6-06 POLICAJAC 18 mjeseci

1

I

S A D R Ž A J

A. OPŠTI DIO

1. NAZIV OBRAZOVNOG PROGRAMA 2. CILJEVI OBRAZOVNOG PROGRAMA

3. TRAJANJE OBRAZOVANJA PO PROGRAMU

4. USLOVI ZA UKLJUČIVANJE U OBRAZOVNI PROGRAM

5. OBAVEZNI NAČINI PROVJERAVANJA I OCJENJIVANJA

6. USLOVI ZA NAPREDOVANJE I ZAVRŠAVANJE PROGRAMA

7. STICANJE ZVANJA NAKON ZAVRŠENOG OSNOVNOG POLICIJSKOG

OBRAZOVANJA B. POSEBNI DIO

1. OBRAZOVNI PROGRAM 2. NAČELA ZA IZRADU OBRAZOVNOG PROGRAMA

3. SPROVOĐENJE OBRAZOVNOG PROGRAMA

4. ZNANJA KOJA MORAJU POSJEDOVATI PREDAVAČI

5. KATALOZI ZNANJA

C. PRILOZI PROGRAMA

1. RAZVRSTAVANJE KANDIDATA PO GRUPAMA 2. USLOVI KOJI SU NEOPHODNI ZA IZVOĐENJE NASTAVE

2

A. OPŠTI DIO 1. NAZIV OBRAZOVNOG PROGRAMA Obrazovni program za zvanje policajac za kandidate sa završenom četvorogodišnjom srednjom školom u trajanju od 18 mjeseci 2. CILJEVI OBRAZOVNOG PROGRAMA • Kandidati za policajce (u nastavku: kandidati) treba da steknu opšta znanja, vještine i

sposobnosti patrolnog policajca definisane u dokumentu »Opis dužnosti patrolnog policajca«.

• Upoznaju osnovno nacionalno zakonodavstvo, znaju interpretirati – tumačiti i primjenjivati zakone i propise koji se odnose na rad policije.

• Djeluju u skladu sa zakonom, prepoznaju i otkrivaju prekršioce i osposobljavaju se za primjenu policijskih ovlašćenja u skladu sa principima poštovanja ljudskih prava i osnovnih sloboda.

• Proaktivno djeluju i pomažu pri rješavanju problema u zajednici, u smislu preventivnog djelovanja.

• Poznaju i razumiju organizaciju policije, policijske stanice i prirodu policijskog posla i postupaju u skladu sa etičkim načelima policijskog kodeksa.

• Znaju upotrebljavati vještine i spretnosti za smirivanje, smanjivanje napetosti i agresivnosti i kontrolisati osobe uključene u takve situacije.

• Da steknu vještinu pažljivog uočavanja logičnog zaključivanja i rješavanja problema. • Upoznaju, znaju odabrati i upotrebljavati potrebnu policijsku opremu i sredstva,

uključujući i upravljanje vozilom, oružjem, komunikacijsku i informacionu tehnologiju.

• Održavaju svoju psihofizičku kondiciju, shvataju njen značaj za policijsku karijeru. 3. TRAJANJE OBRAZOVNOG PROGRAMA Obrazovni program za zvanje policajac za kandidate sa završenom četvorogodišnjom srednjom školskom spremom, traje 18 mjeseci. 4. USLOVI ZA UKLJUČIVANJE U OBRAZOVNI PROGRAM U program se može uključiti: • Kandidat koji je prošao kroz propisanu proceduru regrutacije i selekcije za prijem na

Policijsku akademiju.

3

5. OBAVEZNI NAČIN PROVJERAVANJA I OCJENJIVANJA

Red. br.

OBLAST I PREDMETI Pismeno Praktično i usmeno

Seminarski rad

1. PRAVO da da da 1.1. Osnovi prava 1.2. Upravno pravo 1.3. Krivično pravo 1.4. Krivično-procesno pravo 2. OPŠTE OBRAZOVANJE da da da

2.1. Etika i kodeks ponašanja 2.2. Ljudska prava 2.3. Psihologija 2.4. Sociologija 2.5. Engleski jezik 3. POLICIJSKA TAKTIKA* da da da

3.1. Policijski poslovi i ovlašćenja 3.2 Kriminalistika 3.3. Bezbjednost saobraćaja 3.4. Javni red i mir 3.5. Nadzor državne granice i pogranični poslovi 3.6. Obuka u rukovanju naoružanjem 3.7. Antiteroristička dejstva 3.8. Fizičko vaspitanje sa odbrambenim taktikama 3.9. Policija u lokalnoj zajednici

3.10. Taktičke komunikacije 4. INFORMACIONO-KOMUNIKACIONE

TEHNOLOGIJE da da

4.1. Telekomunikacioni sistemi 4.2. Informatika 4.3. Korespodencija 4.4. Informacioni sistemi MUP-a 4.5. Primjena informacionih sistema MUP-a 5. MEDICINA da da

5.1. Prva pomoć 5.2. Sudska medicina 6. PRAKTIČNA SA SITUACIONOM OBUKOM NA P.A. da da 7. PRAKTIČNO OSPOSOBLJAVANJE U CB I OB da 8. ZAVRŠNI ISPIT

Konkretni oblici i načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja su predviđeni u predmetima kataloga znanja. Prvo ocjenjivanje obavlja profesor koji predaje, a popravni ispit se obavlja pred ispitnom komisijom.

4

6. USLOVI ZA NAPREDOVANJE I ZAVRŠAVANJE PROGRAMA OBRAZOVANJA Obrazovanje se odvija u tri modula: I MODUL • U prvom modulu kandidati se upoznaju sa opšte obrazovnim predmetima koji su u

daljoj obuci integrisani sa policijskim poslovim i stručnim predmetima. Kandidati stiču osnovno policijsko teoretsko i praktično obrazovanje za zvanje policajac.

• Pozitivne ocjene kod oblasti označenih zvjezdicom su uslov za nastavak obuke u drugom modulu koji podrazumijeva praktično osposobljavanje u centrima bezbjednosti. Kandidat koji dobije negativnu ocjenu iz pojedinog predmeta, ima pravo na popravni ispit, u roku od 20 dana, pred komisijom koju imenuje direktor Policijske akademije. Ako na popravnom ispitu ne zadovolji, prestaje mu pravo da nastavi obuku po ovom programu. Ako kandidat na praktičnom osposobljavanju nije ocijenjen kao uspješan ili praktično osposobljavanje ne završi, ne može pohađati drugi modul obrazovanja.

II MODUL • U drugom modulu kandidati stiču znanja i vještine kroz proces rada u centrima

bezbjednosti primjenjujući u praksi stečena znanja i vještine sa Policijske akademije. • Praktično osposobljavanje u drugom modulu je učenje u toku (procesu) rada, uz

pomoć i vođstvo mentora. Ovaj dio je namijenjen osposobljavanju kandidata za obavljanje svakodnevnog policijskog rada.

• Pozitivne ocjene iz svih predmeta koji su završeni u I i II modulu i pozitivna ocjena za praktično osposobljavanje predstavljaju preduslov za pohađanje III modula.

III MODUL • Treći modul obuhvata dopunsku i dodatnu obuku, pripremu za završni ispit i izvođenje završnog ispita. • Završni ispit je sastavljen iz provjera znanja i vještina iz oblasti policijske taktike (pismeno i praktično). • Kandidati obavljaju završni ispit pred ispitnom komisijom. Članove ispitne komisije imenuje direktor Akademije. • Kandidat koji nije ocijenjen pozitivno na završnom ispitu, u roku od 45 dana ponavlja završni ispit. Ako je i na popravnom ispitu neuspješan, ispit ne može ponovo polagati. 7. NAZIV ZVANJA KOJE SE STIČE NAKON USPJEŠNO ZAVRŠENOG

OSNOVNOG POLICIJSKOG OBRAZOVANJA Nakon uspješno završenog programa osnovnog policijskog obrazovanja, kandidat stiče zvanje policajac.

5

B. POSEBNI DIO 1. OBRAZOVNI PROGRAM

Red. br.

OBLAST I PREDMETI I Modul

II Modul

III Modul

UKUPNO SATI

1. PRAVO 169 1.1. 1.2.

Osnovi prava Upravno pravo

55 42

1.3. Krivično pravo 30 1.4. Krivično-procesno pravo 42 2. OPŠTE OBRAZOVANJE 184

2.1. Ljudska prava 24 2.2. Etika i kodeks ponašanja 23 2.3. Psihologija 30 2.4. Sociologija 27 2.5. Engleski jezik 80 3. POLICIJSKA TAKTIKA 847

3.1. Policijski poslovi i ovlašćenja 164 3.2. Kriminalistika – taktika, tehnika, metodika, 174 3.3. Bezbjednost saobraćaja 98 3.4. Javni red i mir 22 3.5. Nadzor državne granice i pogranični poslovi 31 3.6. Obuka u rukovanju naoružanjem 55 3.7. Antiterorizam 16 3.8. Fizičko vaspitanje sa odbrambenim taktikama 215 3.9. Policija u lokalnoj zajednici 28

3.10. Taktičke komunikacije 44 4. INFORMACIONO-KOMUNIKACIONE

TEHNOLOGIJE 196

4.1. Telekomunikacioni sistemi 32 4.2. Informatika 37 4.3. Korespodencija 45 4.4. Informacioni sistemi MUP-a 34 4.5. Primjena informacionih sistema MUP-a 48 5. MEDICINA 42

5.1. Prva pomoć 26 5.2. Sudska medicina 16 6. TEORIJSKA NASTAVA 640 7. Praktična sa situacionom obukom na Policijskoj

akademiji 798

8. PRAKTIČNO OSPOSOBLJAVANJE U CB 360 9. Dopunska i dodatna obuka sa završnim ispitom 360

Ukupno časova: 2158

6

2. NAČELA ZA IZRADU OBRAZOVNOG PROGRAMA • Obrazovanje obuhvata stručno-teorijsku i praktičnu sa situacionom obukom. • Programom nije predviđena nadgradnja opšteg obrazovanja, jer se u program

uključuju kandidati koji već imaju opšte znanje na nivou četvorogodišnje srednje škole.

3. IZVOĐENJE OBRAZOVNOG PROGRAMA Obrazovni program se izvodi u Policijskoj akademiji i u centrima bezbjednosti, sa maksimalnim fondom od 35 časova nedjeljno. 4. NAJNIŽI NIVO ZNANJA KOJI MORAJU IMATI PREDAVAČI I

INSTRUKTORI ODGOVARAJUĆEG PREDMETA

Red. br.

PREDMET Izvođač Obrazovanje

1. Pravo predavač Pravni fakultet (osnovni studij + jedna godina), pedagoško andragoška osposobljenost

2. Društvene nauke predavač Odgovarajuće univerzitetsko obrazovanje i pedagoško andragoška osposobljenost

3. Policijska taktika predavač instruktor

Visoka sprema (Pravni fakultet, Fakultet bezbjednosti, Policijska akademija, Vojna akademija, Fakultet kriminalističkih nauka) i pedagoško andragoška osposobljenost visoka sprema i pedagoško andragoška osposobljenost

4. Informaciono-komunikacione tehnologije

predavač visoka sprema i pedagoško andragoška osposobljenost

5. Ostale nastavne teme predavač instruktor

visoka sprema i pedagoško andragoška osposobljenost visoka sprema i pedagoško andragoška osposobljenost

7. Situaciona obuka predavač instruktori

visoka sprema i pedagoško andragoška osposobljenost visoka sprema i pedagoško andragoška osposobljenost

8. Praktično osposobljavanje u CB

mentori visoka sprema i završena obuka za mentore na Policijskoj akademiji

5. KATALOZI ZNANJA Katalozi znanja pojedinih oblasti i predmeta dati su u prilogu Programa.

7

C. PRILOZI PROGRAMA 1. PODJELA KANDIDATA PO GRUPAMA S obzirom da obrazovanje u Akademiji, pored teorijskog sadržaja obuhvata praktičnu i situacionu obuku, što se vidi iz kataloga datih u prilogu, kandidati za policajce se određeni broj časova dijele u grupe iz sledećih predmeta:

PREDMET IZVOĐAČ BROJ SATI BROJ KANDIDATA U GRUPI

Policijski poslovi i ovlašćenja

predavač instruktor

do 12

Inform.i kom. tehnolog. predavač do 12 Obuka u rukovanju naoružanjem

predavač instruktor

do 7

Kriminalistika predavač instruktor

do 12

Bezbjednost saobraćaja predavač instruktor

do 12

Prva pomoć i sudska medicina

predavač do 12

Policijska vožnja instruktor individualno Zaključna policijska vježba predavač

instruktor

do 10

8

2. POTREBNI USLOVI ZA IZVOĐENJE NASTAVE

Prostor Oprema Nastavne oblasti koje se u datom prostoru izvode

Opšta učionica Grafoskop, AV prezentacijska oprema, računar sa programskom opremom

Sve nastavne oblasti

Kabinet informatike Mrežno povezanih 20 računara, oprema i sredstva veze

Informat. i kom. tehnologije dio kriminalistike i bezbjednosti saobraćaja

Kabinet za kriminalistiku Prostor i kriminalističko-tehnička oprema za simuliranje i istraživanje krivičnih djela

Kriminalistika

Kabinet za bezbjednost saobraćaja

Grafoskop, AV prezentacijska oprema, računar sa programskom opremom

Bezbjednost saobraćaja

Streljana za kratku cijev Zatvoreno i elektronsko strelište s potrebnom opremom

Obuka u rukovanju naoružanjem

Sala sa odgovarajućom opremom za odbrambene taktike

Grafoskop, AV prezentacijska oprema, borilište opremljeno strunjačama

Fizičko vaspitanje sa odbrambenim taktikama

Poligon za praktičnu obuku Objekti sa odgovarajućim površinama (otvorenim i zatvorenim) i opremom za izvođenje praktične sa situacionom obukom

Taktika sprovođenja policijskih radnji i mjera iz određenih nastavnih oblasti

Kabinet za učenje stranog jezika

Bijela tabla, projektor, projektno platno, kompjuter, štampač, DVD/CD, radio, audio oprema (30 slušalica +30 mikrofona), Mikseta za audio opremu, Kontrolna tabla za predavača, Lap-top, Plutana oglasna tabla i Police za stručnu literaturu

Strani jezik – Engleski

9

I Nastavna oblast: P R A V O 1.1. Uvod u pravo Red br.

SADRŽAJ Fond časova Predavač Nivo predavača teorija praksa

1. Pojam i definicija prava 1 Dr Mladen Vukčević, saradnik

Predsjednik Ustavnog suda Republike Crne Gore

2. Vladavina prava 1 '' 3. Metodi prava 1 '' 4. Izvori prava 1 '' 5. Pravni akt 1 '' 6. Država i vrste državnih

oblika 1 ''

7. Pravna norma 1 '' 8. Norme koje primjenjuje

država 1

UKUPNO: - nastavnih jedinica 8 - časova 8 - predavač 1

1.2. Radno pravo Red br.


1. Radni odnos 2 Nada Vukanić, saradnik

Pravni fakultet, položen stručni ispit, dugogodišnji rukovodilac pravnih i upravnih poslova u MUP-a

2. Disciplinska i materijalna odgovornost

2 ''

3. Zdravstveno osiguranje 1 '' UKUPNO:

- nastavnih jedinica 3 - časova 5 - predavač 1

1.3. Obligaciono pravo Red br.


1. Osnove obligacionog prava 1 Dr Mladen Vukčević, saradnik


2. Izvor nastanka obaveza 6 '' 3. Naknada štete 4 '' UKUPNO:


10

1.4. Pravo Evropske unije Red br.


1. Nastanak Evropske unije 3 Siniša Bjeković, saradnik

Pravni fakultet, položen stručni ispit, magistarski kandidat sa odobrenom tezom »Suđenje u razumnom roku«, pridruženi član Komisije za usaglašavanje pravnog sistema CG i dr.

2. Medjusobni odnosi i saradnja u okviru EU (sporazumi, konvencije, deklaracije i dr.)

4 ''

3. Organi EU 1 '' UKUPNO:


1.5. Međunarodno humanitarno pravo Red br.


1. Uvodni dio 1 Siniša Bjeković saradnik

Pravni fakultet, položen stručni ispit, magistarski kandidat sa odobrenom tezom »Suđenje u razumnom roku«, pridruženi član Komisije za usaglašavanje pravnog sistema CG, predavač na temu ljudskih prava na mnogobrojnim domaćim i međunarodnim seminarima

2. Zaštita lica u ratu – Ženevsko pravo

2 ''

3. Pravila ratovanja, zabrane i ograničenja – zaštita objekata

1 ''

4. Odgovornost za povrede 3 '' UKUPNO:


11

1.6. Policijsko pravo Red br.


1. Istorija službe bezbjednosti 1 Nada Vukanić, saradnik


2. Organizacija MUP-a i Policije

1 ''

3. Unutrašnja akta Ministarstva i policije

2 ''

4. Policijski službenik 1 '' UKUPNO:


1.7. Ustavni i pravosudni sistem, organi državne uprave Red br.


1. Ustav Crne Gore

2 Dr Mladen Vukčević, saradnik


2. Državni tužilac 1 '' 3. Sud

- pojam - vrste - nadležnost

Organi uprave i agencije

2

''

4. Carina 1 '' 5. Poreska uprava

Drugi inspekcijski i nadzorni organi

2

''

6. Agencija za antikorupciju i pranje novca

1 ''


12

1.8. Nacionalna bezbjednost Red br.


1. Pojmovno i sadržinsko određivanje bezbjednosti i sistemi bezbjednosti

2

Sead Frljučkić, saradnik

Pravni fakultet, položen stručni ispit, dugogodišnji službenik u SDB, predavač na kursevima i seminarima iz oblasti bezbjednosti, sada savjetnik direktora Uprave policije

2. Razvoj službi bezbjednosti i njihova djelatnost u Crnoj Gori

2

''

3. Obavještajna i kontraobavještajna služba

2 ''

4. Nacionalna agencija bezbjednosti (nastanak, razvoj i nadležnost)

4

''

5. Oblici ugrožavanja bezbjednosti države

2 ''


13

2. UPRAVNO PRAVO 2.1. Uvodna pitanja Red br.


1. Izvori upravnog prava Upravno pravo Evropske unije

2

Prof. dr Ljubomir Sekulić, saradnik

Red. prof. na Pravnom fakultetu, sada penzioner. Pisac udžbenika Osnove upravnog prava i drugih naučnih radova iz oblasti Upravnog prava

2. Principi upravne djelatnosti - vrste djelatnosti uprave - opšti upravni postupak - kontrola uprave - akti uprave

8

''

3. Lokalna samouprava - pojam, elementi i obilježja lokalne samouprave - Evropska povelja o lokalnoj samoupravi - položaj građana u odnosu na lokalnu samoupravu

2

''


14

2.2. Upravne djelatnosti u posebnim pravnim situacijama Red br.


1. Prekršaji - pojam - prekršajni postupak - prekršajne sankcije

2

2

Prof. dr Ljubomir Sekulić, saradnik

Red. prof. na Pravnom fakultetu, sada penzioner. Pisac udžbenika Osnove upravnog prava i drugih naučnih radova iz oblasti Upravnog prava

2. Prekršajna prijava Pokretanje prekršajnog postupka Postupanje pred područnim organima za prekršaje Posebni postupci

4

2

''

3. Političke partije Civilni sektor Vjerske zajednice

11

''

4. Lični status građana - lično ime - evidencije o ličnom

statusu građana - jedinstveni matični

broj građana - putne isprave - prijavljivanje boravišta

i prebivališta

6

4

Nada Vukanić, saradnik


5. Državljanstvo - pojam - sticanje državljanstva - prestanak

državljanstva

2

''

6. Druge upravne djelatnosti - Kretanje i boravak

stranaca - Zaštita od požara - Opasne materije - Oružje i municija - Saobraćajne i vozačke

dozvole

5

2

''

UKUPNO: - nastavnih jedinica 6 - časova 42 (32+10) - predavača 2

15

3. KRIVIČNO PRAVO Red br.


1.

Pojam krivičnog prava - pojam, predmet i funkcija krivičnog prava - odnos krivičnog prava sa drugim granama prava

1

Dr Tomković,

spoljni saradnik

Vanredni profesor na Pravnom fakultetu u Podgorici na predmetu Krivično pravo. Autor niza naučnih radova iz oblasti Krivičnog prava objavljenih u našim i međunarodnim časopisima

2. Krivično djelo -pojam i opšti elementi krivičnog djela, - biće krivičnog djela, - subjekat i objekat, - radnja, posljedica i uzročna veza, - mjesto i vrijeme izvršenja krivičnog djela

3

''

3. Pokušaj i dobrovoljni odustanak - pojam i vrste pokušaja - nepodoban pokušaj - dobrovoljni odustanak

1

''

4. Osnovi koji isključuju postojanje krivičnog djela - djelo malog značaja, - nužna odbrana, - krajnja nužda, - sila i prijetnja i ostali osnovi koji isključuju postojanje krivičnog djela

2

1

''

5. Krivica -pojam krivice, -uračunljivost i neuračunljivost -umišljaj i nehat

2

''

6. Saučesništvo - saizvršilaštvo, - pomaganje, - podstrekavanje, - krivična odgovornost saučesnika

2

''

7. Sankcije - pojam, vrste i svrha izricanja sankcija, - kazne – pojam, vrste, svrha i uslovi izricanja, - kazna zatvora od 30 godina, - kazna zatvora, - novčana kazna i

1

''

16

- rad u javnom interesu - mjere upozorenja – pojam i vrste - mjere bezbjednosti - pojam i vrste - vaspitne mjere-pojam i vrste i - maloljetnički zatvor

8. Krivična djela protiv života i tijela - ubistvo - obično, teško i lako, - tjelesne povrede - teške i lake - učestvovanje u tuči - ugrožavanje opasnim oruđem pri tuči i svađi - nepružanje pomoći

2

Zoran Radović, predavač

Pravni fakultet, položen stručni i pravosudni ispit, radno iskustvo 23 godine, od toga dvije godine advokat i šest godina predavač u SŠUP-a Danilovgrad, završen kurs za trenere.

9. Krivična djela protiv sloboda i prava čovjeka i građanina - protivpravno lišenje slobode - iznuđivanje iskaza, - zlostavljanje i mučenje, - protivzakonito pretresanje, - prinuda; - ugrožavanje sigurnosti i protivpravno pretresanje

1

1

''

10. Krivična djela protiv polne slobode - silovanje - nasilje u porodici

1 ''

11.

Krivična djela protiv imovine - krađa – sitna, obična i teška - utaja - ucjena - oduzimanje vozila - razbojništvo - razbojnička krađa - prevara - iznuda - prikrivanje

2

''

12. Krivična djela protiv zdravlja ljudi - neovlašćena proizvodnja, držanje i stavljanje u promet opojnih droga - omogućavanje uživanja opojnih droga

1

''

13. Krivična djela protiv bezbjednosti javnog saobraćaja - ugrožavanje javnog saobraćaja - ugrožavanje saobraćaja opasnom radnjom i opasnim

1

''

17

sredstvom, - nepružanje pomoći licu povrijeđenom u saobraćajnoj nezgodi

14. Krivična djela protiv ustavnog uređenja i bezbjednosti Republike Crne Gore - napad na ustavno uređenje - oružana pobuna - terorizam - diverzija - sabotaža

1

''

15. Krivična djela protiv državnih organa - sprječavanje službenog lica u vršenju službene radnje, - napad na službeno lice u vršenju službene dužnosti, - pozivanje na otpor i - nepostupanje po naredbi za udaljavanje

1

1

Hodžić Ismet, spoljni

saradnik

Pravni fakultet, položen pravosudni ispit, radno iskustvo 24 godine, kao predavač 10 godina, završen kurs za spoljne saradnike

16. Krivična djela protiv javnog reda i mira - nasilničko ponašanje - nedozvojeno držanje oružja i eksplozivnih materija

1

''

17. Krivična djela protiv službene dužnosti - zloupotreba službenog položaja, - prevara u službi - pronevjera - posluga - primanje i davanje mita

1

1

''

18. Krivična djela protiv čovječnosti i drugih dobara zaštićenih međunarodnim pravom - genocid - zločin protiv čovječnosti - trgovina ljudima

1

''


18

4. KRIVIČNO-PROCESNO PRAVO Red br.


1.

Krivično procesno pravo - pojam, predmet i funkcija - odnos sa drugim granama prava - osnovna načela krivičnog postupka

1

Dr Dragan Radulović, saradnik

Redovni prof. Pravnog fakulteta u Podgorici na predmet krivično-procesno pravo, autor niza stručnih i naučnih radova iz oblasti krivično-procesnog prava, pisac dva univ. udžbenika i dr.

2.

Tok krivičnog postupka - pretkrivični postupak - prethodni krivični postupak - glavni krivični postupak

1

''

3.

Osnovni subjekti i njihova prava i dužnosti u krivičnom postupku - sud - tužilac - okrivljeni

1

1

''

4.

Osumnjičeni u pretkrivičnom postupku - prava i obaveze osumnjičenog - mjere i radnje koje se mogu preduzeti prema osumnjičenom - postupanje policije sa osumnjičenim u slučaju lišenja slobode i zadržavanja - saslušanje osumnjičenog

1

2

''

5.

Branilac u pretkrivičnom postupku - prava i obaveze branioca - prisustvo branioca i njegova prava kada je lice lišeno slobode, kada je zadržano i kada je osumnjičeno da je učinilac KD-a - obaveze policije u obavještavanju i angažovanju branioca u pretkrivičnom postupku

1

1

''

6.

Podnesci i zapisnici - sadržina i forma zapisnika u pretkrivičnom i krivičnom postupku - dostavljanje pismena

1

1

''

19

7.

Službene zabilješke - sadržina i forma službenih zabilješki, izjava i drugih pismena koje sačinjava policija u pretkrivičnom i krivičnom postupku i njihova dokazna vrijednost

1

1

''

8.

Policija u pretkrivičnom i krivičnom postupku - doprinos policije u utvrđivanju istine u pretkrivičnom i krivičnom postupku - vrste djelatnosti - potražne radnje i dokazne radnje koje obavlja policija u pretkrivičnom i krivičnom postupku i njihove opšte karakteristike

2

''

9.

Potražne djelatnosti - pojam i vrste potražnih djelatnosti i njihove opšte karakteristike - prikupljanje obavještenja - utvrđivanje istovjetnosti lica i predmeta - pregled prevoznih sredstava putnika i prtljaga - pregled određenih objekata i prostorija državnih organa - uvid u određenu dokumentaciju državnih organa i drugih pravnih subjekata

1

2


10.

Radnje dokazivanja - pojam i vrste dokaza - pojam i vrste radnji dokazivanja - pretres stana i lica - pretresanje po naredbi suda - ulaženje u tuđe prostorije i pretresanje bez naredbi - privremeno oduzimanje predmeta - postupanje sa sumnjivim stvarima - saslušanje okrivljenog - saslušanje svjedoka - uviđaj - vještačenje

2

2

Prof. dr Dragan

Radulović, saradnik

20

11.

Mjere za obezbjeđenje prisustva okrivljenog i osumnjičenog u pretkrivičnom i krivičnom postupku - poziv - dovođenje - mjere nadzora - jemstvo - pritvor

1

1


12. Pokretanje pretkrivičnog postupka

1 ''

13.

Prijavljivanje krivičnih djela i njihovih učinilaca

1 ''

14.

Krivična prijava - pojam i vrste krivične prijave koje policija prima pismeno ili usmeno na zapisnik, - postupanje po krivičnim prijavama, - krivična prijava protiv nepoznatog učinioca - krivična prijava koju podnosi policija i - dopuna krivične prijave

1

1

''

15. Obrada podataka i sadržaj krivične prijave

1 2 ''

16.

Državni tužilac i istražni sudija u pretkrivičnom i krivičnom postupku - odnos državnog tužioca kao rukovodioca pretkrivičnog postupka sa policijom - postupanje sa krivičnom prijavom - odnos istražnog sudije i policije u pretkrivičnom i krivičnom postupku

1

1

Željko

Rutović, saradnik

Pravni fakultet, položen pravosudni ispit, 7 godina radnog iskustva, kurs za trenere, zamjenik osnovnog tužioca u Podgorici

17.

Lišenja slobode, zadržavanje i upućivanje lica istražnom sudiji ili zadržavanje do dolaska istražnog sudije - osnov za lišenje slobode i postupanje policije sa licem lišenim slobode - zadržavanje osumnjičenog u pretkrivičnom postupku - prava osumnjičenog, - rješenje o zadržavanju osumnjičenog, - trajanje mjere, - postupak sa licima prema kojima je primijenjena

1

2

''

21

mjera, - procesni značaj zapisnika – sl. zabilješke o saslušanju zadržanog lica - postupanje sa licem zatečenim na mjestu izvršenja krivičnog djela

18.

Mjere tajnog nadzora - vrste mjera tajnog nadzora i u kojim se slučajevima one donose

1 ''

19.

Prethodni krivični postupak - istraga (povjeravanje pojedinih istražnih radnji policiji), - stavljanje pod optužbu (optužnica)

1

''

20.

Postupak za krivična djela organizovanog kriminala

1 ''

21. Postupak prema maloljetnicima 1 ''


22

II Nastavna oblast: O P Š T E O B R A Z O V A NJ E 1. LJUDSKA PRAVA

Red br.


1. Uvod u ljudska prava – prava čovjeka i građanina

2 Vujašković Željka,

predavač

Filozofski fakultet, pedagoško androgoška osposobljenost, kurs za trenere, seminar: ''Obuka trenera na temu načela ljudskih prava i primena Paketa za obuku trenera'' Radno iskustvo: 13 godina, kao predavač 10 godina

2. Međunarodna zaštita ljudskih prava

1 1 ''

3. Vladavina prava - osnovne karakteristike i podjela ljudskih prava

1 1 ''

4. Policija i ljudska prava 2 1 '' 5. Ljudska prava u

predkrivičnom i krivičnom postupku

2 1 ''

6. Prava osjetljivih grupa – maloljetnici, žene, starije osobe, mentalno oboljela lica itd.

2

2

''

7. Zaštita ljudskih prava prilikom lišenja slobode i zadržavanja

2 1 ''

8. Upotreba sile i zaštita ljudskih prava

2 1 ''

9. Zaštita ljudskih prava – ombudsman

2 ''

UKUPNO: - nastavnih jedinica 9

- časova 24 (16+18) - predavača 1

23

2. ETIKA I KODEKS PONAŠANJA

Red br.


1. Etika i vrijednosti – pojam, nivoi etike i etika u policijskoj službi

2

Vujašković

Željka, predavač

Filozofski fakultet, pedagoško androgoška osposobljenost, kurs za trenere, seminar: ''Obuka trenera na temu načela ljudskih prava i primena Paketa za obuku trenera'' Radno iskustvo: 13 godina, kao predavač 10 godina

2. Posledice nepridržavanja policijskog etičkog kodeksa

2 2 ''

3. Pravilnik policijske etike 2 2 '' 4. Korupcija – iznuda,

zloupotreba položaja i infrastruktura etike

1 1 ''

5. Svijest o razlikama – elementi koji ljude čine različitim i vrste rasizma

1 1 ''

6. Policijska služba u multietničkom društvu

2 2 ''

7. Pravilnik ponašanja 2 1 '' 8. Policija i mediji 2 '' UKUPNO:

- nastavnih jedinica 8 - časova 23 (14+9) - predavača 1

24

3. PSIHOLOGIJA

Red br.


1. Psihologija kao nauka 1 Radomir Ćetković,

spoljni saradnik

Visoka škola za vojno sociološke i psihološke studije i istraživanja, pedagoško andragoška osposobljenost, radno iskustvo 26 godina

2. Razvoj, predmet i zadaci policijske psihologije

1 ''

3. Metode policijske psihologije

1 1 ''

4. Osjeti i opažaji 1 '' 5. Mišljenje i rješavanje

problema 1 1 ''

6. Emocije 2 '' 7. Opažanje i procjenjivanje

ljudi 1 1 ''

8. Psihologija ličnosti 2 2 '' 9. Motivacija 2 1 ''

10. Policija i društvo 1 '' 11. Unutrašnji faktori

kriminaliteta 1 ''

12. Psihički poremećaji i kriminalitet

1 ''

13. Prisustvo, prepoznavanje i sprječavanje stresa u policijskoj profesiji

2 2 ''

14. Policijski kolektiv kao socijalna grupa

1 ''

15. Karakteristike ponašanja u vanrednim situacijama

1 ''

16. Psihologija mase 1 '' 17. Psihološke osnove

propagande 1 1 ''

UKUPNO: - nastavnih jedinica 17 - časova 30 (21 + 9) - predavača 1

25

4. SOCIOLOGIJA Red br.


1. Uvod u sociologiju - Pojam sociologije - Predmet, zadatak i metod sociologije - Koristi sociologije u svakodnevnom životu

1

Đikanović Ljiljana, predavač

Filozofski fakultet, pedagoško andragoška osposobljenost, završen kurs za trenere, radno iskustvo 10 godina, kao predavač 8 godina.

2. Istorija, kultura, istorijski evolutivni proces narodnog oformljenja i nacionalna osobenost svih naroda Crne Gore

12

''

3. Društvena struktura - Društvena struktura i društvene grupe - Društveni sukobi, borba protiv sukoba i uloga policije u sukobima

1

''

4. Društvene ustanove i organizacije -Globalno širenje demokratije

2

''

5. Gradovi i urbana područja - Moderna urbanizacija - Urbanizacija kao način života - Gradovi i globalizacije - Urbanizacija i međunarodni uticaji

1

''

6. Pojam kulture - vrijednosti i norme Kulturni relativizam i etnocentrizam Tradicija i socijalizacija ličnosti Kultura, subkultura i kontrakultura kontrakultura

1

''

7. Istorija i osobenosti religija (katolička, pravoslavna i islamska)

6 ''

8. Javno mnjenje - Opšti pojam, formiranje i karakter. - Javno mnjenje i policija

3

''

UKUPNO: - nastavnih jedinica 8 - časova 27 - predavača 1

26

5. ENGLESKI JEZIK Red br.


1. Upućivanje i davanje obavještenja -podaci o mjestima i gradovima -snalaženje na karti -važnije istorijske činjenice -važnije turističke destinacije

4

4

Žana

Đurović, predavač

Koljenšić Marina

Filozofski fakultet, pedagoško andragoška osposobljenost, kurs za trenere, kurs za primjenu stručne policijske i pravne terminologije u prevođenju – simultano prevođenje, radno iskustvo: kao predavač 13 godina, kao prevodilac 3 godine Filozofski fakultet, 4 godine radnog iskustva, od čega 2 godine prevodilac a 2 kao predavač, kurs za trenere

2. Legitimisanje stranih državljana -lični podaci, zemlje i nacionalnosti -lični opis -vrste putnih isprava -provjera putnih isprava – utvrđivanje identiteta -falsifikovane putne isprave

4

6

''

3. Granični prelaz i prijava boravka stranaca -osnovne informacije o službi Granične policije -vrste putnih isprava i njihovo čitanje -popunjavanje formulara-stručna terminologija -komunikacija na graničnom prelazu -prijava boravka stranaca -komunikacija u odjeljenju za prijavu boravka -vize, produženje pasoša -ilegalan prelazak granice

8

8

Pavle Vratnica, instruktor

Visoka školska sprema, položen stručni ispit, završio niz kurseva iz oblasti rada pograničnih poslova, četiri godine radnog iskustva na poslovima instruktora u SŠUP-a Danilovgrad, završen kurs za trenere

27

4

Saobraćaj - pružanje informacija turistima/stranim državljanima - poznavanje važnijih saobraćajnica i saob. sredstava - vrste motornih vozila/djelovi vozila - kontrola vozila i prateće dokumentacije /kontrola lica - komunikacija prilikom redovne kontrole saobraćaja - saobraćajni propisi i saobraćajni znaci - saobraćajni prekršaji-naplata mandatne kazne - konverzacija u slučaju saobraćajne nezgode - privođenje učesnika u saobraćaju/prekršajna prijava

10

10

Žarko Mrdović, instruktor

Visoka školska sprema, položen stručni ispit, završen kurs za trenere, za izradu nastavnih planova i programa a i evaluaciju nastave, četiri godine radnog iskustva na poslovima instruktora u SŠUP-a Danilovgrad

5. Javni red i mir -pojam javnog reda i mira -komunikacija na rejonu -rad policije u lokalnoj zajednici /komun. sa građanima -masovna okupljanja / demonstracije

4

6

''

6. Vršenje uviđaja -redosled radnji i mjera -policijska ovlašćenja -davanje upozorenja -pregled lica i prostorija

5

5

Zoran Pajović,

instruktor

Visoka školska sprema, položen stručni ispit, 10 godina radnog iskustva na operativnim poslovima u policiji, završen kurs za trenere.

7. Organizovani kriminal - pojam organizovanog kriminala - droge - trgovina ljudima (ženama i djecom) - terorizam

6

Zoran

Radović, predavač

UKUPNO: - nastavnih jedinica 7 - časova 80 (41 + 39) - predavača 2 - instruktora 4

28

III Nastavna oblast: P O L I C I J S K A T A K T I K A 1. POLICIJSKI POSLOVI I OVLAŠĆENJA Red br.


1. Priroda policijskih poslova i zakonski osnov (član 2 Zakona o policiji)

1 Rajko Peković, predavač

Branislav Radusinović,

instruktor

Pravni fakultet, pedagoško andragoška osposobljenost, kurs za trenere, kurs za menadžment, kurs za izradu planova i programa, radno iskustvo: 10 godina, kao predavač 2 godine Visoka školska sprema, radno iskustvo 14 godina, od toga 3 godine kao instruktor, kurs za trenere

2. Dužnosti policijskog službenika u obavljanju policijskih poslova

2 2 Branislav Radusinović,

instruktor

3. Ovlašćenja policijskog službenika u obavljanju policijskih poslova: Prikupljanje, obrada i korišćenje ličnih podataka


instruktor Željka

Vujašković, predavač

4. Ovlašćenja policijskog službenika u obavljanju policijskih poslova: Obezbjedjenje i pregled mjesta dogadjaja


instruktor Ljubiša

Koković, predavač

5. Ovlašćenja policijskog službenika u obavljanju policijskih poslova: davanje upozorenja i izdavanje naređenja

1 3 Svetomir Knežević, instruktor

Visoka školska sprema, 18 godina radnog iskustva, od toga kao instruktor 2 godine, kurs za trenere

6. Ovlašćenja policijskog službenika u obavljanju policijskih poslova: Lišenje slobode

4 8 Svetomir Knežević, instruktor

Željka Vujašković,

predavač

7. Ovlašćenja policijskog službenika u obavljanju policijskih poslova: Upotreba sredstava prinude: sredstva prinude

1 Danilo Miljević, predavač

Dragoslav Vujičić, predavač

Zoran Radović,

predavač

Visoka školska sprema, 14 godina radnog iskustva, od toga 2 godine instruktor, kurs za trenere Visoka školska sprema, položen stručni ispit, sertifikat za borilačke vještine i odbrambene tehnike

29

8. Ovlašćenja policijskog službenika u obavljanju policijskih poslova: Upotreba sredstava prinude: Upotreba fizičke snage

2 4 ''

9. Ovlašćenja policijskog službenika u obavljanju policijskih poslova: Upotreba sredstava prinude: Upotreba palice

2 4 ''

10. Ovlašćenja policijskog službenika u obavljanju policijskih poslova: Upotreba sredstava prinude:Upotreba sredstava za vezivanje

2 4 Zoran Ćetković

Dragoslav Vujičić,

predavači

11. Ovlašćenja policijskog službenika u obavljanju policijskih poslova: Upotreba sredstava prinude:Upotreba uređaja za prinudno zaustavljanje vozila

1 1 Žarko Mrdović, instruktor

12. Ovlašćenja policijskog službenika u obavljanju policijskih poslova: Upotreba sredstava prinude: Upotreba službenih pasa

1 1 Zoran Pajović,

instruktor

13. Ovlašćenja policijskog službenika u obavljanju policijskih poslova: Upotreba sredstava prinude: Upotreba hemijskih sredstava za privremeno onesposobljavanje

2 4 Feho Mehović, saradnik

Visoka školska sprema, položen stručni ispit, 29 godina radnog iskustva, od čega 27 na rukovodnim dužnostima u policiji, završen kurs za trenere

14. Ovlašćenja policijskog službenika u obavljanju policijskih poslova: Upotreba sredstava prinude: Upotreba specijalnih vozila i posebne vrste oružja i eksplozivnih sredstava

1 1 Predavač iz SAJ

15. Ovlašćenja policijskog službenika u obavljanju policijskih poslova: Upotreba sredstava prinude: Upotreba vatrenog oružja

2 6 Danilo Miljević,

Zoran

Radović, predavači

16. Ovlašćenja policijskog službenika u obavljanju policijskih poslova: Upotreba tuđeg saobraćajnog sredstva i sredstva veze

1 Branislav

Radusinović, instruktor

30

17. Ovlašćenja policijskog službenika u obavljanju policijskih poslova: Zaštita oštećenog svjedoka i drugih lica

2 4 ''

18. Ovlašćenja policijskog službenika u obavljanju policijskih poslova: Poslovi zaštite državne granice i primjene ovašćenja u vršenju nadzora državne granice - provjera zastave plovila, - zaustavljanje plovila, - pretres plovila, - pregled odgovarajućih isprava - gonjenje, zadržavanje i sprovođenje plovila i - upotreba vatrenog oružja u gonjenju plovila.

