18
รรรรรรรรรรร

ระบบขับถ่าย

Embed Size (px)

DESCRIPTION

ระบบขับถ่าย. - PowerPoint PPT Presentation

Citation preview

ระบบขั�บถ่�าย

สิ่��งมี�ชี�วิ�ตต�องสิ่ามีารถ่ร�กษาดุ�ลยภาพขัองร�างกายไวิ�ให้�ไดุ�  การขั�บถ่�ายเป็"นกระบวินการสิ่$าคั�ญอย�างห้น'�งที่��จะชี�วิยร�กษาดุ�ลยภาพขัองร�างกายเพราะภายในเซลล+ขัองสิ่��งมี�ชี�วิ�ตมี�ป็ฏิ�ก�ร�ยาที่างเคัมี�ต�างๆ  เก�ดุขั'.นมีากมีาย   ที่$าให้�เก�ดุผล�ตภ�ณฑ์+ห้ลายชีน�ดุที่�.งที่��เป็"นป็ระโยชีน+ต�อเซลล+  และบางชีน�ดุไมี�ต�องการ จ$าเป็"นต�องก$าจ�ดุออก  ห้ร4อมี�ฉะน�.นก6เป็ล��ยนเป็"นสิ่ารที่��เป็"นอ�นตรายน�อยลงแล�วิก$าจ�ดุออกจากร�างกายภายห้ล�ง  สิ่ารที่��ร�างกายจ$าเป็"นต�องก$าจ�ดุออกเห้ล�าน�.เร�ยกวิ�า  ขัองเสิ่�ย

สิ่��งมี�ชี�วิ�ตเซลล+เดุ�ยวิสิ่�วินให้ญ�จะอาศั�ยอย8�ในสิ่ภาพแวิดุล�อมีที่��เป็"นน$.าห้ร4อมี�น$.าเป็"นสิ่�วินป็ระกอบอย8�มีาก   ขัองเสิ่�ยที่��เก�ดุจากเมีแที่บอล�ซ'มีจะสิ่ามีารถ่แพร�ผ�านเย4�อห้��มีเซลล+ออกสิ่8�สิ่��งแวิดุล�อมี นอกจากน�.สิ่ภาพแวิดุล�อมีที่��เป็"นแห้ล�งน$.าจ4ดุจะสิ่ภาพเป็"นไฮไพที่น�ก   เมี4�อเป็ร�ยบเที่�ยบก�บคัวิามีเขั�มีขัองสิ่ารภายในสิ่��งมี�ชี�วิ�ตเซลล+เดุ�ยวิ   น$.าจากสิ่��งแวิดุล�อมีจะแพร�เขั�าสิ่8�เซลล+มีากกวิ�าแพร�ออกจากเซลล+  สิ่��งมี�ชี�วิ�ตเซลล+เดุ�ยวิ เชี�น พารามี�เซ�ยมี และอะมี�บา จะมี�ออร+แกเนลล+ เร�ยกวิ�า คัอนแที่ร6กไที่ล+แวิคั�วิโอลชี�วิยร�กษาสิ่มีดุ�ลขัองน$.าและแร�ธาต�ในเซลล+โดุยการขั�บน$.าที่��มีากเก�นไป็ขัองเสิ่�ยบางสิ่�วินก6จะถ่8กออกป็นมีาก�บน$.า

การขั�บถ่�ายขัองสิ่��งมี�ชี�วิ�ตเซลล+เดุ�ยวิ

การขั�บถ่�ายขัองสิ่�ตวิ+ ฟองน$.าและไฮดุรา   ถ่'งแมี�จะเป็"นสิ่��งมี�ชี�วิ�ตห้ลายเซลล+ก6ตามีแต�เซลล+ที่�กเซลล+สิ่ามีารถ่สิ่�มีผ�สิ่ก�บน$.าไดุ�โดุยตรง   ขัองเสิ่�ยพวิกแอมีโมีเน�ยจ'งถ่8กขั�บออกโดุยการแพร�เขั�าสิ่8�สิ่��งแวิดุล�อมี

 ห้นอนต�วิแบน  ที่��อาศั�ยอย8�ในน$.า เชี�น พลานาเร�ยมี� เฟลมีเซลล+(flame cell) ที่$าห้น�าที่��ก$าจ�ดุขัองเสิ่�ย   ซ'�งกระจายอย8�ที่�.งสิ่องขั�างตลอดุคัวิามียาวิขัองสิ่$าต�วิและการเชี4�อมีต�อก�บชี�องขั�บถ่�ายที่��ผน�งล$าต�วิที่างผ�งห้น�งไดุ�อ�กดุ�วิย

