บทท่ี 3 การออกแบบการวิจัย

ดร. วสันต ทองไทย เมื่อผูจัดทําโครงการไดกําหนดเรื่องในการทําโครงการไดแลว ผูจัดทําโครงการจะตอง

ออกแบบการวจิัยใหเหมาะสมกับเรื่องที่จะทํานั้น โดยการวางเคาโครงความคิดและแผนในการดําเนินการโครงการ ที่จะชวยใหผูจัดทําโครงการเห็นภาพตลอดแนวของการดําเนนิการโครงการทุก ๆ ดานอยางชดัเจน ผลของการออกแบบการวิจัยจะทําใหไดแบบการวิจยั (research design) ซ่ึงเปรียบเสมือนพิมพเขียวที่บอกใหผูจดัทําโครงการทราบวาจะตองดําเนนิการอยางไร ตองระมัดระวงัในเร่ืองใด และไมควรทําอะไรในกระบวนการวิจัย ดังนัน้การเรียนรูเกีย่วกับการออกแบบการวิจยัจะชวยใหผูจัดทําโครงการรูหลักการในการออกแบบการวิจยัที่เหมาะสมกับคาํถามวิจัย สามารถวางแผนดําเนินการวิจยัทุกขั้นตอนใหสอดคลองและบรรลุวัตถุประสงคของโครงการไดอยางมีประสิทธิภาพ

จุดมุงหมายของการออกแบบการวิจัย

การออกแบบการวิจยั มีจุดมุงหมายที่สําคญั 2 ประการคือ 1. เพื่อใหไดคาํตอบของคําถามวิจัยที่ถูกตอง เทีย่งตรงเชื่อถือได เปนปรนัยและประหยดัให

มากที่สุด ในกรณนีี้การออกแบบการวิจยัจึงเปนการสรางกรอบแนวคดิในการศึกษาความสัมพันธระหวางตัวแปรตาง ๆ แบบวิจยัจะชี้แนะแนวทางในการจัดเก็บขอมูลและแนวทางในการวิเคราะหขอมูลใหเปนไปอยางมีประสิทธิภาพ

2.เพื่อควบคุมความแปรปรวนของตัวแปรในการวจิัย ซ่ึงวิธีการควบคุมความแปรปรวนมี หลักการ 3 ประการคือ การศึกษาใหครอบคลุมขอบขายของปญหาการวิจยัใหมากที่สุด การควบคุมอิทธิพลของสิ่งตาง ๆ ที่ไมอยูในขอบขายของการวจิัยแตสงผลตอการวิจัยใหไดมากที่สุดและการลดความผิดพลาดคลาดเคลื่อนใหไดมากที่สุดเทาที่จะทําได

องคประกอบของการออกแบบการวิจัย

การออกแบบการวิจยัที่มีประสิทธิภาพมุงที่จะใหไดผลการดําเนินโครงการตามวัตถุประสงคของโครงการอยางเที่ยงตรงและนาเชื่อถือ ซ่ึงมีองคประกอบของการออกแบบการวิจัยที่สําคัญม ี 3 ประการคือ การออกแบบการวัดตวัแปร (measurement design) การออกแบบการสุมตัวอยาง (sampling design) และการออกแบบการวิเคราะหขอมูล (statistical design)

1.การออกแบบการวัดตวัแปร ประกอบดวยการวางแผนกําหนดวิธีการวัดหรือพัฒนาเครื่องมือวัดตวัแปร โดยมีกิจกรรมสําคัญดังนี้

20

1.1 กําหนดวัตถุประสงคของการวัดใหครอบคลุมและชัดเจน 1.2 ระบุโครงสรางและความหมายของตวัแปรที่ตองการวัดใหชัดเจน

1.3 กําหนดมาตรวัด (scale) และสรางเครื่องมือวัดใหสอดคลองกับวตัถุประสงคของการวัดและตัวแปรที่ตองการจะวดั

1.4 ตรวจสอบคุณภาพของเครื่องมือในดานความตรง (val idi ty) และความเชื่อมั่น (reliability)

1.5 กําหนดวธีิการเก็บรวบรวมขอมูล โดยระบวุิธีการ ชวงระยะเวลาในการเก็บรวบรวมขอมูล

1.6 กําหนดรปูแบบและวิธีวัดคา หรือควบคุมตัวแปรเกนิ ซ่ึงอาจใชวธีิการจัดสมาชิกเขากลุมโดยการสุม (random assignment) การนําตัวแปรเกินมาใชเปนตวัแปรอิสระ การจัดสภาพการณนั้นใหคงที่เพื่อขจดัอิทธิพลของตัวแปรเกิน และการควบคุมตัวแปรเกินดวยวิธีการทางสถิติ

2. การออกแบบการสุมตัวอยาง ประกอบดวยการวางแผนกิจกรรมสําคญั ดังนี้ 2.1 การกําหนดรูปแบบและวิธีการสุมตัวอยาง โดยการจัดทํากรอบการสุมที่สมบูรณ และ

เลือกวิธีการสุมตัวอยางที่ทาํใหไดตัวอยางที่เปนตัวแทนที่ดีของประชากร ซ่ึงจะตองเปดโอกาสใหทุกหนวยของประชากรมีโอกาสที่จะได รับการคัดเลือกเปนกลุมตัวอยางเทาๆกัน หรือที่เ รียกการสุมตัวอยางลักษณะนีว้า การสุมตัวอยางโดยใชทฤษฎีความนาจะเปน (probability sampling) ซ่ึงแบงออกเปน 5 วิธี ไดแก วิธีสุมตัวอยางแบบงาย (simple random sampling) วธีิสุมตัวอยางแบบมีระบบ (systematic random sampling) วิธีสุมตัวอยางแบบแบงชั้นภูม ิ (stratified random sampling) วิธีสุมตัวอยางแบบกลุม (cluster random sampling) และ วิธีสุมตัวอยางแบบหลายขัน้ตอน (multi-stage sampling)

ในบางกรณีผูจดัทําโครงการไมสามารถใชวิธีสุมตัวอยางดังกลาวขางตนได เนื่องจากมีขอจํากัดตางๆ ดังนั้นจึงตองใชการเลือกตวัอยางอีกแบบหนึ่งซึ่งเรียกวา การสุมตัวอยางโดยไมใชทฤษฎีความนาจะเปน (non-probability sampling) เปนการสุมตัวอยางโดยไมคํานึงถึงโอกาสของประชากรแตละหนวยทีจ่ะไดรับการเลือกเทาๆกันเพื่อความเหมาะสม ตําราหลายเลมจึงใชคําวาวิธีการเลือก (selection) แทนคําวา วิธีการสุม (sampling) เพราะเปนวิธีการเลือกตัวอยางโดยไมมีการสุม ทําใหไดตัวอยางที่ไมใช ตัวแทนที่ดีของประชากรศึกษา วิ ธีการเลือกตัวอยางแบบตามความสะดวก (convenience selection) วิธีเลือกตัวอยางแบบโควตา (quota selection) วิธีเลือกตัวอยางแบบลูกโซ (snowball selection) และวิธีเลือกตวัอยางแบบเฉพาะเจาะจง (purposive selection)

2.2 การกําหนดขนาดกลุมตัวอยางที่เหมาะสม โดยใชหลักการทางทฤษฎี ซ่ึงพิจารณาจากสูตรคํานวณขนาดกลุมตัวอยางที่เหมาะสม และหลักการทางปฏิบัติซ่ึงพิจารณาถึงทรัพยากรที่มีอยู ขนาดของกลุมตัวอยางที่เหมาะสมเปนขนาดที่พอดีระหวางหลักการทางทฤษฎีและหลักการทางปฏิบัติ

21

3. การออกแบบการวิเคราะหขอมูล ซ่ึงกิจกรรมที่ผูจดัทําโครงการตองวางแผนเกี่ยวกับการวิเคราะหขอมูล ประกอบดวย

3.1 การเลือกใชสถิตที่สอดคลองกับคําถามการวิจยั และเหมาะสมกับมาตรวัดตวัแปร (scale) และวัตถุประสงคของการวิจยั รวมทัง้การวิเคราะหและบรรยายขอมูลกลุมตัวอยางที่ถูกตอง

3.2 การเลือกใชสถิติเชิงสรุปอางอิงที่เหมาะสมกับขอตกลงเบื้องตน (basic assumption) และวัตถุประสงคของการวิจัย รวมทั้งการวิเคราะหขอมลูและแปลความหมายขอมูลไดอยางถูกตอง จุดเนนท่ีสําคญัของการออกแบบการวิจัย

จุดเนนที่สําคัญของการออกแบบการวจิัย คือ ความตรง (validity) ซ่ึงแบงออกได 2 ประเภท คือ 1. ความตรงภายใน (internal validity) หมายถึง การวิจัยทีไ่มมีตัวแปรเกินแทรกซอน หรือผลการวิจัยนัน้ไดรับผลมาจากตัวแปรอิสระโดยตรง ซ่ึงปจจัยที่มีผลตอความตรงภายใน มดีังนี ้

1.1 เหตุการณ (history) ระหวางดําเนินการทดลองอาจมีเหตุการณบางอยางที่เกิดขึ้นนอกเหนือจากตัวแปรอิสระ ซ่ึงสงผลกระทบตอตัวแปรตาม วิธีการปองกัน ก็คือ พยายามใหกลุมตัวอยางอยูแยกจากเหตุการณพิเศษตาง ๆ ที่อาจเกิดขึ้นใหอยูในสภาพธรรมชาติทั่วไปใหมากที่สุด

1.2 วุฒภิาวะ (maturation) กระบวนการทีใ่ชในการรวบรวมขอมูล หรือการทดลองที่นานเกินไป ทําใหกลุมตัวอยางที่ใชในการทดลองที่ความพรอมมากขึ้น หรือในทางตรงกันขามกันการทดลองนานเกนิไปอาจทําใหกลุมตัวอยางเกิดความเบื่อหนาย ซ่ึงมีผลทําใหขอมูลที่ไดมาเกิดความคลาดเคลื่อน วิธีการปองกันก็คือ การใชเวลาในการทดลองใหพอเหมาะไมส้ัน หรือนานจนเกินไป และพยายามใชกลุมตัวอยางที่มีอัตราการพัฒนาการทางวุฒภิาวะของสิ่งที่จะศึกษา ในระดับที่ต่ําเพื่อลดการเจริญงอกงาม

1.3 การทดสอบ (testing) การทดลองที่มีการใชการทดสอบโดยใชขอสอบฉบับเดียวกันอาจมีผลกระทบตอคาของตัวแปรตามอันเนือ่งมาจากกลุมตัวอยางสามารถจําขอสอบได ดังนั้นถามีความจําเปนจะตองมีการทดสอบสองครั้งควรใชขอสอบคูขนาน (parallel form) หรือแบบทดสอบที่มีลักษณะเทียบเทาคูขนาน (equivalent form)

