สาเหตุ�ที่ประชาชนไม่�น�ยม่ดื่�ม่น��าประปาของ กปภ .

ม่ากเที่�าที่ควร และแนวที่างแก"ไข

สถานที่ : กปภ.สาขาบ้"านโป&ง และ กปภ.สาขาสม่�ที่รสงคราม่

หน�วยงานที่รายงานผลการศึ)กษา : กองว�เคราะห+ว�จั-ยธุ�รก�จั ฝ่&ายพั-ฒนาธุ�รก�จัช�วงเวลาที่ส�ารวจัข"อม่2ล : 21 29– พัฤศึจั�กายน 2550

ว�ธุการศึ)กษา : เช�งปร�ม่าณ (Quantitative) โดื่ยการส-ม่ภาษณ+ผ2"ใช"น��า กปภ . จั�านวน 260 ราย ( ป.สม่�ที่รสงคราม่ 130 ราย , ป.บ้"านโป&ง 130 ราย )

: เช�งค�ณภาพั (Qualitative) โดื่ยการส-ม่ภาษณ+ผ2"จั-ดื่การประปา ห-วหน"างาน ผล�ตุ ห-วหน"างานบ้ร�การ และผ2"ใช"น��า

สาเหตุ�ที่ดื่�ม่

1. ราคาถ2ก/ประหย-ดื่ค�าใช"จั�าย จั�านวน 8 8 .5 2 %

พับ้ว�ากล��ม่ตุ-วอย�างที่ดื่�ม่น��าประปาดื่�ม่ไดื่" จั�านวน 61 คน (จัากกล��ม่ตุ-วอย�างที่-�งหม่ดื่ 2

60 คน) ให"เหตุ�ผลที่ดื่�ม่น��าประปาดื่�ม่ไดื่"ดื่-งน� (เรยงจัากเหตุ�ผลที่ให"ม่ากที่ส�ดื่ไปน"อยที่ส�ดื่)

2. สะดื่วก บ้ร�การถ)งบ้"าน (น��าประปาส�งถ)งบ้"าน) จั�านวน 8197 % 4 . ดื่�ม่แล"วไม่�ม่ป6ญหา จั�านวน 7541. % 5. น��าประปาสะอาดื่ปราศึจัากเช��อโรค ไม่�ม่อ-นตุราย จั�านวน 6 2 .3 0 % 6. ที่ราบ้ข�าวสารเกยวก-บ้โครงการน� จั�านวน 3279% 7. เจั"าหน"าที่ของร-ฐจั2งใจัให"ดื่�ม่ จั�านวน 1967. % 8. ตุ"องการช�วยลดื่ม่ลภาวะจัากขวดื่พัลาสตุ�ก จั�านวน 1311. %

3. น��าม่รสชาตุ�ปกตุ� จั�านวน 7869. %

1

สาเหตุ�ที่ไม่�ดื่�ม่

1. ค�ดื่ว�าน��าไม่�ไดื่"ม่าตุรฐาน/ ควรปร-บ้ปร�งค�ณภาพัก�อน จั�านวน

พับ้ว�ากล��ม่ตุ-วอย�างที่ดื่�ม่น��าประปาดื่�ม่ไดื่" จั�านวน 199 คน (จัากกล��ม่ตุ-วอย�างที่-�งหม่ดื่

260 คน) ให"เหตุ�ผลที่ดื่�ม่น��าประปาดื่�ม่ไดื่"ดื่-งน� (เรยงจัากเหตุ�ผลที่ให"ม่ากที่ส�ดื่ไปน"อยที่ส�ดื่)

2. ไม่�ค�อยม่-นใจัในความ่สะอาดื่ของน��าหร�อแหล�งน��าที่น�า ม่าผล�ตุน��าประปา จั�านวน 3. ตุนเองม่-นใจัม่าเคยดื่�ม่น��าจัากก9อกม่าก�อน

จั�านวน 7688. % 4. กปภ . ย-งให"ข"อม่2ลไม่�เตุ:ม่ที่/ข"อม่2ลไม่�ช-ดื่เจัน จั�านวน 7638. % 5. น��าม่สจั�านวน 6. ดื่�ม่น��าดื่�ม่บ้รรจั�ขวดื่/ม่-นใจัในน��าดื่�ม่บ้รรจั�ขวดื่ม่ากกว�า จั�านวน 4824. %

