58-Miratül Irfan Şerhi

8/12/2019 58-Miratl Irfan erhi

1/128


2/128

GNLDEN ESNTLER:

MUHYDDN- ARAB

MRAT-L RFAN ve ERH

NECDET ARDI

RFAN SOFRASINECDET ARDI

TASAVVUF SERS (58)


3/128

N SZMuhterem okuyucularm epey seneler evvel yaplm

olan Mirt-l irfn sohbetlerini uygun bir zamanolutuunda yazya dkp kitap haline getirmeyi ve bugerekten ok kymetli tevhid hakikatlerini bir kitap halinegetirip, merakllarna elde okunur hale getirilmesinidnyordum. Nihayet vakti gelmi ki, yaz ilerindenanlayan bir olumuza bu kitabnda konuma ses kaytlarnyazya dntrmesini istemi idim. Sa olsun nihayetuygun bir zamannda bunlar yazya dntrp banayollam idi bende elimdeki kitabm bitirdikten sonra bukitabn sohbetlerini daha iyi anlalr olmas iin tamamn

yeni batan dzenlemek iin almalara baladm.neallah tamamna erdiririm ve okuyanlara da faydal olur.

Daha iyi anlalmas iin birinci blmde ba tarafakitabn metninin tamamn aktarp ikinci blmde de bazdzenlemeler de yaparak, izah ve erhlerini de aktarmaaalacam. Cenb- Hakk hepimizin yardmcs olsun.Ancak u an elimizdeki metnin kime ait olduunuhatrlayamadm iin ismini yazamadm hakkn hell etsin.

Sevgili okuyucum, bu kitabn yazlnda, dzenle-niinde, baslnda, bastrlnda, tm oluumunda emeive hizmeti geenleri sayg ile yad et, gemilerine de hayr

dua et, ALLAH (c.c.) gnlnde feyz kaplar asn. Yarabbi;bu kitaptan meydana gelecek manevi haslay, evvelacizane, efendimiz Muhammed Mustafa, (s.a.v.) in ve Ehl-iBeyt Hazaratnn rhlarna, Nusret Babamn ve Rahmiyeannemin de ruhlarna hediye eyledim kabul eyle, ya Rabbi.

Muhterem okuyucularm; yine bu kitab da okumayabalarken, nefsin hevasndan, zan ve hayelden, gaflettensoyunmaya alarak, saf bir gnl ve Besmele ileokumaya balamanz tavsiye edeceim; nk kafamz vegnlmz, vehim ve hayalin tesiri altnda iken gerekmn da bu ve benzeri kitaplardan yararlanmamzmmkn olamayacaktr. Gayret bizden muvaffakiyyetHakktandr. Terzi Baba Tekirda (01/08/2012) aramba :Ramazann on . 1


4/128

Muhyiddin-i Arbi

(Mirat-l irfan-rfan aynas)

BSMLLHR RAHMNR RAHM

Allah'a hamdolsun, ondan tr ki Onun

vahdniyetine glge drecek bir kabl yni evvel yoktu,nk kabl yni evvel, o idi kez bir baad de yni onunztna ve sfatna leke srecek bir baad yni son da yoktu,nk son dahi o idi, ayn ekilde onu bir evveliyet iletavsif etmek mmkn olamaz kez onu bir baadiyet ynison ile de tavsif etmek mmkn deildir ve ne st ne dealt bu vasflar da onun anna yakmaz, onun zt iin biryaknlk dnlemez uzaklk da yle, hele bir ekil asla!

Ondan, bir zaman mefhmu ile haber sormak daimknszdr, hsl kelm onun iin ne vaktin, nezamanlarn, ne yerin, ne altn, ne de stn, ne de onunlaberaber bir mevcdun varl dnlebilir, Onu istiab

edecek yni iine alacak ve barndracak bir mekn dadnlemez.

Evet O, yukarda anlatld gibi idi el'an yni u andadahi yledir. Yce Allah, yle bir varlk idi ki onunlaberaber bir ey yok idi el'an yni, u anda dahi yledir ynivahid yni bir ama say ve hesap ile deil.

Yce Allah, ztnda ve sfatnda mnferittir, ama , birferdaniyet mefhmunu dndrecek belirti olmadan o,isim ve msemmdan terkib edilip bir araya gelmi dedeildir, nk isim de msemm da Odur, isim onungayrna mal edilemez, nk onun gayr diye bir ey

yoktur, i bu sebepten isim de msemm da Odur. Evvel2


5/128

Odur amma bu evveliyet iin bir balang dnlemezkez hir de Odur ama bu hir iin bir biti tevehhm

eylenmesin yni biti diye bir ey yoktur, ayn ekilde Zhirde Odur, ama yle veya byle diye bir zuhur vasfn tbirde mmkn deildir, kez Btn da Odur yni gizli, ne varki bu gizlilii de anlatmak iin herhangi bir vasfabrndrmek mmkn deildir.

Taayynatn, yni herhangi bir eyin kendi banaoluu ve bakasna benzeyi ekillerinin tm Odur.Varln ilk harfi, kez Odur yni varln balangc, kezsrrn balangc da ona varr, ayn ekilde hirin, yni

sonun harfi de yine Odur, onunla balar yni onun baharfi ile bylece hirin de srr o olmu olur.

Zhir harflerinin tm varl onunladr yni onunismidir ismi ise, onun ztna kar.

Btn harflerinin varl da onunla vcd buldu nkbu da onun bir ismidir, sfatdr.

Hsl kelm Evvel, hir, Zhir, Btn yoktur ancak, Ovardr. unu da unutmamal ki saylan harflerin hi biriOnun varlna kayp gitmemitir, kez, onun varl da buharflere kayp gelmemitir, ne gelmek vardr ne de gitmek.

Btn bu mnlar, anlattmz ekli ile anla kiHulliye mezhebinin dtkleri hataya dmeyesin, O,eylardan her hangi bir eyde olamaz, ayn ekilde,herhangi bir ey de onda deildir yni ne bir giri var ne debir k bu durumda, anlatlan mnya uyan odur ki onuanlattmz vasfla anlayasn ite anlatlan mnlarndnda hi bir eyi kartrma, yle ki ilmin delletini bumnda kabl etme, akln yararl olacan sanmayasn,fehim bu makamda hi bir i gremez hele vehmin budurakta sz dahi edilmez, his yni duygu ancak dlemde szn geirebilir, yce lemde o tl ve btl kalr.D gz nedir ki ? O da bir i gremez, kez, btn gz de.draki de brak, onu bir klem ge!

unu unutma ki Onu, ancak O grebilir, Onu, ancak

3


6/128

O idrk edebilir Onu, ancak O bilebilir yni yce Allah,kendisini kendi gz ile grr, kendisini kendi z ileanlayabilir.

Burada zet olarak anlatlmak istenen mn udur;Onu, Ondan gayrs gremez, Onu, Ondan gayrs idrkedemez. yle ki tek kii, tek kii dahi bu mnnn dndabir eye ship olamaz.

Yanl anlalmasn Onun ztnda bir hicb vardr yniperdesi ne var ki bu perde onun vahdniyetidir yni birlii,teklii baka deil kendi hicbndan baka bir ey Onuperdeleyemez, yle ki Onun varl vahdniyeti ile gizlenir

ama ekilsiz keyfiyetsiz. Onu hi kimse gremez ama hikimse ne, yeni bir eriatle gelen mrsel peygamber ne, birveli Allah dostu ne de, ona yaknl olan bir melek bu da,ona kar, kendiliinden bir mrifete shib olamaz. Onunpeygamberi Odur yni kendisi, Onun risaleti Odur ynielisi Odur yni kendisi, kez kelm da Odur yni kendiside. O bir eli gnderdi kendisinden kendisiyle kendisine,

Ancak ne sebep, ne vasta bunlar yok, kar bunlaraklndan yni gayriyi sakn ha koyma ortaya, eliyignderen, elinin getirdikleri, elinin kendisi ve eliningeldii kimse bunlarn hepsi ayn varlktr, tek eydir,aralarnda hi bir fark, deiiklik ve ayrlk yoktur.

Bir bek vcdunun harflerini dnn, bu onunvarldr, vcdudur, baka yok. Onun gayr iin bir vcddnlemez, hatta yokluu da yni fens da hatta neismi, ne de msemms dnlebilir sakn ha ok oksakn bu mnlar inkara kalkmayasn sonra yanarsnnk delilimiz kesindir, salamdr nk Reslullah (s.a.v)efendimiz yle buyurdu "bir kimse ki, nefsini bildigerekten Rabbn bilen o oldu "

nk Reslullah (s.a.v.) efendimiz yle buyurdu"Rabbm, Rabbm'la bildim"ona, Allah Tel salt veselm eylesin

Durum anlatld gibi olunca dn sen nesin?4


7/128

phesiz sen, sen deilsin, sen osun ama sen, senolaraktan deil. O, bir giri ekli ile sana dahil deildir,ama, bir k ekli ile de, senden hari deildir, kez sende onun haricinde deilsin, bu anlattm mn ile seninmevcd olduunu kasd etmiyorum, kez sfatn da, unuanlatmak istiyorum sen hi bir zaman var olmadn olmanda mmkn deil.

Her eyi bir yana at, hi bir eyle olma hatta sen, senolma hele nefsinle hi olma, Onunla, yni Hak'la da olmahatta, onda da olma onunla birlikte de olma fakat, unu daunutma ki sen, ne bir fanisin ne de bir mevcd sen Osun Oda sen, bu arada u mny da anla Allah Tel

lemlerden hi birine muhta deildir, ganidir. Bunun byleolmas iin ne bir illet lzm gelir ne de bir sebep.

imdi varln ki, anlatlan mnda anladn ynivarlna kar bir irfn duygusuna shib oldun phesizvarlk yn ile Allah Tel'y anladn saylr, yni onakar bir irfn duygusuna shib oldun demektir. Anlatlanbu mnnn dnda her ey bouna saylr yni faydaszsfr.

Bu mnda rif ztlarn pek ou yce Allah'a karmrifet duygusunu varln yoklua geii ile hslolacana kail oldular yni mrifet duygusunu fen haline

izafe ettiler, sonra fendan da getiler fennn, yniyokluun da tesinde aradlar, kanaatlar buydu halbuki buduygu aktan bir yanltr ve bir yanlmadr.

Sebebine gelince Allah'a kar mrifet duygusu, nevarln fensna, ne de bu fennn da fenya varmasnabaldr yni ne mevcd varln yok olmasna, ne de buyok olmann da yok olmasna baldr. Hi bir zaman irfnduygusu anlatlan hllerle elde edilemez.

O ey ki, hi bir ey deildir, ona bir vcd, yni varlkverilemez sonra o ey ki varlktan yana bir nasibi yokturonun iin de bir fen hali olamaz ancak fen hali bu varln

isbtndan sonra meydana gelebilir ki, fenya mncerolacak bu varlk, bir ynyle mevhumdur.

5


8/128

imdi kendine gelmek zamandr,

Sen ki kendini ne bir varla ship, ne de bir fenhaline varacak biri bildin ve bu mnda bir mrifetduygusuna ship oldun ite o zaman yce Allah' gerektenanladn saylr yni mrifet shibi oldun demektir bumnnn dnda bir ey ummak bounadr.

imdi mrifeti, yni Allah Tel'ya kar irfn shibiolmay, vcdun yoklua gitmesinde beklemek zerine birszmz var kez, fennn da fen bulmas zerine ksacadiyelim bu, irkin yni Hakk varla ortakln bir isbatdr

yni arada bir yabanc varl kabl etmektir.Oysa Reslullah (s.a.v) efendimiz "bir kimse ki,

nefsini bildi gerekten Rabbn bilen o oldu"buyurduki, bu mndaki incelii anlamak gerek, bu arada hi biryabanc grmemek gerek zira, bir yabancnn isbatneticede onun yok edilmesini gletirir, sebebine gelince"bir eyin sbtu gerekmeyince onun fens dagerekmez"kaidesi esastr. Bu durumda sana den odurki ne bir eyi yok gresin ne de var, senin bu mevhumvarln bir ey olma, vasfna dahi hiz deildir madem ki,o varln byledir yni bir ey deildir o halde o hi bireye izafe edilemez yni balanamaz ne bir faniye ne debir faninin gayrna ne mevcda ne de maduma yni nevarla ne de yoklua.

te Reslullah (s.a.v) efendimiz gerekten de bumnya iaret etmektedir, yle ki sen u andamadumsun yni yoksun, nasl ki daha nce de yoktun yni"ol"emri gelmeden evvel.

u mnlar da unutma ezel u andr, ebed u andr,kdem u andr yni ezel, ebed, kdem u iindebulunduumuz ve gz ap kapayacak kadar bir zamaniinde elden kardmz vakte sdrlmtr.

bu vaktin iinde kendini ara, unutma ki btn bu6


9/128

gelip geen anlarda Hakkn gayrs yoktur.imdi anlatacaklarmz da iyi anlamaya al! Allah

ezelin vcdu odur yni varl, Allah ebedin vcdu oduryni varl, Allah kdemin vcdu odur yni varl, btnbunlar anlamaya alrken, sakn ezele, ebede ve kdemekendiliinden bir varlk vermeyesin. Anlatmaya altmzbu mn dorudur eer doru olmasayd Allah Tel tekve saltanatnda ortaksz olamazd halbuki, onun annayakan tek olmas ve varlnda orta olmamasdr. Muhalolarak ona bir ortak dnlrse yle olmas gerekirdi;Onun orta o olurdu ki kendine has bir varl var amaAllah'n varl ile var deil. Bir kimsenin veya her hangi bir

eyin byle olduunu dnn, bu takdirde o, Allah'amuhta olmaz. kinci bir rabb olur yni Allah. bu olu,muhaldir. Allah Tel'nn, mlknde ve saltanatndaorta yoktur, benzeri yoktur, dengi yoktur bu mnlarasndan baklnca her kim Allah ile beraber, Allah'tan birpara veya Allah'ta herhangi bir eyi grrse halbuki o ey,bir Rabb olmas yznden Allah'a muhtadr.

phesiz anlatld gibi grlen bir ey, Allah'a ortakedilmi olur halbuki o ey, her hali ile Allah'a muhtatr. Buarada herhangi bir ey iin aslnda iyi olmayan yle bircevaz yolu akla gelebilir mesel herhangi bir ey, Allah ileberaberdir kyam yni durumu kendisiyledir yahut Hakkiledir bu ekilde deil de kendi varlndan gemitir yni,fen bulmutur yahut Allah ile olduuna gre onunvarlnda fen bulmutur yni yoklua ermitir i budncelerin tm ok ok uzaktr bilhassa, mrifet ynikendini bilme kokusu alanlar iin. Sebebine gelince, herkim hakkn gayr bir eyin mevct olduuna yol verir sonrada onunla kim olduuna kail olursa, sonra fenbulacana, sonra fensndan da fen bularak kendindengeeceine inanrsa i bu durum ok tehlikelidir nk bufen halini zincirleme devam ettirmi olur o ekilde devamettirmi olur ki h Hakkn yokluuna kadar gider. Budncenin sonucunu, ksaca diyelim pepee irk iindeirktir, hele nefsini bilmek ynnden hi faydas yoktur, bu

7


10/128

dncenin shibi mriktir, ne Allah'a kar bir irfnduygusuna ship olabilir ne de nefsini anlayabilir.

imdi anlatlan bu mnlar karsnda, baz sorularsorulabilir mesel, biri kar yle sorar "bu, birbirine girenmn yollar arasnda nefsi bilmenin ve Allah'a rif olmanntam yolu nasl bulunur!" bu sorunun cevb u olur "yolbirdir, nefsi ve yce Allah' anlamaya gtren yol ise bilesinki Allah var idi onunla ikili bir ey yok idi". Burada "idi"eklinde kullanlan edat mefhmundan bir zaman mnskarmamal, yce Allah u anda dahi yledir yni yceAllah var ve onunla ikili bir ey yok.