4 8 Pavle Vratnica, instruktor

Visoka školska sprema, položen stručni ispit, deset godina radnog iskustva, od čega 6 godina u policiji i 2 godine instruktor u SŠUP-a Danilovgrad

19. Ovlašćenja policijskog službenika u obavljanju policijskih poslova: Poslovi sprovođenja i dovođenja lica


instruktor

20. Ovlašćenja policijskog službenika u obavljanju policijskih poslova: Pozivanje i upućivanje

1 1 ''

21. Operativno taktičke mjere i radnje: Javno raspisivanje nagrade

1 ''

22. Operativno taktičke mjere i radnje: Fotografisanje i javno objavljivanje fotografije

1 ''

23. Operativno taktičke mjere i radnje: Poligrafsko testiranje

1 ''

24. Operativno taktičke mjere i radnje: Snimanje na javnim mjestima

1 ''

25. Operativno taktičke mjere i radnje: Potjera – terenska obuka

2 4 Branislav Radusinović

Svetomir Knežević, instruktori

26. Operativno taktičke mjere i radnje: Pretres zemljišta i terena - terenska obuka

2 4 ''

31

27. Operativno taktičke mjere i radnje: Blokada – terenska obuka

2 4 ''

28. Operativno taktičke mjere i radnje: Zasjeda - terenska obuka

2 4 ''

29. Operativno taktičke mjere i radnje: Racija - terenska obuka

1 3 ''

30. Mjere bezbjednosti policijskog službenika - terenska obuka

2 ''

31. Organizacija rada policije: Značaj poznavanja službenog područja - stanovništa, naseljenih mjesta, saobraćajnica, zemljišta, šuma i planina

1 ''

32. Organizacija rada policije: Podjela službenog područja

1 ''

33. Organizacija rada policije: Bezbjednosni sektor – pojam i uloga i zadaci vođe bezbjednosnog sektora


instruktor

34. Organizacija rada policije: Sadržaj i cilj pozorničko – patrolne djelatnosti

2 4 ''

35. Organizacija rada policije: Radno mjesto pozornika i patrole

1 1 ''

36. Organizacija rada policije: Poslovi dežurstva - mjesto organizovanja i sprovođenja dežurstva - dužnost rukovodioca poslova dežurstva

2 4 ''

37. Organizacija rada policije: Pružanje pomoći radi izvršenja službenih akata (asistencija) - zahtjev za pružanje pomoći - pripreme za asistenciju - postupak na mjestu izvršenja

2 4 ''

38. Organizacija rada policije: Poslovi obezbjeđenja - objekata - ličnosti Pratnja vozova i Pratnja brodova

2 4 ''

32

39. Organizacija rada policije: Kontrola rada policije - kontrola i njen značaj u radu policije - parlamentarna - građanska - unutrašnja

2 ''

UKUPNO: - nastavnih jedinica 39 - časova 164 (66+98) - predavača 1 - instruktora 9

33

2.KRIMINALISTIKA 2.1. Kriminalistička taktika Red br.


1. Osnovna obilježja kriminaliteta, pojam, nastanak, razvoj, uzroci, oblici i karakteristike savremenog kriminaliteta. Klasifikacija (tipologija) izvršilaca K.D.

1

1

Milan Vujanović, predavač

Pravni fakultet, položen stručni ispit, 25 godina radnog iskustva na poslovima suzbijanja kriminaliteta i 1 godina predavač. Završen kurs za trenere i dvomjesečni kurs na ILEI – Budimpešta iz oblasti suzbijanja kriminaliteta

2. Suprotstavljanje kriminalitetu – metode, subjekti, međunarodna policijska saradnja

1 ''

3. Pojam, predmet i zadaci kriminalistike

1 ''

4. Osnovna načela i osnovna “zlatna” pitanja kriminalistike

1 2 ''

5. Indicije i verzije kao osnov operativnog postupanja (pojam, značaj i vrste) Planiranje operativnog rada na osnovu indicija i verzija

1

3

Zoran Pajović,

instruktor

6. Načini saznanja o krivičnom djelu i izvršiocu (neposredna aktivnost policije, saznanja putem prijave, lica koja angažuje policija kao izvor saznanja) Tamna brojka kriminaliteta (odnos realnog i registrovanog kriminaliteta)

2

4

''

7. Kriminalističke evidencije (pojam, podjela, značaj) Elektronska obrada podataka, kaznena evidencija

1 2 ''

8. Kriminalističko-taktičke mjere i radnje u sprječavanju i suzbijanju kriminaliteta (pojam, podjela, pravni osnov preduzimanja)

1

''

9. Prikupljanje obavještenja (taktika obavljanja informativnog razgovora sa licima od kojih se prikupljaju obavještanja: oštećeni, očevici krivičnog djela, žene, djeca, stanje osobe)

1

2

Zoran Pajović,

instruktor

Olivera Pavićević, saradnik

34

10. Osmatranje i praćenje – taktika preduzimanja

1 2 ''

11. Utvrđivanje istovjetnosti lica i utvrđivanje identiteta, identifikacija predmeta

1 3 Ljubiša Koković, predavač

Visoka školska sprema, položen stručni ispit,10 godina radnog iskustva u policiji, od toga dvije godine kao instruktor praktične obuke, kurs za trenere

12. Pojačan nadzor 1 3 Zoran Pajović,

instruktor

13. Potražna djelatnost (vrste potraga po području traganja, po predmetu traganja, taktika sprovođenja)

1 3 ''

14. Kriminalističke klopke 1 '' 15. Primjena poligrafskog

testiranja 1 ''

16. Utvrđivanje i provjera alibija 1 1 '' 17. Pregled prevoznih sredstava,

putnika i prtljaga određenih objekata i prostorija državnih organa

1 3 Zoran Pajović,

Žarko

Mrdović instruktori

18. Antiteroristički pregled 1 '' 19. Lišenje slobode

- lišenje slobode na otvorenom prostoru - lišenje slobode u zatvorenim prostorijama (stan, ugostiteljski objekat) - lišenje slobode u prevoznom sredstvu

2 8 ''

20. Uviđaj 1 3 Ljubiša Koković, predavač

Zoran

Pajović, instruktor

21. Pretres stana, ostalih prostorija, pokretnih stvari i lica

3 6 Zoran Pajović,

instruktor

22. Privremeno oduzimanje predmeta

1 1 ''

23. Postupak sa sumnjivim predmetima

1 ''

24. Vještačenje, rekonstrukcija eshumacija leša

1 Ljubiša Koković, predavač

25. Saslušanje osumnjičenog 1 Zoran Pajović,

instruktor

35

26. Prepoznavanje, suočenje 1 2 '' 27. Prijavljivanje krivičnih djela i

izvršilaca - krivična prijava - krivična prijava policije

1 3 ''

28. Operativne veze 1 2 Milan Vujanović, predavač

29. Službene zabilješke 1 2 '' UKUPNO:

- nastavnih jedinica 29 - časova 88 (33 + 55) - predavača 3 - instruktor 4

36

2.2. Kriminalistička metodika Red br.


1. Kriminalistička metodika, pojam, predmet i zadaci

1 Milan Vujanović, predavač

2. Rasvjetljavanje KD ubistva po nepoznatom učiniocu

1 3 '' +Zoran Pajović instruktor

3. Učestvovanje u tuči; nasilničko ponašanje

1 ''

4. Iznuđivanje iskaza i zlostavljanje u vršenju službe

1 ''

5. Krađa 1 3 '' 6. Razbojništvo i razbojničke

kradje 1 3 ''

7. Zloupotreba opojnih droga - neovlašćena proizvodnja i stavljanje u promet opojnih droga - omogućavanje uživanja opojnih droga - prepoznavanje droga – dejstvo narkotika - načini otkrivanja i dokazivanja

2 4 Mićo Laković, saradnik

+Zoran Pajović instruktor

8. Trgovina ljudima i nasilje u porodici

1 2 Rajko Malović, saradnik

+Zoran Pajović instruktor

9. Krijumčarenje motornih vozila 1 2 Milan Vujanović, predavač

10. Zaštita životne sredine

15 Prof.dr Mihailo Burić

Doktor nauka, profesor na Univerzitetu Crne Gore

UKUPNO: - nastavnih jedinica 10 - časova 42 (25+17) - predavača 4 - instruktor 1

37

2.3. Kriminalistička tehnika Red br.


1. Kriminalistička tehnika kao grana kriminalistike Metode kriminalističke tehnike Podjela kriminalističke tehnike - registraciona kriminalistička tehnika - operativna kriminalistička tehnika - istražna kriminalistička tehnika

1 Ljubiša Koković, predavač

Visoka sprema, položen stručni ispit, kurs za trenere, kurs za krim tehničare, 10 godina radnog iskustva u policiji, od toga dvije godine kao instruktor

2. Metode prirodnih i tehničkih nauka: Opažanje, mjerenje, računanje i značaj mjerenja i prikazivanja u kriminalistici

3 4 Saradnik +

instruktor iz krim. tehnike

3. Osnovni pojmovi iz mehanike 2 '' 4. Osnovni pojmovi iz optike

Optička sredstva 2 ''

5. Osnovni pojmovi iz elektriciteta i elektrotehnike

2 ''

6. Osnovni pojmovi iz hemije Upotreba fizičkih i hemijskih metoda u kriminalističkoj tehnici

2 ''

7. Osnovni pojmovi iz biologije Priroda i osobenosti bioloških tragova

2 ''

8. Kriminalistička registracija i identifikacija

- savremene metode identifikacije

- identifikacija nepoznatih lica i leševa

- odjeća i izgled kao identifikaciona obilježja

- identifikacija stvari

2

4

Ljubiša Koković, predavač

+ instruktor za krim. tehniku

9. Trasologija - tragovi - klasifikacija tragova - otkrivanje, fiksiranje i

korišćenje tragova - tragovi ljudi - pakovanje i dostavljanje

materijala na ispitivanje

3

4

''

10. Tragovi biološkog porijekla - tragovi ljudskog

porijekla (krv, ljudske izlučevine, znoj, izmet, mokraća, dlake)

2

4

''

38

- tragovi životinja - tragovi biljnog porijekla - mikrotragovi biološkog

porijekla 11. Trasološka ispitivanja

- mikrotragovi i mikročestice

- tragovi oruđa i alata - tragovi prevoznih

sredstava - tragovi vatrenog oružja - tekstil - konopac, sajla, kaiš i sl. - tragovi od stakla i na

staklu

2

2

''

12. Tragovi i materijali koji se ispituju fizičko-hemijskim metodama

- metali i metalne prašine - ulja, tečnosti i r. - dokumenti - plastične mase, gume i sl - boje - način prikupljanja i

pakovanja

2

4

''

13. Rad na licu mjesta krivičnog događaja (ispitivanje lica mjesta)

- obezbjeđenje lica mjesta - dokumentovanje stanja

2

2

''


39

3.3. BEZBJEDNOST SAOBRAĆAJA Red br.


1. Propisi koji regulišu oblast bezbjednosti saobraćaja - poslovi bezbjednosti saobraćaja u nadležnosti policije - sticanja prava na upravljanje - kontrola vozačke i saobraćajne dozvole

2

4

Radivoje Sokić,

predavač

Žarko

Mrdović, instruktor

Visoka sprema, pedagoško androgoška osposobljenost, kurs za trenere, kurs za izradu nastavnih planova i programa radno iskustvo: 9 godina od toga kao predavač Visoka sprema, pedagoško androgoška osposobljenost, kurs za trenere, kurs za izradu nastavnih planova i programa kurs za evaluaciju nastave radno iskustvo:12 godina od toga 2 godine kao predavač

2. Saobraćajni znaci i znaci koje daju policijski službenici - Podjela i postavljanje saobraćajnih znakova - Svjetlosni uređaji (semafori) za regulisanje saobraćaja - Znaci koje daju policijski službenici, postupanje policajca na raskrsnici i pri regulisanju saobraćaja i kontrola saobraćaja u toku regulisanja - Znaci koje policajci daju iz vozila u pokretu

6

8

''

3. Vozila - Zajedničke odredbe, oprema vozila, uređaji koji omogućavaju normalnu vidljivost i svjetlosno-signalni uređaji - Tehnički pregled i registracija motornih vozila

2

3

''

40

4. Vozači - Zdravstveni pregledi vozača - Trajanje upravljanja motornim vozilom - Tahograf – Kontrolno mjerni uređaj - vrste, princip rada

- uočavanje neispravnosti tahografskog uredjaja - Brzina kretanja vozila - Uređaji za mjerenje brzine - video radar - ručni radar - Vozila pod pratnjom i vozila sa pravom prvenstva prolaza - Kontrola alkoholisanosti vozača

- način otkrivanja alkoholisanih vozača

- kontrola alkometrom - postupak kod uzimanja uzorka krvi i urina

- upućivanje na stručni pregled - Provjera znanja

10

11

''

5. Saobraćajne nezgode - Definicija, obilježja i razgraničenje, dužnosti učesnika saobraćajne nezgode - Dužnosti organa za vršenje uviđaja - dužnosti policije - Obezbjeđenja lica mjesta saobraćajne nezgode - sačinjavanje izvještaja o obezbjeđenju lica mjesta saobraćajne nezgode

3 4 Ljubiša Koković, predavač

6. Odgovornost učesnika u saobraćaju - Krivična odgovornost - Podnošenje prekršajne prijave - uzimanje podataka od učinioca prekršaja i pisanje prekršajne prijave - Izdavanje naloga-izricanje novčane kazne na mjestu prekršaja - Najteži prekršaji iz ZOBS-a, koji se odnose na: - vozila javnog prevoza putnika, - radnje vozilom u saobraćaju, - kretanje vozila po putu, - prvenstvo prolaza, - odstojanje između vozila - obaveze vozača prema pješacima, i dr. Provjera znanja - praktičan rad

5

9

Radivoje Sokić,

predavač

Žarko Mrdović, instruktor

41

7. Taktika postupanja policajca u

kontroli saobraćaja Zaustavljanje vozila

- mjere bezbjednosti koje se preduzimaju pri zaustavljanju i kontroli vozila

- postupak policajca pri kontroli vozila i vozača

- Isključenje vozača iz saobraćaja - Isključenje vozila iz saobraćaja - Postupak sa ostavljenim ili nepropisno parkiranim vozilom - Ograničenje saobraćaja

- obilježavanje radova i prepreka na putu

- Kontrola prevoza lica i tereta - Kontrola prevoza opasnih materija - Provjera znanja - test

8 11 ''

8. Upravljanje policijskim vozilom - Pravilne tehnike vožnje - Ofanzivna i defanzivna vožnja - Korišćenje svjetlosno-signalnih uređaja - Korišćenje radio veza - Upravljanje službenim policijskim vozilom, maricom i terenskim vozilom uz korišćenje reduktora, blokade i vitla. - Završni test

4 8 ''

UKUPNO: - nastavnih jedinica 8 - časova 98 (40 + 58) - predavača 1 - instruktor 2

42

4. JAVNI RED I MIR Red br.


1. Poslovi održavanja JRM – pojam JRM, održavanje JRM

1

Feho Mehović, saradnik

2. Postupanje policije u slučaju narušavanja JRM – procjena situacije, tuča na javnom mjestu, postupak u slučaju tuče na otvorenom prostoru, postupak u slučaju tuče u zatvorenom prostoru

3

6

+ Branislav Radusinović, instruktor

3. Pojam javnog skupa, preventivna djelatnost u održavanju JRM narušenog u većem obimu, pojam mase – psihologija mase, uticaj grupe i drugih faktora na ponašanje pojedinca u masi, osnovni obici organizovanja jednice policije (kordoni), formiranje jedinice policije za neposrednu intervenciju, sredstva podrške i taktike i uspostavljanje narušenog javnog reda i mira u većem obimu

3

9

''

UKUPNO: nastavnih jedinica 3 časova 22 (7 + 15) predavača 2 instruktor 1

43

5. NADZOR DRŽAVNE GRANICE I POGRANIČNI POSLOVI Red br.


1. Granice 1 Janković Lazar, spoljni

saradnik

Visoka sprema, pedagoško androgoška osposobljenost, kurs za trenere, radno iskustvo: 26 godina, kao predavač 2 godine

2. Zakon o nadzoru državne granice, Zakon o kretanju i boravku stranaca

2

''

3. Zakon o azilu 1 4. Pojam, vrste i policijske

aktivnosti na graničnim prelazima

2

6 Vujović Spasoje, spoljni

saradnik

+ Vratnica Pavle,

instruktor

Visoka sprema, pedagoško androgoška osposobljenost, kurs za trenere, radno iskustvo: 32 godine, kao predavač 2 godine

5. Prelaženje državne granice 3

4

Janković Lazar

+ Vratnica Pavle,

instruktor

6. Nadzor državne granice - pojam i sadržaj - oprema i sredstva

2 4 Bjelogrlić Mihailo, spoljni

saradnik +

Vratnica Pavle,

instruktor

Visoka sprema, pedagoško androgoška osposobljenost, kurs za trenere, radno iskustvo:

7. Kontrola kretanja i boravka stranaca

2 4 Janković Lazar

+ Vratnica Pavle,

instruktor

UKUPNO: - nastavnih jedincia 7 - časova 31 (13 + 18) - predavača 3 - instruktor 1

44

6. OBUKA U RUKOVANJU NAORUŽANJEM Red br.


1. Sve o oružju 2

Danilo

Miljević, predavač

Visoka sprema društvenog smjera i Elektrotehnički fakultet; kurs za policijskog trenera, radno iskustvo: 14 godina, 2 godine kao predavač

2. Teorija gađanja

2

6

+ Bošković Blagoje

Srednja sprema Radno iskustvo: 4 godine

3. Vrste i pozicije gađanja - gađanje iz simulacionog pištolja, - gađanje iz laserskog pištolja, - gađanje iz vatrenog pištolja

45 '' +

medicinski tehničar

UKUPNO: - nastavnih jedinica 3 - časova 55 (4 + 51) - predavača 1 - instruktor 1

45

7. ANTITERORIZAM Red br.


1. Diverzantske aktivnosti – pojam, vrste i cilj

1

saradnik

Visoka sprema, Kurs za policijskog trenera, 18 godina radnog iskustva 2 godine kao predavač

2. Protivdiverzantska dejstva – svrha i sredstva

1 ''

3. Opasne materije

1

3

mr Zoran Begović, saradnik

+ Svetomir Knežević, instruktor

Hemijski inžinjer ili tehnolog hemijskog smjera Minimum 5 godina radnog iskustva

4. Eksplozivi i eksplozivna sredstva - pojam - vrste - namjena

2

8

Željko Spalević, saradnik

+ Svetomir Knežević, instruktor

Visoka sprema, pedagoško androgoška osposobljenost, kurs za trenere, radno iskustvo: 15 godina

UKUPNO: - nastavnih jedinica 4 - časova 16 (5 + 11) - predavač 2 - instruktor 1

46

8. FIZIČKO VASPITANJE SA ODBRAMBENIM TAKTIKAMA Red br.


1. Fizičko vaspitanje sa odbrambenim taktikama – značaj obuke za prevenciju službenika

1 Vujičić Dragoslav

Ćetković

Zoran

Ekonomski fakultet 1992 god.u Podgorici Viši trener karatea - samoodbrane Fakultet fizičke kulture Novi Sad 1997.god. Majstor Karatea crni pojas 5 DAN Radi u MUP-u od 1993.god. Fakultet za fizičku kulturu Učitelj plivanja i spasilac Kurs – «Škola pedagoga fizičke kulture» Radno iskustvo: 16 godina kao predavač

2. Prikazi opasnih tehnika i udaraca i vitalnih tačaka na tijelu

2 ''

3. Korišćenje sile - zakonska ovlašćenja za primjenu sile (sredstva prinude) - smrtonosne sile - opravdana sila - proporcionalnost - prepoznavanje nivoa otpora - verbalni otpor - pasivni otpor - defanzivni otpor - aktivne agresije - nivoi reagovanja policije na nivo otpora

4

''

4. Upotreba sile 2 4 '' 5. Zahvati za privođenje 20 '' 6. Tehnike izbjegavanja 18 '' 7. Odbrana udarca rukom

- blaže tehnike kontrole ruke - grube tehnike kontrole ruke

10 ''

8. Odbrana od udarca nogom 6 '' 9. Odbrana od kombinovanog

napada - odbrana od hvata i udarca kombinovano

10 ''

10 Odbrana od udarca laktom, koljenom i glavom

6 ''

11. Odbrana od hvata rukom 6 '' 12. Odbrana od hvata za opremu i

odjeću 6 ''

13. Odbrana od obuhvata 6 ''

47

14. Odbrana od: - davljenja - hvata za kosu - gušenja - pokušaja zahvata za

bacanje

10 ''

15. Odbrana iz ležećeg stava i poluge na zglob koljena

6 ''

16. Odbrana od napada nožem 10 '' 17. Odbrana od napadača sa palicom,

motkom, štapom, stolicom i drugim sredstvima

10 ''

18. Odbrana i oduzimanje vatrenog oružja

12 ''

19. Odbrana od dva ili više napadača 12 '' 20. Vezivanje lica

- tehnike i - načini vezivanja

18 ''

21. Sekundarne ciljne oblasti kod kojih je povećana vjerovatnoća nanošenja tjelesnih povreda

4 ''

22. Ciljne oblasti kojima se pribjegava u krajnjem slučaju, a koje rezultiraju trajnim oštećenjima ili smrću

6 ''

23. Odbrambeni kontra udarci 14 '' 24. Upotreba službene palice

- djelovi palice i njeno održavanje - nošenje palice - zadavanje udarca i ciljne oblasti (određene tačke za udarac) - stav do upotrebe službene palice - borbeni stav - proizvodnja snage - udarci - blokade

22 ''

UKUPNO: - nastavnih jedinica 24 - fond časova 215(9+206) - predavača 2

NAPOMENA: Pod fizičkim vaspitanjem u okviru ovog predmeta izvodiće se kondicioni trening za odbrambene taktike i u nastavi će učestvovati oba predavača.

48

9. POLICIJA U LOKALNOJ ZAJEDNICI Red br.


1. Tradicionalni policijski model rada

2 Žarko Mrdović

2. Rad policije u zajednici - novi koncept rada

2 ''

3. Model rješavanja problema zajednice

1 ''

4. Partnerstvo policije i zajednice 1 2 '' 5. Menadžment (Organizovanje i

rukovođenje) – Timski rad 2 2 Rajko

Peković

Žarko Mrdović

6. Inicijativa – Donošenje odluka 3 1 Žarko Mrdović

7. Lokalna uprava 2 2 '' 8. Planiranje implementacije 2 3 '' 9. Školski policajac – za bezbjednija

školska dvorišta 1 2 ''

UKUPNO: - nastavnih jedinica 9 - časova 28 (16+12)

- predavača 1

49

10. TAKTIČKE KOMUNIKACIJE Red br.


1. Komunikacije - komunikacija - poruke – osnovne

komponente poruke - prepreke u komunikaciji

3 1 Pavićević Olivera, saradnik

Visoka sprema, kurs za spoljne saradnike, kurs »Umijeća odrastanja«, seminar »Aktivna nastava«, radno iskustvo 17 godina kao predavač - pedagog

2. Psihološki principi i pravila ponašanja i razgovora policajca sa građanima i strankama u JRM i u operativnom radu

- uvod - principi individualizacije

tretmana - pridobijanje ljudi za saradnju

korektnim odnosom i pružanjem pomoći

- moralno lik radnika policije

1

''

3. Metodi tehnike ponašanja - metod razgovora - metod opservacije - psihološke tehnike i postupci

u radu policije

2 1 ''

4. Taktička komunikacija - taktička komunikacija - tehnike taktičke

komunikacije - taktički proces posredovanja

i dobrovoljnog povinovanja - etape susreta

3 5 ''

5. Profesionalni razgovor policajaca sa građanima i strankama u JRM i u operativnom radu

6 8 ''

6. Vođenje informativnog razgovora sa osumnjičenim i učiniocima krivičnog djela - pojam obavljanja informativnog razgovora sa osumnjičenim licem - psihologija ponašanja i vođenja informativnog razgovora sa osumnjičenim licem - sličnosti i razlike u ponašanju nevino osumnjičenog i učinioca krivičnog djela - psihološke klasifikacije osumnjičenih lica - psihološko-taktička pravila ponašanja i vođenja razgovora sa osumnjičenim licem

1 2 + Milan Vujanović, predavač

50

7. Vođenje informativnog razgovora sa prijaviteljem i svjedocima - psihologija ponašanja i vođenja informativnog razgovora sa prijaviteljima - psihologija ponašanja i vođenja informativnog razgovora sa svjedocima - psihološke karakteristike svjedoka i taktika ponašanja i vođenja informativnog razgovora - psihološki faktori vjerodostojnosti iskaza svjedoka

1 2 ''

8. Vođenje informativnog razgovora sa posebnim kategorijama stranaka - psihologija ponašanja i vođenja informativnog razgovora sa djecom i maloljetnicima - psihologija ponašanja i vođenja informativnog razgovora sa starim osobama - psihologija postupanja i vođenja informativnog razgovora sa ženama

2 2 ''

9. Vođenje informativnog razgovora sa osobama specifičnog ponašanja - pojam i karakteristike osoba specifičnog ponašanja - lica sa tjelesnim oštećenjima i bolesni - psihološke karakteristike homoseksualaca - psihološke karakteristike prostitutki - lica sa psihičkim nenormalnostima - postupanje sa duševno nenormalnim licima

2 2 ''

UKUPNO: - nastavnih jedinica 9 - časova 44 (21+23) - predavača 1 - instruktora 1

51

IV Nastavna oblast: I N F O R M A C I O N O – K O M U N I K A C I O N E T E H N O L O G I J E 1. TELEKOMUNIKACIONI SISTEMI Red br.


1. Teorijski osnovi tehnike - Osnovni pojmovi o električnoj struji - Pravila bezbjednosti pri rukovanju električnim uređajima - Izvori električne struje - Ispravljači - Punjači - Baterije - Akumulatori - Održavanje akumulatora i baterija - Pravila bezbjednosti pri eksploataciji napojnih uređaja - Osnovni pojmovi o EMT - Prostiranje EMT

- Uticaj zračenja na čovjeka

1 1 dr Vojinović

Ranko

+ instruktori

Elektrotehnički fakultet, kurs za spoljne saradnike, radno iskustvo 22 godine, kao predavač 5 godina Viša stručna sprema

2. Organizacioni sistemi veze u MUP-u - Funkcionalni sistemi veze - Žični i bežični sistemi - Fizički medijumi za prenos informacija - Pravila bezbijednosti pri eksploataciji sisteme veze

1 ''

3. Žični sistemi veze - Telefonski sistemi veze - Telefonska instalacija - Telefonski terminali - Rukovanje TF terminalima - Otklanjanje elementarnih smetnji - Specijalni TF sistem veza - Kućne centrale - Posrednički aparati - Rukovanje posrednim aparatom - Pozivni centri

- Pravci razvoja savremenih TF sistema

1 3 ''

52

4. Bežični sistemi veze - Mobilna telefonija - Bežični telefoni - Mjere bezbijednosti pri rukovanju mobilnim i bežičnim telefonima - Sistemi veze MUP-a za vanredne okolnosti - Praktična demonstracija rada KT opreme - UKT sistemi veze - Repetitori - Odvijanje UKT saobraćaja - Zaštita prenosa informacija UKT vezama - UKT terminali - Rukovanje fiksnim, mobilnim i ručnim radio-stanicama - Mjere bezbijednosti pri eksploataciji radio-stanica - Otklanjanje elementarnih smetnji - Način poboljšanja kvaliteta veze - Pravci razvoja savremenih radio-sistema veze - Sistem TETRA

3 5 ''


53

2. INFORMATIKA Red br.


1. Vektorska grafika - Pokretanje programa Corel Draw; - Radno okruženje Corel Draw; - Osnovna podešavanja; - Otvaranje postojećeg dokumenta; - Snimanje dokumenta; - Štampanje dokumenta

1 2 Vesna Bulatović, predavač

Ljiljana Vučetić, predavač

Ekonomski fakultet, Viša škola primijenjenog računarstva, kurs za trenere, kurs za izradu nastavnih planova i programa, kurs za evaluaciju nastave, kurs trener trenera, radno iskustvo 16 godina, kao predavač 7 godina Prirodno-matematički fakultet, kurs za trenere; Radno iskustvo 8 godina kao predavač

2. Crtanje osnovnih oblika - Crtanje linija; - Crtanje pravougaonika; - Crtanje elipse – kruga; - Crtanje mnogougla

2 2 ''

3. Oblikovanje objekata - Selektovanje objekata; - Kopiranje i dupliranje objekata; - Transformisanje objekata; - Debljina i bojenje linija; - Bojenje unutrašnjosti objekta; - Promjena oblika objekta; - Centriranje i distribucija objekata; - Grupisanje i kombinovanje objekata; - Unija, presjek i oduzimanje objekata; - Perspektiva i Power Clip; - Ubacivanje slika u dokument

2 8 ''

4. Tekst - Kucanje teksta; - Formatiranje teksta; - Prilagođavanje teksta oblicima

1 2 ''

5.

Interaktivne alatke - Blend Tool; - Contour Tool; - Distortion Tool; - Envelope Tool; - Extrude Tool; - Drop Shadow

1 4 ''

54

6. Skica lica mjesta - Podešavanje srazmjera; - Određivanje strana svijeta; - Crtanje razmjernika; - Kotiranje, - Crtanje prostorije, perspektive; - Insertovanje gotovih oblika; - Skica lica mjesta; - Foto elaborat

3 9 ''


- predavača 1

55

3. KORESPODENCIJA Red br.


1. Informacija u tekstualnom vidu - Kreiranje tekstualnog fajla MS Word - Snimanje fajla na odabranu lokaciju - Otvaranje postojećeg dokumenta - Podešavanje parametara u dokumentu

1 Vesna Bulatović, predavač

Ljiljana Vučetić, predavač

2. Slijepo kucanje i formatiranje teksta - prva vježba (A,S,D,F,J,K,L,Č) i opcije Undo i Repeat i brisanje - druga vježba (G, I) i kretanje kroz dokument, korišćenje tastera Tab, Enter; - treća vježba (V,O) i selektovanje i kopiranje, korišćenje tastera Shift i Caps Lock, štampanje dokumenta - četvrta vježba (E, M, 0) i font, stil i veličina slova, korišćenje tastera Esc, Ctrl, Home, End, Page Up, Page Down - peta vježba (C, 4, U, Ž) i numeričko i znakovno nabrajanje - šesta vježba (R, P, 8 i zarez) i pretraživanje i zamjena u tekstu (Find and Replace) - sedma vježba (B, Š, Đ i tačka) i insertovanje broja strane, simbola, slika i tekst boksova u dokument - osma vježba (T, Ć, 5, 6) i oblikovanje pasusa i kolona - deveta vježba (Q, H, 9, 2) i uokvirivanje pasusa i strane - deseta vježba (Y, W, N, 3) i zaštita dokumenta šifrom i podešavanje tabulatora - jedanaesta vježba (X, Z, 7) i insertovanje tabela, redova i kolona, podešavanje širina u tabeli - dvanaesta vježba (arapski i rimski brojevi) i formatiranje tabela, sortiranje i spajanje i dijeljenje ćelija - trinaesta vježba (znaci interpukcije) i pravilna primjena znaka interpunkcije i formatiranje teksta u tabelama - kucanje teksta po diktatu

2 25 ''

56

3. Pravopis - Osnovni principi pravopisa - velika i mala slova - Pravilna podjela riječi na kraju reda - Sastavljeno i rastavljeno pisanje riječi - Korišćenje skraćenica

2 2 Vujašković Željka

4. Kultura pismenog izražavanja - Tehnika izrade pismenog sastava - Oblici pismenog izražavanja - Samostalna izrada pismenih sastava - Sažimanje pismenog sastava - Administrativni stil – opšte karakteristike

2 3 ''

5. Stilistika - Forme oblikovanja teksta – blok, zupčasta i kombinovana - Forme oblikovanja službenih akata; - Oblikovanje službenih dopisa i rješenja - Oblikovanje običnih i sažetih zapisnika - Izrada obrazaca za tipske dokumente - Ispunjavanje obrazaca koji se koriste u MUP-u

3 5 Vesna Bulatović, predavač


- predavača 3

57

4. INFORMACIONI SISTEMI MUP-a Red br.


1. Uvod u infromacione sistme MUP-a - Organizacija mreže i teritorijalna rasprostranjenost; - Organizacija servra i baza podataka; - Način funkcionisanja sistema

2 Darko Simonović,

saradnik

Elektrotehnički fakultet, kurs za spoljne saradnike; radno iskustvo 9 godina, kao predavač 4 godine

2. Uslovi i pravila za korišćenje infromacionih sistema MUP-a - Autorizacija i autentifikacija korisnika; - Korisnička prava; - Sigurnosni sistemi; - Bezbjedonosna politika

2 2 + instruktor''

3. Usluge informacionih sistema MUP-a sa procedurama za njihovo korišćenje - Raspoloživi set podataka i informacija; - Procedure dobijanja informacija; - Pravilnik o pravima pristupa podacima.

4 2 ''

4. Evidencije iz oblasti građanskih stanja - Evidencija prebivališta; - Evidencija izdatih ličnih karata; - Evidencija izdatih putnih isprava; - Evidencija izdatih vozačkih dozvola; - Evidencija registrovanih motornih vozila; - Evidencija oružja u posjedu građana; - Evidnecija raseljenih lica; - Evidencija stranih državljana.

4 6 ''

5. Elektronska komunikacija - Interna komunikacija; - Eksterna komunikacija.

4 4 ''

58

6. Uvod u kompjuterski kriminal - Računarska sabotaža; - Računarska prevara - Pravljenje i unošenje računarskih virusa - Neovlašćeno korišćenje računara ili računarske mreže - Ometanje funkcionisanja prenosa podataka i računarske mreže - Neovlašćeni pristup zaštićenom računaru i računarskoj mreži; - Sprečavanje i ograničavanje pristupa javnoj računarskoj mreži.

4 2 ''


- predavača 1 - instruktor 1

59

5. PRIMJENA INFORMACIONIH SISTEMA MUP-a Red br.


1. Evidencije policije - Evidencije dežurne službe i dežurnog operativnog centara; - Evidencija prekršaja i prekršilaca javnog reda i mira; - Evidencija sobraćajnih nezgoda; - Evidencija saobraćajnih prekršaja; - Stanične evidencije.

6 12 Darko

Simonović

Elektrotehnički fakultet, kurs za spoljne saradnike; radno iskustvo 9 godina, kao predavač 4 godine

2. Evidencije kriminalističke policije - Evidencija krivičnih djela, počinilaca i oštećenih u krivičnim dijelima; - Operativna evidencija; - Evidencija lica, vozila i predmeta koji se potražuju; - Kaznena evidencija; - Evidencija daktiloskopiranih lica.

6 6 ''

3. Evidencije granične policije - Evidencija prelaska državne granice; - Evidencija stranaca.

2 4 ''

4. Faktografske operativne provjere - Provjere lica; - Provjere vozila; - Provjere objekata.

4 8 ''


- predavača 1 - instruktor 1

60

V Nastavna oblast: M E D I C I N A 1. PRVA POMOĆ Red br.

SADRŽAJ PREDMETA Fond časova Predavač Nivo predavača teorija praksa

1. Značaj i zadaci Prve pomoći, principi pružanja Prve pomoći. Prva pomoć u nesrećama (saobraćaj, zemljotresi,vatra) itd.