(ขาดื่การประชาส-ม่พั-นธุ+โครงการ)

2

84.92%8241. %

39.20%

สาเหตุ�ที่ไม่�ดื่�ม่ (ตุ�อ)

7. ม่ที่-ศึนคตุ�/ความ่ร2"ส)กที่ไม่�ดื่ก-บ้การดื่�ม่น��าประปา จั�านวน 2864. % 8. ที่บ้"านม่เคร�องกรองน��า จั�านวน 2563. % 9. เป;นเร�องส�ที่ธุ�ส�วนบ้�คคล จั�านวน 1658. % 10. การดื่�ม่น��าประปาอาจัที่�าให"เพั�อนบ้"านม่องว�าม่ฐานะที่างการเง�นไม่�ดื่ จั�านวน 804. % 11. น��าม่รสชาตุ�ไม่�ดื่ จั�านวน 12. น��าม่กล�นคลอรน จั�านวน 1708. % 13. น��าม่ตุะกอนข��นขาว จั�านวน 1375. %

3

50.75%

ควรขยายพั��นที่โครงการน��าประปาดื่�ม่ไดื่"หร�อไม่�

กล��ม่ตุ-วอย�างส�วนใหญ� ( จัากจั�านวนที่-�งส��น 260 คน ) ค�อ ร"อยละ 9423.ตุ"องการให"ขยายพั��นที่โครงการน��าประปาดื่�ม่ไดื่" ในขณะที่ ร"อยละ 5 .7 7 ตุอบ้ว�าไม่�แน�ใจั

4

ความ่เห:นเกยวก-บ้ความ่ไหลแรงของน��าประปา

กล��ม่ตุ-วอย�างส�วนใหญ� ค�อ ร"อยละ 7923. กล�าวว�าน��าประปาไหลแรงดื่ ใน

ขณะที่ ร"อยละ 1654. กล�าวว�าน��าไหลแรงพัอใช" และ ร"อยละ 423. เห:นว�าควรปร-บ้ปร�ง

5

ความ่เห:นเกยวก-บ้ความ่ไหลตุ�อเน�องของน��าประปา

กล��ม่ตุ-วอย�างส�วนใหญ� ค�อ ร"อยละ 7230. กล�าวว�าน��าประปาไหลตุ�อเน�องดื่ ในขณะที่ ร"อยละ 2154. กล�าวว�าน��าไหลตุ�อเน�องพัอใช" และ ร"อยละ 615.เห:นว�าควรปร-บ้ปร�ง

6

ว�เคราะห+ผลการศึ)กษา ในป< 2550

ส-ม่ภาษณ+ นายไพัศึาล ม่าล-ยเล:ก ผจัก.ป.บ้"านโป&ง และนางร��งนภา หอม่สก�ล ผจัก.ไพัศึาล เช�อว�า ม่ล2กค"าของ ป.บ้"านโป&ง ดื่�ม่น��าประปาของ กปภ . ไม่�ตุ�ากว�า 40% ของผ2"ใช"น��าที่-�งหม่ดื่ นางร��งนภา เช�อว�าม่ล2กค"าของ ป.สม่�ที่รสงคราม่ ไม่�ตุ�ากว�า 20% ที่ดื่�ม่น��าประปาดื่�ม่ไดื่" 7

ว�เคราะห+ผลการศึ)กษา (ตุ�อ)

ป.บ้"านโป&ง ม่ผ2"ใช"น��าประม่าณ 9,000 ราย โดื่ยเร�ม่ดื่�าเน�นก�จัการประปา เม่�อป< 2499 ใช"น��าจัากแม่�น��ากลองเป;นแหล�งน��าดื่�บ้ ป.สม่�ที่รสงคราม่ ม่ผ2"ใช"น��าจั�านวน 19, 270 ราย ประกาศึเป;นพั��นที่น��าประปาดื่�ม่ไดื่"ที่-วที่-�งเขตุจั�าหน�ายน��าเหม่�อนก-บ้ ป.บ้"านโป&ง

8

ว�เคราะห+ผลการศึ)กษา (ตุ�อ)

