ศึกษาพระสูตรสำคัญของมหายาน

เพอน ำเสนอ พระครประวตรวรำนยต,ดร. ในรำยวชำ พระพทธศำสนำมหำยำน

ตำมหลกสตรปรญญำพทธศำสตรมหำบณฑต มหำวทยำลยมหำจฬำลงกรณรำชวทยำลย วทยำเขตเชยงใหม

ภำคเรยนท ๒ ปกำรศกษำ ๒๕๕๕ และเพอถวำยเปนพทธบชำ ธรรมบชำ สงฆบชำ

จดท ำโดย พระอธกำรสทน อตตทโป (เตจะสำ)

นำงสำวอญชล จตรำนน

ศกษำพระสตรส ำคญ ของพระพทธศำสนำมหำยำน :

วมลเกยรตนทเทสสตร และ ศรมำลำเทวสตร

๑. เพอศกษำถงลกษณะส ำคญของพระไตรปฎกมหำยำน ๒. เพอศกษำภำพรวมของพระสตรส ำคญของมหำยำน ๓. เพอศกษำเนอหำโดยสรปของวมลเกยรตนทเทสสตร และศรมำลำเทว

สตร ซงเปนพระสตรทส ำคญและโดดเดนของมหำยำน ๔. เพอวเครำะหเปรยบเทยบเนอหำของวมลเกยรตนทเทสสตรและศร

มำลำเทวสตรกบค ำสอนในพทธศำสนำเถรวำท ๕. เพอศกษำและสรปแนวคดในกำรศกษำพทธศำสนำมหำยำน

วตถประสงค

๑. พระไตรปฎกมหำยำน ๒. พระสตรส ำคญของมหำยำน ๓. เนอหำโดยสรปของวมลเกยรตนทเทสสตร ๔. เปรยบเทยบเนอหำของวมลเกยรตนทเทสสตรกบค ำสอนในพทธศำสนำ

เถรวำท ๕. เนอหำโดยสรปของศรมำลำเทวสตร ๖. เปรยบเทยบเนอหำของศรมำลำเทวสตรกบค ำสอนในพทธศำสนำเถร

วำท ๗. แนวคดในกำรศกษำพทธศำสนำมหำยำน ๘. บรรณำนกรม

โครงรำงเนอหำสำระ

๑. พระไตรปฎกภำษำมคธ หรอบำล เปนคมภรของฝำยเถรวำท (ศรลงกำ, ไทย, พมำ, เขมร และลำว)

๒. พระไตรปฎกภำษำสนสกฤต เปนคมภรฝำยนกำยมหำยำนและนกำยสรวำสตวำทน (แปลเปนภำษำจน และเผยแพรตอออกไป เกำหล, ญปน และญวน)

๓. พระไตรปฎกภำษำสนสกฤต เปนคมภรฝำยนกำยมหำยำนเหมอนกน แตประกำศหนกไปในนกำยมนตรยำน (แปลเปนภำษำธเบต และเผยแพรตอออกไป ในมองโกเลย และมำนจเรย)

โดยสรปคอ ในปจจบนม พระไตรปฎกภำษำบำล, ภำษำจน และภำษำธเบต

พระไตรปฎกในปจจบน

พระไตรปฎกมหำยำน

• ไดรวมเอาคตธรรมจากพระไตรปฎกบาลและธเบตไวดวย ไมจ ากดเฉพาะลทธมหายานเทานน • จ านวนคมภรในพระไตรปฎกจนน มการช าระกนหลายครง จ านวนคมภรกบจ านวนผก

เปลยนแปลงไมเทากนในแตละครง ตวอยำงหมวดพระไตรปฎกจนในสมยรำชวงศเหมง หมวดอวตงสกะ พระสตรใหมสตรหนงเปนหวใจคอ พทธาวตงสกมหาไวปลยสตร ๘๐ ผก หมวดไวปลยะ พระสตรใหญชอมหารตนกฏสตร ๑๒๐ ผก เปนหวใจ หมวดปรชญำ มพระสตรใหญ ชอมหาปรชญาปารมตาสตร ๖๐๐ ผก หมวดสทธรรมปณฑรก มพระสตรใหญ ชอสทธรรมปณฑรกสตร ๘ ผก หมวดปรนรวำณ มพระสตรใหญ ชอมหาปรนรวาณสตร ๔๐ ผก พระวนยลทธมหำยำน คงปฏบตวนยบญญตตามพระปาฏโมกข ของฝายสาวกยาน แตเพมโพธสตวจรยา ปกรณวเสสตำงๆ อกมากมายจ านานนบพนผก

คณลกษณะของพระไตรปฎกภำษำจน

พระไตรปฎกมหำยำน

เปรยบเทยบกบแนวคดของพทธศำสนำเถรวำท พระไตรปฎกภำษำบำลของเถรวำทแบงเปน ๓ หมวดคอ พระวนย, พระสตตนตปฎก และพระอภธรรมปฎก และคงรปแบบหมวดหมและเนอหำไว ไมวำจะมกำรช ำระกครง

๑.) วชรปรชญำปำรมตำ - เปนพระสตรดงเดมทสด เปนมลฐานทฤษฎวาดวยศนยตา นกายเซนยกยองพระสตรนมาก จะสวดสาธยายในงานพธศราทธพรต เชนการสวดอภธรรมในฝายเถรวาท

๒.) อวตงสกะสตร - เชอวาเปนพระสตรทพระพทธเจาทรงสงสอนเองในขณะทพระองคเขาสมาธหรออยในสภาพธรรมกาย กลาวถงเรองของธรรมกาย (กายของพระพทธเจา)

๓.) คณฑวยหสตร - เปนพระสตรทบรรยายการจารกแสวงโมกษะธรรมของชายหนมคนหนงชอ สธนะ ซงไดกลาวถงค าปฏญาณของสธนะในการทประสงคไปเกดในสขาวดยหภพ

๔.) ทศภมกสตร - กลาวถงวชรครรภะโพธสตว ไดบรรยายถงขอปฏบต ทจะท าใหบคคลบรรลความเปนพระโพธสตว ๑๐ ประการ

๕.) วมลเกยรตนทเทสสตร – เรองราวของวมลเกยรตโพธสตว แสดงใหเหนวาการจะเปนพระโพธสตวและด ารงชวตตามแบบอยางพระโพธสตวนน ไมจ าเปนตองเปนพระภกษกได

พระสตรส ำคญของมหำยำน

๖.) ศรำงคมสมำธสตร - กลาวถงความส าคญของการบ าเพญสมาธวา เปนมลเหตใหบรรลการตรสร ความเปนพระโพธสตวและสจธรรม

๗.) สทธรรมปณฑรกสตร - กลาวถงเหตทพระองคทรงสงสอนสรรพสตวดวยอบายวธตางๆกน เนองดวยพระมหากรณาของพระองคทมตอสรรพสตว ค าสงสอนอนแทจรงของพระตถาคตนนมเพอหนงเดยวเทานนคอเพอสรรพสตว

๘.) ศรมำลำเทวสตร - พระพทธเจาไดทรงตรสพยากรณแหงหญงผหนงคอ เจาหญงศรมาลาเทวและ เจาหญงศรมาลาเทวกไดตงสตยปฏญาณไว ๑๐ ประการ

๙.) พรหมชำลสตร - วาดวยวนยของมหายานทกนกาย มอย ๑๐ ประการ ๑๐.) สขำวดวยหสตร – วาดวยแนวคดเรองภพหนา ม ๓ ประการ คอ เกดในสวรรคชนดสตของพระ

ศรอารย เกดในภมตะวนออกของพระอกโษภยะ และเกดในภมตะวนตกของพระอมตาภะ

พระสตรส ำคญของมหำยำน (ตอ)

• พระสตรนก าเนดในชวงปลายพทธศตวรรษท ๕ ไมปรากฏชอผแตงพระสตร • พระนาคารชน ผรจนาอรรถกถามหาปรชญาปารมตาสตร กไดอางองขอความจากวมลเกยรตนทเทสสตรหลายตอน • ตนฉบบพระสตรนปจจบนหายสาบสญไปแลว แตมผแปลไวหลายส านวน จงยงคงสบทอดมาถงทกวนน • ในภาษาจนมการแปลวมลเกยรตนทเทสสตรไวถง ๗ ส านวน แตเหลอสบทอดถงปจจบนเพยง ๓ ส านวนเทานน ฉบบทแปลเปนไทยโดย อ. เสถยร โพธนนทะ (พ.ศ. ๒๕๐๔) ไดแปลจากฉบบแปลของพระกมารชพ เพราะมส านวนโวหารไพเราะไดรบการยกยองวาเปนวรรณคดจนชนสง

ควำมเปนมำ

วมลเกยรตนทเทสสตร

เปรยบเทยบกบพทธศำสนำเถรวำท พระสตรในฝำยเถรวำทคอพทธพจนของพระพทธเจำทงสน ไมมกำรแตงเพมภำยหลง

พระพทธเจำ - ตรสกบรตนกฏบตรคฤหบดวา วสทธเกษตรแหงพระโพธสตวกอยในสรรพสตวทงปวง เพราะวาพระโพธสตวยอมบ าเพญหตานหตประโยชนโปรดสรรพสตว จงจะสามารถส าเรจซงพทธเกษตรได เปรยบเหมอนการสรางปราสาททตองอาศยแผนดน พระสำรบตร - เกดปรวตกวา เหตใดพทธเกษตรของพระพทธเจาจงไมบรสทธสะอาด พระพทธเจำ - ทรงอธบายวาพทธเกษตรของพระองคแทจรงแลวบรสทธสะอาด แตบคคลมจตสงต าไมเสมอกน จงเหนวาไมบรสทธสะอาด จากนนพระพทธเจากทรงแสดงฤทธใหเหนความงดงามอลงการของพทธเกษตรของทาน เมอนนรตนกฏพรอมดวยบตรคฤหบดอก ๕๐๕ คน ตางกบรรลธรรมกษานต และม ๘,๔๐๐ คนตางตงจตมงส าเรจพระอนตตรสมมาสมโพธญาณ