1 Nikola Tadić,

saradnik

Danilo Jokić,

saradnik

Doktor stomatologije, instruktor u pružanju prve pomoći, kurs za spoljne saradnike; Radno iskustvo Doktor medicne, specijalista opšte medicine, subspecijalista bolesti zavisnosti i narkomanije, instruktor u pružanju prve pomoći, kurs za spoljne saradnike; Radno iskustvo: 11 godina

2. Osnovi građe ljudskog tijela, disanje, cirkulacija, opšti pregled povrijeđenih, uklanjanje odjeće, obuće, skidanje kaciga kod unesrećenih

1 2 ''

3. Sredstva za pružanje Prve pomoći 1 '' 4. Besvjesno stanje

-prividna smrt -klinička smrt -biološka smrt -provjera stanja svijesti -provjera disanja -provjera rada srca -oživljavanje (KPR) -redoslijed postupaka u oživljavanju kod djece i odraslih -greške pri oživljavanju

1 2 ''

5. Prva pomoć kod krvarenja -spoljašnje krvarenje -unutrašnje krvarenje -iskrvavljenje -cirkulacijski šok -zaustavljanje krvarenja -mjera njege

1 2 ''

61

6. Povrede -klasifikacija povreda -povrede pojedinih djelova tijela -trijaža povreda

1 ''

7. Povrede kosti i zglobova -prelomi kosti -prelomi pojedinih djelova tijela -imobilizacija i zbrinjavanje preloma i povreda zglobova

1 2 ''

8. Povreda glave i kičme -povrede oka -povrede nosa -povrede vrata -zbrinjavanje povrijeđenih kod povreda kičmenog stuba

1 3 ''

9. Povrede grudnog koša, trbuha i karlice

1 1 ''

10. Termičke povrede -sunčanica, toplotni udar, toplotni grčevi -udar električnom energijom -povrede niskih temperatura

1 1 ''

11. Ujedi životinja i trovanja -ujed zmije, krpelja, škorpija -trovanja gasovima, bazama, kisjelinama

1 1 ''

12. Ostala stanja i prva pomoć -srčani udar -moždani udar -epilepsija -povišena temperatura -astma -Prva pomoć kod šećerne bolesti

1 ''


- predavača 2

• Napomena: Prva pomoć kod spašavanja utopljenika izvodiće se u koleraciji sa profesorima Opšteg fizičkog vaspitanja u okviru njihovog plana i programa obuke za spašavanje utopljenika

62

2. SUDSKA MEDICINA Red br.


1. Uvod u Sudsku medicinu - pojam i značaj Sudke medicine - vještačenje - predmet (objekti) vještačenja

2 Nikola Tadić,

saradnik

Danilo Jokić,

saradnik

2. Tanatologija - nauka o smrti - podjela (vrste) smrti - supra vitalne reakcije - utvrđivanje smrti - utvrđivanje uzroka smrti - vrijeme nastanka smrti - lešne promjene i lešne osobine

2 ''

3. Asfiktičke povrede - podjela - nasilna mehanička udušenja - posebnosti uviđaja

2 ''

4. Nutritivne povrede, hemijske povrede (toksikologija) - otrovi sa lokalnim djelovanjem - otrovi sa sistemskim djelovanjem

2 ''

5. Narkomanija - vrste droga - štetni efekti droga na organizam

2 ''

6. Polni odnosi i problematika sa sudskomedicinskog stanovišta - prirodni i neprirodni polni odnosi - prekid trudnoće - čedomorstvo

2 ''

7. Zades, ubistvo, samoubistvo - saobraćajni traumatizam - alkohol

2 ''

8. Obdukcijski nalaz -video projekcija

2 ''

UKUPNO: - nastavnih jedinica 8 - časova 16

- predavača 2

63

II

KATALOZI ZNANJA PO NASTAVNIM OBLASTIMA

. maj 2006. godine

64

NASTAVNA OBLAST: PRAVO

65

Osnovi prava

55 časova 1. OPREDJELJENJE Katalog znanja za predmet Osnovi prava je sačinjen za osposobljavanje kandidata za zvanje policajca u Policijskoj akademiji u Danilovgradu. Sadržinski obuhvata odabrane teme iz pojedinih poglavlja Osnova prava, koji se proučava na pojedinim visokim školama, s tim što su teme prilagođene ciljevima osnovnog policijkog obrazovanja. Osnovi prava obuhvataju: 97 sati i izvodi se u prvom modulu osposobljavanja a zastupljeno je kroz sljedeće nastavne oblasti:

• Uvod u pravo • Radno pravo • Obligaciono pravo • Pravo Evropske unije • Međunarodno humanitarno pravo • Policijsko pravo • Ustavni i pravosudni sistem • Nacionalna bezbjednost

2. OPŠTI CILJEVI Tokom proučavanja iz predmeta Osnovi prava kandidati za policajce stiču osnovna znanja iz područja prava koja će im kasnije tokom obuke iz ostalih predmeta omogućiti lakše razumijevanje problematike. Teme iz ovog predmeta služe za lakše praćenje pravne tematike iz predmeta Prekršajnog prava, Krivičnog prava, Ljudskih prava, Kriminalistike i sl. Osim toga kandidati za policajce stiču osnovna znanja o osnovnim pojmovima pravnoga reda, pravnim izvorima, pravnim odnosima koji su od značaja za pravno uređenje Republike Crne Gore. Konkretno kandidati se upoznaju: - ulogom i značajem prava u društvenom uređenju - stiču znanje o samom pojmu države i njenom pravnom uređenju - savladaju osnovne pojmove kao što su pravni izvori, pravni akti, pravne norme, značaj i

upotreba prava - shvate značaj prava za očuvanje čovjekovih prava i sloboda; - sa osnovnim pravnim normama međunarodno humanitarnog prava i prava Evropske

zajednice

66

III 3. OPERATIVNI CILJEVI Cilj nastave je da se kod polaznika razvije i inicira interesovanje za pravne oblasti zastupljen u vršenju policijskih poslova kao dijelu prava neophodnom za profesionalno i stručno obavljanje profesije. Isto tako da se kroz pravo EU implementuju evropske vrijednosti zaštite ljudskih prava i sloboda, kao i poštovanje dostojanstva ljudske ličnosti Da polaznici osnovnog policijskog obrazovanja shvate značaj eleminisanja nezakonitosti koja se može javiti u donošenju upravnih akata prilikom preduzimanja upravnih radnji i mjera od strane Policije.. Zadaci nastave su da polaznici steknu i usvoje neophodna znanja o osnovnim pravnim oblastima koje su neophodne za policijsku profesiju. Takođe, da se upoznaju sa osovnim pravnim normama Međunarodnog prava odnosno Prava EU. Zadatak je da se polaznici upoznaju sa najznačajnijim poslovima iz djelokruga MUP-a i Policije, kao i sa primjenom pravnih normi iz oblasti unutrašnjih poslova i Policije koji su im neophodni u obavljanju profesionalnih poslova i zadataka. 1. OSNOVI PRAVA

Informativni ciljevi Formativni ciljevi Socijalizacijski ciljevi Nastavne metode Korelacija Definiše pojam predmeta Objašnjava odnos između grana prava

Analizira pojam predmeta Upoređuje odnos između grana prava

Usmjerenost ka razvoju i razumijevanje odnosa u društvu

Objašnjava pojam metoda Opisuje karakteristike opšteg i posebnog metoda Navodi vrste metoda pravnih nauka

Analizira i obrazlaže pojam metoda Upoređuje karakteristike opšteg i posebnog metoda Analizira i upoređuje metode pravnih nauka, iznalazi sličnosti i razlike

Inicijativnost, kritičko razmišljanje i efikasnost

Definiše pojam države i državne vlasti kao bitnog obilježja države Navodi elemente države Nabraja elemente suverenosti Opisuje funkciju države

Analizira pojam države i državne vlasti kao njenog bitnog obilježja Upoređuje elemente države i vrši njihovo analiziranje Obrazlaže pojam suverenosti i analizira osnovne elemente suverenosti; Uočava značaj suverenosti kao elementa države Analizira sve oblike funkcija države

Razumijevanje odnosa u društvu Pozitivna orjentacija prema zanimanju, samopouzdanje

Navodi i opisuje: - oblike vladavine - oblike političkog režima

Određuje osobine monarhije i republike kao oblike vladavine i uočava njihovi sličnosti i razlike; Obrazlaže karakteristike demokratije i autokratije

67

- oblike državnog uređenja - oblike državne vlasti

kao oblike političkog režima, vrši njihovo upoređivanje, iznalazi sličnosti i razlike; Analizira oblike državnog uređenja, određuje njihove osobine, uočava sličnosti i razlike; Analizira oblike državne vlasti, vrši analizu njihovih karakteristika i uočava sličnosti i razlike

Razumijevanje odnosa u društvu Snalažljivost, inicijativnost

Definiše pojam i navodi vrste društvenih normi Opisuje karakteristike prirodnih zakona Navodi norme koje primjenjuje neorganizovano društvo – običaj i moral i vrši njihovo povezivanje sa normama organizovanog društva

Analizira karakteristike društvenih normi Obrazlaže karakteristike prirodnih zakona, uočava sličnosti i razlike između društvenih normi i prirodnih zakona Obrazlaže razliku u sadržaju norme koje primjenjuje neorganizovano društvo u odnosu na normu koju primjenjuje organizovano društvo; Analizira običaje i moral i vrši njihovu uporedbu sa pravnim normama

Usmjerenost na razvoj i povećanje pravne svijesti Razumijevanje odnosa u društvu Efikasnost i snalažljivost

Definiše pojam pravne norme Navodi elemente pravne norme Navodi i opisuje vrste pravnih normi Definiše pojam dispozicije i navodi vrste dispozicije Definiše pojam sankcije, i navodi vrste sankcija

Obrazlaže karakteristike pravne norme, kao norme koju primjenjuje država Analizira elemente pravne norme Upoređuje vrste pravnih normi, uviđa njihove zajedničke karakteristike i razlike Analizira elemente i oblike dispozicije Obrazlaže karakteristike sankcije kao elementa norme; Analizira i upoređuje zajedničke karakteristike sankcija, odnosno njihove razlike

Razumijevanje odnosa u društvu Snalažljivost, preciznost, pozitivna orjentacija prema zanimanju

Definiše pojam pravnog akta i navodi njegove elemente Ukazuje na oblik i saržinu pravnog akta

Određuje osobine pravnog akta i vrši analizu njegovih osnovnih elemenata Ukazuje na formu pravnog akta i njegovu sadržinu; Uočava razliku između opšteg i pojedinačnog pravnog akta

Inicijativnost, snalažljivost, marljivost i preciznost

68

Definiše izvore prava i navodi izvore prava: - Ustav - Zakon - državni akti niži od zakona - običaj - sudska praksa - pravna nauka

Analizira izvore prava; Ukazuje na značaj Ustava i zakona kao najviših pravnih akata i njihovo razlikovanje u odnosu na običaj, sudsku prasku i pravnu nauku kao izvora prava

Razumijevanje odnosa u društvu Pozitivna orjentacija prema zanimanju, snalaženje u hijerarhiji društvenih odnosa

RADNO PRAVO Radni odnos Stiču osnovna znanja o pravima i obavezama koji

proizilaze iz radnih odnosa naročito iz radnih odnosa u državnim organima

Stiču znanja o specifičnostima radnih odnosa u državnim organima kako bi prije samog zasnivanja radnog odnosa se otklonile zablude o pitanjima pomenutih prava, obaveza i odgovornosti

Disciplinska i materijalna odgovornost

Upoznaju se sa postupkom pokretanja disciplinske odgovornosti

Shvataju značaj pokretanja disciplinskog postupka i izricanja disciplinskih mjera

Zdravstveno i penziono osiguranje

Upoznaju se sa pravima iz zdravstvenog osiguranja Shvataju značaj prava iz zdravstvenog osiguranja

OBLIGACIONO PRAVO Osnove obligacionog prava Upoznaju se sa pojmom dužničko-povjerilačkih

odnosa, njihovim nastankom, dejstvom i posljedicama

Shvataju značaj osnovnih pojmova vezanih za dužničko-povjerilačke odnose

Predavanja

Izvor nastanka obaveza Upoznaju se sa opštim načelima odgovornosti za štetu, odgovornost za štetu po osnovu krivice i sl.

Upoznaju se sa nastankom, obavezama i posljedicama prouzrokovanja štete (naročito u saobraćaju)

Naknada štete Upoznaju se sa naknadom i obimom naknade materijalne štete u slučju smrti, tjelesne povrede, oštećenja zdravlja i sl.

Shvate značaj nastanka i posljedice štete

PRAVO EVROPSKE UNIJE Nastanak Evropske Unije Kandidati se upoznaju sa prvim idejama vezanim za

nastanak udružene Evrope i upozpojedinačne činioce razvoja EU

Upoznaju dosadašnji razvoj odnosno nastanak EU

Međusobni odnosi i saradnja u okviru Evropske Unije (sporazumi, konvencije, deklaracije i dr.)

Upoznaju se sa ugovorima koji su najznačajnije uticali na dosadašnji razvoj

Organi EU

Upoznaju organe odlučivanja u EU

69

MEĐUNARODNO HUMANITARNO PRAVO

Uvodni dio Polaznici se upoznaju sa osnovima o pojmu i izvorima i značaju Međunaordnog humanitarnog prava i odgovarajućim međunarodnim konvencijama

Zaštita lica u ratu Ženevsko pravo

Upoznaju se sa položajem ranjenika, bolesnika, brodolomnika u oružanim snagama u ratu; položaj civilnog stanovništva u ratu; postupanje sa ratnim zarobljenicima; zaštita žrtava nemeđunarodnih oružanih sukoba

Pravila ratovanja, zabrane i ograničenja – zaštita objekata

Upoznaju se sa pravilima ratovanja, pravnim izvorima; zabranama i ograničenjima sredstava ratovanja, pravnim izvorima; zaštitom objekata, pravnim izvorima

Odgovornost za povrede međunarodnog humanitarnog prava

Upoznaju se sa pravnim izvorima i odgovornostima za povrede međunarodnog humanitarnog prava i razvojem međunarodne krivične odgovornosti pojedinaca; međunarodnim krivičim tribunalom – uloga, značaj, osnivanje tribunala, nadležnost tužilaštva, nadležnost suda, postupak, presuda, izvršenje krivične sankcije; stalni međunarodni krivični sud – osnivanje, statut suda, nadležnost, postupak, presuda suda i izvršenje krivične sankcije

Upoznaju se sa mogućnošću odgovornosti pred institucijama pravosuđa zbog nepoštovanja i povreda normativnih odredbi koje regulišu ovu oblast

POLICIJSKO PRAVO Nabraja razloge nastanka službe bezbjednosti; Objašnjava razvojni put službe bezbjednosti od njenog nastanka do donašnjeg dana

Prepoznaje ulogu policije u međunarodnom sistemu bezbjednosti; Uočava ulogu policije u sistemu bezbjednosti Crne Gore; Napraviti grafički prikaz i objasniti ulogu policije u sistemu bezbjednosti

Pozitivna orjentacija prema zanimanju.

Objašnjava organizaciju MUP-a i policije; Nabraja poslove Ministarstva i Policije; Opisuje obrazovanje i obuku u okrivu organa unutrašnjih poslova

Prepoznaje organizaciju MUP-a i policje; Opisuje poslove Ministarstva i Policije i njihov djelokrug rada; Uočava značaj kategorije policijskih stanica; Napraviti grafički prikaz i objasniti organizaciju Ministarstva i Policije

Podizanje nivoa obrazovanja

Objašnjava razlog donošenja pravnih akata; Objašnjava način nedonošenja pravnih akata; Nabraja pravne akte kojima se ragulišu policijski poslovi,

Prepoznaje razliku između unutrašnje i drugih pravnih akata kojima se, takođe, regulišu policijski poslovi dužnosti i obrazovanja

Podizanje nivoa obrazovanja

70

dužnosti i ovlačšćenja Objašnjava pojam policijskog službenika; Nabraja zvanje policijskih službenika; Opisuje policijske poslove, uniformu, oznake i opremu

Navodi razliku između pozdavljanja i oslovljavanja; Prepoznaje oznake, osnovu opremu i naoružanje policijskog službenika; Prepoznaje značaj policijskih poslova prema Zakonu o policiju; Pravilno se obratiti građanima; Pravilno se obratiti policijskim službenicima, višim i nižim po zvanju

Podstice inicijativu; Usmjerenost na razvoju; Razvija samopouzdanje; Pozivitna orijentacijs pema zanimanju

PRAVOSUDNI SISTEM Definiše pojam državnog tužioca i navodi njegove nadležnosti Navodi vrste državnog tužioca Opisuje principe u radu državnog tužioca Definiše ulogu suda Navodi nadležnosti suda Navodi vrste sudova

Uočava razlike u nadležnostima i postupanjima između državnog tužioca i oštećenog kao tužioca i privatnog tužioca Analizira prava državnog tužioca u ostvarivanju funkcije gonjenja Ukazuje na specifično pravo Vrhovnog državnog tužioca Analizira nadležnost suda u krivičnim predmetima Ukazuje na razlike u postupku između krivičnog, građanskog i privrednog postupka Analizira odnos policije i istražnog suda Uočava specifičnost u radu suda redovnog krivičnog postupka i postupka za organizovani kriminalitet

Razvija timski rad, snalažljivost, inicijativnost i odgovornost Razvija timski rad, odgovornost, inicijativnost i marljivost

Navodi osnovne zadatke carinske službe Ukazuje na ovlašćenja carinskih službenika Opisuje krivična djela i carinske prekršaje iz oblasti carina

Analizira način rada carinskih službenika Ukazuje na posebnu tehničku opemu koju koriste carinski službenici za sprječavanje i otkrivanje carinskih prekršaja

Razvija timski rad, spremnost za saradnju, inicijativnost i odgovornost

Navodi nadležnost poreskih organa Opisuje način rada poreskih organa Definiše pojam poreske prijave

Analizira specifičnost poreskog postupka i radnje koje preduzimaju poreski organi Uočava sličnost i razlike u odnosus na rad drugih državnih organa koji učestvuju u odgovarajućim postupcima Analizira inspekcijsku kontrolu

Timski rad, saradnju, odgovornost i snalažljivost

Opisuje zadatke i nadležnosti agencije za sprječavanje pranja novca Definiše pojam pranja novca Navodi mjere za otkrivanje i sprječavanje pranja novca

Analizira mjere za otkrivanje i sprječavanje pranja novca i ocjenjuje njihovu specifičnost Ocjenjuje obaveze državnih organa, društava za reviziju, samostalnih revizora i drugih pravnih ili fizičkih lica koja obavljaju računovodstvene ili druge usluge Analizira pravo nadzora

Razvija timski rad, marljivost, inicijativnost i odgovornost

71

NACIONALNA BEZBJEDNOST

Objašnjava pojam bezbjednosti Objašnjava unutrašnju i spoljnu bezbjednost Objašnjava bezbjednost kao funkciju Objašnjava sisteme bezbjednosti

Upoznati polaznike sa pojmom bezbjednosti Omogućiti polazniku da razlikuje unutrašnju i spoljnu bezbjednost Prepoznati bezbjednost kao funkciju, stanje i organizaciju Obrazložiti način funkcionisanja sistema bezbjednosti

Razvija svijest polaznika o bezbjednosti Polaznici shvataju razliku između određenih vidova bezbjednosti Podstiče razumijevanje o svim bezbjednosnim oblicima Inicijativnost, usmjerenost na razvoj bezbjednosti, motivisnost

Osnovno tumačenje obavještajne službe Opisati faktore i uzroke nastanka obavještajne službe Objašnjava razvoj OS Objašnjava podjelu OS Objašnjava organizaciju OS

Pojasniti i obrazložiti pojam obavještajne službe Uočiti uzroke koji su podstakli stvaranje OS u svijetu Upoznati polaznike sa razvojem OS Upoznati polaznike sa osnovnim podjelama OS Navesti različitosti u organizaciji OS

Razvija svijest o OS kao međunarodnom faktoru Podstiče razumijevanje odnosa u društvu i stepenu razvoja Podstiče usmjerenost na razvoj obavještajnih aktivnosti u svijetu Usmjerenost na podjelu velikih obavještajnih sistema Polaznici shvataju neophodnost organizovanosti u svjetskim obavještajnim organizacijama

Objašnjava formiranje i istorijski karakter CSB Karakteristike i uslovljenosti stvaranja CSB Nadležnost i ovlašćenja CSB Definiše pojam KOS Objašnjava nastanak i zadatke kon. ob. službe Prava, dužnosti i odgovornost u kon. ob. zaštiti državnih organa

Upoznati polaznike sa istorijskim činjenicama koje su podstakle stvaranje CSB Uočavanje određenih karakteristika u Crnog. bez. sistemu u odnosu na druge SB Objasniti osnovne nadležnosti ovlašćenja ANB Uočava razliku između KOS i drugih bezbjednosnih službi Prepoznaje promjene u svjetskim okvirima i razloge nastanka KOS Prepoznaje društvene potrebe u zaštiti svojih državnih, ekonomskih i drugih interesa

Razvija svijest o nacionalnom SB Spremnost i sposobnost identifikovanja istorijskih razloga stvaranja CSB Podizanje nivoa znanja o CSB nadležnostima i ovlašćenja ANB Usmjerenost na razvoj i vještinu analitičkog posmatranja različitosti odr. službi Usmjerenost na razvoj društva i uslova koji su doprinijeli nastanku KOS Razvija snalažljivost

Metodi u obavj. radu i način prikupljanja ob. podataka Zakonitost u radu OS Tajnost u radu OS

Uočavanje razlika između legalnog i ilegalnog prikupljanja podataka Prepoznavanje značaja zakonitosti u obavj. radu Prepoznavanje značaja tajnosti u radu ob. službi

Razvija svijest o neophodnosti obavještajnog djelovanja u svijetu Podstiče samopouzdanje u zakonsku regulisanost obavj.aktivnosti Podizanje nivoa tajnosti u određenim služb. aktivnostima

Objašnjava načine, postupke i oblike koji mogu ugroziti bezbjednost određene države Definiše pojam SR i način njegove primjene

Upoznati polaznike sa mogućnošću zaštite bezbjedn. sopstvene države Omogućiti polaznicima da uoče opasnosti od spec. rata Upoznati polaznike sa dužnostima i obavezama u

Razvijati sposobnost polaznika u zaštiti od ugrožavajućih djeltnosti Razvijati sposobnost razlikovanja ciljeva SR od drugih ugrožavajućih djelatnosti

72

Objašnjava psihološko-propagandna dejstva i njihovu primjenu

suprotstavljanju PPD Razvijati samosvijest, sposobnost i spremnost kako bi se zaštitili od raznih PPD

4. DIDAKTIČKO METODIČKA UPUTSTVA Sadržaj Osnovi prava se predstavlja kandidatima za policajce kao sistem odnosa u društvu i ujedno kao uvodni predmet za lakše razumijevanje pojedinih pravnih područja. Teme u programu su postavljene prirodno i jednostavno. Tokom izvođenja tema iz kataloga kandidati se moraju stalno upozoravati na značaj prava u društvenom životu, prije svega da bi shvatili kako je važna uloga znanja u rješavanju problema na terenu. U pravu, naime, važi izuzetno značajna latinska izreka “Ignorantio iuris nocet” – nepoznavanja prava šteti, i upravo neznanje može lako policajca na terenu dovesti u vrlo neugodne situacije. 5. OBAVEZNI OBLICI PROVJERAVANJA I OCJENJIVANJA ZNANJA Znanje se ocjenjuje u toku nastavnog procesa na kraju.. Ocjenjivanje se vrši shodno Odluci vijeća Akademije o pravilima za ocjenjivaje na osnovu aktivnosti na času, usmeno i pismeno na završenom testu. Pozitivna ocjena iz ovog predmeta nije uslov za napredovanje u sljedeći modul, ali je uslov da se dođe do završnog ispita na kraju 18 mjeseci. 6. LITERATURA

• Uvod u pravo, Slobodan Blagojević • Zakon o državnim službenicima i namještenicima,Sl.list RCG br.27,2004 god. Zakon o zaradama državnih službenika i namještenika, Zakon o

zdravstvenom osiguranju i Zakon o penzijskom i invalidskom osiguranju • Međunarodno javno pravo, S. Avramov, M. Kreća, Evropska konvencija o osnovnim pravima i slobodama čovjeka, Evropski sud za ljudska prava u

Strazburu, Savjet Evrope – priručnik • Služiti i štititi, Međunarodni komitet Crvenog krsta, 1998. godine • Zakon o Policiji, Zakonik o krivičnom postupku RCG, Krivični zakonik RCG, Zakon o JRM, Zakon o prekršajima, Zakon o oružju • dr Andreja Savić, Uvod u Državnu bezbjednost, Viša škola unutrašnjih poslova – Beograd, 1994.godine, dr Luka Dragutinović, Savremena

špijunaža, Beograd, 1997.godine, dr Obren Blagojević, Leksikon bezbjednosti, Beograd, 1986.godine, , Krivični zakonik, Sl.list RCG br.70, 2003, godine, više autora, Vojne enciklopedije tomovi od 1-10, Beograd, 1985. godine, Zakon o policiji iZakon o Agenciji za nacionalnu bezbjednost, Sl.list RCG br.28 2005. godina, dr Živko Andrijašević, Nacija s greškom, Podgorica, 2004. godine

73

Upravno pravo

Osposobljavanje za zvanje policajac 42 časa 1. OPREDJELJENJE Sadržaj je j prilagođen za osposobljavanje kandidata za zvanje policajac Sadržaj je izabran tako da se prvo upoznaju sa osnovnim, opštim zakonima iz upravne oblasti a zatim pojedinačne specijalne zakone i druge podzakonske akte iz ove problematike. Akcenat je stavljen na one sadržaje, koji će kandidati kao budući policajci na terenu odnosno u praksi najbolje upotrebljavati, bilo represivno u postupku sa prekršiocima ili preventivno. Ali pritom nisu zanemarene i one teme koje se direktno ne odnose na prekršioce, već imaju i posrednu ulogu odnosno sastavni su dio opšteg obrazovanja policajaca. Kod ovog predmeta akcenat je takođe stavljen na izvođenje praktičnih vježbi, tako da će budući kandidati u toku osposobljavanja povezivati teoretska znanja pridobijena u nastavi sa rješavanjem – savladavanjem konfliktnih situacija, koje ih čekaju na terenu. 2. OPŠTI CILJEVI Kandidati za policajce se osposobljavaju za izvođenje mjera i radnji pri susretu sa prekršiocima. Pri tom, upoznaju svu zahtijevnost uloge policije kao organa za sprječavanje prekršaja, nauče kako da lakše i uspješno obavljaju svoje zadatke, tako da je osnovni cilj ovog predmeta da budući polaznici za zvanje policajac: - saznaju značaj prekršajnog prava za službenike policije; - da nauče sadržaj pojedinačnih pravnih propisa iz ove oblasti i da ih znaju upotrebljavati u

pojedinačnim situacijama; - da znaju i upotrebljavaju ovlašćenja, koja su neposredno vezana za rad policije i - da dosledno poštuju načelo zakonitosti, čovjekova prava i slobode.

74

3. OPERATIVNI CILJEVI

Informativni ciljevi Formativni ciljevi Socijalizacijski ciljevi Nastavne metode Korelacija Definiše izvore upravnog prava i pravo Evropske unije

Analizira i obrazlaže izvore upravnog prava kao i norme upravnog prava koje primjenjuje država

Razumijevanje sadržaja upravnih normi i odnosa koji nastaju u društvu.

Principi upravne djelatnosti Obrađuje i analizira osnovne principe na kojima se odvija upravna djelatnost i njihovu primjenu u upravnim postupcima

Razumijevanje upravnih odnosa u društvu i pozitivna orjentacija prema zanimanju

Lokalna samouprava Objašnjava mjesto lokalne samouprave u pravnom sistemu jedne države, njen značaj i položaj građanina u istoj

Razvijanje samoinicijativnosti, marljivosti i snalaženja.

Prekršaji, prekršajni postupak, njegove karakteristike i organi koji sprovode prekršajni postupak

Objašnjava prirodu prekršaja, analizira i objašnjava prirodu prekršajnog postupka i njegov odnos prema drugim upravnim postupcima

Prebivalište i boravište građana, lična karta, jedinstveni matični broj i matične knjige

Pojam prebivališta i boravišta i dužnosti građana Sticanje znanja o osobenostima ovih javnih isprava i njihovog značaja, kao i samih evidencija u vezi sa njima.

Putne isprave, državljanstvo Republike Crne Gore

Pojam i vrste putnih isprava, zakonske smetnje za izdavanje, sticanje i prestanak džavljanstva

Kretanje i boravak stranaca

Objašnjava položaj stranca, njegov boravak i prebivalište i vrstu javne isprave koja se daje strancu

Zaštita od požara Opasne materije

Objašnjava vrste opasnih materija, njihov promet, prevoz i kontrolu , analizira propisanu zaštitu od požara i sankcije koje se mogu primijeniti u slučaju nepoštovanja normi koje uređuju ovu oblast

Zaštita od požara Opasne materije

Objašnjava vrste opasnih materija, njihov promet, prevoz i kontrolu, analizira propisanu zaštitu od požara i sankcije koje se mogu primijeniti u slučaju nepoštovanja normi koje uređuju ovu oblast

Oružje i municija Objašnjava vrste oružja i municije, uslove za njihovu nabavku, držanje, nošenje i čuvanje, promet i prevoz oružja i municije, oduzimanje i druga postupanja u vezi sa oružjem i municijom.

Saobraćajne i vozačke dozvole

Objašnjava i analizira izdavanje vozačkih i saobraćajnih dozvola, njihovo korišćenje i osnov za privremeno i stalno oduzimanje.

75

4. DIDAKTIČKO METODSKA UPUSTVA Ovi sadržaji se kandidatu za zvanje policajca predstavljaju kao sistem odnosa i vladavine prava, za lakše razumijevanje pojedinih pojmova iz oblasti upravnog prava i pojedinih vidova upravne djelatnosti - posebnih vidova. Posebno se objašnjava i analizira prekršajni postuak, postavljajući teme prirodno i jednostavno. Kandidati se prilikom izvođenja nastavnog procesa moraju stalno upozoravati na značaj upravne djelatnosti na planu obezbjeđivanja pravne sigurnosti građana na planu zaštite njihovih prava, zašto su i potrebna znanja iz ovih oblasti. Neznanje policajca može lako u obavljanju policijskog posla, čiji je zadatak da pomaže i štiti, da ugrožava prava i slobode građanina. 5. OBAVEZNI OBLICI PROVJERAVANJA I OCJENJIVANJA ZNANJA Znanje se ocjenjuje u toku nastavnog procesa i na završetku. Ocjenjivanje se vrši shodno Odluci Vijeća akademije o pravilima za ocjenjivanje na osnovu aktivnosti na času, usmeno i pismeno. Pozitivna ocjena iz ovih tema je uslov za napredovanje u sledeći modul. 6. LITERATURA 1. Zakon o matičnim knjigama, “Sl. list RCG”, br. 21/74, 14/79, 23/87 2. Zakon o jedinstvenom matičnom broju, “Sl. list RCG”, br. 45/93, 27/94 3. Zakon o zaštiti od požara, “Sl. list RCG”, br. 47/92, 52/92, 4/93, 27/94 4. Zakon o državljanstvu, “Sl. list RCG”, br. 41/99 5. Zakon o putnim ispravama, “Sl. list SRJ”, br. 33/96, 49/96, 12/98, 44/99, 15/00, 7/01, 71/01, 23/02, 68/02, 05/03 6. Zakon o prevozu opasnih materija, “Sl. list SFRJ”, br. 27/90 7. dr Ljubo Sekulić: Upravno pravo, Podgorica 8. Zakon o prekršajima, “Sl.list RCG” br.25, 1994. godina 9. Zakon o opštem upravnom postupku, “Sl. list RCG”, br. 10. Zakon o prebivalištu i gradjana, “Sl.list RCG”, br. 11. Zakon o ličnoj kart, “Sl.list RCG”, br. 12. Zakon o opasnim materijama, “Sl.list”, br. 13. Zakon o kretanju i boravku stranaca, “Sl.list”, br. 14. Zakon o oružju, “Sl.list RCG”, br.49.2004. god. 15. Praktična primjena Zakona o opštem upravnom postupku, Podgorica, 2002. god.

76

Krivično pravo

Osposobljavanje za zvanje policajac 30 časova

1. OPREDJELJENJE Kandidati za zvanje policajac kroz sadržaj predmeta Krivično pravo će usvojiti stručna znanja i shvatiti osnovne institute krivičnog prava – krivično djelo, učinilac i sankcije, kao i osnovna obilježja krivičnih djela u funkciji njihovih razlikovanja, kao i razlikovanja u odnosu na druga kažnjiva djela. 2. OPŠTI CILJEVI Tokom obuke polaznici će pridobiti osnovna znanja i kroz pojedinačne sadržaje oblikovati sistem vrijednosti. Predavanje je usmjereno ka kritičkom razmišljanju i značaju krivičnog prava u društvu, kao jednog od načina i sredstava za suzbijanje i sprječavanje kriminala. Osim toga pokazatelji će naučiti osnovne pojmove o osnovnim institucijama kao što su krivična odgovornost, saučesništvo, pokušaj, krivične sankcije i slično.

77


Informativni ciljevi Formativni ciljevi Socijalizacijski ciljevi Nastavne metode Korelacija Definiše i objašnjava pojam, predmet i funkciju krivičnog prava Objašnjava odnos krivičnog prava sa drugim granama prava

Razlikuje predmet od funkcije krivičnog prava Uočava i analizira odnos krivičnog prava sa drugim granama prava, sa posebnim akcentom na ustavno pravo, krivično procesno pravo, kriminalistiku i policijsko pravo

Usmjerenost prema zanimanju Sposobnost za upoređivanje

Definiše i objašnjava pojam i opšte elemente krivičnog djela, biće krivičnog djela, subjekat i objekat, radnju, posljedicu uzročnu vezu i mjesto i izvršenje krivičnog djela Opisuje razliku izmjedju opštih elemenata krivičnog djela i bića krivičnog djela, navodi oblike radnji i posljedica koji nastaju izvršenjem krivičnog djela. Opisuje elemente koji određuju mjesto i izvršenje krivičnog djela

Prepoznaje konkretna krivična djela, uočava razliku između opštih elemenata i bića krivičnog djela Analizira vrste radnji kojima se izvršava krivično djelo. Objašnjava značaj utvrđivanja mjesta i vremena izvršenja krivičnog djela

Usmjerenost na razvoj Razvija snalažljivost i preciznost

Objašnjava pokušaj i dobrovoljni odustanak. Navodi vrste pokušaja Objašnjava nepodoban pokušaj Definiše i objašnjava dobrovoljni odustanak Razlikuje pokušaj od dobrovoljnog odustanka

Analizira osnovne elemente i dobrovoljnog odustanka Kroz primjere prepoznaje pokušaj i dobrovoljni odustanak Upoređuje zajedničke karakterstike i razlike izmedju pokušaja i dobrovoljnog odustanka Analizira krivičnu odgovornost kod pokušaja i dobrovljnog odustanka Objašnjava nepostojanje posljedice kao zajedičkog elementa kod pokušaja i doborovoljnog odustanka

Razvija snalažljivost i preciznost

78

Definiše i objašnjava djelo malog značaja, nužnu odbranju, krajnju nuždu, silu i prijetnju i ostale osnove koji isključuju postojanje krivičnog djela. Navodi elemente koje mora da ima napad i odbijanje napada kod nužne odbrane, odnonso opasnost i otklanjanje opasnosti kod krajnje nužde Objašnjava primjenu apsolutne i kompulsivne sile i njen značaj za isključenje postojanja krivičnog djela

Prepoznaje nužnu odbranu krajnju nuždu, djelo malog značaja i silu i prijetnju Analizira elemente koji su neophodni da se ispune na strani napada, odnosno opasnosti kod nužne odbrane i krajnje nužde Pojašnjava prekoračenje nužne odbrane i krajnje nužde Obrazlaže krivičnu odgovornost učinilaca koji učine djelo u nužnoj odbrani odnosno krajnjoj nuždi.

Razvija odgovornost, tolerantnost Preciznost i ispunjavanje radnih obaveza

Definiše i pojašnjava pojam krivice, uračunljivosti, neuračunljivosti, umišljaja i nehata Navodi razloge neuračunljivosti Vrši podjelu umišljaja i nehata i njihovo razlikovanje

Prepoznaje ponašanje neuračunljivog lica Obrazlaže razloge koji utiču da jedno lice postane neuračunljivo Objašnjava sankcije koje se izriču uračunljivim, odnosno neuračunljivim licima Prepoznaje umišljajno od nehatnog ponašanja Upoređuje zajedničke karakteristike i razlike između umišljaja i nehata - svijest i volja Navodi primjere umišljajnog i nehatnog ponašanja

Razvija odgovornost, inicijativnost, snalažljivost, komunikativnost, i snalaženje u procjeni psihičkih stanja

Obilazak odgovarajućih medicinskih ustanosva

Definiše i objašnjava pojam saučesništva i uslove za njegovo postojanje Navodi oblike saučesništva Pojašnjava krivičnu odgovornost sačesnika

Prepoznaje oblike saučesništva, kroz primjere i navodi primjere Upoređuje zajedničke karakteristike i razlike oblika saučesništva Obrazlaže radnje kojima se vrši pomaganje, odnosno podstrekavanje Navodi primjere neuspjelog podstrekavanja Analizira razliku između pomaganja, kao oblika saučesništva i prikrivanja kao posebnog krivičnog djela

Razumjevanje odnosa Sticanje sposobnosti razlikovanja Inicijativnost i snalažljivost

79

Definiše i navodi vrste i svrhu izricanja snakcija Objašnjava pojam, vrste i svrhi izricanja kazni. Navodi mjere upozorenja, vaspitne mjere i mjere bezbjednosti

Prepoznaje sve oblike sankcija Objašnjava raspon zatvorske kazne, djela za koja se ona izriče Uporedjuje zajedničke karakteristike i razlike sankcija sobzirom na svojstva izvršioca

Razvija preciznost, snalažljivost i motivisanost

Obilazak Zavoda za izdržavanje krivičnih sankcija

Definiše i pojašnjava pojam sticaja, povrata i zatarješlosti Navodi vrste sticaja, povrata i zastarjelosti Ističe njihov značaj za visinu kazne

Obrazlaže značaj višestrukog povrata za određivanje visine kazne Navodi primjere idealnog i realnog sticaja i vrši analizu njihovih osnovnih elemenata Prepoznaje i navodi oblike sticaja Objašnjava značaj zastarjelosti za vođenje krivičnog postupka, odnosno izvršenja sudske presude

Razvija snalažljivost, inicijativnost

Definiše, objašnjava vrste ubistava i navodi oblike lakih i teških ubistava Objašnjava i navodi vrste tjelesnih povreda i oblike lakih i teških tjelesnih povreda. Definiše i objašnjava krivična djela učestvovanja u tuči, nepružanja pomoći i ugrožavanje opasnim oruđem pri tuči i svađi Razlikuje ubistvo od tjelesnih povreda i učestvovanja u tuči

Prepoznaje navedena krivična djela kroz primjere i navodi primjere Upoređuje zajedničke karakteristike i razklike ovih krivičnih djela sobzirom na način izvršenja, posljedice i izvršioce Obrazlaže činioce koji jedno ubistvo čine teškim, odnosno lakim i njihov uticaj na visinu kazne. Analizira najteže oblike ovih djela i visinu kazne koja se na njih primjenjuje

Snalažljivost, motivisanost, samopouzdanje

80

Opisuje i navodi osnovne elemente krivičnih djela protivpravno lišenje slobode, iznudjivanje iskaza, zlostavljanje i mučenje, protivzakonito pretresanje, ugrožavanja sigurnosti, prinuda i protivpravno pretresanje Objašnjava osnovne oblike ovih djela

Prepoznaje navedena krivična djela i navodi primjere Uporedjuje zajedinčke karaktristike i razlike ovih krivičnih djela s obzirom na vrstu prinude - sile ili prijetnje Objašnjava da, po pravilu, ova djela vrše službena lica u vršenju službene radnje Analizira uticaj ovih djela na odnos gradjana prema policiji

Komunikativnost, i preciznost

Definiše i opisuje krivična djela silovanje i obljuba zloupotreba položaja Objašnjava osnovne elemente ovih krivičnih djela. Navodi kvalifikatorne okolnosti

Prepoznaje navedena krivična djela, navodi primjere Objašnjava da se izvršenjem ovih krivičnih djela povređuje polna sloboda Analizira da se vršenjem ovih krivičnih djela žrtvama nanosti dugotrajna patnja i bolovi Analizira otpor žrtve kao neosnovan uslov za postojanje silovanja

Komunikativnost, razumjevanje odnosa u kome se našla žrtva, preciznost, spremnost na pomoć

Definiše i objašnjava krivična djela kradje, utaje, ucjene, razbojništva, razbojničke kradje, prevare, iznude, oduzimanja vozila, prikrivanja Navodi oblike krađe s posebnim akcentom na oblike teške kradje

Prepoznaje navedena krivična djela Analizira pojam tuđe pokretne stvari

Timski rad, marljivost, preuzimanje odgovornosti

Prisustvovanje suđenju

Objašnjava različite vrste radnji kojma se vrše ova krivična djela i zašto su razbojništvo i razbojnička krađa složena krivična djela

Obrazlaže najčešće motive za vršenje ovih krivičnih djela Uočava razliku između razbojništva i razbojničke krađe sobzirom na vrijeme vršenja prinude Uočava razlike između ucjene i iznude sobzirom na vrstu prijetnje Analizira vrste radnji kojima se vrše ova krivična djela

81

Definiše i objašnjava neovlašćenju proizvodnju, držanje i stavljanje u promet opojnih droga i omogućavanje uživanja opojnih droga Navodi vrste droga i njihov uticaj na korisnike. Razlikuje stavljanje u promet od omogućavanja uživanja opojnih droga

Prepozanje navedena krivična djela kroz primjere i navodi primjere, uporedjuje zajedničke karakteristike i razlike sobzirom na način izvršenja, posljedicu i odgovornost izvršioca Analizira ovo djelo u kontekstu međunarodne povezanosti izvršioca Ukazuje na trend rasta ovih krivičnih djela, posebno mlađih lica.