เหตุ�ผลที่ดื่�ม่

1. ราคาถ2ก ( ถ2กกว�าน��าขวดื่ประม่าณ 1,000 เที่�า ) 2. ประหย-ดื่3. สะดื่วก4. ที่ราบ้จัากการประชาส-ม่พั-นธุ+

9

ว�เคราะห+ผลการศึ)กษา (ตุ�อ)

เหตุ�ผลที่ไม่�ดื่�ม่ 1. ค�ดื่ว�าไม่�ไดื่"ม่าตุรฐาน

2. ไม่�ม่-นใจั3. ขาดื่การประชาส-ม่พั-นธุ+4. รสชาตุ�ไม่�ดื่ ส2"น��าจัากขวดื่ไม่�ไดื่"5. ม่ตุะกอนข��นขาว6. ม่ที่-ศึนคตุ� หร�อความ่ร2"ส)ก7. ม่กล�นคลอรน

10

ว�เคราะห+ผลการศึ)กษา (ตุ�อ)

ที่-ศึนคตุ�ในการขยายพั��นที่โครงการ กล��ม่ตุ-วอย�างประม่าณ 94% กล�าวว�า

กปภ. ควรขยายพั��นที่โครงการน��าประปาดื่�ม่ไดื่"ให"กว"างม่ากข)�น

11

ว�เคราะห+ผลการศึ)กษา (ตุ�อ)

ความ่ไหลแรงของน��าประปา กล��ม่ตุ-วอย�างประม่าณ 79% เห:นว�าน��า

ประปาดื่�ม่ไหลแรงดื่

12

ว�เคราะห+ผลการศึ)กษา (ตุ�อ)

ความ่ไหลตุ�อเน�องของน��าประปา กล��ม่ตุ-วอย�างประม่าณ 72% เห:นว�าน��าประปาไหลตุ�อเน�องดื่ ขณะที่ประม่าณ 22% เห:นว�าน��าประปาไหลตุ�อเน�องพัอใช"เที่�าน-�น ที่เหล�ออกประม่าณ 6% เห:นว�าควรปร-บ้ปร�งการไหลตุ�อเน�องของน��า

13

ข"อเสนอ

1. ที่�าประชาส-ม่พั-นธุ+อย�างตุ�อเน�อง 2. ที่�าแบ้บ้ประชาส-ม่พั-นธุ+3. สร"างความ่ม่-นใจั4. ปร-บ้ปร�งส กล�น รส5. แจักน��าฟรในงานการก�ศึลตุ�างๆ งานส-ม่ม่นาที่เป;นประโยชน+ตุ�อส-งคม่

14

สร�ป ข"อร"องเรยนของล2กค"า กปภ . ไตุรม่าส 153/

ดื่"านการร"องเรยน คร-�ง % 1. การบ้ร�การ 798 43.892. ที่�อแตุก 2 ลงม่า 535 29.43

ค�ดื่เที่ยบ้เป;นจั�านวนผ2"ใช"น��า

ของ กปภ.

3. ที่�อแตุก > 2 ข)�นไป 261 14.364. ค�ณภาพัน��า 130 7.15 214,000 ราย5. ร"องเรยน / ร"องที่�กข+อ�นๆ 72 3.966. บ้�คลากร 16 0.887. ไม่�เกยวก-บ้ กปภ. 6 0.33

1,818 100

1,313,700 ราย

15

ที่ม่าของข"อม่2ล : กองประเม่�นผลการดื่�าเน�นงาน

ตุารางแสดื่งค�าเฉลยความ่พั)งพัอใจัของผ2"ใช"บ้ร�การตุ�อค�ณภาพัน��าประปา ของส�าน-กงานประปา ป< 2552

ความ่พั)งพัอใจัตุ�อประส�ที่ธุ�ภาพัในกระบ้วนการ

ให"บ้ร�การพัอใจัม่าก

ที่ส�ดื่ค�ณภาพัของน��า

ประปา 364 ความ่ใสของน��า ประปา

ความ่พั)ง พัอใจัพัอใจั

ม่าก

(9.5 )

ปานกลาง

พัอใจัน"อย

พัอใจัน"อยที่ส�ดื่

S.D.