ปรเฉทท ๑ พระพทธเกษตรวรรค


ปรเฉทท ๑ พระพทธเกษตรวรรค


เปรยบเทยบกบแนวคดของพทธศำสนำเถรวำท • เถรวาทไมมเรองของพทธเกษตร เชอวาโลกและจกรวาลเปนเรองของธรรมชาต ไมไดบรสทธผดผองปราศจากมลทน แตเปนไปตามธรรมชาต • ในเถรวาทเมอมการแสดงธรรมจบ มกจะจบเรองดวยการกลาววาผไดฟงธรรมเกดดวงตารแจงเหนธรรม บรรลธรรมขนใด แตมหายานจะจบดวยวา ผไดฟงธรรมเกดจตมงตอพระอนตรสมมาสมโพธญาณ

• กลาวถงคฤหบดผหนง ชอวมลเกยรต เปนผแตกฉานในธรรม มฌานและอภญญาเปนเลศ มจตบรสทธสะอาด ด าเนนตามมหายานปฏปทาโดยไมแปรผน • วนหนงทำนวมลเกยรตส ำแดงตนวำบงเกดอำพำธ ชนทงหลายไปเยยมไข ทานวมลเกยรตจงแสดงธรรมวารางกายนเปนของไมเทยง ปราศจากแกนสาร เปนทประชมของโรค จงไมควรหลงใหลเพลดเพลนในกายน แตใหยนดในพทธสรระ คอพระธรรมกายอนเกดจากศล สมาธ ปญญา วมตต วมตตญาณทสสนะ เมตตา กรณา มทตา อเบกขา ทาน ศล ขนต โสรจจะ วรยะ ฌาน วมตต สมาธ พหสต ปญญาแลปวงบารมธรรม ๓๗ • ผมาเยยมไขทงหลายกบงเกดจตปณธานในพระอนตตรสมมาสมโพธญาณโดยถวนหนา

ปรเฉทท ๒ อปำยโกศลวรรค


ปรเฉทท ๒ อปำยโกศลวรรค


เปรยบเทยบกบแนวคดของพทธศำสนำเถรวำท • เถรวาทกสอนวา “รางกายนเปนของไมเทยง ปราศจากแกนสาร เปนทประชมของโรค จงไมควรหลงใหลเพลดเพลนในกายน” แตไมไดสอนวา “ใหยนดในพทธสรระ คอพระธรรมกายอนเกดจากศล สมาธ ปญญา.....” แตจะสอนใหละความยดมนในกาย เพอความหลดพน

พระพทธเจาทรงมพระด ารสใหพระสาวกทานตางๆไปเยยมไขทานวมลเกยรต แตไมมทานใดอยากไป เพราะคดวาตนไมคควรในการไปเยยมทานวมลเกยรต โดยมเรองเลาประสบการณของแตละทานดงน (ยกตวอยางเพยงบางทาน) พระสำรบตร ทานวมลเกยรตเคยแสดงธรรมใหทานฟงเรองการนงสมาธวาไมจ าเปนตองกระท าอาการนง แตควรท าการไมปรากฏกายใจในภพทง ๓ จตไมยดตดในกายใจ หรอยดตดในภายนอก สามารถอบรมในโพธปกขยธรรม ๓๗ ได ไมตองตดกเลส แตสามารถเขานพพานได นคอการนงสมาธ พระโมคคลลำนะ ครงหนงขณะทานก าลงแสดงธรรมใหคฤหบดฟง ทานวมลเกยรตไดมากลาววาการแสดงธรรมไมควรเปนเชนนน เพราะธรรมนนไมมสตว บคคล อดต อนาคต เปนสญญตา เปรยบเทยบไมได จงไมมอะไรจะแสดงได ตองตงจตใหไดเชนน จตมมหากรณา สดดลทธมหายาน ไมละขาดจากพระไตรรตน เชนนจงควรจะแสดงธรรม

ปรเฉทท ๓ สำวกวรรค




เปรยบเทยบกบแนวคดของพทธศำสนำเถรวำท • เถรวาทจะยกยองพระอรหนตสาวกวาเปนผ มเกยรต มปญญา โดยเฉพาะเอตทคคะในดานตางๆ • เถรวาทไมมเรองการไมตองตดกเลส แตสามารถเขานพพานได ค าสอนของเถรวาท การเขาสนพพาน คอการหมดแลวซงกเลส • มหายานมแนวคดเชงปรชญา เชน การกลาววา “ธรรมนนไมมสตว บคคล อดต อนาคต เปนสญญตา เปรยบเทยบไมได จงไมมอะไรจะแสดงได” ฝายเถรวาทเหนวาการแสดงธรรม คอการแสดงความจรงใหผ ทยงมอวชชาไดพจารณา • มหายานจะมการสอนใหสดดลทธมหายาน แทรกอยในพระสตรเปนระยะ เถรวาทเนนการสดดพระพทธเจา และ พระธรรม เปนหลก

พระมหำกสสปะ ครงหนงขณะทานเทยวจารกบณฑบาตคามละแวกบานคนยากจน ทานวมลเกยรตไดมากลาววาทานมจตเมตตากรณาไมแผไพศาล เพราะละเลยบานคนร ารวย มาโปรดแตคนยากจน แทจรงแลวควรโปรดสตวทงปวงไดเทากน หลงจากนนพระมหากสสปะกไมเทศนใหคนมงตอพระนพพานอก แตใหมงตอพทธภมเทานน พระสภต ครงหนงทานวมลเกยรตไดใสบาตรทานจนเตมบาตร และกลาววาหากทานสามารถเหนถงความจรงวา ธรรมทงหลายเสมอกนหมด จงสมควรทจะน าอาหารเหลานไปฉนได การเหนธรรมทงหลายเสมอกนหมดคอไมตองตดกเลส แตไมอยรวมกบกเลส ไมฟงธรรมพระพทธเจา แตฟงธรรมจากลทธครทง ๖ ได เมอนนกมเทวบตร ๒๐๐ องคไดธรรมจกษอนบรสทธ





เปรยบเทยบกบแนวคดของพทธศำสนำเถรวำท • เถรวาทกมค าสอนเรองการเมตตาโดยไมมประมาณเชนกน • เถรวาทมงเทศนเพอใหคนมงตอพระนพพาน แตมหายานจะเนนใหคนมงพทธภม • เถรวาทสอนใหลดละกเลส ฟงธรรมจากพระพทธเจา เพอใหมความเหนชอบ แตมหายานสอนวาไมตองตดกเลส แตไมอยรวมกบกเลส ไมฟงธรรมพระพทธเจา แตฟงธรรมจากลทธครทง ๖ ได คอเหนทกอยางเสมอกน • มหายานจะจบการแสดงธรรมแตละครงวามผ ไดธรรมจกษอนบรสทธ คอมจตมงตอพทธภม แตเถรวาทจบดวยการทผ ฟงบรรลธรรม ทงนเนองมาจากเปาหมายทแตกตางกน

พระอบำล ครงหนงมภกษสองรปประพฤตผดพระวนยบญญต และมาขอใหทานชวยตดวมตกงขาเพอใหพนจากอาบต ทานวมลเกยรตไดมากลาววาควรจะสอนใหดบโทษทสมฏฐานโดยตรงดกวา เพราะเมอจตผองแผว สตวกยอมชอวาเปนผผองแผวกธรรมชาตแหงจตนน เมอจตหลดพนจากอาสวกเลส จตกจะปราศจากความเศราหมอง ผ ทเขาถงสถานะความจรงอยางน จงชอวาเปนผปฏบตพระวนย พระอำนนท ครงหนงทานไดออกบณฑบาตเพอหาน านมโคมารกษาอาการอาพาธของพระพทธเจา เมอทานวมลเกยรตมาพบเขา กกลาววาพระวรกายของพระพทธองคนนเปนวชรกายสทธ มสรรพบาปโทษละไดขาดแลวโดยสนเชง เปนทประชมแหงสรรพกศลธรรมทงปวง ยอมไมมอาการอาพาธ เพยงแตส าแดงอาการอาพาธเพอโปรดสตวเทานน





เปรยบเทยบกบแนวคดของพทธศำสนำเถรวำท • มหายานมแนวคดวาบญและบาปเทากน ผ เขาถงความจรงจะเหนทกอยางเสมอกน แตเถรวาทสอนใหรกษาศลตามสถานะของตน เพราะศลเปนบาทฐานในการสรางสมาธและปญญา • มหายานเชอวาพระวรกายของพระพทธองคนนเปนวชรกายสทธ บรสทธผดผอง ยอมไมมอาการอาพาธ เพยงแตส าแดงอาการอาพาธ เพอโปรดสตวเทานน แตเถรวาทสอนวาพระวรกายของพระพทธเจา กอยภายใตกฏไตรลกษณและทกขแหงขนธ ๕ เชนกน • ในปรเฉทนแสดงใหเหนวาพระอรหนตทงหลายรวมถงเอตทคคะดานตางๆ ดอยปญญากวาทานวมลเกยรต แตในเถรวาทจะยกยองพระอรหนตวาเปนผ มปญญา หมดกเลส

พระพทธเจาทรงมพระด ารสใหพระโพธสตวองคตางๆไปเยยมไขทานวมลเกยรต แตไมมองคใดอยากไป เพราะคดวาตนไมคควรในการไปเยยมทานวมลเกยรต โดยมเรองเลาประสบการณของแตละองคดงน (ยกตวอยางเพยงบางทาน) พระเมตไตรยโพธสตว ครงหนงเมอทานก าลงแสดงธรรมวาดวยปฏปทาแหงนวรรตนยภมแกดสตเทวราชพรอมทงเทวบรษทอย เมอนนทานวมลเกยรตไดมาบอกทานวา การททานไดรบพทธพยากรณวาอกเพยงชาตเดยว ทานกจกไดตรสรพระอนตตรสมมาสมโพธญาณนน ทานจะถอเอาอดตชาต อนาคตชาต หรอปจจบนชาต ถาเปนอดตชาตกชอวาลวงลบไปแลว หากเปนอนาคตชาตกยงเปนธรรมทยงไมมาถง หรอหากเปนปจจบนชาต กปราศจากสภาวะความด ารงตงมนอยได หรอหากกลาววาไดรบพทธพยากรณในความเกดขนหรอดบไปแหง ตถตา โดยความจรงแลว ตถตา ยอมไมมความเกดขนหรอดบไป