Bu arada bir bakas da yle diyebilir "grm odurki nefsim, Allah'n gayrdr, yine grm odur ki Allahnefsim deildir"bu sorunun cevbn yukarda geen Hads-i erfteki nefs kelimesinin ksa bir trifini yaparak vermekmmkndr. Orada sz geen nefsi burada bakamnda almak gerek ki o senin z varlndr, hakkatndryoksa o levvme, emmre ve mutmainne isimleri ile anlannefis deildir. Belki de orada nefs kelimesi ile iaret edilenmn, zt ilh'nin tm olarak yabancs olanlardr.

bu mny Resulallah (s.a.v) efendimizin umnacaatndan da anlayabiliriz "Allah'm, eyy banaolduu gibi gster". Burada eydan, yni, eylerden

murad zt ilh'den gayr olan eylerdir,Bu mny aklamak gerekirse yle diyebiliriz

"Allahm, msivn yni, ztna yabanc olan eyleri banaanlat ki bileyim ey, nasl eydir? tanyaym o sen misinyoksa gayrn m? ve o eyler kadim midir? baki midir yoksafani mi?"

phesiz, Allah Tel ona nefsini gsterdi yni zvarln, ama msivya yni ztna yabanc herhangi bireyin varl olmadan, ite bundan sonradr ki Reslullah(s.a.v) efendimiz eyy olduu gibi grd yni eynnhakkatn zn grd ki onlarn z, zt ilh'nin ta

kendisidir, ama, bu mnda ne bir ekil var ne de, bir8


11/128

zaman ve mekn mefhmu.Eya, yni eyler ad nefse de verilebilir nefsin gayr

olan herhangi bireye de nk nefsin varl ve eynnvarl bir ey olma ynnden iki eyden ibrettir, amaaslnda ikisi birbirine baldr, her ne zaman ki ey bilinirdolaysyla nefste bilinmi olur ve her ne zaman ki nefsbilinir dolaysyla yce Rabb bilinmi olur.

Bu mny u cmle ile balayabiliriz, bir kimse vardrkendisini Allah'n gayr sanr, halbuki o Allah'n gayrdeildir, sana gelince yle bir haldesin ki ona yni Allah'akar bir irfnn yok, bilemiyor ve anlayamyorsun halbuki,

onu grmektesin sonra onu grdn de bilemiyorsun,nce bir keif lzm ve sen bu kefe shib olmalsn, i bukeiften sonradr ki, bileceksin sen Allah'n ztna yabancdeilsin, yabanc ne demek dost deilsin, yine bileceksin kimaksudun sensin ve sen fen bulmaya muhta deilsin vesen ne gelensin, ne de giden bulunduu yerde kalansn,ama zamansz ve meknsz, hatta an mefhmu bilesilinmi olarak, i bu mn daha nce de anlatld sonrayine o keiften sonradr ki anlayacaksn onun btn sfatlarsana sfat olmu, bylece dna baktn zaman onun dngreceksin, iine baktn zaman da iini greceksin ynisenin zhirin, onun zhiri senin btnn, onun btn olacakkez evvelini, onun evveli olmu bulacaksn hirini, onunhiri olmu bulacaksn.

Btn bu mnlarda en ufak bir ek ve phe yoktur.

Sfatnla, onun sfatn greceksin, ztnla da onunztn greceksin ama, btn bu mnlarda senin O olmayaen ufak bir yaknln yoktur kez, Onun da sen olmaya biryaknl yoktur ne az, ne ok.

Hsl kelm her ey, bir ey olmama ynndedirancak, onun pak yznden gayr. Zhirde de byle btndada byle yni mevcd varlk yoktur ancak o vardr. Hatta,onun gayr iin bir varlk dnlemez ki yok olabilsin, o

halde, helk de yok nk, yabanc yok, bu durumdaortada sadece onun yz kalmaktadr yni ey ey ise,

9


12/128

ancak onun yzdr pak vechidir.Burada bir misalle ie tekrar girmek gerek; imdi bir

kimseyi dnn bir eyi bilmiyor, sonra, o eyi biliyorphesiz byle bir kimse, o, sonradan bildii ey yolundavarln yoklua gmyor ancak, cehlini eritiyor ynibilgisizliini. Varlna gelince o bakidir hem de deiiksiz ibu bilgi sonunda varl bir baka varla dnyor, birbaka varlkla var oluyor ama bu olu ne bir terkipdir ne debu eitten bir baka ey.

Buraya kadar anlatlan mny, bir inkarcnn varl dadeitiremez. Bir inkarc bulun bir de irfn shibi getirin

ayn varlkla vcd shibi bulacaksnz.Bu durumda ne inkarcdan bir k vardr ne de irfn

shibine bir giri. kisi arasndaki fark sadece bir cehlinortadan kalkmas veya kalmasdr baka yolu yok. Hisanmayasn ki bir fen bulmaya, yni yok olmaya ihtiyacnvar fen haline, yni, yok olmaya muhta olduunu dn!Bu olmaz ya neyse, bu durumda sen, Hakka bir hicb vebir perde olursun. bu perde ise Allah'n gayr olmu olur,bu durumda o perde haline, galip gelecek ve onu atacak birey lzm gelir. Byle olacak ki Hakk grmek mmknola. Bu mn, yni perdeye ihtiya hali ve onun giderilmesiiin aranacak areler bounadr. Sebebine gelince bu tayin

edilen yn yalandr ve yanltr, nk biz hicb durumunaiaret ettik ve dedik "Onun varl, vahdniyyeti ilegizlenir ama, ekilsiz keyfiyetsiz bu ynde baka birmn dnlemez yoktur da anlatlan halin bir icabdr kihakkate eren bir kimsenin "ben Hakk'm" demesi, cizolur, kez, o hakkate eren kimsenin "zm takdisederim anm ne kadar yce" demesi de ciz olur.

Anlatlan hakiki hle vasl olan birini dnn vaslolduu anda grecektir ki kendi sfatlar, ancak Allah'nsfatlardr, zt da, Allah'n zt ama, hi bir yeni olu yokne ztta ne de sfatta yni Allah'a duhul ynnden yniondan huru ynnden ksacas ne giri var ne de k

ama, hi mi hi.10


13/128

Sonra o vasl olan kimse Allah'ta fen bulmu dadeildir kez beka bulmu da deildir o, kendisinigrecektir ki hi olucu bir ey deil kez, olmad da sonra,fen hali de byle yni fens da yok. Sebebine gelincenefs, diye bir ey yok anca Onun nefsi vardr yni Onunnefsi varln z ayn ekilde vcd diye bir ey de yokancak onun vcd varl vardr. Anlatlan bu mnyaiaret olarak Reslullah (s.a.v) efendimiz yle buyurdu"dehre yni zaman'a svmeyiniz nk Allah Tel,o dehr'dir" burada iaret edilen mn udur dehrinvcdu Allah'n vcdudur. Allah Tel kendisine birortak, dengi ve benzeri bulunmasndan yana ycedir,

paktr.Mn hedefimizi tayin yolunda, bize ok yarayacak bir

rivayet vardr yle ki Allah Tel kuluna buyurdu "eykulum, hasta oldum ziyaretime gelmedin, sanadilendim vermedin" ite bu mnda iaret ediliyor kiHakkn vcdu dilencinin vcdudur, hastann vcdu dayine Hakkn vcdudur.

Ksa keselim, hepsi ayn varlk. imdi bu mnkapsndan ieri girebiliriz, Hakkn vcdu, hastannvcdu nasl oluyorsa, dilencinin vcdu Hakkn vcdunasl oluyorsa evet bu mn, nasl caiz ise yine caizdir kisenin vcdun da, Onun vcdu ola ve btn eynnvcdu da, yine Hakkn vcdu ola. raz, cevher ne varsayni z, ekirdek ve bu ekirdeklerin sonradan meydanagetirdikleri ki bunlara "mkevvenat" tbir edilir. Btnbunlar Hakkn vcdudur, varldr, btn bunlarn srr,bir zerrenin srrnda sakldr. Zerrelerden, herhangi birininsrr zlsn ite o zaman grlecektir ki btnmkevvenatn srr meydanda.

Zhiri ynden de byle, btni ynden de byle yniieride de byle darda da byle. Hulasa deien hi birey yok, ne bu lemde ne de bu lemin bitiiyle balayacakolan ebedi lemde, Allah Telnn gayrn gremezsin.

smi ve msemms ile her iki lemin vcdudur, varldr,bu bir gerektir, elbette yle olmas lzm gelir. Anlatlmak

11


14/128

istenen mn odur ki her iki lemin ismi, msemms,grnen ehreleri ile hep Allah Tel'dr. Bu mnda, ekve phe izi aranmamaldr.

Bu adan baklnca Allah Tel'nn hi bir eyiyaratm olduunu gremezsin, bu kesin bir hkmdr,ancak, onun iin yle bir gre ship olabilirsin, O, anmefhmu ile anlan zamanlarn her birinde biri dierinebenzemeyen, baka an ve bir baka ekil almaktadr.yle ki varln izhar eder, sonra gizler ama ne izharndayni aa kmasnda ne de gizlemesinde bir ekil vekeyfiyet vardr.

bu hal, onun anna layktr nk Evvel, hir,Zhir, Btn hep Odur. O, birlii ile zhir oldu aa kt O,teklii ile btn oldu gizlendi, O, zt ve kayyumiyet sfatile evveldir, O, deyumiyet sfat ile de hirdir.

Evvel harflerinin varl Odur, hir harflerinin varlOdur, zhir harflerinin varl Odur, btn harflerinin varlOdur. Hsl ismi ve msemms ile anlatlanlarn tmOdur.

Anlatlanlarn hi biri garipsenmemeli, allmal. Buarada u kyas bir yardmc olabilir, mesel, madem kiOnun varl mutlaka gereklidir, arada ona yabancbulunmamas da gerekli olur. Bir kimse vardr sanr kikendisi Hakkn gayrdr ama bu olamaz. Sebebine gelinceAllah Tel bir gayr olmaktan yana tenzih edilir. Gayr nedemek? Elbet gayr da Odur, ama bir gayr eyin varlonunla olmadan "gayr" olarak anlan eyin de varlphesiz Odur. Hem ite, hem dta yni hem zhirde hemde btnda.

rfn yoluna giren herkesin anlatlan leme ayakuydurmas gerekir sonras kolay ki orada eitli sfatlaralacaktr. Her kim, anlatlan sfatlarla kendisini bezerseonun iin sfatlar olur ki onlarn, ne haddi vardr ne denihayeti.

u mny da iyi dnmek gerek, bir kimse kendisini12


15/128

tanmadan, bilmeden belli ekliyle lnce, iyi ve ktvasflar da onunla beraber lr gider.

Bu misal, zhirdeki belli lmn bir sonucudur bir de,manevi lmle leni dnelim yni lmeden evvel leni,tpk yukardaki gibi bundan da iyi ve kt sfatlar kalkarfakat yle bir hal alr ki yukarda anlatlana hi benzemezAllah Tel, onu kendi makamna oturtur ama btnhllerde, zt makamna oturtur Allah'n zt olur sfatlarmakamna oturtur Allah'n sfatlar olur.

bu mnya cidden ermek gerek ok nemlidir. tebu mn icabdr ki Reslullah (s.a.v) efendimiz yle

buyurdu "lmeden evvel lnz"Bu Hads-i erfin erhi yle olabilir "belli lmle

lmeden evvel kendinizi anlaynz, irfn shibiolunuz." Aada anlatacamz kudsi hadis de aynmny teyid eder Rasulllah (s.a.v) efendimiz yleanlatyor Allah Tel yle buyurdu; kul nafileibdetlerle bana yaklar yle bir hal alr ki ben onuseverim onu sevdiim i bu vakitte onun kulaolurum, gz olurum ve eli olurum.

