθητής ανακαλύπτει απαντήσειςμαθητής ανακαλύπτει απαντήσεις

Διαφωτισμός και θρησκείαΔιαφωτισμός και θρησκεία::

Αυστηρή κριτική στο φανατισμό Αυστηρή κριτική στο φανατισμό της καθολικής θρησκείας, της καθολικής θρησκείας,

ντεϊσμός, καθιέρωση ντεϊσμός, καθιέρωση ανεξιθρησκίαςανεξιθρησκίας

Διαφωτισμός και Διαφωτισμός και οικονομίαοικονομία::

Άνταμ ΣμιθΆνταμ Σμιθ

Το κράτος επεμβαίνει λίγο στην Το κράτος επεμβαίνει λίγο στην οικονομική ζωήοικονομική ζωή

ΕγκυκλοπαίδειαΕγκυκλοπαίδεια::

Ντιντερό, Ντ’ΑλαμπέρΝτιντερό, Ντ’Αλαμπέρ

33 τόμοι με νέες γνώσεις και 33 τόμοι με νέες γνώσεις και οικονομικά, κοινωνικά, πολιτικά οικονομικά, κοινωνικά, πολιτικά

θέματαθέματα

4. Γκ. Λενονιέ, Ο Ντ’ Αλαμπέρ (στο τραπέζι) διαβάζει την 4. Γκ. Λενονιέ, Ο Ντ’ Αλαμπέρ (στο τραπέζι) διαβάζει την Εγκυκλοπαίδεια στο σαλόνι της μαντάμ Ζοφρέν: Εγκυκλοπαίδεια στο σαλόνι της μαντάμ Ζοφρέν:

τα παρισινά σαλόνια υπήρξαν εστίες του Διαφωτισμού.τα παρισινά σαλόνια υπήρξαν εστίες του Διαφωτισμού.