1.4 เครื่องมือ (instrument) ถาเครื่องมือที่ใชในการรวบรวมขอมูลมีคุณภาพไมเพยีงพอ อาจทําใหขอมูลที่ไดมาคลาดเคลื่อนจากความเปนจริง ดงันั้นผูจัดทําโครงการจะตองระมัดระวังในเรื่องคุณภาพของเครื่องมือ และมีการเก็บรวบรวมขอมูลที่เปนมาตรฐานเดยีวกัน

1.5 การสูญหาย (mortality) ถาสมาชิกในกลุมตัวอยางหายไปในระหวางที่ดําเนินการทดลองอาจมีผลตอการวิจัยนัน้ โดยเฉพาะกลุมตัวอยางทีไ่ดคะแนนสูงสุด หรือต่ําสุด ดังนั้นพยายาม

22

จัดการทดลองอยางสั้นกระชบั อธิบายใหกลุมตัวอยางเขาใจแนวทางในการปฏิบัต ิ ตลอดจนการโนมนาวใจใหกลุมตัวอยางอยูรวมโครงการทดลองจนจบ

1.6 ความลําเอียงในการเลือก (selected bias) การเลือกสมาชิกเขามาทําการทดลอง ถาผูจัดทําโครงการมีความลําเอียงตั้งแตตนจะสงผลกระทบตอการวิจยั เชน การเปรียบเทียบการสอนสองกลุมผูจัดทําโครงการมีความลําเอียงในการเลือกกลุมตัวอยางวิธีสอนทีห่นึ่งเลือกเพราะนักเรยีนที่เกง สวนวิธีสอนทีส่องเลือกเฉพาะนกัเรยีนที่ออน ดังนัน้พยายามใชวิธีการสุมตัวอยางจากประชากร และสุมตัวอยางเขากลุมการทดลองหรือใชวิธีการจับคูกลุมตัวอยางบนตวัแปรเกินที่สําคัญๆ เพื่อแยกเขากลุมการทดลอง

1.7 ความแตกตางระหวางผูสังเกต หรือผูทําการทดลอง ในการวิจยัเชิงทดลองอาจมีการเปรียบเทียบระหวางกลุม ถาใชผูสังเกต หรือผูทดลองที่มีความสามารถตางกัน อาจสงผลตอผลของการวิจัย ดังนั้น ในการสังเกต หรือการทดลองที่ตองใชผูจัดทําโครงการหลายคน จะตองมีการอธิบายหรือหาแนวทางในการสังเกตหรอืทดลองรวมกัน เพื่อใหเปนแนวทางเดยีวกัน

1.8 การถดถอยทางสถิติ (Statistical regression) หมายถึง การที่คะแนนของกลุมตวัอยางที่ไดคะแนนสูง และกลุมตัวอยางที่ไดคะแนนต่ํา จะมีแนวโนมเขามาคาเฉลี่ย หรือกลาวอีกนยัหนึ่งวาผูที่ไดคะแนนต่ํากวาคาเฉลี่ยในครั้งแรกมาก ยอมมีโอกาสไดคะแนนสูงขึ้นในการสอบครั้งที่สอง ดังนั้นไมควรเลือกกลุมตัวอยางที่มคีะแนนสุดขั้วมาทําการศึกษาเปรียบเทียบกัน ควรใชกลุมตัวอยางที่มีลักษณะปานกลางโดยทั่วไป

2. ความตรงภายนอก (external validity) หมายถึง การวิจัยที่สามารถสรุปอางอิงผลการวิจยัจากกลุมตวัอยางไปยังกลุมประชากรได ปจจัยที่มีผลตอความตรงภายนอก มีดังนี ้

2.1 ปฏิสัมพันธระหวางการคัดเลือกกลุมตวัอยาง และตวัแปรทดลอง (Interaction effects of selection biases and treatment) เปนผลรวมกันระหวางการเลือกกลุมตัวอยางที่ไมเปนตวัแทนที่ดีของประชากรและตัวแปรทดลองที่นํามาศกึษากลับกลุมตัวอยางนั้นไมเหมาะสมกนั ทําใหไมสามารถสรุปผลการวิจัยกลับไปยังประชากรไดอยางสมบูรณ เชน การเลอืกกลุมตัวอยางโดยเจาะจงผูที่มีผลสัมฤทธ์ิทางการเรียนสูง หรือใชอาสาสมัครเปนกลุมทดลอง ผลการวิจัยจะนําไป อางอิงไดกับประชากรที่เจาะจงผูมีผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนสูง หรืออาสาสมัครเทานั้น จะไมสามารถอางอิงไปยังกลุมอื่นได

2.2 ปฏิกิริยรวมระหวางการทดสอบครั้งแรกกับวิธีทดลอง (Interaction effect of testing and treatment) เปนผลจากการรทดสอบครั้งแรกที่ไปกระตุนใหกลุมทดลองมีการตอบสนองตอวธีิการทดลองเปลี่ยนไป จนทําใหผลการทดสอบครั้งหลังเพิ่มขึ้นหรือลดลง ดังนั้นผลการทดสอบครั้งหลังจึงไมไดมาจากตวัแปรอิสระเพยีงอยางเดียว การสรุปอางอิงไปยังประชากรยังไมสมบรูณทําใหเกิดความคลาดเคลื่อนได

23

2.3 ปฏิกิริยาอนัเนื่องมาจากวิธีการทดลอง (reaction effect of experimental procedures) วิธีการทดลองอาจมีผลตอตัวแปรตามโดยทีต่ัววิธีการนั้นไมไดเปนตวัแปรอิสระอยางใด เชน เมื่อกลุมตัวอยางรูตวัวาอยูในกลุมทดลองจึงเกิดความกระตือรือรนตั้งใจเปนพิเศษทําใหผลการทดลองออกมาสูง ซ่ึงเปนความคลาดเคลื่อนประเภทหนึ่งที่เรียกวาฮอธอรน เอฟเฟค (Hawthorne effect) และในกรณีเมื่อกลุมควบคุมรูวาจะตองแขงขันกับกลุมทดลอง จึงมุมานะเปนพิเศษ ทําใหผลการทดลองออกมาสูงเชนกัน ซ่ึงเปนความคลาดเคลื่อนที่เรียกวา จอหน เฮนร่ี เอฟเฟค (John Henry effect)

2.4 ปฏิกิริยารวมจากหลายๆ วิธีการจัดทํากระทํา (multiple treatment interference) เปนผลรวมกันของวิธีการจัดกระทําครั้งกอนอาจจะยังคงเหลืออยูแลวไดรับวิธีการจัดกระทําใหมเขาไปอกี ทําใหไมสามารถทราบไดวา เปนผลของวิธีการจัดกระทําวิธีใดอยางแทจริง เชน ในกรณีทดลองสอนดวยวิธีสอน 2 วิธีในกลุมตวัอยางเดียวกัน วิธีสอนวิธีแรกอาจจะแทรกซอน หรือมีอิทธพิลรวมกับวิธีสอนคร้ังหลังที่สงผลตอการทดลองครั้งหลังแลวทําใหคะแนนดีขึ้นกวาที่ควรจะเปนกไ็ด ลักษณะของการออกแบบการวิจัยท่ีดี

ลักษณะของการออกแบบการวิจัยทีด่ีม ี4 ประการ ดังนี ้1. ปราศจากความลําเอียง (freedom from bias) การออกแบบการวิจยัที่ดีตองปราศจากอคติ

หรือความลําเอียงใดๆ ที่จะทําใหการไดมาซึ่งขอมูลและการวิเคราะหขอมูลมีความผิดพลาดได จะตองเปนการออกแบบการวิจยัที่จะชวยใหไดขอมูลอยางเที่ยงตรง เชื่อถือไดและนําไปสูการตอบปญหาวจิัยไดอยางถูกตอง ชัดเจน

2. ปราศจากความสับสน (freedom from confounding) ความสับสนในที่นีห้มายถึง ความแปรปรวนของตัวแปรตามอนัเกิดจากตวัแปรอิสระหรือตัวแปรแทรกซอนหลายตัวจนแยกไมออกทําใหไมสามารถสรุปไดวาตวัแปรใดเปนสาเหตขุองความแปรปรวนในตัวแปรตาม ดังนั้นแบบการวจิัยที่ดีจะตองชวยขจดัตัวแปรแทรกซอนที่เปนสาเหตุของความแปรปรวนในตัวแปรตามได

3. สามารถควบคุมตัวแปรภายนอกได (control of extraneous variables) การออกแบบการวิจยัท่ีดีจะตองสามารถควบคุมตัวแปรภายนอกได ทําใหเปนตัวแปรควบคมุ เปนตัวคงที่หรือขจัดตัวแปรนั้นออกไปแลวแตกรณี ผลการวิจยัจะตองเปนผลมาจากตัวแปรอิสระที่มีตอตัวแปรตามเทานั้น

4. มีการใชสถิติที่ถูกตองในการทดสอบสมมติฐาน (statistical precision for testing hypothesis) การวจิัยเชิงปริมาณที่ศึกษาความสัมพันธระหวางตวัแปร จําเปนตองมีสมมติฐานและทดสอบโดยใชสถิติ ดังนั้นแบบการวจิัยจงึตองคํานึงถึงความถูกตองของการทดสอบทางสถิติดวย

24

ตัวอยางการออกแบบการวิจัย การวิจัยเชิงสํารวจ (Survey research)

การวิจยัเชิงสํารวจเปนการวจิัยเพื่อตอบคําถามเกี่ยวกับสภาพที่เปนปจจุบันของสิ่งที่ตองการศึกษาวามีสภาพเปนเชนไร เชน การสํารวจสภาพปญหา ความคิดเหน็ เจตคติ ความเชื่อ ความรูสึก สํารวจรานคา สํารวจเอกสาร สํารวจชุมชน กระบวนการที่ใชในการวิจยันิยมใช เชน การสอบถาม การสัมภาษณ การสังเกต การวจิยัเชิงสํารวจไมมีการควบคุมสิ่งที่ตองการศึกษา แตเปนการศึกษาเพื่ออธิบายวามีอะไรเกิดขึ้นในสถานการณนั้นๆ การวิจัยเชิงสํารวจแตกตางจากการสํารวจโดยทั่วไปตรงที่การวิจัยเชิงสํารวจเนนที่ความเชื่อถือไดของขอมูล และคําตอบที่ไดจากการวจิัยตองเปนความรูใหม สวนการสํารวจไมเนนประเด็นดังกลาว การสํารวจจึงเปนการตอบคําถามเฉพาะบางอยาง และผลการสํารวจไมสามารถอางอิงใหกวางออกไปได สวนการวจิัยเชิงสํารวจเนนตองการคําตอบที่กวางขวางและสรปุอางอิงได อยางไรก็ตามการวิจัยเชิงสํารวจและการสํารวจตางมีจุดรวมเดียวกัน คือการใหขอมูลที่ตรงกับสภาพของสิ่งที่ตองการสํารวจ

