อาวุ�ธก่�อก่ารรายทางเคมี�ชนิ�ดใหมี�ออสเมี�ยมีเตทรอก่ไซด� (Osmium

Tetroxide) เร�ยบเร�ยงโดย นิาวุาตร�หญิ�ง

ธ ชพร ร"ปะส�ต

ป%จจ�บ นิไดมี�ก่ารตรวุจพบหลั ก่ฐานิก่ารนิ)าสารเคมี�ชนิ�ดใหมี�มีาใชเพ*+อก่ารก่�อก่ารรายสารเคมี�ชนิ�ดใหมี�ท�+จะก่ลั�าวุถึ-งนิ�.ค*อ

ออสเมี�ยมีเตทรอก่ไซด� (OsmiumTetroxide) ค�ณลั ก่ษณะของ ออสเมี�ยมีเตทรอก่ไซด� (OsO4)ออสเมี�ยมีเตทรอก่ไซด� เป2นิสารไมี�มี�ส� ถึ-ง ส�เหลั*องอ�อนิ

มี�ลั ก่ษณะเป2นิของแข4งท�+อ�ณหภู"มี�หอง บางโอก่าสอาจเร�ยก่ก่รดออสมี�ก่ (Osmic Acid) ในิสภูาพท�+เป2นิของแข4งสามีารถึระเหยไดท�+อ�ณหภู"มี�หอง จ-งเป2นิอ นิตรายต�อระบบทางเด�นิหายใจ (เนิ*+องจาก่เป2นิสารเคมี�ท�+มี�ควุามีด นิไอส"งเท�าก่ บ ๗ มี�ลัลั�เมีตรปรอท ณ อ�ณหภู"มี� ๒๐ องศาเซลัเซ�ยส เมี*+อเปร�ยบเท�ยบก่ บนิ).าท�+มี�ควุามีด นิ

ไอเท�าก่ บ ๑๗ มี�ลัลั�เมีตรปรอท ซาร�นิ ซ-+งจ ดเป2นิสารประสาท พวุก่ GB มี�ควุามีด นิไอเท�าก่ บ ๒.๑๐ มี�ลัลั�เมีตรปรอท ส)าหร บสารประสาทพวุก่ VX มี�ควุามีด นิไอ เท�าก่ บ ๐.๐๐๐๗ มี�ลัลั�เมีตรปรอท โดยท .งนิ).า ซาร�นิ แลัะ VX อย"�ในิสถึานิะท�+เป2นิของเหลัวุ)

ก่ลั�+นิท�+ระเหยมี�ลั ก่ษณะ ฉุ�นิ คลัายก่ลั�+นิโอโซนิ หร*อคลัอร�นิ

ผลัก่ระทบทางก่ายภูาพเมี*+อส มีผ สออสเมี�ยมีเตทรอก่ไซด�

ออสเมี�ยมีเตทรอก่ไซด� เป2นิสารเคมี�ท�+มี�ควุามีเป2นิพ�ษส"งแลัะเป2นิต วุออก่ซ�ไดซ�ท�+ร�นิแรง ปฏิ�ก่�ร�ยาควุามีเป2นิพ�ษสามีารถึแสดงออก่

ไดเมี*+อส มีผ สจาก่ก่ารหายใจ ตา เย*+อเมี*อก่ต�างๆ ผ�วุหนิ ง รวุมีท .งระบบทางเด�นิอาหาร ไอระเหยของออสเมี�ยมีเตทรอก่ไซด�จะท)าใหระบบทางเด�นิหายใจผ�วุหนิ ง แลัะตา ไหมีได โดยเมี*+อส มีผ สก่ บไอ

ระเหยในิช�วุงเวุลัาส .นิๆ จะเก่�ดอาก่าร นิ).าตาไหลั (Lachrymation) ไอ ปวุดศ�รษะ มี-นิงง ตามี วุ อาก่ารเหลั�านิ�.อาจไมี�เป2นิท�+ส งเก่ตจนิ

ก่ระท +งเวุลัาผ�านิไปหลัายช +วุโมีง ผลัท�+เก่�ดตามีมีาภูายหลั งค*ออาก่ารนิ).าท�วุมีปอด ลั ก่ษณะเช�นินิ�.จ-งเป2นิลั ก่ษณะท�+ด�ของสารเคมี�ท�+จะนิ)ามีาใชในิก่ารก่�อก่ารราย ออสเมี�ยมีเตทรอก่ไซด�ท�+ลัะลัายนิ).าจะท)าใหผ�วุหนิ ง

ส�วุนิท�+ส มีผ สสารไหมีเปลั�+ยนิเป2นิส�ด)า แลัะเป2นิสาเหต�ของมีะเร4ง

• หมีายเหต� • * LCt50* หมายถึ�ง ความเข้ มข้ นไอระเหยที่��ม�ผลที่�าให ประชากรที่��สู�ดดมไอระเหยตาย