  ไสิ่�เดุ4อนดุ�น  เป็"นสิ่�ตวิ+ที่��มี�ล$าต�วิเป็"นป็ล�อง มี�อวิ�ยวิะขั�บถ่�ายขัองเสิ่�ยเร�ยกวิ�า เนฟร�เดุ�ยมี (nephridiun) ป็ล�องละ 1 คั8� เป็"นที่�อขัดุไป็มีา   มี�ป็ลายเป็=ดุสิ่องขั�างป็ลายขั�างห้น'�งอย8�ในชี�องขัองล$าต�วิมี�ล�กษณะเห้มี4อนป็ากแตร เร�ยกวิ�า เนโฟรสิ่โตน (nephrostome) ที่$าห้น�าที่��ร�บขัองเห้ลวิจากชี�องขัองล$าต�วิ สิ่�วิยป็ลายอ�กดุ�านห้น'�งเป็"นชี�องเป็=ดุออกสิ่8�ภายนอกที่างผ�วิห้น�ง   เนฟร�เดุ�ยมีจะที่$าห้น�าที่��ขั�ยถ่�ายขัองเสิ่�ยพวิกแอมีโมีเน�ย และย8เร�ย   สิ่�วินน$.าและแร�ธาต�บางชีน�ดุมี�ป็ระโยชีน+จะถ่8กดุ8ดุกล�บโดุยผน�งที่�อขัองเนฟร�เดุ�ยมีเขั�าสิ่8�กระแสิ่เล4อดุ เนฟร�เดุ�ยมีจ'งที่$าห้น�าที่��ที่�.งกรองและดุ8ดุสิ่ารกล�บ   ซ'�งล�กษณะการที่$างานขัองเนฟร�เดุ�ยมีคัล�ายคัล'งก�บห้น�วิยไตขัองสิ่�ตวิ+ที่��มี�กระดุ8กสิ่�นห้ล�งบางป็ระเภที่

 แมีลง  มี�อวิ�ยวิะขั�บถ่�ายเร�ยกวิ�า ที่�อมี�ลพ�เก�ยน (Malpinghian tubule) ป็ระกอบดุ�วิยที่�อเล6กๆ จ$านวินมีาก   ที่�อเห้ล�าน�.มี�ล�กษณะคัล�ายถ่�งย4�นออกมีาจากที่างเดุ�นอาห้ารตรงบร�เวิณรอยต�อขัองที่างเดุ�นอาห้ารสิ่�วินกลางก�บสิ่�วินที่�าย   ป็ลายขัองที่�อมี�ลพ�เก�ยนจะลอยเป็"นอ�สิ่ระอย8�ในขัองเห้ลวิภายในชี�องขัองล$าต�วิ    ในขัองเห้ลวิจะมี�ขัองเสิ่�ยน$.าและสิ่ารต�างๆ   ซ'�งจะถ่8กล$าเล�ยงเขั�าสิ่8�ที่�อมี�ลพ�เก�ยนไป็ย�งที่างเดุ�นอาห้ารโดุยจะมี�การดุ8ดุสิ่ารที่��มี�ป็ระโยชีน+กล�บเขั�าสิ่8�ระบบห้มี�นเวิ�ยนเล4อดุ   สิ่�วินขัองเสิ่�ยพวิกสิ่ารป็ระกอบไนโตรเจนจะเป็ล��ยนเป็"นผล'กกรดุย8กร�กขั�บออกมีาพร�อมีกากอาห้าร

สิ่�ตวิ+ที่��มี�กระดุ8กสิ่�นห้ล�งมี� ไต (kidney) เป็"นอวิ�ยวิะขั�บถ่�ายที่$าห้น�าที่��ที่�.งจ$าก�ดุขัองเสิ่�ยและร�กษาสิ่มีดุ�ลขัองน$.าและแร�ธาต�   โดุยที่$างานรวิมีก�บระบบห้มี�นเวิ�ยนเล4อดุ

 นกและสิ่�ตวิ+เล4.อยคัลาน มี�การขั�บถ่�ายขัองเสิ่�ยที่��มี�ไนโตรเจนเป็"นองคั+ป็ระกอบในร8ป็กรดุย8ร�ก   ซ'�งใชี�น$.าในการก$าจ�ดุน�อยมีากสิ่�ตวิ+มี�กระดุ8กสิ่�นห้ล�งชีน�ดุอ4�นๆ สิ่�วินให้ญ�รวิมีที่�.งสิ่�ตวิ+เล�.ยงล8กดุ�วิยนมีจะมี�การจ$าก�ดุขัองเสิ่�ยในร8ป็ขัองย8เร�ย   การขั�บถ่�ายขัองเสิ่�ยป็ระเภที่สิ่ารป็ระกอบไนโตรเจนขัองสิ่�ตวิ+ที่��กล�าวิมีาแล�วิ สิ่ามีารถ่สิ่ร�ป็ไดุ�ดุ�งน�.   