จุดมุงหมายของการวิจัยเชิงสํารวจ จุดมุงหมายของการวิจยัเชิงสาํรวจ มีดังนี ้

1. เปนการสํารวจเพื่อบอก หรืออธิบายวาวามีปรากฏการณอะไรเกิดขึน้บางในสภาพที่ตองการศึกษา 2. การสํารวจเพื่ออธิบายความเปนเหตแุละผล ศึกษาความสัมพันธระหวางตัวแปรที่สนใจ

ประเภทของการวิจัยเชิงสํารวจ 1. การวิจยัเชงิสํารวจเพื่อการบรรยาย (descriptive survey research) มีจุดมุงหมายเพื่อศึกษาสาระที่เกี่ยวกบัประชากรทีม่ีจํานวนมาก การวิจยัเชิงสํารวจเพือ่การบรรยายมุงที่การสุมตัวอยางที่เชื่อถือได การตรวจสอบสมมติฐานของการวิจยัและการสรุปอางอิงผลจากขอมูลสุมตัวอยางไปหาประชากร ผูจัดทําโครงการเชิงสํารวจเพื่อการบรรยายจึงตองมีความสามารถที่จะประมวลสาระจากทฤษฎีใหไดกอนแลวจึงตดัสินใจเลือกกลุมตัวอยาง และการรวบรวมขอมูลเพื่อใหไดคาํตอบเพือ่การบรรยายปรากฏการณที่ศึกษา ซ่ึงถาเปนขอมูลเชิงคุณลักษณะ (qualitative) ก็จะทําเปนขอมูลเชิงปริมาณโดยผูจัดทําโครงการตองยอมเสียความละเอียดของขอมูลลงบาง ซ่ึงเปนจุดที่ผูจัดทาํโครงการจะตองใชความสามารถในการตัดสินใจวาจะแปรขอมูลเชิงลักษณะใดเปนขอมูลเชิงปริมาณแลวยังคงคณุลักษณะเดิมมากที่สุด เชน สภาพการประกอบธุรกิจขนาดเล็กในชุมชน ความคิดเห็นของนักศึกษาพาณิชยกรรมตอการใชเครื่องสําอาง การสํารวจการใชผลิตภณัฑของลูกคาในหางสรรพสินคาแหงหนึ่ง เปนตน

25

2. การวิจยัเชงิสํารวจเพื่อการอธิบาย (Explanatory Survey Research) มีจุดมุงเพือ่อธิบายความสัมพันธของตัวแปรตั้งแต 2 ตัวขึ้นไป วามีความสมัพันธเกี่ยวของแทจริงมากนอยเพียงไร การวิจัยเชิงสํารวจเพื่อการอธิบายจึงมุงที่การศึกษาถึงปรากฏการณอยางนอย 2 อยาง ที่เกี่ยวของกันโดยการตรวจสอบสมมติฐานการวจิยัที่เกีย่วของกบัทฤษฎีนั้น ซ่ึงการวิจยัแบบนีก้็คือการวิจัยเชิงสหสัมพันธนั่นเอง เชน ปจจัยที่มีผลตอการตัดสินใจเลือกซื้อสินคาของลูกคาตามหางสรรพสินคา ความสัมพันธระหวางการตดัสินใจประกอบอาชีพอิสระกับสาขาวิชาที่เรียน เปนตน

ขั้นตอนการออกแบบการวิจัยเชิงสํารวจ การออกแบบการวิจยัเชิงสํารวจมีขั้นตอนดังนี ้

1. กําหนดคําถามการวิจยัที่ตองการศึกษาวาคืออะไร 2. กําหนดจุดมุงหมายของการสํารวจวาจะสํารวจเพื่อบรรยาย หรืออธิบาย 3. ตัวแปรที่จะสาํรวจคืออะไร และมีองคประกอบใดบาง

4. ประชากรทีต่องการศึกษาเปนใคร และมสีภาพเปนอยางไร 5. วิธีการ และเครื่องมือที่จะใชในการสํารวจคืออะไร เหมาะสมกับคําถามการวิจยั

วัตถุประสงคของการวิจยั ตวัแปรที่ตองการศึกษา และประชากร หรือไม

ขอดีของการวจัิยเชิงสํารวจ การวิจยัเชิงสํารวจมีขอดี ดังนี้

1. การวิจยัเชงิสํารวจสามารถหาคําตอบของลักษณะความสัมพันธระหวางตวัแปรตางๆ ไดทีละมากมายหลายตัวอยาง และมีความเชื่อถือได 2. สามารถสํารวจจํานวนประชากรทั้งหมดที่ตองการศกึษาก็ไดซ่ึงคือการทําสํามะโนนั่นเอง หรือจะใชวิธีสุมตัวอยาง เพื่อเปนตัวแทนของประชากรกไ็ด อันเปนการลดคาใชจายลงไปมาก

3. การสํารวจนั้น สามารถใชไดกับการศกึษาประชากรทกุประเภททั้งคน สัตว ส่ิงของตางๆ แตการศึกษาที่เกีย่วกับคนมีมากที่สุด 4. สามารถเก็บขอมูลไดหลายลักษณะ และหลายแงมุมในการศึกษาครั้งหนึ่งซึ่งโดยทั่วไปจะเร่ิมดวยคณุลักษณะของกลุมประชากร พฤติกรรมในอดตี ความเชื่อ เจตคติ ความรูสึก ความสนใจในเร่ืองตางๆ เปนตน

5. การรวบรวมขอมูลโดยการสํารวจสามารถทําไดหลายวิธี เชน การสังเกต การสัมภาษณ การใชแบบสอบถาม และวิธีการของการเก็บขอมูลก็ทําไดหลายทาง เปนตนวา การสงแบบสอบถามทางไปรษณยี การใชโทรศัพทสัมภาษณ การทดสอบถามผูใหตอบกรอกเอง

26

ขอจํากัดของการวิจัยแบบสํารวจ การวิจยัเชิงสํารวจมีขอจํากดั ดังนี ้1. ขอมูลที่ไดจากการสํารวจธรรมดาๆ ทั่วไปเปนขอมูลที่ผิวเผินไมเจาะลึกลงไปในเรื่องที่

ศึกษามากนัก ดังนั้นจึงเหมาะแกงานวจิัยในแนวกวางมากกวางานวจิัยในแนวแคบ 2. มักเกิดปญหาในทางปฏบิัติหลายประการ ไดแก ในเรื่องเวลา และคาใชจาย ทั้งนี้เพราะการสํารวจกับกลุมประชากร หรือกลุมตัวอยางที่มีขนาดใหญตองใชเวลานาน และใชเงินทุนที่สูง 3. การสํารวจโดยการสัมภาษณอาจทําใหผลการสัมภาษณขาดความเทีย่งตรง เนื่องจากการสัมภาษณอาจเปนเหตกุารณพิเศษสําหรับคนที่ถูกสัมภาษณ ดังนั้นการพูด หรือการใหคําตอบของผูที่ถูกสัมภาษณ อาจไมเปนไปตามธรรมชาติ 4. การวิจยัเชงิสํารวจตองอาศัยผูจัดทําโครงการที่มีความรูในการวจิัยเปนอยางมาก คือผูจัดทําโครงการจะตองเรียนรูในเรื่องของการสุมตัวอยาง การสรางเครื่องมือที่ใชในการสํารวจ เชน แบบสอบถาม แบบสัมภาษณ การวิเคราะหขอมูล ซ่ึงความรูเกี่ยวกับเรือ่งดังกลาวยากที่จะเกิดขึ้นเองได จะตองอาศัยการศึกษาคนควาและประสบการณ 5. การวจิัยเชงิสํารวจเปนการวิจัยทีไ่มมีความสลับซับซอนมากนักในการดําเนินการ แตส่ิงที่ตองใหความสนใจคือการเลอืกกลุมตัวอยางที่ดี ปญหาที่สําคัญของการวิจยัแบบนี้ก็คือการไมไดรับความรวมมือจากผูตอบที่เปนกลุมตัวอยาง เชน การไมสงแบบสอบถามกลับคืน จึงมีผลตอการแปลความหมายของขอมูลเพราะอาจไดขอมูลไมเพียงพอแกการตีความสรุป

6. ตองพิจารณาถึงความเปนตัวแทนของขอมูล เมื่อไดรับขอมูลกลับคืนมา ควรมีการตรวจสอบความเปนตวัแทนของขอมูล โดยพิจารณาวากลุมตัวอยางที่ตอบมามีลักษณะที่เหมือนกับกลุมประชากรมากนอยเพียงใด การตรวจสอบสามารถกระทําไดโดยการกําหนดตัวแปรที่สําคัญ เชน เพศ อาย ุประสบการณในการทํางาน ทั้งนี้ใหพิจารณาจากปญหาการวิจยัวาควรตรวจสอบจากตัวแปรใด 7. ผูจัดทําโครงการตองระลึกไวเสมอวา ขอมูลที่ไดจากการวิจัยเชงิสํารวจมักเปนการแสดงความคิดเหน็ของผูตอบ คําตอบที่ไดจากผูใหขอมูลเปนเรือ่งยากตอการตรวจสอบความถูกตอง บอยครั้งที่ผูจัดทําโครงการกําหนดขอตกลงเบื้องตนของการวิจยัวา ผูใหขอมูลตอบดวยความจริง ดังนัน้สิ่งที่ตองใหความสาํคัญใหมากในการเก็บขอมลูก็คือ ความพยายามทีจ่ะกําหนดวิธีการใหผูใหขอมลูดวยความตั้งใจ ดวยความจริงใหมากที่สุดเทาที่จะมากได และตองหาวิธีการที่จะทําใหผูตอบใหขอมูลที่ถูกตอง เพื่อผลการวิจัยนั้นนาเชื่อถือ และนําไปใชประโยชนไดอยางแทจริง

27

การวิจัยและพัฒนา (Research and Development) การวิจยั หมายถึง การเสาะแสวงหาความรู หรือความจริงโดยอาศัยวธีิการวิทยาศาสตร หรือ