ปรเฉทท ๔ โพธสตววรรค




เปรยบเทยบกบแนวคดของพทธศำสนำเถรวำท • มหายานเอาเรองการทพระเมตไตรยโพธสตวไดรบพทธพยากรณวาอกเพยงชาตเดยวกจกไดตรสรพระอนตตรสมมาสมโพธญาณ มากลาวถงในมมของปรชญาเปรยบเปรยกบค าสอนของมหายานเรองอนตตา และตถตา แตในเถรวาทพทธพยากรณเรองนเปนขอเทจจรงจากการพยากรณของพระพทธเจาวา “อกชาตเดยว” พระเมตไตรยโพธสตวจะไดตรสร ไมไดมค าสอนแนวปรชญาแฝงในพทธพยากรณดงเชนมหายาน

พระประภำลงกำรกมำร ทานไดถามวา “ทานคฤหบดมาแตไหน” ทานวมลเกยรตตอบวา “ผมมาแตธรรมมณฑล” ธรรมมณฑลนนคอ จตทตงไวตรง คอการปฏบตธรรม คอจตทลกซง คอโพธจต คอทานบรจาค คอสลสงวร คอขนต คอวรยะ คอฌานสมาธ คอปญญา คอเมตตา คอกรณา คอมทตา คออเบกขา คออภนหาร คอวมตต คออปาย คอสงคหวตถ ๔ คอพหสต คอ...............ฯลฯ สทตตะ บตรคฤหบด ครงหนงทานไดจดงานกศลบ าเพญมหาทานบรจาคแกสมณะ พราหมณ นกบวชนอกศาสนา คนยากจน คนวรรณะต า เมอนนทานวมลเกยรตไดมากลาววามหาทานสนนบาตไมควรท าเชนน แตควรท าธรรมทานสนนบาตมากกวา นนคอทานทไมมอดต ไมมอนาคตในกาลเดยว บชาสกการะในสรรพสตวไดทวถง มความตรสรเปนทตง มเมตตา กรณา มทตา อเบกขาในจต ยงทานบารม ขนตบารม ฌานบารม ปญญาบารม สงคหวตถธรรม สรรพกศลธรรม และโพธปกขยธรรมใหเกดขน จงจะชอวาเปนบญเขตอนประเสรฐ



ปรเฉทท ๔ โพธสตววรรค วมลเกยรตนทเทสสตร

เปรยบเทยบกบแนวคดของพทธศำสนำเถรวำท • ธรรมมณฑล เปนศพทเฉพาะในมหายาน หมายความรวมถงธรรมทงหลายในมหายาน ศพทนไมมในเถรวาท เถรวาทจะสอนธรรมแตละหวขอตามกาลทเหมาะสม และมค าอธบายธรรมแตละหวขอ วาคออะไร ปฏบตเพออะไรอยางชดเจน เนนความเปนเหตเปนผล • “ทาน” ในเถรวาทมอามสทาน, อภยทาน, วทยาทาน และธรรมทาน เปนการบ าเพญบารมประเภทหนง สวนในมหายานสอนถงทานทไมมอดต ไมมอนาคต บชาสรรพสตวไดทวถง มการตรสรเปนทตง นนคอเนนเปาหมายคอใหมงพทธภม แตในมหายาน ทาน กเปนหนงในบารมทตองบ าเพญเชนกน

พระพทธเจาจงทรงด ารสใหพระมญชศรโพธสตวไปเยยมไขทานวมลเกยรต ทานกขอรบพระพทธบญชาและเดนทางไปเยยมทานวมลเกยรตพรอมผตดตามมากมาย ทงเหลาเทพ เทวดา ทาวพรหมทงหลาย พระสาวก และพระโพธสตวทงหลาย ทานวมลเกยรตทราบวาพระมญชศรโพธสตวจะมาเยยม กใชฤทธบนกาลใหเคหาสนของตนเปนเคหาสนวางเปลา ปราศจากสงประดบตกแตง บรวารใดๆ พระมญชศรโพธสตว - ถามถงกถามถงอาการปวยไข ทำนวมลเกยรต - เพราะเหตทสรรพสตวเจบปวยทานจงตองเจบปวย ถาหากสรรพสตวพนจากความเจบปวย ความเจบปวยของทานกยอมดบสญไปเอง จงกลาวไดวาเหตแหงอาพาธของพระโพธสตวนน มพระมหากรณาเปนสมฏฐานนนเอง

ปรเฉทท ๕ คลำนปจฉำวรรค




เปรยบเทยบกบแนวคดของพทธศำสนำเถรวำท • เถรวาทไมคอยมการกลาวถงการแสดงฤทธของผ อนนอกเหนอไปจากพระพทธเจาและพระสาวก • เถรวาทเนนสอนถงทกขแหงขนธ ๕ การเจบปวยเปนความทกขจากการมขนธ ๕ แตมหายานแสดงวาการเจบปวยของพระโพธสตว เกดจากการทสรรพสตวยงเจบปวยอย (มองไดในอกมมดวยวา เปนการเปรยบเปรยวาพระโพธสตวจะยงทนทกขอย เพอชวยเหลอสรรพสตวทงปวง)

พระมญชศรโพธสตว - เหตใดเคหาสนของทานจงวางเปลาจากบรวาร ทำนวมลเกยรต - แมแตพระพทธเกษตรแหงพระสมพทธเจาทงหลาย กมสภาพวางเปลาดจกน ความทปราศจากวกลปปะในความวางเปลานนเอง จงเปนสญญตา จกหาสญญตาไดจากทฏฐ ๖๒ จกหาทฏฐ ๖๒ ไดในวมตตภาพแหงพระสมมาสมพทธเจาทงปวง และวมตตภาพแหงพระสมพทธเจาทงปวงกหาไดจากสรรพสตว ดงนนแมหมมารทงหลายกถอวาเปนบรวาร เพราะหมมารทงปวงยนดในการเวยนวายตายเกด พระโพธสตวกยอมไมหวนเกรงในการเวยนวายตายเกดเชนกน





เปรยบเทยบกบแนวคดของพทธศำสนำเถรวำท • เถรวาทไมมเรองของพทธเกษตร • แนวคดของเถรวาทกบมหายานเหมอนกนในเรองความกรณาอนไมมประมาณ และความไมหวาดกลวทจะตองเวยนวายตายเกดของพระโพธสตว

พระมญชศรโพธสตว - ถามถงอาการอาพาธของทานวมลเกยรต วามลกษณะอยางไร ทำนวมลเกยรต - อาการอาพาธนปราศจากลกษณะอนจกพงเหนได เพราะจะวาเกดขนกบกายกมใช เพราะหางไกลจากกายลกษณะ จะเกดขนกบจตกมใช เพราะจตนนเปนดจมายา ไมใชเกดทมหาภตรป ๔ คอ ปฐวมหาภต อาโปมหาภตเตโชมหาภต วาโยมหาภต แตวาอาพาธสมฏฐานแหงปวงสตว ยอมเกดมาจากมหาภตรป ๔ เมอสรรพสตวยงอาพาธอยตราบใด พระโพธสตวกยงตองอาพาธอยตราบนน





เปรยบเทยบกบแนวคดของพทธศำสนำเถรวำท • ในพระสตรนกลาวเปรยบเปรยอาการอาพาธของทานวมลเกยรตในแงปรชญา ไมใชการอาพาธของรางกายหรอจต แตแนวคดของเถรวาทจะสอนอยางตรงไปตรงมา เมอพดถงการเจบปวยกคอชใหเหนถงทกขของกายและจต

พระมญชศรโพธสตว - พระโพธสตวผ ไปเยยมเยยนพระโพธสตวผอาพาธอย พงควรปลอบโยนใหโอวาทอยางไร ทำนวมลเกยรต - พงใหโอวาทถงความอนจจง ทกขง อนตตาแหงสรระแตอยากลาวใหเกดความรงเกยจเออมระอาในสรระ อยากลาวใหเกดความยนดในพระนพพาน แตใหกลาวใหเกดวรยะในการโปรดสรรพสตว เพอยงพระโพธสตวผอาพาธนนใหมธรรมปตเกดขน พระมญชศรโพธสตว – พระโพธสตวผอาพาธอยจกพงฝกฝนอบรมจตใจอยางไร ทำนวมลเกยรต - พงมนสการในใจวาความเจบปวยน ลวนมสมฏฐานปจจยจากวกลปสญญาและอาสวกเลสในอดตชาต โดยความจรงแลวไมมผ ทเจบปวย เพราะสรระเปนเพยงทประชมของมหาภตรป ๔ จงควรละอหงการความยดถอวา “ตวฉน” ละมมงการ ความยดถอวา “ของของฉน” เมอเหนดงนน สรรพอาพาธกยอมไปปราศสน คงมเหลอแตสญญตาพาธ และพงนกถงสรรพสตวทงหลายและยงมหากรณาจตใหบงเกดขน





เปรยบเทยบกบแนวคดของพทธศำสนำเถรวำท • มหายานกสอนเรองของไตรลกษณแหงสรระ แตไมใหเกดความเออมระอาในสรระ และความยนดในพระนพพาน แตมงใหเกดวรยะในการโปรดสรรพสตว ทงนกเนองดวยเปาหมายตองการใหคนตงจตเปนพระโพธสตว ไมใชบรรลนพพาน • มหายานกมการสอนใหละตวฉน ของฉน เชนกน แตเปนไปเพอการสรางมหากรณาจต ไมใชเปนไปเพอความหลดพนดงเชนเถรวาท

ทำนวมลเกยรต - พระโพธสตวแมตงอยในชาต ชรา มรณะ แตกไมไดแปดเปอนดวยมลทนเหลานน แมตงอยในนพพาน แตกไมดบขนธปรนพพาน มความรอบรแทงตลอดในจตเจตสกธรรมแหงมวลสตวชพได แมจกบ าเพญตามฉฬภญญา แตกไมยงอาสวะใหหมดจดสนเชงเลยทเดยว แมจกปฏบตในอปปมญญาจตพรหมวหาร ๔ แตกไมมความปรารถนาทจกไปอบตในพรหมโลก นคอจรยาแหงพระโพธสตว เมอทานวมลเกยรตกลาวจบ เทพบตร ๘๐๐ องคทตดตามพระมญชศรโพธสตวมา กไดตงจตมงตอพระโพธญาณแล





เปรยบเทยบกบแนวคดของพทธศำสนำเถรวำท • แนวคดเกยวกบพระโพธสตวของมหายานและเถรวาทเหมอนกนในเรองทวาพระโพธสตวคอผ ทยงวนเวยนอยในชาต ชรา มรณะ แตไมแปดเปอนดวยมลทนเหลานน เพราะของเกยวอยดวยมหากรณาในการโปรดสตว