Inicijativnost, snalažljivost i komunikativnost

Definiše i objašnjava šumsku kradju, nezakonti lov, i nezakonit ribolov Navodi teže oblike ovih djela. Ukazuje na rasprostranjenost ovih djela

Prepoznaje navedena krivična djela kroz primjere i navodi primjere Obrazlaže razloge donošenja zabrane lova odnosno ribolova u određeno vrijeme Ukazuje na specifičnost šumske kradje u odnosu na krađu Analizira ova krivična djela u odnosu na mjesto življenja

Snalažljivost, marljivost, samopouzdanje

Definiše i objašnjava ugrožavanje javnog saobraćaja, ugrožavanje saobraćaja opsanom radnjom i opasnim srdstvom i nepružanje pomoći licu povrijeđenom u saobraćajnoj nezgodi Razlikuje ugrožavanje javnog saobraćaja od ugrožavanja saobrćaja opasnom radnjom i opasnim sredstvom Navodi oblike ugrožavanja javnog saobraćaja

Prepoznaje navedena krivična djela i navodi primjere Uporedjuje zajedničke karakteristike sobzirom na način izvršenja, posljedice i izvršioce Ukazuje da je najčešći oblik vinosti nehat, što ne isključuje postojanje eventualnog umišljaja Ističe da su najčešće izvršioci učesnici u saobraćaju Vrši analizu ovih djela - broj i posljedice u sredini u kojoj živi

Motivisanost, odgovornost, timski rad

82

Definiše i objašnjava napad na ustavno uređenje, oružanu pobunu, terorizam, diverziju i sabotažu Ističe da je zajednička posljedica ugrožavanje ustavnog uređenja i bezbjednosti RCG i SCG Ukazuje da određena krivična djela iz ove grupe mogu izvršiti samo građani RCG i SCG i da je umišljaj jedini oblik vinosti

Prepoznaje navedena krivična djela, navodi primjere. Uporedjuje zajediničke karakteristike i razlike između terorizma i diverzije Analizira sabotažu, s obzirom na svojstva izvršioca Ukazuje na strogost propisanih kazni sobzirom da se ovim djelima ugrožavaju, u velikom obliku, najosnovnije društvene vrijednosti

Preciznost, inicijativnost, snalažljivost

Definiše i objašnjava krivična djela sprečavanja službenog lica u vršenju službene radnje, napad na službeno lice u vršenju službene dužnosti, pozivanja na otpor i nepostupanje po naredbi za udaljavanje Razlikuje sprečavanje službenog lica od napada na službeno lice i posljedice ovakvih ponašanja od strane učinioca Objašnjava osnovne elemente ovih krivičnih djela

Prepoznaje navedena krivična djela kroz primjere i navodi primjere Uporedjuje zajedničke karakteristike i razlike ovih krivičnih dlela, s obzirom na radnje izvršioca i posljedice Ukazuje da službena lica u praksi često prekoračuju upotrebu sredstava prinude, prilikom sprječavanja ovih djela Prepoznaje i uočava razlike u motivima na strani učinioca prilikom izvršavanja ovih djela

Komunikativnost, samopouzdanje, samokontrola

Definiše i objašnjava krivična djela nasilničkog ponašanja i nedozvoljeno držanje oružja i eksplozivnih materija Navodi osnovne oblike nasilničkog ponašanja - grubo vrijedjanja, vršenje nasilja, izazivanje tuče i drsko i bezobzirno ponašanje Objašnjava posljedice kod nasilničkog ponašanja

Prepoznaje navedena krivična djela kroz primjere i navodi primjere Analizira oblike nasilničkog ponašanja, s posebnim akcentom na ponašanje s kojim se teže remeti javni red Ukazuje na teže oblike nasilničkog ponašanja Obrazlaže i vrši ocjenu, s obzirom na broj krivičnih djela u odnosu na nedozvoljeno držanje oružja i eksplozivnih materija

Preciznost, komunikativnost, inicijativnost

83

Definiše i objašnjava krivična djela zloupotreba službenog položaja, prevara u službi, pronevjera, primanje i davanje mita Objašnjava osnovne elemetne krivičnih djela i vrši njihvo razlikovanje sobzirom na način izvršenja i posljedice

Prepoznaje navedena krivična djela, i navodi primjere Upoređuje zajedničke elemente i razlike sobzriom na način izvršenja, izvršioca, i posljedice Ukazuje na sličnost i razlike između pronevjere i posluge i analizira odsustvo namjere sticanja materijalne koristi kod krivičnog djela posluge Analizira oblike radnji kojima se najčešće vrše ova krivična djela Ocjenjuje rijetka otkrivanja krivičnih djela primanja i davanja mita sobzirom na odsustvo svjedoka i drugih dokaza priklikom vršenja ovih djela

Preciznost, snalažljivost

Definiše i objašnjava pojam genocida zločina protiv čovječnosti i trgovine ljudima Navodi oblike radnji kojima se vrše ova djela U odnosu na genocid i zločin protiv čovječnosti ukazuje da su to najteža djela protiv čovječnosti Ističe na specifičnost krivičnog djela trgovina ljudima sobzirom na zaštitni objekat

Prepoznaje navedena krivična djela, upoređuje zajedničke karakteristike i razlike između genocida i zločina protiv čovječnosti Ukazuje da ratni zločini nezastrijevaju i da je vrijeme izvršenja najčešće rat ili oružani sukob, kao i da je međunarodni pravni akt osnov inkriminacije za krivična djela genocid zločin protiv čovječnosti

Spremnost i sposobnost za saradnju, timski rad, spremnost na pomoć, inicijativnost

84

4. DIDAKTIČKO METODIČKA UPUTSTVA Osim materijalnih uslova, stručne osposobljenosti predavača za uspješnu realizaciju nastave neophodno je primijeniti i odgovarajuća savremena tehnička sredstva kao i raznovrsne metode. Cilj je da se kroz aktivnu nastavu maksimalno uključe polaznici u sadržaj i realizaciju časa, kao i povećanju njegove motivisanosti i zainteresovanosti. 5. OBAVEZNI OBLICI PROVJERAVANJA I OCJENJIVANJA ZNANJA Znanje se ocjenjuje u toku nastavnog procesa i na kraju. Ocjenjivanje se vrši shodno Odluci Vijeća Akademije o pravilima za ocenjivanje na osnovu aktivnosti na času, usmeno i pismeno na završenom testu. Pozitivna ocjena iz ovog predmeta je uslov za napredovanje u sljedeći modul, i uslov da se dođe do završnog ispita na kraju 18 mjeseci. 6. LITERATURA 1. Uputstvo za rušenje, Savezni sekretarijat za narodnu odbranu br. 1738-1 od 30.10.1972.g. (Drugo neprerađeno izdanje) 2. Razorni eksploziv, Dušan Mušicki, izdavač: Vojno-izdavački zavod Beograd, 1996. 3. Krivično-materijalno pravo, komentar Krivičnog zakonika Crne Gore, autori: dr Ljubiša Lazarević, dr Branko Vučković, dr Vesna Vučković, «Obod» Cetinje, 2004. 4. Krivično pravo, Opšti dio, prof. dr Ljubiša Jovanović, prof. dr Dragan Jovašević, Policijska akademija Beograd, 2003. 5. Krivično-procesno pravo, Zakonik o krivičnom postupku Crne Gore sa objašnjenjima, uputstvima za praktičnu primjenu i registrom pojmova, «Obod» Cetinje, 2004. – prof. dr Drago Radulović 6. Komentar Zakonika o krivičnom postupku Crne Gore – autori: dr Branko Vučković, dr Momčilo Grubač, «Obod», Cetinje, 2005. 7. Krivični Zakonik RCG, «Sl. list RCG», br. 70, 2003.g. 8. Novo krivično zakonodavstvo u Crnoj Gori, Ministarstvo pravde, Podgorica, mart 2005.g.

85

Krivično-procesno pravo

Osposobljavanje za zvanje policajac

42 časa 1. OPREDJELJENJE Kandidati za zvanje policajac naučiće osnovne krivično-procesne institute i da na osnovu stečenih znanja, kao i Zakonika o krivičnom postupku ovladaju sposobnošću preduzimanja mjera i radnji u pretkrivičnom i krivičnom postupku na koje su ovlašćeni pripradnici policije u cilju rasvjetljavanja krivičnih djela, otkrivanja i hvatanja učinilaca krivičnih djela i obezbjeđenje tragova i predmeta koji mogu poslužiti ko dokaz. 2. OPŠTI CILJEVI PREDMETA Polaznici će moći: - da razjasne osnovne krivično-procesne pojmove i ulogu policije u sprječavanju izvršenja

krivičnih djela, otkrivanju učinilaca i rasvjetljavanje krivičnih djela; - da se upoznaju sa osnovnim fazama krivičnog postupka, a naročito sa fazom pretkrivičnog

postupka u kojem policija ima najznačajniju ulogu; - da se upoznaju sa glavnim krivično-procesnim subjektima, njihovom ulogom i krivično-

procesnim radnjama u krivičnom postupku; - da shvate ulogu policije u krivičnom postupku i zakonske osnove za preduzimanje radnji

dokazivanja i mjera za njihovo sprovodjenje - da se kroz časove pismenih i praktičnih vježbi osposobe za sastavljanje pismena koja, na

osnovu odredaba Zakonika o krivičnom postupku, sačinjava policija.

86


Informativni ciljevi Formativni ciljevi Socijalizacijski ciljevi Nastavne metode Korelacija Definiše i objašnjava pojam, predmet i funkciju krivično-procesnog prava i njegov odnos sa drugim granama prava Navodi osnovna načela krivičnog postupka

Analizira ulogu krivično-procesnog prava i uočava razliku između predmeta i funkcije Analizira odnos krivično-procesnog prava sa drugim granama prava a posebno sa ustavnim pravom, krivičnim pravom, kriminalistikom i policijskim pravom Ocjenjuje značaj načela krivičnog postupka i njihov značaj za rad subjekata koji učestvuju u postupku

Usmjerenost prema zanimanju

Objašnjava pretkrivični postupak i ulogu policije u njemu Navodi stadijume i faze prethodnog i glavnog krivičnog postupka

Analizira pretkrivični postupak sa posebnim akcentom na ulogu policije Uočava razliku između pretkrivičnog i redovnog krivičnog postupka Analizira prethodni krivični postupak i njegove stadijume Vrši analizu glavnog krivičnog postupka na glavni pretres

Razvija inicijativnost i snalažljivost

Navodi vrste sudova i tužilaca i objašnjava njihovu funkciju Navodi prava i obaveze okrivljenog

Objašanjava pojam krivično-procesnih subjekata Analizira ulogu suda kao nosioca funkcije suđenja Obrazlaže osnovna načela i vrste nadležnosti Analizira državnog tužioca kao nosioca funkcije gonjenja Upoređuje prava i dužnosti državnog tužioca, oštećenog kao tužioca i privatnog tužioca Obrazlaže termine: osumnjičeni, okrivljeni, optuženi i osuđeni Analizira prava i dužnosti okrivljenog

Razvija spremnost za saradnju, timski rad

Objašnjava pojam osumnjičenog i razlikuje osumničenog u odnosu na okrivljenog Objašnjava postupanje policije sa osumnjičenim u slučaju lišenja slobode, zadržavanja i saslušavanja

Uočava razliku između osumnjičenog i okrivljenog Obrazlaže prava osumnjičenog kod lišenja slobode i zadržavanja Pravilno saslušava osumnjičenog Sačinjava zapisnik o saslušanju Uočava razliku između prava koji ima osumnjičeni prilikom lišenja slobode, zadržavanja i saslušanja Obrazlaže zašto se ne može ući u stan osumnjičenog radi njegovog prinudnog

Razvija prilagodljivost, tolerantnost, preciznost

87

dovođenja ako se nije odazvao pozivu Analizira posljedice primjene sile, prijetnje ili drugih nedopuštenih sredstava upotrijebljenih prilikom saslušavanja osumnjičenog

Definiše i objašnjava slučajeve kada osumnjičeni odnosno okrivljeni moraju imati branioca Objašnjava ulogu branioca i obavezu policije u obavještavanju i angažovanju branioca u pretkrivičnom postupku

Analizira ulogu branioca u pretkrivičnom postupku Ukazuje na prava branioca prilikom lišenja slobode osumnjičenog, zadržavanja i saslušanja Obrazlaže zašto je potrebno prisustvo branioca prilikom saslušavanja osumnjičenog Obrazlaže postupanje policije ukoliko osumnjičeni ne želi da ima branioca Upoređuje prava branioca u odnosu na osumnjičenog, odnosno okrivljenog

Razvija prilagodljivost, inicijativnost, komunikativnost

Objašnjava sadržinu i formu zapisnika Navodi osnovne elemente koje mora da ima svaki zapisnik Objašnjava način dostavljanja pismena

Obrazlaže sadržinu i formu podnesaka Analizira osnovne elemente zapisnika Obrazlaže postupak ukoliko je prilikom sačinjavanja zapisnika osumnjičeni ili drugo lice izjavilo prigovor na sadržinu zapisnika Pravilno sačinjava zapisnik Uočava razliku između zapisnika i službene zabilješke

Razvija inicijativnost, snalažljivost, preciznost i samopouzdanje

Objašnjava pojam i sadržinu službenih zabilješki, izjava i drugih pismena koja sačinjava policija u pretkrivičnom i krivičnom postupku Navodi razlike u sadržini u odnosu na zapisnik

Obrazlaže formu i sadržinu službenih zabilješki, izjava i drugih pismena koja sačinjava policija u pretkrivičnom i krivičnom postupku Analizira njihovu dokaznu snagu Sačinjava službenu zabilješku Uočava razliku između službene zabilješke, izjave i izvještaja

Razvija inicijativnost, snalažljivost, preciznost, samopouzdanje i pozitivan odnos prema zanimanju

Definiše i objašnjava doprinos policije u utvrđivanju istine u pretkrivičnom i krivičnom postupku Navodi vrste potražnih i dokaznih radnji Ističe njihov značaj u sudskom postupku

Objašnjava ulogu policije u pretkrivičnom i krivičnom postupku i njen doprinos u utvrđivanju istine Objašnjava kako činjenice, do kojih policija dolazi neposrednim angažovanjem, utiče na utvrđivanje istine Analizira pomoć koju policija pruža sudu putem kriminalističko-tehničke pomoći, vještačenja i vođenjem evidencija Obrazlaže ulogu policije kao svjedoka o činjenicama koje su zapažene prilikom otkrivanja krivičnog djela lišenja slobode Obrazlaže značaj radnji koje policija preduzima

Razvija snalažljivost, prilagodljivost i inicijativnost

88

prilikom vršenja uviđaja i rekonstrukcije događaja Uočava razliku između potražnih radnji i radnji dokazivanja i njihov značaj u sudskom postupku Uočava razliku u načinu bilježenja ovih radnji

Objašnjava opšte karakteristike potražnih radnji Navodi mjere i radnje koje preduzima policija prilikom prikupljanja obavještenja od građana Opisuje prava građanina prilikom davanja obavještenja

Objašnjava pojam i vrste potražnih djelatnosti Ocjenjuje dokaznu snagu službene zabilješke koju sačinjava policija radi prikupljanja obavještenja građana Obrazlaže način, trajanje, vrijeme i mjesto prikupljanja obavještenja Uočava razliku između građanina od koga prikuplja obavještenje i svjedoka Sačinjava službenu zabilješku o prikupljenom obavještenju

Razvija komunikativnost, marljivost, preciznost i tolerantnost

Definiše i objašnjava pojam i vrste dokaza Objašnjava pretres stana i lica Pojašnjava način vršenja pretresa po naredbi suda i postupak prilikom privremenog oduzimanja predmeta Objašnjava značaj uviđaja i vještačenja i mjere i radnje koje policija preduzima prilikom uviđaja i vještačenja

Analizira vrste i značaj dokaza Obrazlaže način vršenja pretresa stana po naredbi suda i uočava razliku u odnosu na ulaženje u stan ili tuđe prostorije bez naredbe suda Sačinjava zapisnik o pretresu stana odnosno izvještja o ulaženju u tuđi stan Obrazlaže način saslušanja okrivljenog i svjedoka Ocjenjuje dokaznu snagu iskaza okrivljenog i svjedoka Sačinjava zapisnik o saslušanju okrivljenog i svjedoka Analizira ulogu policije kod vršenja uviđaja i njegov odnos sa istražnim sudijom Ocjenjuje vještačenja koja vrši policija

Razvija komunikativnost, marljivost, preciznost, tolerantnost, odgovornost i samokontrolu

Navodi mjere za obezbjeđenje prisustva okrivljenog i osumnjičenog Opisuje postupak policije prilikom preduzimanja mjere dovođenja okrivljenog po naredbi suda Navodi razloge za određivanje pritvora

Obrazlaže vrste mjera i način njihovih sprovođenja radi obezbjeđenja prisustva okrivljenog i osumnjičenog u pretkrivičnom i krivičnom postupku Uočava razliku u postupanju policije prilikom pozivanja osumnjičenog u odnosu na pozivanje

Razvija snalažljivost, prilagodljivost, preciznost i preuzimanje odgovornosti

89

okrivljenog od strane suda Obrazlaže postupak dovođenja lica po naredbi suda Pravilno sprovodi dovođenje i sačinjava odgovarajuća pismena Razlikuje mjere nadzora i ocjenjuje rad policije prilikom njihovog sprovođenja Analizira razloge za određivanje pritvora

Objašnjava ulogu policije prilikom pokretanja pretkrivičnog postupka Navodi mjere i radnje koje preduzima policija prilikom pokretanja pretkrivičnog postupka

Obrazlaže razloge i vrijeme za pokretanje pretkrivičnog postupka Uočava razliku između osnova i osnovane sumnje Ocjenjuje ulogu policije u pokretanju pretkrivičnog postupka i njegov odnos sa državnim tužiocem

Razvija inicijativnost i snalažljivost

Opisuje način prijavljivanja krivičnih djela i njihovih učinilaca Pojašnjava postupanje policije zavisno od načina prijavljivanja krivičnog djela – pismeno ili usmeno Pojašnjava obavezu policije na upozorenje posljedica lažnog prijavljivanja

Obrazlaže koja lica najčešće prijavljuju krivična djela i način prijavljivanja Uočava razliku između pismenog i usmenog načina prijavljivanja krivičnih djela Prepoznaje situacije kad neprijavljivanjem krivičnog djela službeno lice čini krivično djelo a kad neprijavljivanjem krivičnog djela građanin čini krivično djelo

Razvija komunikativnost, spremnost i sposobnost za saradnju, tolerantnost, marljivost i preciznost

Definiše i objašnjava pojam i vrste krivičnih prijava Navodi postupanja policije po krivičnim prijava Objašnjava specifičnost krivične prijave koju podnosi policija

Obrazlaže pojam i vrste krivičnih prijava koje policija prima pismeno ili usmeno, na zapisnik Ocjenjuje postupanje policije u odnosu na lice koje podnosi krivičnu prijavu protiv nepoznatog učinioca Ocjenjuje koji su to podaci neophodni prilikom uzimanja usmene krivične prijave protiv nepoznatog učinioca Obrazlaže sadržinu dopune krivične prijave

Razvija sposobnost za preciznost, marljivost, timski rad, samopouzdanje i odgovornost

Objašnjava elemente koje mora da ima krivična prijava Ukazuje na razliku u sadržini krivične prijave koju podnosi policija u odnosu na sadržinu krivične prijave koju podnose građani ili druga pravna lica

Analizira sadržaj krivične prijave Podnosi krivičnu prijavu nadležnom državnom tužiocu

Razvija sposobnost za preciznost, marljivost, timski rad, samopouzdanje i odgovornost

Objašnjava u čemu se sastoji rukovodeća uloga tužioca u pretkrivičnom postupku Navodi razloge za odbacivanje krivične prijave

Ocjenjuje ulogu državnog tužioca kao rukovodioca pretkrivičnog postupka Analizira njegovu ulogu u odnosu na policiju u pretkrivičnom i krivičnom postupku

Razvija komunikativnost, timski rad, zalaganje i efikasnost i

90

Objašnjava kada će državni tužilac od policije zatražiti prikupljanje obavještenja Pojašnjava odnos policije i istražnog sudije

Obrazlaže načine postupanja sa krivičnom prijavom Ocjenjuje razloge za prikupljanje obavještenja koje, po nalogu tužioca vrši policija Upoređuje odnos tužioca i policije i odnos istražnog sudije i policije u pretkrivičnom i krivičnom postupku

odgovornost

Navodi postupanje policije sa licem lišenim slobode Ukazuje na sadržinu rješenja o zadržavanju Objašnjava prava osumnjičenog prilikom lišavanja slobode, zadržavanja i saslušavanja Ukazuje na ulogu istražnog sudije prilikom zaticanja lica na mjestu izvršenja krivičnog djela i postupanje policije zavisno od naredbe istražnog sudije

Obrazlaže osnov za lišenje slobode i postupanje policije sa licem lišenim slobode Uočava razliku između postupanja građana i policije sa licima koje oni lišavaju slobode Analizira uslove za zadržavanje osumnjičenog u pretkrivičnom postupku Analizira prava osumnjičenog prilikom lišenja slobode odnosno zadržavanja Donosi rješenje o zadržavanju osumnjičenog Obrazlaže postupanje sa licem zatečenim na mjestu izvršenja krivičnog djela i piše odgovarajuća akta o upućivanju odnosno zadržavanju lica zatečenih na mjestu izvršenja krivičnih djela

Razvija inicijativnost, snalažljivost, prilagodljivost, marljivost i efikasnost

Definiše, objašnjava i navodi vrste mjera tajnog nadzora Objašnjava karakter ovih mjera i njihovo razlikovanje od mjera koje redovno preduzima policija

Obrazlaže postupak policije pri izvršenju mjera tajnog nadzora Analizira njegov odnos sa istražnim sudijom odnosno tužiocem prilikom izvršenja ovih mjera Ocjenjuje kada će se mjere tajnog nadzora cijeniti kao pravno nevaljani dokazi

Razvija inicijativnost, snalažljivost, prilagodljivost i preciznost

Definiše i objašnjava istragu kao stadijum prethodnog krivičnog postupka Opisuje mjere i radnje koje preduzima policija po naredbi istražnog sudije Opisuje osnovne djelove optužnice

Ocjenjuje značaj istrage i postupanje policije u preduzimanju pojedinih istražnih radnji koje mu povjeri istražni sudija Analizira optužne akte i vrši njihovu uporedbu sa krivičnom prijavom

Razvija komunikativnost, zalaganje i snalažljivost

Daje definiciju i objašnjava krivična djela organizovanog kriminala Navodi mjere i radnje koje preduzima policija u postupku za krivična djela organizovanog kriminala

Obrazlaže specifičnost postupka za krivična djela izvršena na organizovan način Ocjenjuje postupanje policije u ovom postupku i njegov odnos sa nadležnim državnim tužiocem Uočava razliku u odnosu na postupanje policije kada vrši samoinicijativno neku radnju za krivično djelo organizovanog kriminala u odnosu na postupanje po zahtjevu državnog tužioca Analizira i upoređuje specifičnost ovog

Razvija inicijativnost, snalažljivost, prilagodljivost i preciznost

91

postupka u odnosu na redovni sudski postupak Definiše pojam maloljetnika i navodi vrste maloljetnika Objašnjava razliku u krivičnoj odgovornosti između djece i maloljetnika Navodi prava koja ima maloljetnik u krivičnom postupku Ukazuje na specifičnost mjera koje se izriču maloljetnicima

Obrazlaže specifičnost postupka prema maloljetnicima u odnosu na postupak prema punoljetnim licima Ocjenjuje ulogu organa starateljstva u postupku prema maloljetnicima Učava razliku između prava maloljetnika i prava punoljetnog lica Uočava razliku u vrstama mjera koje se izriču maloljetnicima u odnosu na punoljetna lica

Razvija torerantnost, timski rad, spremnost na pomoć, prilagodljivost i odgovornost

4. DIDAKTIČKO METODIČKA UPUTSTVA Za uspješnu realizaciju programa pored materijalnih uslova i stručne osposobljenosti predavača, potrebna je i upotreba različitih metoda i oblika rada, kao i kvalitetno organizovanje časa. Upotreba različitih metoda i oblika rada treba da doprinese aktivnom učešću polaznika u realizaciji časa a što će se postići kroz rješavanje praktičnih problema, pisanju odgovarajućih pismena, vježbanju, izradi seminarskih radova. 5. OBAVEZNI OBLICI PROVJERAVANJA I OCJENJIVANJA ZNANJA Znanje se ocjenjuje u toku nastavnog procesa ina kraju Ocjenjivanje se vrši shodno Odluci Vijeća Akademije o pravilima za ocjenjivanje na osnovu aktivnosti na času, usmeno i pismeno na završenom testu. Pozitivna ocjena iz ovog predmeta je uslov za napredovanje u sljedeći modul, i da se dođe do završnog ispita na kraju 18 mjeseci. 6. LITERATURA 1. Zakonik o krivičnom postupku, Sl.list RCG br.71, 2003 god. 2. Komentar Zakonika o krivičnom postupku; Prof. Dr.Momčilo Grubač, docent Dr.Branko Vučkovic, Obod Cetinje, 2005 3. Zakonik o krivičnom postupku Crne Gore, Prof. dr.Drago Radulović, Pravni fakultet Podgorica, 2004 god. 4. Policija i krivični postupak, Ranko Sokolović, Službeni glasnik, Beograd, 2003

92

NASTAVNA OBLAST: OPŠTE OBRAZOVANJE

93

Ljudska prava

24 časa 1. OPREDJELJENJE Katalog znanja o ljudskim pravima je prilagođen osposobljavanju kandidata za zvanje policajac Sadržaj je izabran tako da se prvo upoznaju sa osnovnim, opštim, nacionalnim zakonima, a zatim pojedinačnim specijalnim međunarodnim konvencijama iz ove problematike. Akcenat je stavljen na one sadržaje, koji će kandidati kao budući policajci na terenu odnosno u praksi najbolje upotrebljavati, bilo represivno u postupku sa prekršiocima ili preventivno. Ali pritom nisu zanemarene i one teme koje se direktno ne odnose na građane, već imaju i posrednu ulogu odnosno sastavni su dio opšteg obrazovanja policajaca. Znanja o Ljudskim pravima su zbog svog sadržaja usko povezana sa većinom predmeta u obrazovnom programu za zvanje policajac, posebno sa onima koji se odnose na ona područja društvenih odnosa u kojima se ukazuje problem poštovanja čovjekovih prava i sloboda. 2. OPŠTI CILJEVI upoznati polaznike sa osnovnim pojmovima ljudskih prava i sloboda kao jedne od

najosnovnijih i najvažnijih tekovina ljudske civilizacije; omogućiti polaznicima da steknu neophodna znanja o ljudskim pravima i da uoče odnos ljudskih prava prema drugim pravima;

omogućiti polaznicima da steknu neophodna znanja o međunarodnim dokumentima, organizacijama i tijelima koja se bave pitanjima poštovanja i zaštite ljudskih prava;

upoznati polaznike sa ključnim vrijednostima građanskog društva; razvijati kod polaznika one intelektualne i socijalne vještine koje su neophodne za njihovo djelotvorno učešće u demokratskom razvoju crnogorskog društva uopšte, a posebno one koje su potrebne za obavljanje policijskog posla;

podsticati polaznike da se razviju u nezavisne i odgovorne osobe koje će svoje stavove i ponašanje prema drugima izgrađivati na načelima dostojanstva i nepovredivosti ljudske osobe, naroda i čovječanstva u cjelini;

upoznati polaznike sa ljudskim pravima koja pripadaju svakom ljudskom biću, ali i sa dužnostima i odgovornostima koje iz tog prava proizilaze;

podsticati polaznike na slobodno izražavanje svojih stavova i uvjerenja; osposobiti polaznike da budu u stanju postaviti svoje ciljeve i boriti se za njihovo ostvarenje, poštujući prava drugih kroz korišćenje institucionalnih mogućnosti koje mu unutar demokratske zajednice stoje na raspolaganju;

upoznati polaznike sa međunarodnim standardima zaštite ljudskih prava i sloboda čovjeka; upoznati polaznike sa ulogom policije u demokratskom društvu; upoznati polaznike sa ljudskim pravima od posebnog značaja za pripadnike policije; omogućiti polaznicima da steknu neophodnaa znanja o postupcima policije u toku pretkrivičnog i krivičnog postupka sa aspekta ljudskih prava;

omogućiti polaznicima da steknu neophodna znanja o sistemu zaštite ljudskih prava osjetljivih grupa, posebno djece, žena i mentalno bolesnih lica i o postupanju policije prema njima;

upoznati polaznike sa principima pravilne upotrebi sile sa stanovišta ljudskih prava; upoznati polaznike sa ljudskim pravima policajaca; osposobiti polaznike da pravilno taktički postupaju u različitim uslovima, s različitim osobama i u različitim situacijama;

razvijati kod polaznika samostalno i kritičko vrednovanje pojava i događanja u društvu sa aspekta poštovanja ljudskih prava;

podsticati polaznike na aktivno učešće u nastavi; osposobljavati polaznike za samostalan rad i permanentno obrazovanje.

94


Informativni ciljevi Formativni ciljevi Socijalizacijski ciljevi Nastavne metode Korelacija Ljudska prava kao skup moralnih i pravnih načela; - ljudska prava su opšta moralna prava; - ljudska prava predstavljaju i pravnu zaštitu ljudskog dostojanstva. Ljudska prava i druga prava pojedinca; - prirodna, osnovna i apsolutna prava; - ljudska prava i individualna prava; - ljudska prava i ustavna prava. Prava, dužnosti i odgovornosti; - prava koja pripadaju pojedincu nameću određene dužnosti i državi i pojedincima.

Upoznati polaznike sa pojmom ljudskih prava; - odrediti ljudska prava kao opšta moralna prava; - izvijestiti polaznike da se ljudskim pravima i pravno potvrđuje i štiti ljudsko dostojanstvo svakog pojedinca; - opisati mogući odnos država i pojedinih vlasti prema ljudskim pravima i slobodama građana; - upoznati ih sa značajem međunarodnog i regionalnog sistema ljudskih prava. Omogućiti polaznicima da razlikuju ljudska prava od drugih prava pojedinaca; - razlikuju prirodna, osnovna i apsolutna prava; - upoznju se sa odnosom i razlikama između ljudskih prava i individualnih i ustavnih prava

Razvijati sposobnost polaznika za razumijevanje ljudskih prava kao i načina na koji ljudska prava doprinose uspostavljanju humanih međuljudskih odnosa; - razvijati svijest jednakopravnosti, uvažavanju ličnosti drugoga kao i puno razumijevanje za njegove probleme; - razvijati svijest o potrebi demokratskih odnosa koji podrazumijevaju poštovanje ljudskih prava; - uspostavljati ravnopravne odnose koji će omogućiti bolje razumijevanje među ljudima u svim vidovima zajedničkog rada i života. Razvijati sposobnost razlikovanja ljudskih prava od drugih prava; - prepoznavati i razlikovati osnovna i apsolutna ljudska prava.

Modifikovano predavanje uz pomoć Power Point prezentacije; rad po grupama: studija slučaja, analiza, dijalog

Upoznati polaznike sa dužnostima i odgovornostima koje prirodno proističu iz prava koja imamo.

Razvijati samosvijest i samopoštovanje. Pitanje „Ko sam ja“ neodvojivo je od pitanja „Kome pripadam“ i „Šta predstavljam drugima“, odnosno „Koliko vrijedim u odnosu na druge“. Te spoznaje utiču na razvoj ličnog dostojanstva, jer govore o priznanju pojedinca od strane drugih, a to znači o njegovim pravima i odgovornostima u društvu kome pripada; - razvijati analitičko mišljenje.

Obrazložiti i pojasniti polaznicima svrhu međunarodnih dokumenata, organizacija i tijela koja se bave pitanjima poštovanja i zaštite ljudskih prava; - upoznati polaznike sa korjenima normativnog potvrđivanja

Razvijati svijest polaznika o tome da sva prava i slobode utvrđene „Univerzalnom deklaracijom o ljudskim pravima“ i drugim međunarodnim dokumentima pripadaju svakom ljudskom biću bez obzira na pol, boju kože, etničku ili nacionalnu pripadnost, socijalno porijeklo

Modifikovano predavanje uz pomoć Power Point prezentacije; rad po grupama: studija slučaja,

95

dostojanstva čovjeka. i sposobnosti igra uloga, analiza, dijalog.

Podjela dokumenata zaštite ljudskih prava; - globalni dokumenti; - regionalni dokumenti; - neobavezujući dokumenti.

Navesti vrste međunarodnih dokumenata prema prostoru i redoslijedu njihovog nastanka; - imenovati globalne, regionalne i neobavezujuće dokumente; - nabrojati 5 od 15 dokumenata koji se bave pitanjima ljudskih prava ponuđenih u materijalu; - objasniti značaj međunarodnih dokumenata u ostvarivanju ljudskih prava

Razvijati svijest o neophodnosti međunarodnih dokumenata zaštite ljudskih prava od „Univerzalne deklaracije o ljudskim pravima“, preko „Evropske konvencije o ljudskim pravima“ do neobavezujućih dokumenata; - polaznici se motivišu da svoje svakodnevno iskustvo dovode u vezu sa osnovnim načelima međunarodnih dokumenata koja se bave zaštitom ljudskih prava i sloboda građana; - shvataju probleme koji mogu otežati zaštitu ljudskih prava, upoznaju neke slučajeve kršenja tih prava i razmišljaju o posljedicama takvih pojava.

Instrumenti i tijela nadležna za zaštitu ljudskih prava

Identifikovati tijela nadležna za zaštitu ljudskih prava prema podacima iz materijala; - diskutovati o važnosti međunarodnih dokumenata i procijeniti nužnost njihovog postojanja.

Polaznici shvataju neophodnost sistema zaštite ljudskih prava, od međunarodnih dokumenata do nacionalnih ustava, zakona i propisa; - razumiju potrebu odgovornosti i samoodgovornosti u zaštiti ljudskih prava, kao bitnih karika u razvoju samosvijesti i samopoštovanja; - razvijati analitičko mišljenje, moć zapažanja i sposobnost komunikacije

Karakteristike ljudskih prava; - univerzalnost, jednakost, neotuđivost, nedjeljivost, međuzavisnost; - tri osnovna načela kojima se ograničava samovolja vlasti u zaštiti ljudskih prava.

Objasniti osnovne karakteristike ljudskih prava koje proističu iz njihove prirode; - obrazložiti da ljudska prava posjeduju određena obilježja po kojima ih razlikujemo od drugih prava; - upoznati ih sa činjenicom da ljudska prava predstavljaju nedjeljiv sistem i da, ukoliko povrijedimo jedno ljudsko pravo to neizostavno vodi ugrožavanju i velikog broja drugih prava; - objasniti i zajednički prokomentarisati načelo

Razvijati svijest o univerzalnosti, jednakosti, neotuđivosti, nedjeljivosti i međuzavisnosti ljudskih prava; - razvijati solidarnost među društvenim grupama i pojedincima koji se istinski bore za poštovanje ljudskih prava i izraziti solidarnost prema onima koji su doživjeli neprijatnost kršenja prava - nepravdu; - timski raditi na pronalaženju i analiziranju primjera kršenja ljudskih prava koji ugrožavaju čovjekovo dostojanstvo i dovode ga u ponižavajući položaj.

Modifikovano predavanje uz pomoć Power Point prezentacije; rad po grupama: studija slučaja, izrada seminara, analiza, dijalog.

96

nediskriminacije, vladavine prava i efikasne odštete

Kategorije ljudskih prava; - građanska i politička prava; - ekonomska, socijalna i kulturna prava; - prava solidarnosti; - prava na dobru vladavinu.

Upoznati polaznike sa osnovnim konceptom ljudskih prava i potrebom uslovne podjele na generacije ljudskih prava; - nabrojati generacije ljudskih prava prema međunarodnoj klasifikaciji; - upoznati se sa pojmom: građanska i politička prava, ekonomska, socijalna i kulturna prava, prava solidarnosti i prava na dobru vladavinu; - klasifikovati ljudska prava u adekvatnu „generaciju“ ljudskih prava.

Spremnost i sposobnost identifikovanja ljudskih prava u određenu kategoriju prava; -analizom ličnog iskustva i iskustva drugih upoznati se sa primjerima gdje se ljudska prava uvažavaju i gdje se ne poštuju; - posebno analizirati primjere gdje ljudska prava nijesu svima priznata i gdje društvena pravda nije svima dostupna u praktičnom životu; - iskazati empatiju i saosjećanje prema ljudima koji trpe ma koji vid diskriminacije

Osnove demokratskog društva; - demokratska vlast; - vladavina prava; - poštovanje ljudskih prava.

Upoznati polaznike sa sistemom i činiocima demokratskog društva; - odrediti pojam demokratskog društva; - razlikovati principe demokratske vlasti; - obrazložiti stav da je demokratija procedura koju treba poštovati i način mišljenja koji treba uvažavati; - odrediti demokratiju kao način življenja u porodici, u lokalnoj sredini, u široj zajednici, na radnom mjestu i u slobodnom vremenu; - razvijati svijest o građaninu kao osnovnoj pogonskoj snazi civilnog društva, aktivnom učesniku u svim društvenim zbivanjima; - razvijati sposobnost polaznika da shvate razliku između autoritarne vlasti koja je iznad naroda, nekontrolisana i samovoljna i demokratske vlasti, koja je stvorena po volji naroda na demokratskim izborima, kontrolisana i smjenjiva; - informisati ih i podsjetiti da je autoritarna vlast iznad zakona i da se vrši po volji vlastodržca, a

Razvijati sposobnosti za razumijevanje demokratije kao procedure i procesa koji doprinose uspostavljanju humanih međuljudskih odnosa, svijesti o jednakopravnosti, uvažavanju ličnosti drugoga i puno razumijevanje za njegove probleme; - uspostavljati ravnopravne odnose koji će omogućavati bolje razumijevanje u svim vidovima zajedničkog rada, rekreacije i kreacije; - njegovati osjećanje i sklonost za demokratsko djelovanje; - identifikovati se sa demokratskim načinom življenja i djelovanja; - doživljavati demokratiju kao proces, kao stalni zadatak koji nikada ne može biti do kraja riješen i koji svakodnevno treba na novi način rješavati i primjenjivati u praksi življenja; - pokazati spremnost za prihvatanje demokratskog načina razmišljanja i djelovanja i napuštanja autoritarnog mišljenja i ponašanja, posebno u okviru obavljanja policijskog posla i odnosa policije prema građanstvu i javnosti; - uočiti slabe strane

Modifikovano predavanje uz pomoć Power Point prezentacije; rad po grupama: studija slučaja, igra uloga, analiza, dijalog

97

demokratska po zakonu i ustavu; - podsjetiti polaznike da se demokratska vlast dijeli na sudsku (nezavisni sudovi), parlamentarnu i izvršnu i da sudska i parlamentarna vlast imaju ulogu zaštitnika ljudskih prava i pravde, - upoznati polaznike sa značajem vladavine prava i poštovanja ljudskih prava

autoritarne i dobre strane demokratske vladavine; - izgraditi pozitivan odnos prema onima koji poštuju ljudska prava i razviti kritičan odnos prema nosiocima nasilničke vlasti i ponašanja; - pokazati spremnost i sposobnost za saradnju i pružanje pomoći građanima; - izgrađivati i njegovati dobre međuljudske odnose koji se učvršćuju poštovanjem utvrđenih pravila.

Policija i ljudska prava Diskutovati o ulozi policije u demokratskom društvu; - upoznati se sa neophodnošću potrebe poštovanja ljudskih prava od strane policije i definisati težnje demokratske policije da bude servis svih građana; istaknuti činjenicu da kada onaj koji sprovodi zakon postane prekršilac istog, onda to vodi nepoverenju javnosti u policijsku službu, a samim tim i do neefikasnosti policijske službe; - procijeniti ulogu policije u demokratskom društvu prema međunarodnim standardima

Dozvoljena ograničenja ljudskih prava; - derogacija; - ugrađena ograničenja; - izborna (opciona) ograničenja; - ograničenja ljudskih prava policajaca

Objasniti moguća ograničenja ljudskih prava pod određenim uslovima, sem apsolutnih, dozvoljenih od strane međunarodne zajednice; - navesti četiri ljudska prava koja se, prema međunarodnom pravu, mogu ograničiti pripadnicima policije

- cilj istrage zločina; - osnovni principi ljudskih prava u policijskoj istrazi.

Steći neophodna znanja o postupcima policije u toku pretkrivičnog i krivičnog postupka sa aspekta ljudskih prava; - istaći značaj efikasnog, etičkog i zakonitog postupanja u krivičnoj istrazi za policijsku službu; - identifikovati osnovne principe

Spremnost da uvijek poštuju načela koja obavezuju policiju prilikom upotrebe ovlaštenja koje imaju; - ubijeđenost da policijske istrage moraju biti zasnovane na osnovanoj sumnji počinjenog ili mogućeg prekršaja ili krivičnog djela; - spremnost da dosljedno slijedi principe da će svako ko je optužen za krivično

Modifikovano predavanje uz pomoć Power Point prezentacije; rad po grupama: studija slučaja, igra uloga; gledanje kraćeg

98

ljudskih prava sadržane u policijskoj istrazi.

djelo biti smatran nevinim dok se krivica ne dokaže pred sudom; - poštovati princip ljudskih prava, pa s tim u vezi i princip da svako ko je optužen za krivično djelo ima prava, naročito pravo da odmah bude upoznat sa optužbama protiv njega, da pripremi svoju odbranu uz pravnu pomoć po sopstvenom izboru, da se štiti pravo na suđenje u što kraćem roku i zabrana iznuđivanja priznanja, prava na zaštitu privatnosti, doma i prepiske, prava na mirno uživanje imovine i sl.

filma sa evidentnim kršenjem ljudskih prava od strane policije, analiza, dijalog, prepoznavanje prava koja su povrijeđena, komentar

Pravo na pravično suđenje; - pravo osumnjičenog da bez odlaganja bude obaviješten o vrsti i razlozima optužbe protiv njega; - pravo na suđenje u što kraćem roku; - zabrana iznuđivanja priznanja i samooptuživanja. Pretpostavka nevinosti

Objasniti značenje ”prava na pravedno suđenje” i “ pretpostavku nevinosti”, koji su u vezi sa ljudskim pravima; - obrazložiti zakonom utvrđeno pravo osumnjičenog da bez odlaganja bude obaviješten o vrsti i razlozima optužbe protiv njega; pravo na suđenje u što kraćem roku izabranu iznuđivanja priznanja i samooptuživanja, sa aspekta poštovanja ljudskih prava; - istaći i utvrditi važnost poštovanja pretpostavkenevinosti u obavljanju policijskog posla.