สังคมศาสตร ที่ทําการศึกษาอยางมีระบบ ดังนั้น การวิจัยจึงเปนเครื่องมืออยางหนึ่งในการแสวงหาคําตอบ หรืออธิบายปรากฏการณตางๆ ที่สนใจ

การพัฒนา หมายถึง การปรับปรุงสภาพที่เปนอยูใหดียิ่งขึ้น การพัฒนาไมไดหมายถึงการพัฒนาทางดานกายภาพ หรือทางเศรษฐกจิเทานั้น หากรวมไปถึงการพฒันาสังคม ซ่ึงหมายถึงการทําใหการอยูรวมกันของคนในสังคมเกิดประโยชนสวนบุคคล และสวนรวมอยางเสมอภาคและยุติธรรม

ดังนั้น การวิจยัและพฒันา จงึหมายถึง การใชกระบวนการวิจัย เพื่อคนหาความรูหรือความจริงตางๆ ที่จะนําซึ่งความเจริญกาวหนาของบคุคลและสังคม ซ่ึงในการทาํงานหรือการบริหารงานใดๆ ที่มุงแกปญหาหรือพัฒนาใหเกดิคุณภาพนั้น เมื่อผูบริหารหรือผูปฏิบัติงานคนพบปญหา ก็จะตองคิดคนวิธีการ ส่ือหรือรูปแบบการพัฒนาที่เรียกวา นวัตกรรม เพื่อใชในการแกปญหาหรือพัฒนาการปฏิบัติงานดังกลาว โดยวิธีการ ส่ือหรือรูปแบบการพัฒนาที่คิดขึ้นจะตองมีเหตุผล หลักการหรือทฤษฎีรองรับ ทั้งนี้อาจเลือกใชวิธีการปรับปรุงในสิ่งที่ไดมีผูอ่ืนไดศึกษาหรือเคยใชไดผลในสถานการณที่เปนปญหาในลักษณะเดียวกนัมากอน หรืออาจคิดใชวิธีการใหมขึ้นมากไ็ด ซ่ึงผลที่เกิดจากการวิจยัและพัฒนานับวามปีระโยชนเปนอยางมากที่จะชวยสรางสรรคนวัตกรรม ทั้งรูปแบบการทํางานและสิ่งที่ผลิตใหเจริญกาวหนายิ่งขึ้น เชน การพัฒนาเครื่องมือในการคัดขนาดของไขไก การพัฒนาโปรมแกรมเพื่อใชในระบบบัญชี

กระบวนการวิจัยและพัฒนา การวิจยัและพฒันามีกระบวนการที่มีลักษณะเหมือนกับการวิจยัโดยทัว่ๆ ไป ซ่ึงมีขั้นตอน

สําคัญ ดังนี้ ขั้นตอนที่ 1 ขั้นการกําหนดปญหา เปนขั้นตอนที่ตองระบุวาปญหาที่ตองการปรับปรุงแกไข

หรือพัฒนานัน้คืออะไร มีสาเหตุจากอะไร ขั้นตอนที่ 2 ขั้นกําหนดวัตถุประสงคหรือผลที่ตองการ ขั้นตอนที่ 3 ขั้นกําหนดแนวทางเลือก ในการแกปญหาแตละปญหา ซ่ึงไมควรที่จะกําหนด

แนวทางแกปญหาไวเพียงแนวทางเดียว ควรจะตองกําหนดทางเลือกที่หลากหลาย แลวนําทางเลือกทั้งหมดมาพิจารณาวาทางเลอืกใดจะมีประสิทธิภาพ และประสิทธิผลมากที่สุด ซ่ึงในขั้นตอนนี้อาจใชการระดมสมองจากผูที่เกีย่วของหลายๆ ฝาย แลวจึงเลือกขั้นตอนที่ดีทีสุ่ด

28

ขั้นตอนที่ 4 ขั้นการพัฒนาเปนขั้นที่นําทางเลือกไวมาพัฒนาหรือสรางเปนนวัตกรรมขึ้นมาที่ถูกตองตามมาตรฐานที่ควรจะเปน อาจกลาวไดวาหวัใจสําคัญของการวิจัยและพัฒนาคือขั้นตอนของการสรางนวัตกรรม

ขั้นตอนที่ 5 ขั้นการทดลองและการประเมนิ เปนขั้นทีน่ํานวัตกรรมที่สรางขึ้นไปทดลองใชเพื่อหาขอมูลมายนืยันคณุภาพ ในขั้นตอนนี้อาจอาศัยรูปแบบของการวิจยัเชงิทดลอง

ขั้นตอนที่ 6 ขั้นปรับปรุงและนําไปใช ในขั้นนี้เปนขัน้ที่นําผลที่ไดจากขั้นการทดลงอมาเปนขอมูลพื้นฐานในการปรับปรงุนวัตกรรมใหมีประสิทธิภาพ และประสทิธิผลมากที่สุด แลวจึงนําไปใชจริง หรือเผยแพรแกผูอ่ืน ขั้นตอนที่สาํคญัของการวิจัยเชิงปฏิบัติการ ขั้นตอนที่สําคัญของการวิจัยเชิงปฏิบัติการ มีดังนี ้

ขั้นท่ี 1 การวางแผน (Plan) การวางแผนมขีั้นตอน คือ

1. สํารวจสภาพปญหา (ปญหาในทีน่ี้หมายถึงสิ่งที่เปนอุปสรรค คุณลักษณะที่ไมพึง ประสงค หรือส่ิงที่ตองการพัฒนา) ซ่ึงเปนปญหามาจากการปฏิบัติงาน เชน การทําระบบบัญชีดวยเครื่องคิดเลขเกิดความยุงยาก หรือ เครื่องคัดขนาดของไขไกทํางานไดลาชา เปนตน

2. ประเมินสภาพหรือความจําเปน และเรยีงลําดับความสําคัญของปญหา ซ่ึงในการเลือกหรือกําหนดปญหาในการทําวิจัยปฏิบัตกิาร ควรที่จะรวบรวมปญหาทั้งหมดที่พบ นําปญหามาเรียงลําดับตามความสําคัญ พิจารณาเลือกปญหาที่จําเปนเรงดวนเพยีงหนึ่งปญหา แลวนําปญหานัน้มาตั้งเปนหวัขอวจิัยโดยผูจัดทําโครงการตองคํานึงวา ควรเปนปญหาที่จะทําใหไดรับความรูใหม อยูในความสนใจของตนเอง เปนปญหาที่ประสบเปนประจํา มคีวามเหมาะสมกับความสามารถ เวลา และทุนทรัพย เปนปญหาที่ไมซํ้ากับผลงานของผูอ่ืน และควรเปนปญหาที่จะไดรับความรวมมือจากผูบริหาร

3. สํารวจทรัพยากรที่จําเปนที่ตองนํามาใชในการแกปญหา และศักยภาพของผูจัดทําโครงการ

4 .วางแผนปฏบิัติการ ซ่ึงการวางแผนที่ดีตองมีความชัดเจน โดยผานกระบวนการคิดอยางลึกซึ้งในการกาํหนดกิจกรรมการปฏิบัติเพื่อใหกระบวนการวางแผนเปนไปอยางมีประสิทธิภาพ และกิจกรรมที่ถูกเลือกมากําหนดในแผนควรชวยใหครูไดเกิดกระบวนการเรียนรูดวยเชนกัน ซ่ึงการวางแผนตองมคีวามยืดหยุน สามารถปรับเปลี่ยนไดตามแตสถานการณ เนนความสามารถการนําไปสูการปฏิบัติจริง

29

ขั้นท่ี 2 การดําเนินการ (Do) ขั้นตอนนี้ เปนขั้นตอนที่ ผูจัดทาํโครงการนําแผนที่วางไวมาสูการปฏิบัติการ

เชน ดําเนนิการแกปญหา พัฒนาการปฏิบัติงาน การจัดกิจกรรมการเรียนการสอน การนําสื่อหรือนวัตกรรมมาใช ซ่ึงผูจัดทําโครงการตองปฏิบัติการตามแผนอยางมีเปาหมายภายใตการไตรตรองอยางรอบคอบ ตระหนกัวาการปฏิบัติมีลักษณะเปนความคิดทีเ่กิดขึ้นในขณะมีการกระทํา กลาวคือใชการปฏิบัติที่ผานมาเปนพื้นฐาน เพื่อพัฒนาวิธีการ กิจกรรม หรือการปฏิบัติการของตนตอไป การปฏิบัติการในขั้นตอนนี้ดําเนินไปอยางมเีหตุผล จากการวางแผน และมีการปรับเปลี่ยนการปฏิบัติการที่เกิดขึ้นตามสถานการณ การปฏิบัติการจึงไมใชเปนเพียงแคพฤติกรรม แตเปนการปฏิบัติการอยางมียุทธวิธี ขั้นท่ี 3 การสังเกต (Check) จุดเนนที่สําคัญของการวิจัยปฏิบัติประการหนึ่งก็คือ สามารถการสัง เกต หรือตรวจสอบได กลาวคือ ผูจัดทาํโครงการหรือผูปฏิบัติการจะตองมกีารรวบรวมหลักฐานการประเมิน ตลอดการปฏิบัติการของตนเอง โดยคาํนึงถึงหลักฐานที่จําเปนตอการปฏิบัติการของตนเอง ดังนัน้ในขั้นตอนนีจ้ึงเปนกระบวนการตรวจสอบ หรือการประเมินผลการดําเนินงาน เพื่อใหไดขอมูลมาชวยในการสะทอนการปฏิบัติการ ดังนั้นการสังเกตหรือการรวบรวมขอมูลควรทําอยางมจีุดมุงหมาย จนกระทั่งไดขอมูลที่เปนเรื่องราวตอเนื่อง สอดคลองกัน ดังนั้นผูจัดทําโครงการจําเปนตองเลือกใชวิธีการและเครื่องมือในการเก็บรวบรวมขอมูลที่สอดคลองกับจุดมุงหมายที่กําหนด ขั้นท่ี 4 การสะทอนกลับ (Action)

ขั้นตอนนี้เปนการพิจารณาวา การปฏิบั ติการตางๆ ทีผ่านมาโดยอาศัยขอมูลที่เก็บรวบรวมสะทอนผลออกมาในประเดน็เกี่ยวกบัการปฏิบัติการ เชน การปฏิบัติการบรรลุเปาหมายหรือไม มีปญหา หรือส่ิงที่เปนขอจํากดัที่เปนอุปสรรคตอการปฏิบัติการ ขอทีค่วรปรับปรุงแกไขอะไรบาง โดยผูจัดทําโครงการและผูที่เกี่ยวของจะตองพจิารณาตรวจสอบปญหาที่เกดิขึ้นในแงมุมตาง ๆ ที่สัมพันธกับบริบทของการดําเนินการวิจัย ไมวาจะเปนในดานสภาพแวดลอม หรือสภาพสังคม เพื่อเปนขอมูลพื้นฐานทีจ่ะนาํไปสูการปรบัปรุง และการวางแผนปฏบิัติงานตอไป ซ่ึงการสะทอนผลการปฏิบัติสามารถทําไดโดย ผูจัดทําโครงการพิจารณาเพื่อสะทอนผลการปฏิบัติดวยตนเอง (self reflection) หรือรวมกันอภิปรายเพื่อสะทอนกลับกับผูที่เกี่ยวของ (collaborative reflection)