ระบบขั�บถ่�าย  เป็"นระบบที่��ร�างกายขั�บถ่�ายขัองเสิ่�ยออกไป็  ขัองเสิ่�ยในร8ป็แก>สิ่ คั4อ ลมีห้ายใจ  ขัองเห้ลวิ คั4อเห้ง4�อและป็?สิ่สิ่าวิะ  ขัองเสิ่�ยในร8ป็ขัองแขั6ง คั4อ อ�จจาระ

ระบบขั�บถ่�ายขัองคัน

การขั�บถ่�ายขัองเสิ่�ยที่างล$าไสิ่�ให้ญ�

การย�อยอาห้ารจะสิ่�.นสิ่�ดุลงบร�เวิณรอยต�อระห้วิ�างล$าไสิ่�เล6กก�บล$าไสิ่�ให้ญ�  เน4�องจากอาห้ารที่��ล$าไสิ่�เล6กย�อยแล�วิจะเป็"นขัองเห้ลวิ ห้น�าที่��ขัองล$าไสิ่�ให้ญ�คัร'�งแรกคั4อดุ8ดุซ'มีขัองเห้ลวิ น$.า เกล4อแร�และน$.าตาลกล8โคัสิ่ที่��ย�งเห้ล4ออย8�ในกากอาห้าร  สิ่�วินล$าไสิ่�ให้ญ�คัร'�งห้ล�งจะเป็"นที่��พ�กกากอาห้ารซ'�งมี�ล�กษณะก'�งขัองแขั6ง ล$าไสิ่�ให้ญ�จะขั�บเมี4อกออกมีาห้ล�อล4�นเพ4�อให้�อ�จจาระเคัล4�อนไป็ตามีล$าไสิ่�ให้ญ�ไดุ�ง�ายขั'.น  ถ่�าล$าไสิ่�ให้ญ�ดุ8ดุน$.ามีากเก�นไป็  เน4�องจากกากอาห้ารตกคั�างอย8�ในล$าไสิ่�ให้ญ�ห้ลายวิ�น จะที่$าให้�กากอาห้ารแขั6งเก�ดุอาการที่�องผ8ก

การขั�บถ่�ายขัองเสิ่�ยที่างป็อดุ            ป็อดุคั4ออวิ�ยวิะที่��ที่$าห้น�าที่��แลกเป็ล��ยนก>าซ น$.า และก>าซคัาร+บอนไดุออกไซดุ+ซ'�งเป็"นสิ่��งที่��ร�างกายไมี�ต�องการแล�วิจะออกจากเซลล+แพร�เขั�าไป็ในเสิ่�นเล4อดุ  แล�วิล$าเล�ยงไป็ย�งป็อดุเก�ดุการแพร�ขัองน$.าและก>าซคัาร+บอนไดุออกไซดุ+เขั�าสิ่8�ถ่�งลมีป็อดุแล�วิเคัล4�อนผ�านห้ลอดุลมีออกจากร�างกายที่างจมี8ก 

การขั�บถ่�ายขัองเสิ่�ยที่างผ�วิห้น�ง            ผ�วิห้น�งขัองคันเราสิ่ามีารถ่ขั�บถ่�ายขัองเสิ่�ยออกจากร�างกายที่างร8ขั�มีขัน ซ'�งสิ่��งที่��ถ่8กขั�บออกมีาคั4อ เห้ง4�อ   เห้ง4�อที่��ถ่8กขั�บออกมีาที่างต�อมีเห้ง4�อ เห้ง4�อป็ระกอบดุ�วิยน$.าป็ระมีาณ 99 เป็อร+เซ6นต+ สิ่ารอ4�นๆ อ�ก 1 เป็อร+เซ6นต+ เป็"นพวิกเกล4อโซเดุ�ยมีคัลอไรดุ+ สิ่ารอ�นที่ร�ย+พวิกย8เร�ย และมี�น$.าตาล  แอมีโมีเน�ย กรดุแล6กต�ก และกรดุอะมี�โนอ�กเล6กน�อย