Yukarda anlatlan kudsi hadiste irfn shibine biriaret vardr. rfn shibi, anlatlan mnya erdikten sonraznde grecektir ki tm varl Hakkn varldr, fakatonun ztnda ve sfatnda hi bir deiiklik grmeden, kaldki aslnda byle bir deiiklie ihtiya da yoktur nkkendisine ait bir varl yoktur yok olan bir ey de nasldeiir ki?

Bu arada kendisi, sadece cehlini giderdi yni mrifetyolu ile bir varlk shibi idi bilmiyordu imdi bildi. imdi srasende, dinle ve anlamaya al, her ne zaman ki nefsinianlayp, zn bildin ite o zaman kendi mevhum varlnortadan kalkar ve anlarsn ki sen, Allah'n gayr deilsin. Bumn da bir hakkattr, bir an iin olsun anlatlan mnnntersini ele alalm ki onda kendine has bir varln vardr o

varln fenya da ihtiyac yoktur hatta mrifete de byleolduunu dn sen Allah'tan baka bir rabb olursun, ama

13


16/128

asl hakkat udur ki Allah Tel kendisinden baka birRabb meydana getirmez, bu olmaz ve olamaz. Allah Telbu gibi bir mnya kar, ycedir tenzih edilir.

Bu arada, biraz da malmat vermek iyi olacak.Vereceimiz bu malmat bir ynyle yoldur yni nefsibilme yolu. Bu durumu ki bildin dinle ve anlamaya al.Bilmelisin sadece bilmek de yeterli deil tahkik makamnakmalsn.

Hulsa bildiin eyin hakkatn bulmalsn. Bilmengereken ve hakkatna varman icab eden husus udur;vcdun varln aslnda, senin kendine mal ettiin

vcdun, var olmu bir ey hi olmad, onun yokluu dabyle ama zamanlarn hibirinde, olucu ey de deilsin amahi mi hi. Bu mny hem gelecek iin, hem de gemiiin kullanabilirsin.

Yukarda anlatlan mndaki hakkat ki, bilip buldunite o zaman sana "l ilhe illllahAllahtan baka ilhyoktur cmlesindeki mn zhir olur. Hakkaten ondangayr ilah yoktur, vcd bile yoktur.

Hsl aadaki cmleleri tekrar oku, zn onlaraaltr, ondan baka hi bir ey yoktur ilah yoktur ancak Ovardr.

Bu arada yle bir ey denebilir arada yabanckalmad bu durumda, rubbiyet sfat yok oldu, Onu hiesaydn. Bu, yanl bir anlaytr. Ben, yle bir eyisyleyemem hem ne haddime? Sonra nasl yapabilirim ki?

Bir defa dn ki o henz ortada Rabba ihtiya duyanbir mahlk yokken, yine bir Rabb idi. Halkedilmeye ihtiyaduyan bir mahlk yokken, o yine bir Halik idi, yni ezeldekidurum bu idi. imdi de eskisinden bir fark yoktur O yinebir Rabb'dr, yine bir Halik. Mahluk, mefhmunu sil ortadaO kalr.

Hsl, deien hi bir ey yoktur o ezelde ne idiyse

imdi, u anda yine yledir. Onun halikyeti, bir mahlkunbulunmasna ihtiya duymaz, Onun rububiyeti kez bir

14


17/128

merbub aramaz buna ihtiyac yoktur.Hele bir dn O vard yni mkevvenat

halkedilmeden ve O i bu varl iinde, eksiksiz btnsfatlarn ztnda toplamt.

imdiye kadar hi bir deiiklik olmad, olamazda, uanda ilk anda ki gibidir.

Yce Hakkn tekliinde varlkla yokluk arasnda hi birdeiiklik yoktur yni bize gre varlk ve bize gre yoklukzira ona gre ne var bir meseledir, ne de yok. Her eyyerindedir deiiklik sadece onun ztndan ztnadr.

Mesel bir varlk m var? bir mevcd mu var? o haldeonun hkm udur, zhiriyet sfatnn iktizas yni onunzhir sfatnn bir gerei yni aa kma arzusunun birsonucu

Mesel bir yokluk mu var ? bir adem mi var ? bununiin verilmesi gereken hkm de udur, btniyet sfatnniktizas yni onun btn sfatnn bir gerei yni gizlenmearzusunun bir sonucu.

Yukardaki mn anlatlrken zhirin ayr btnn ayrbir ey olduu dnlmesin nk ayrlk diye bir eyyoktur, sebebine gelince onun zhiri btndr, sebebinegelince onun btn zhiridir, sebebine gelince onun evvelihiridir, sebebine gelince onun hiri evvelidir.

Hsl kelm hepsi O birde toplanr yni ne varsa vetoptan her ey birdir ve bir her eydir.

bu mndaki incelie dikkat gerek, yce Allah'nztna bal sfatlar her an bir deiik ekil almaktadr,bunun aksi iddia edilemez, iddia edilse dahi isbat edilemez.Ondan baka bir ey yoktur, bunun da aksi iddia edilemez,bu da iddia edilse dahi isbat edilemez. O, u anda ve heranda yledir. Onun varlndan gayr bir varlk yoktur.Gerekten sylenecek sz budur baka yok.

Nasl ki ezelde ve kdem halinde byle idi yni heranda zt ve sfat ile bir baka an alrd, tecelli deitirirdi

15


18/128

ki o zaman yine bir yabanc mevcd yoktu. Gemiiandran terimlerin de yeri yok nk u anda ezelin vekdemin hi bir fark yoktur. Yine yledir yine yleolacaktr. Sebebine gelince ne bir ey var ne de an.

Nasl ki kdem yni ezel halinde, yle bir ey ve ylebir an hatta gn yoktur, unu anlatmak icab eder ki buvarln vcdu ile yokluu Hak iin hi bir mn ifdeetmez, aksi halde Onun vahdniyetine arz olan bir eygerekir ki bu onun iin bir noksanlk olur. Halbuki, onunvarl byle bir eye ihtiya duymaktan ok uzaktr, Oycedir, ztna arz olan bir noksan ona yakn olamaz.

Yukarda, pek ok eyler anlatld o anlatlanlarnhemen hepsi, nefsini, zn anlamaya dairdi, seni bu yolaekmek zerine idi.

Orada sana zetle u mnlar anlatlmak istendi"vehmettiin varln aslnda yoktur, sen mefhm olanbenliin ile deil Hak ile kimsin ve yok olsan da varsn varolsan da varsn. Her iki hal de eittir esasa taalluk edenbir deiiklik yoktur.

te yukarda saylan vasflardan kan zet mnudur sfatn, vasfn, asln ve zn Odur. Kendini bylebilmen gerek, nefsini anlatld ekilde anlaman icab eder.

Hsl kelm her ne zaman ki anlatlan vasflar emberiiinde, nefsini bildin yni esiz, benzersiz, dengi olmayanbir ekilde yni Allah Tel'ya kar olan bir varla shibolmadan. te o zamandr ki nefsini, zn gerek mndabildin aksi halde asla bir anlaya shib olman kabildeildir.

bu mn asndandr ki Reslullah (s.a.v) efendimiz"bir kimse ki nefsini bildi, gerekten Rabbn bilen o oldu"buyurdu. bu mn szmzn delilidir.

Bu durum kesindir aksi halde Rasulllah (s.a.v)efendimiz baka trl anlatrd, mesel yle buyururdu

"bir kimse ki nefsini yok etti gerekten Rabbn bilen ooldu."Halbuki byle buyurmad nk byle bir mny

16


19/128

anlatmak mnszlk olurdu, nk o bilip grd ki ondanyni ztndan ve sfatndan gayr hi bir ey yok. Bunubyle bilip gren, aksine bir ifde nasl kullanabilir?

Rasulllah (s.a.v) efendimizin iareti uydu; nefsi bilipanlamak, doruca Hakk bilip anlamaktr.

Burada sana yapacamz ksa bir tavsiyemiz olacak,"nce nefsini bil" yni varln, zn bil ki sen, iddiaettiin gibi sen deilsin, bir baka sensin aklna haylinegelmeyecek ekilde sensin.

Ne var ki sen bunu anlayamyorsun. Anlamaya al!

zet mn bundan gayr olamaz. Yine anla ki varlnsenin sandn gibi varln deildir ama baka bir varlnda deildir. Sen mevcd deilsin madum da deilsin ynine var olmusun ne de yok.

Ksacas ne varsn ne de yok. Varln da yokluun dabu varlndr. Hepsi Odur ama bir varlk iddias olmadan,bir yokluk dnlmeden. Sakn ha bu arada Onunvarlnn aynn senin bu varln sanmayasn, yokluun dasaymayasn. Arada daha nice perdeler var ki onlar sfiyetyolu ile amak gerek. u anda sana gereken Allah ilebirlikte dier bir varlk vcdu tanmamaktr.

Hatta, yce Allah'n zt ve sfat iinde dahi bir eyinvarln dnmeyesin. Bu durumu ki iyi kavradn nefsinibilip, anladn saylr, zira anlatlan mn erevesi iindenefsi bilmek ve anlamak Allah' bilmenin ta kendisidir.

bu mnda phe izi yoktur, ek yoktur. Sonranefsin yle bir hal al bir terkip ve bir yapma sonucudeildir.

H ki, kadim ve ezeli, ebedi bir ztta sonradan olmave sonradan yaplma bir eyin sz edile.

Anlattmz bu yce mnlar karsnda phesiksmen zail olan, fakat gayeyi tam anlamayan biri, bize

yle bir soru tevcih edebilir, "anlatlan mnlarla sabitolan odur ki Hakka yabanc bir ey yok, ortada tek bir ey

17


20/128

var yni bir varlk, bir ey de kendi kendine balanamaz,birleemez o halde ona vsul yolu nasldr? ve naslolmal?"

Bu soruya cevp vermek kolaydr ancak anlatabilmekbiraz g olsa gerek zira kardaki ahs anlamakabiliyetinden yoksunsa ona anlatmak nasl mmkn olur ?

Ama aresiz anlatacaz biri anlamazsa bir bakasanlar. imdi dinle!

phesiz, hakiki halde ne birleme var ne de ayrlmak.phesiz, hakiki halde ne bir yaknlk vardr ne de uzaklk.Sebebine gelince sorucunun da iaret ettii gibi birlemek

veya ayrlmak, yaknlk ya da uzaklk ancak iki eyarasnda olur. Ortada ancak bir varlk olduuna gre nebirlemek var ne de ayrlmak. Bunun aksi imkn ddr.Vsuln yni birlemenin mnsnn tahakkuku ancak ikieit ey arasnda olur ya da eit olmayan iki ey sonra cinsolaraktan da birbirine benzemesi icab eder. ki ey birbirinebenzemedii takdirde arada bir zdlk meydana gelir.Halbuki Allah Tel her iki halden de mnezzehtir.Kendisinin bir zdd veya benzeri olamaz.

yi bilmeli ki visal bir baka visaldir, yaknlk bir bakayaknlktr, uzaklk bir baka uzaklktr.

Hulasa visal, yaknlk, uzaklk btn bunlar zhirdebilinen hllerin dnda dnlecek.

H ki Hakka vasl olmak, uzak durmak veyaknlamak dtan grnen iki eyin birbirine yaklamas,uzaklamas veya birlemesine benzemeye.

phesiz vuslat yok deildir fakat vuslat d bir vuslatvardr yni zhirdeki mns dnda, phesiz yaknlk yokdeildir ancak yaknlk d bir yaknlktr yni dtananlalan ve anlatlan ekil dnda, phesiz bir uzaklk davardr ama uzaklk mefhmu anlmayan bir mnda uzaklkvardr yni dtan bilinen uzakln hi benzeri olamaz.

imdi yukardaki sorunun cevbn verip baz eitlihlleri, mnlar anlattktan sonra bir baka soru ile

18


21/128

karlamamz mmkndr. Mesel o soru yle olabilirvasln mns oldu, durum anlattnz gibi vuslatsz birvsuldan ibret kalyor yni buud ile kurb. Ayrca yaknlkolmadan

bir yaknlk, uzaklk olmadan bir uzaklk mefhmunuandran bir cmle geti, imdi bunlarn mns ne ola?

Bu sorunun cevb da verilebilir bu soruyu sorduunagre muhatap sen oldun, o halde dinle!

O mndan yni yaknlksz yaknlktan, uzaklkszuzaklktan kasdm odur ki sen an mefhmu ile anlanzamanlarn hepsinde yaknlk ve uzaklk iindesin ama

Allah'tan baka bir ey olmadan. Ne var ki sen bu mnyanlamak irfnna ship deilsin. bu irfn mahrumiyetin,nefsinedir, znedir.

Ve sen kendini bilmiyorsun ki Osun ama sensizsenliksiz.

Dikkat et u cmleye, vuslat mrifettir. Her ne zamanki vasl oldun yni znn rifi oldun Hakka vasl oldunsaylr.

Ne var ki bu irfn duygusunda irfn harflerinin varlda olmayacak.

te byle bir irfna ki shib oldun bileceksin ki, sen Oolmusun, olmuu da ge Osun. Ne var ki sen daha nce,bunu bilmiyordun. O olduunu anlayacak bir mrifete shipdeildin, hatta dnmyordun bile Omusun? Yoksa, gayrm?

bu anlatlan mrifet hali ki, sana nasib oldu, bu defabaka bir hale geleceksin.

Bileceksin ki Allah' Allah ile bildin, nefsinle deil.

phesiz, byle bir merhale kat ettikten sonrayaknl da, uzakl da brakrsn.

Ne yaknl? Ne uzakl? Btn bunlar bir klem ge,ge de aada vereceimiz misali dinle, dinlemek yetmez

19


22/128

anlamaya al.imdi kendini ele al nk bu misalde sade sen varsn

ismin ve msemmn, aslnda bunlarn ikisi de ayn mnyagelir, ya sana bir isim verilmi, ya da sen bir isim almsn.