พระสำรบตร - เกดมนสการขนวา พระโพธสตวบรษทกบพระมหาสาวกบรษทจ านวนมากขนาดน จกนงดวยอาสนะใดหนอ ทำนวมลเกยรต - ทานมา ณ สถานทนเพอแสวงหาธรรม หรอมาเพอแสวงหาอาสนะ ผแสวงหาธรรมนน ยอมไมละโมบตดใจในสรระหรอชวต ยอมเปนผ ไมแสวงหารป เวทนา สญญา สงขาร วญญาณ.......ฯลฯ....... ยอมไมแสวงหาในการก าหนดรทกข ละสมทยท าใหแจงในนโรธ เจรญในมรรค กเพราะวา ธรรมนนยอมปราศจากปปญจธรรม หากกลาววามตวตนเปนผก าหนดรทกขละสมทย ท าใหแจงในนโรธ เจรญในมรรคไซร ยอมชอวาเปนปปญจธรรมหาชอวาเปนการแสวงหาธรรมไม (เมอกลาวจบ มเทพบตร ๕๐๐ องค บรรลธรรมจกษอนบรสทธ)

ปรเฉทท ๖ อจนไตยวรรค




เปรยบเทยบกบแนวคดของพทธศำสนำเถรวำท • ในฝายเถรวาท พระอรหนตเปนผหมดซงกเลส และมปญญามาก จะไมมเรองราวทพระอรหนตแสดงอาการละโมบโลภมาก และโดนตเตยนจากผ อนดงเชนในพระสตรของมหายาน

ทำนวมลเกยรต – พทธเกษตรใดทมสงหาสนะอนอดมวเศษสมบรณ พระมญชศรโพธสตว - สเมรลกษณะ ของพระสเมรประทปราชาตถาคตพระพทธเจา ผ มพระวรกายสงถง ๘๔,๐๐๐ โยชน สงหาสนะทประทบกสง ๘๔,๐๐๐ โยชน สมบรณดวยสรรพคณาลงการอยางยอดเยยม ทานวมลเกยรตจงบนดาลฤทธ ทลขอประทานสงหบลลงกจากพระสคตเจาพระองคนน มาไวในเคหาสนของทาน โดยเคหาสนของทานกสามารถบรรจสงหบลลงกสง ๘๔,๐๐๐ โยชน จ านวนจ านวน ๓๒,๐๐๐ อนได





เปรยบเทยบกบแนวคดของพทธศำสนำเถรวำท • ในฝายเถรวาทไมมการพดถงพทธเกษตรอนงดงามของพระพทธเจาองคอน และไมมการแสดงอทธฤทธของบคคลอนๆนอกจากพระพทธเจาและพระสาวกบางรปเทานน

พระสำรบตร - เหตใดเคหาสนของทาน รวมถงนครเวสาล จงรองรบอาสนะสงใหญจ านวนมากไดขนาดน ทำนวมลเกยรต - พระพทธเจาทกพระองค และทงพระโพธสตวทงหลาย ตงอยในวมตตธรรมชออจนไตย แมความสงใหญแหงขนเขาพระสเมรกยงอาจสามารถน าเอามาบรรจไวในเมลดพนธผกเมลดหนงไดอยางพอด สามารถยงน าในมหาสมทรทง ๔ ใหเขาไปบรรจอยในขมรโลมาขมหนงได พระมหำกสสป - พระสาวกทงหลายผ ไดสดบธรรมทวารแหงวมตตอนเปนอจนไตยน ยอมมอาจจกเขาใจได เพราะไมไดตงจตมงตอพระอนตตรสมมาสมโพธญาณ (เมอกลาวจบลง กมเทพบตร ๓๒,๐๐๐ องค ตงจตมงตอพระอนตตรสมมาสมโพธญาณ)





เปรยบเทยบกบแนวคดของพทธศำสนำเถรวำท ในมหายานจะแสดงถงอทธฤทธพเศษของเหลาพระโพธสตวอยมากมาย และแสดงใหเหนอยางชดเจนวาพระอรหนตเปนผ มภมปญญาต ากวาพระโพธสตวผบ าเพญบารมอย

พระมญชศรโพธสตว - พระโพธสตว พงเพงพจารณาสรรพสตวโดยประการอยางไร ทำนวมลเกยรต - พงเพงพจารณาสรรพสตวโดยอาการพจารณาแลดซงมายาบรษอนตนนมตขน เปรยบดวยผ มปญญาแลดซงเงาดวงจนทรในทองน า เปรยบดวยการแลดฉายาแหงตนในกระจก.......ฯลฯ....... พระมญชศรโพธสตว - การเพงพจารณาสรรพสตวเปนเมตตาจรยาอยางไร ทำนวมลเกยรต - การเปรยบเทยบนเปนการแสดงภาวะตรงกนขามทงนน เปนเรองทเปนไปไมได นนคอไมสามารถถอเอาความเปนตวตนในสตวในบคคลได และพงด าเนนเมตตาปฏปทาดวยการแสดงสมธรรม คอ ธรรมซงยงกาละทง ๓ ใหเสมอกน.....ฯลฯ..... พงด าเนนเมตตาปฏปทาดวยการยงความสนตสขใหเกดมขนในสรรพสตว คอยงสตวเหลานนใหไดรบสนตรสแหงพระพทธองค

ปรเฉทท ๗ สรรพสตววทรรศนะวรรค




เปรยบเทยบกบแนวคดของพทธศำสนำเถรวำท • มหายานเนนการพจารณาทกสงใหมความเสมอกน เพอใหเกดมหากรณาจตสงสด เถรวาทกสอนใหมความกรณาเชนกน แตเนนใหพจารณาทกสงตามความเปนจรง

เมอนนมเทพธดาองคหนงส าแดงองคใหปรากฏ และไดโปรยทพยบปผาบชา ทพยบปผานไมตดสรระของพระโพธสตวทงหลาย แตกลบตดแนนบนสรระของพระมหาสาวก พระสารบตรพยายามสลดทพยบปผา เทพธดำ - เหตใดทานจงพยายามสลดทพยบปผา พระสำรบตร – เพราะสมณศากยบตรไมสมควรตอการมบปผชาตมาประดบใหผดธรรมวนย เทพธดา - ธรรมดาดอกไมยอมไมมจตมาคดวาชอบธรรมไมชอบธรรม มแตทานทมาเกดวกลปสญญาขนเอง ชอวาเปนผประพฤตไมสมควรแกธรรม พระสำรบตร – เธอมาอยทเคหาสนนนานเทาใดแลว เทพธดำ - เวลานนยอมพนทางแหงบญญตโวหาร ค าพดและตวอกษรยอมเปนลกษณะแหงวมตต เพราะวาในวมตตนนยอมไมมภายใน ภายนอก หรอทามกลาง อกษรกไมอยในภายในภายนอกหรอทามกลาง





เปรยบเทยบกบแนวคดของพทธศำสนำเถรวำท • เถรวาทเนนสอนใหประพฤตตนอยในวนยอนควร เพราะพระพทธเจาทรงบญญตวนยแตละขอมาดวยเหตอนสมควร แตมหายานมงสอนในแนวปรชญา ซงบางครงกใหละวางขอวนย • มหายานแสดงค าสอนสวนมากในแงของปรชญา เชนการบอกเวลากบอกวาค าพดอยเหนอบญญตแหงโวหาร ทกสงเปนวมตต เถรวาทเนนเรองของเหตและผล มทไปทมาของค าสอนแตละเรองอยางชดเจน

พระสำรบตร - เธอปรารถนายานใดในยานทง ๓ เทพธดำ - หากตองแสดงธรรมโปรดบคคลผ มนสยเหมาะแกสาวกยาน กจะส าแดงตนเปนพระสาวก ถาจะตองแสดงปฏจจสมปบาทธรรมโปรดสตว กจะส าแดงตนเปนพระปจเจกโพธ และถาตองอาศยมหากรณาในการโปรดสรรพสตว กจะส าแดงตนเปนพระโพธสตวในมหายาน พระสำรบตร - เหตใดจงไมเปลยนสภาวะความเปนหญงเสย เทพธดำ - แทจรงแลวสภาวะความเปนหญงหรอชายไมมจรง เชนเดยวกบธรรมทงหลายทมไดตงอยก าหนดแนนอน ณ ทใดทหนง เชนเดยวกบการบรรลพระอนตตรสมมาสมโพธญาณ กยอมไมอยในฐานะทเปนไปได เพราะวาพระอนตตรสมมาสมโพธญาณนน เปนธรรมปราศจากทตง เหตฉะนนแลจงไมมผจกบรรล กลาวคอมไดมความยดถอวามสภาวะอนจกพงบรรลเมอปราศจากความยดถอ จงชอวาไดส าเรจพระโพธญาณโดยแทจรง





เปรยบเทยบกบแนวคดของพทธศำสนำเถรวำท • เถรวาทไมมเรอง ยาน ๓ (สาวกยาน, อรหนตยาน, โพธสตวยาน) มเพยงเปาหมายแหงการพนทกข • ในเถรวาทผ ทตงจตมงสงใด กจะแนวแนแสดงตนในรปแบบนนเพยงแบบเดยว ไมมการแสดงตนเปนทงพระสาวก, พระปจเจกโพธ และพระโพธสตวในบคคลคนเดยว • มหายานแสดงวาภาวะแหงความเปนหญงหรอชายไมมจรง แตในเถรวาท ความเปนหญงหรอชาย เปนสภาวะหนง ซงมเหตในการเปนเชนนนๆ

พระมญชศรโพธสตว - โพธสตวจกพงบรรลเขาถงพระพทธภมโดยประการใด ทำนวมลเกยรต - พระโพธสตวจกพงบรรลเขาถงพระพทธภมเมอสามารถด าเนนปฏปทาอนตรงกนขามกบปฏปทาเพอบรรลพระพทธภม นนคอสามารถบ าเพญโพธจรยา ในทามกลางปญจานนตรยภม (นรก) ได สามารถบงเกดในอบายภมได ทำนวมลเกยรต - ธรรมอะไรหนอ ชอวาตถาคตพชะ พระมญชศรโพธสตว - พระตถาคตพชะนคอสรรกายน คออวชชา ภวตณหา คอโลภะ โทสะ โมหะ คอวปลาส ๔ และนวรณ ๕ คอสฬายตนะ ๖ วญญาณธาต ๗ มจฉตตะ ๘ สรปความวามจฉาทฐ ๖๒ กบปวงกเลสลวนเปนพระพทธพชะไดทงสน นนคอกเลสในสรรพสตวทงหลายนนเอง เปนเหตใหมผตงความปรารถนาเปนพระพทธเจา เพอเปลองทกขภยใหแกสรรพสตว