กล�นของน��าประปา (นอกจัากกล�น

คลอรน)

314 (8 .2)

1 ,67

0(43 .4 )

204 (5 .3 )

35 (0.9 )

52 (1 .4 )46 (1.2)71

(1.8 )

44 (1.1 )

รสชาตุ�ของน��า ประปา

สของน��าประปา

น��าไหลแรง

น��าไหลสม่�าเสม่อ ( 24 ช-วโม่ง)

113 (2 .9 )101 (2.6 )133 (3.5 )150 (3.9 )

หน�วย : จั�านวน (ร"อยละ )

1 ,57

3(40.9 )

199(5.2)

3.55 0.78

3.48 0.76

0.67 3.40 3.43

0.70

3.46 0.72

3.44 0.76

1 ,48

0(38.4 )1 ,57

6(40.9 )1 ,76

6(45.9 )1 ,87

0(48.6 )1 ,82

9(47.5 )

1 ,81

7(47.2)1 ,95

1(50.7 )1 ,71

1(44.4 )1 ,54

5(40.1 )1 ,52

6(39.6 )

170 (4.4 )220 (5.7 )256 (6.6 )274 (7.1 )

40 (1.0 )

x

16

ว�จั-ยโดื่ย : คณะน�เที่ศึศึาสตุร+ จั�ฬาลงกรณ+ม่หาว�ที่ยาล-ย

สาเหตุ�ส�าค-ญและแนวที่างแก"ไขสารเจั�อปนในน��า (อ�นที่รย+ + อน�นที่รย+)

Solids

(ม่ม่.) SP (ถพั.)

ที่�าให"เก�ดื่ สจัร�ง

Total Solids

Palatable Water(น��าสะอาดื่ + อร�อย)

ผลผล�ตุที่ไดื่"

Tap Water

หร�อClear Water

(น��าสะอาดื่)

น��าใส�ตุ��ม่ที่��งไว"

(ม่ส กล�น ความ่ข��น)

17

กระบ้วนการ

Process

SS (Suspended Solids)

10-3 2.65 ตุกเอง , Centrifuge สารห"อยแขวน

(ม่เฉพัาะสปรากฎ)

Dissolved Solids

1.0 10-6 ไม่�ตุก แตุ�ก�าจั-ดื่ไดื่"โดื่ยการ ดื่2ดื่ซั-บ้ (Adsorbtion)เช�น สารดื่2ดื่ซั-บ้ (Activated Carbon)

สารละลาย

Colloid 1.002 สารส"ม่ + ป2นขาวสารกรอง (Filter) เช�น ที่ราย , แอนที่ราไซัดื่+

สาร แขวนลอย

10-6 10-3

ที่�าให"เก�ดื่ ความ่ข��น

Laboratory : Chemical Coagulation of Water (Jar Test for Coagulation)

Sample

Color

Turbidity

FTU Raw Water

Beaker 1

Beaker 2

Beaker 5

Beaker 6

Alum solution(1 ml =

10mg.alum) -

2 ml = 20 mg4 ml = 40 mg

10 ml = 100 mg12 ml = 120 mg

7.50

pH

Alkalinity

(mg/l CaCO3)

Acidity(mg/l

CaCO3)

Carbon-dioxide(mg/l

CO2) 7.26 6.81

6.34

6.17

92

2.4

1.4

1.8

3.1

126

62

54

36

28

13

7

9

20

25

11.446.16 7.92

17.6022.00

50

4

3

4

5

Lime

(mg)

flocc

Index

Beaker 3

Beaker 4

6 ml = 60 mg8 ml = 80 mg

6.63 6.52

1.7

1.7

44

38

12

15

10.5613.20

0 0

Pin Point

18

กร9าฟ 1 Alum Dosage & Color - Turbidity

0

1

2

3

4

5

6

20 40 60 80 100 120 Alum Dose (mg/l)

Color

& Turbid

ity (u

nit)

Color

Turbidity

OptimumDose

Breaker NO.1 2 3 4 5 6

ส

ความ่ข��น

19

กร9าฟ 2 Alum Dosage VS Alkalinity , Acidity , pH

Al2 (SO4)3+ 6H2O 2Al (OH)3+ 6H++ 3SO=

4CO2 + H2O H2CO3 HCO-

3 + H+

Alum Dosage (mg/l)20 40 60 80100120

ก�อนเตุ�ม่ Alum

Alkalinity & Acidity

10203040

506070

80

90100

0

123456

7

pH

Alkalinity

Acidity

การลดื่ประจั�ลบ้เพั�อเก�ดื่ FloccAl2 (SO4)3 . 18H2O 2Al+3 + 3SO4

-2

+ H2O

2Al+3 + 3H2O 2[ Al (OH)3 ]+

(ตุะกอนเล:ก)