Mahmud adn almsn ya da sana Mahmud adkonmu halbuki sen, kendi adn Muhammed biliyorsun.Aradan bir zaman geiyor i bu zaman, uzundur veyaksadr ikisi de farksz, i bu aradan geen zamandan sonraanlyorsun ve biliyorsun ki ismin Muhammed deil de,Mahmud imi.

imdi ne oldu?

Vcudunda bir deiiklik oldu mu?

Hayr, hibir deiiklik olmad araya sadece bir mrifetoyunu girdi ve sen, kendin elde ettiin mrifetinle,Muhammed ismi kalkt ve sen Mahmud oldun.

"Nasl oldu bu i?"diyerek dnmeye ne hacet!

yle oldu, sen ancak Muhammed sandn isminiznden sildikten sonra oldu.

bu mndan, fen halinin de nasl olduunu anladn.phesiz fen hli bir eyin vcdunu ispattan sonra oluryni zhirde kullanld mndaki fen hli. Ancakyukarda anlatlan misalde fen hali yle mi? Hi de deil.

Zhirde allan mnda bir fen halinin olmas iin, birbakasnn varl olmal.

Bu hi yakk alr m?

Hem, hi caiz mi?

phesiz her kim yce Allah'n ztndan gayri birine,bir varlk isbatlarsa mrik olur.

Yni Allah'a bir ortak bulmu olur. Halbuki, AllahTel ycedir, sbhandr, ok ok byktr.

Yine yukardaki misale dnelim. Arada bir isim deiti,20


23/128

Muhammed Mahmud oldu, ama ne Mahmud'dan bir eyeksildi ne de Muhammed'den. Mahmud'dan bir kslma, bireksilme olmad sonra Muhammed de Mahmud iinde biryok deildi, fen bulmad. Sonra onun iine de girmideildi, bir k da olmad.

Bir anlama sonunda, Muhammed eridi, silindiMahmud'un iine de girmedi. Hlsa ortada sadece birmn deimesi oldu.

Sonra nce Mahmud olan kimse kendisinin Muhammeddeil de Mahmud olduunu nasl anlad dersiniz?

Kendi kendine anlad. Muhammed ismi ile deil, nk

Muhammed yoktu, olmayan bir eyle, olmakta olan bir eynasl anlalr?

Dikkatli olursan yukardaki misalle pek ok ey eldeedebilirsin. Sonra aada anlatacaklarmz da ayn misalinazara alarak oku!

zet olarak tekrar edelim, tek varlk dn, her eyiama her eyi o tek varlk iinde gr!

Durum bu olunca bak!

rif kim?

Mruf kim?

Her ikisi de ayn eydir.

Sonra,

vasl kim?

mevsul kim?

Her ikisi de ayn varlktr.

Evet ayn mnda bak!

gren kim?

grlen kim?

Hi bir zaman bunlar birbirinden ayrmak kabil

21


24/128

olamaz. stteki mn biraz daha almaldr ki yle olacak.rif, Hakkn sfatdr, mruf ise zt.

Vasl, Hakkn sfatdr, mevsul ise zt, dierleri de aynkyasa tabidir

Sonra, sfat mevsufdan ayrmak da olmaz. Zira, sfatve mevsuf ayn eydir, ikisi de ayn kke baldr.

Yetmez mi bu kadar anlatlanlar sana.

Henz bir ey anlatmadysa yazk!

Dikkatli ol ve bak, dnp dolap ayn yere geliyoruz,

mn duvarlarn yka, yka nne bir hazine ayoruz.Dikkatli ol, oradan ieri atlamak bir an meselesidir. O anyakala ve ieri atl, orada bir tlsm zeceksin. butlsmn anahtar "bir kimse ki, nefsini bildi gerektenRabbn bilen o oldu"mealine gelen Hads-i erftir.

Bu eser de, o tlsm zmek yolunda btn bubeyanlar da onun iin, misaller, tebihler hep onun iin.

Anlatmak istediimiz mn yolunda, yukardaki misalok nemlidir. Vaziyet, anlatld gibi olunca daha ncesorulan ve bilinmek istenen ayrlmann ve birlemeninmns kalmaz. Sebebine gelince, her kim, anlatlanmisalle yolunu bulur ve bir fehme shib olursa bilir ki neayrlmak vardr ne de birlemek, yine bilir ki rif de marufda Odur, yine bilir ki gren de grlen de Odur, yine bilirki vsl da mevsul da Odur yni birleen de birleilen deOdur.

Ona Ondan bakas vasl olamaz ve bir ayrlmamevzuu varsa bu da Onun gayr olamaz.

te irkten kurtulmann aresi, her kim, anlatlanmn emberi iine girerse irkten hals bulur ynikurtulur aksi halde yni anlatlan mn yolunun dnaklnca, bu kimden olursa olsun, nereye olursa olsun,hatta kan kim olursa olsun irken kurtulma kokusunu

alamaz.22


25/128

rfn shibi geinen pek ok kimseler anlatlanmndan yana yanl zanna kaplmlardr. Onlar kendibulduklar zann yoldan kendi nefislerini anladklarn,Rablarn bildiklerini, varlk bandan kurtulduklarnsandlar ve dediler ki "byle bir hal iin yegne yolancak fen, yni yokluk ile elde edilir hatta fendanda fen bulmak yolu ile.

Btn deyileri, bu yoldaki ind kanaatleri, Reslullah(s.a.v) efendimizin Hads-i erfindeki ince mnyanlamadklarndan ileri geliyor. Onlarnki bir yanl zandanibrettir. Onlarn irki imhalar, varln yoklua atlmasnabaldr.

zet olarak, iaret ettikleri mn budur. Varl yokgrmelerini bir ok ekillere balarlar. Bir bakarsn kifennn da fen bulmas yoluna giderler, bir bakarsn kitam mns ile Hakka teslim yolunu anlatrlar.

bu anlatlanlar, onlarn anlattmz mnya varmakiin trif ettikleri yoldur, mn canibine onlarn iaretleribunlardr. Ne var ki gerek, onlarn sandndan ok dahabakadr. Onlarn btn trif ve iaretleri halis irktir. Birdefa onlar, bu szleri ile ikinci bir varla iaretetmektedirler ve byle bir yolun varlna cevazvermektedirler, ama aslnda her kim Hakktan gayr bir

eyin varlna hak tanrsa, sonra da o tand varlnifnas cihetine girmi olur. Byle bir durum sonunda,Hakktan gayr bir eyin varln phesiz isbat etmi olur.Ondan gayr bir varln isbat yoluna giden ise gerektenAllah'a bir ortak bulmu olur. Dileimiz odur ki Allah Telonlar da bizi de doru yola irad eyleye.

Bir zanna ship oldun.

Seni sen sandn.

Halbuki sen olamazsn, hi olmadn.

Sen, sen olunca phesiz bir Rab kaldn.

Ge bu zann, iki eyin biri kaldn.23


26/128


27/128

btn bu olup biten iler arasnda her ey haliyleolmaktadr yni olduu gibi.

te o irfn shibi, kendisini bu halet iinde grr ynivarln byle sezer ksacas onun gr ve bilii hibirolan eyin, yeniden olaca sonradan birey olduu fikrine,ship olmadan kendisini olduu halde grr ve bilir.

bu mnda, fen hali yoktur. Yoklua gitmek diyebir mesele mevzu bahis deildir. Mahiv diye birey yoktur.Sonra fen halinin de fen bulmas ile de bu durum hslolmaz yni yokluu da yoklua gmmek diye bireyyoktur.

Bireyin yok olduunu dnelim yni fen halini;onun byle olmas yni bireyin fenya varmas demek, oeyin daha nceden var olmas demektir, durum byleiktiza eder. nce durum budur. Fen bulmak kabledildiine gre, bunu da kabl gerekir. Bu ki kabl edildionun yni o fen bulan eyin kendi bana bir varlk olmasda kabl edilir. Byle olmas gerekir yni Allah'n kudreti iledeil de, kendi kendine var olmas. Bu ise muhaldirolamaz. Nedenini izaha lzum bile yok, aktr.

Buraya kadar hayli eyler anlatld ve birok muammaolan mnlar da zld, btn bu anlatlanlardananlalan odur ki; bir rif kiinin nefsine kar olan irfnduygusu, phesiz Allah Tel'nn nefsini bilmesi saylr.yle deil mi?

Arada bir yabanc dnlmediine gre, baka naslolabilir ki? Olamaz! nk, irfn shibinin nefsi, z, varlAllah Tel'nn nefsidir, zdr, varldr.

Ksacas Allah Tel'dr. Nefs'ten murad varlktr,vcddur. phesiz Reslullah (s.a.v) efendimizin nefstenkasd varlk olmal.

imdi btn mesele anlatlan mn derinliineerebilmektedir. Her kim, bu anlatlan makama vsl olursa,

onun kendisine mal edecei bir varl olmaz. Ne zhirde25


28/128

kendine mal edecei bir varl olur, ne de btnda ynine ite ne de dta. Hibir halde kendisine has bir vcdtanmaz.

phesiz, bir vcdu varsa Allah'n vcdudurvarldr. phesiz, onun kelm Allah'n kelmdr, fiiliyni ii Allah'n iidir.

O esas varla kavuan kimsenin de bir davas vardr,o da mrifetullah yni yce Allah' anlamak. bu davasda dorudan doruya nefsini bilmesidir.

Bu arada ey chil kimse! Sen o eren kiiden bir iddiaiitirsin, haliyle ne olduunu da anlayamazsn yni anlatlan

mn yolunda ve onun varlna baknca Allah Tel'danbakas sanrsn. Tpk, sen zn Allah Tel'nn gayrsandn gibi.

phesiz bu halin, hakiki halle bir elime meydanagetirir. bu elime ise sen kendi nefsini bilmediindir.Onun ne olduunu anlayabilseydin hi byle bir yanlduruma girer miydin?

Dn ki mmin mminin aynasdr. Her ikihalde de mmin Allah'n sfatdr, her iki halde de mminztn gayr deildir. Aynyla o Odur yni Allah.

O mminin baktn grr, Allah'n gz ile bakarnk. Onun gz Allah'n gzdr yni onun nazarAllah'n nazardr yni inanan mminin nazar ynianlatlan mnya vasl olan mminin nazar.

Ne var ki bu mn, zhire ekilmez dile drlemez.

Senin bu ksa baknla o olamaz, senin bu ksr ilminlede olamaz, senin bu eksik anlaynla da olamaz, helevehminle, hele zannnla hi olamaz, zhirdeki grnle deolamaz.

O daima Odur ama nasl?

Ge telere ge, nasl olduunu anla!

O, aynyla ve gryle Odur.

26


29/128

in sonuna geldik saylr, byle olunca biraz daha akkonuacaz. imdi diyeceklerimizi buraya kadaranlattklarmz asndan dinlemelisin. Bu hali ki kendindebuldun, biri sana ben Allah'm derse, onu duy amacandan duy, nk Allah ben Allah'm diyor, o szdiyen kimse deil.

Yni o kimse sylemiyor, Hakk sylyor. Belki buradabir arma olabilir yni sende, nk sen o sz edeninvsl olduu makama vsl olmadn, ayet onun vslolduu makama vsl olsaydn onun dediini anlardn.Sonra onun grdn, sen de grrdn.

Biraz z konualm, hulsa cmle eynn varlHakkn varldr, ama onlarn bir varl olmadan.

Sakn ha bu anlatlan mnlarda bir pheyekaplmayasn sonra yanl bir vehim yoluna da sapmayasn.Mesel demiyesin ki Allah Tel mahlktur yni bugrdn yaratlmlar Allah zannetmeyesin.

Baz irfn shipleri dedi ki, tam bir sofi vasfn alankimse mahlk olamaz, yni yaratlm bireydeildir.

phesiz bu tbir dorudur. Bizim anlatmakistediimiz de bundan bakas deildir. Ancak, dikkat

gerek, bu vasf rastgele herkese verilemez. Bir sofi'nin ylebir vasfa lyk olmas iin tam bir keif gerek.

Sonra cmle eklerin eriyip gitmesi gerek, sonra btnvehim krntlar da silinmelidir.

te bundan sonradr ki yukardaki vasf almaya o sofilyk olur. Bu vasf ki ald, onda daha baka eyleraranmaya balanr. yle seciyeye ship olmaldr ki gerekbu lem, gerekse bu lemin bitii ile balayan ebedi lem,onun gnl evinde ok ufak kalsn.

Hatta bir yer bile tutmu olmamal. Sadece dny vehiret kadar, yni o ende bir gnl geniliine ship olan

iin yukardaki mahlk deildir tbiri yaramaz.27


30/128

Sebebine gelince, hakiki hulk yni seciye, cmlelemlerden ok ok daha genitir. Bu babta sylenecek szzet olarak bundan ibrettir.

imdi anlatlmadk bir ey kalmad, ne var ki birazdaha ilerlemek icab eder.

Buraya kadar anlatlanlar daha iyi anlamaya al vebil ki gren ve grlen, var olmu olan ve var eden,anlayan ve anlalan, bilinen ve bilen yni rif ve maruf,vcd ve mevcd, idrk edilen ve idrk eden, btn buanlatlanlar bir eydir, ayndr, tek eydir baka yol arama.

phesiz o yni, Allah Tel vcdu ile vcdunu

grr. Akas varl ile varlna bakar grr. Vcudu ilevcdunu anlar, rif olur. Vcudu ile vcdunu idrk eder.

Ama sakn ha! ok sakn! bu olanlarn hibirine birekil izmeye kalkma. yle grr veya byle grr deme,Onun ne mrifetinde bir ekil vardr, ne grndebaknda bir ekil vardr, ne de idrk ediinde, hatta yleki idrk, ryet, mrifet kelimelerinin harfleri bile yoktur.