ตัวอยางโครงการที่ใชการวจัิยและพัฒนา โครงการเรื่อง การพัฒนาชดุควบคุมการทํางานเครื่องปรับอากาศภายในบาน เพื่อการประหยัด

พลังงานไฟฟา ของ นายพงษศักดิ์ นุยเจริญ และคณะ (2549) ที่ใชขั้นตอนของการวิจยัและพฒันา ดงันี้

30

1. คณะผูจดัทาํโครงการระดมสมองหาแนวทางในการลดการใชพลังงานไฟฟา จากการทํางานของเครื่องปรับอากาศ

2. ออกแบบชดุควบคุมการทํางานเครื่องปรับอากาศภายในบานเพื่อการประหยดัพลังงานไฟฟาและนําไปใหผูเชี่ยวชาญดานการออกแบบชุดควบคุมการทํางานเครื่องปรับอากาศจํานวน 5 คน โดยพิจารณาความเหมาะสมของแบบ

3. สรางชุดควบคุมการทํางานเครื่องปรับอากาศภายในบาน เพื่อการประหยัดพลังงานไฟฟาและนําไปใหผูเชี่ยวชาญดานเครื่องปรับอากาศจํานวน 5 คน โดยพิจารณาความถูกตองตามแบบและความเหมาะสมในการนาํไปติดตั้ง 4. นําชุดควบคุมการทํางานเครื่องปรับอากาศภายในบาน เพื่อการประหยดัพลังงานไฟฟาที่สรางขึ้นไปทดลองใชเพ่ือดูความสามารถในการทํางานและปรบัปรุงแกไขกอนที่จะนําไปใชเพ่ือเก็บรวบรวมขอมูล 5. นําชุดควบคุมการทํางานเครื่องปรับอากาศ ฯ ที่พัฒนาขึ้นไปใช เพือ่เก็บรวมรวมขอมูล การวิจัยเชิงทดลอง (Experimental Research)

การวิจยัเชิงทดลองเปนการวจิัยที่มุงอธิบายความสัมพันธระหวางตัวแปรในเชิงเหตุและผลที่มีความเปนไปได ซ่ึงผูจัดทําโครงการอาจตองสรางสถานการณการทดลองขึ้นมาในบรบิทที่หางไกลจากสภาพธรรมชาติ เชน การทดลองในหองทดลอง โดยมีการควบคุมหรือจัดกระทําใหเกิดตวัแปรเปนเหต ุหรือตัวแปรอสิระตามที่ตองการ แลวสังเกตหรือวัดตวัแปรตาม เพือ่นําขอมูลมาศึกษาลักษณะและปริมาณความสัมพันธระหวางตัวแปรอิสระกับตวัแปรตามอันจะนําไปสูการลงขอสรุปเกี่ยวกับความเปนเหตุเปนผล ลักษณะที่สําคัญของการวิจัยเชิงทดลอง คือ ควบคุมตัวแปรเกินได (control) จดัการเปลี่ยนแปลงกบัตัวแปรอสิระได (manipulation) สังเกตได (observation) และทําซ้าํได (replication) เชน การทดลองใชเครื่องปรุงอาหารวาชนดิใดที่จะใหรสชาติอรอยกวากัน

หลักการออกแบบการทดลอง การออกแบบการทดลองที่ดคีวรคํานึงถึงหลักการ 3 ประการ หรือที่เรียกวา Max Min Con คือ

1. ทําใหความแปรปรวนอันเนื่องมาจากตวัแปรตน หรือตัวแปรอิสระ (treatment) ใหมีคามากที่สุด (maximum) โดยทําให treatment มีความแตกตางกันมากที่สุด หรือจัดกระทํากับตัวแปรที่บอกลักษณะหรือสถานภาพ (attribute or status variable) ใหแตกตางกันมากที่สุดที่จะทําได ยิ่งทําใหตวัแปรอิสระมีความแปรผันไดมากเทาใด กเ็ปนการเพิ่มโอกาสความแปรปรวนของตัวแปรตาม เนื่องจากเปนผลของตัวแปรอิสระออกจากความแปรปรวนทั้งหมด ในทางตรงกันขามถาไมทําใหตวัแปรอิสระแปร

31

ผันแลว ความแปรปรวนของตัวแปรตามอันเปนผลจากตัวแปรอิสระก็จะรวมอยูในความแปรปรวนทั้งหมด อันแสดงถึงผลของตัวแปรอิสระตอตัวแปรตามเกิดขึ้นโดยโอกาสเทานั้น ดังนั้นการออกแบบการวิจยัควรจดัใหสภาพหรือเงื่อนไขของการทดลองแตกตางกันมากทีสุ่ดเทาที่จะมากได 2. ควบคุมอิทธิพลของตัวแปรเกิน (control of extraneous variable) ซ่ึงสามารถทําไดโดย

2.1 ใชกลุมตวัอยางที่มีลักษณะใกลเคียงกนัมากที่สุด ในลักษณะของตัวแปรเกิน แตการควบคุมตัวแปรนี้จะจํากัดขอบเขตการอางอิงผลการวิจัยไปใชใหแคบลง

2.2 จัดสมาชิกเขากลุมโดยการสุม การจัดสมาชิกเขากลุมโดยการสุมจะทําใหโอกาส หรือความนาจะเปนที่คาของตัวแปรตามของกลุมทดลองหรือกลุมควบคุมไมแตกตางกนัมีมากกวาโอกาสที่จะแตกตางกนักอนทําการทดลอง

2.3 จับคูสมาชิกบนพื้นฐานของตัวแปรเกนิ แลวจัดสมาชิกแตละคูเขากลุมการทดลองโดยการสุมการควบคุมตัวแปรเกนิวิธีนี้ผูจัดทําโครงการอาจพบกับปญหาวาไมทราบวาตวัแปรเกนิตวัใดมีความสัมพันธกับตัวแปรตามมากที่สุด เพือ่ที่จะใชเกณฑจับคูบนพื้นฐานตัวแปรเกนินั้น

2.4 ใชวิธีการทางสถิติในการวิเคราะหขอมูลเพื่อควบคุมคาที่เกิดขึ้นจากตัวแปรเกิน เชน ใชเทคนิคการวิเคราะหความแปรปรวนรวม

2.5 ควบคุมสภาพการณในการทดลองใหมีความคงที ่ ผูจัดทําโครงการจะตองควบคุมสภาพการณในการทดลองของกลุมตางๆ เหมือนกนัทุกอยางยกเวนแตตัวแปรอิสระเทานั้น

2.6 การควบคุมผลของการถดถอยทําไดโดยอยาเลือกสมาชิกที่ไดคะแนนสอบสูงสุด หรือต่ําสุดที่มีความแตกตางจากคาเฉลี่ยมาก ๆ ถาจําเปนตองเลือกตองทําใหเหมือนกนัทั้งกลุมควบคุม และกลุมทดลอง

2.7 นําตัวแปรเกินมาใชในการวิจัย โดยพิจารณาใหเปนตวัแปรอิสระอีกตัวหนึง่ 2.8 ออกแบบการวิจยัเชิงทดลองแบบตาง ๆ เชน Completely Randomized Block Design,

Completely Randomized Factorial Design, Split-Plot Factorial Design เปนตน 3. ทําใหความแปรปรวนอนัเนื่องจากความคลาดเคลื่อนมีคาต่ําที่สุด (minimization of error variance) ซ่ึงเกิดจากความแตกตางระหวางบุคคลและความคลาดเคลื่อนจากการวัด สามารถทําใหคาความแปรปรวนเหลานี้มีคาต่าํสุด โดย

3.1 การควบคุมเงื่อนไขของการทดลองใหมีระบบและแนนอน จะทําใหความคลาดเคลื่อนที่เกิดจากการวดันอยลง

3.2 ทําใหเครือ่งมือที่วัดมีความเที่ยง (reliability) สูง เชน การเพิ่มจาํนวนขอคําถาม เมื่อเครื่องมือมีความเที่ยงสูงก็จะชวยลดความคลาดเคลื่อนได

32

ขั้นตอนของการวิจัยเชิงทดลอง การดําเนินการวิจัยเชิงทดลอง จะตองเปนไปอยางมีระบบ และสมเหตุสมผลบนพื้นฐานของ

หลักการ แนวคิด ทฤษฎี สําหรับขั้นตอนการดําเนินงานมีขั้นตอน ดังนี้ 1. กําหนดประเด็นคําถามของการวิจยั (Identify Research Question) ผูจัดทําโครงการจะตอง

กําหนด ระบ ุ และนิยามประเด็นคําถามของการวิจยัไวอยางชัดเจน ผูจัดทําโครงการจะตองสามารถอธิบายไดวาประเด็นคําถามการวิจยัมีความเปนมาอยางไร มีความสําคัญเพียงใดทีต่องการจะศกึษา มีแนวคดิหรือทฤษฎีอะไรที่เกีย่วของ มีการเสนอกรอบหรือแนวทางอธบิายหรือแกปญหาไวอยางไรบาง ไมมีรูปแบบการวิจัยใดที่เหมาะสมเทากับการวิจยัเชิงทดลอง จึงไดนาํการวิจยัเชิงทดลองมาศึกษาเพื่อหาคําตอบของประเด็นปญหาดังกลาว

2. ตั้งสมมุติฐาน (formulate hypothesis) ผูจัดทําโครงการจะตองตั้งสมมุติฐานของการวิจัยเพื่อนํามาทดสอบภายใตกรอบแนวคิดหรือทฤษฎีที่นาเชื่อถือ โดยการกําหนดและนยิามตัวแปรสําหรับทําการทดลองตามประเด็นคําถามของการวิจยั และทํานายความสัมพันธระหวางตวัแปรที่เกี่ยวของ เพื่อเปนแนวทางสาํหรับการกําหนดเครื่องมือ และการรวบรวมขอมูลที่ตองการ