ปฏิ�กร�ยา

Al (OH)3+

+ Colloid Al (OH)3 Colloid (กลายเป;นตุะกอนใหญ�)

Al+3 + Colloid Al Colloid

(ลดื่ประจั�ลบ้)

Optimum Doseหม่ายเหตุ� โดื่ยที่-วไป Alkalinity ที่เหม่าะ

สม่ = 100mg/l as CuCO3

pH ที่เหม่าะสม่ 70. – 7 .5

pH เหม่าะสม่( Alkalinity เหม่าะสม่ )

Al(OH)3

( Alkalinity ตุ�าลง ) pH ตุ�าลง

AlO2- + H+ + H2O

กรดื่ ดื่�าง( Alkalinity ส2งข)�น )

pH ส2งข)�น

Al+3 + OH-

20

ถ"าไม่�ม่ป2นขาว ปฎ�กร�ยาจัะเป;นดื่-งน�Al2 (SO4)3 . 18H2O + 3 Ca (HCO3)2 2Al

(OH3) + 3CaSO4

+ 6CO2 + 18H2O( pH เหม่าะสม่ )

( ป2นขาว )Al2(SO4)3+ 3Ca (OH)2 3CaSO

4 + 2Al (OH)3

( flocc )

ข"อสร�ป แนวที่างแก"ไขป6ญหา

1. ที่�า JarTest คร-�งที่ 1 โดื่ยใช"สารส"ม่เพั�อให"ไดื่" Optimum Dose จัากน-�นจั)งที่�า JarTest คร-�งที่ 2 โดื่ยใช" Lime เพั�อเพั�ม่ Alkalinity , Optimum pH จัากน-�นจั)งที่�า JarTest คร-�งที่ 3 เพั�อหา Optimum Dose ของสารส"ม่อกคร-�ง

2. ขณะเก�ดื่ Optimum Dose ในที่างที่ฤษฎ

สารส"ม่ 1mg/l จัะที่�าลายความ่เป;นดื่�างไดื่" 0.5mg/l แตุ�ถ"าจัะให"ความ่เป;นดื่�างคงที่ ตุ"องเตุ�ม่ป2นขาว

039mg/l หร�อ Optimum pH (7.0-7.5) ล-กษณะของตุะกอนจัะไดื่"ขนาดื่ Pin Point

3. ผล�ตุน��าประปาโดื่ยใช"สารส"ม่และป2นขาวตุาม่ผล JarTest และไดื่"ตุะกอน Pin Point

ที่ถ-งตุกตุะกอน 4. เม่�อตุะกอนในถ-งตุกตุะกอนเตุ:ม่หล�ม่ตุะกอน ก:

ตุ"องหม่-นระบ้ายตุะกอน 21

ข"อสร�ป แนวที่างแก"ไขป6ญหา (ตุ�อ)

5. หม่-นปร-บ้ Stroke ที่ตุ-ว Rotameter ถ"า Rotameter เสยก:ตุ"องใช"ว�ธุค�านวณปร�ม่าณ

สารส"ม่ และป2นขาวจัากผล JarTest ที่จัะใช"ในแตุ�ละว-นของการผล�ตุน��า และก�าหนดื่

อ-ตุราการจั�ายสารเคม่ ที่-�งสารส"ม่และป2นขาวตุาม่ค�าเฉลยที่จัะจั�ายในแตุ�ละว-น เที่ยบ้ก-บ้

อ-ตุราการส2บ้น��าดื่�บ้ เพั�อจั�ายให"หม่ดื่ตุาม่ที่ค�านวณไว" 6. โดื่ยที่-วไป Alkalinity ที่เหม่าะสม่ประม่าณ

100mg/ as CaCO3

ปร�ม่าณสารส"ม่ ประม่าณ 50 mg/l ที่-�งน�ข)�นอย2�ก-บ้ผลการที่�า JarTest เป;นส�าค-ญ

22