Yce Allah'n nasl varl iin bir ekil ve bir biimyoksa tpk bunun gibi Onun kendi nefsini grmesi iin debir biilmi ekil yoktur. Onun nefsini idrki iin de bir bellibiim yoktur. Onun nefsini mrifet babnda yaplan bir trif

de yoktur.imdi nemli bir soru ile karlaabiliriz, mesel biri

yle diyebilir;

Kainattaki iyilik ve ktlklere hangi nazarlabakacaz?

Anlatlan mnlar asndan bir tezee ya da bir cifeyebaktmz zaman ona Allah diyoruz bu mnnn daalmas gerekmez mi?

phesiz bu soru nemlidir ama bizim szmzdebyle bir mn yok ki, dtan baklnca belki olabilir ama

derinlemesine alnca szmzn asl kolay anlalr;28


31/128

Ortada bir cife mi vardr?Bir tezek ve pislik mi vardr?

phesiz yoktur, onlar zhire gredir, hakkatte onlarbir bakadr.

Bu szmz onadr ki cifeyi bir cife olarak grmez,gremez, pislii pislik olarak grmez, gremez nk onunbir basireti vardr, bir mn gz vardr. Elbette ki,szmz byle bir basiret shibi yni mn gz shibiiindir. Elbette ki anadan doma gzszler iaret ettiimizhedefi gremez, szmz anlayamaz.

Anadan doma kr tbirimiz o kimseler iindir kinefsine kar bir irfn duygusuna ship deildir. Gerekmnda asl kr, bu zmredir.

Bir kimsenin ki temelli krl ve gzszlgitmemitir, o bizim kelmmz nasl anlayabilir?

Sonra anlattmz mn derinliine vsl olmak onuniin deildir.

Ksaca diyelim, btn bu konumalarmz Allah iledir,Onun gayr ile ve mn gznden yana yoksun olanlaradeildir.

Btn bu incelikler ok dikkat ister.

Ksa bir cmle; her kim anlatlan bu makamavsl olursa kendisini bilir, bilir ki Allah'n gayrdeildir.

Hlsa btn hitabmz onadr ki bu yolda bir azmi,gayreti, ald bir himmeti vardr yni Allah Tel'ybilmek iin, nefsini bilmek yolunda bir talebin shibidir.

phesiz, vasfn anlattmz kimsenin kalbinde birtuluat bir dou vardr. Yukarda anlatlan taleb onunkalbinde parlar. bu taleb sonunda, yanan tutuan biritiyak olur. bu itiyak doruca Allah'a vsul yolundadr

ki, bu vsuln ekli daha nce anlatld.29


32/128

Kalbinde yanan bir nuru olmayan, maksatsz, itiyakszhatta aksz, sevgisiz biri ile bizim szlememiz yoktur.

Bu arada, yine bir soru ile karlaabiliriz, biri kar veyle sorar: Allah Tel buyurdu ki gzler ona eriemez,idrk edemez ama o btn gzleri ihata eder (6/103)Halbuki, bunun aksini iddia ediyorsun? Szndeki hakikmn ne ola ki?

bu soru da dier sorularn bazlar gibi anlattmzmnlar anlalmadan soruldu, eer hakkatensylediklerimiz anlalm olsayd bu soruya yer kalmazd.

Ksaca diyelim; i bu yeti kerime, tam bizim

anlattmz mnya iaret etmektedir. O yeti kerimedeiaret edilen asl mn udur, Onu grecek, Onu ihataedip bakabilecek ne bir gz vardr ne de byle bir eyeship olan kimse nk varlkta Ondan gayrs yoktur.Ondan gayr bir varlk olsayd kendi gayrn grebilirdi.

bu mnda, yalnz Allah Tel vardr, bakasyoktur. phesiz Allah Tel onu gzler gremezbuyurmakla yle bir yabancnn olmadn anlatt yniztndan bakas yoktur. Dolaysyla idrk edecek kimse deyoktur yni arada bir yabanc bir varlk yoktur yni biridrk eden varsa o da Allah'tr, baka yoktur, ancak Ovardr.

Ztn idrk eden Odur bakas deil. Elbette gzleri Oidrk eder nk gzler ancak onun varldr. ayet birikar derse ki elbette onu gzler gremez nk gzlersonradan yaratlmtr, byle yaratlm bir ey de ezeli veebedi varl gremez, sizin iddianz deil bu doru olsagerek?

Bu soru da bizi esas mndan uzaklatrr. Sonradanolma ve sonra yaratlma ne demektir? Biz btn bunlardaha nce anlattk. Yukardaki sz kendini bilmeyenin birszdr. Daha nce de anlattmz gibi arada yabanchibir ey yoktur, gzler de yoktur, O vardr. Varln O

zt ile idrk eder fakat bir idrk varl da dnlmeden30


33/128

kez onun idrk iin bir ekil de olmadan. Hsl Ovardr

bakas yoktur.

Rabb daima Rab'la anladm,

sonra da eksiz, phesiz kaldm,

dahas, zt, ztm oldu Hakk,

ne noksan ne ayp hele bir bak,

arada ne terazi ne mizan,

nefsim oldu gayba mazhar olan.

Ne zaman ki zm anladm,

hem de katksz, ikisiz kaldm,

mahbubun vaslna dahi erdim,

ne yaknlk, ne uzaklk bildim,

feyz shibinden ihsana erdim,

ne minnet, ne de alnma grdm,

nefsimden de olmadm uruna,

hibir libas da kalmad ona.

Szn sonuna geldik saylr ama daha bitmedi, buarada yine bir soru ile karlaabiliriz, mesela biri ylesorabilir; imdi sen btn bu anlattklarnla sabit bir varlkolarak Allah Tel'y braktn ve hereyi de yok ettin.Durum byle olunca bu d gzle grdmz eyler nedir?

Bu sorunun cevbn gayet kolay verebiliriz deriz ki;sylediklerimiz, yazdklarmz, varlk olarak Allah Tel'nngayrn grmeyen iindir, biz szmz, sohbetimizi bylesi

ile yaparz, ama o kimse ki Allah Tel'dan gayr bir varlk31


34/128

grr, onunla hibir iimiz yoktur, hatta bylesine verecekbir cevp bile yoktur, hatta yle bir kimseye bir soru dasormayz, sorusunu da nazara almayz.

Bu ekilde yanl bir anlaya ship olan kimse, osadece zhirde grdn grr baka bir ey gremez.

Hali anlatld gibi olana ne gsterebiliriz?

Hsl kelm her kim anlattmz ekilde znanlarsa, Allah'n gayrn gremez. Nefsini bilmeyen,anlamayan kimse, o da Allah' gremez.

Ksa bir cmle; her kab iinde ne varsa onu da

szdrr.Anlatlan mn hepten bir cmleye sabilir ama biz

anlatabilmek iin mevzuu atka atk, anlayan anlad,anlamayan iin bunun birka mislini yazsak yine faydasolmaz.

O kimse ki znden bir ey gremiyor ona ne bir eyanlatlabilir ne de o bir eyi anlar ve idrk eder ama bununaksine bir kimse ki, iten zl bir grg shibidir, iteanlatlanlar o anlar ve idrk eder. O kimse ki anlatlanmnda bir vuslat haline ermitir. Ona bir iaret yeter.Vuslat ne eydir bilmeyen vsl olamaz, retilmek,anlatlmakla bir eye erdirelemez.

Sonra bu iler ikrar ve takrirle de olmaz, hatta akllada olmaz, ancak fazileti tam, ermilii sabit bir ztateslimle olur. bu zt, kendisine gelen gnl hastalarnakar bir hazakat shibi olmaldr. te hli byle olan birzt, slik-i nuru ile hidayete erdirebilir, ancak bununhimmeti ile slik yetiir.

Allah Tel, teslim olan slikin vasln dilerse vasfnksaca anlattmz zt, iyi bir delil olabilir.

Allah Tel'dan baar dileriz, ta ki sevip holandnbize iletsin. Szde, ite, ilimde, nurda, hidayette btn bu

ilerde ondan baar dileriz nk o, her eye kdirdir,dulara icabet onun hakkdr.

32


35/128

Allah Tel, efendimiz Muhammed'e salt eylesin ki,o bize bir mjdecidir, yanltan sakndrandr kez onunline de, ashabna da Allah Tel'dan salt dileriz nkbunlar deerli ilimlerin shibidirler.

**********************************

33


36/128

Muhyiddin-i Arbi

(Mirat-l irfan-rfan aynas)

erhi, Necdet Ard

BSMLLHR RAHMNR RAHM

Allah'a hamdolsun, ondan tr ki Onunvahdniyetine glge drecek bir kabl yni evvelyoktu, nk kabl yni evvel, o idi kez bir baad deyni onun ztna ve sfatna leke srecek bir baadyni son da yoktu, nk son dahi o idi, ayn ekildeonu bir evveliyet ile tavsif etmek mmkn olamazkez onu bir baadiyet yni son ile de tavsif etmekmmkn deildir ve ne st ne de alt bu vasflar daonun anna yakmaz, onun zt iin bir yaknlk

dnlemez uzaklk da yle, hele bir ekil asla!*********

Amda olan zt kendini bilmeyi arzu etti, ilkzuhurunda ahadiyyet mertebesini meydana getirdi, ite buahadiyyet mertebesinden sonra gelen vahidiyyetmertebeleri yle hllerdir ki bunlarn bizim anladmzekilde bir zaman kavramyla ilgisi yoktur, hatta bunlar iinzamanszlk diye bir ey sylemek dahi mmkn deildir.Zaman kavram bizim dny yaantmza gre, sonradanvar olan varlklara gredir. Bu nedenle Ona ne bir evvel nede bir son hkm konulamyor.

yle aklmz zorlayarak evvel ve sonra, olarak uzun

34


37/128

bir sre dnelim; ne kadar dnrsek dnelimaklmz oraya kadar uzanamaz, baka bir varlk olmadiin o dnemediimiz zamanlar dahi Onun kendivarldr ve kendi varl ierisinde oluacak hllerdir.

Onu eer bir ekil ile tasarlyor isek o bizimhaylimizde var ettiimiz ondan ibrettir, gerek O, nehayle ne vehme ne de baka herhangi bir vasfa smaz.

*********

Ondan, bir zaman mefhmu ile haber sormak daimknszdr, hsl kelm onun iin ne vaktin, nezamanlarn, ne yerin, ne altn, ne de stn, ne de

onunla beraber bir mevcdun varl dnlebilir,Onu istiab edecek yni iine alacak ve barndracakbir mekn da dnlemez.

*********

nk O meknlar meydana getirendir.vesia kulleeyin ilm yni ilmi ile hereyi kapsamtr (Th,20/98) ve vesia kursiyyuhus semvti vel ard yni

Onun krsisi gkleri ve yeri kaplamtr (Bakara, 2/255)yeti kermeleri gereince Onu saracak herhangi bir varlkdnlemez.

*********

Evet O, yukarda anlatld gibi idi el'an yni uanda dahi yledir. Yce Allah, yle bir varlk idi kionunla beraber bir ey yok idi el'an yni, u andadahi yledir yni vahid yni bir ama say ve hesap iledeil.

*********

Efendimiz (s.a.v) bir Hads-i erflerinde ylebuyuruyor; "Knellahu ve lem yekn maahu ey" yni

Allah var idi, Onunla birlikte hibir ey yok idi. Bu Hads-ierfi Hz.l (k.a.v) efendimize naklettikleri zaman yle

cevp vermitir; Elan kema kn yni u anda dayledir.

35


38/128


39/128

ancak sistem olarak btn varlklar esm-l hsnnnzuhurlardr ve her biri bir ismin mazhardr. Esm-lhsnnn en ok zuhura kt mahal ise insndr veinsnn stnl bu yzdendir. Btn varlklarn zuhuruesm-l hsndan ibret olunca bu esm-l hsnnnshibi olan Allahtan baka bir varlk olmad ortayakmaktadr.

Sfat lemi asndan ayn ekilde btn sfatlarHakkn olduu iin Onun dnda bir ey szkonusudeildir.

*********

Yce Allah, ztnda ve sfatnda mnferittir (ynitektir),

*********

Geri zt birdir ve sfatlar oktur ancak o sfatlar tekkaynaa dayandklar iin onlar dahi birdir.

*********

ama , bir ferdaniyet mefhmunu dndrecekbelirti olmadan o, isim ve msemmdan terkib edilipbir araya gelmi de deildir,

*********

Yni ortada gzken varlklar Onun isimlerininoluturduu mazharlardr demi idik ancak Allah iin buszn gerei olarak bir terkiptir diyemezsiniz. Terkiplerimeydana getirmitir ancak O terkiplerden meydana gelmideildir. Terkipleri onun vahdniyyetine ulaamaz nkvahdniyyetinde terkiplik hkm yoktur, terkiplik esmleminde balar, sfat ve zt lemlerinde ise terkiphkmne yer yoktur.

*********

nk isim de msemm da Odur, isim onun

gayrna mal edilemez,********* 37


40/128

Herhangi bir varlk iin sylediimiz bir isim Ondanayr baka bir eydir, diye dnlemez.

*********

nk onun gayr diye bir ey yoktur, i busebepten isim de msemm da Odur. Evvel Oduramma bu evveliyet iin bir balang dnlemezkez hir de Odur ama bu hir iin bir bititevehhm eylenmesin yni biti diye bir ey yoktur,

*********

Srekli bahsettiimiz kyamet hdisesinde de

grlecei zere kyametin kopmasyla bitecek bir eyyoktur, kyamet sreci belirli bir sistemin ierisindeoluacak olaylardr ve sonsuz feznn ierisinde bizimgne sistemimiz ancak bir ine ucu gibidir.

*********

ayn ekilde Zhir de Odur, ama yle veyabyle diye bir zuhur vasfn tbir de mmkndeildir,

*********

Bir ksm hdiselerin ve hakkatlerin beer aklna hitapederek o mevz izah edebilmesi iin kullanlan ifdeler ilede Onu tahdid altna almak dahi mmkn deildir. O nasldilerse yle zuhur eder.