ปรเฉทท ๘ พทธภมวรรค




เปรยบเทยบกบแนวคดของพทธศำสนำเถรวำท • มหายานสอนวาจะบรรลพทธภมเมอด าเนนปฏปทาอนตรงกนขามกบปฏปทาเพอบรรลพระพทธภม (คาดวาเปนแนวปรชญาแสดงถงการไมยดถออะไร) แตเถรวาทสอนแนวทางการบ าเพญบารมเพอการบรรลพทธภม หากท าตรงขาม กยอมไดรบผลลพธตรงขาม • หากมองในมมของเถรวาท ค าวา “กเลสในสรรพสตวทงหลายนนเอง เปนเหตใหมผตงความปรารถนาเปนพระพทธเจา” กมสวนทเขากนกบเถรวาทสวนหนง แตในภาพรวมแลวมอกหลายปจจยทท าใหบคคลหนงตงความปรารถนาจะเปนพระพทธเจา

พระสพพตถทสมำนกำย - วงศาคณาญาต และบรวารของทานเปนใคร ยวดยานพาหนะของทานอยทไหน ทำนวมลเกยรต - พระโพธสตวมปรชญาเปนมารดา มอปายะเปนบดา อนพระผน าทางพนทกขแกส าสตว มปตในพระธรรมมาเปนคเคยง มจตทเปยมดวยเมตตากรณาเปนบตรสาว เอาความซอสตยสจรตใจเปนบตรชาย มสญญาตาเปนเรอนอาศย เอาสรรพสตวเปนศษย มโพธปกขยธรรมเปนกลยาณมตร มอภญญา ๕ เปนชางมาทไปไดเรว มมหายานธรรมเปนยวดยาน ทานยงกลาววาทานบชาพระพทธเจาทงหลายโดยมไดเกดวกลปสญญาวาพระพทธเจาทงหลายกบตนเองแตกตางกน สามารถส าแดงตนเปนประการตางๆอยางไมแบงแยก เพอการโปรดสรรพสตวใหตงจตมงมนตอพระโพธญาณ





เปรยบเทยบกบแนวคดของพทธศำสนำเถรวำท • จากสวนนแสดงใหเหนชดเจนวามหายานเนนค าสอนในแงปรชญา จากทกลาววา มหายานมปรชญาเปนมารดา แตเถรวาทจะแยกออกมาจากปรชญา เพราะน าเสนอในเรองทเปนสจจะ และมเหตมผลรองรบชดเจน • ในพระสตรนไดแสดงเรองการบชาพระพทธเจาทงหลายโดยมไดเกดวกลปสญญาวาพระพทธเจาทงหลายกบตนเองแตกตางกน แตฝายเถรวาทจะบชาพระพทธเจาเพราะพระองคบรสทธจากกเลส มปญญา กรณาสงสด ตางกบบคคลทวไป

ทำนวมลเกยรต - พระโพธสตวจกเขาไปสอไทวตธรรมทวาร คอประตแหงความไมเปนคอยางไร (พระโพธสตวทงหลายใหความเหนตางๆมากมาย ยกเปนตวอยางดงน) พระธรรมอศวรโพธสตว - “ความเกดและความดบ ชอวาเปนธรรมคแตเนอแทสงทงปวงปราศจากความเกดขน เมอเปนดงน จงไมมอะไรดบไป ผใดไดลถงอนตปาทธรรมกษานตดงกลาว จงชอวาเขาสอไทวตธรรมทวาร” พระศรหตถโพธสตว - “จตพระโพธสตว จตพระอรหนตสาวก ชอวาเปนธรรมค ผ ใดพจารณาเหนภาวะแหงจตวาเปนสญญตา เปนมายา ปราศจากแกนสาร เนอแทไมมอะไร ทเปนจตพระโพธสตวฤาจตพระอรหนตสาวก จงชอวาเขาสอไทวตธรรมทวาร” พระปสสโพธสตว - “กศล อกศล ชอวาเปนธรรมค ผ ใดไมเกดความรสกยดถอกอเกดกศลฤาอกศล รแจงเหนจรง เขาถงอปปณหตธรรม จงชอวาเขาสอไทวตธรรมทวาร”

ปรเฉทท ๙ อไทวตธรรมทวำรวรรค


พระสงหรำชำโพธสตว - “บาป บญ ชอวาเปนธรรมค ผ ใดรแจงเนอแทภาวะแหงบาปมไดผดแปลกจากบญเลย ใชวชรปญญาเขาไปตดความตดแนนในลกษณะแบงแยกเสยได ไมมผถกผกพนฤาไมมผหลดพน จงเขาสอไทวตธรรมทวาร” พระคณครรภโพธสตว - “ผบรรลกบธรรมทบรรล ชอวาเปนธรรมค ผ ใดรแจงวา เนอแทปราศจากผบรรลกบธรรมทบรรล เมอเปนเชนนกยอมไมมสงอนพงยดถอฤาสงอนพงละใด ๆ เมอไมมการยดและไมมการละ จงชอวาเขาสอไทวตธรรมทวาร” พระมญชศรโพธสตว - “ในธรรมทงหลาย เมอปราศจากค าพด ปราศจากโวหาร ปราศจากการแสดง ปราศจากความคดรค านง พนจากการปจฉาวสชนา นนคอการเขาสอไทวตธรรมทวาร” ทำนวมลเกยรต - (นงเงยบ ไมเอยวาจาใดๆ เปนการแสดงความเหน) เพอแสดงวาเมอปราศจากอกขรโวหารวจนบญญตใดๆ จงนบวาเปนการเขาเขาสอไทวตธรรมทวารวถโดยแทจรง





เปรยบเทยบกบแนวคดของพทธศำสนำเถรวำท • มหายานเนนสอนวาทกสงเสมอกน สงทเปนคกนเชนกศลและอกศล จตพระอรหนตและจตพระโพธสตว ลวนเปนคกน แทจรงแลวทกอยางเสมอกน แตเถรวาทสอนความแตกตางของสงทเปนคกน จะละทงคเชนละทงกศลและอกศลกตอเมอบรรลถงนพพาน แตระหวางทางแหงการบ าเพญบารม กตองเลอกฝายกศล และละอกศล

พระสำรบตร - วตกวาเวลานเปนใกลเพลแลว บรรดาพระโพธสตวทงหลายจะแสวงอาหารบรโภคได ณ ทใด ทำนวมลเกยรต - เหตใดทานจงมาจ านงหวงตอการขบฉนในการสดบพระสทธรรมน และนมนตใหทานรอสกครและจะน าภตตาหารอนไมเคยมมากอนมาถวาย และเขาฌานสมาบต บนดาลใหชนทงหลายไดเหนพหสคนธพทธเกษตร มพระพทธเจาพระนามวา พระสคนโธปจตตถาคต ทกสงในโลกธาตนลวนมกลนหอมอบอวล และเนรมตพระโพธสตวผ มฤทธมากขนมา สงใหนรมตพระโพธสตวไปทลขอทพยสทธาโภชนจากพระสคนโธปจตตถาคต เพอน าไปใหบคคลผ ยนดในหนธรรมไดบรโภคอาหารนแลว บงเกดจตปณธานมงตอพระโพธญาณ

ปรเฉทท ๑๐ สคนโธปจตพทธวรรค




เปรยบเทยบกบแนวคดของพทธศำสนำเถรวำท • มหายานมการน าเสนอถงอาการของผ มกเลสของพระอรหนต แตเถรวาทจะแสดงถงอาการหมดกเลสของพระอรหนต • มหายานมการน าเสนอในเชงวาไมควรยนดในหนธรรม (ซงคอการมงหวงนพพาน) แตเถรวาทมเปาหมายสงสดกคอนพพานนนเอง (แสดงใหเหนความแตกตางของเปาหมายอยางชดเจน) อยางไรกตามทางเถรวาทไมมทาทขดแยงตอผ ทมจตมงเปนพระโพธสตว

พระโพธสตวนรมตไดเหาะไปทลขอทพยสทธาโภชนจากพระสคนโธปจตตถาคต เมอนนพระโพธสตว ๙ ลานองคในทแหงนนกปรารถนาจะไปเยยมเยอนดนแดนสหโลกธาต เพอเขาเฝาพระศากยมนพทธะและเยยมทานวมลเกยรต พระสคนโธปจตตถาคตทรงอนญาตและทรงมพทธบรรหารใหพระโพธสตวทงหลายรวมกลนหอมในสรรกายอยาใหขจรเฟองฟ ง เพราะจะเปนเหตใหสรรพสตวในสหโลกธาตบงเกดฉนทราคะตอกลนนนได และเตอนมใหดแคลนตอพระโพธสตวเหลานนวามสรระดอยกวา เพราะการจะแสดงพระสทธรรมโปรดปรานบรรดาผ ยนดตอหนธรรม พระพทธเจายอมจะไมส าแดงพทธเกษตรของพระองคใหใหบรสทธหมดจดวเศษ





เปรยบเทยบกบแนวคดของพทธศำสนำเถรวำท • เถรวาทไมมการกลาวถงรายละเอยดของพระพทธเจาในโลกอน แตมหายานมการกลาวถงพระพทธเจาและพทธเกษตรอนๆแทรกไวในค าสอน • มหายานเชอวาโลกธาตนไมบรสทธผดผองเพราะพระพทธเจาดลบนดาลใหเปนเชนนน เพอโปรดสตวผยนดในหนธรรม แตเถรวาทเชอวาโลกเปนไปโดยธรรมชาต ความละเอยดบรสทธจะตางกนไปในแตละภพภม เชน นรก โลก และ สวรรค