๕๐ เปอร#เซ็%นต#• ** LD50** หมายถึ�ง ความเข้ มข้ นข้องเหลวที่��ม�ผลที่�าให ประชากรที่��สู&มผ&สูสูารผ'านที่าง

ผ(วหน&งตาย ๕๐ เปอร#เซ็%นต# ม�หน'วยเป)นม(ลล(กร&มต'อน�*าหน&กคนเป)นก(โลกร&ม (คนหน&ก ๑๕๐ ปอนด# เที่'าก&บประมาณ ๖๘ ก(โลกร&ม)

• *** n/a หมีายถึ-ง ไมี�พ�จารณา เนิ*+องจาก่ ฟอสจ�นิมี�สถึานิะเป2นิไอท�+อ�ณหภู"มี�หอง

ประเภูทสารเคมี� ควุามีเขมีขนิของสารเคมี�ท�+มี�ผลัทางก่ายภูาพ

(มีก่./ลับ.มี.)

LCt 50*

(มีก่.-นิาท� / ลับ.มี.)

LD 50**

(มีก่./ก่ก่.)

ออสูเม�ยมเตที่รอกไซ็ด#

๐.๑ – ๐.๖ ๑,๓๑๖ ๑๖๒

ฟอสูจี�น ๒ ๓,๒๐๐ n/a*** ซ็&ลเฟอร#ม&สูตาร#ด

๑๒ - ๕๐๐ ๑,๕๐๐ ๑๐๐

ซ็าร(น (GB) ๒ ๗๐ ๒๔. ๓

จาก่ตารางขางตนิ ควุามีเขมีขนิของสารเคมี�ท�+ร�างก่ายไดร บแลัวุจะมี�ผลัต�อร�างก่าย พบวุ�า ร�างก่ายไดร บออสเมี�ยมีเตทรอก่ไซด�ควุามีเขมีขนิต)+าท�+ส�ด เมี*+อเปร�ยบเท�ยบก่ บฟอสจ�นิ ซ ลัเฟอร�มี สตาร�ด แลัะซาร�นิ ก่4แสดงผลัทางร�างก่ายแลัวุ เมี*+อมีาพ�จารณาควุามีเขมีขนิไอระเหยท�+มี�ผลัท)าใหประชาก่รท�+ส"ดดมีไอระเหยตาย ๕๐ เปอร�เซ4นิต�หร*อค�า LCt50 พบวุ�าซ ลัเฟอร�มี สตาร�ดมี�สถึานิะเป2นิของเหลัวุท�+อ�ณหภู"มี�หอง มี�ควุามีด นิไอค�อนิขางต)+าค*อ ประมีาณ ๐.๐๗๒ มี�ลัลั�เมีตรของปรอท ซ-+งหมีายควุามีวุ�ามี�ควุามีสามีารถึระเหยก่ลัายเป2นิไอไดชาก่วุ�าออสเมี�ยมีเตทรอก่ไซด�มีาก่ก่วุ�า ๑๕๐ เท�า อย�างไรก่4ตามีค�า LCt50 ของออสเมี�ยมีเตทรอก่ไซด�มีาก่ก่วุ�าซาร�นิมีาก่ แต�ตองพ�จารณาควุามีสามีารถึในิก่ารระเหยก่ลัายเป2นิไอของออสเมี�ยมีเตทรอก่ไซด� ส"งก่วุ�าซาร�นิถึ-ง ๖ เท�า จ-งสร�ปวุ�า ควุามีเส�+ยงต�อก่ารเป2นิพ�ษเนิ*+องจาก่ก่ารหายใจไอ

ระเหยของออสเมี�ยมีเตทรอก่ไซด�ใก่ลัเค�ยงก่ บซาร�นิมีาก่ก่วุ�าฟอสจ�นิแลัะซ ลัเฟอร�มี สตาร�ด

ก่ารใชออสเมี�ยมีเตทรอก่ไซด�ในิงานิท +วุไป ออสเมี�ยมีเตทรอก่ไซด�ถึ"ก่ใชในิงานิดานิต�างๆ เช�นิ

๑ . ก่ารเตร�ยมีต วุอย�างทางช�วุวุ�ทยา ในิข .นิท�+เร�ยก่วุ�า Fixing หร*อ Fixation โดยออสเมี�ยมีเตทรอก่ไซด�จะท)าปฏิ�ก่�ร�ยาก่ บช .นิของก่รดไขมี นิ (Olefins) เพ*+อช�วุยในิก่ารร ก่ษาโครงสรางของเซลัลั�ไมี�ใหถึ"ก่ท)าลัายได

จาก่ข .นิตอนิก่ารเตร�ยมีต วุอย�าง เพ*+อตรวุจด"ลั ก่ษณะของเซลัลั�ภูายใตก่ลัองจ�ลัทรรศนิ�อ�เลั4คตรอนิ

b. ใชในิปฏิ�ก่�ร�ยาของเคมี�อ�นิทร�ย� เช�นิ ก่ารส งเคราะห�ฮอร�โมีนิของมีนิ�ษย� (Norestradio) แลัะใชในิอ�ตสาหก่รรมีก่ารส งเคราะห�

สารประก่อบไก่ลัคอลั

ก่ารใชออสเมี�ยมีเตทรอก่ไซด�เป2นิอาวุ�ธในิก่ารก่�อก่ารราย เมี*+อออสเมี�ยมีเตทรอก่ไซด�ไดร บควุามีรอนิจะสลัาย

ต วุอย�างรวุดเร4วุก่ลัายเป2นิออสเมี�ยมีไดออก่ไซด� (OsO2 ) ซ-+งมี�ลั ก่ษณะแข4งมีาก่จ-งถึ"ก่นิ)าไปใชเป2นิต วุตานิทาฯชนิ�ดหนิ-+งแทนิต วุตานิทาฯท�+ท)าจาก่เซรามี�ก่ส�ในิอ�สาหก่รรมีอ�เลั4คทรอนิ�ก่ส� ก่ารใชระเบ�ดร�วุมีก่ บออสเมี�ยมีเตทรอก่ไซด�จะท)าลัายอ นิตรายอ นิเก่�ดจาก่ก่ารหายใจไอของออสเมี�ยมีเตทรอก่ไซด� เนิ*+องจาก่ไอของ

ออสเมี�ยมีเตทรอก่ไซด�ถึ"ก่ท)าลัายไปหมีด นิอก่จาก่นิ�.อ นิตรายของออสเมี�ยมีเตทรอก่ไซด�จะลัดลังเมี*+อใชในิสถึานิท�+เปDด แลัะจะไมี�

ท)าใหสถึานิท�+นิ .นิๆ มี�ก่ารปนิเปE. อนิจาก่สารพ�ษนิานิ แลัะเนิ*+องจาก่ออสเมี�ยมีเตทรอก่ไซด�เป2นิสารออก่ซ�ไดซเซอร�ท�+ร�นิแรงมีาก่ จ-ง

นิ�ยมีใชเป2นิวุ สด�ในิก่ารจ�ดระเบ�ดมีาก่ก่วุ�า

ก่ารใชออสเมี�ยมีเตทรอก่ไซด�ในิก่ารก่�อก่ารรายจ-งจะใชเป2นิสารเคมี�เด�+ยวุในิร"ปของแข4งเพ*+อใหเก่�ดก่ารระเห�ดก่ลัายเป2นิไอเป2นิอ นิตรายต�อระบบหายใจ แลัะหาก่ออสเมี�ยมีเตทรอก่ไซด�อย"�ในิสภูาพสารลัะลัายจะเป2นิอ นิตรายต�อระบบผ�วุหนิ งแลัะระบบย�อยอาหาร ขอเส�ยของก่ารใชออสเมี�ยมีเตทรอก่ไซด�เป2นิอาวุ�ธในิก่ารก่�อก่ารรายค*อ ออสเมี�ยมีเต

ทรอก่ไซด�เป2นิต วุออก่ซ�ไดซ�ท�+รวุดเร4วุแลัะไมี�จ)าเพาะ ก่ารก่�อใหเก่�ดควุามีเส�ยหายแก่�ร�างก่ายมี�เพ�ยงท)าใหเก่�ดก่ารไหมีท�+ร�างก่ายแลัะท)าใหตาบอด แต�ไมี�ออก่ฤทธ�Gเจาะจงท)าลัายระบบก่ารท)างานิของร�างก่าย เหมี*อนิเช�นิสารประสาท ขอจ)าก่ ดอ�ก่ขอหนิ-+งของออสเมี�ยมีเตทรอก่ไซด�ค*อก่ารท�+เป2นิสารท�+สามีารถึระเห�ดไดอย�างรวุดเร4วุ จ-งไมี�มี�ควุามีคงทนิในิพ*.นิท�+ท�+

ปนิเปE. อนิเมี*+อเท�ยบก่ บ ซาร�นิแลัะสารวุ�เอ4ก่ซ� (VX)

สร�ป

ออสเมี�ยมีเตทรอก่ไซด�จ ดเป2นิสารส งหารประเภูทหนิ-+ง แต�จะไมี�ใชร�วุมีก่ บวุ ตถึ�ระเบ�ด เนิ*+องจาก่สลัายต วุอย�างรวุดเร4วุ ออสเมี�ยมีเตทรอก่ไซด�ออก่ฤทธ�Gเหมี*อนิสารส)าลั ก่ (Choking agent) เนิ*+องจาก่

สามีารถึระเห�ดไดรวุดเร4วุจ-งมี�ผลัต�อระบบหายใจ ออก่ฤทธ�Gเหมี*อนิสารพ�พองเนิ*+องจาก่ท)าใหผ�วุหนิ งไหมี แลัะตาบอด อย�างไรก่4ตามีออสเมี�ยมี

เตทรอก่ไซด�เป2นิสารไมี�คงทนิ