Pravo na zaštitu privatnosti, doma i prepiske; - pretres; - povreda tajnosti prepiske.

Opisati značaj prava na zaštitu privatnosti, doma i prepiske posebno prilikom ovlašćenja pretresa kada može doći do povrede tajnosti prepiske

Pravo na mirno uživanje imovine Obrazložiti važnost poštovanja prava na mirno uživanje imovine sa aspekta postupanja policije

Ispitivanje osumnjičenih, svjedoka i žrtava.

Objasniti pravilnu proceduru i važnost poštovanja ljudskih prava prilikom ispitivanja osumnjičenih, svjedoka i žrtava

Prava maloljetnika; Objasniti pojam prava osjetljivih

99

- pravila koja treba poštovati u odnosu prema djeci; - načela zaštite i kategorije prava koje štiti “Konvencija o pravima djeteta” UN.

grupa prema međunarodnim standardima; - nabrojati barem 5 od 11 kategorijan osjetljivih grupa.

Prava žena; - Konvencija o ukidanju svih oblika diskriminacije žena; - Šta sve podrazumijeva nasilje nad ženama i šta je zadatak policije? - nasilje u porodici; - trgovina ženama; - žene lišene slobode i postupci policije prema njima.

Objasniti pojam prava maloljetnika; - upoznati ih sa instrumentima zaštite i bezbjednosti maloljetnika koji su u sukobu sa zakonom; - upoznati polaznike sa pravilima koja treba poštovati u postupanju prema djeci; - navesti i obrazložiti načela zaštite i kategorije prava koje štiti “Konvencija o pravima djeteta” UN. - navesti i obrazložiti načela zaštite i kategorije prava koje štiti “Konvencija o ukidanju svih oblika diskriminacije žena”; - navesti šta sve podrazumijeva nasilje nad ženama i koji su postupci policije prema ženama žrtvama nasilja; - pojasniti posebne oblike nasilja nad ženama kao što su nasilje u porodici i trgovina ženama; - obrazložiti značaj posebnog postupanja policije prema ženama u skladu sa moralnim i zakonskim normama

Neposrednim kontaktima, dijalogom i sopstvenim postupanjem promovisati prava osjetljivih grupa izdvojenih po osjetljivosti društvenog položaja; - funkcionalnije se staviti u službu poštovanja i zaštite ljudskih prava osjetljivih grupa u svim situacijama i na svim mjestima; - promovisati potrebu posebno obazrivih postupanja policije prema osjetljivim grupama; - uspostaviti prema njima altruistički aktivan odnos i simpatiju zasnovanu na razumijevanju, nediskriminaciji i prevazilaženju predrasuda.

Modifikovano predavanje uz pomoć Power Point prezentacije; rad po grupama: studija slučaja, igra uloga; gledanje kraćeg filma sa evidentnim kršenjem ljudskih prava od strane policije, analiza, dijalog, prepoznavanje prava koja su povrijeđena, komentar.

Mentalno bolesna lica; - Kako se manifestuju ponašanja mentalno bolesnih lica? - postupci policije prema ovoj ranjivoj kategoriji

Opisati kako se manifestuju ponašanja mentalno bolesnih lica; - navesti koji su postupci policije prema ovoj ranjivoj kategoriji ljudi; - istaći značaj posebnog postupanja policije prema ovoj kategoriji ljudi.

Hapšenje; - uhapsiti nekoga znači lišiti ga slobode;

Obrazložiti pojam hapšenja i pritvaranja sa stanovišta ljudskih prava.

1. Njegovati osjećaj za pravdu i pravičnost;

- vrednovati pravo na slobodu i

Modifikovano predavanje uz pomoć Power

100

- pravo na slobodu i bezbjednost lica; - posebne odredbe prilikom pritvaranja ili nastavka pritvora.

Definisati pojam hapšenja sa stanovišta domaćeg zakonodavstva; - informisati o značenju prava na slobodu i bezbjednost lica; - navesti koja osnovna proceduralna prava ono garantuje; - nabrojati posebne odredbe prava na slobodu i bezbjednost lica.

bezbjednost lica; - poštovati ljudska prava svih ljudi bez obzira da li su prekršioci zakona ili ne, da li su osumnjičeni ili optuženi; - razvijanje osjećanja za poštovanje prava na privatnost

Point prezentacije; rad po grupama: studija slučaja, igra uloga; gledanje kraćeg filma sa evidentnim kršenjem ljudskih prava od strane policije, analiza, dijalog, prepoznavanje prava koja su povrijeđena, komentar.

Pritvaranje; - definisanje pojma „pritvorenik“ i „zatvorenik“; - pretpostavka nevinosti; - policijsko ponašanje prilikom ograničenja slobode.

Razlikovati pojmove “pritvorenik” i “zatvorenik”; - navesti barem 5 od 11 ponuđenih prava koje policajac mora poštovati u postupku prema pritvorenom ili uhapšenom licu

Miješanje u privatnost u slučaju potrebe.

Upoznati se sa značajem prava na privatnost; - imenovati uslove pod kojima se može narušiti pravo na privatnost; - obrazložiti značaj poštovanja diskrecije

- povreda prava na život; - definicija pojma sile.

Navesti i objasniti koja ljudska prava se krše prilikom upotrebe sile; - pojasniti pojam sile; - navesti okolnosti pod kojima policajac može, u skladu sa zakonom da upotrijebi silu.

Razvijati kritički odnos prema upotrebi sile i vatrenog oružja; - pokazati spremnost i sposobnost za saradnju i pružanje pomoći građanima; - sposobnost samokontrole; - sposobnost komunikacije; - spremnost i sposobnost primjene vještina prije nego sile; - sposobnost primjene verbalnih vještina i prigodne gestikulacije; - sposobnost dobrog rasuđivanja; - sposobnost postizanja kompromisa; - razumijevanje pravila da zloupotreba sile nikada nije opravdana;

Modifikovano predavanje uz pomoć Power Point prezentacije; rad po grupama: studija slučaja, igra uloga; gledanje kraćeg filma sa evidentnim kršenjem ljudskih prava od strane policije, analiza,

101

- pokazivati razumijevanje i empatiju prema onima koji trpe ma koji vid diskriminacije, poništavanja dostojanstva i sl. a posebno prema žrtvama zločina; - sposobnost za timski rad

dijalog, prepoznavanje prava koja su povrijeđena, komentar

Nenasilna sredstva Objasniti koji su preduslovi kvalitetnog održavanja bezbjednosti i sigurnosti građana; - istaći značaj preventivnog djelovanja policije.

Principi upotrebe sile; - sila se mora upotrijebiti samo onda kada je neophodno; - sila se upotrebljava samo u cilju sprovođenja zakona; - upotreba sile uvijek mora biti proporcionalna zakonitom cilju; - uzdržanost tokom upotrebe sile; - nikakav izuzetak niti opravdanje ne treba dozvoliti za nezakonitu upotrebu sile.

Nabrojati principe koji se moraju poštovati prilikom upotrebe sile; - obrazložiti princip neophodnosti; - obrazložiti princip zakonitosti; - obrazložiti princip proporcionalnosti; - nabrojati situacije u kojima policajac može upotrijebiti silu; - ocijeniti značaj uzdržanosti prilikom upotrebe sile; - objasniti šta znači zloupotreba sile; - objasniti da ne postoji opravdanje za nezakonitu upotrebu sile; - opisati postupak i obaveze policije poslije upotrebe vatrenog oružja.

Nezakonita, samovoljna masovna pogubljenja

Upoznati se sa pojmom nezakonitih, samovoljnih i masovnih pogubljenja.

Nasilni nestanci Upoznati se sa pojmom nasilnih nestanaka; - navesti koja ljudska prava se krše praksom nasilnih nestanaka; - upoznati se sa obavezama policije u istrazi ovih zločina.

Zaštita žrtve; - posebne odredbe policijskog postupka

Objasniti odgovornost policije za zaštitu žrtve od zločina, zloupotrebe vlasti i kršenja ljudskih prava; - nabrojati posebne odredbe policijskog postupka prema žrtvama zločina

102

4. DIDAKTIČKO METODIČKA UPUTSTVA Razvojni model vaspitno-obrazovnog procesa zahtijeva usmjerenost na ciljeve i svrhu obrazovanja. U nastavi ovog predmeta posebnu pažnju treba posvetiti socijalizacijskim ciljevima. Neke osnovne didaktičke preporuke u tom cilju su:

naglasak u nastavi ovog predmeta je na aktivnom učešću polaznika i konstruktivnim komunikacijama izmeću polaznika i predavača, na podsticanju različitih nivoa misaonih aktivnosti, ali i na uvježbavanju – praktikovanju vještina u različitim situacijama policijskog postupanja, koje takođe dovode do specifičnih misaonih i emocionalnih uvida. Informacije dobijene na času služe kao osnova za iniciranje različitih misaonih i drugih aktivnosti kroz koje polaznici unapređuju znanja, ali i razvijaju postojeće ili stiču nove vještine, stavove i vrijednosti;

nastava se sastoji od modifikovanog predavanja i praktičnih vježbi. Cilj modifikovanog predavanja je aktivno učešće polaznika u diskusiji o određenom problemu i davanju osnovnih teorijskih informacija koje će biti provjerene kroz praktičnu vježbu. Problem o kome se raspravlja treba da motiviše, podstakne različite misaone aktivnosti, doživljaje i iskustva polaznika, a njihova razmjena u grupi (npr. izvještavanje, prezentacije, grupna diskusija) ima za cilj novo, prošireno saznanje, koje se integriše u postojeću kognitivnu strukturu i postaje iskustvo koje je primjenljivo i u drugim situacijama. Predavač vodi polaznike kroz različite aktivnosti učenja, u dobro strukturiranoj, sigurnoj i tolerantnoj atmosferi u grupi. Polaznik nije pasivan primalac informacija, već neko ko učestvuje – djeluje;

u nastavi i učenju potrebno je primjenjivati participatorne tehnike, metode aktivnog učenja i nastave, interaktivnog učenja – što će polaznicima pomoći da razvijaju vještine kritičkog mišljenja, komunikacije, odgovornosti, profesionalnosti, podrške, saradnje, timskog rada, tolerancije itd. Neke specifične tehnike koje se koriste u takvim pristupima su: rad u manjim grupama, simulacija, igranje uloga, prezentacije polaznika, studije slučaja, debate, korišćenje literature i medija itd.;

bez obzira na širok raspon metoda i tehnika u nastavi, svaka posebna tema u oblasti ljudskih prava zahtijeva od predavača pažljivo razrađen scenario časa zbog jasnog definisanja ciljeva i zadataka, efikasnog planiranja i kontrole vremena, obezbjeđivanja neophodnog materijala, stimulisanja aktivnosti polaznika itd.;

rad na času treba da razvija kooperativnost učenika, da ih podstiče na timski i istraživački rad, kreativnost i priofesionalnost u rješavanju zadataka. Koncept aktivne nastave treba da bude osnovno didaktičko načelo po kojem će se organizovati rad na času.

5.OBAVEZNI OBLICI PROVJERAVANJA I OCJENJIVANJA ZNANJA Znanje se ocjenjuje u toku nastavnog procesa I na kraju. Ocjenjivanje se vrši shodno Odluci Vijeća Akademije o pravilima za ocjenjivanje na osnovu aktivnosti na času, usmeno i pismeno na završenom testu. Pozitivna ocjena iz ovog predmeta nije uslov za napredovanje u sljedeći modul, ali je uslov da se dođe do završnog ispita na kraju 18 mjeseci.

6. LITERATURA

1. Ralph Crawshow, Ljudska prava i policija, priručnik za praktičnu nastavu, Savjet Evrope, Kancelarija u Beogradu, Beograd, 2003. 2. Anneke Osse, Instrumenti za vođenje diskusije, Priručnik za instruktore o policiji i ljudskim pravima, Savjet Evrope, Kancelarija u

Beogradu, Beograd, 2003.

103

3. Prof. Liz Kelli, Vizija, inovacija i profesionalizam u radu policije u vezi sa nasiljem nad ženama i decom: VIP vodič napravljen za potrebe programa „Policija i ljudska prava 1997-2000“ Savjeta Evrope, Kancelarija u Beogradu, Beograd, 2003.

4. Dragan Prelević u saradnji sa Vladimirom Vukotićem, Milovanom Milićevićem, Aleksom Ivanovićem, Policija i ljudska prava, CEDEM, Podgorica, 2003.

5. Prof. dr Nebojša B. Vučinić, prof. dr Vedrana Spajić-Vrkaš, Siniša Bjeković, Ljudska prava za nepravnike, Centar za ljudska prava Univerziteta Crne Gore, 2003.

6. Vedrana Spajić Vrkaš, Ivanka Stričević, Dubravka Maleš, Milan Matijević, Poučavati prava i slobode, Istraživačko-obrazovni centar za ljudska prava i demokratsko građanstvo, Filozofski fakultet Sveučilišta u Zagrebu, Zagreb 2004.

104

Etika i kodeks ponašanja

23 časa 1. OPREDJELJENJE Svojim sadržajem Etika i kodeks ponašanja pomažu kandidatima za zvanje policajac da izrade profesionalnu sliku policajca i razriješe eventualne dileme koje se pojavljuju u pripremama za obavljanje zvanja policajac. Zbog svog sadržaja usko je povezan sa većinom sadržaja u obrazovnom programu za zvanje policajac, posebno sa onima koji se odnose na ona područja društvenih odnosa u kojima se ukazuje problem morala i čovjekovih prava. 2. OPŠTI CILJEVI upoznati polaznike sa pojmom i korjenima etike i morala; omogućiti polaznicima da steknu neophodna znanja o etici, moralu i ličnim

vrijednostima i da uoče razlike među ovim pojmovima; omogućiti polaznicima da steknu neophodna znanja o profesionalnoj etici; omogućiti polaznicima da shvate policijsku etiku kao normativni okvir u kome treba da djeluju ne samo u okviru zanimanja već i u svom privatnom životu;

kroz studije praktičnih primjera polaznici treba da nauče da razrješavaju etičke dileme i da pravilno primjenjuju i ovladavaju različitim postupcima sa stanovišta poštovanja načela srazmjernosti koje znači ravnotežu među pravima koja su ograničena radi zaštite prava koja su napadnuta;

upoznati polaznike sa ključnim vrijednostima građanskog društva; razvijati kod polaznika one intelektualne i socijalne vještine koje su neophodne za njihovo djelotvorno učešće u demokratskom razvoju crnogorskog društva uopšte, a posebno one koje su potrebne za obavljanje policijskog posla;

podsticati polaznike da se razviju u nezavisne i odgovorne osobe koje će svoje stavove i ponašanje prema drugima izgrađivati na načelima dostojanstva i nepovredivosti ljudske osobe, naroda i čovječanstva u cjelini;

omogućiti polaznicima da steknu neophodna znanja o etičkim aspektima policijskog zvanja, o cilju i svrsi policijskog postupanja, imajući u vidu osnovnu ideju – vrijednost: ostvarenje opšteg dobra, odnosno dobra zajednice, njenih građana, a polazeći od zakonitosti rada i u skladu sa etičkim načelima o postupanju policijskih službenika;

podsticati motivaciju polaznika za što boljim radom kroz sticanje sposobnosti, sklonosti i vještina da se brže, lakše i racionalnije djeluje i u preventivnom i u represivnom obliku;

razvijati kod polaznika vrline i vrijednosti profesionalnosti, uljudnosti, razboritosti, odlučnosti, saradnje i povjerenja i u odnosima između policijskih službenika i u odnosima policijskih službenika s građanima;

razvijati sposobnost vještine komuniciranja, razumijevanja, postizanja kontrole, kritičnosti i racionalnosti u pristupu problemima i njihovom rješavanju;

upoznati polaznike sa posljedicama neetičkog ponašanja policajaca u odnosu na profesiju i lične vrijednosti;

podsticati spremnost na preuzimanje odgovornosti za svoje postupke; razvijati osjećaj zainteresovanosti za svijet oko sebe i otvorenost prema razlikama; podsticati spremnost na suprotstavljanje predrasudama, diskriminaciji i nepravdi; pružiti pomoć polaznicima da steknu znanja, vještine i navike potrebne za mirno rješavanje sukoba i konflikata.

105


Informativni ciljevi Formativni ciljevi Socijalizacijski ciljevi Nastavne metode Korelacija Korjeni etike; - principi pravilnog i pogrešnog datiraju iz praistorijskih vremena; - sistem ličnih vrijednosti; - pojam etike; - pojam morala; - razlike između morala i etike; - analiza primjera “Svi to rade”. Različiti nivoi etike; - lična etika; - etika grupe; - profesionalna etika; - etika u policijskoj službi; - Kodeks ponašanja Ujedinjenih nacija za pripadnike policijske službe; - Deklaracija Savjeta Evrope o policiji.

Upoznati polaznike sa nastankom moralnih i etičkih postupanja; - istaći neophodnost nastanka moralnih propisa u cilju zaštite i opstanka vrste; - upoznati se sa potrebom standardizovanja ljudskog ponašanja i traženja najboljeg načina da se živi zajedno; - odrediti šta sve utiče na pravila “lijepog” ponašanja; - utvrditi šta sve čini sistem ličnih vrijednosti i od čega zavisi; - odrediti pojam etike; - odrediti pojam morala; - uočiti sličnosti i razlike između morala etike i ličnih vrijednosti; - potvrditi novostečena znanja kroz analizu praktičnog primjera. Nabrojiti različite nivoe etike; - odrediti pojam lične etike; - navesti karakteristike etike grupe; - odrediti značenje profesionalne etike; - odrediti značaj etike u policijskoj službi;

Spoznati i razumijeti potrebe nastanka etike i moralnog postupanja u egzistencijalnom smislu; - pozitivna identifikacija sa zajednicom; - sposobnost kritičkog mišljenja; - orjentacija prema razvoju i očuvanju zajednice; - inicijativnost; - društveni aktivizam; - osjetljivost prema različitim ljudskim potrebama,solidarnosti socijalna osjetljivost; - razvoj tolerancije prema drugačijim sistemima vrijednosti od našeg vlastitog; - razumijevanje značaja načela za čovjekov život u grupi; - razumijevanje i uvažavanje specifičnosti etičkih načela pojedinih profesija; - razvijati kod polaznika vrline i vrijednosti profesionalnosti, uljudnosti, razboritosti, odlučnosti, saradnje i povjerenja i u odnosima između policijskih službenika i u odnosima policijskih službenika s građanima.

Modifikovano predavanje uz pomoć Power Point prezentacije; rad po grupama: studija slučaja, igra uloga; gledanje kraćeg filma sa evidentnim neetičkim postupanjem, analiza, dijalog, prepoznavanje neetičkih postupaka, komentar.

- utvrditi kroz diskusiju na čemu se zasnivaju zahtjevi savremene policijske djelatnosti; - odrediti na čemu se zasniva profesionalizam u policiji; - istaći razlike između policajca i prekršilaca zakona sa etičkog stanovišta; - procijeniti značaj etičkog postupanja policije na povjerenje javnosti; - utvrditi značaj obrazovanja i edukacije policijskih službenika

106

za sposobnost moralnog prosuđivanja i etičkog odlučivanja; - analizirati zakonske odrednice profesionalne etike zasnovane na Kodeksu ponašanja Ujedinjenih nacija za pripadnike policijske službe i Deklaraciji Savjeta Evrope o policiji.

Uloga policije u savremenom društvu Razlika između policije u demokratskom i nedemokratskom društvu

Opisati ulogu i položaj policije u savremenom društvu; - istaći potrebu postojanja mehanizama prinude (policije, vojske, subjekata bezbjednosti...) za normalno i bezbjedno funkcionisanje društva i države; - razlikovati postuke policije u demokratskom i nedemokratskom društvu.

Razvijanje i formiranje vještina etičkog mišljenja koje su neophodne policajcu u izvršavanju zadataka; - podsticati inicijativnost u razrješavanju etičkih dilema; - podsticati sposobnost da pravilno primjenjuju i ovladavaju različitim postupcima sa stanovišta poštovanja načela srazmjernosti koje znači ravnotežu među pravima koja su ograničena radi zaštite prava koja su napadnuta; - razvijati svijest o policijskoj etici kao normativnom okviru u kome treba da djeluju ne samo u okviru zanimanja već i u svom privatnom životu; - razvijati pozitivan odnos prema profesiji; - spremnost na saradnju, toleranciju, timski rad i etičko postupanje kako na poslu tako i u privatnom životu.

Modifikovano predavanje uz pomoć Power Point prezentacije; rad po grupama: studija slučaja, igra uloga; radioničarski rad; gledanje kraćeg filma sa evidentnim neetičkim postupanjem policije, analiza, dijalog, prepoznavanje neetičkih postupaka, komentar

Stigmatizacija policijske službe; - oblici neetičkih djela i ponašanja.

Nabrojati oblike neetičkog ponašanja policajaca koji vode ka stigmatizaciji policijske službe; - uočiti kako neetička ponašanja službenika utiču na ugled policijske službe.

Opadanje ugleda policijske službe kod zajednice prilikom neetičkog ponašanja

Analizirati odnos zajednice prema neetičkim ponašanjima policajaca.

Moguće lične posljedice na policijskog službenika zbog neetičkog ponašanja; - profesionalne posljedice.

Obrazložiti kakve posljedice neetičko ponašanje može imati na profesionalnu karijeru policajca; Obrazložiti kakve posljedice neetičko ponašanje policajca može imati na

107

njegov privatni život. Izazovi za policajca koji se tiču etike; - održavanje poštenja i integriteta; - lični sistem vrijednosti

Istaći potrebu izgrađivanja visokog osjećaja dužnosti, poštenja i integriteta u svom profesionalnom radu; - definisati elemente koji obezbjeđuju održavanje poštenja, integriteta i etičkog pristupa u primjenjivanju zakona; - odrediti odnos ličnih iprofesionalnih vrijednosti.

- osnovne odgovornosti na poslu; - ograničenja nadležnosti; - korišćenje pravilnih sredstava da bi se dostigao željeni cilj; - ponašanje u privatnom ivotu; - ponašanje pri hapšenju i suočavanju sa prestupnicima; - ponašanje u javnom životu; - pokloni i usluge; - izlaganje dokaza; - stav prema profesiji. Etički kodeks crnogorske policije

Navesti devet standardnih pravila etičkog ponašanja policajca; - razumjeti neophodnost etičkog ponašanja policajca kroz analizu navedenih standardnih pravila; - usvojiti strukturu i sadržaj Evropskog kodeksa policijske etike koji je identičan sa etičkim kodeksom crnogorske policije; - formirati vještine kritičkog mišljenja i djelovanja, koje su neophodne policajcu u donošenju etičkih odluka kada je izvršavanje zadataka vremenski ograničeno, a policajac izložen stresnim situacijama

Razumjeti sadržaj preporuka Savjeta Evrope; - razvijati svijest o neophodnosti etičkog postupanja policajca; - formirati sposobnost za racionalno i kritičko ponašanje, poznavanje sopstvenih potreba, vrijednosti i ograničenja i razumijevanja razlika; - razvijati vještine konstruktivne komunikacije i nenasilnog rješavanja sukoba.

Modifikovano predavanje uz pomoć Power Point prezentacije; rad po grupama: analiza pravilnika.

- zloupotreba položaja; - korupcija; - iznuda.

Odrediti uticaj korupcije, iznude i zloupotrebe položaja na imidž policijske službe; - definisati pojam zloupotrebe položaja; - odrediti pojam korupcije; - objasniti pojam iznude

Shvatiti i promovisati policijski posao kao plemenitu i nesebičnu profesiju koja podrazumijeva preuzimanje rizika radi zaštite života i bezbjednosti građana; - promovisati potrebu održavanja visokih etičkih standarda da bi se zadržalo povjerenje javnosti u policiju; - razvijati motivisanost, samoinicijativnost i nepokolebljivost u odupiranju iskušenjima zloupotrebe sile; - razvijati vještine kritičkog mišljenja i djelovanja kada su u pitanju neetiška ponašanja policajaca; - pozitivna orjentacija prema poslu;

108

- razumjeti odnos kvaliteta rada i ispunjavanja radnih obaveza.

Infrastruktura etike; - sredstva, sistemi i uslovi za objezbeđenje visokih standarda ponašanja policije; - rukovođenje pomoću vođstva i kontrole; - zakonski okvir kao osnova infrastrukture etike; - mehanizmi odgovornosti u funkciji ohrabrivanja etičkog ponašanja.

Odrediti potrebu održavanja visokih etičkih standarda da bi se zadržalo povjerenje javnosti u policiju; - navesti sredstva, sisteme i uslove za objezbjeđenje visokih standarda ponašanja policije; - napraviti razliku između rukovođenja pomoću vođstva ili kontrole ograničenja i istaći značaj srazmjernosti korišćenja ovih oblika kontrole; - obrazložiti značaj efikasnog zakonskog okvira kao suštinskog činioca cjelokupne infrastrukture etike; - odrediti funkciju mehanizma odgovornosti

Neophodnost prihvatanja posebnosti i jedinstvenosti svake osobe.

Ocijeniti šta podrazumijeva život u multietničkom društvu; - obrazložiti stav da povećavanje svijesti o razlikama primorava profesionalne policajce da posmatraju ljude kao ličnosti i da cijene ljude za ono što jesu, uzimajući u obzir njihova lična prava i njihovo dostojanstvo

Zainteresovanost za svijet oko sebe i otvorenost prema razlikama; - spremnost na saosjećanje s drugima i na pomoć onima koji su u nevolji; - spremnost na suprotstavljanje predrasudama, diskriminaciji i nepravdi; - poštovanje tradicije i prihvatanje različitosti kao dijela ličnog duhovnog i opšteljudskog bogatstva; - razviti sposobnost da cijeni druge kulture; - sposobnost efikasnog komuniciranja sa ljudima različitog kulturnog porijekla; - spremnost za premošćavanje kulturnih razlika; - samosvjest, poštovanje i razumijevanje drugih, njihovih kulturnih vrijednosti i pretpostavki; - svijest o tome da uvažavanje različitosti podrazumijeva manje nasilnih sukoba između policije i građana i jača odnos povjerenja i


109

partnerstva; - razumijevanje značaja podučavanja policajaca međuljudskim i kulturnim razlikama smanjuje nasilne sukobe između policije i zajednice; - spremnost na saradnju povećava bezbjednost policajaca, smanjuje žalbe i unutrašnje istrage; - sposobnost prilagođavanja komunikacije potrebama i osjećanjima druge osobe; - razvijati svijest o činjenici da nerazumijevanje neverbalnih poruka i odsustvo svijesti o njima mogu biti uzrok nerazumijevanja među ljudima, dok usklađenost verbalne i neverbalne poruke može pridonijeti boljoj i djelotvornijoj komunikaciji; - spremnost na saradnju, solidarnost, odgovornost, razumijevanje i toleranciju sa svim ljudima bez obzira na njihove različitosti

Definicije termina ljudskih razlika: - kultura, - manjina, - predrasude, - diskriminacija, - stereotip, - kultura različitosti.

Definisati pojmove: - kultura, - manjina, - predrasude, - diskriminacija, - stereotip, - kultura različitosti.

Elementi koji čine ljude različitim: - rasa, - kultura, - vrijednosti.

Nabrojati elemente po kojima se ljudi razlikuju; - istaći obilježja rase, kulture i vrijednosti; - odrediti šta sve utiče na formiranje sistema vrijednosti.

Vrste rasizma: - individualni, - institucionalni, - kulturni.

Nabrojati vrste rasizma; - analizirati individualni, institucionalni i kulturni rasizam

Postati kulturno efikasan; - kategorije koje čine kulturna obilježja;

Odrediti pojam ,kulturno efikasan’; - navesti kategorije potrebne da bismo postali svjesni

110

- načini izgradnje povjerenja i dobrih odnosa; - načini direktnog komuniciranja

kulturnih obilježja; - nabrojati sedam načina izgradnje povjerenja i dobrnih odnosa; - prepoznaju načine direktnog komuniciranja.

Vještina premošćavanja kulturnih razlika; - efikasno slušanje – ometajući faktori; - odupiranje reakcijama presuđivanja; - kontrolisanje opažanja; - traženje povratne informacije; - razvijanje samosvijesti; - preuzimanje rizika

Objasne načine premošćavanja kulturnih razlika

Koristi od razumijevanja različitih kultura.

Analizirati koristi od razumijevanja različitih kultura.

- odgovornost policije; - nepristrasnost; - podrška multietničkim idealima; - zajednički napor; - važnost zakona; - efikasno korišćenje zakonom dobijenog kredibiliteta policije; - međuinstitucionalna koalicija; - jasne procedure; - bilježenje incidenata.

Odrediti ulogu policijske službe u multietničkom društvu; - navesti šta sve čini odgovornost policije; - obrazložiti pojam nepristrasnosti; - informisati o načinu podržavanja multietničkih ideala; - istaći značaj uzajamnog poštovanja i saradnje sa građanima kao bitne pretpostavke dobrog funkcionisanja policije. - istaći važnost zakona za obezbjeđenje službe koja je dostupna svim građanima bez obzira na njihovo etičko porijeklo; - odrediti od čega zavisi kredibilitet policije; - ocijeniti značaj saradnje među različitim institucijama; - istaći važnost poštovanja pravila i procedura; - obrazložiti potrebu i važnost pisanja policijskih izvještaja.

Omogućiti polaznicima da steknu neophodna znanja o etičkim aspektima policijskog zvanja, o cilju i svrsi policijskog postupanja, imajući u vidu osnovnu ideju – vrijednost: ostvarenje opšteg dobra, odnosno dobra zajednice, njenih građana, a polazeći od zakonitosti rada i u skladu sa etičkim načelima o postupanju policijskih službenika; - sposobnost da se živi sa drugima; - prihvatanje i uvažavanje sebe i drugih; - pozitivno prihvatanje razlika i raznovrsnosti; - osjećaj povjerenja u druge; - formirati sposobnost za racionalno i kritičko ponašanje, poznavanje sopstvenih potreba, vrijednosti i ograničenja i razumijevanja razlika; - razvijati vještine konstruktivne komunikacije i nenasilnog rješavanja sukoba; - steći vještine i navike potrebne za mirno rješavanje napetosti i sukoba,


111

kao preduslova za izgradnju i učvršćivanja mira i harmoničnosti zajednice; - sposobnost da ličnim primjerom promoviše etička postupanja svih ljudi; - vještina proaktivnog djelovanja u cilju spriječavanja etičkog kriminala i pomoći u etničkoj i društvenoj integraciji; - osjećaj uzajamnog poštovanja, saradnje i uvjerenosti da različiti ljudi mogu da rade zajedno, slušaju i razgovaraju jedni s drugima i vjeruju jedni drugima; - usmjerenost na stav da ništa ne možemo da uradimo jedni bez drugih; - spremnost da uvjeri zajednicu da svi građani mogu živjeti u bezbjednom i slobodnom okruženju; - senzibilnost prema osjećanjima žrtava incididenata motivisanih mržnjom; - dobro rasuđivanje u reagovanju na slučajeve napetosti i predrasude; - snažna privrženost pravdi.

Poboljšanje saradnje između etničkih manjina i policije; - otvorena i dobra komunikacija; - prevazilaženje protivurečnih mišljenja; - promovisanje kredibiliteta; - poslovne veze sa profesionalcima.

Navesti elemente koji utiču na poboljšanje saradnje između etničkih manjina i policije; - istaći potrebu otvorene i dobre komunikacije policije sa svim grupama u društvu da bi osigurali prikladno funkcionisanje; - istaći značaj prevazilaženja protivurečnih mišljenja promovisanja kredibiliteta i održavanja poslovnih veza sa lokalnimprofesionalcima.

Razlozi zbog kojih organi reda treba da budu uključeni kod krivičnih djela mržnje; - učestalost kriminala; - javljanje straha i viktimizacije cijele zajednice;

Imenovati razloge zbog kojih policija treba prva da djeluje kod krivičnih djela mržnje; - pojasniti i ilustrovati razloge zbog kojih organi reda treba da budu uključeni u istragu krivičnih djela

112

- policija je jasno vidljiva i prva reaguje; - policijska služba u zajednici trebalo bi da bude aktivna u rješavanju problema.

mržnje.

Informacije koje se prikupljaju o krivičnim djelima mržnje.

Navesti i obrazložiti koje informacije moraju da se prikupe da bi se odredilo da li je izvršeno krivično djelo mržnje

Određivanje motiva djela mržnje. Odrediti važnost utvrđivanja motiva djela mržnje kao najvažnijeg faktora za otkrivanje počinioca; - navesti koje informacije treba prikupiti da bi se definisao motiv djela mržnje.

- pravila ponašanja kao skup jasno definisanih zakonskih pravila i principa ljudskih prava i sloboda; - šta je pravilnik ponašanja; - zašto je potreban pravilnik ponašanja ako je on već određen zakonom; - kako slijediti ovaj Pravilnik ponašanja kada postoji mnoštvo pravila koja se moraju zapamtiti.

Definisati pravilnik ponašanja i njegovu svrhu; - nabrojati osnovne međunarodne pravilnike ponašanja za organe reda; - utvrditi da pravilnik ponašanja pruža jednak i jasan skup standarda koji određuju ponašanje policajca u svrhu obezbjeđivanja povjerenja javnosti i partnerskog odnosa sa građanima. - odrediti namjenu pravilnika ponašanja; - utvrditi faktore kojima se pravilnik ponašanja mora rukovoditi kako bi obezbijedio sredstva, sisteme i uslove koji motivišu polaznike za profesionalne i visoke standarde ponašanja policije.

Razumjeti sadržaj preporuka Pravilnika ponašanja Ujedinjenih nacija i Savjeta Evrope; - etičke kompetencije i izbor vrijednosti (koje uključuju afektivni/emocionalni aspekt); - razvijanje svijesti o pravima manjina; - razvijanje svijesti o ulogama polova u društvu; - refleksija sopstvene uloge u društvenim kretanjima; - sposobnost aktivnog slušanja i davanje prilike drugima da iznesu svoje mišljenje; - razvijanje sposobnosti posmatranja problema iz različitih uglova; - razvijanje tolerancije prema marginalnim društvenim grupama; - razvijanje tolerancije prema drugim kulturama; - razvijanje tolerancije prema drugačijim političkim stavovima; - podsticati sposobnost razumijevanja emocija drugih i svojih sopstvenih u procesu razrješavanja konflikata i etičkih dilema; - razvoj svijesti za skrivene, neizgovorene emocije koje se javljaju

Modifikovano predavanje uz pomoć Power Point prezentacije; rad po grupama: analiza pravilnika.

113

u konfliktima u društvu, na poslu, među prijateljima i u porodici, te učenje ophođenja sa istim; - spremnost na podržavanje procesa učenja jednog od drugog, kroz razmjenu iskustava i mišljenja; - pokušaj mijenjanja ukorjenjenih normi ponašanja koje podstiču nasilje i moralno devijantne moduse ponašanja.

Opšti principi Pravilnika ponašanja; - vladavina zakona - nepristrasnost (nediskriminacija); - korišćenje sile; - povjerljivost; - poštovanje naredbi; - služenje zajednici; - integritet; - diskrecija

Nabrojati opšte principe pravilnika ponašanja; - odrediti princip vladavine zakona; - opisati šta podrazumijeva princip nepristrasnosti; - upoznati se sa pravilnom upotrebom sile sa stanovišta poštovanja ljudskih prava; - pojasniti princip diskrecije; - odrediti odnos policajca prema nadređenima i naredbama; - definisati način odnosa policijskih službenika prema zajednici (služba a ne sila); - odrediti pojam integriteta; - analizirati princip diskrecije

Ponašanje kakvo se očekuje od policajca; - izvršavanje dužnosti i obazrivosti; - korišćenje službenog položaja; - okvirno ponašanje.

Identifikovati oblasti u kojima je policajac odgovoran za svoje ponašanje; - navesti elemente koji čine pravilno ponašanje policajca u vidu izvršavanja dužnosti i obazrivosti; - obrazložiti pravilno korišćenje službenog položaja; - odrediti šta sve čini okvirno ponašanje policajca.

114

4. DIDAKTIČKO METODIČKA UPUTSTVA

Razvojni model vaspitno-obrazovnog procesa zahtijeva usmjerenost na ciljeve i svrhu obrazovanja. U nastavi ovog predmeta posebnu pažnju treba posvetiti socijalizacijskim ciljevima. Neke osnovne didaktičke preporuke u tom cilju su:

naglasak u nastavi ovog predmeta je na aktivnom učešću polaznika i konstruktivnim komunikacijama između polaznika i predavača, na podsticanju različitih nivoa misaonih aktivnosti, ali i na uvježbavanju – praktikovanju vještina u različitim situacijama policijskog postupanja, koje takođe dovode do specifičnih misaonih i emocionalnih uvida. Informacije dobijene na času služe kao osnova za iniciranje različitih misaonih i drugih aktivnosti kroz koje polaznici unapređuju znanja, ali i razvijaju postojeće ili stiču nove vještine, stavove i vrijednosti;

u nastavi i učenju potrebno je primjenjivati participatorne tehnike, metode aktivnog učenja i nastave, interaktivnog učenja – što će polaznicima pomoći da razvijaju vještine kritičkog mišljenja, komunikacije, odgovornosti, profesionalnosti, podrške, saradnje, timskog rada, tolerancije itd. Neke specifične tehnike koje se koriste u takvim pristupima su: rad u manjim grupama, simulacija, igranje uloga, prezentacije polaznika, studije slučaja, debate, korišćenje literature i medija itd.;

u skladu sa osnovnim ciljevima ovog predmeta, u procjeni postignuća polaznika potrebno je odrediti realan balans između procjene formalnih znanja i mnogo složenije i za pomenute ciljeve važnije – procjene nivoa razvoja sposobnosti i vještina (npr. inicijativnosti, kritičkog mišljenja, timskog rada, saradnje, komunikacija, poštovanja pravila, tolerancije, odgovornosti – lične i prema građanima itd.)

5.OBAVEZNI OBLICI PROVJERAVANJA I OCJENJIVANJA ZNANJA

Znanje se ocjenjuje u toku nastavnog procesa i na kraju.. Ocjenjivanje se vrši shodno Odluci Vijeća Akademije o pravilima za ocjenjivanje na osnovu aktivnosti na času, usmeno i pismeno na završenom testu. Pozitivna ocjena iz ovog predmeta nije uslov za napredovanje u sljedeći modul, ali je uslov da se dođe do završnog ispita na kraju 18 mjeseci.

6. LITERATURA

1. Piter Singer, Uvod u etiku, Izdavačka knjižarnica Zorana Stojanovića, Sremski Karlovci, Novi Sad, 2004. 2. Ivan Čehok, Petar Veić, Etika policijskog zvanja, Ministarstvo unutrašnjih poslova Republike Hrvatske. 3. Legrand, L. (1995), Moralna izobrazba danas. Zagreb: Educa. 4. Neill, S.(1994) Neverbalna komunikacija. Zagreb: Educa. 5. Ralph Crawshow, Ljudska prava i policija, priručnik za praktičnu nastavu, Savjet Evrope, Kancelarija u Beogradu, Beograd, 2003. 6. Anneke Osse, Instrumenti za vođenje diskusije, Priručnik za instruktore o policiji i ljudskim pravima, Savjet Evrope, Kancelarija u Beogradu, Beograd, 2003. 7. Vedrana Spajić Vrkaš, Ivanka Stričević, Dubravka Maleš, Milan Matijević, Poučavati prava i slobode, Istraživačko-obrazovni centar za ljudska prava i demokratsko građanstvo, Filozofski fakultet Sveučilišta u Zagrebu, Zagreb 2004. 8. Kodeks Policijske etike,Sl.list RCG br.1.2006 god.

