VERSIE augustus 2012│ INHOUDSOPGAVE paginanr:

Voormalig gevangeniscomplex transformeert naar aantrekkelijk leefgebied 5

Belangrijkste uitgangspunten voor de herontwikkeling 7

Programma 11

Gerechtsgebouw 13

Notarieel archief 15

Cellenvleugels & Kerkje 17

Renovatie / Wonen 19

Nieuwbouw 21

Tuin 23

Verwachte planning 25

Disclaimer 26

Colofon 27

Contact 27

4

VOORMALIGE GEVANGENIS TRANSFORMEERT NAAR AANTREKKELIJK LEEFGEBIED

De ‘Noordsingel’ is een uniek complex in de stad Rotterdam en in de geschiedenis van het gevangeniswezen in Nederland. Het vrijkomen van het terrein, verrassend open en ruim, de markante bebouwing en intrigerende geschiedenis betekenen een unieke kans om een nieuw stuk stad met een sterk en eigen karakter toe te voegen aan het dicht bebouwde Oude Noorden.

Het doorbreken van de gevangenismuren is symbolisch voor de herontwikkeling van het Noordsingelcomplex zoals Ontwikkelcombinatie Tuin van Noord voor ogen heeft. Door nieuwe functies toe te voegen en de monumentale en karakteristieke kenmerken van de voormalige gevangenis te behouden en nieuwe enthousiaste bewoners te trekken, creëren we een aantrekkelijk leefgebied waar gewoond en gewerkt wordt en waar men zich kan ontspannen in een nieuwe stadstuin. Een transformatie van een gesloten en sobere omgeving, waar men niet vrijwillig verblijft, naar een open, groene en uitnodigende ‘Tuin van Noord’ die mensen met elkaar verbindt.

5

6

BELANGRIJKSTE UITGANGSPUNTEN VOOR DE HERONTWIKKELING

Transformatie van monumentale waardeAan de Noordsingel liggen twee belangrijke justitiële gebouwen. Het gevangeniscomplex uit 1872 is aan het zicht onttrokken door het uit 1899 daterende gerechtsgebouw (Rijksmonument) met notarieel archief (Rijks-monument). Het gevangeniscomplex is bereikbaar via een poort in het gerechtsgebouw en bestaat uit de strafgevangenis met kapel en administratiegebouw, het huis van bewaring en een aantal woningen.

In de ‘Tuin van Noord’ krijgen de meeste bestaande gebouwen een nieuwe bestemming; ze worden herontwikkeld ten behoeve van verschillende vormen van wonen, werken en ontspanning. Ze worden waar nodig bewerkt, en enkele ervan worden gesloopt om het gevangeniscomplex open te breken. Met de keuze voor behoud blijft de herinnering aan de gevangenis in het collectieve geheugen bewaard en wordt er tegelijkertijd gekozen voor een maatschappelijk verantwoorde oplossing. Door herontwikkeling en transformatie kunnen we het gebied op een duurzame manier revitaliseren.

Door de bestaande monumentale en karakteristieke kwaliteiten, waaronder het groen, van het Noordsingel-complex toegankelijk te maken en te versterken wordt het gebied aantrekkelijk voor verschillende gebruikers en bewoners. Buurtbewoners hebben de toekomst van het gebied al verbeeld in een afbeelding die tegen de gevangenismuur is geplaatst. Hierop is een doorbraak in de muur te zien, waar achter een prachtig groene enclave zichtbaar is. Hieruit spreekt de wens dat het gevangeniscomplex een levendig onderdeel gaat worden van de stad. Door het openbreken van de gevangenismuren ontstaat er een plek voor allerlei nieuwe activiteiten die ook van betekenis kunnen zijn voor de wijk. Hiermee creëert de herontwikkeling ook meerwaarde voor de bewoners van het Oude Noorden.

7

Tuin voor iedereen

De penitentiaire inrichting Noordsingel kenmerkt zich door zijn stervormige structuur gericht op efficiënte bewaking in een symmetrisch en monumentaal complex. Het geheel is omringd door een muur die zelf weer omgeven is door woningen. Het resultaat is een hermetisch gesloten en naar binnen gekeerd complex in overeenstemming met het oorspronkelijke en huidige gebruik. Wanneer het complex binnenkort zijn functie verliest, zal het terrein een nieuw stuk stad worden dat in schaal duidelijk afwijkt van het dichtbebouwde Oude Noorden, wat goed te zien is op luchtfoto’s van het gebied.