เมอนนนรมตพระโพธสตวพรอมดวยพระโพธสตว ๙ ลานองคกเหาะมาถงสหโลกธาตพรอมดวยทพยโภชนกลนหอมอบอวล ทำนวมลเกยรต - (กลาวกบพระสาวก) อยาไดขบฉนดวยจตทมภมขดคนจ ากด (จตทตงอยในภมพระอรหนตสาวก ซงในทศนะของฝายมหายานเหนวายงแคบ) มฉะนนแลวจะไมสามารถยอยอาหารนไดเลย พระสำวก - อาหารเพยงเทานจะเพยงพอไดอยางไร ทำนวมลเกยรต - อยาไดท าคณธรรมเพยงเลกนอย ปญญาเพยงเลกนอยของภมพระสาวกมาหยงประมาณพระคณาภนหารของพระตถาคตเจาเลย แมน าในมหาสมทรทง ๔ จะเหอดแหงไป ทพยวสทธาหารนกจะไมหมดไป





เปรยบเทยบกบแนวคดของพทธศำสนำเถรวำท • พระสตรนแสดงชดเจนถงมมมองของมหายานตอพระอรหนต วามความคบแคบ ดอยปญญา ในเถรวาทพระอรหนตคอบคคลผควรบชา หมดกเลส และมปญญารแจงเหนจรง

ทำนวมลเกยรต - พระสคนโธปจตตถาคตเจาทรงแสดงพระธรรมบรรยายอยางไร พระโพธสตวแหงพหสคนธเกษตร - พระองคมไดอาศยอกขรโวหารบญญตใดๆ มาแสดงพระสทธรรม แตทรงอาศยสรรพสคนธชาตเปนปจจย ชกน าใหเหลาเทพและมนษยตงอยในศล พระโพธสตวแหงพหสคนธเกษตร – พระศากยมนตถาคตเจาทรงแสดงพระธรรมบรรยายอยางไร ทำนวมลเกยรต - สรรพสตวในโลกธาตแหงน มนสยหยาบกระดางยากแกการอบรมสงสอน พระศากยมนพระพทธเจา จงตองตรสแสดงธรรมอนกลาแขง เพอฝกขมสตวเหลานนใหราบคาบ เชนเรองนรยคต ดรจฉานคต เปรตคต ทจรต ๓ และผลแหงทจรต ๓ ศลและผลแหงการทศล มจฉาปฏปทา และสมมาปฏปทา เปนตน พระโพธสตวในโลกธาตน แมบ าเพญหตานหตจรยาตอสตวทงหลายเพยงชาตเดยวกยงประเสรฐกวาพระโพธสตวทบ าเพญโพธจรยาในโลกธาตอนหลายรอยหลายพนกลป เพราะไดบ าเพญบารมมาก





เปรยบเทยบกบแนวคดของพทธศำสนำเถรวำท • มหายานน าเสนอวาพระพทธเจาทรงจ าเปนตองสอนธรรมอนกลาแขงใหมนษยในโลกน เพราะมนษยในโลกธาตนเปนผ มนสยหยาบกระดาง แตในเถรวาทเชอวาธรรมะทพระพทธเจาทรงสอนคอสจธรรมอนเปนอกาลโก ไมจ ากดกาล สถานท เปนจรงในทกกาล ทกสถานท

ทานวมลเกยรตไดน ามหาชนทงหลาย มพระมญชศรโพธสตว พระโพธสตวจากโลกธาตอน เทพพรหมทงหลาย รวมถงพระสาวกพรอมดวยสงหาสนบลลงกทงหมด ประดษฐานบนฝาหตถขวาของทาน แลวไปเฝาพระตถาคตเจา พระพทธเจำ - สารบตรคดเหนอยางไรเมอไดเหนอภนหารของทานวมลเกยรต พระสำรบตร - สงเหลานเปนอจนไตย สดทความคดของทานจะหยงทราบไปถงได พระอำนนท - กลนหอมอนอบอวลนเปนกลนอะไร พระพทธเจำ - กลนสรระของพระโพธสตว พระสำรบตร - สรระของตวทานกมกลนสคนธชาตตดมา เพราะทานไดฉนทพยโภชนททานวมลเกยรตน ามาให (ไมใชค าวาถวาย)

ปรเฉทท ๑๑ โพธสตวจรยำวรรค




เปรยบเทยบกบแนวคดของพทธศำสนำเถรวำท • มหายานมการแสดงถงอทธฤทธของพระโพธสตวอยเนองๆ แตไมมการอธบายถงเหตแหงอทธฤทธนน ในเถรวาทเมอมการกลาวถงการใชฤทธของพระสาวกรปใด จะมการน าเสนอโยงไปถงเหตแหงการไดมาซงฤทธนน เชน บ าเพญเพยรมาอยางไร จงไดทพยจกษ เปนตน

พระอำนนท - สคนธชาตจะตงอยนานเพยงใด ทำนวมลเกยรต - จนกวาอาหารนจะยอยไปหมด โอชะแหงอาหารนจะด ารงอยจนถงเมอพระสาวกรปนนบรรลภมธรรมในขนสงขนจากเดม กลาวคออานภาพแหงโอสถนนจะด ารงอยตราบเทาทพษโรคยงเหลอมอยในสรระนนเอง พระอำนนท - อศจรรยใจวาทพยสคนธาหารน สามารถท าหนาทบ าเพญพทธกรณยกจไดอยางดยง พระพทธเจำ - พทธเกษตรแตละแหง กไดใชสงตางๆกนท าหนาทบ าเพญพทธกรณยกจ เชนอาศยรงสโยภาสแหงพระพทธเจา อาศยหมพระโพธสตว อาศยบรษนรมต อาศยตนพระศรมหาโพธพฤกษ เปนตน





เปรยบเทยบกบแนวคดของพทธศำสนำเถรวำท • มหายานมการกลาวถงสงตางๆทบ าเพญพทธกรณยกจ แตในเถรวาทพระพทธเจาเปนผทรงด าเนนพทธกจของพระองคเอง โดยมเหลาเอตทคคะดานตางๆคอยถวายงานรบใช

พระพทธเจำ - หากจะอธบายความหมายแหงสมมาสมพทธะ และ ตถาคตะ แลว แมพระอานนทผเปนเอตทคคะทางพหสต จะมอายยนเปนกลปๆ กยงไมสามารถฟงไดจบสน พระอำนนท - ไมอาจส าคญตนเองวา เปนบคคลผ เปนพหสตอกแลว พระพทธเจำ - พระอานนทถอไดวาเปนพหสตในหมพระสาวก ไมใชในหมพระโพธสตว เพราะปญญาแหงพระโพธสตวนน มากลนจนประมาณมได





เปรยบเทยบกบแนวคดของพทธศำสนำเถรวำท • มหายานน าเสนอวาพระอานนทกยงมปญญาดอยกวาพระโพธสตวทงหลาย แตเถรวาทยกยองใหพระอานนทเปนเอตทคคะดานพหสตร

พระพทธเจำ - ทานมความปรารถนาจะยลตถาคตไดดวยธรรมประการใด ทำนวมลเกยรต - พจารณาดพระสมมาสมพทธเจาเหมอนการพจารญาดตตตวลกษณะในสรรกายของตนเอง เพราะสภาวธรรมแหงพระตถาคตเจานน ปราศจากการมาในอดต การไปในอนาคต และปราศจากการตงอย จงยอมไมพจารณาเหนพระองคในรปสภาวะใดๆ พระสำรบตร - ทานมาจากโลกธาตแดนใด จงมาปฏสนธ ณ โลกธาตน ทำนวมลเกยรต - ธรรมอนพระสารบตรบรรลส าเรจนน ยอมพนจากจตปฏสนธ มสภาพดจมายา “จต” และ “ปฏสนธ” กลวนเปนธรรมมายามาหลอกลวงเชนกน โพธสตวยงตองจตแตกมไดยงกศลธรรมใหจตไปดวย ยงตองปฎสนธ แตกมไดยงอกศลธรรมใหบงเกดเจรญขนมาตาม พระสำรบตร - กลาวเทดทนชนชมทานวมลเกยรต และคณคาของพระสตรนวามคณอนนต

ปรเฉทท ๑๒ อกโษภยะพทธเกษตรทรรศนะวรรค


ปรเฉทท ๑๒ อกโษภยะพทธเกษตรทรรศนะวรรค


เปรยบเทยบกบแนวคดของพทธศำสนำเถรวำท • มหายานเปรยบเปรยการพจารณาดพระพทธเจาใหพจารณาโดยพนสภาวะทงหลาย แตเถรวาทบชาพระพทธเจารวมถงพระสรระของพระพทธเจาวางดงามดวยมหาปรสลกษณะ ๓๒

ในอดตสมยหนงพระโอรสพระนามวาจนทรฉตรไดคดขนมาวาจะมสกการบชาใดทยงกวาสกการบชาทท าอยโดยปกตหรอไม บดนนไดมเทพองคหนงมาตอบพระโอรสวา กำรสกกำรบชำดวยธรรมปฏบต ประเสรฐยงกวำสกกำรบชำใดๆ พระโอรสจงทลถามพระไภษชยราชาตถาคตวาอะไรคอธรรมปฏบตบชา พระพทธเจาทรงตอบวาธรรมปฏบตบชา เปนธรรมอนประณตละเอยดบรสทธ ประกอบดวยธารณมทระ ม ๔ อยาง คอ ๑. ธรรมธำรณ ไดแกการสดบจ าทรงพระสทธรรมไมหลงลม ๒. อรรถธำรณ ไดแกการทรงเอาไวในอรรถรสแหงพระสทธรรม. ๓. มนตรธำรณ ไดแกอาศยอ านาจสมาธจตปรงแตงมนต อนประกอบดวยอานภาพขน. ๔. กษำนตธำรณ ไดแกความทสามารถอดทนตงมนอยในตตตวธรรมโดยไมบงเกดความเบอหนาย

ปรเฉทท ๑๓ ธรรมปฏบตบชำวรรค


ปรเฉทท ๑๓ ธรรมปฏบตบชำวรรค


เปรยบเทยบกบแนวคดของพทธศำสนำเถรวำท • ในเถรวาทกยกยองวาการปฏบตบชาเปนการสกการะทสงทสด แตความหมายของการปฏบตบชาในเถรวาทกบมหายานแตกตางกน ในเถรวาท การปฏบต คอการภาวนา พฒนากายและจตของตนใหบรสทธละเอยดขน กเลสเบาบางลง ปญญามากขนจนสนอวชชาเขาถงนพพาน แตการปฏบตในมหายานเนนการสาธยาย ทองจ า และสบทอดพระสตร