3. เลือกระดับการแปรคาของตัวแปรอิสระ (vary the independent variables at appropriate level) ผูจัดทําโครงการจะตองเลือกระดับที่เหมาะสมในการจดักระทําเพื่อแปลคาของตัวแปรอสิระที่คาดวาจะทําใหสามารถสังเกตคาที่เกิดขึน้ได ระดับการแปรคาของตัวแปรอิสระควรมีขนาดใหญพอเพียง และอยูในขอบเขตที่ควรจะเปนตามสภาพการณของชีวิตจริงที่จะทําใหเกดิผลความแตกตางที่เกดิขึ้นกับตัวแปรตาม

4. การออกแบบการทดลอง (experimental design) ผูจัดทําโครงการตองวางแผนการสุมตัวอยาง จัดกลุมสําหรับการทดลอง และการวัดหรือสังเกตผลกอน ระหวางและหลังการทดลอง ในการสุมตัวอยางและจัดการทดลอง ผูจัดทําโครงการจะตองวางแผนดําเนนิการสุม (randomization) ซ่ึงประกอบไปดวยการสุมกลุมตัวอยางทีจ่ะทาํการทดลอง (random selection) และการสุมตัวอยางเขากลุมการทดลอง (random assignment) การตัดสินใจเกี่ยวกบัการดําเนินการสุมยอมขึ้นอยูกับทรัพยากรที่มีอยู เชน เงนิทนุ กําลังคน เวลา

5. เลือกเครื่องมือ และการวิเคราะหขอมูล (select instruments and analytical procedure) ผูจัดทําโครงการจะตองเลือกและพัฒนาเครื่องมือสําหรับการเก็บรวบรวมขอมูลอยางมีคุณภาพ เพือ่ใหเกิดความคลาดเคลื่อนนอยที่สุด จากการวัดหรือการเก็บรวบรวมคาสถิติ และเลือกวิธีการวิเคราะหขอมูลที่เหมาะสมกับลักษณะของขอมูลและเปาหมายของการวิจยัที่ตองการ

6. ทดลองเบื้องตน (pilot test the experimental procedure) กอนเริ่มลงมือทําการทดลอง ผูจัดทําโครงการจะตองทดสอบกระบวนการดําเนินการทดลองตามที่วางแผนโดยการทดลองนํารอง

33

เพื่อทราบถึงอุปสรรค ปญหาที่เกิดขึ้นระหวางการทดลองจะไดหามาตรการปองกัน และแกไขไวลวงหนา พรอมทั้ งขอคําแนะนาํจากผู รูหรือผูเชี่ยวชาญเกี่ยวกับการดําเนินการทดลองอยางมีประสิทธิภาพ

7. ดําเนินการทดลอง (conduct the experiment) ผูจัดทําโครงการทําการทดลอง สังเกต และเก็บรวบรวมขอมลูตามขั้นตอนที่วางแผนไว ผูจัดทําโครงการจะตองดาํเนินการตามโปรแกรมการทดลองอยางมีคุณภาพตามแผนที่กาํหนด มิเชนนั้นผลการจดัอาจจะไมมีประสิทธิภาพพอที่จะสังเกตเห็นผลของการเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึน้ในการทดลอง

8. การวิเคราะหขอมูลและการแปลความหมาย (analyze and interpret the experimental results) ผูจัดทําโครงการทําการวิเคราะหขอมูลดวยเทคนิคสถิติวิเคราะหที่เหมาะสมที่สามารถสนองตอประเด็นของการวิจยัได และทําการแปลความหมายผลของการวิเคราะหโดยพิจารณาถึงปจจัยที่อาจสงผลตอความตรงภายใน และความตรงภายนอกทีอ่าจเกิดขึ้น เพือ่สรุปผลการทดลองเปนขอคนพบตอไป

9. เขียนรายงานการวจิัย (write the report) ผูจัดทําโครงการวางโครงสรางรายงานวจิัย เขียนรางรายงาน ปรับปรุงแกไข และพิมพเผยแพรรายงานการวิจยัฉบับที่สมบูรณ แบบแผนการทดลอง (Experimental Design)

สัญลักษณที่ใชในแบบแผนการทดลอง X แทน การใหตวัแปรทดลอง ไมมี X แสดงวาไมใหตัวแปรทดลอง E แทน กลุมทดลอง C แทน กลุมควบคุม R แทน การกําหนดกลุมตัวอยางแบบสุม ไมมี R แสดงวากลุมตัวอยางเลือกมาโดยไมมีการสุม T1 แทน ทดสอบกอนการทดลอง T2 แทน ทดสอบหลังการทดลอง

34

แบบที่ 1 แบบกลุมเดียวหรือรายกรณี (One shot case study)

รูปแบบ X T

วิธีการ 1. เลือกตัวอยางมา 1 กลุม 2. ทําการทดลองและไมมีการควบคุม 3. ทดสอบหลังการทดลอง

ขอดี 1. ทําไดงายและสะดวก เหมาะกับการวิจัยเพื่อแกปญหาเฉพาะกลุม 2. เหมาะสําหรับการวิจัยเชิงพรรณนาที่เปนการศึกษายอนหลังตัวอยาง

ขอบกพรอง 1. กลุมตัวอยางไมมีการสุม จึงไมเปนตัวแทนของประชากร นําผลไปอางอิงถึงกลุมอื่นไมได

2. ไมมีกลุมควบคุมและสอบวัดครั้งเดยีว ผลจากการวัดอาจไมใชผลจากตัวแปรอิสระที่ตองการศึกษา

แบบที่ 2 แบบกลุมเดียวสอบกอนและสอบหลัง (One-group pretest-posttest design)

รูปแบบ T1 X T2

วิธีการเลือก

1. เลือกกลุมตัวอยางมา 1 กลุม 2. สอบกอนการทดลอง 3. ทําการทดลองโดยใหตัวแปรทดลอง (treatment) 4. ทดสอบหลังการทดลอง 5. เปรียบเทียบคะแนนเฉลี่ยของการสอบทั้งสองครั้ง (X1 และ X2 โดยใชสถิติทดสอบ t หรือ Z

และสรุปวาผลตางของ X1 และ X2เปนผลเนื่องจากตัวแปรทดลอง

35

ขอดี สามารถควบคุมตัวแปรไดบาง เชน การขาดหายไปของกลุมตัวอยาง และการทดสอบกอน

ทดลองกับหลังทดลอง ทําใหเปรียบเทียบภายในกลุมตนเองได จุดบกพรอง

ควบคุมตัวแปรสวนใหญไมได เชน ประสบการณที่ไดรับนอกเหนือจากการทดลอง วุฒิภาวะ ผลจากการสอบครั้งแรก การถดถอยทางสถิติ หรือปฏิสัมพันธของตัวแปรตางๆ ที่กลาวมา จึงไมแนใจวาผลของความแตกตางของการสอบครั้งแรกและครั้งหลังเกิดจากตัวแปรอิสระที่ตองการศึกษา

แบบที่ 3 การเปรียบเทียบกับกลุมคงท่ี (Static group comparison design)

รูปแบบ E X T

C T

วิธีการ

1. เลือกกลุมตัวอยาง 2 กลุม 2. ใหตัวแปรทดลอง (treatment) กับกลุมทดลอง แตไมใหกับกลุมควบคุม 3. ทดสอบหลังการทดลองทั้งสองกลุม 4. หาคะแนนเฉลี่ยของผลการสอบทั้ง 2 กลุม ทดสอบความแตกตางของคะแนนเฉลี่ยโดยใช t-

test หรือ Z-test ขอดี

1. มีกลุมควบคุม ทําใหเปรียบเทียบกันได 2. ในกรณีที่ออกแบบควบคุมตัวแปรแทรกซอน ผลการวิเคราะหจะเชื่อถือไดมากขึ้น

2. แบบแผนการทดลองที่มีการควบคุมอยางเครงครัด (Design with rigorous control) หรือ true experiment เพื่อขจัดปญหาแบบแผนการทดลองที่เรียกวา poor design จึงเพิ่มกลุมควบคุมโดยไมใหตัวแปรทดลองแกกลุมนี้ ทั้งนี้คํานึงถึงขอตกลงเบื้องตนวา กลุมทดลองและกลุมควบคุมจะตองมีลักษณะที่มีผลตอตัวแปรตามเหมือนกัน แบบแผนของการทดลองในกลุมนี้แบงเปน

ขอบกพรอง

1. ไมมีการสุม จึงควบคุมตัวแปรแทรกซอนไมไดทั้งหมด

36

2. ไมมีการสอบวัดครั้งแรก และกลุมทั้ง 2 อาจไมมีความเทาเทียมกัน ดังนั้นความแตกตางที่พบอาจไมไดมีผลจากตัวแปรจัดกระทําเพียงอยางเดียว

แบบที่ 4 แบบที่มีกลุมทดลองและกลุมควบคุมแบบสุมและมีการสอนครั้งแรกกับครั้งหลัง (Randomized control group pretest posttest design)

รูปแบบ RE T1 X T2

RC T1 T2

วิธีการ

1. เลือกกลุมตัวอยางจากประชากรโดยการสุม 2. จัดกลุมตัวอยางเขากลุม และกําหนดตัวแปรทดลองเขากลุมโดยการสุม 3. ทดสอบกอนการทดลองโดยวัดตัวแปรตาม 4. จัดสภาพการทดลองใหเหมือนกันทั้ง 2 กลุม ยกเวนใหตัวแปรจัดกระทําหรือตัวแปรทดลอง

กับกลุมทดลอง สวนกลุมควบคุมไมตองใหตัวแปรทดลอง 5. ทดสอบครั้งที่ 2 หลังการทดลองโดยวัดตัวแปรตาม 6. หาคะแนนเฉลี่ยของผลการทดสอบกอนการทดลองและหลังการทดลองทั้ง 2 กลุม 7. เปรียบเทียบผลตางของคะแนนเฉลี่ยกอนและหลังการทดลอง ระหวางกลุมทดลองและกลุม

ควบคมุ ดังนี้

Random assigned pretest Treatment posttest กลุมทดลอง (RE) T1E X T2E กลุมควบคุม (RC) T1C T2C

ผลการทดลองของกลุมทดลอง = DE = XT2E - XT1E ผลการทดลองของกลุมควบคุม = DC = XT2c - XT1c

8. ทดสอบความแตกตางของคะแนนเฉลี่ยของกลุมทดลองและกลุมควบคุมโดยใช t-test หรือ

ANOVA

37

แบบแผนการวิจัยนี้ อาจขยายกลุมทดลองใหมีมากกวา 1 กลุม ดังเชน มีกลุมทดลอง 2 กลุม กลุมควบคุม 1 กลุม ดังนี้