*********

kez Btn da Odur yni gizli, ne var ki bugizlilii de anlatmak iin herhangi bir vasfabrndrmek mmkn deildir.

*********

Zhir ve btn hkmleri aslnda bizim gzmze greolumaktadr. Zhir ve btn diye ayr bir eyler yoktur,grdmz lem bizim gz kapasitemize gre bize var

olarak gzkmektedir, bizim gz kapasitemizden baka bir38


41/128

yapya gre belki o var dediklerimiz yok hkmndedir.Dolaysyla bize zhir olan, o birime btn olmaktadr,

ayn ekilde bize btn gzken, bir baka varla zhirolabilmektedir. Biz btn dediimiz eyi grdmzde obize zhir olacaktr. Hakkn varl tek olduundan dolaytek olan bir varln bu teklii asndan btn ve zhiri diyebir ey szkonusu olamaz, bizler alglarmz ynyle zhirve btn ayrmn yapyoruz. Ve bu ekilde btni olarakdndmz Allahn varln kendi kendimizeekillendirerek ona ynelmekteyiz.

*********

taayynatn, yni herhangi bir eyin kendi banaoluu ve bakasna benzeyi ekillerinin tm Odur.Varln ilk harfi, kez Odur yni varln balangc,

*********

Varln ilk harfi denilmesi ahadiyyet mertebesindenVahdiyyet mertebesine inmesidir. Ahadiyyet mertebesindevarlk diye bir ey sz konusu deildir, vahdiyyetmertebesinde ise varln kkeni, asl tek bir olarak szkonusudur. Bu ilk harfe (Elif) harfi de diyebiliriz.

*********

kez srrn balangc da ona varr, ayn ekildehirin, yni sonun harfi de yine Odur, onunla balaryni onun ba harfi ile bylece hirin de srr o olmuolur.

*********

Bizim sistemimizin son harfi kyamettir, kyametkoptuktan sonra yeni bir harf balar o da maheroluumunu belirten harftir.

*********

Zhir harflerinin tm varl onunladr yni onun

ismidir ismi ise, onun ztna kar.********* 39


42/128


43/128

alnabilmesi iin Ar- lann altna inilmesi lzmdr nkarn zerinde zt mertebesi vardr.

*********

kez, onun varl da bu harflere kaypgelmemitir, ne gelmek vardr ne de gitmek.

*********

Varlklar nasl Ona bitimemi ise Oda varlklarabitimemitir. Ancak bu hkm ahadiyyet mertebesindenbakldnda vardr nk ahadiyyette varlk tektir ve oradane isimler ne sfatlar yoktur, Ahadiyyet tam olarak kendi

mertebesindedir.*********

Btn bu mnlar, anlattmz ekli ile anla kiHulliye mezhebinin dtkleri hataya dmeyesin,

*********

Hulliye mezhebi varlklarn bir birine girmesihkmyle olutuuna inanmlardr. Yni dem a.saAllahn rhundan bir rh girdi, kii anne karnnda iken ayrbir yerden kendisine rh geldi girdi vb. gibi, rhlarn ayrbir yerde bekleyerek bedenler dnyya geldiinde onlaragirerek haytlarn srdrdkleri gibi dahil olu hkmylebir tevhid anlaylar vardr.

te bu tip dnce mertebelerinde olanlar hep birynleriyle hakldrlar her ynleriyle deil. Oysa Cenb-Hakk en gzel ekilde tanyabilmek iin efl, esm, sfatmertebelerini bilmek lzmdr. Krn- Kerm esas olarakbu mertebeden bize bilgileri vermektedir, bizler bumertebeleri idrk edip anlayamaz isek incelediimiz yetikermenin bize hangi mertebeden geldiini anlayamaz vegerek mnsna ulaamayz. Bu nedenle mslman birkiinin geni ufuklu bir dnce yapsna ship olmas,inkarc olmamas ve n yarglarda bulunmamas lzmdr.

*********41


44/128

O, eylardan her hangi bir eyde olamaz, aynekilde, herhangi bir ey de onda deildir yni ne birgiri var ne de bir k bu durumda, anlatlanmnya uyan odur ki onu anlattmz vasflaanlayasn ite anlatlan mnlarn dnda hi bir eyikartrma, yle ki ilmin delletini bu mnda kabletme,

*********

Hakkn vahdniyyetini zhiri ilimler ile anlamayaalma.

*********

akln yararl olacan sanmayasn, fehim bumakamda hi bir i gremez hele vehmin bu duraktasz dahi edilmez, his yni duygu ancak d lemdeszn geirebilir, yce lemde o tl ve btl kalr.

*********

Akl ve fehim beeri anlayta olan akl ve fehimdir,gerek anlayta olan kimse iin ise zten akl ve fehmegerek yoktur. Bu ise kiinin kendi kendini tanyp idrketmesidir.

Fehimin eriemedii yere vehim hi eriemez nk

vehmin asl hayldir. Vehim var yok, yoku ise var gsterir.Eer be duyu ile btn hakkatleri idrk etmeye

alrsak bu mmkn deildir. Be duyunun kapasitesibellidir. Bu nedenledir ki Hz.Mevlna ak yolunda aklamura batm merkebe benzerdemitir. Be duyu ileilgili olan akl kiiyi belirli bir yere kadar gtrr ve o ancako gtrd kapnn dnda brakr, ieride ona yer yoktur.

*********

D gz nedir ki ? O da bir i gremez, kez,btn gz de.

*********42


45/128

Eer btn gzmz biz gerekten btn gzedememi isek zten o btn gz denilen ey iptalolmutur ve almyordur. Bir kamerann objektifininnnde onu kapatan ok kk bir nesne, kamera ne kadardonanml olursa olsun ona ilevini yaptrmaz. Ancak okk nesne objektifin nnden ekildikten sonra heristediiniz ekilde kameray kullanabilirsiniz.

*********

draki de brak, onu bir klem ge!

*********

nk bu idrk beeri akldan doan bir idrktir vebeeri akln idrki ne kadar geni olursa olsun neticedesnrldr nk artlanmalar istikmetinde olan ilmiyle iebakacaktr.

*********

unu unutma ki Onu, ancak O grebilir, Onu,ancak O idrk edebilir Onu, ancak O bilebilir yniyce Allah, kendisini kendi gz ile grr, kendisinikendi z ile anlayabilir.

Burada zet olarak anlatlmak istenen mnudur; Onu, Ondan gayrs gremez, Onu, Ondan

gayrs idrk edemez. yle ki tek kii, tek kii dahibu mnnn dnda bir eye ship olamaz.

*********

Allah Tela (c.c) bu lemleri hayl ve vehim ilemeydana getirdi, bu lemler aslnda yok hkmnde olanlemlerdir. Varlklar aslnda yokturlar ancak biz hayl vevehmimizle onlara var hkmn veriyoruz ve bu ekildeyaayan btn varlklar da kendilerini var olarak kabletmektedirler. Bu nedenledir ki bizlerin ortaya knn anakayna Cenb- Hakkn Kudret sfatyla birlikte vehimdir.Vehim hayle dnr, haylde varlklar ortaya getirir.

Vehim Kahhar isminin zuhurudur ve Kahhar ismi bir yerde43


46/128

zuhur ettiinde o yerde kendisinden baka bir eybrakmaz dolaysyla her varlk vehim hkm ile benderve bu ekilde de kendisini ayr bir varlk olarak zanneder.Bir buday tanesi budayln srdrebilmek iin benbudaym der ve budayln yapar ancak baka birvarla bu fikri alamaya kalkmaz oysa insnolu byledeildir karsndaki varla bu beni alar. Kii hayl vevehim ierisinde yaad srece kendisini ayr bir varlkolarak kabl eder ve bu varln Hakk grmesi diye bir eykatiyyet ile mmkn olmaz.

T ki kendisindeki bu hayl ve vehim hkmlerinigiderecek ve ortadan kaldracak, bunlar gittikten sonra zt

kendi kendisi ile kalacak ite ondan sonra ancak kendisinigren Odur, kendisini idrk eden Odur.

Hayl ve vehim hkm bizlerde srd srece Onaulamamz mmkn olmaz nk ortada ulalacak bir yeryoktur. Bu hkmn dnda hibir varlk kalamaz.

*********

Yanl anlalmasn Onun ztnda bir hicbvardr yni perdesi ne var ki bu perde onunvahdniyetidir yni birlii, teklii baka deil kendihicbndan baka bir ey Onu perdeleyemez,

*********Burada bahsedilen perde herhangi bir iki blm

meknsal olarak bir birinden ayran perde deildir, bizimhayl ve zannmzda olan ve kendimizin kurup kendimizindeerlendirdii ayr olma hkmdr.

Onu baka bir varln perdeleyebilmesi iin dahagl bir varlk olmas lzmdr ki perdeleyebilsin byle birey de sz konusu olmadndan neticede O dilediimahalde kendine perde eker ve kendisini perdeli olarakseyreder, diledii mahalde yine kendisi aar. te buperdenin almas lemde olaanst bir mesele olarak

belirtilir, nk Cenab- Hakk normalde perdesini amaz,44


47/128

perdesini amamak Onun kanunlarndan bir bakasdr,btn lemi hayl ve vehimden meydana getirdiinden vehayl ve vehim orada gerek hllerini yaadklarndan operdeyi amaz. Hayl ve vehim perdesi varlklardankalkt anda o varlklar kendi hkmlerini icr edemezlerbu nedenle bu lemin nizam perdeli olmaktr.

Perdeler bu neden ile kalr ancak bizler aklmertebesinde bu anlatlanlar idrk edebilirsek ve deyaarsak bu durumda bizde ki perde kalkm olur kigerekte olan olaanst i budur. lem mertebesinde birvarln perdesinin kalkmas gerekten ok alacak bir ive lemde idrki en g ilerden birisidir. Bu perdelerin

kalkmasnn yolu da daha nce perdesi kalkm olan birmahal ile dostluk kurmaktan geer. Bir mahallin gerektenperdesi kalkmam ise hayl ve vehim hkm ile yayorise zhiri ilmi ne kadar stn olursa olsun, bedenialmalar ne kadar fazla olursa olsun, isterse gecelerisabaha kadar ban secdeden kaldrmasn, gndzleri dehi durmadan namaz klsn bu perdeler kalkmad srece ohayl ve vehim ierisinde haytn srdrmektedir ve delm tesi yaants da aynen bu ekilde devam edecektir.Geri insnlar bu mahalle vehim yoluyla veli ve evlyaderler ancak bu halkn indinde olan bir yorumdur. Ancakunu da unutmamak lzmdr ki bu mahal vehim ierisinde

yayor bu nedenle Hakkn gayrdr eklinde bir hkm deveremeyiz, eer bizler irfn ehli isek Hakkn oradakendisini vehim gc ile ortaya getirdiini biliriz ve o varlkvehim iindedir veya dndadr eklinde bir konuyu szkonusu edemeyiz. rfn ehli deil isek hayl iindedir veyadeildir gibi bir deerlendirmede bulunuruz ki bu da bizimcehletimizi gsterir.

*********

yle ki Onun varl vahdniyeti ile gizlenirama ekilsiz keyfiyetsiz

*********

Onun varlndan kast Onun ztdr yni ztna

45


48/128

sfatlar perdedir, sfatlarna isimleri perdedir, isimlerininperdesi ise fiilleridir, hangi mertebeye gelinmi ise birevvelki mertebe onun perdesidir. Bu nedenle bizler ilk ncefiil perdelerini sonra isim perdelerini sonra sfat perdelerinikaldrarak ancak kendimizi buluruz, aslnda orada dakendimizi bulamayz O bizi bulur.

*********

Onu hi kimse gremez ama hi kimse ne, yenibir eriatle gelen mrsel peygamber ne, bir veli Allahdostu ne de, ona yaknl olan bir melek bu da, onakar, kendiliinden bir mrifete shib olamaz

*********Ne kadar yakn olursa olsun hatta bitiik dahi olsun bu

durumda dahi ikilik vardr. Yaknn kalkmas yakningelmesine baldr, yakn ise aslnda tek olan iki varlnyine tek olarak idrk edilmesidir. El yakn-i huvel Hakkyni yakn Hakktrdenilmitir. te onlar cehenneminkarsna getirildikleri zaman cehennemi yakn olarakgreceklerdirdemesi, cehennemin ne olduunu gerektenidrk edeceklerdirin ifdesidir. Bizler u anda cennet vecehennem szcklerin bir mn kartarak yorumlaryapabiliyoruz ancak bunlar gerek mertebeleri veyaantsyla idrk edemiyoruz yni yakn olarak biliyoruzyakn olarak idrk edemiyoruz.

*********

Onun peygamberi Odur yni kendisi, Onunrisaleti Odur yni elisi Odur yni kendisi, kezkelm da Odur yni kendisi de.

*********

slmiyetin balangcndan 500-600 sene sonramslmanlar kendi aralarnda fikir ayrlklarna dtler budnemde Krn- Kerm hakknda da mahlk mu yoksahalk mi olduu ynnde tartmalar oldu o dnemlerde bu

konuda kesin bir karara varlamad oysa mn Mertebesin-46


49/128

den bakldnda Krn- Kerm hliktir mahlk deildirancak madde dzeyinden yni kat, klem, dzeyindenbaktmz zaman mahlktur ancak bu mahlk olu dahiavma gredir gerekte zten mahlk diye bir ey szkonusu deildir. Aslnda btn varlk Hlikin ta kendisidir,yet-i Kermelerde geen halka yni halketmekelimesini biz yaratma olarak tefsir ediyoruz oysahalketme yaratma deil hulk, ahlk, kendinde olan deiikmertebe ve vasflarda ortaya karmaktr, yoksa ayr bakabir varlk ortaya getirmek deildir. Dolaysyla bir bakavarln Onu idrk etmesi mmkn olamaz, nk bakavarlk yoktur, ancak O kendini idrk eder ve bilir.