การขั�บถ่�ายขัองเสิ่�ยที่างไต

ไต (Kidney) ที่$าห้น�าที่��ก$าจ�ดุขัองเสิ่�ยในร8ป็ขัองน$.าป็?สิ่สิ่าวิะ มี� 1 คั8� ร8ป็ร�างคัล�ายเมี6ดุถ่��วิดุ$า อย8�ในชี�องที่�องสิ่องขั�างขัองกระดุ8กสิ่�นห้ล�งระดุ�บเอวิ ถ่�าผ�าตามียาวิจะพบวิ�าไตป็ระกอบดุ�วิยเน4.อเย4�อ 2 ชี�.น คั4อ เป็ล4อกไตชี�.นนอกก�บเป็ล4อกไตชี�.นใน มี�ขันาดุยาวิป็ระมีาณ 10 เซนต�เมีตร กวิ�างป็ระมีาณ 6 เซนต�เมีตร และห้นา 3 เซนต�เมีตร บร�เวิณตรงกลางขัองไตมี�สิ่�วินเวิ�าเป็"นกรวิยไต มี�ที่�อไตต�อไป็ย�งกระเพาะป็?สิ่สิ่าวิะ ไตแต�ละขั�างป็ระกอบดุ�วิยห้น�วิยไตน�บล�านห้น�วิย เป็"นที่�อที่��ขัดุไป็มีาโดุยมี�ป็ลายที่�อขั�างห้น'�งต�น เร�ยกป็ลายที่�อที่��ต�นน�.วิ�า โบวิ+แมีนสิ่+แคัป็ซ8ล“ (Bowman’s Capsule)”  ซ'�งมี�ล�กษณะเป็"นแอ�งคัล�ายถ่�วิย ภายในแอ�งจะมี�กล��มีห้ลอดุเล4อดุฝอยพ�นก�นเป็"นกระจ�ก เร�ยกวิ�า โกลเมีอร8ล�สิ่ “ (Glomerulus)” ซ'�งที่$าห้น�าที่��กรองขัองเสิ่�ยออกจากเล4อดุที่��ไห้ลผ�านไต 

ที่��บร�เวิณขัองห้น�วิยไตมี�การดุ8ดุซ'มีสิ่ารที่��เป็"นป็ระโยชีน+ต�อร�างกาย เชี�น แร�ธาต� น$.าตาลกล8โคัสิ่ กรดุแอมี�โน รวิมีที่�.งน$.ากล�บคั4นสิ่8�ห้ลอดุเล4อดุฝอยและเขั�าสิ่8�ห้ลอดุเล4อดุดุ$า สิ่�วินขัองเสิ่�ยอ4�นๆ ที่��เห้ล4อก6คั4อ ป็?สิ่สิ่าวิะ จะถ่8กสิ่�งมีาตามีที่�อไตเขั�าสิ่8�กระเพาะป็?สิ่สิ่าวิะ ซ'�งมี�คัวิามีจ�ป็ระมีาณ 500 ล8กบาศัก+เซนต�เมีตร แต�กระเพาะป็?สิ่สิ่าวิะสิ่ามีารถ่ที่��จะห้ดุต�วิขั�บป็?สิ่สิ่าวิะออกมีาไดุ� เมี4�อมี�ป็?สิ่สิ่าวิะมีาขั�งอย8�ป็ระมีาณ 250 ล8กบาศัก+เซนต�เมีตร  ในแต�ละวิ�นร�างกายจะขั�บป็?สิ่สิ่าวิะออกมีาป็ระมีาณ 1-1.5 ล�ตร            เมี4�อไตผ�ดุป็กต�จะที่$าให้�สิ่ารบางชีน�ดุออกมีาป็นก�บป็?สิ่สิ่าวิะ เชี�น เมี6ดุเล4อดุแดุง กรดุแอมี�โน น$.าตาลกล8โคัสิ่ ป็?จจ�บ�นแพที่ย+มี�การใชี�ไตเที่�ยมีห้ร4ออาจจะใชี�การป็ล8กถ่�ายไตให้�ก�บผ8�ป็Aวิยที่��ไตไมี�สิ่ามีารถ่ที่$างานป็กต�ไดุ�

การร�กษาดุ�ลยภาพ