รูปแบบ RE1 T1 Xa T2

RE2 T1 Xb T2

RC T1 T2

บางกรณีอาจออกแบบการวิจัยเปนแบบ 3 กลุม โดยจัดใหมีกลุมทดลอง 1 กลุม กลุมควบคุม 2

กลุม ดังเชน

รูปแบบ RE T1 X T2

RC1 T1 T2

RC2 T1 T2

การเปรียบเทียบใหทําเปน 2 กรณี คือ 1. เปรียบเทียบ T2E กับ T2C1 ซ่ึงเปนผลตางของการใหตัวแปรทดลอง 2. เปรียบเทียบ T2E กับ T2C2 ซ่ึงเปนผลตางของการทดสอบกอนทดลอง แลวเปรียบเทียบผลของขอ 1. และขอ 2. เปนการแก reactive measure ได

ขอดี 1. มีการสุมกลุมตัวอยางและสุมเขากลุมทดลองกับกลุมควบคุม ทําใหกลุมตัวอยางทุกกลุมมี

ความเทาเทียมกันตามทฤษฎีความนาจะเปน 2. การสุมทําใหสามารถควบคุมแหลงที่มีอิทธิพลตอความเที่ยงตรงภายในได 3. มีการทดสอบกอนทดลอง ทําใหทราบพื้นฐานของกลุมทดลองและกลุมควบคุม และเมื่อให

treatment แลว มีการทดสอบอีก จึงทราบผลของการเปลี่ยนแปลงของแตละกลุม

38

ขอบกพรอง อาจควบคุมแหลงที่มีอิทธิพลตอความเที่ยงตรงภายนอกไมไดทั้งหมด เชน ไมสามารถควบคุม

ความคลาดเคลื่อนที่เกิดจากผลรวมกันระหวางการสอบครั้งแรกกับตัวแปรทดลอง การเลือกกลุมตัวอยางกับตัวแปรทดลอง เปนตน

นอกจากนี้ แบบแผนการวิจัยอาจขยายออกไปเปนการศึกษาตัวแปรอิสระตั้งแต 2 ตัวแปรขึ้นไป ที่มีผลตอตัวแปรตาม เชน ตัวแปรอิสระเปนตัวแปรเพศ อีกตัวแปรหนึ่งเปนตัวแปรวิธีสอน มี 3 วิธี กรณีนี้แบบแผนการวิจัยมีช่ือวา factorial design แบบ 2 ตัวประกอบ (2x3) ซ่ึงมีรูปแบบดังนี้

A 1 2 3

B 1 2

ตามรูปแบบการวิจัยนี้ กลุมตัวอยางมี 6 กลุม วิธีการ

1. เลือกกลุมตัวอยางแบบสุมจากประชากร 2. จัดกลุมตัวอยางแบบสุมลงในตัวแปรทดลองใหครบตามตาราง 3. ทดลองและวัดคาตัวแปรตาม 4. ตรวจสอบผลของตัวแปรทดลอง (main effects) และผลรวมของตัวแปรทดลอง (interaction

effects) 5. ทดสอบคาเฉลี่ยของขอมูลโดยใช ANOVA

แบบที่ 5 แบบสี่กลุมของโซโลมอน (Randomized Solomon four-group design) เพื่อแกปญหาการเกิดปฏิสัมพันธรวมของการทดสอบกอนทดลองและตัวแปรจัดกระทํา (X)

ในแบบแผนทดลองแบบที่ 1 จึงออกแบบการทดลองโดยใชกลุมตัวอยาง 4 กลุม ดังนี้

กลุม สอบกอน ส่ิงทดลอง สอบหลัง ความแตกตาง 1. (R) สอบกอน T1 X T2 1D = T1 , X, M, H 2. (R) สอบกอน T1 T2 2D = T1 , M, H 3. (R) ไมมีการสอบกอน X T2 3D = X, M, H 4. (R) ไมมีการสอบกอน T2 4D = M, H M = Maturation, H = History

39

วิธีการ 1. เลือกกลุมตัวอยางแบบสุมจากประชากร 2. แบงกลุมตัวอยางเปน 4 กลุม โดยการสุม 3. เลือกกลุมตัวอยางออกมา 1 กลุม แบบสุมใหเปนกลุมทดลอง ไดรับการทดสอบครั้งแรก

และไดรับตัวแปรทดลอง (กลุม 1) 4. สุมกลุมตัวอยางมากอีก 2 กลุม ใหกลุมหนึ่งไดรับการทดสอบครั้งแรก (กลุม 2) และอกีกลุม

หนึ่งใหตัวแปรทดลอง (กลุม 3) 5. กลุมที่เหลืออีก 1 กลุม (กลุม 4) ไมไดรับการทดสอบครั้งแรกและไมไดรับการทดลอง 6. ดําเนินการทดลอง 7. ทดสอบหลังการทดลองทั้ง 4 กลุม 8. หาคะแนนเฉลี่ยของผลการสอบทั้งกอนทดลองและหลังทดลอง 9. หาผลตางของคาเฉลี่ยกอนการทดลองและหลังการทดลอง กลุม 1 T2 – T1 = 1D นาจะเปนผลจาก T1 , X, M, H กลุม 2 T2 – T1 = 2D นาจะเปนผลจาก T1 , M, H กลุม 3 T2 = 3D นาจะเปนผลจาก X, M, H กลุม 4 T2 = 4D นาจะเปนผลจาก M, H ดังนั้น อาจสรุปไดวา 1) 3D – 4D = ผลตางเนื่องจากใหตัวแปรทดลอง X ไมมีการทดสอบกอน 2) 2D – 4D = ผลตางเนื่องจากการทดสอบกอนทดลอง 3) 1D – 2D = ผลตางจากการใหตัวแปรทดลอง X มีการทดสอบกอน แลวเปรียบเทียบ 1)

กับ 3) ผลตางที่เกิดขึ้นเนื่องจาก X ขอดี

1. สามารถควบคุมแหลงที่ทําใหขาดความเที่ยงตรงภายใน 2. ควบคุมปฏิสัมพันธรวมของตัวแปรทดลองกับผลของการสอบกอนทดลองได 3. ถือวาเปนแบบแผนการทดลองที่มีการควบคุมรัดกุมมาก

ขอบกพรอง 1. หากลุมตัวอยางที่มีความเทาเทียมกันทั้ง 4 กลุมไดยาก 2. ไมแนใจวาจะควบคุมความเที่ยงตรงภายนอกของการทดลองไดทั้งหมด

40

แบบท่ี 6 แบบสุมและมีการสอบหลังการทดลองอยางเดียว (Randomized control-group posttest only design)

รูปแบบ RE X T2

RC T2

วิธีการ

1. เลือกกลุมตัวอยางจากประชากรโดยการสุม 2. แบงกลุมตัวอยางเปน 2 กลุม แบบสุม 3. สุมกลุมหนึ่งใหเปนกลุมทดลองอีกกลุมหนึ่งเปนกลุมควบคุม 4. จัดสภาพการทดลองของทั้งสองกลุมใหเหมือนกัน และใหตัวแปรทดลองกับกลุมทดลอง

(X) สวนกลุมควบคุมไมใหตัวแปรทดลอง 5. ทดสอบภายหลังการทดสอบทั้ง 2 กลุม 6. หาคะแนนเฉลี่ยของการทดสอบหลังการทดลองทั้ง 2 กลุม 7. เปรียบเทียบคาเฉลี่ยหลังการทดลองของ 2 กลุม (T2E กับ T2ฉ) โดยใชสถิติ t-test แบบทดลองนี้อาจขยายจํานวนกลุมทดลองเปนหลายกลุม จะใชสถิติทดสอบคาเฉลี่ยของหลาย

กลุมโดยใช ANOVA ขอดี

1. สะดวกเพราะไมตองสอบกอนการทดลอง 2. ควบคุมผลที่เกิดจากปฏิสัมพันธรวมระหวางการสอบกอน (T1) กับตัวแปรทดลอง (X) ได 3. ควบคุมแหลงอิทธิพลที่มีผลตอความเที่ยงตรงภายในได

ขอบกพรอง ไมแนใจวาจะควบคุมปฏิสัมพันธรวมระหวางการคัดเลือกกับตัวแปรทดลอง (Selection and

treatment) และระหวางการคัดเลือกกับสภาพการทดลอง (Selection and reaction arrangement)

41

แบบที่ 7 แบบอนุกรมเลา (Time-Series)

รูปแบบ T1 T2 T3 T4 ฯลฯ X T5 T6 T7 T8 ฯลฯ

วิธีการ

1. เลือกลุมตัวอยางมา 2 กลุม 2. ทดสอบกอนทดลองหลายๆ คร้ัง โดยเวนระยะเวลาหางกันพอควร จนเห็นแนวโนมของ

การเปลี่ยนแปลงตามธรรมชาติ 3. ทําการทดลองโดยใหตัวแปรทดลอง (X) 4. ทดสอบภายหลังการทดสอบหลายๆ คร้ัง โดยเวนระยะหางเชนเดียวกับการสอบกอน

ทดลอง 5. สังเกตการเปลี่ยนแปลงของผลการสอบกอนและหลังการทดลอง หรือใชสถิติการวิเคราะห

แนวโนม (trend analysis) การพิจารณาผลของการเปลี่ยนแปลงของการทดลองแบบอนุกรมเวลาจากรูป (Campbell &

Stanley: 208) แบบที่ 8 แบบอนุกรมเวลาท่ีมีกลุมควบคุม (Control group time-series design) วิธีนี้จะมีกลุมควบคุมเพิ่มอีก 1 กลุม เพื่อแกจุดออนของแบบที่ 7

รูปแบบ T1 T2 T3 T4 X T5 T6 T7 T8

T1 T2 T3 T4 T5 T6 T7 T8

วิธีการ 1. เลือกกลุมตัวอยางมา 2 กลุม ใหกลุมหนึ่งเปนกลุมทดลอง อีกกลุมหนึ่งเปนกลุมควบคุม 2. ทดสอบกอนการทดลองทั้ง 2 กลุม หลายๆ คร้ัง เวนระยะหางพอควร 3. ดําเนินการทดลอง โดยใหตัวแปรทดลองกับกลุมทดลอง สวนกลุมควบคุมไมใหตัวแปร

ทดลอง 4. ส้ินสุดเวลาที่ทดลอง ทดสอบหลังการทดลองหลายครั้ง โดยเวนระยะเวลาหางกันพอควร 5. สังเกตการเปลี่ยนแปลงจาก T4 ไป T5 ของทั้ง 2 กลุม โดยดูกราฟหรือวิเคราะหแนวโนม

42

แบบที่ 9 Equivalent Time Samples Design แบบการทดลองนี้ กลุมตัวอยางจะมี 1 กลุม หรือมากกวา 1 กลุมก็ได โดยใชเวลาในการทดลอง