Peygamber dediimiz Onun bir isminin zuhurudur, resldediimiz bir baka isminin zuhurudur, btn bunlar Onunvarl ierisinde oluan hllerdir ve kendi zuhurlardr vehepsi kendisinden kendisinedir. Vehim hkmyle meydanagelen bu varlklar vehim nedeniyle kendisini ayr bamszbir varlk zanneder, kendisini bu ekilde zannettiindendolay karsndakini de yle zanneder bu ekildede deiikbirim ve yaantlar ortaya kar. Btn bu deiikyaantlarn kayna ise tektir ve o da kendisinden bakasdeildir.

Bu hakkatlere tam bir fiiller mertebesi dzeyindenbaktmzda bunlar anlamamz, vahdeti anlamamz,

tevhidi anlamamz ve mslman olmamz da mmkndeildir. Esm ve sfat mertebelerine aama yapyor veoradan bakabiliyor isek ancak bu meseleler zm yolunagirer.

Bizlerin olduumuzu zannettiimiz mslmanlkhaylimizdeki vehmimizdeki mslmanlktr, hirette bizeen bata sorulacak olan O sizinle beraberdi sizneredeydiniz? (57/4) sorusunun cevbn eer bu dnyyaantsnda bulabilir isek, orada o cevp verilmi olacaktrve daha sonraki sorular da kolayca geilecektir.

*********

O bir eli gnderdi kendisinden kendisiyle47


50/128

kendisine,*********

Mdem ki kendisinden kendisiyle kendisine geldi ise bukadar eye ne gerek vard? gibi bir soru aklmza gelebilir.te Cenb- Hakk kendisinde mevct olan deiikmertebeleri ortaya karmak iin bu ekilde zuhur etti.nce ztndan sfat lemine sonra oradan esm lemineoradan da efl lemine tenezl etti. Bu sre ierisindeyni zt leminden efl lemine inen sre ierisinde birnceki mertebesini unuttu yni kendi kendini perdeledi vesonuta hayli ve vehmi ynnden kendisini madde beden

olarak kabllendi ve yine kendisinden kendisiyle kendisinehaber gnderdi ki, yni direk zt lemine efl leminehaber gnderdirdi ki, Benim yerim oras deildir, Ben ilebana gel dedi. O birim kendisini ayr bir ben zannediyoridi oysa o ben ben deildir. Bu senaryonuntamamlanmas iin peygamber gnderdi ve bu ekilde fiillerlemindeki yaantsn zt lemine dndrebilmek iinkendisini kendisiyle kendinden haberdar etti.

*********

Ancak ne sebep, ne vasta bunlar yok, karbunlar aklndan yni gayriyi sakn ha koyma ortaya,eliyi gnderen, elinin getirdikleri, elinin kendisi veelinin geldii kimse bunlarn hepsi ayn varlktr, tekeydir, aralarnda hi bir fark, deiiklik ve ayrlkyoktur.

Bir bek vcdunun harflerini dnn, bu onunvarldr, vcdudur, baka yok. Onun gayr iin birvcd dnlemez, hatta yokluu da yni fens dahatta ne ismi, ne de msemms dnlebilir saknha ok ok sakn bu mnlar inkara kalkmayasnsonra yanarsn nk delilimiz kesindir, salamdrnk Reslullah (s.a.v) efendimiz yle buyurdu"bir kimse ki, nefsini bildi gerekten Rabbn bilen o

oldu "********* 48


51/128

Men arefe nefseh fekat arefe rabbeh yni kim kinefsine rif oldu H nun nefsine rif oldu ve Rabbini bileno oldu. Burada bahsedilen bilme bizim anladmz ekildeherhangi bir ilim ile bilme deil kendi varln bilmedir.

Kiinin kendi varln bilmesi de yol ile olur:

1. Madde beden mertebesinde teferruatl ilim ilebilmesi,

2. Esm mertebesinin teferruat ile bilinmesidir

3. Sfat mertebesinde nefsini bilmesidir ki, kendisigerek olarak bilmesi ancak bu mertebede

olabilmektedir.Madde ve esm leminde nefsini bilemeyen kii sfat

leminde nefsini hi bilemez.

Kii ilk nce varlnn uuruna ermelidir nk insngerek varln hi dnmeden hayli varl ierisindehaytn srdrr burada eriatn gerektirdii btn fiilleride ileyebilir fakat kendisinin farknda olmadan hepsiniartlanmalar dahilinde yapar ve bu durum tamamen uykuhalinde yaanan bir hayttr, uurlanma yoktur. Kii en altmertebede evvel kendine dnerek ben neyim diyesormaldr ve bedeninin, aklnn, uurunun aslnn neolduunu dnmeye doru ynelmelidir ki bylece nefsinibilmeye ilk admn atabilsin. Bu admn sonrasndafarkederki bir izfi rhu vardr ve kendisinde mevct olanbu izafi rh lemde de mevcttur ve sonrasnda kendisininvarl ile lemin varlnn tek ey olduunu farkeder.

Madde mertebesindeki bu idrkten sonra esmmertebesinde btn bu varln Allahn hkmnde yokolmasdr.

Sfat mertebesinde evvel H hkmyle daha sonrahve mertebesinde kendini bulmasyla nefsini bilmeninaamalarn gerekletirir.

Bundan sonra nefs dedii znn Rabbndan geldiinive Rabbndan ayr bir ey olmadn idrk eder.

49


52/128

Zti nefs zere bili ise btn bu anlatlanlarnzerinde olan bilitir ve ona dnteki olan bili diyerek,ylece brakalm.

te kii nefsinin hkmlerinin rububiyyethkmlerinden geldiini idrk ettiinde kendisinin

hveden baka bir ey olmadn, acabalar ve phelerolmadan kesinlik zere bilir.

*********

nk Reslullah (sav) efendimiz yle buyurdu"Rabbm, Rabbm'la bildim" ona, Allah Tel saltve selm eylesin

*********

Dur! Rabbin namaz da! denilmesi yni dur!dnceni yle bir yerde durdur yni topla ve baka bireyler karmasn ki sen Rabbinin btn rububiyyethkmleriyle meydandasn demektir. Namaz mmininmiracdr ve Hz.Peygamberin (s.a.v) orada rububiyyethkmlerini en geni mertebede idrk etmesinin hkmdr

Dur! Rabbin namaz da ifdesi. Efendimiz (s.a.v) rabbanihakkatleri bizim neslimiz ierisinde hibir mevcdun ihataedemedii lde ihata etmitir ve bu sz onungstergesidir.

--------------

Dur! Rabbin namaz da!Bu hususta (Vahy ve Cebrl)isimli kitabmzda s. 67. de belirtilmi olduumuz kk birizahda faydal olur dncesiyle ilve etmeyi uygunbuldum, Cenb- Hakk faydalandrsn neallah.

--------------

Dur; Rabbn namaz klyor....

yle rivyet edilmitir:

Raslullah (s.a.v.) efendimiz, miraca

ktnda, kendisine btn perdeler ald; ancak birperde kald....... O perdenin almasn diledii

50


53/128

zaman:Dur; Rabbn namaz klyor... dendi.Bunu bizzt Raslullah (s.a.v.) efendimiz anlatmtr.

Bu Hdis-i erifi biraz daha yakndan incelemeyi d-nrsek ierisinde be nemli nokta grrz.

1. Dur:

2. Perde:

3. Rabb:

4. Namaz:

5. Namaz klnandr:

1. Dur :Bir ikazdr, hareket halinde olan bir eyi dur-durmak, ya onu dinlendirmek veya yanln dzeltmek,veya belirli bir snra geldiini belirtmek iindir.

2. Perde: Bilindii gibi asli mnda, mahremiyyet-tir; dier anlamda gaflettir.

Burada belirtilen gaflet perdesi deil, mahremiyyetperdesidir. Atrlmamakla birlikte arkasnda olandanhaber verilmitir.

Orada bir oluumun varl bildirilmitir. Bu oluumunidrak kiilerin ilmi kabiliyetlerine ve hayllerine bra-klmtr. Zten anlatlan hal, mutlak hayl leminde

olumakta, ef-al madde lemi artlar gibi elle tutulurbir hdise deil esma leminin ltif bir oluumudur.

Buradaki perde sfat mertebesini rten isimlerperdesidir.

3. Rabb: Kelimesi ve mnsnn iki zuhur ynl ifa-desi vardr.

Biri, esma mertebesiitibariyle Rabb- hass;

dieri, zt mertebesiitibariyle Allah mertebesikonumunda Rabb-l erbab (Rabblarn Rabb-) olanAllah tr.

Buradaki namaz hkmn uygulayan Rabb- hasstr. Fakat bu oluumun daha baka ok mnlar da vardr.

51


54/128

4. Namaz: Bilindii gibi btn ibadetleri bnyesindetoplayan, dier ismi zikrolan, Allahn zt mertebesiitibariyle tatbik edilmesi lzm gelen bir faaliyettir.

5. Namaz klnan: Hereye lyk olan btn lemikendisiyle kendinde var eden malik-i mutlakolan Allah(c.c)dr.

Namaz fiilinin iki yn vardr,

bir ahsi; dieri, umumidir.

ahsi olan :Varlk leminde bulunan her bir ferdin,yani varln, bireysel olarak kendi bana yapt zelibadetidir.

Umumi olan ise :Btn varlklarn her mertebedentoplu olarak, hep birlikte yaptklar ibadetleridir.

Burada belirtilen ifade, her ne kadar Rabbn namazklyorbireysel namaz ifade ediyor ise de, genel anlamdabtn Rabb- hasslar ilgilendiren bir meseleolduundan, btn rbubiyyet mertebesinin topluibadetini de ifade etmektedir.

Dur Rabbn namaz klyorsznn muhatab ev-vel efendimiz (s.a.v.) olduundan onun da Rabb, Rabb-l erbab olan Allah (c.c) olduundan, orada namazfiilini ileyenin Allahn kendi olduu ak olarakanlalmaktadr.

Buradaki namaz, ekli olarak deil, mns itibariyle-dir.

Yeri gelmiken burada kk bir srr da fsldayalm:

Salik yolculuunda fena fillha (Hakda fani olma)(yokluk, hilik, tkenmilik sahasna) ulanca, abdiyyetininalkanl gereince ibadetini yapmaa gayret eder vebiraz da kendini zorlar, ite o zamanda muhatab olduuemir, DUR..... olur. nk ondan geriye bir bkiyekalmad iin, bu fiili yapacak durumda olmadndan,onun yerine, RABBIN NAMAZDA...hitab- ilhisi zhirolur.

52


55/128

Bu oluum mutlak bir hl ve hkm deil geici bireendir.

Biz yine yukarda kaldmz yerden devam edelim.

Yani oluan fiil veya fiiller ztndan ztna yanibtn lemlerde zuhurda olan zt- mukayyedilemlerden gani olan zt- mutlakna ynelmesidir.

nk zt- mutlak,zt- mukayyedin ana kay-na, devamllk ve varlk sebebidir.

Tecellisini ektii anda, lemde yaayan, grnen,hibir ey kalmayp ismi btn olan asl lemine dnmolurlar.

Zuhura km olan her mertebedeki varlklar yaam,nee ve sarholuklarnn ellerinden alnmamalar iin zle-rinden fiillere dntrerek yaptklar niyaz ve taleblerionlarn namazlar hkmndedir ve belirli zamanlarna kadarvar olularnn devamn salamaktadrlar.

Rabbn namaz klyor, ifadesini Rabb- hassmertebesinden ele alrsak; zuhurda olan her varlnkendini kontrolu altnda tuttuu programna gredzenledii bir esma-i ilhiyye(ilhi bir isim) ve onunmns vardr.

nsnlarda da byledir, her bir insn kontrolu altndatutan bir isim ve o ismin bir mns vardr. Onu en oketkileyen odur.

Geri varlkta her bir esma-i ilhiyyeden bir miktarterkip vardr, fakat hkim olan, onun ismi hassdr. teo da, onun Rabb- ve ilhdr. Kii farknda olmadanaman yarabbi dediinde evvel en yaknnda onukontrol eden Rabb- hassna ynelmi olmaktadr.

Bu yneli srasnda kendisine, Dur Rabbn namazklyor,denmekle onun da abdolduu belirtilmi, ya-plmas gereken gerek ibadetin Rabbl hassa deilRabb-l erbaba olmas gerektii ak olarak ifade

edilmi olmaktadr.53


56/128

Bu mny bizlere gerek olarak lisan- Yusufiy-yeden Krn- KeriymYusuf Sresi 12/39 yetinden aanCenb- Hakktr.

ya sahbeyissicni e erbabn mteferrikunehayrn emillhl vahdl kahhar

Melen :

Ey zindan arkadalarm; eit, eit Rabblar mhayrldr, yoksa vahid ve kahhar olan Allah m?

Burada belirtilen Rabblar, zhiren sahte putlar ise de,btnen Rbubiyyet mertebesinde zuhur eden esm-iilhiy-yelerdir. Bu esm-i ilhiyyeler zta ulamaabirer perde olduundan alp geilmeleri gerekmektedir.

Ancak DUR ifadesinden sonra gelen, Rabbn na-maz klyor, kelmyla perdenin arkasnda olan hdisehaber verildiinden, asl da alacak perdenin dardadeil, kendi aklmzda, iimizde olan artlanmalar perdesiolduunu anlamamz gerekmektedir.

Bu perdelerin ancak kahharve vahid isimleriylealaca ve ondan sonra ortada sadece bir Allah (c.c.)ismi ve onun btn lemlere olan mutlak siryet - tesir vehakimiyyeti gnlde, fiilde ortaya km olacadr.

te sevgili kardeim, yukarda belirtilen, bizlere kadarulam olan bu kelm Peygamberinin evvel esmleminin hakikatini, daha sonra Ulhiyyet mertebesininhakikatini, daha sonra birey insn mertebesinin hakikatiniifade etmektedir.