De ruimte tussen de gebouwen in wordt omgevormd tot een omsloten, openbare en veilige stadstuin waar verschillende bewoners, gebruikers en omwonenden kunnen genieten van ruimte, groen en stilte. Het nu nog afgesloten gevangeniscomplex wordt openbaar toegankelijk door nieuwe poorten en doorgangen aan te brengen. Het verscholen, intieme karakter blijft behouden als kwaliteit voor deze nieuwe stadstuin die daarmee een aanvulling is op bestaande buitenruimten in het Oude Noorden.

9

10

PROGRAMMA

Wonen is de belangrijkste functie in de ‘Tuin van Noord’. In de bestaande gebouwen en in nieuwbouw worden verschillende collectieve en individuele woonvormen gerealiseerd voor uiteenlopende doelgroepen. Geïnspireerd op en gebruikmakend van de afzonderlijke kwaliteiten per gebouw. Eigentijds wonen in de gebouwen wordt mogelijk door een aantal krachtige maar gedoseerde ingrepen.

Maatschappelijke functies aangevuld met bedrijfs- en kantoorruimtes en een restaurant maken het gebied niet alleen aantrekkelijk om te wonen maar ook om het te bezoeken en er korter of langer te verblijven. Er ontstaat een bijzondere plek met een nieuwe gelaagde betekenis die met haar gemengde programma onderdeel is van het stedelijk leven in het Oude Noorden en haar onlosmakelijk verbindt met haar verleden.

Deelplannen

Het programma bestaat in hoofdlijnen uit de volgende deelplannen:

1. Gerechtsgebouw2. Notarieel archief3. Cellenvleugels en kerkje4. Nieuwbouw5. Renovatie6. Tuin

11

12

GERECHTSGEBOUW

Functie: Maatschappelijk en kantoor

Omschrijving: Het gerechtsgebouw dateert uit 1899 en is sinds 1998 officieel een Rijksmonument. Tot 1996 zetelde hier de arrondissementsrechtbank en het kantongerecht. Momenteel is het een bedrijfsverzamelgebouw. Het karakteristieke gebouw, direct aan de Noordsingel gelegen en daarmee het “gezicht” van het Noordsingel-complex, behoudt zijn hoge kwaliteit en indeling.

Omvang nieuwe situatie: ca. 7.650 m2 bvo

Potentiële gebruikers: We zijn in gesprek met de huidige huurders en daarnaast met een aantal partijen die actief zijn in de zorgsector, waaronder Medisch Maatwerk Nederland.

13

14

NOTARIEEL ARCHIEF

Functie: Horeca

Omschrijving: Het voormalige notarieel archief vormt samen met het voormalige gerechtsgebouw aan de Noordsingel een mooi ensemble. Door middel van een plein rondom het Notarieel archief komt het gebouw vrij te staan en wordt het bijzondere karakter benadrukt. Het plein biedt onder andere ruimte aan een toekomstig terras.

Omvang nieuwe situatie: Ca. 850 m2 bvo

Potentiële gebruikers: Er wordt gedacht aan een kwaliteitsrestaurant.

15

16

CELLENVLEUGELS & KERKJE

Functie: Wonen en maatschappelijk, bijeenkomstruimte (kerkje)

Omschrijving: De Penitentiaire Inrichting Noordsingel, een cellulaire vleugelgevangenis die in 1872 in gebruik werd genomen, blijft grotendeels bewaard. Een niet originele vleugel wordt gesloopt. In de drie originele cellenvleugels worden appartementen gemaakt. Via het centraal gelegen ‘panopticum’ worden de 3 vleugels ontsloten.

Het kerkgebouw krijgt een multifunctionele bestemming voor sociaal/maatschappelijk gebruik zoals ontmoeting, cultuur, educatie en dergelijke. De huidige verbinding met de zuidoostelijke cellenvleugel verdwijnt waardoor de kerk rondom vrij komt te liggen. De kerk wordt verdekt voorzien van installaties voor techniek en klimaat waarmee deze geschikt gemaakt kan worden voor een wisselend en flexibel programma. De ruimte kan op uiteenlopende manieren worden ingevuld, maar wordt in principe niet opgedeeld.

Omvang nieuwe situatie: Ca. 8.450 m2 + ca. 410 m2 bvo

Potentiële gebruikers: Stichting Ravenbosch wenst de cellenvleugels en de kerk af te nemen t.b.v. een woon-groep, eigen gebruik en wil tevens delen beschikbaar stellen voor de buurt.