พระพทธเจำ - ทรงมอบหมายพระศรอารยเมตไตรยโพธสตววา เมอถงกาลทพระองคเสดจดบขนธปรนพพานแลวใหทานประกาศซงธรรม อยาใหขาดถงวบตเปนอนขาด ใหรกษาพระสตรนไว ทรงเทศนเตอนถงโทษ ๒ ประการ ซงจะท าใหพระโพธสตวรตตญญผ มศรทธาเขาใจในธรรมอนสขมคมภรภาพท าลายตนเองไดนนคอ การดหมน ไมวากลาวอบรมสงสอนพระนวกโพธสตว และการยดถอในวกลปปลกษณะ พระศรอรยเมตไตร - จกเวนจากโทษดงทกลาวมาแลวจกเปนผธ ารงรกษาพระอนตตรสมมาสมโพธธรรม สบทอดพระสตรแหงมหายานนใหแกกลบตรกลธดาตอไป พระพทธเจำ - ทรงใหนามพระสตรนวา วมลเกยรตนทเทสสตร หรอ อจนไตยวมตตธรรมทวารสตร

ปรเฉทท ๑๔ ธรรมทำยำทวรรค


ปรเฉทท ๑๔ ธรรมทำยำทวรรค


เปรยบเทยบกบแนวคดของพทธศำสนำเถรวำท • เถรวาทไมมเรองการทพระพทธเจาทรงมอบหมายพระสตรใหแกพระโพธสตวทจะตรสรเปนองคตอไป เพราะถอวาพระธรรมเปนสจธรรมทมอยแลว พระโพธสตวแตละองคจะเปนผ คนพบและสบทอดสงสอนเองเมอถงกาลททานตรสร

วมลเกยรตนทเทสสตร วมลเกยรตนทเทสสตร เปรยบเทยบกบเถรวำท

มพทธเกษตรอนบรสทธ โลกและจกรวำลคอธรรมชำต

สอนใหไมเพลดเพลนในกำย แตกไมเออมระอำ สอนใหเหนทกขในกำย เพอกำรละวำง

พระอรหนตยงมกเลส มปญญำนอย พระอรหนตคอผหมดกเลส มปญญำมำก

เนนกำรเหนทกสงเสมอกน เชน บญ-บำป เหนควำมแตกตำงของบญ-บำป

พระพทธสรระบรสทธ ไมมอำกำรอำพำธ พระพทธสรระกอยภำยใตกฎแหงไตรลกษณ

ทำนสงสดคอทำนทมควำมตรสรเปนทตง ทำนสงสดคอธรรมทำน

มกำรแสดงฤทธของพระโพธสตวมำกมำย สวนมำกเปนกำรแสดงฤทธของพระพทธเจำและพระสำวก

โลกธำตนตองสอนธรรมอนกลำแขงเพรำะคนนสยหยำบ ธรรมมะเปนสจจธรรมอนไมจ ำกดกำล

พจำรณำพระพทธเจำไมตำงจำกมองตนเอง บชำพระพทธเจำเหนอตนเอง

กำรปฏบตบชำคอกำรจ ำ ทอง และสบทอดพระสตร กำรปฏบตบชำคอกำรภำวนำพฒนำตนเอง

ไมยอมรบเปำหมำยกำรมงสนพพำน หนยำน คบแคบ เปำหมำยคอนพพำน แตไมขดแยงผมจตมงพทธภม

สรปเนอหำ

• ฉตรสมำลย กบลสงห แปลจำกภำษำองกฤษ • รจนำขนหลงจำกม ปรชญำปำรมตำสตร • พระสตรนยกยองผหญง แสดงใหเหนถงสมยทคณะสงฆตองพงพำอำศยรำชนกล รำชน และภรรยำขนนำงในต ำแหนงสง บรเวณทนำจะเปนไดมำกทสดคออนเดยใต • ตวเอกของเรองเปนพระเทวชำวพทธ ในสมยพทธกำล พระรำชบดำและพระมำรดำ คอพระเจำประเสนจตแหงแควนโกศล และพระนำงมลลกำ ทงสองพระองคเปนบคคลในประวตศำสตรรวมสมยกบพระพทธองค • ทงน พระนำมศรมำลำและยโศมตร ไมปรำกฏในฝำยบำล โดยสรปอำจกลำวไดวำพระสตรนมพนฐำนจำกกงประวตศำสตร และกงจนตนำกำร

ควำมเปนมำ

ศรมำลำเทวสตร

๑. ในลงกำรวตำรสตร เรยกวำ “ศรมำลงเทว อธกฤตยะ” (เรองรำวเกยวกบพระนำงศรมำลำเทว)

๒. ในมหำยำนสตรำลงกำร เรยกวำ "ศรมำลำสตร“ ๓. ในรตนโคตรวภำค เรยกวำ "อำรยศรมำลำสตร“ ๔. ในศกษำสมจจย ของศำนตเทวะเรยกวำ “ศรมำลำสงหนำทสตร”

ชอพระสตร


(สรรเสรญพระบำรมอนไพศำลของพระตถำคตเจำ) พระนางศรมาลาฯ มความโสมนสเลอมใสในพระพทธเจาและขออญเชญพระพทธองคเสดจมาโปรด เมอพระพทธเจาเสดจมา พระนางไดทรงสรรเสรญพระกาย พระญาณ และพทธภาวะของพระองคอนปราศจากความเสอม และทรงขอพรจากพระองคเพอน าทางใหพระนางไดปฏบตเพอการตรสร พระพทธเจาทรงประทานพร

ปรเฉทท ๑ ขจดควำมสงสยทงปวง




เปรยบเทยบกบแนวคดของพทธศำสนำเถรวำท • ในเถรวาทไมคอยมเรองการขอพร และการประทานพรจากพระพทธเจา จะเนน

เรองการท าเหตใหตรง เพอใหไดผลทตองการ

(มหำทศปณธำน) พระพทธเจาทรงมพทธพยากรณวา พระนางจะไดตรสรในอนาคตกาลอก ๒๐,๐๐๐ กป เมอนนพระนางศรมาลาฯ ไดทรงตงมหาทศปณธานวา ๑. จกไมยอมใหเกดความคดใดอนเปนการละเมดศล ๒. จกไมยอมใหเกดความคดใดอนเปนการไมเคารพตอครผสอน ๓. จกไมยอมใหมความโกรธ ความมงรายแกสรรพสตว ๔. จกไมมความรษยาในความเจรญรงเรอง และในบารมของผ อน ๕. จกไมมความมกได แมจะไดอาหารจากการบณฑบาตเพยงเลกนอยกตามท ๖. จกไมสะสมสมบตเพอตวขาฯ เอง แตจะใชจายเพออนเคราะหคนยากไร และอนาถา ๗. จกใชปจจย ๔ แหงการเปนพทธมามกะ เพอประโยชนแกสรรพสตว ๘. เมอไดประสบกบสรรพสตว ผอยในความล าบาก จกชวยใหเขาพนจากทกขภยเหลานน ๙. จกไมวางเฉยเมอไดเหนผประกอบมจฉาชพ จกท าลายสงทควรท าลาย ๑๐. จกไมมวนลมพระธรรมอนประเสรฐ บคคลลมพระธรรมอนประเสรฐได เขายอมลมมหายาน

ปรเฉทท ๑ ขจดควำมสงสยทงปวง ศรมำลำเทวสตร



เปรยบเทยบกบแนวคดของพทธศำสนำเถรวำท • เถรวาทกมการตงจตอธษฐานเชนกน พระพทธเจาเมอยงเปนพระโพธสตวกมการ

ตงจตอธษฐานในการบ าเพญบารมตางๆ

(ควำมปรำรถนำ ๓ ประกำร) ตอมาพระนางศรมาลาฯ ทรงตงความปรารถนา ๓ ประการ ณ เบองพระพกตรพระพทธเจาวา ๑. ดวยกศลบารมแหงการท าประโยชนใหแกสรรพสตวอนประมาณมได ขอใหไดเขาใจในธรรม

อนประเสรฐทกๆชาตไป ๒. เมอมความเขาใจในพระธรรมอนประเสรฐแลว ขอใหไดสอนธรรมะแกสรรพสตวโดยไมรเหนด

เหนอย ๓. ในขณะทสอนพระธรรมอนประเสรฐโดยไมค านงถงกาย พลงชวต หรอทรพยสมบต ขอใหได

ปกปองเชดชพระธรรมอนประเสรฐ พระพทธเจากไดตรสวาความปรารถนาอนมากมายของพระโพธสตวทงหลาย ลวนรวมกนอยในความปรารถนา ๓ ประการน

ปรเฉทท ๒ ตดสนเหต




เปรยบเทยบกบแนวคดของพทธศำสนำเถรวำท • ในเถรวาท เหตแหงการเกดปญญา คอการบ าเพญภาวนา ไมใชการท าประโยชน

ใหสรรพสตวอน ตองท าเหตใหตรงจงจะเกดปญญา • ในเถรวาทเมอท าเหตถกตรงแลว ผลยอมเกดขนโดยหลกเลยงไมได แตหากไมท า

เหตกไมสามารถไปขอผลจากใครได

(กำรนอมรบพระธรรมอนประเสรฐ) พระนางศรมาลาฯ ไดกลาวสรรเสรญถงความยงใหญอนประมาณไมไดของการนอมรบพระธรรมอนประเสรฐวามความส าคญยงกวาภาระของโลก (ทตองแบกรบมหาสมทร ตนหญา พมไม ตนไม พชพนธธญญาหาร และสรรพสตวทงปวง) เสยอก เพราะการนอมรบพระธรรมอนประเสรฐตองแบกภาระทง ๔ คอ ๑. ตองชวยเหลอสรรพสตวผ ไมรในพระธรรม ใหหนมาสการปฏบตธรรม ๒. ตองชกน าสรรพสตวเขาสสาวกยาน ๓. ตองชกน าสรรพสตวเขาสปจเจกพทธยาน ๔. ตองชกน าสรรพสตวเขาสมหายาน การนอมรบพระธรรมอนประเสรฐเปนสงเดยวกนกบ ผ นอมรบพระธรรมอนประเสรฐ เปนสงเดยวกนกบบารม เพราะผ นอมรบพระธรรมอนประเสรฐ เปนผถงพรอมในบารมทงปวง





เปรยบเทยบกบแนวคดของพทธศำสนำเถรวำท • ค าวา “นอมรบพระธรรมอนประเสรฐ” เปนศพทเฉพาะของมหายาน ไมมในเถร