เปนเครื่องตัดสินและสังเกตแนวโนมของผลหลังจากการทดลองวาแตกตางไปจากเดิมอยางไร แบบแผนนี้จะตองทําซ้ํา 2-3 คร้ัง เพื่อใหแนใจวาผลที่ไดนั้นเปนผลจากตัวแปรทดลองเพียงอยางเดียว ไมใชจากอิทธิพลที่มีผลตอความเที่ยงตรงภายในและความเที่ยงตรงภายนอก รูปแบบของแผนการทดลองมีดังนี้

รูปแบบ X1 T X0 T X1 T X0 T

X1 หมายถึง ใหตัวแปรทดลองกับกลุมตัวอยาง X0 หมายถึง ไมใหตัวแปรทดลองกับกลุมตัวอยาง T หมายถึง การทดสอบ (Observation) ลักษณะของแบบแผนการทดลองเมื่อมีกลุมตัวอยาง 1 กลุม 1. เลือกกลุมตัวอยางมา 1 กลุม ใหตัวแปรทดลองติดตอกันระยะเวลาหนึ่ง แลวสอบวัด แลว

หยุด 2. ตอไปใหตัวแปรทดลองเดิมใหม แลวสอบวัด แลวหยุด 3. นําผลที่ไดจากการสอบวัดทั้ง 2 คร้ัง มาเปรียบเทียบกัน ทําเชนนี้ซํ้าๆ หลายครั้ง ลักษณะของแบบแผนการทดลองเมื่อมีกลุมตัวอยาง 2 กลุม มีกลุมตัวอยาง 2 กลุม ที่เทาเทียมกัน โดยตองคํานึงถึงการถดถอยทางสถิติของกลุมตัวอยาง

ดวย เชน ถาจะทดลองสอนภาษาอังกฤษกับนักเรียนที่มาจากสิ่งแวดลอมที่แตกตางกัน ผลจากการถดถอยทางสถิติอาจจะทําใหผลการทดลองมีความแตกตางกันดวย

วิธีการ

1. ทําการทดสอบกอนการทดลองทั้ง 2 กลุม เพื่อตรวจดูความเทาเทียมกัน 2. ใหตัวแปรทดลองแกกลุมทั้ง 2 แตกตางกัน 3. ทําการทดสอบหลังการทดลอง 4. นําผลจากการสอบครั้งที่ 2 ของทั้ง 2 กลุมมาเปรียบเทียบกัน แบบแผนการวิจัย The Equivalent Time Samples Design นิยมใชเกี่ยวกับการวิจัยทางการเรียน

การสอน ผลการปฏิบัติงาน สมรรถภาพของนักเรียน ภายใตเงื่อนไขตางกัน การวิจัยทางการแพทย

43

แบบที่ 10 แบบสุมสมบูรณ (Completely Randomized Design : CRD)) ลักษณะของแบบแผนการทดลอง แบบแผนการทดลองแบบสุมสมบูรณ เปนแบบแผนการทดลองที่หนวยทดลอง (Experimental Unit) ไดมาจากการสุมและการกําหนดตัวแปรทดลอง (treatment) ใหกับหนวยทดลองเปนไปอยางสุม 1. มีตัวแปรอิสระหรือตัวแปรทดลอง (treatment) 1 ตัวที่แบงเปนหลายระดับและมากกวา 2 ระดับ ระดับของการทดลองอาจเปนเชิงปริมาณหรือคุณภาพก็ได 2.มีการสุมหนวยทดลอง เขารับการทดลอง และสุมระดับตัวแปรทดลองใหกับหนวยทดลอง

3.หนวยทดลองแตละหนวยจะไดรับระดับการทดลองเพียงระดับเดียวเทานั้น

Treatment ระดับที่ 1 Treatment ระดับที่ 2 Treatment ระดับที่ 3 a1 a2 a3 a4 a5 … … … … …

a1 a2 a3 a4 a5 … … … … …

a1 a2 a3 a4 a5 … … … … …

ขอดี สามารถนําตัวแปรตนไดทีละหลายระดับ ขอบกพรอง

บางครั้งจัดกระทําไดอยาก เนื่องจากไมสามารถหากลุมตัวอยางที่มีลักษณะที่เทาเทียมกันได แบบที่ 12 แบบกลุมสุม (Randomized Block Design) ลักษณะของแบบแผนการทดลอง

1.มีตัวแปรอิสระ หรือตัวแปรทดลอง หนึ่งตัวที่แบงเปนตั้งแตสองระดับขึ้นไป 2.มีการจัดกลุมตัวอยางออกเปนกลุม (Block) แตละกลุมมีความแปรปรวนภายในกลุมนอยกวา

ความแปรปรวนระหวางกลุม 3.จํานวนหนวยทดลองในแตละกลุมเทากัน 4.สุมระดับของตัวแปรทดลองใหกับหนวยทดลองในแตละกลุมดังนั้นกลุมหนึ่ง ๆ จะไดรับ

การทดลองทุกระดับ (ยกเวนไมตองสุม เมื่อภายในกลุมมีเพียงตัวอยางเดียว)ฃ การจัดกลุมใหมีความเปนเอกพันธ แบบแผนการทดลองนี้มีลักษณะเดนคือการจัดหนวยทดลองเปนกลุมที่มีความเปนเอกพันธุ

โดยใชตัวแปรที่เกี่ยวของกับตัวแปรตามเปนตัวแปรจัดกลุม ซ่ึงอาจเปนลักษณะของหนวยทดลอง เชน

44

เพศ อายุ สายพันธุ การจัดกลุมใหเปนเอกพันธุ อาจทําไดโดยใชตัวอยางที่มาจากตระกูล หรือสายพันธุเดียวกัน เชน ฝาแฝด สัตวที่เกิดในคลอกเดียวกัน หรือใชการจับคู

ระดับที่ 1ของ Treatment

ระดับที่ 2 ของ Treatment

ระดับที่ 3ของ Treatment

Block 1 A1 A2 A3

Block 2 A1 A2 A3

Block 3 A1 A2 A3

Block 4

ขอดี มีการควบคุมตัวแปรเกิน โดยนําตัวแปรเกินมาเปนตัวแปรจัดกลุม จึงทําใหเกิดความตรงายใน

ขอบกพรอง บางครั้งจัดกระทําไดอยาก เนื่องจากไมสามารถหากลุมตัวอยางที่มีลักษณะเปนเอกพันธกันได

ตัวอยางโครงการที่ใชการออกแบบการวิจัยเชิงทดลอง โครงการเรื่อง ผลการใชใบมันสําปะหลังกําจัดปลาชอนในการเตรียมบอเล้ียงปลา ของ ชุติทร โพกะจิว และคณะ (2549) ที่ใชแบบแผนการทดลอง แบบสุมสมบูรณ (Completely Randomized Design : CRD)

T1R4 T1R1 T2R3

T3R3 T2R2 T3R3

T1R3 T3R4 T2R4

T3R3 T213 T1R2

45

ในการออกแบบการวิจยั ผูจัดทําโครงการควรเลือกรูปแบบการวิจยัที่ทําใหผลการวิจยัมีความถูกตองนาเชื่อถือ และในขณะเดียวกนัก็ตองคํานึงถึงสภาพการวจิยัที่ไมผิดจรรยาบรรณ และความเปนไปไดในการปฏิบัติควบคูกันไปดวย ถาการออกแบบการวิจยัตามทฤษฎีกับความเปนจริงสวนทางกัน ก็เปนหนาที่ของผูจัดทําโครงการที่จะตองหาจุดที่เหมาะสมใหไดการออกแบบการวิจัยที่มทีั้งความเปนไปได ความนาเชื่อถือของผลการวิจัย และสามารถนําไปปฏิบัติในความเปนจริงได ผูจัดทําโครงการจึงควรวางแผนเกบ็รวบรวมขอมูลเสริมจุดออนที่พึงมี ขอมูลเกี่ยวกับปญหาดังกลาว ทั้งการใชเวลาในการดําเนินการวิจยั การขาดหายไปของสมาชิก ส่ิงแทรกซอนและสิ่งแปลกปน ซ่ึงควรนํามาพิจารณาในการแปลความหมายเพื่อสรุปผลการวิจัย ทางที่ดีผูจัดทําโครงการควรหาทางปองกันหรือควบคุมปญหาดังกลาวกอนและระหวางการดําเนินการวจิัย อันจะเปนอานิสงสสงผลใหงานวิจัยนัน้มีคุณภาพของขอคนพบที่นาเชื่อถือและเปนประโยชน เอกสารอางอิง คณาจารย ภาควิชาการวดัผลและวิจยัทางการศึกษา คณะศึกษาศาสตร. 2538. เอกสารการอบรม

ปฏิบตัิการทําวิจัย. กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลยัศรีนครินทรวิโรฒประสานมิตร.

ทิศนา แขมณี และสรอยสน สกลรักษ. 2540. แบบแผนและเครื่องมือการวิจัยทางการศึกษา. กรุงเทพฯ: สํานักพิมพจุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย.

บุญเรียง ขจรศิลป. 2543. วิธีวิจัยทางการศึกษา. พิมพคร้ังที่ 5. กรุงเทพฯ: พิชาญพริ้นติ้ง.

ไพฑูรย สินลารัตน และสําลี ทองธิว. 2537. การวิจัยทางการศึกษา: หลักและวิธีการสําหรับผูจัดทําโครงการ. กรุงเทพฯ: จุฬาลงกรณวิทยาลัย.

อุทุมพร จามรมาน. 2537. การทําวิจัยเชิงสาํรวจ. กรุงเทพฯ: โรงพิมพจุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย.

Ary, D และคณะ” 1979. Introduction to Research in Education. Second Edition. USA. Holt, Rinchart and Winston.

Atweh B and Others. (1998). Action Research in Practice. New York : Routledge.

Cohen, L and Manion, L. 1994. Research Methods in Education. 4th ed. Britian: Croom Helm.

David A. V. 2001. Research Design in Social Research. 2nd ed. London : Sage.

John W. C. 1994. Research Design Qualitative and Quantitative Approach. U.S.A. Sage Puplishion.

46

Kirk E. R. 1995. Experimental Design : Procedures for the Behavioral Science. 3rd ed . New York : Brooks /Cole.

Meredith, D G, Walter R.B and Joyce P. G. 1993. Education Research An Introducton. 6th ed. USA: Longman.

Therese, L. B. 1994. Doing Social Research. 2nd ed. USA.: MoGraw Hill.

Walter R.B. 1986. Applying Educational Research A Practical Guige for Teachers. New York: Longman.