17

18

RENOVATIE / WONEN

Functie: Wonen

Omschrijving: Het betreft de renovatie van diverse gebouwen naar woningen:- De hofwoningen achter het gerechtsgebouw (ca. 1740 m2 bvo)- De vrouwenvleugel (ca. 670 m2 bvo);- De voormalige directievilla’s aan de Noordsingel (ca. 1010 m2 bvo, kantoorfunctie ook mogelijk);- Gebouw ‘Bergstraat’ (ca. 800 m2 bvo);- De twee bewaarderswoningen op de hoeken van de muur (ca. 380 m2 bvo).

Omvang nieuwe situatie totaal: Ca. 4.600 m2 bvo

Potentiële gebruikers: Particulieren en woongroepen.19

20

NIEUWBOUW

Functie: Maatschappelijk / bedrijfs onroerend goed / wonen / zorg / parkeren

Omschrijving: Het nieuwbouwprogramma omvat mogelijk de volgende twee onderdelen:- De parkeergarage, bereikbaar vanuit de Bergstraat;- Nieuwbouw ter plaatse van het voormalige huis van bewaring; hier wordt gedacht aan een combinatie van bedrijfs onroerend goed en/of een maatschappelijk programma in de plint met daarboven wonen.

Omvang nieuwe situatie: Ca. 5.000 m2 bvo

Potentiële gebruikers: Een mogelijke invulling met particuliere woonzorg wordt onderzocht.

21

22

TUIN

Functie: Openbare stadstuin

Omschrijving: De tuin heeft voornamelijk een openbaar karakter. De woningen in de vrouwenvleugel en de twee villa’s krijgen een privé-tuin. Achter de nieuwbouw aan de tuinzijde is eveneens een privé buitenruimte gesitueerd. In de tuin zullen een pergola met banken rondom de vijver en een speeltuin als ontmoetingsplekken fungeren. In de omsloten tuin kan men dwalen langs de muur en langs de omloop. Op verschillende plaatsen zal de muur opengebroken worden waardoor de omloop achter de muur betrokken wordt bij de tuin.

Beoogde sfeer: In de tuin is de stilte ervaarbaar en kan je in de zon genieten van de bloeiende planten en de vogels in de bomen.

Omvang nieuwe situatie: Ca. 25.000 m2

Potentiële gebruikers: Bewoners, gebruikers en omwonenden.

23

24

VERWACHTE PLANNING

In 2012 zal het programma verder worden ingevuld en het ontwerp worden uitgewerkt. In 2013 zal het bestemmingsplan in nauw overleg met de gemeente worden gewijzigd naar het nieuwe plan. Bouwaanvraag en start verkoop vindt plaats in 2013.In januari 2014 zal de feitelijke levering plaatsvinden en daarna kan gestart worden met de bouw. Er zal sprake zijn van een gefaseerde uitvoering. Vermoedelijke oplevering is bij een continu proces mogelijk in 2016.

25

Disclaimer / Wijzigingen voorbehouden

Dit document is zo nauwkeurig mogelijk samengesteld. Het ontwikkelen van een bouwplan is echter een voortdurend proces, waarbij naarmate dit proces vordert steeds verdere verfijning en bijstelling van het programma

en het ontwerp plaatsvindt. Uitdrukkelijk wijzen wij erop dat dit document geen juridische werking heeft. Aan dit document, inclusief beeldmateriaal, tekeningen en plattegronden, kunnen geen rechten worden ontleend.

26

COLOFON

Ontwikkelcombinatie Tuin van Noord Een samenwerking van HD en BAM Woningbouw Rotterdam, Rotterdam

Visie ‘Tuin van Noord’ tot stand gekomen in samenwerking met Wessel de Jonge architecten, Rotterdam

Quadrat, Rotterdam

Parc Makelaars, Rotterdam

CONTACT

Ontwikkelaars Mark Logtenberg, HD E-mail m.logtenberg@hdgroep.nl Telefoon 010 414 86 67 Pedro van Zundert, BAM Woningbouw Rotterdam E-mail p.van.zundert@bamwoningbouw.nl Telefoon 010 436 86 57

Makelaar BOG Ingrid Huisman, Parc Makelaars E-mail huismanvanbaaren@parc.nl Telefoon 010 436 57 00

Projectwebsite www.tuinvannoord.nl

Fanpage www.facebook.com/tuinvannoord.rotterdam

27