115

Psihologija

30 časova 1. OPREDJELJENJE Katalog znanja iz Psihologije sačinjen je za osposobljavanje kandidata za zvanje policajca. Teme su izabrane tako da objedinjavaju određene sadržaje znanja iz opšte psihologije, znanja i iskustva iz oblasti policijsko-psiholoških istraživanja, kao i psihološke aspekte pojedinih socioloških i etičkih problema policijske profesije. Sadržaji planiranih tema se proučavaju na visokim školama, ali su prilagođene nivou za obrazovne potrebe policije. Psihologija obuhvata 19 tema, sa 50 sati. Izvodi se u prvom modulu osposobljavanja, a zastupljena je kroz sledeća nastavna poglavlja:

- Razvoj psihologije i predmet proučavanja policijske psihologije - Metodologija policijsko-psiholoških istraživanja - Psihofiziološke osnove ponašanja - Psihički procesi od forenzičnog značaja - Psihologija ličnosti - Motivacija - Socijalni stavovi - Poremećaji duševnog života - Prepoznavanje i sprečavanje stresa u policijskoj profesiji - Socijalno-psihološke osnove policijskog kolektiva i rukovođenja - Specifična pitanja policijske psihologije - Psihologija propagande

2. OPŠTI CILJEVI Tokom proučavanja psihologije kandidati za policajce stiču nova i produbljuju ranije stečena znanja iz oblasti psihologije, koja će im omogućiti lakše savlađivanje ostalih znanja i vještina iz obuke i vaspitanja, posebno iz oblasti sociologije, etike i policijske taktike. Pored toga stečena znanja će im pomoći da se lakše prilagode uslovima policijske sredine i prihvatanju i i usvajanju pravila ponašanja policijske profesije. Konkretno kandidati se upoznaju sa:

- Ulogom i značajem osnovnih psiholoških znanja za obavljanje policijskih poslova - Psihološkim metodama koje će primjenjivati u svakodnevnom radu pri obavljanju

poslova - Osobinama i strukturom ličnosti, što će im pomoći da steknu pravu sliku o sebi i

drugima, kao i da izgrađuju pravilan odnos prema obavezama i zadacima koji se pred njih postavljaju

- Sa osnovnim znanjima o stresu, čime će povećati mogućnosti da prepoznaju izvore stresa, sopstveno stanje stresa i preduzimaju mjere na suzbijanju i prevazilaženju stresa

- Zahtjevima za visokom motivacijom i razvijanja pozitivnih osobina i navika i potrebom izgradnje pozitivnih međuljudskih odnosa u kolektivu

- Sa psihologijom mase i oblicima masovnog ponašanja - Sa vrstama i sredstvima psihološko-propagandnog djelovanja i načinima suprostavljanja

propagandi

116


Informativni ciljevi Formativni ciljevi Socijalizacijski ciljevi Nastavne metode Korelacija Predmet proučavanja psihologije Zadaci i značaj psihologije Nastanak i razvoj psihologije Osnovne discipline psihologije Važniji psihološki pravci Razvoj policijske Psihologije Predmet policijske psihologije Zadaci policijske psihologije: -odabir i raspoređivanje ljudstva -doprinos u obuci i vaspitanju -prilgođavanje na uslove života i rada -rad na stvaranju policijskih kolektiva -razvijanje motivacije -priprema za posebne zadatke -psihološki aspekt rukovođenja

Kandidati se upoznaju sa predmetom proučavanja psihologije Upoznaju se sa zadacima i značajem Psihologije kao nauke Kandidati se upoznaju sa nastankom i razvojem psihologije kao nauke Upoznaju se sa osnovnim disciplinama psihologije Upoznaju se sa važnijim psihološkim pravcima Upoznaju se sa nastankom policijske psihologije i njenim znacajem za policijsku profesiju Kandidati se upoznaju sa predmetom proučavanja policijske psihologije Kandidati se upoznaju sa kompleksnošću zadataka policijske psihologije

Razumiju psihologiju kao nauku koja proučava psihihički život Shvataju da psihologija treba da odgovori na tri pitanja u vezi sa psihičkim procesima: Šta, kako i zašto Shvataju da psihologija prestavlja široku naučnu oblast Shvataju da primijenjene discipline psihologije doprinose unapređenju profesionalne djelatnosti Shvataju da psihologiju karakterišu istorijske činjenice, ali i teorijska uopštavanja Shvataju da sa razvojem policije psihološka znanja njenih pripadnika dobijaju na značaju Posebno uočavaju sadržaje koje će koristiti u praksi Shvataju da je njihovo zalaganje značajno za sagledavanje svih aspekata policijskog posla, što će povećati efikasnost pri izvršavanju zadataka

Predavanja Razgovor

117

Pojam naučne metodologije Opšte metode policijske psihologije -metoda eksperimenta -metoda intervjua -metoda ankete -metoda posmatranja -statistička metoda Posebne metode policijske psihologije -proučavanje dokumentacije -metoda saslušanja -metoda psihološkog tumačenja iskaza -metoda opservacije -metoda rekonstrukcije događaja

Kandidati se upoznaju sa pojmom naučne metodologije Kandidati se upoznaju sa metodama koje koristi opšta psihologija Kandidati se upoznaju sa posebnim metodama primjerenim policijskoj psihologiji

Shvataju da se primjenom naučne metodolige dolazi do objektivnih saznanja Shvataju da naučna metodologija mora zadovoljiti zahtjeve kao što su: sistematičnost, kontrola uslova, objektivnost i opreznost u generalizaciji Shvataju da posebne metode imaju veliki značaj za obavljanje policijskog posla čime se motivisu za uspjesnije obavljanje policijskog posla, čime se motivišu za uspješnije savlađivanje i profesionalnu primjenu

Predavanja Razgovor Predavanja Razgovora Diskusije

Receptori i efektori Nervni sistem -mozak i svijest Opažanje Karakteristike osjeta -uloga čula u saznanju objektivne realnosti -afektivni ton u opažanju -ejdetske i naknadne slike

Kandidati se upoznaju sa psiho – fizičkim osnovama ponašanja Kandidati se upoznaju sa nervnim sistemom i njegovim značajem za psihički život čovjeka Kandidati se upoznaju sa opažanjem kao psihičkom funkcijom organizma Kandidati se upoznaju sa značajem čula u organizaciji percepcije

Shvataju doživljaje fizičkog svijeta od strane organizma Shvataju da su nervni sprovodnici i mozak značajni za upoznavanje psihičkjog života čovjeka Shvataju da čovjekovo reagovanje na draži dobije podsredstvom čulnih organa čini osnovu opažanja i da je materija od koje potiče draž primarna, a osjećaji kao psihički procesi sekundarni Shvataju da se objekti ne opažaju izolovano, već u odnosu sa drugim objektima kao i da su osnovne karakteristike osjeta kvalitet, intenzitet, trajanje i interpretativnost. Upoznaju ulogu čula, iskustva znanja, namjera i drugih osobina ličnosti u opažanju

Predavanja

118

Iskrivljenost opažanja i iluzije Druge deformacije opaženog sadržaja Značaj predstava

Kandidati se upoznaju sa iluzijama kao oblikom pogrešnog opažanja Kandidati se upoznaju sa drugim deformacija opaženog sadržaja Kandidati se upoznaju sa nastankom predstava i njihovim značajem

Shvataju da se prilikom opažanja pregleda i pojava, zbog nesavršenosti naših čula i drugih faktora ne dobijaju uvijek precizni podaci o onome što je predmet opažanja Shvataju da prilikom obavljanja posla mogu doći u dodir sa osobama koje imaju deformacije opaženog sadržaja i da to imaju u vidu Shvataju da predstave nastaju kao naknadne slike osjećaja posle prestanka djelovanja draži. Da su one psihičke pojave, da su bliže čovjekovom znanju i iskustvu i da su dinamičnije nego opažaji

Predavanja

Taktika kriminaliteta

Pojam i karakteristike mišljenja Uloga predstava i pokreta u mišljenju Mišljenje i govor

Kandidati se upoznaju sa pojmom mišljenja kao jedne od najstarijih psihičkih funkcija Upoznaju se sa ulogom predstava i pokreta u mišljenju Kandidati se upoznaju sa odnosom između mišljenja i govora, kao sredstava za izražavanje misli

Shvataju da se mišljenje odnosi na mantalnu aktivnost usmjerenu na rješavanje problema ili pružanja odgovora na postavljena pitanja do kojih se ne može doći prostim opažanjem, kao i osnovne karakteristike mišljenja, operisanje znacima ili simbolima, usmjerenost mentalne aktivnosti i uviđanje odnosa Uviđaju da su predstave mentalne slike osjeta i opažaja a mišićnepokrete kao znake koji prate mišljenje što je od značaja za obavljanje policijskog posla Shvataju da su govor i mišljenje usko povezani, i da govor nije samo sredstvo za izražavanje misli nego i sredstvo komunikacije među ljudima, a da riječi reprezentuju misli, shvatanja, želje i sl.

Predavanja

119

Pojmovi i formiranje pojmova Vrste mišljenja -apstraktno i konkretno mišljenje -snovi kao oblik mišljenja Misaona aktivnost i njen značaj u radu organa Zaključivanje Dokazivanje Opovrgavanje

Kandidati se upoznaju sa pojmovima kao mislioma o suštini onoga o čemu mislimo i načina njihovog formiranja Kandidati se upoznaju sa vrstama mišljenja Kandidati se upoznaju s atokom misaone kativnosti za vrijeme rješavanja problema Kandidati su upoznaju sa zaključivanjem kao višim oblikom mišljenja Kandidati se upoznaju sa dokazivanjem sudova putem praktičnog provjeravanja Kandidati se upoznaju sa opovrgavanjem kao specifičnom vrstom dokazivanja

Uočavaju da su pojmovi ne samo sredstva mišljenja već i produkti mišljenja, kao i da se većina pojmova stiče učenjem, što ih podstiče na učenje Shvataju vrste mišljenja i osposobljavaju se da odvoje ono što je realistično od onoga što nije i da snovi imaju biološki i psihološki značaj Shvataju značaj misaone aktivnosti pri rješavanju problema i osposoblajvaju se da je primjenjuju kroz shvatanje problema, traženje rješenja i provjeru rješenja Uviđaju da treba zaključivati iz jednog ili više sudova, posredno ili neposredno, što će primjenjivati u svakodnevnom životu a sami zaključak će izvoditi zavisno od situacije i iskustva u radu Shvataju da se istinitost teže dokazuje tako što se utvrđuje lažnost suda koji protivreči teži. Nešto može biti istinito ili lažno, a ne malo istinito, a malo lažno Shvataju da im uvjek treba biti jasno što dokazuju, kako za vrijeme dokazivanja ne bi došlo do traženja dokaza, pa da dokazujemo ili opovrgavamo neku tvrdnju koja nije ni postavljena. Znači svoje mišljenje treba razvijati po usvojenim procesima mišljenja

Predavanja

Taktika kriminaliteta

Poremećaji mišljenja

Kandidati se upoznaju sa mnogobrojnim poremećajima mišljenja bilo po formi ili po sadržaju

Shvataju da su poremećaji mišljenja prisutni kod jednog dijela osoba pa se osposobljavaju da ih uočavaju i otkrivaju čime će uspješno definisati svoj odonos prema takvim osobama u raznim situacijama

Predavanja

120

Pojmovno određenje Karakteristike i vrste emocija -karakteristike emocionalnog doživljaja -primarne emocije -emocije koje se odnose na čulno draženje -emocije koje se odnose na druge ljude -emocije vezane za procjenjivanje Izražavanje emocija i dinamika emocionalnih doživljaja Emocije koje se najčešće javljaju, naročito u ekstremnim situacijama -gnjev -strah -anksioznost -fobije

Kandidati se upoznaju sa emocijama ili osjećajima kao posebnim oblicima stanja uzbuđenja organizma Kandidati se upoznaju sa karakteristikama i vrstama emocija i interakcijom faktora koji djeluju u momentu javljanja emocija Kandidati se upoznaju sa izražavanjem emocija putem mimike i pantomimike i preko gvornih promjena, kao i promjenama emocionalnih stanja ljudi Kandidati se upoznaju sa gnjevom i strahom kao emocijama koje se javljau u posebnim situacijama

Shvataju da je to stanje izazvano nekim spoljašnjim ili unutrašnjim događajem i da se ispoljavaju putem specifičnog subjektivnog doživljaja, posebnih oblika ponašanja tipičnih za datu emociju i karakterističnih fizioloških promjena u organizmu Shvataju složenost emocionalnog života čovjeka, osnovne karakteristike emocionalnog doživljaja i najznačajnije vrste emocija i načine njihovog prepoznavanja. Posebno sagledavaju sopstvene emocije u odnosu prema sebi, u odnosu na druge ljude i emocije vezane za procjenjivanje Osposobljavaju se da kroz svakodnevnu komunikaciju sa ljudima uočavaju emocionalni izraz i procjenjuju emocionalno stanje što im omogućava da se prilagođavaju situaciji i kontrolišu svoje i tuđe ponašanje Uočavaju da su ove emocije izazvane preprekama u postizanju nekog cilja ili u prisustvu neke opasnosti. Osposobljavaju se da ih prepoznaju i suzbiju jer one ometaju racionalni proces

Predavanja

Značaj poznavanja emocija za policijsku djelatnost -emocije i kriminalitet -stres kao oblik emocionalnog reagovanja

Kandidati se upoznaju sa značajem emocija za policijsku djelatnost, odnosom emocija i kriminaliteta i stresim kao posebnim oblikom emocionalnog reagovanja

Uočavaju da emocije najviše utiču na ponašanje ljudi, posebno emocije straha, ljubavi i mržnje. S obzirom da priroda policijskog posla nameće sve veća emocionalna opterećenja, od emocionalnog ponašanja zavisiće uspjeh u izvršenju zadataka. Emocionalana nestabilnost je jedna od bitnih svojstava delikvenata , a stres nije bolesno stanje već funkcionalno stanje narušene ravnoteže organizma

121

Pojam socijalne percepcije Principi socijalne percepcije -princip cjeline -princip selektivnosti -princip asimilacije i kontrasta Vrste socijalne percepcije Principi formiranja utiska o nekoj ličnosti -važnost prvog utiska -stabilnost prvog utiska -stereotipi -trajnost zapažanja -rivalstvo-kompeticija

Kandidati se upoznaju sa pojmom i sadržajem socijalne percepcije Kandidati se upoznaju sa osnovnim principima socijalne percepcije Kandidati se upoznaju sa vrstama socijalne percepcije Upoznaju se sa principima formiranja utiska o ličnosti

Uočavaju da čovjek ne opaža samo predmete već i ljude , njihove osobine i akcije , kao i različite socijalne situacije Uočavaju da se kod opažanja predmeta i ljudi opaža cjelina (ne izolovano) čime se dobija dojam o cjelini . Pri opažanju često biraju podražaje koji su u skaldu s anjihovim stavom, izgrađuju sposobnost da pojave opažaju onakvima kakve jesu Osposobljavaju se da procjenjuju ljudsko ponašanje, šta je voljno, a šta je proizvod faktora okoline čime će u policijskom poslu smanjivati pogreške u procjenjivanju ljudi i događaja Osposobljavaju se za stvaranje opšteg utiska o nekoj ličnosti uvažavajući prvi utisak, izbjegavajući stereotipe, subjektivizam i realno uvažavaju status ličnosti

Predavanja

Faktori koji utiču na percepciju ljudi -faktori koji uvećavaju tačnost procjenjivanja -faktori koji smanjuju tačnost procjenjivanja i objektivnost vrednovanja -faktori koji djeluju na konformističko ponašanje u procjenjivanju Najčešći izvori nesporazuma u socijalnim komunikacijama

Upoznaju se sa faktorima koji utiču na ponašanje ljudi Upoznaju se sa važnošću uspješne komunikacije

Uočavaju faktore koji povećavaju ili umanjuju tačnost procjenjivanja, izgrađuju samokritičnost i nepristrastnost. Uključujući inteligenciju i iskustvo osposobljavaju se da izbjegnu logičke pogreške, i izgrađuju objektivan pristup Uočavaju važnost prave komunikacije, odnosno razumijevanja, kako bi se izbjegli nesporazumi. Ovo je posebno važno za obavljanje policijskog posla jer nesporazumi mogu izazvati teške posljedice. Posebno je važno rješavati probleme neodređenosti situacije i razlika u dekotativnom i konotativnom govoru

Predavanja Razgovor

sociologija

122

Shvatanja o ličnosti Teorije o ličnosti -biologističke -personalističke -socijalne teorije Struktura licnosti Broj i vrsta osobina ličnosti -sposobnosti -osobine temperamenta -karakterne osobine -motorne i senzorne sposobnosti -tjelesne karakteristike kao osobine ličnosti

Kandidati se upoznaju sa različitim shvatanjima o ličnosti Upoznaju se sa različitim teorijama ličnosti Upoznaju se sa osnovnim momentima koji čine strukturu ličnosti Kandidati se upoznaju sa brojem i vrstom osobina ličnosti

Uočavaju razlike u shvatanjima o ličnosti i naglašavanje pojedinih osobina pri definisanju ličnosti Uočavaju razlike u pristupu ličnosti i prihvataju stanovište o ličnosti kao jedinstvenoj organizaciji osobina S obzirom na značaj problematike u vezi sa policijskim poslom, da ličnost sagledaju cjelovito u skupu procesa i pojava Stiču sliku o kompleksnosti ličnosti, velikom broju osobina ili crta ličnosti i njihovoj ulozi u ispoljavanju ličnosti pojedinca. Kod sebe uočavaju pojedine osobine i dolaze do samosvijeti o svojim težnjama, željama i motivima

Predavanja Razgovor

sociologija

Faktori razvoja ličnosti -biološki faktori -faktori sredine -uloga porodice -uloga društvenog sistema Zdrava i bolesna ličnost

Kandidati se upoznaju sa faktorima koji odlučujeće utiču na formiranje ličnosti Kandidati se upoznaju sa shvatanjima o zdravoj i bolesnoj ličnosti

Uočavaju da je formiranje ličnosti neprekidan proces koji je uslovljen djelovanjem bioloških faktora sredine i sopstvene amoaktivnosti Uočavaju da je čovjek socijalno biće i da njegov razvoj i napredak zavise od socijalne sredine. To podrazumjeva fizičko, psihičko i socijalno stanje. Nastoje da budu jedinstvene ličnosti, da uspjesno opažaju stvarnost i budu efikasni u poslu. Uočavaju osobine i ponašanje nezrele ličnosti

Predavanja Razgovor

123

Pojam motivacije Vrste motiva -biološki motivi -socijalni motivi Razlike između primarnih i sekundarnih izvora motiva Odnos pobuđenosti i motivacije Karakteristike motivacije u policijskoj profesiji Problemi motivacije u policiji

Kandidati se upoznaju sa pojmom motivacije kao centralnim područjem istraživanja psihologije Kandidati se upoznaju sa osnovnim vrstama motiva Kandidati shvataju da su primarni izvori aktivnosti povezani sa urođenim mehanizmima organizma, a sekundarni se uče Upoznaju se sa odnosom pobuđenosti i motivacije. Nivo pobuđenosti je mjera snage motiva Upoznaju se sa karakteristikama motivacije u policijskoj profesiji Kandidati se upoznaju sa određenim problemima policijske profesije koji utiču na motivaciju

Shvataju da je pitanje motivacije pitanje smjera i aktivnosti pojedinca. Odgovor na ovo pitanje pokazuje ponašanje ličnosti i dinamiku Uočavaju da se neki motivi svjesno doživljavaju, a neki podsvjesno, neki su privremeni, a neki se ispoljavaju tokom cijelog života. Uočavaju da sekundarni motivi utiču na ljudsko ponašanje i njime upravljaju.Time shvataju svoje želje za uspjehom i sigurnošću i sl. Uočavaju da pobuđenost organizma do optimalne granice,pozitivno utiče na motivaciju Uočavaju da je njihova motivacija,pored ispunjavanja drugih uslova najvažniji faktor uspjeha u izabranoj profesiji Uočavaju da policijska profesija, bez obzira na probleme sadrži zadovoljenja za njih

Predavanja Anketa

Zahtjev za visokim nivoom draženja i policijskog posla Ometanje zadovoljenja motiva za policijskim poslom -anksioznost -frustracija -konflikt motiva -reagovanje u frustracionoj situaciji -posledice frustracije Mogućnosti pojačanja motivacije

Kandidati se upoznaju sa nivoom draženja policijskog posla i svim opasnostima i rizicima kojima obiluje Kandidati se upoznaju sa određenim stanjima organizma, emocijama, konfliktima motiva i frustracijama koji ometaju zadovoljenje motiva za policijskim poslom Upoznaju se sa mjerama koje se preduzimaju u policijskoj sredini za jačanje efikasnosti

Uočavaju da su zbog tipa nervnog sistema i želje da rade policijske poslove, kao i zadovoljenja motiva sigurnosti izabrali odgovarajuću profesiju Uočavaju,da prepreke i teškoće koje stoje na putu zadovoljenja motiva, mogu ih dovesti u posebno stanje nemira i nezadovoljstva, pa rade na izgrađivanju tolerancije, prihvatanju normi ponašanja sredine i prilagođavanju motiva djelovanja.Osposobljavaju se da rešavaju konflikte motiva, suzbijaju ljutnju i anksioznost. Prihvataju mjere i kroz njih nastoje da se iskažu

Predavanja Razgovor Predavanja Razgovor Diskusija Predavanje

124

Stavovi i uvjerenja (pojmovno određenje) Karakteristike stavova Vrste stavova -lični i socijalni -predrasude i borba protiv predrasuda Faktori formiranja i mijenjanja stavova

Kandidati se upoznaju sa stavovima i uvjerenjima kao stečenim dispozicijama pozitivnog osjećanja Kandidati se upoznaju sa karakteristikama stavova Upoznaju se sa vrstama stavova i načinima borbe protiv predrasuda Kandidati se upoznaju sa faktorima formiranja i mijenjanja stavova pod uticajem sredine

Jačaju osjećanje pripadnosti policijskoj organizaciji i spremnost za efikasno izvršavanje policijskih zadataka Uočavaju da stavovi značajno utiču na ponašanje Uočavaju značaj stavova i nastoje izgrađivati pozitivne stavove u skladu sa socijalnim normama, na činjenicama. Uočavaju negativne stavove i predrasude i na njih reaguju primjenom zakonskih mehanizama Uočavaju da su stavovi produkt socijalizacije pojedinca i da na stavove prema policijskoj organizaciji utiču priroda društvenih odnosa,porodica,sopstvena motivacija i osobine ličnosti.Na osnovu ovoga nastoje da usklade svoje interese sa interesima kolektiva

Predavanja

125

Interesi Psihologija socijalnih odnosa Odnosi u socijalnim grupama(ulosobine vođe) Psihologija i politika Psihologija i društveni konflikti Psihološka osnova delikventnog ponašanja

Kandidati se upoznaju sa interesima,kao pažnji pojedinca usmjerenoj prema predmetima i stvarima,praćenim emocijama prijatnosti, a koje su trajnog karaktera Kandidati se upoznaju sa psihologijom socijalnih odnosa Kandidati se upoznaju sa suštinom odnosa u socijalnim grupama, posebno u policiji Kandidati se upoznaju sa suštinom odnosa psihologije i politike Kandidati se upoznaju sa suštinom sukoba društvenih grupa Kandidati se upoznaju sa osnovnim svojstvima ličnosti koja čine osnovu za delikventno ponašanje

Kroz usmjeravanje interesovanja, opažanja, pamćenja i mišljenja prema socijalnim interesima policijske sredine, jačaju interesovanje i motivaciju za učenje, sport, umjetnost i sl. Uočavaju da u socijalnim odnosima nije dominantna uloga pojedinca već društvenih fenomena i zakona i odnosa vlasti i pojedinca. U grupnom ponašanju teško je odvojiti uzroke od posledica Uočavaju da postoji hijerarhija i određeno mjesto i položaj u odnosu na druge, kao i da formalna hijerarhija ima svoje rukovođenje i formalnu strukturu Uočavaju da je politika socijalni proces u kojem učestvuje mnogo ljudi, a da pripadnici policije prihvataju određeni poredak socijalnih odnosa i određeni sistem vrijednosti Uočavaju da su konflikti uslovljeni predrasudama, stereotipijom i diskriminacijama, što može dovesti do otvorenog nasilja u kojem se svi pripadnici protivničke grupe doživljavaju kao neprijatelji. Sukob se razrešava putem kontakata i dijaloga i formulisanja zajedničkih ciljeva Uočavaju da neke psihičke osobine koje karakterišu pojedince mogu biti pogodnije za neadekvatno reagovanje od psihičkih osobina drugih lica. U svakom krivičnom djelu ispoljava se pečat ličnosti počinioca

Predavanja

Socijalna psihologija

126

Struktura ličnosti delikventa Motivi delikventnog ponašanja Sklonosti za delikventno ponašanje

Upoznaju se sa strukturom ličnosti delikventa Kandidati se upoznaju sa motivima delikventnog ponašanja Upoznaju sklonosti i navike kao posebne psihološke osobine koje se mijenjaju i razvijaju uskladu sa društvenom sredinom

Uočavaju da reagovanje ličnosti na situacije zavisi od njihovih ličnih stavova, posebno od karaktera Uočavaju da na kriminalno ponašanje ličnosti utiče sredina kroz motive vezane za stavove i interese, kao i motivi koji počivaju na potrebama Uočavaju da je sredina značajna za izgrađivanje sklonosti ka delikvenciji, kao i da sklonosti imaju značajnu ulogu u javljanju kriminalnog ponašanja

Predavanja

Zrelost i nezrelost ličnosti Normalno i nenormalno ponašanje Psihičke teškoće i psihički poremećaji Neuroze, psihoze i psihopatije

Kandidati se upoznaju sa aspektima zrelosti i nezrelosti ličnosti Kandidati se upoznaju sa pojmovima normalno i nenormalno ponašanje Kandidati se upoznaju sa suštinom psihičkih teškoća i psihičkih poremećaja Kandidati se upoznaju sa neurozama, psihozama i psihopatijama

Uočavaju da zrelu ličnost pored fizičke zrelosti karakteriše intelektualna efikasnost, socijalna i emocionalna zrelost i psiho-seksualna zrelost. Shvataju da je nezrela ličnost nekritička, neracionalno upravlja emocijama i nagonskim impulsima, nerealna je i uglavnom nedosledna u ponašanju. Uočavaju da se normalno ponašanje karakteriše željom i voljom za životom, poštovanjem drugih i ostvarivanjem društveno prihvaćenih ciljeva Uočavaju da su psihičke teškoće povremene i da ih čovjek redovno savlađuje, bilo sopstvenim naporom ili uz pomoć drugih, a poremećaji su stanja koja u dužem periodu opterećuju ponašanje pojedinca i čine ga nenormalnim Uočavaju da neuroze nijesu bolesna stanja, psihoze su teži poremećaji, a psihopatije uočavaju kao poremećaje karaktera

Predavanja

127

Uticaj neuroza, psihoza i psihopatija na kriminalitet Drugi mentalni poremećaji i kriminalitet Psihološki konflikti i psihološki mehanizmi odbrane

Upoznaju osnovne aspekte uticaja na kriminalitet neuroza, psihoza i psihopatija Upoznaju se sa kratkotrajnim poremećenim stanjima i njhovim uticajem na kriminalitet Kandidati uptpunjuju znanja o ovim kategorijama

Uočavaju da konflikti neurotičara, ukoliko su spoljnog porijekla najčešće vode delikventnom ponašanju. Shvataju da psihoze u posebnim situacijama dovode do izvršenja krivičnih djela, a da psihopate uglavnom vrše agresivne prestupe Uočavaju da ova stanja mogu biti uzrok počinjavanja krivičnih djela Uočavaju da imaju uticaja na kriminalitet pogotovo kroz agresivnost

Predavanja

Opšta razmatranja o stresu Vrste sresa Stresni životni događaji Izvori stresa u policijskoj profesiji Faktori stresa u policijskoj profesiji -stres zbog policijskog posla -organizacijski stres -stres izazvan faktorima okruženja -stres izazvan osobinama ličnosti Napredovanje u službi i stres

Kandidati stiču osnovna znanja o stresu kao pratiocu svakodnevnog života Kandidati se upoznaju sa vrstama stresa i njegovim štetnim dejstvom na organizam Kandidati se informativnoo upoznaju sa stresnim životnim događajima Upoznaju se sa najčešćim izvorima stresa u policijskoj profesiji Upoznaju se sa najznačajnijim faktorima stresa u policijskoj profesiji Upoznaju se sa fazama prilagođavanja policijskom poslu

Shvataju da je stres negativna destabilizirajuća sila, koja ako izmakne kontroli ima štetno dejstvo na ličnost policajca, a time i na kolektiv Shvataju da stres može imati i pozitivan uticaj na pojedinca, odnosno, da njegovo prisustvo u manjoj mjeri pozitivno utiče na efikasnost i produktivnost Shvataju da postoji veliki broj životnih događaja koji proizvode stresogeno dejstvo Shvataju da je policijska profesija stresogena, ali istovremeno i izazovna Shvataju da su faktori mnogobrojni, ali da su povezani sa ličnošću policajca da bi stvorili stresnu situaciju. Zato uviđaju da se moraju boriti sa stresom kako ne bi podlegli njegovom dejstvu Shvataju da ih u poslu očekuju neuobičajeni događaji, pa se moraju prilagođavati, izgrađivati samopouzdanje i istrajnost

Predavanja Razgovor

128

Osjećaj prijetnje -stres i homeostaza -stres i prijetnja -prijetnja i napetost -anksioznost -fobije Posledice stresa u policiji -policija i porodica -upotreba oružja i stres Prevladavanje problema stresa u policijskom poslu i modeli prilagođavanja -na nivou pojedinca -na nivou kolektiva Strategija odgovaranja na stres -provokativne strategije -reaktivne strategije -program za unapređenje podrške Život policajca uz stres i napetost -intenzitet stanja napetosti -sposobnosti za borbu sa napetošću -životne promjene i stres -ispitni stres i uspjeh na ispitu -ljestvica za ocjenu vlastitog stanja stresa

Upoznaju se sa suštinom stresnih situacija i u vezi sa tim stanjima organizma Upoznaju se sa mogućim negativnim odrazom posla na stanje u porodici i obrnuto Upoznaju se sa mjerama i načinima za prevladavanje stanja stresa, kako na nivou pojedinca, tako i kolektiva Kandidati se upoznaju sa strategijama za prevenciju i ublažavanje stanja stresa Kandidati se upoznaju sa suštinom stresa kao pratioca svake profesije, uz specifičnosti policijske profesije

Shvataju da se stres mora sagledati u odnosu na opasne, potpuno štetne ili negativne spoljne činioce koji proizvode stresne reakcije i u odnosu na unutrašnje pomisli, emotivna stanja i fiziološke procese što izazivaju stresni poticaj Shvataju da zbog specifičnosti posla koji obavljaju mogu imati određene probleme, koje trebaju predviđati i određenim aktivnostima suzbijati Shvataju da se stres ispoljava u složenim odnosima policajca i okoline. Da ga proizvode spoljna opasnost i unutrašnje pomisli i intenzivne neugodne reakcije, što se dešava svakodnevno.Prihvataju mjere koje treba preduzimati za prevazilaženje stanja stresa Shvataju da je suština odgovaranja na stresu: -Sprečavanju nastajanja stresa -Ublažavanju posledica stresa Shvataju da situacija ili događaj može jednu osobu da uplaši, drugu da razdraži, što zavisi od stresora i individualne sposobnosti i crta ličnosti kao i prethodnih iskustava u sličnim situacijama. Da je svakome potrebno bar malo uzbuđenja, jer ako toga nema ljudima postaje dosadno i monotono.

Predavanja Razgovor Predavanje Razgovor Diskusija Predavanja Razgovor Predavanja Razgovor

Pojam i vrste socijalnih grupa -karakteristike socijalnih grupa

Kandidati se upoznaju sa pojmom složensti socijalnih grupa

Uviđaju da svaki skup nije socijalna grupa i da one imaju mnoge zajedničke karakteristike i ciljeve, međusobne veze i odnose i način ponašanja i u okviru toga sagledavaju svoju pripadnost grupi.

Predavanja

129

Pojam i definicija policijskog kolektiva Faktori formiranja i izgradnje policijskog kolektiva Javno mnjenje i psihologija u policijskom kolektivu -formiranje stavova i javnog mnjena -dinamika ponašanja članova policijskog kolektiva -negativne pojave i načini prevazilaženja Rukovođenje policijskim kolektivom Uloga i zadaci starješine u izgradnji i jačanju policijskog kolektiva Stilovi i metode rukovođenja policijskim kolektivom

Upoznaju se sa pojmom i definicijom policijskog kolektiva i shvataju njegovu suštinu Upoznaju se sa najznačajnijim faktorima formiranja i izgradnje policijskog kolektiva Kandidati se upoznaju sa snagom javnog mnjenja u kolektivu, izgradnjom njegove čvrstine i otpornosti na negativne pojave Upoznaju se sa suštinom i osnovnim zahtjevima rukovođenja policijskim kolektivom Upoznaju se sa ulogom i zadacima starješine kao nezamjenljivim subjektom izgradnje i jačanja policijskog kolektiva Upoznaju se sa stilovima i metodama vođenja policijskog kolektiva

Uviđaju da je policijski kolektiv organizovana i jedinstvena grupa ljudi povezana zajedničkom policijskom djelatnošću zasnovana na subordinaciji, podjeli poslova i propisanim načinom ponašanja Uviđaju suštinu policijskih kolektiva i shvataju da u okviru njega mogu postići značajne ciljeve Shvataju da je policijski kolektiv osnov za izgradnju međusobnih odnosa, pozitivnih kvaliteta članova i osjećanja pripadnosti kolektivu i policijskoj organizaciji Shvataju da se kroz rukovođenje usmjerava, planira, kokordinira i kontroliše izvršavanje zadataka kolektiva a u isto vrijeme stvaraju uslovi za zadovoljavanje socijalno –psiholoških potreba članova Uviđaju da od neposrednog starješine zavisi snaga i čvrstina policijskog kolektiva, te da on mora biti osposobljen da da usmjerava kolektiv, izgrađuje pozitivnu klimu međusobnih odonosa uz poštovanje normi policijske organizacije Uviđaju da je stil rukovođenja uslovljen metodom rukovođenja čime će odabrati najpogodniji i stil i metodu u svom radu i rukovođenju

Predavanja Razgovor Predavanja Razgovor Predavanja Razgovor Predavanja Razgovor Predavanja Razgovor

sociologija sociologija etika sociologija etika

130

Psiho-socijalne karakteristike vanrednih situacija i ponašanja u njima Metode izgradnje psiho-fizičke spremnosti za posebne napore Strah i panika u jedinicama i kod pojedinca Mjere za sprečavanje straha i panike

Upoznaju se sa karakteristikama posebnih situacija i načinima ponašanja u njima Upoznaju se sa metodama izgradnje psiho-fizičke spremnosti za posebne napore i osposobljavaju se da ih sprovode Upoznaju se sa strahom i panikom koji mogu zahvatiti pojedince pa i jedinice Kandidati se upoznaju sa mjerama i postupcima za suzbijanje straha i panike

Uviđaju da posebne situacije nameću posebne zadatke i posebna opterećenja, opasnosti, strahove i visok stepen zamora. Uviđaju da je pored dobre obučenosti najznačajnija motivaciona komponenta pojedinca i lični primjer starješine Shvataju da već stečena znanja mogu uspješno iskoristiti za suzbijanje straha, stresa, podizanje samosvijesti, kao i obukom u uslovima približno posebnim situacijama, briga za ljude, snaga policijskog kolektiva i umjesnost u rukovođenju doprinose da se očuva stabilnost i zadaci uspješno izvrše Uviđaju da je strah normalna pojava kada se čovjek nađe u opasnosti i da strah treba savlađivati i ne dozvoliti pojavu panike. Posebno dolazi do izražaja lični primjer starješine Uviđaju da je za savlađivanje straha prvenstveno treba sagledati izvore straha i da je najznačajnije povjerenje u sebe, u jedinicu , dobra obučenost i priprema za posebne situacije

Predavanja Razgovor Predavanja Razgovor Predavanja

Pojam i suština psihologije mase Uslovi stvaranja mase

Kandidati se upoznaju sa pojmovima masa, gomila rulja i publika i suštinom psihologije masovnog ponašanja Kandidati se upoznaju sa fizičkim i psihičkim uslovima za stvaranje mase

Uviđaju da je masa grupa pojedinaca posmatrana izvan njihove socijalne organizacije. U psihologiji mase preovlađuje emocionalno reagovanje, ali da ne mora uvjek imati destruktivni karakter Uočavaju uslove za stvaranje mase kroz broj učesnika, gustoću mase, emocionalno uzbuđenje, usmjerenost pažnje u fokus i zajednička akcija

Predavanja

Sociologija

131

Demonstracije i manifestacije Panika Linč i pogrom

Upoznaju se sa demonstracijama i manifestacijama, kao oblicima masovnog ponašanja Upoznaju paniku kao oblik masovnog ponašanja Upoznaju se sa najdestruktivnijim i najnehumanijim ponašanje mase (rulje)

Uočavaju da su demonstracije uvjek uperene protiv nečega ili nekoga, a manifestacije su za nešto. Pored toga shvataju da su demonstracije snažno sredstvo političke borbe Uviđaju da je panika ponašanje gomile ljudi, pri opažanju stvarne ili umišljene opasnosti, reaguju nerazumnim, iracionalnim bježanjem Shvataju destruktivnost ovih ponašanja koja predstavljaju iživljavanje koje prima karakteristike zločina. Uočavaju kolika je opasnost ovakvih ponašanja i kolika je obaveza njihovog sprečavanja

Predavanja Razgovor

Sociologija

Pojam i vrste propagande Analiza propagandne poruke Analiza primaoca poruke Propagandni apeli

Kandidati se upoznaju sa pojmom i vrstama propagande Upoznaju se sa propagandnom porukom kao sredstvom koje naručioci i organizatori propagande šalju primaocu poruke Upoznaju se sa važnošću i suštinom analize primaoca poruke Upoznaju se sa propagandnim apelima kao tehnikom propagande i po formi i sadržaju

Uviđaju da se radi o planiranom i organizovanom psihološkom uticaju na protivnika sa ciljem širenja određenih ideja i uticaja, nametanja shvatanja i sugerisanja ponašanja. Uočavaju da područje čovjekovih stavova u centru pažnje Uočavaju da svaka poruka koja želi da ostvari uspjeh mora biti dostupna, privlačna, razumljiva, uvjerljiva i zanimljiva Shvataju da da bi poruka ostvarila svoj cilj mora se poznavati primalac, njegova sociodemografska obilježja, opšti motivi, stavovi i uvjerenja, sugestibilnost, kao i socijalna klima u okruženju Uviđaju da propagandni apeli, kao tehnika propagande uglavnom se upućuju kao apeli na korist i apeli na sigurnost

Predavanja Razgovor

sociologija morala

132

Emocionalne komponente propagande Istina i laž u propagandi -ponavljanje i svršen čin -glasine Sredstva propagande -radio emisije -TV emisije -glasine -propagandni timovi kao sredstvo propagande licem u lice -pisane poruke -zvučna psihološko-propagandna sredstva Mjerenje efekata propagande

Upoznaju se sa emocionalnim komponentama propagande Upoznaju se sa upotrebom istine i laži, glasina, ponavljanja i svršenog čina u propagandi Kandidati se upoznaju sa osnovnim sredstvima propagande Upoznaju se sa načinima mjerenja efekata propagande

Uočavaju da propaganda počiva na iracionalnim osnovama, a upotreblajvaju se emocionalno zasićene riječi i transfer emocija Uočavaju da propaganda uglavnom počiva na laži iako je istina najbolja propaganda a da glasine predstavljaju posebno smišljene akcije koje se manje više šire Uočavaju da je zbog razvoja tehnike i nauke moguće korišćenje različit sredstava u svrhu propagande, a što je najgore mogu se koristiti ljudi, čime postaju sredstvo propagande, u tom smislu propaganda je nemoralna Uočavaju da je teško mjereti efekte propagande, jer je teško odvojiti podvrgnute propagandi od nepodvrgnutih

Predavanja Vježba Predavanja Razgovor

4. DIDAKTIČKO METODIČKA UPUTSTVA Sadržaj Psihologija se predstavlja kandidatima kao sadržajni dio društvenih nauka, koji će im poslužiti za lakše prilagođavanje uslovima života i rada policijske organizacije, izgradnju motivacije za savlađivanje nastavnih sadržaja i kao osnova za samoobrazovanje iz oblasti psiholoških nauka. Pored toga poslužiće im za lakše shvatanje nastavnih sadržaja i usvajanje znanja iz srodnih predmeta. Teme su postavljene postupno, tako da savlađivanje prethodnog poglavlja olakšava shvatanje narednih, ali se tokom izvođenja tema iz kataloga kandidati moraju upozoravati na značaj posjedovanja psiholoških znanja za obavljanje policijskih poslova, koji su prilično složeni, te da će stečena znanja imati primjenu u svakodnevnoj policijskoj praksi uz pozitivan uticaj na efikasnost. Ovo potkrepljuje činjenica da su policijski poslovi iz dana u dan sve složeniji, da ih karakterišu mnogi izazovi, nove situacije i dejstvo stresogenih faktora.