วาท เถรวาทมแตเรองของการบ าเพญบารม ซงจะมรายละเอยดแตกตางกนในการบ าเพญบารมของผ ทมงหวงนพพาน กบผ ทมงหวงการตรสร

(เอกยำน) พระนางศรมาลาฯ กราบทลวามหายานคอ หลกธรรมอนประเสรฐ เพราะสาวกยาน ปจเจกยาน โลกยธรรมและโลกตระธรรมลวนรวมอยในมหายาน เมอบคคลนอมรบหลกธรรมอนประเสรฐแหงมหายาน เขายอมนอมรบยานทงหลายแหงสาวกยานและปจเจกพทธยาน รวมทงโลกยธรรมและโลกตระธรรมดวย พระอรหนตและพระปจเจกพทธะดบขนธโดยเขาใจวาการเกดของพวกเขาไดสนสดลงแลว ดวยความเขาใจเชนน จงดบขนธทงทยงมอาสวะ และยงมปจจยแหงการเกดทยงขดไมหมดโดยแท เปนการ “เขาถงโดยยงมอาสวะตกคาง” และ “ยงมใชความหมายสดทาย”

ปรเฉทท ๓ ท ำควำมกระจำงกบควำมหมำยสดทำย




เปรยบเทยบกบแนวคดของพทธศำสนำเถรวำท • มหายานน าเสนอวาพระอรหนตและพระปจเจกพทธะดบขนธโดยเขาใจวาการเกดของพวกเขาไดสนสดลงแลว จงดบขนธทงทยงมอาสวะ และยงตองกลบมาเกดอก แตในเถรวาท พระอรหนตและพระปจเจกพทธะ คอผบรรลถงนพพาน หมดกเลส รแจงเหนจรง และไมกลบมาเกดอก

(พระอรยสจอนประมำณมได) พระอรหนตและพระปจเจกพทธะมความรเพยงดานเดยวในการท าความเขาใจในอรยสจ ๔ คอเขาใจในอรยสจประการแรก ซงขจดเสยซงอาสวะสถต แตไมไดเขาถงอรยสจประการทสอง เพอขจดอาสวะอนๆ พระสาวกหรอพระปจเจกพทธะยงมกศลจ ากด อรยสจมใชสจจะของพระสาวกและพระปจเจกพทธะแตเปนสจจะของพระพทธเจา (ตถำคตครรภ) ค าสอนอนละเอยดของอรยสจนอธบายถงตถาคตครรภ อนเปนอาณาจกรของพระตถาคตเจา มใชอาณาจกรของพระสาวกหรอพระปจเจกพทธะ (ธรรมกำยและควำมหมำยแหงสญญตำ) ธรรมกายแหงพระตถาคตน เมอยงไมเปนอสระจากอาสวะเรยกวา ตถาคตครรภ ความรในสญญตาแหงตถาคตครรภนนม ๒ ชนด คอ ตถาคตครรภเปนสญจากกเลสทงปวง และตถาคตครรภมไดเปนสญจากธรรมะแหงพทธะอนเปดเผย





เปรยบเทยบกบแนวคดของพทธศำสนำเถรวำท • มหายานสอนวาพระอรหนตและพระปจเจกพทธะยงไมเขาใจในอรยสจ ๔ อยาง

แทจรง แตเถรวาทสอนวาพระอรหนตและพระปจเจกพทธะคอผ มปญญารแจงเหนจรงในอรยสจ ๔

• ตถาคตครรภ (อาณาจกรของพระตถาคตเจา) เปนศพทเฉพาะในมหายาน ไมมในเถรวาท

(เอกสจ) สจจะ ๓ ประการในอรยสจ ๔ นบเปนอนจจงเพราะมสงขารลกษณะ สงทมสงขารลกษณะยอมเปนอนจจง เปนมายาและไมจรง นนคอ ทกข สมทย และมรรค มสจจะเดยวทเปนนจจงคอ นโรธ เพราะตดขาดจากสงขารลกษณะจงมความจรงเปนนจจง และเปนสรณะ (เอกสรณะ) นโรธอยเหนอการสมผสของพระสาวก พระปจเจกพทธะและสรรพสตวทงหลาย เมอสรรพสตวมศรทธาในพระตถาคตสรรพสตวเหลานนมทศนะทถกตอง คอเหนวาธรรมกายของพระตถาคตมความสมบรณในความเปนนจจง มความสมบรณในอตตา (ควำมบรสทธภำยในแหงจต) ความบรสทธภายในแหงตถาคตครรภแปดเปอนดวยกเลสอยในขอบขายของพระตถาคต เพราะวญญาณบรสทธ และวญญาณทไมบรสทธ ตางเปนเพยงชวขณะ ไมแปดเปอนดวยกเลส เปนเรองทยากแกการเขาใจ มเพยงพระผ มพระภาคเจาเทานนททรงมพระเนตรและพระปญญาหยงร

ปรเฉทท ๓ ท ำควำมกระจำงกบควำมหมำยสดทำย ศรมำลำเทวสตร



เปรยบเทยบกบแนวคดของพทธศำสนำเถรวำท • มหายานกลาววาอรยสจ ๔ เปนความจรงเพยงประการเดยวคอ นโรธ นอกนน

เปนมายา สวนเถรวาทสอนวาอรยสจ ๔ เปนความจรงอนประเสรฐ ทง ๔ ประการ

• มหายานเชอวาพระพทธสรระมความสมบรณในความเปนนจจง มความสมบรณในอตตา เถรวาทสอนวาพระพทธสรระกอยภายใตกฏไตรลกษณ

(พทธบตรแหงพระตถำคตเจำ) พระพทธเจำ - สาวกผตงมนอยในศรทธา มความรในขอบขายแหงธรรมะภาพตวแทนของประสาทสมผสในจต ภาพการเจรญของกรรม ภาพการหลบของพระอรหนต ภาพความปตและและความสขในฌานของผ ทควบคมจตดแลว ภาพอทธฤทธของพระอรยะ ผ เหนภาพทง ๕ นแลว ยอมเปนสาวกผ มศรทธาตงมนอยในมหายานมรรค พระนำงศรมำลำฯ - ทลขอพรใหสามารถโนมนาวใจผ ทเหนผดได (พระพทธเจาประทานพร) พระพทธเจำ - มพทธด ารสใหทาวสกกะเทวราช และพระอานนท รกษาพระสตรนไว และใหนามพระสตรนวา ศรมำลำเทวสหนำทสตร

ปรเฉทท ๔ กำรเขำสเอกยำนมรรค


ปรเฉทท ๔ กำรเขำสเอกยำนมรรค


เปรยบเทยบกบแนวคดของพทธศำสนำเถรวำท • ในพระสตรมหายานมการน าเสนอวาพระพทธเจาเทดทนมหายานมรรค ซงในเถร

วาทไมมการกลาวถง (เพราะมหายานเกดขนหลงจากพทธปรนพพาน)

สรปเนอหำ ศรมำลำเทวสตร ศรมำลำเทวสตร เปรยบเทยบกบเถรวำท

พทธสรระไมมกำรเสอม พทธสรระอยภำยใตกฎไตรลกษณ

มกำรทลขอพรจำกพระพทธเจำ ตองท ำเหตเพอใหไดผล

สำวกยำน ปจเจกยำน รวมอยในมหำยำน ไมมกำรแยกยำนตำงๆ

พระสำวก พระปจเจกยงไมเขำใจอรยสจ พระสำวก พระปจเจกเขำใจแจงในอรยสจ

พระสำวก พระปจเจกยงไมเขำถงนโรธ พระสำวก พระปจเจกยงเขำถงนโรธ

อรยสจจรงประกำรเดยว อรยสจเปนควำมจรงแท ๔ ประกำร

ศพทเฉพำะ ควำมหมำย

กำรนอมรบพระธรรมอนประเสรฐ ภำระในกำรชวยเหลอสรรพสตว

ตถำคตครรภ อณำจกรของพระตถำคตเจำ

๑. ควรวำงใจเปนกลำง ศกษำอยำงไมมอคต ๒. ท ำควำมเขำใจในเปำหมำยของพทธศำสนำมหำยำน เพอใหเขำใจถงทมำและ

เหตผลของแตละค ำสอน ๓. ค ำสอนสวนมำกของพทธศำสนำมหำยำนเปนแนวปรชญำ จงตองพจำรณำให

ลกซงและรอบคอบ เพรำะบำงครงอำจเปนกำรเปรยบเปรยอปมำอปไมย ไมไดสอนตรงตำมอกษร

๔. เมอศกษำแลวพจำรณำเลอกสวนทมประโยชนเกอหนนกบเปำหมำยของตนเองมำใช เชนค ำสอนเรองใหสรำงมหำกรณำจตใหเกดในตน

๕. ค ำสอนทแยงกบเปำหมำยของตน พงควรศกษำและละไวดวยควำมเขำใจวำ เปนค ำสอนทเปนไปเพอเปำหมำยแหงกำรสรำงพระโพธสตวนนเอง

แนวคดในกำรศกษำพทธศำสนำมหำยำน

๑. ประวตพระไตรปฎกฉบบจนพำกย (โดย อ.เสถยร โพธนนทะ) ๒. พระพทธศำสนำมหำยำน (โดย อภชย โพธประสทธศำสต) ๓. ควำมเขำใจในเรองมหำยำน (โดย ส. ศวรกษ) ๔. วมลเกยรตนทเทสสตร (โดย อ. เสถยร โพธนนทะ) ๕. ศรมำลำเทวสหนำทสตร (โดย ฉตรสมำลย กบลสงห) ๖. http://www.tairomdham.net ๗. http://www.crs.mahidol.ac.th

บรรณำนกรม

ขอขอบพระคณในการตดตามชม หวงวาการน าเสนอครงน จะท าใหทานไดรจก

และเขาใจแนวค าสอนของพระพทธศาสนามหายานมากขน และเกดประโยชนแกการศกษาพระพทธศาสนาของทกทานตอไป

และ ขออนโมทนาสาธในบญทกประการของ

ทกทาน ขอใหเจรญรมเยนในธรรม ตลอดกาล

เทอญ สาธ .....

结束 The End

พระอธการสทน อตตทโป (เตจะสา) นางสาวอญชล จตรานน

Documents

ศึกษาพระสูตรสำคัญของมหายาน