Ayrca sen dahi kendine gre bulunduun hal ieri-sinde birok ynden zevkiyab olursun.

Yazmakla tkenmeyecek olan lisan- Muhamme-dinin bu blmn imdilik bu kadar izahla noktalamolalm. Allah (c.c.) cmlemize idrak ve anlay kabili-yetleri ihsan etsin.Amin

*********

Durum anlatld gibi olunca dn sen nesin?

54


57/128

phesiz sen, sen deilsin, sen osun ama sen, senolaraktan deil. O, bir giri ekli ile sana dahildeildir, ama, bir k ekli ile de, senden harideildir, kez sen de onun haricinde deilsin, buanlattm mn ile senin mevcd olduunu kasdetmiyorum, kez sfatn da, unu anlatmakistiyorum sen hi bir zaman var olmadn olman dammkn deil.

*********

Acaba gerekten bylemidir? te bu cmleyi idrkederek yaayabilirsek zten problemlerin hepsi zlm

olacaktr.*********

her eyi bir yana at, hi bir eyle olma hatta sen,sen olma hele nefsinle hi olma

*********

nk nefsinle olduun srece Onunla olamazsn.

*********

Onunla, yni Hak'la da olma hatta, onda da olmaonunla birlikte de olma

*********Biz zaman gelir kii efl mertebesini ortadan kaldrr,

bir zaman gelir esm mertebesini ortadan kaldrr ve eflve esm mrtebesini kaldrmadka sfat mertebesinegemesi mmkn olmaz yni kii bir st mertebeyegemek iin bulunduu mertebeyi ortadan kaldrmakzorundadr. Burada belirtilen Hakk ile olma esmmertebesinde taklp kalma demektir. Btn varlklarHakkn isimlerinden meydana gelmitir ve bu nedenlevarln asl Hakkn isimleridir diyerek orada kalma veHakk ismi ile kendini kaytlama o isimde bir zuhurdur,terkiptir sen zt ismi olan Allah ismine ge.

*********

55


58/128

*********fakat, unu da unutma ki sen, ne bir fnisin ne

de bir mevcd sen Osun O da sen,

*********

Efal ve esm mertebesiyle deil sfat ve ztmertebesiyle sen Osun, Oda sen.

*********

bu arada u mny da anla Allah Tellemlerden hi birine muhta deildir, ganidir. Bununbyle olmas iin ne bir illet lzm gelir ne de bir

sebep.imdi varln ki, anlatlan mnda anladn yni

varlna kar bir irfn duygusuna shib oldunphesiz varlk yn ile Allah Tel'y anladnsaylr,

*********

Varlk ynyle anlamak efl ve esm mertebeleritibaryla olan anlamadr.

*********

yni ona kar bir irfn duygusuna shib oldundemektir. Anlatlan bu mnnn dnda her eybouna saylr yni faydasz sfr.

*********

Bunlarn dnda olan btn bilgiler fiiller leminingerekleri olan yaantlardr, teferruattr ve lm tadhdisesi ile biterek dnyda kalacak olan ilimlerdir bunedenle bize lzm olan lm tesi ebedi haytmzdagerekli olan bilgileri toplamaktr.

Ayr bir varlk olarak kendimizi zannettiimiz srece nekadar uzun bir mrmz olursa olsun kendimizi yine idrk

edemeyiz. Ancak ksa bir alma neticesinde ok ok uzun********* 56


59/128

bir hayt sreci ierisinde elde edemeyeceimiz neticelerielde edebiliriz ki bu yol vahdet yolu yni burada bahsedilenilimlerin yoludur.

Krn- Kermde bahsedilen gemilerin haythikyeleri her ynleriyle ezberlenebilir, Hads-i erifler veKrn- Kermin btn yet-i Kermeleri ezberlenebilir,bunlar bakalarna nakledilebilir ancak bunlar sadece szile nakledilir ise karda bulunanlara tesir etmez ancakyaanarak aktarlmas durumunda karya tesir etmesiszkonusu olur.

Hakkatlerin gerek mnlar ile tesir edebilmesi iin

lfznn yannda rhunun da aktarlmas gereklidir. Zhiriilimler de kii ne kadar ok ilerlemi olursa olsun o ilmi onaperdedir.

*********

Bu mnda rif ztlarn pek ou yce Allah'akar mrifet duygusunu varln yoklua geii ilehsl olacana kail oldular yni mrifet duygusunufen haline izafe ettiler

*********

Burada baz kelimelerin yanl kullanld anlatlmakistenmektedir.

*********

sonra fendan da getiler fennn, yni yokluunda tesinde aradlar, kanaatlar buydu halbuki buduygu aktan bir yanltr ve bir yanlmadr.

*********

Bu sistemler kullanlr ancak ne olduunun gerekeklinin bilinmesiyle kullanlmas lzmdr nk bu yle birkelimedir ki fen fni olmahkm ortaya geldiindehemen kiiye bir varlk verilir eer o varlk verilmez isefen hkm ortaya kmaz bu durumda da olmayan

varla varlk verilmi olur. Kii kendi cehlini bilir ve cehlin57


60/128

gitmesi yolunda fen hkmn kullanrsa burada problemolmaz. Varlk en kesifinden en ltifine Allahn varldr budurumda nasl fen bulacak, ortadan kalkacak olan sadecebizim haylimizde var zannettiimiz vehmi dnceleri-mizdir.

*********

Sebebine gelince Allah'a kar mrifet duygusu,ne varln fensna, ne de bu fennn da fenyavarmasna baldr yni ne mevcd varln yokolmasna, ne de bu yok olmann da yok olmasnabaldr. Hi bir zaman irfn duygusu anlatlan

hllerle elde edilemez*********

Zaten yok olan bir varl yok etmeye almak akllbir kiinin ii deildir, sahralarda dolamaktr.

*********

o ey ki, hi bir ey deildir, ona bir vcd, ynivarlk verilemez sonra o ey ki varlktan yana birnasibi yoktur onun iin de bir fen hali olamaz ancakfen hali bu varln isbtndan sonra meydanagelebilir ki, fenya mncer olacak bu varlk, birynyle mevhumdur.

*********

Yni varln gerek halini idrk ettiin zaman fenhkmn kullanabilirsin. Bu durumda lem senin gzndefni olur sen lemde fani olmazsn. lemin varl birvehimdir ve bu fehim fen bulur.

*********

imdi kendine gelmek zamandr,

*********

imdi olarak bahsedilen zaman sreci kii hangi anda

kendine gelirse o an onun imdi sidir bu nedenle bu58


61/128

imdi leri devaml olarak kendimizde ak tutmamzgereklidir nk gaflette olduumuz an bu hkmn dnakm oluruz.

*********

sen ki kendini ne bir varla ship, ne de bir fenhaline varacak biri bildin ve bu mnda bir mrifetduygusuna ship oldun ite o zaman yce Allah'gerekten anladn saylr yni mrifet shibi oldundemektir bu mnnn dnda bir ey ummakbounadr.

imdi mrifeti, yni Allah Tel'ya kar irfn

shibi olmay, vcdun yoklua gitmesindebeklemek zerine bir szmz var kez, fennn dafen bulmas zerine ksaca diyelim bu, irkin yniHakk varla ortakln bir isbatdr yni arada biryabanc varl kabl etmektir.

*********

Bir kimse dnrse ki benim varlm baz almalarneticesinde yok olacak ve fen bulacak ite bu dnceirkin ta kendisidir yni Hakkn varl karsnda kendisinebir varlk vermesi irkin ta kendisidir ve en ileri derecedeolan irktir.

*********

Oysa Reslullah (s.a.v) efendimiz "bir kimse ki,nefsini bildi gerekten Rabbn bilen o oldu" buyurduki, bu mndaki incelii anlamak gerek, bu arada hibir yabanc grmemek gerek zira, bir yabancnnisbat neticede onun yok edilmesini gletirir,sebebine gelince "bir eyin sbtu gerekmeyinceonun fens da gerekmez" kaidesi esastr. Budurumda sana den odur ki ne bir eyi yok gresinne de var,

*********

Bir eyi ortada yok gremezsin nk vardr, var

59


62/128

gremezsin nk o eyin kendine ait bir varl yoktur.*********

senin bu mevhum varln bir ey olma, vasfnadahi hiz deildir madem ki, o varln byledir ynibir ey deildir o halde o hi bir eye izafe edilemezyni balanamaz ne bir faniye ne de bir faniningayrna ne mevcda ne de maduma yni ne varlane de yoklua.

*********

Varln yok ki, varln olsa grnene veya grnme-

yene balama yoluna gideceksin, ite olmadndan dolayne varla ve ne de yoklua balayamazsn.

*********

te Reslullah (s.a.v) efendimiz gerekten debu mnya iaret etmektedir, yle ki sen u andamadumsun yni yoksun, nasl ki daha nce deyoktun yni "ol" emri gelmeden evvel.

u mnlar da unutma ezel u andr, ebed uandr, kdem u andr yni ezel, ebed, kdem uiinde bulunduumuz ve gz ap kapayacak kadarbir zaman iinde elden kardmz vakte

sdrlmtr.*********

Ezel, ebed, kdem hepsi Hakkn kendilerine takmolduu isimlerden ibrettir ve tek eyin deiik isimleridir.

*********

bu vaktin iinde kendini ara, unutma ki btnbu gelip geen anlarda Hakkn gayrs yoktur.

imdi anlatacaklarmz da iyi anlamaya al!Allah ezelin vcdu odur yni varl, Allah ebedinvcdu odur yni varl, Allah kdemin vcdu odur

yni varl, btn bunlar anlamaya alrken, sakn60


63/128

ezele, ebede ve kdeme kendiliinden bir varlkvermeyesin. Anlatmaya altmz bu mndorudur eer doru olmasayd Allah Tel tek vesaltanatnda ortaksz olamazd halbuki, onun annayakan tek olmas ve varlnda orta olmamasdr.Muhal olarak ona bir ortak dnlrse yle olmasgerekirdi;

Onun orta o olurdu ki kendine has bir varlvar ama Allah'n varl ile var deil. Bir kimseninveya her hangi bir eyin byle olduunu dnn, butakdirde o, Allah'a muhta olmaz. kinci bir rabb oluryni Allah. bu olu, muhaldir. Allah Tel'nn,

mlknde ve saltanatnda orta yoktur, benzeriyoktur, dengi yoktur bu mnlar asndan baklncaher kim Allah ile beraber, Allah'tan bir para veyaAllah'ta herhangi bir eyi grrse halbuki o ey, birRabb olmas yznden Allah'a muhtadr.

Allah ismi, cam isimdir ve lemdeki btn isimlerikapsamna almtr, bizler baktmz eylar zerindeterkip hkm ile zuhura gelmi varlklar grrz. Buvarlklar hakikatleri tibaryla Hakkn varlndan baka birey deildir ancak zuhuru ve terkibi ynnden Allahamuhtatr.

--------------Yeri gelmiken (Yaratma) kelimesinden ne

anlamamz lzm geldiini biraz dnelim.

(Yaratmak)Lgat mns ile. Olmayan bir eyi varetmek. Olarak ifade edilmektedir. Bu anlay zhiri birifadeyle eriat ve tarikat mertebesinde ki anlatlmlardakullanlabilir, nk zten bu mertebeler de ikili bir anlayvardr, kullananlar fazla ilgilendirmez gafletleri yzndenkullanmakta mazurdurlar. Ancak gerekten irfan ehliolmay murad eden kiinin ilk yapaca ilerden birinin bukelimenin gerek halini anlamaya almak olmaldr aksi

halde bu anlayla hibir zaman ikili anlaytan kurtulupgerek mn da tevhid ehli olamaz.

61


64/128

rifler Kmusu ak-byk ak lgat tan Yaratmakelimesini kaldrmlar yerine zuhur ve tecelli yikoymulardr. Bu lemde mutlak yokluk diye bir eyyoktur, greceli yokluk vardr, daha henz meydanagelmemi haldedirler (adem) de yani izafi yokluktadrlarvakti geldiklerinde o izafi yokluktan varlk sahasnakmaktadrlar. Asln hibir ey yoktan yaratmamaktadrkendileri var olduklar zuhura k srelerinibeklemektedirler. Mutlak yok olan zaten yoktur, ve bylebir terim dahi yoktur, nk bu lemde yokluk yoktur.Ancak zuhura kma sras gelmedii iin bizim kyasigzmzde o an yoktur, daha sonra kendi asli haliyle

zuhur ve tecelli ile grntye yani varla gelecektir bu iseyaratma deildir.

Mutlak mn da (yaratma) farz muhal yukardametinde de bahsedildii gibi, bizim lemimizin dandabaka bir Allaha ait bir lem olacak ve o allahta veleminde bizim Allahmzda ve lemimizde olmayan birmalzemeyi alacaz ve o malzeme ile de daha evvel hibilmediimiz bir eye vcud verip varedeceiz. te yoktanvar etme (yaratma) ancak byle olursa yaratma olur ki,byle bir ey muhal ve sz konusu bile deildir.

Buday tanesinin iinde kkleri, gvdesi, dallar,yapraklar ve yine ayn tanesi mevcuttur ancak izfiyokluktadr, mutlak yoklukta deildir. te budayn iindenkan gvdesi ve baaklar yaratma deil zuhurdurmutlak yokluktan meydana getirilen, diye dnlenyaratma deil kendi varlnda ki, zten var olann zuhurve tecellisidir.

te ne yazkki (yaratma) kelimesini ve anlaynkullanan bir kii farknda olmadan (iki) Allah-n varlnkabullenmi durumdadr. Ancak iyi niyet ile kullanldndanve (ben kulumun zann zereyim) hkmnden dolaysulu olmaz ancak ebedi zan ikilik zere bir mr srmolur ve kendini ve rabb- n gerek mnda ebedi olarak

bulamaz buldum zannettiide kendi zann zere hayalenkurgula kendi rabb- dr

Documents

58-Miratül Irfan Şerhi