133


Znanje se ocjenjuje u toku nastavnog procesa i na kraju. Ocjenjivanje se vrši shodno Odluci Vijeća Akademije o pravilima za ocjenjivanje na osnovu aktivnosti na času, usmeno i pismeno na završenom testu. Pozitivna ocjena iz ovog predmeta nije uslov za napredovanje u sljedeći modul, ali je uslov da se dođe do završnog ispita na kraju 18 mjeseci. 6. LITERATURA 1. Milovanović,R.(1998) Policijska Psihologija, Policijska akademija Beograd 2. Kasagić,LJ.Čabarkapa M. (2002) Opšta psihologija,Studio MS Beograd 3. Danilović,N. (2oo3) Snaga morala, Zadužbina Andrejević, Beograd 4. Rot,N. (1984) Opšta psihologija,Zavod za udžbenike,Beograd 5. Spielberger,C (1979) Stres i tjeskoba,Globus ,Zagreb 6. Lukić,R.(1982) Sociologija morala,Naučna knjiga,Beograd 7. Đurović,M.(2001)Moral i odbrana,NIC Vojska,Beograd 8. Jovićević,M. (1981) Psihički stres u ratu,VIZ ,Beograd (ćirilicom) 9. Džinić,F. (1978) Nauka o komunikaciji,Savremena administracija,Beograd

134

Sociologija

27 časova 1. OPREDJELJENJE S obzirom da živimo u svijetu promjena, dubokih sukoba, napetosti i društvenih podjela, kao i uništavajućeg dejstva moderne tehnologije na prirodnu sredinu, neophodno je usvajanje znanja o sociologiji kao nauci koja proučava društveni život čovjeka, grupe i društva. U kompleksnim modernim društvima, ljudi kao pripadnici najrazličitih profesija, u sve razvijenijoj podjeli rada, treba da poznaju osnovne društvene pojave, a kao samosvjesni građani i odgovorni politički subjekti da imaju, markar okvirnu, sliku društvene strukture i najznačanih društvenih problema. 2. OPŠTI CILJEVI Usvajanja osnovnih znanja o sociologiji kao nauci koja zauzima centralno mjesto u društvenim naukama. Usvajanje osnovnih znanja o društvenim ustanovama i organizacijama. Osnovna znanja o pojmu globalizacije, njen uticaj na svakodnevni život i širenju međunarodne trgovine u globalnim razmjerama. Razumjevanje pojma moderne urbanizacije, migracionih kretanja. Usvajanje znanja o kulturnom relativizmu i etnocentrizmu, podkulturi, kontrakulturi. Usvajanja znanja o pojmu religije, vjerskim organizacijama, vjerski fundamentalizam. Razumjevanje pojma javno mnjenje, odnos javnog mnjenja i policije.

135


Informativni ciljevi Formativni ciljevi Socijalizacijski ciljevi Nastavne metode Korelacija Objašnjava pojam nauke i pojavu sociologije kao nauke Upoznati se sa predmetom zadatkom i metodom sociologije Opisuje razvoj sociol. kao naučne discipline i koristi od nje u svakodnevnom životu

Uočava razliku između prirodnih i društvenih nauka i pojavu soc.kao nauke Opisuje sadržaj sociolog. kao nauke i povezuje je sa drugim društvenim naukama Prepoznaje karakteristike razvoja socio.i njen značaj

Podstiče inicijativnost, motivisanost, samopuzdanje, snalažljivost Razvija komunikativnost, timski rad, marljivost Razvija kritičnost i vještinu analitičkog posmatranja pojava u društvu

Objašnjava pojam društvene strukture i društvene grupe Definiše pojam porodice kao posebni oblik društvene grupe Objašnjava društvene promjene, vrste i uzroke Objašnjava drušvene sukobe, i ulogu policije u sukobima

Uočava značaj strukture društva i prepoznaje razlike društvenih grupa Uočava značaj braka i porodice i oblike devijantnog ponašanja u porodici Prepoznaje društvene promjene u društvu kao i njene uzroke Prepoznaje društvene sukobe kao i načine kako policija rešava te sukobe

Usmjerenost na razvoj i posticanje inicijativnosti Podstiče humanost, razvija stabilnost i prilagodljivost Razvija snalažljivost Podstiče komunikativnost, timski rad, kritičnost, sposobnost za saradnju, razumjevanje odnosa sukoba i policije

Objašnjava pojam države kao političke institucije i tipove političke vlasti Objašnjava pojam politike, političkih partija i pokreta Objašnjava globalno širenje demokratije

Prepoznaje način funkcionisanja države i upoređuje različite oblike države Uočava značaj politike i prepoznaje ulogu političkih partija u dru. Uočava i vrednuje mjesto demokratije u društvu i njeno širenje

Podstiče razumjevanje odnosa u društvu, timski rad, inicijativnost Razvija toleranciju, spremnost is sposobnost za saradnju Podstiče stabilnost i samopuzdanje, usmjerenost na razvoj, kritičnost

Osnovno tumačenje i dimenzije globalizacije Opisati faktore i uzroke globalizacije Objašnjenje globalizacije, njene posledice i rizici koje ona donosi

Uočavanje globalizacije i njen uticaj na svakodnevni život Uočavanje faktora global. korišćenjem informacijske tehnologije Prepoznavanje oblika rizika od globalizacije, spoljnih i proizvodnih

Inicijativnost, motivisanost, komunikativnost Kreativnost, efikasnost, snalažljivost, timski rad Inicijativnost, usmjerenost na razvoj društva, preciznost

136

Upoznati sa osobinama moderne urbanizacije Urbanizam kao način života Gradovi i globalizacija Urbanizacija i međunarodni uticaji

Prepoznaje značaj modernog urbanizma Prepoznavanje urbanog načina života kao proces političkih i ekonomskih promjena Pronalaženje razlike između starih i modernih gradova Prepoznavanje procesa globalizacije u rešavanju međunarodnih pitanja

Inicijativnost,motivisanost, kritičnost, timski rad Motivisanost, efikasnost, timski rad, efikasnost, kritičko razumjrevanje problema, Komunikativnost, snalažljivost, analiziranje, naveđenje primjera Usmjerenost na procese, motivisanost, preciznost

Kulturni relativizam i etnocentrizam Tradicija i socijalizacija ličnosti Kultura, subkultura i kontrakultura

Prepoznavanje kulturnog relativizma i etnocentrizma u društvu Uočavanje razlika između tradicije i progresa i shvatanje socijalizacije ličnosi Pronalazi razlike između masovne kulture, subkulture i kontrakulture

Usmjerenost za razvoj i kritičko sagledavanje pojava u kulturi Podstiče samopouzdanje i stabilnost Timski rad

Religija i njena raznovrsnost Tipovi vjerskih organizacija Religija, sekularizacija i društvene promjene Novi vjerski pokreti – vjerski fundamentalizam

Prepoznavanje raznovrsnih vjerskih uvjerenja i oblika religije Uočavanje glavnih tipova vjerskih organizacija Uočavanje pojma sekularizacije kao procesa opadanja značaja religije Prepoznavanje vjerskog fundamentalizma kao reakcija na globalizaciju

Podizanje nivoa religioznog obrazovanja kao područja kulture Podstiče samopouzdanje i komunikativnost Podstiče inicijativnost, kritičko razumjevanje Podstiče kreativnost i stabilnost

Ojašnjava pojam, formiranje i karakter javnog mnjenja Javno mnjenje i policija

Prepoznavanje pojma javnog mnjenja kao ideološka sila koja određuje tok druš.zbivanja Uočavanje saradnje između policije i javnosti

Podstiče razumjevanja za pojave u društvu, inicijativnost, snalažljivost Podstiče inicijativnost, kritičnost, efikasnost

137

4. DIDAKTIČKO METODIČKA UPUTSTVA Vaspitno-obrazovni proces zahtjeva usmjerenost na ciljeve i svrhu obrazovanja. U nastavi posebnu pažnju treba posvetiti realizaciji socijalizacijskim ciljevima. Prema tome, didaktičke preporuke u tom cilju su:

• Razvijanje kod polaznika smisao za pojmovno i apstraktno mišljenje • Razvijanje samostalnosti i odgovornosti prema radu • Sticanje sposobnosti za povezivanje teorijskog i praktičnog znanja • Sticanje pozitivnog odnosa prema okruženju • Postiče na aktivnost, samoodgovornost i inicijativnost u individualnom i koperativnom učenju • Motiviše i podstiče samopouzdanje • Za postizanje ciljeva treba koristiti metode i oblike rada koji podstiču komunikativnost, aktivnost, samostalnost i produktivnost

djelovanja (rad u parovima, intervju, igre, samostalna obrada teme)

5.OBAVEZNI OBLICI PROVJERAVANJA I OCJENJIVANJA ZNANJA Znanje se ocjenjuje u toku nastavnog procesa i na kraju. Ocjenjivanje se vrši shodno Odluci Vijeća Akademije o pravilima za ocjenjivanje na osnovu aktivnosti na času, usmeno i pismeno na završenom testu. Pozitivna ocjena nije uslov za napredovanje u sljedeći modul, ali je uslov da se dođe do završnog ispita na kraju 18 mjeseci. 6. LITERATURA 1. E. Gidens, Sociologija,CID Podgorica,2001 2. A.Mandra, Osnovi sociologije, CID,Univerzitet Crne Gore,Podgorica 2001 3. Ž.Kešetović, Socilogija,Izbor tekstova za radnike OUP-a – Praktikum – Viša škola unutrašnjih poslova, Beograd 2002 4. B.Milosavljević, Uvod u policijske nauke, Beograd: Policijska akademija 1994. 5. Entoni Gidens, Sociologija,CID,Podgorica,2001

138

Engleski jezik

80 časova 1. OPREDJELJENJE Podizanje nivoa znanja engleskog jezika ima opšti obrazovni karakter, kandidati usvajaju znanja i razvijaju jezičke sposobnosti koje su značajne i neophodne za komunikaciju kako na profesionalnom planu, tako i u ličnom životu. Razvoj međukulturne komunikacijske sposobnosti omogućava neposredan kontakt sa drugim ljudima i kulturama. Navodi ka interakciji i razvijanju sposobnosti uspostavljanja društvenih, profesionalnih i međukulturnih kontakata. Katalog znanja je oblikovan kao nadgradnja znanja stranog jezika. Predviđa nivo znanja za predmet prvi strani jezik po završenom četvorogodišnjem srednjoškolskom obrazovnom programu, bez obzira na to gdje i kako su kandidati stekli taj nivo znanja. 2. OPŠTI CILJEVI Kandidati se upoznaju sa tim koliko je značajno i poželjno da policajac razvija sposobnost komunikacije uz pomoć stranog jezika, da prepozna okolnosti sporazumijevanja i raspoloženje sagovornika. Da kandidat zna na engleskom jeziku:

- upotrebljavati osnovnu stručnu policijsku terminologiju; - predstaviti osnovne zadatke i ovlašćenja policije; - predstaviti sebe i svoj rad; - dati osnovne informacije i navođenja; - upozorenja; - postaviti odgovarajuća pitanja o ličnostima i dogaađajima; - izraziti zahvalnost i izvinjenje; - pročitati i razumjeti osnovna dokumenta, jednostavne obrasce, potvrde, dozvole; - shvatiti sadržaj riječi iz naslova i slika; - ispuniti jednostavne obrasce; - zapisati značajne podatke o ličnostima i događajima; - napisati jednostavne izvještaje o događaju.

139


Informativni ciljevi Formativni ciljevi Socijalizacijski ciljevi Nastavne metode Korelacija SLUŠANJE -razumije izlaganje u kome se poznati jezik javlja u novom kontekstu -razumiju suštinu složenijeg govornog iskaza – poruke, predavanja, informativne emisije, televizijske serije u kojima dominira standardni jezik -uoči specifične informacije u složenijem govornom iskazu -prepozna stavove, emocije i okolnosti interakcije -prati tok događaja prilikom dužeg izlaganja -prati složeniju raspravu jasno raščlanjujući argumente za i protiv nekog stanovišta -prepoznaju i razlikuju registre jezika

JEZIČKI SADRŽAJI MORFOLOGIJA – WORD LEVEL Imenice – Nouns -Double genitive -Saxon Genitive with measures, time expressions

Determiners Brojevi – Numerals -decimals, fractions

Pridjevi – Adjectives -word order

Prilozi – Adverbs -Comparison of adverbs

Glagoli – Verbs -Future Continuous -Future Perfect Simple -passive infinitive -passive gerund -I wish (past time reference) -Modals +perfect infinitive

Polaznici: -slušaju autentične tekstove (razgovor, intervju, opis, priču) -pišu bilješke -popunjavaju praznine u tekstu ili tabele -rješavaju zadatke višestrukog izbora ili tačno/netačno -odgovaraju na pitanja -izvršavaju naredbe

-Etika -Taktičke komunikacije -Krivično pravo -Međunarodno pravo -Kriminalistika -Policijski poslovi -Sociologija -Bezbjednost saobraćaja

140

GOVOR a) Učestvovanje u razgovoru -ostvari komunikaciju pravilnim korišćenjem jezičkih sredstava (leksika, gramatika, registar) -započne, održava razgovor, i mijenja temu -jasno izrazi emocije različitog inteziteta, vjerovatnoću, nemogućnost, žaljenje -kritikuje, savjetuje, iznosi pretpostavke -aktivno učestvuje u razgovoru, preuzima inicijativu -izloži i brani svoje mišljenje iznoseći argumente i objašnjenja b) Povezano govori -govori o sopstvenom iskustvu i stvarima koje poznaje -detaljno opisuje ličnost, predmet, mjesto, situaciju, događaj -u kraćem izlaganju na određenu temu nabraja, naglašava važne elemente, daje definicije, rezimira, donosi zaključke -na metodičan i jasan način izlaže o određenoj temi, naglašavajući bitne elemente -izražava sopstveno mišljenje i daje vrijednosni sud o kulturnim događajima i književnim djelima

TVORBA RIJEČI-WORD FORMATION -conversion (N-V, V-N, N-Adj) SINTAKSA – SENTENCE LEVEL -Reported Speech with different reporting verbs -Conditional Clauses-Types 0,1,2 (unless, provided that), type 3 -Clauses of Purpose (in order to, so that) -Clauses of Concession (although, though, even though, in spite of, despite) -Clauses of Reason: as, because, since -Clauses of Consequence so ... that -Clauses of Manner (as if)

-igraju uloge (role-play) -učestvuju u intervjuu -razgovaraju -opisuju -prepričavaju -podnose izvještaj -pripremaju kraće izlaganje -učestvuju u diskusiji -analiziraju tekst

141

ČITANJE -u nešto dužim i kompleksnijim tekstovima izdvoji bitne informacije -u globalu razumije autentične tekstove (novinske članke, ...) -shvataju skriveno značenje rečenica ili izraza -razumije članke i izvještaje o savremenim problemima društva u kojima autori iznose lični stav ili posebno gledište -razumije smisao kraćih tekstova

-čitaju različite vrste teksta i reaguju verbalno i neverbalno -odgovaraju na pitanja -izmiješane fragmente teksta sklapaju u smisaonu cjelinu -rješavaju zadatke višestrukog izbora -rješavaju zadatke tačno/netačno -povezuju date naslove sa djelovima teksta -daju naslov djelovima teksta -slijede uputstva -rezimiraju -čitaju tekstove i razgovaraju o njima -rade dramatizaciju teksta

PISANJE -koristi odgovarajući registar u pisanju različitih vrsta teksta (izvještaj, komentar, ...) -koristi odgovarajuće jezičke strukture, vokabular, uz pravilnu interpunkciju i pravopis -pravilno struktuira tekst jasno povezujući ideje -napiše izvještaj iznoseći prednosti i mane različitih stavova na uvjerljiv način -napiše kritički osvrt na zadatu temu

-pišu -opisuju -pišu izvještaj, priču, komentar -rade na projektnim zadacima

142

3. DIDAKTIČKO METODIČKA UPUTSTVA Namjera didaktičkih preporuka jeste da pomognu nastavniku da ostvari postavljene ciljeve primenjujući najnovija saznanja s područja primijenjene lingvistike, pedagogije i psihologije, te pozitivna domaća i strana iskustva vezana za nastavu i učenje engleskog jezika, a da pri tome ne ograniče njegovu kreativnost. Aktivnosti treba da budu odabrane ili adaptirane tako da odgovaraju različitim stilovima učenja i nivoima znanja učenika. Smjenjivanje različitih oblika nastave kao i smjenjivanje kraćih i dužih, bučnijih i tiših aktivnosti, perioda koncentrisanja pažnje i opuštanja daje nastavi notu raznovrsnosti i pospješuje motivaciju. Što se tiče osposobljavanja polaznika da razumiju prirodni (živi ili snimljeni) govor valja koristiti što je moguće raznovrsnije izvore autentičnih tekstova za slušanje (razgovore dviju ili više osoba, kraće monologe, vijesti, odlomke iz radio/TV emisija i serija, odlomke iz filmova). Vještina vođenja razgovora nije samo u jasnom izražavanju misli/stavova/ideja. Ona uključuje i sposobnost aktivnog slušanja, pa zato valja učiti polaznike da pažljivo slušaju onoga koji govori i da ga bez potrebe ne prekidaju. U nastavi će se koristiti što je moguće raznovrsniji tekstovi za čitanje. Polaznik treba da bude osposobljen za samostalno čitanje i razumijevanje nepoznatih autentičnih tekstova koristeći odgovarajuću tehniku čitanja: brzo čitanje radi utvrđivanja osnovne ideje, čitanje radi traženja specifične informacije, čitanje radi uočavanja detalja i implicitnog značenja. Za razvijanje vještine pismenog izražavanja može se koristiti tzv. kontrolisano pisanje (pisanje po modelu, slici, dijagramu) ili pisanje na slobodnu temu (izvještaja, komentara na tekst isl.) Što se tiče učenja gramatičkih struktura danas se uglavnom koristi induktivni pristup: polaznici sami otkrivaju jezičke strukture i formiraju pravila vzana za formu i upotrbu, a zatim ih porede sa gramatičkim pravilima u udžbenicima/gramatikama. Gramatičke strukture se uvode postepeno sa mnogo smisaonih primjera i utvrđuju se na velikom broju vježbi u stvarnim komunikacijskim situacijama. Učenje leksike se smatra jednim od najbitinijih elemenata u učenju stranog jezika. Za prezentaciju i učenje nove leksike mogu se koristiti: - predmeti, slike, gestovi, mimika, - tvorba riječi (izvedenice, složenice, konverzacija), - sinonimi, antonimi, definicije, - određivanja značenja riječi na osnovu konteksta, - korišćenje jednojezičkih i dvojezičkih rečnika.

143

Kada se ispravljaju greške to treba da se radi na podsticajan način. Dok govore, učenike ne treba prekidati zbog grešaka koje prave. Ozbiljnije greške trebaju biti evidentirane i treba ukazati na njih kad se završi govorna aktivnost. U pismenim zadacima treba označiti tip greške, i ako je to moguće prepustiti polazniku da je sam ispravi. Polaznicima treba pružiti priliku da što češće sami ispravljaju svoje greške ili da to čine u paru ili u grupi. Cilj domaćih zadataka je utvrđivanje znanja i vještina koje polaznici stiču tokom nastave i, u izvjesnoj mjeri, podsticanje samostalnosti u učenju. Rad na projektima razvija samostalnost/kooperativnost i osjećaj odgovornosti, pa je stoga tijesno povezan sa autonomijom polaznika i razvijanjem vještinja samostalnog učenja. Nastavnik podstiče i razvija autonomiju učenika kroz aktivnosti i zadatke koji osposobljavaju polaznika da preuzme odgovornost za vlastito učenje i da znanje stečeno u formalnom kontekstu učenja (u učionici) koristi i izvan njega. -poznavanje leksike i gramatike Ocjenjivanje se vrši na poznatim tipovima zadataka sa jasnim uputstvima. Polaznike treba blagovremeno upoznati sa kriterijumima ocjenjivanja. Vještina govora ocjenjuje se na osnovu sledećih kriterijuma: -sposobnosti polaznika za učestvovanje u govornoj interakciji -sposobnosti usmenog izlaganja Znanje se ocjenjuje u toku nastavnog procesa i na kraju. Ocjenjivanje se vrši shodno Odluci Vijeća Akademije o pravilima za ocjenjivanje na osnovu aktivnosti na času, usmeno i pismeno na završenom testu. Pozitivna ocjena iz ovog predmeta nije uslov za napredovanje u sljedeći modul, ali je uslov da se dođe do završnog ispita na kraju 18 mjeseci. 4. LITERATURA Profesionalni engleski za međunarodnu komunikaciju (Policija), ovi materijali su proizvod materijala za policiju i materijali nastali u toku kursa Profesionalni razvoj koji je održan u gradovima Haapsalu i Tallinn, Estonia u junu 2003. Kurs je bio dio projekta vezan za engleski jezik i održavanje mira koji je finansiran od strane britanske Vlade i vođen od strane British Councila.

144

NASTAVNA OBLAST: POLICIJSKA TAKTIKA

145

Policijski poslovi i ovlašćenja

164 časova 1. OPREDJELJENJE Razlog zbog kojeg smo se odlučili da obradimo kao posebnu tematsku oblast ''Policijska taktika'' u okviru obrazovnog programa za osnovnu obuku policajaca jeste težnja da se dođe do što potpunijeg pregleda i obrade pravnih normi našeg važećeg pravnog sistema kojima su uređeni društveni odnosi u'' Oblasti bezbjednosti'' i da taj pregled i praktična razrada kroz zadate scenarije što bolje odgovore potrebama izučavanja istih. Znajući da je čovjek bezbjedan ako nije izložen opasnosti, ukoliko nije ugrožen ni povrijeđen njegov fizički integritet, njegova privatnost, dostojanstvo i sigurnost kao i kada su zaštićene njegove slobode i lična imovina prava. 2. OPŠTI CILJEVI Opšti cilj o je izučavanje normativnih rješenja u pozitivnom pravu RCG kojima je uređena bezbjednost i nihova rimjena u sprovodjenju na planu zaštite osnovnih vrijednosti jednog drštva, tj. Prava,slobode,života i imovine čovjeka i gradjanina.Da u pružanju pomoći i zaštite primjenom ovlašćenih radnji mjera i sam policajac ne ugrožava navedene osnovne vrijednosti društva .Da se steknu neophodna znanja i vještine za obavljanje složenih i odgovornih poslova u policiji, a u službi gradjanina. Stečena znanja vještine pružaju polaznicima da razviju socijalne kompetencije i budu osposobljeni za integraciju u socijalni život,posebno za aktivan život i rad u demokratskom društvu a što će doprinijeti razvoju kako njegove ličnosti tako i razvijanju opštih profesionalmnih kompentencija za rešavanje problema u svakodnevnom životu u okviru svog zanimanja.

146


Informativni ciljevi Formativni ciljevi Socijalizacijski ciljevi Nastavne metode Korelacija - Definiše pojam policijskih poslova - Nabraja policijske poslove

-Prepoznaje policijske poslove u odnosu na policijska ovlašćenja i dužnosti -prepoznaje lica koja obavljaju policijske poslove

Objašnjava pojam policijskog službenika, -Nabraja dužnosti policijskih službenika po Zakonu o policiji

-Prepoznaje koje su to nužne radnje koje policijski službenik dužan da preduzme shodno ustavu ,zakonu i kodeksu policijske etike.

-Nabraja i objašnjava policijska ovlaštenja i dužnosti po Zakonu o krivičnom postupkui -Nabraja i objašnjava policijska ovlaštenja i dužnosti po Zakonu o Policiji,

-Objašnjava pojam prikupljanje, obrada i korišćenje ličnih podataka -Nabraje razloge prikupljanja, obrade i korišćenja ličnih podataka - Obašnjava vremenski interval u kjem se čuvaju prikupljeni podaci

- Prepoznaje razloge prikupljanja, obrade i korišćenja ličnih podataka shodno datoj situaciji -Pravilno unosi lične podatke koje treba da sadržane u predstavljenim evidencijama

-Usmjerenost na razvoj

-Objašnjava pojam obezbeđenja i pregleda mjesta događaja -Navodi razloge obezbeđenja i pregleda mjesta događaja

-Pravilno razumije ulogu istražnog sudiju prilkom obezbeđenja i pregleda mjesta događaja -Prepoznaje razloge kada policijski službenik može zabraniti snimanje mjesto događaja

Podstiče samopouzdanje i inicijativnost

-Objašnjava pojam davanja upozorenja -Nabraja slučajeve davanje upozorenja po Zakonu o policiji -Objašnjava pojam izdavanja naređenja -Nabraja slučajeve izdavanje naređenja po Zakonu o policiji -Objašnjava način izdavanja naređenja

- Prepoznaje neke situacije u kojima se daju upozorenja, - Prepoznaje neke situacije u kojima se izdaju naređenja, - Prilagođava ton glasa prilikom davanja upozorenja ili izdavanje naređenja u datoj situaciji -Prepoznaje sličnosti i razlike između davanja upozorenja i izdavanje naređenja na postavljeni događaj

Razvija snalažljivost, efikasnost,komunikativnost

Poligon za praktičnu nastavu

147

- Objašnjava i nabraja pravni osnov za lišenje slobode lica - Saopštava prava licu koje se lišava slobode, Objašnjava i nabraja pravni osnov za dovođenje lica sa i bez pismene naredbe suda, - Objašnjava i nabraja pravni osnov za pozivanje lica, - Opisuje sadržinu poziva i dostavnice - Objašnjava i nabraja pravni osnov za upućivanje lica

- Saopštava prava licu koje se lišava slobode, -Prepoznaje razliku u taktici prilikom lišenja slobode lica sa i bez pismene naredbe - Saopštava prava osobi koja se dovodi, - Prepoznaje specifičnosti kod pozivanja maloljetnih osoba i kod dovođenja maloljetnih osoba - Riješava situacije u kojima postoje smetnje za dovođenje i postupak poslije utvrđene smetnje za dovođenje, - Dovodi i pravilno smješta u vozilo osobu koju dovodi ili sprovodi, - Sačinjava pismena prilikom upućivanja lica - Demonstrira pravilan način prilikom sprovođenja lica –patrolnim vozilom,specijalnum vozilom(maricom),autobusom i vozom, - Saopštava licu upozorenje ukoliko je prema istom u slučaju bjekstva dozvoljena upotreba vatrenog oružja. -Popunjava poziv idostavnicu prema datom primjeru - Saopštava prava osobi koja se dovodi, - Prepoznaje specifičnosti kod pozivanja maloljetnih osoba i kod dovođenja maloljetnih osoba. -Pravilno prepoznaje u odnosu na prestavljene situacije kada će se neko lice uputiti nadležnom organu. -Shodno datoj situaciji objanjašnjava postupak nakon izvršenog upućivanja lica. -pravilno sačinjava potrebna pismena u pogledu:lišenja slobode,sprovođenja pozivanja i upućivanja lica.

Podstiče samopouzdanje i inicijativnost Razvija sposobnost za preciznost i ispunjavanje radnih obaveza

Poligon za praktičnu nastavu, Stan,vozilo

- Nabraja i objašnjava pravni osnov za upotrebu sredstava prinude: fizičke snage,službene palice,

-Uočava sličnosti i razliku koja postoji između lakših i težih sredstava prinude kako je to prestavljeno načasu,

Podstiče samopouzdanje i inicijativnost Razvija sposobnost za

Poligon za praktičnu nastavu,

148

sredstava za vezivanje,vatrenog oružja - Nabraja i objašnjava šta se smatra pod upotrebom: fizičke snage, službene palice, sredstava za vezivanje, vatrenog oružja - Objašnjava kada nije dozvoljena upotreba sredstava prinude: fizička snage, službena palica, sredstava za vezivanje, vatreno oružje -Navodi šra se ne smatra pod uporebom vatrenog oružja

-Prepoznaje u datim situacijama koje sredstvo prinude se smije upotrijebiti, -Opisuje na konkretnom primjeru na kojim dijelovima tijela se ne smije upotrijebiti fizička snaga, službena palica. - Upotrebljava osnovni stav kod vezivanja lica, - Pristupa vezivanju lica kada je oslonjen rukama na zid,auto kada leži, kleči - Opisuje koje radnje OPS preduzima prije upotrebe vatrenog oružja - Prepoznaje na datom primjeru pravilne postupke za vrijeme i nakon upotrebe vatrenog oružja - Pravilno sačininjava izvještaj o upotrebi fizičke snage, službene palice,sredstava za vezivanje,vatrenog oružja

preciznost i ispunjavanje radnih obaveza

- Nabraja i objašnjava pravni osnov za upotrebu : -uređaja za prinudno zaustavljanje vozila, -službenih pasa, -hemijskih sredstava za privremeno onesposobljavanje -specijalna vozila -posebnih vrsta oružja i eksplozivnih sredstava

- Prepoznaje uslove koji trebaju da budu ispunjeni da bi se mogao upotrijebiti uređaj za prinudno zaustabvljanje vozila shodno datoj situaciji - Demostrira na pravilan način postavljanja uređaja za prinudno zaustavljanje vozila - Prepoznaje hemijska sredstva za privremeno onesposobljavanje i pravilno ih uptrebljava u situaciji koja odgovara zakonskim osnovama a kako je to prestavljeno na času. - Opisuje taktiku kretanja uz specijalna motorna vozila i vozila opremljena uređajima za izbacivanje mlazova vode. - Pravilno sačinjava izvještaje nakon upotrebe ovih sredstava prinude.

Podstiče samokontrolu Razvija sposobnost za preciznost i ispunjavanje radnih obaveza

Poligon za praktičnu nastavu,

149

-Objašnjava pravni osnov za upotrebu tuđeg saobraćajnog sredstva i sredstva veze, -Nabraja uslove za upotrebu tuđeg saobraćajnog sredstva i sredstva veze, -Opisuje prava lica čija su sredstva upotrijebljena.

-Pravilno predočava licu u datoj situaciji razlog primjene ovog ovlašćenja -Opisuje postupak u datoj situaciji ukoliko lice odbija da stavi vozilo na raspolaganje -Pravilno sačinjava potvrdu o upotrebi tuđeg saobraćajnog sredstva i sredstva veze

Podstiče samokontrolu Razvija sposobnost za preciznost i ispunjavanje radnih obaveza

- Objašnjava pojam zaštite oštećenog, - Objašnjava pojam zaštite svjedoka - Nabraja razloge za uskraćivanje podataka o identitetu osobe od koje je policijski službenik dobio obavještenje

- Uočava razloge za zaštitu oštećenog,svjedoka i drugih lica -Opisuje pod kojim uslovima policijski službenik može uskratiti podatke o identitetu lica od kojeg je dobio obavještenje.

Razvija sposobnost za preciznost i ispunjavanje radnih obaveza

Nabraja i objašnjava zakonski osnov za: -zaustavljane plovila, -provjeru zastave plovila -pretres plovila pregled potrebnih isprava -gonjenje, zadržavanje i sprovođenje plovila -upotreba vatrenog oružja u gonjenju plovila

-Prepoznaje načine zaustavljanja plovila u odnosu na datu situaciju -Pravilno izdaje naređenja po kojima je dužno da postupi lice koje upravlja plovilom kako je to predviđeno zakonom -Demostrira način pregleda plovila kako je to predviđeno taktikim pravilima. -Prepoznaje slučajeve kada treba pristupiti progonu plovila u odnosu na datu siztuaciju -Demostrira način upotrebe vatrenod oružja shodno zakonskim ovlašenjima.

Razvija sposobnost za preciznost i ispunjavanje radnih obaveza

Definiše pojam: -javno raspisivanje nagrade -fotograsinje i javno objavljivanje fotografije -poligrafsko testiranje -snimanje na javnom mjestu -Potjera -pretres zemljišta i terena -zasjeda -racija

Prepoznaje razloge za preduzimanje operativno taktičkih mjera: raspisivanje nagrade, fotograsinje i javno objavljivanje fotografije, poligrafsko testiranje, snimanje na javnom mjestu, potjera,pretres zemljišta i terena,zasjedu i raciju.

Usmjerenost na razvoj

150

- Definisati pojam zaklona i skrovišta, -Definiše pojam opažanja - Objašnjava pravilo 1 plus 1, -Demostrira pravilne stavove prilikom obavljanja razgovora

-Prepoznaje znakove prijetnje, -Prepoznaje značaj analize informacija -Objašnjava značaj u pogledu vremena reagovanja i održavanja rastojanja. -Navodi objašnjava n sedam mjera bezbijednosti -Prepoznaje stanja pripravnosti - Navodi šest koraka u vođenju bezbednog informativnog razgovora na terenu -Prepoznaje značaj fatalnih grešaka za policajca i opisuje razliku imeđu zaklona i skrovišta -Prepoznaje znake prijetnjei stanje bijelo,žuto-narandzasto i crveno

-Podstiče samopouzdanje i inicijativnost -Usmjerenost na razvoj -Razvija snalažljivost , komunikativnost i preciznost.

-Objašnjava pojam i šta obuhvata policijska stanica, bezbjednosni sektor, dosije, pozornički ili patrolni rejon, -Nabraja poslove vođe sektora,pozornika,vođe patrole -Objašnjava jedinstveno akciono djelovanje,

- Uočava značaj poznavanja ljudi,običaja,navika,kulture,objekata,saobraćajnica ,sredine to jeste područja gdje se obavlja pozornička i patrolna djelatnost u odnosu na vršenje poslova bezbijednosti. - Prepoznaje vrste bezbjednosnih sektora, pozorničkih ili patrolnih rejona - Opisuje razloge i načine upućivanje kao i smjenjivane pozornika, patrola -Prepoznaje slučajeve kada pozornik samoinicijativno smije napustiti pozornički rejon. -Pravilno sačinjava nalog za izvršenje službenog zadatka –patrolni list,shodno datoj situaciji na času.

Poligon za taktičku obuku i oprema koja se koristi prema datom scenariju

151

-Objašnjava pojam dežurni operativni centar i dežurna služba, -Nabraja i opisuje poslove dežurnog operativnog centra i dežurne službe, vođe smjene, dežurnog inspektora, -Objašnjava bilten dnevnih događaja -Objašnava način informisanja i obavještavanja -Nabraja i opisuje koje se evidencije sačinjavaju u dežurnoj službi kao i način njihovog korišćenja

- Navodi osnovne komponente načina prijema i evidentiranja obavještanja o izvršenom K.D ili prekršaju, -Opisuje postupak službenika dežurne slube po prijemu obavještenja o izvršenom težem K.D -Pravilno uspostavlja komunikaciju sa pozornicima, patrolama i civilnim operativnim radnicima - Pravilno sačinjava dnevnik događaja, telegram na osnovu datih okolnosti Kao i blagovremeno ažurira ostale evidencije

-Razvija snalažljivost , komunikativnost i preciznost.

-Objašnjava pojam asistencije -Nabraja kada i u kojim slučajevima se može pružiti asistencija Nabraja šta sadrži plan asistencije, izvšitelj, pružanje pomoći zdrastvenim radnicima.

- Definiše zakonski osnov pružanje pomoći službenicima organa lokalne uprave pružanje pomoći službenicima državnih organa i zdravstvenim radnicima - Opisuje osnovna taktička pravila asistencije kod rušenja bespravno sagrađenih objekata, kod pružanja pomoći zdravstvenim radnicima kod pružanja pomoći na zahtjev ustanove za socijalni rad i organa starateljstva - Pravilno sačinjava izvještaj o pruženoj pomoći - asistenciji.

-Podstiče samopouzdanje i inicijativnost -Usmjerenost na razvoj -Razvija snalažljivost , komunikativnost i preciznost.

Nabraja i objašnjava redovna,vanredna, posebna obezbeđenja -Objašnjava plan obezbeđenja i bezbijednosnu procjenu

-Uočava karakteristike i vrste obezbeđenja - Prepoznaje i uočava stepene zaštite kao i subjekte zaštite -Opisuje taktiku obezbeđenja objekata - Pravilno sačinjava potrebna pismena

Razvija snalažljivost, komunikativnost i preciznost.

- Opisuje pravni osnov za kontrolu rada policije, - Nabraja lnformacije i obavještenja koje je policija dužna predočiti ovim vidovima kontrole

- Prepoznaje poslove unutrašnje kontrole u odnosu na predočenu sirtuciju - Prepoznaje poslove parlamentarne kontrole u odnosu kako je to prezentovano zakonom - Prepoznaje poslove građanske

Kritičko sagledavanje kontrole rada policije

152

kontrole u onosu na prestavljeni događaj Prepoznaje sličnosti i razlike između unutrašnje, parlamentarne i građanske kontrole

4. DIDAKTIČKO METODIČKA UPUTSTVA Predmet će se izvoditi u obliku predavanja, diskusija, studije primjera, timskog rada, te individualnih konsultacija sa predavačem. Praktični postupak će se izvoditi praktičkim prikazom naučenih tema.

5.OBAVEZNI OBLICI PROVJERAVANJA I OCJENJIVANJA ZNANJA Znanje se ocjenjuje u toku nastavnog procesa i na kraju. Ocjenjivanje se vrši shodno Odluci Vijeća Akademije o pravilima za ocjenjivanje na osnovu aktivnosti na času, usmeno i pismeno na završenom testu. Pozitivna ocjena je uslov za napredovanje u sljedeći II modul . 6. LITERATURA

1. Zakon o Policiji, Sl.list RCG, br. 28, 2005 2. Zakon o krivičnom Postupku, Sl. list RCG, br. 71, 2003 3. Krivični zakonik RCG, Sl.list RCG, br. 70, 2003 4. Zakon o javnim okupljanjima, Sl.list RCG, br. 31, 2005 5. Zakon o JRM, Sl.list br. 6. Zakon o prekršajima 7. Zakon o oružju, Sl. list br. 49, 2004 8. Uvod u policijsku kriminalistiku, Husnija Redžepagić, MUP RCG, Obod Cetinje2001 9. Aleksić Živojin, Kriminalistika-Beograd,1979. 10. Bošković Mićo, Kriminalistička metodika, drugo dopunjeno izdanje, -Beograd, 1998 11. Krivokapić Vladimir, Prevencija Kriminaliteta, -Beograd, 2002 12. Momčilo Talijan, Rukovođenje unutrašnjim poslovima, -Beograd-1998 13. Časopis ,,Perjanik’’za teoriju i praksu iz oblasti policije, bezbijednosti, kriminalistike i prava 14. Priručnici OSCE 15. Policijski priručnik, Docent dr.sc. Irena Cajner Mraović i dr., Zagreb, 2oo3 16. Organizacija i poslovi uniformisanih pripadnika policije, d.Momčilo Talijan i dr.,VŠUP, Beograd, 2001 17. Policijski priručnik, MUP Hrvatske, Ljubica Bakić-Tomić, MUP Hrvatske, Zagreb, 2003 god. 18. Elementi organizacije policije, Jurina Jurkvić Pušeljić, MUP Hrvatske, Zagreb, 1999 god.

153

19. Sredstva i taktika policije, Dr. Momčilo Lazović i dr., P.A.Beograd, 2002 god.. 20. Rukovođenje i organizacijsko ponašanje, Milan Jurina, MUP Hrvatske, Zagreb,1994 god. 21. Sigurnost u intervenciji policije, Njegoslav Blažek, MUP Hrvatske, P.A. Zagreb 22. Policijska kineziologija, Davorin Josip Jureša, MUP Hrvatska, Zagreb,1997 godina. 23. Gradjanski neredi, Dr. Ljubomir Stajić-Obrad Stevanović, Beograd,1995 god. 24. Ustrojstvo i djelorug rada policije, Dubravko Jackiv, MUP Hrvatske, 2004 god., Zagreb,1996 god.

154

Kriminalistika – taktika, tehnika, metodika

Osposobljavanje za zvanje policajac

174 časa 1. OPREDJELJENJE Sadržaj predmeta je podijeljen na tri dijela – kriminalističko-tehnički, kriminalističko- taktički i kriminalističko-metodski dio kriminalistike. Kandidati stiču znanja i vještine u primjeni kriminalističkih pravila i metoda na planu obezbedjivanja tragova i predemeta koji mogu poslužiti kao dokaz u krivičnom posupku Budući policajci doživljavaju i razumiju kriminalistiku kao jedan od mogućih načina suzbijanja kriminaliteta. 2. OPŠTI CILJEVI Da polaznicima na Policijskoj akademiji pruži osnovno obrazovanje o kriminalistici i da ih osposobi i obuči za uspješno postupanje u pretkrivičnom postupku, pri otkrivanju krivičnih djela i njihovih učinilaca, planiranju i preduzimanju operativno-taktičkih, tehničkih i dokazih radnji i mjera.. Cilj je da polaznike obuči i za uspješno angažovanje u sprječavanju kriminaliteta, odnosno pružanja stručne pomoći drugim subjektima na preventivnom planu.

155


Informativni ciljevi Formativni ciljevi Socijalizacijski ciljevi Nastavne metode Korelacija KRIMINALISTIČKA TAKTIKA Nabrojati osnovna obilježja kriminaliteta, pojam, nastanak, razvoj, uzroci, oblici i karakteristike savremenog kriminaliteta; klasifikacija (tipologija) izvršilaca K.D.

Analizirati obilježja kriminaliteta Sticanje neophodnog znanja Rad u učionici Krivično pravo, Policijska ovlašćenja, Psihologija, Sociologija, Penologija i Sudska medicina

Navesti suprotstavljanje kriminalitetu – metode, subjekti, međunarodna policijska saradnja

Analizirati metode i subjekte suprotstavljanja kriminaliteta

Sticanje neophodnog znanja Rad u učionici

Navesti pojam, predmet i zadaci kriminalistike

Definisati pojam, predmet i zadatke kriminalistike


Nabrojati osnovna načela i osnovna “zlatna” pitanja kriminalistike

Poštovati osnovna načela i osnovna “zlatna” pitanja kriminalistike


Nabrojati indicije i verzije kao osnov operativnog postupanja (pojam, značaj i vrste) Planiranje operativnog rada na osnovu indicija i verzija

Obrazložiti značaj operativnih indicija i verzija kod operativnog postupanja

Sticanje neophodnog znanja Rad u učionici i na terenu

Nabrojati načine saznanja o krivičnom djelu i izvršiocu (neposredna aktivnost policije, saznanja putem prijave, lica koja angažuje policija kao izvor saznanja) Tamna brojka kriminaliteta (odnos realnog i registrovanog kriminaliteta)

Pripremiti se za saznanje o krivičnom djelu i izvršiocu


Nabrojati kriminalističke evidencije (pojam, podjela, značaj) Elektronska obrada podataka, kaznena evidencija

Pripremiti za korišćenje kriminalističkih evidencija

Sticanje neophodnog znanja Rad u CB radi upoznavanja sa kriminalističkim evidencijama

Nabrojati kriminalističko-taktičke mjere i radnje u sprječavanju i suzbijanju kriminaliteta (pojam, podjela, pravni osnov preduzimanja)

Definisati kriminalističko-taktičke mjere i radnje


Upoznati se sa radnjom prikupljanjem obavještenja

Obrazložiti značaj prikupljanja obavještenja i pripremiti za obavljanje

Spremnost i sposobnost za rad Komunikativnost u radu

Rad na terenu

156

(taktika obavljanja informativnog razgovora sa licima od kojih se prkupljaju obavještanja: oštećeni, očevici krivičnog djela, žene, djeca, stanje osobe)

informativnog razgovora

Upoznati se sa osmatranjem i praćenjem – taktika preduzimanja

Izvoditi osmatranje i praćenje Snalažljivost i prilagodljivost Spremnost i sposobnost za rad

Rad na terenu

Upoznati se sa radnjom utvrđivanjem istovjetnosti lica, utvrđivanjem identiteta i identifikacijom predmeta

Izvoditi utvrđivanje istovjetnosti lica, utvrđivanje identiteta i identifikaciju predmeta

Spremnost i sposobnost za rad Komunikativnost u radu

Rad na terenu

Upoznati se sa kriminalističkom kontrola lica (pojačani nadzor) i odnosom kriminalističke kontrole sa kriminalističkom obradom

Obrazložiti značaj primjene kriminalističke kontrole lica

Snalažljivost i prilagodljivost Spremnost i sposobnost za rad

Rad na terenu

Upoznati se sa potražnom djelatnošću (vrste potraga po području traganja, po predmetu traganja, taktika sprovođenja)

Obrazložiti značaj primjene potražne djelatnosti

Spremnost i sposobnost za rad Rad u učionici i na terenu

Upoznati se kriminalističkom klopkom

Izvoditi kriminalističku klopku Spremnost i sposobnost za rad

Rad u učionici i na terenu

Upoznati se primjenom poligrafskog testiranja

Obrazložiti značaj primjene poligrafskog testiranja

Sticanje neophodnog znanja Rad u CB radi upoznavanja sa poligrafom

Upoznati se sa utvrđivanjem i provjerom alibija

Izvoditi utvrđivanje i provjeru alibija Spremnost i sposobnost za rad

Rad na terenu

Upoznati se sa pregledom prevoznih sredstava, putnika i prtljaga određenih objekata i prostorija državnih organa

Izvoditi pregled prevoznih sredstava, putnika i prtljaga određenih objekata i prostorija državnih organa

Spremnost i sposobnost za rad

Rad na terenu

Upoznati se sa antiterorističkim pregledom

Pripremiti se za antiteroristički pregled Spremnost i sposobnost za rad Rad na terenu

Upoznati se sa lišenjem slobode lica - lišenje slobode na otvorenom prostoru - lišenje slobode u zatvorenim prostorijama (stan, ugostiteljski objekat) - lišenje slobode u prevoznom sredstvu

Izvoditi lišenje slobode u svim varijantama


Rad na terenu

157

Upoznati se sa uviđajem Izvoditi uviđaj Spremnost i sposobnost za rad

Rad na terenu krim. laboratoriji

Upoznati se sa pretresanjem (vrste, pravni osnov, taktika sprovođenja

Izvoditi pretresanje lica, stana i ostalih prostorija kao i pokretnih stvari


Rad na terenu

Upoznati se sa privremenim oduzimanjem predmeta

Pripremiti se privremeno oduzimanje predmeta


Rad na terenu

Upoznati se sa postupkom kod sumnjivih predmeta

Opisati postupak sa sumnjivim predmetima

Spremnosti i sposobnost za rad

Rad na terenu

Upoznati se sa vještačenjem, rekonstrukcijom i eshumacijom leša

Opisati vještačenje, rekonstrukciju i eshumaciju leša

Sticanje neophodnog znanja Rad na terenu

Upoznati se sa taktikom saslušanja osumnjičenog

Pripremiti za saslušanje osumnjičenog Spremnost i sposobnost za rad Rad u CB

Upoznati se sa taktikom prepoznavanja i suočenja

Pripremiti za rad na prepoznavanju, suočenju

Spremnost i sposobnost za rad Rad u CB

Navesti prijavljivanje krivičnih djela i izvršilaca

• krivična prijava • krivična prijava policije

Pripremiti za pisanje krivične prijave Spremnost i sposobnost za rad Rad u CB

Upoznati se sa radom operativnih veza

Pripremiti se za rad sa operativnim vezama

Spremnost i sposobnost za rad Rad na terenu

Upoznati se sa sadržajem službenih zabilješki

Pripremiti se za pisanje službenih zabilješki

Srpemnost i sposobnost za rad Rad u učionici

KRIMINALISTIČKA METODIKA

Upoznati se sa kriminalističkom metodikom, pojmom, predmetom i zadacima

Definisati pojam, predmet i zadaci kriminalističke metodike

Sticanje neophodnog znanja Rad u učionici i CB

Upoznati se sa KD ubistvo po nepoznatom učiniocu

Definisati ubistvo Upoznati se sa KD učestvovanje u tuči i nasilničkim ponašanjem

Definisati KD učestvovanje u tuči i nasilničko ponašanje

Upoznati se sa KD iznuđivanje iskaza i zlostavljanje u vršenju službe

Definisati KD iznuđivanje iskaza i zlostavljanje u vršenju službe

Upoznati se sa KD krađa Definisati KD krađe Upoznati se sa KD razbojništva i razbojničke krađe

Definisati KD razbojništva i razbojničke krađe

158

Upoznati se sa zloupotrebom opojnih droga - neovlašćena porizvodnja i stavljanje u promet opojnih droga, omogućavanje uživanja opojnih droga,

prepoznavanje droga – dejstvo narkotika

- načini otkrivanja i dokazivanja

Definisati KD zlouptoreba opojnih droga i porepoznati opojne droge

Upoznati se sa KD trgovine ljudima i nasilje u porodici

Definisati KD trgovine ljudima i nasilje u porodici

Upoznati se sa KD krijumčarenje motornih vozila

Definisati KD krijumčarenje motornih vozila

KRIMINALISTIČKA TEHNIKA Upoznati se sa predmetom i značajem kriminalističke tehnike - registraciona krim. tehnika - operativna krim. tehnika - istražna krim. tehnika

Definisati predmet i značaj kriminalističke tehnike

Upoznati se sa Trasologijom Pripremiti za prepoznavanje pojedinih tragova

4. DIDAKTIČKO METODIČKA UPUTSTVA Predmet će se izvoditi u obliku predavanja, diskusija, studije primjera, timskog rada, te individualnih konsultacija sa predavačem. praktični postupak će se izvoditi praktičkim prikazom naučenih tema.

5.OBAVEZNI OBLICI PROVJERAVANJA I OCJENJIVANJA ZNANJA Znanje se ocjenjuje u toku nastavnog procesa i na kraju. Ocjenjivanje se vrši shodno Odluci Vijeća Akademije o pravilima za ocjenjivanje na osnovu aktivnosti na času, usmeno i pismeno na završenom testu. Pozitivna ocjena je uslov za napredovanje u sljedeći II modul. 6. LITERATURA 1. Uvod u policijsku kriminalistiku – Husnija Redžepagić, MUP RCG 2001. 2. Kriminalistička taktika – dr Vladimir Krivokapić i dr Milan Žarković VŠUP, 1999. 3. Kriminalistička taktika, dr. sc. Duško Modli, MUP Hrvatske, P.A.Zagreb, 2002 4. Kriminalistička taktika, I, II i III, dr.Vladimir Krivokapić, Beograd, 2000 god. 5. Kriminalistička metodika, dr.Mićo Bošković, P.A. Beograd, 2000 god.

159

6. Pojam trgovine ljudima, Misija OEBS-a Podgorica, maj 2005 7. Razbojništva i postupanje policije, Josip Tulezi,MUP Hrvatske, Zagreb, 1998 god. 8. Praktikum za kriminalističku taktiku, dr.Ostoja Krstić, P.A.Beograd, 2002 god. 9. Osnovi forenzičke biologije, dr.Mladen Milosavljević, Sarajevo, 2000 god.. 10. Kriminalistička tehnika, Basarić Mehmed, Vejzagić Nedžad, Sarajevo,1998 11. Kriminalistička tehnika, dr. Radojica Maksimović, P.A. Beograd 2000 god. 12. Metode fizike, hemije i fizičke hemije u kriminalistici, dr. Radojca Maksimović i dr. PA Beograd, 1998 god. 13. Praktični priručnik za obradu mjesta krivičnog događaja, ŠNPB, Stokholm, 2004 14. Kriminalistička identifikacija i registracija lica, Zoran Radonjić, mr. Ljubinka Stupar, VŠUP, Beograd,1999 15. Kriminalistička tehnika-praktikum, dr.Ljiljana Mašković, mr. Aleksandra Ljuština, P.A.Beograd, 2002 god.

160

Bezbjednost saobraćaja

Osposobljavanje za zvanje policajac 98 časova

1. OPREDJELJENJE Predmet Bezbjednost saobraćaja namijenjen je savlađivanju kompleksnih policijskih zadataka iz oblasti bezbjednosti saobraćaja. Katalog znanja zasnovan je na pretpostavci da kandidati osnovne obuke za zvanje policajac već imaju položen vozački ispit, da poznaju saobraćajna pravila i odredbe Zakona o bezbjednosti saobraćaja. Budući policajci moraju upoznati nadležnosti određenih subjekata, koji su odgovorni za bezbjednost u saobraćaju, dužnosti organa, organizacija i drugih subjekata koji sudjeluju pri obezbjeđenju sigurnosti u saobraćaju. Predmet je usmjeren i na preventivni rad, kandidati za policajce moraju biti upoznati sa svojim dužnostima i ovlašćenjima u toku obavljanja posla. Ujedno shvataju da su i oni sami u privatnom životu učesnici u saobraćaju. Takođe tokom obuke nauče da je njihova uloga i pomaganje učesnicima u saobraćaju i tako doprinose većoj bezbjednosti u saobraćaju. . 2. OPŠTI CILJEVI Omogućiti polaznicima da steknu neophodno znanje o propisima koji uređuju: oblast bezbjednosti saobraćaja na putevima, poslove policije i uslove za učešće u saobraćaju. Pružiti polaznicima mogućnost da poboljšaju svoje znanje iz oblasti saobraćajnih znakova i znakova koje daju policajci pri regulisanju saobraćaja i da steknu neophodne vještine za primjenu policijskih znakova u praksi. Pružiti polaznicima mogućnost da steknu neophodno znanje o vozilima i njihovim uređajima, opremi koju moraju posjedovati kao i da steknu vještine neophodne za kontrolu vozila. Omogućiti polaznicima da razumiju značaj psihofizičkog stanja vozača za bezbjedno učestvovanje u saobraćaju i steknu neophodne vještine za njihovo otkrivanje u saobraćaju.. Steći neophodno znanje i vještine za otkrivanje kažnjivih djela (prekršaja i krivičnih dela) u saobraćaju Steći neophodne vještine za bezbjedno zaustavljanje vozila i isključenje vozila i vozača iz saobraćaja. Usavršavanje vještina upravljanja policijskim vozilom sa korišćenjem uređaja za davanje svjetlosno-signalnih znakova. Aktivno učešće polaznika u nastavi. Podsticanje polaznika na usavršavanje u profesiji.

161


Informativni ciljevi Formativni ciljevi Socijalizacijski ciljevi Nastavne metode Korelacija Navodi domaće i međunarodne propise koji uređuju oblast bezbjednost saobraćaja na putevima; Objašnjava poslove saobraćaja u nadležnosti policije;

Razlikuje, kombinuje i pronalazi sličnost i razlike; Uočava značaj poslova saobraćaja u nadležnosti policije;

Razvija samopouzdanje

Nabraja i obrazlaže uslove za sticanje prava na upravljanje motornim vozilom; Navodi uslove i objašnjava postipak prilikom: izdavanja, zamjene i gubitka vozačke dozvole; Objašnjava postupak: kontrole vozačke i saobraćajne dozvole i idetifikacije vozila;

Analizira uslove za sticanje prava na upravljanje u zavisnosti od vrste vozila; Pravilno obavlja idetifikaciju vozača; Pravilno obavlja kontrolu dokumentacije za vozilo i vrši idetifikaciju vozila;

Razvija samopouzdanje

Objašnjava: - znake opasnosti, izričitih naredbi i znake obavještenja - postavljanje i važnost saobraćajnih znaka - svjetlosne saobraćajne znake

Upoređuje znake, uočava sličnosti i razlike; Rješava različite saobraćajne situacije pomoću znakova; Uočava nedostatke saobraćajne signalizacije na putu;

Razvija samopouzdanje Razvija snalažljivost

Objašnjava znake koje daju policajci prilikom regulisanja saobraćaja: - znaci koje daju rukama i položajem tijela - zvučni znaci - svjetlosni znaci

Objedinjuje i objašnjava prvenstvo prolaza u zavisnosti od znaka policajca; Objašnjava postupak kontrole saobraćaja u toku regulisanja; Objašnjava način i taktiku davanja znakova iz vozila u pokretu;

Uočava sličnosti i razlike znakova koje daju policajci prilikom regulisanja saobraćaja; Rješava različite saobraćajne situacije (na putu, u raskrsnici) i određuje prvenstvo prolaza u skladu sa propisima; Rješava probleme u saobraćaju dajući znake iz vozila u pokretu

Razvija motivaciju Razvija samopouzdanje Razvija pozitivan odnos prema zanimanju

Navodi opremu motornih i priključnih vozila; Objašnjava sadržaj kontrole uređaja na vozilima koji omogućavaju normalnu vidljivost;

Pravilno obavlja kontrolu opreme vozila u zavisnosti od vrste vozila; Uočava greške na uređajima na vozilima koji omogućavaju normalnu vidljivost; Uočava nedostatke i nepravilnosti

Razvija samopouzdanje i snalažljivost

162

Objašnjava sadržaj kontrole svjetlosno-signalnih uređaja; Navodi koja vozila podliježu tehničkom pregledu; Obrazlaže razloge i proceduru upućivanja vozila na vanredni tehnički pregled; Navodi koja vozila podliježu registraciji;

korišćenja svjetlosno-signalnih uređaja; Vrednuje značaj tehničke ispravnosti vozila za bezbjedno učestvovanje u saobraćaju; Vrši pripreme za obavljanje vanrednog tehničkog pregleda (pravilno ispunjava: uput za vanredni tehnički pregled, potvrdu o privremenom oduzimanju registarskih tablica....); Cijeni značaj registracije vozila;

Razvija osjećaj odgovornosti

Navodi uslove koje kandidati za vozača i vozači moraju ispunjavati za upravljanje motornim vozilom; Navodi uslove za obavljanje redovnog i kontrolnog zdravstvenog pregleda; Objašnjava uslove i kriterijume koji se odnose na trajanje upravljanja motornim vozilom i odmorima vozača; Navodi i objašnjava paremetre registrovane na tahografskom ulošku; Objašnjava opšte ograničenje brzine kretanja vozila i navodi ograničenje brzine kretanja vozila prema: - kategoriji puta, -kategoriji vozila

Navodi i pojašnjava: - rad uređaja za kontrolu brzine vozila na putu - rad uređaja za kontrolu brzine vozila u vozilu

Definiše pojam ″Vozila pod pratnjom″ i objašnjava pravila kad ta vozila učestvuju u saobraćaju; Definiše pojam ″Vozila sa pravom prvenstva prolaza″ i objašnjava pravila kad ta vozila učestvuju u saobraćaju; Objašnjava zakonske odredbe koje se odnose na alkohol;

Vrednuje značaj zdravstvene sposobnosti vozača; Analizira vrijednosti sadržane na tahografskom ulošku i izvodi zaključke o režimu kretanja vozila (vrijeme rada, brzina, pređeni put, odmori i dr.); Uočava greške-zloupotrebe, nedostatke i neispravnosti na tahografskom uređaju; Pravilno primjenjuje i sprovodi ovlašćenja (isključenje vozača, izdavanje naloga o plaćanju novčane kazne, pisanje potvrde o privremenom oduzimanju vozačke dozvole, pisanje prekršajne prijave i dr.); Primjenjuje mjere koje pozitivno djeluju na bezbjednost saobraćaja;

Identifikuje vrste uređaja za kontrolu brzine kretanja vozila i obavlja postavljanje uređaja za rad Pravilno vrši očitavanje brzine kretanja vozila na simuliranim primjerima; Pravilno vrši sankcionisanje vozača zbog nepoštovanja ograničenja brzine kretanja vozila; Uočava razlike između vozila pod pratnjom i vozila sa pravom prvenstva prolaza; Uočava sličnosti i razlike u pravilima saobraćaja koje se primjenjuju na vozila pod pratnjom i vozila sa pravom prvenstva prolaza; Uočava greške učesnika u saobraćaju u

Razvija pozitivan odnos prema zanimanju Podstiče snalažljivost

163

Objašnjava način otkrivanja alkoholisanih vozača u saobraćaju; Navodi i objašnjava postupak i uslove: alkotestiranja vozača, upućivanja na stručni pregled i uzimanja uzorka krvi i urina;

odnosu na vozila pod pratnjom i vozila sa pravom prvenstva prolaza i vrši njihovo sankcionisanje; Prepoznati vozača pod uticajem alkohola; Pravilno obaviti postupak alkotestiranja i sačiniti zapisnik o alkotestiranju; Pravilno-taktički postupiti prema vozaču koji odbije da se podvrgne alkotestiranju; Pravilno ispuniti potvrdu o privremenom oduzimanju vozačke dozvole;

Definiše pojam ″saobraćajna nezgoda″ i objašnjava obilježja i vrši razgrajničenje saobraćajnih nezgoda; Navodi i objašnjava dužnosti: - učesnika saobraćajne nezgode - organa za vršenje uviđaja saobraćajnih nezgoda, a posebno policije Objašnjava mjere i radnje koje preduzima prilikom obezbjeđenja lica mjesta saobraćajne nezgode;

Obezbjeđuje lice mjesta saobraćajne nezgode i sačinjava izvještaj o obezbjeđenju; Pravilno ispuniti obrazac o oštrćenju vozila inostrane registracije;

Podstiče snalažljivost

Objašnjava: - krivičnu, - prekršajnu, i - materijalnu odgovornost

Prepoznati najteže prekršaje iz OBS-a, koji se odnose:

- vozila javnog prevoza putnika, - radnje vozilom u saobraćaju, - kretanje vozila po putu, - prvenstvo prolaza, - odstojanje između vozila, - obaveze vozača prema pješacima, i dr.

Vrednuje značaj odgovornosti učesnika u saobraćaju; Pravilno sankcioniše vozače za najteže učinjene prekršaje iz ZOBS-a; Pravilno ispuniti:

- potvrdu o privremenom oduzimanju vozačke dozvole - potvrdu o privremenom oduzimanju registarskih tablica - uput za vanredni tehnički pregled - nalog za plaćanje novčane kazne i dr.

Objašnjava način i postupak zaustavljanja vozila i mjere bezbjednosti koje se preduzimaju pri zaustavljanju vozila; Objašnjava postupak isključenja: - vozača iz saobraćaja, - vozila iz saobraćaja.

Objašnjava postupak sa ostavljenim i

Pravilno vrši zaustavljanje vozila primjenjujući mjere bezbjednosti; Pravilno sprovodi postupak isključenja vozila i vozača iz saobraćaja; Primjenjuje mjere koje pozitivno utiču na bezbjednost saobraćaja; Vrednuje značaj obilježavanja radova i prepreka na putu;

164

nepropisno parkiranim vozilom; Objašnjava način obilježavanja radova i prepreka na putu; Nabraja i objašnjava uslove za prevoz lica i tereta na vozilima;

Pravilno sprovodi postupak kontrole prevoza lica i tereta;

Navodi uslove za upravljanje vozilom koje prevozi opasne materije; Opisuje i ilustruje načine označavanja vozila koja prevoze opasne materije; Objašnjava način kretanja i brzinu vozila tokom prevoza opasnih materija; Navodi obaveznu opremu koju moraju posjedoviti vozila za prevoz opasnih materija; Objašnjava postupak u slučaju saobraćajne nezgode vozila za prevoz opasnih materija; Objašnjava potrebu očuvanja prirodne sredine;

Pravilno sprovodi kontrolu: - vozila koje prevozi opasne materije - vozača koji upravlja vozilom za prevoz opasnih materija - prateće dokumentacije, i - kontrolu bezbjednosti transporta tereta

Razvija samopouzdanje i snalažljivost Razvija osjećaj odgovornosti Razvija ekološku svijest

Objašnjava pravilne tehnike vožnje; Objašnjava ofanzivnu i defanzivnu vožnju; Demonstrira korišćenje svjetlosno-signalnih uređaja i radio veze.

Poštuje propise; Pravilno primjenjuje tehnike ofanzivne i defanzivne vožnje; Pravilno koristi sredstva veze i svjetlosno-signalnih uređaja.

Razvija samopouzdanje i snalažljivost

4. DIDAKTIČKO METODIČKA UPUTSTVA Predmet će se izvoditi u obliku predavanja, diskusija, studije primjera, timskog rada, te individualnih konsultacija sa predavačem. praktični postupak će se izvoditi praktičkim prikazom naučenih tema.

5. OBAVEZNI OBLICI PROVJERAVANJA I OCJENJIVANJA ZNANJA Znanje se ocjenjuje u toku nastavnog procesa I nakraju. Ocjenjivanje se vrši shodno Odluci Vijeća Akademije o pravilima za ocjenjivanje na osnovu aktivnosti na času, usmeno i pismeno na završenom testu. Pozitivna ocjena je uslov za napredovanje u sljedeći II modul.

165

6. LITERATURA

1. Priručnik za polaznike – Policijska akademija Danilovgrad, 2006 god. 2. Zakon o bezbjednosti saobraćaja na putevima, Sl. list RCG br. 72. 2006 god. 3. Zakon o policiji Sl. list RCG br. 28, 2005 god. 4. Krivični zakonik Sl. list RCG br. 70. 2003 god. 5. Zakon o prevozu opasnih materija 6. B. Miletić: ″Kontrola i regulisanje saobraćaja″ - priručnik, Beograd 2001 god. 7. B. Miletić: ″Kontrola i regulisanje saobraćaja″ - praktikum, Beograd 2001 god. 8. B. Popović: ″Primjena uređaja u operativnoj kontroli saobraćaja″ 9. Dr. Slobodan Pntazijević: Bezbjednost saobraćaja, P.A.Beograd, 2000. god. 10. Dr. Miodrag V.Šoć, Ekspertiza drumskih saobraćajnih nezgoda u Crnoj Gori, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Podgorica 2000. g. 11. Dragoljub Šotra: i dr. Vještačenje saobraćajnih nezgoda, Podgorica, 2002 god. 12. Dr. Dragoslav Dragač: Tipični primeri ekspertiza saobraćajnih nezgoda, Univerzitet Beograd, 2000 god. 13. Kontrola i regulisanje saobraćaja – Priručnik – B. Miletić, VŠUP-a – Beograd, 1997.g. 14. Primena uređaja u oper. kontroli saobraćaja – M. Popović – VŠUP-a, Beograd, 2001.g. 15. Strategija djelovanja – policija u zajednici – MUP-a Hrvatska, dr sc. Irena Cajner Mraović; Vladimir Faber; Goran Volarević – Zagreb, 2003.g.

166

Javni red i mir

22 časa

1. OPREDJELJENJE Znanja i vještine u vezi sa javnim redom i mirom omogućavaju kandidatima osnovnog policijskog obrazovanja za zvanje policajac da se upoznaju sa ovlašćenjima, za preventivno i represivno postupanje u oblasti javnog reda i mira, poštujući pri tom ljudska prava i slobode. Kroz praktični dio da savladaju većinu mogućih situacija u kojima se policajac susreće u realnom svijetu. 2. OPŠTI CILJEVI Objasniti pojam javnog reda i mira, javnog okupljanja mase, narušavanja javnog reda i mira u manjem i većem obimu. Objasniti angažovanje policije na uspostavljanju narušenog javnog reda i mira. Uvježbati postupanje policije u slučaju narušavanja javnog reda i mira.

167


Informativni ciljevi Formativni ciljevi Socijalizacijski ciljevi Nastavne metode Korelacija -Definiše pojam JRM -Objašnjava koji faktori utiču na narušavanje JRM -Objašnjava način na koji se uspostavlja narušeni JRM

-Prepoznaje ponašanja koja utiču na narušavanje JRM ,u odnosu na datu situaciju. - Uočava prekršaje koji se odnose na narušavanja JRM a u odnosu na datu situaciju

Razviti samopouzdanje, timski rad, kao i rješavanja problema u održavanju JRM

Nabraja faktore koji utiču na bezbjednosnu procjenu kada je pitanje narušavanje JRM -Objašnjava pojam narušavanja JRM umanjem obimu - Navodi taktikčka pravila kojih se neophodno ptridržavati kada je u pitanju narušavanje JRM u manjem obimu(tuča na otvorenom i zatvorenom prostoru)

Pravilno prepoznaje mjere koje treba preduzeti kako bi spriječili narušavanje JRM u odnosu na prestavljenu situaciju. Demostrira način uspostavljanja narušenog JRM od strane dva lica koja se tuču u zatvorenoj prostoriji. Demostrira način uspostavljanja narušenog JRM od strane dva lica koja se tuču na otvorenom prostoru.

-Definiše pojam javnih okupljanja. -Nabraja uslove koji moraju biti ispunjeni kako bi se moglo zabraniti održavanje Javnih okupljanaja. -Definiše i objašnjava pojam mase,psihologija mase, -Navodi uticaj grupe i drugih faktora na ponašanje pojedinca umasi

-Pravilno prepoznaje faktore koji utiču na narušavanje JRM u većem obimu. - Uočava faktore koji utiču na ponašanje pojedinca kada se nađe u masi . -Prepoznaje ulogu kolovođa,agitatora agresivnih izvršilaca kada nastupe građanski neredi

-Objašnjava osnovne oblike organizovanja jedinica policije -Nabraja način formiranja jedinica za neposrednu intervenciju -Navodi koja su to sredstva za podršku prilikom uspostavljanja narušenog JRM u većem obimu

Prepoznaje način formiranja policijskih jedinica u odnosu na datu situaciju. Demostrira shodno izdatim upustvima oblike kordona u vidu osnovnih ,ojačanih i kombinovanih. Prepoznaje zakonske osnove u pogledu upotrebe sredstava prinude u cilju uspostavljanja narušenog JRM u većem obimu

168

4. DIDAKTIČKO METODIČKA UPUTSTVA Nastavne teme će se će se izvoditi u obliku predavanja, diskusija, studije primjera, timskog rada, te individualnih konsultacija sa predavačem. praktični postupak će se izvoditi praktičkim prikazom naučenih tema.

5.OBAVEZNI OBLICI PROVJERAVANJA I OCJENJIVANJA ZNANJA Znanje se ocjenjuje u toku nastavnog procesa i na kraju. Ocjenjivanje se vrši shodno Odluci Vijeća Akademije o pravilima za ocjenjivenje Pravilniku o ocjenjivanju na osnovu aktivnosti na času, usmeno i pismeno na završenom testu. Pozitivna ocjena nije uslov za napredovanje u sljedeći II modul. 6. LITERATURA 1. Priručnik za polaznike, Policijska akademija, 2006 god. 2. Građanski neredi-dr. Ljubomir Stajić i dr., Beograd 1995 godina. 3. Zakon o JRM, Sl.list RCG br. 41, 1994 god. 4. Zakon o javnim okupljanjima, Sl. list br. 31 2005 god.

169

Nadzor državne granice i pogranični poslovi

31 čas 1. OPREDJELJENJE Ministarstvo unutrašnjih poslova Republike Crne Gore preuzelo je nadležnosti u obezbjeđenju državne granice na svojoj teritoriji od Vojske SiCG krajem 2003. godine. To je iziskivalo promjenu u sadržaju predmeta Nadzor državne granice i pogranični poslovi kako bi kandidati za osnovnu obuku za zvanje policajac stekli potrebna znanja i obuku u obavljanju ovih specifičnih poslova. U sadržaj predmeta uključene su i odredbe novog Zakona o nadzoru državne granice u skladu sa međunarodnim pravom. 2. OPŠTI CILJEVI Pružiti polaznicima neophodna znanja o nadzoru državne granice i pograničnim poslovima u vezi sa: trgovinom ljudima, sprječavanjem ilegalnih prelazaka državne granice, ilegalnom nabavkom i krijumčarenjem vatrenog oružja i municije, eksploziva, radioaktivnih materijala, ilegalnim prometom droga, falsifikovanjem novca, traženjem osoba koje su u bjekstvu od kaznene i druge odgovornosti, kontrolisanjem dokumenata za prelaz preko granice, organizovanim kriminalom, o borbi protiv terorizma i dr.

170


Informativni ciljevi Formativni ciljevi Socijalizacijski ciljevi Nastavne metode Korelacija Objašnjava pojam granica; Navodi vrste granica;

Opisuje pojam granica; Razlikovati podjelu granica;

Pozitivna orjentisanost prema zanimanju;

Upoznaje sa zakonom o nadzoru državne granice; Upoznaje sa zakonom o kretanju i boravku stranaca;

Definisati elemente zakona o nadzoru državne granice; Analizirati zakon o kretanju i boravku stranaca;

*Povećava kvalitet rada

Upoznaje sa zakonom o azilu; Povezati ovaj zakon sa zakonima zemalja u okruženju

Definisati elemente zakona o azilu; Analizirati zako o azilu

*Povećava kvalitet rada

Opisuje vrste policijskih aktivnosti na graničnim prelazima; Objašnjava metode kontrole putnika; Objašnjava metode kontrole prtljaga; Objašnjava kontrolu lica; Upoznaje sa kontrolom stvari; Upoznaje sa kontrolom pevoznih sredstava;

Uočava specifičnosti ovih aktivnosti u odnosu na ostale; Prepoznaje metode kontrole putnika i prtljaga; Obavlja kontrolu lica, stvari i prevoznih sredstava;

Ispoljava samoinicijativnost, efikasnost, povećava preciznost u radu

Praktično na graničnom prelazu

Definiše mjesta za prelaženje državne granice i njihovo označavanje i obilježavanje; Upoznavanje sa pojmom prelaženja državne granice; Upoznavanje sa potrebnom dokumentacijom za prelaz državne granice; Objašnjavanje pojma falsifikovanja dokumenata; Upoznavanje sa graničnim prelazima u Crnoj Gori – podjela i vrste

Prepoznaje specifičnosti graničnih prelaza; Upoznaje sa pojmom prelaženja državne granice; Analiza potrebne dokumentacije za prelaz državne granice i falsifikovanih dokumenata; Uočavanje specifičnosti graničnih prelaza;

Definisanje pojma nadzor državne granice; Opisivanje opreme i sredstava za nadzor državne granice; Objašnjavanje načina rada policajca u graničnom pojasu, njegova prava i obaveze; Prezentacija opreme za nadzor

171

državne granice; Objašnjavanje prava i obaveza svih kategorija plovila na moru, jezeru i rijeci; Definisanje pojma kretanje i boravak stranaca; Određivanje pod kojim uslovima stranac može ući i boraviti u zemlji; Definisanje isprava na osnovu kojih lica sa imunitetom dolaze u zemlju; Definisanje načina vršenja kontrole lica sa imunitetom;

Upoznati se sa pojmom kretanje i boravak stranaca;

4. DIDAKTIČKO METODIČKA UPUTSTVA Nastavne teme će se izvoditi u obliku predavanja, diskusija, studije primjera, timskog rada, te individualnih konsultacija sa predavačem. praktični postupak će se izvoditi praktičkim prikazom naučenih tema.

5.OBAVEZNI OBLICI PROVJERAVANJA I OCJENJIVANJA ZNANJA Znanje se ocjenjuje u toku nastavnog procesa i na kraju. Ocjenjivanje se vrši shodno Odluci Vijeća Akademije o pravilima za ocjenjivanje na osnovu aktivnosti na času, usmeno i pismeno na završenom testu. Pozitivna ocjena i je uslov za napredovanje u sljedeći II modul. 6. LITERATURA

1. Milutin Starovlah: Priručnik iz oblasti pograničnih poslova i kontrole kretanja i boravka stranaca, MUP RCG, Podgorica, 2002 god. 2. Zakon o nadzoru državne granice, Sl. list RCG br. 72, 2005 god. 3. S. Ivanda, Državna granica nadzor, kontrola, zaštita, Zagreb, 1997 4. S. Ivanda, Shengenski sporazumi i unutarnja sigurnost, Zagreb,1997 5. S.tipe Ivanda,Ulazak, kretanje i boravak stranaca u Republici Hrvatskoj, MUP Hrvatska, 1997 god. 6. Stefan Žugec: Od zaštitnikov do pomorskih policistov, MUP Slovenije, 1997 god. 7. Sigurnost i bezbjednost na moru, Uprava pomorske sigurnosti, Bar 2005 god. 8. Stipe Ivanda: Sprovođenje sporazuma o stabilizaciji i pridruživanju u Republici Hrvatskoj u dijelu koji se odnosi na shengensku zaštitu

državne granice. 9. Zakon o nadzoru državne granice (u proceduri) 10. Zakon o kretanju i boravku stranaca (u proceduri) 11. Zakon o azilu (u proceduri)

172

Obuka u rukovanju naoružanjem

55 časova

1. OPREDJELJENJE U toku izvođenja predmeta Obuka u rukovanju naoružanjem kandidati za zvanje policajac stiču znanja i vještine u rukovanju naoružanjem u svim stuacijama u kojima se policajac može naći u vršenju policijskih poslovai, a time i samopouzdanje u lične sposobnosti i u oružje s kojim će obavljati poslove, zadatke i ovlašćenja u toku obavljanja poziva policajac. 2. OPŠTI CILJEVI Usvajanje osnovnih znanja o tehničko-taktičkim karakteristikama oružja,njihovoj podeli i vrstama. Usvajanje osnovnih pravila bezbjednosti pri rukovanju oružjem i municijom. Razumjevanje specifičnosti upotrebe vatrenog oružja pri različitim uslovima Osposobljenost za pravilno održavanje i bezbedno rukovanjem oružjem. Osposobiti u realizaciji gađanja pod uslovima približno realnim.

173

3. OPERATIVNI CILJEVI Informativni ciljevi Formativni ciljevi Socijalizacijski ciljevi Nastavne metode Korelacija Definiše i objašnjava pojam i podelu oružja i balistike

Prepoznaje i uočava pojam i podelu oružja i balistike

Visok stepen usvojenosti teorijskih stručnih znanja

Usmeno izlaganje Grupni rad

Upoznaje konstrukciju,teh.-taktičke karakteristike oružja

Demonstrira usvojena znanja,sklapa i rasklapa oružje

Brza,vešta i ispravna upotreba vatrenog oružja

Rad u grupi Individualno Demonstracija Pokazivanje Praktični rad-vežbe

Upoznaje mere bezbednosti pri upotrebi vatrenog oružja

Prepoznaje osnovne i dopunske mere bezbjednosti pri upotrebi vatrenog oružja



Upoznaje i uvežbava tehnike tačnog gađanja

Usvaja i uvežbava potrebne tehnike



Upoznaje stavove za gađanje Demonstrira i uvežbava stavove-stojeći,klečeći

Ispravna upotreba vatrenog oružja,snalažljiv ost,odlučnost


Objašnjava gađanje jačom i slabijom rukom

Demonstrira i uvežbava gađanje jačom i slabijom rukom

Odlučnost, preciznost, energičnost


174

Vještine: - pravilno zauzimanje stava za gađanje i zaštitu,držanje oružja,pravovremena promena stava i hvata oružja - pravilno podešavanje nišana i nišanske tačke te održavanje pravilno podešenog nišana tokom otvaranja vatre - pravilno disanje - produženo ciljanje - kontrola okidača bez pomeranja oružja - nišanjenje,disanje,okidanje,usmeravanje oružja ka cilju i zadržavanje oružja u smeru nišanjenja nakon okidanja - gađanje: - iz različitih stavova - jednom rukom (jačom i slabijom), s obadvije ruke - s mjesta, iz pokreta, iz zaklona - uz vremenska ograničenja - pod nepovoljnim svetlosnim uslovima - sa zaštitnom opremom 4. DIDAKTIČKO METODIČKA UPUTSTVA Predmet će se izvoditi u obliku predavanja, diskusija, studije primjera, timskog rada, te individualnih konsultacija sa predavačem. praktični postupak će se izvoditi praktičkim prikazom naučenih tema.

5.OBAVEZNI OBLICI PROVJERAVANJA I OCJENJIVANJA ZNANJA Znanje se ocjenjuje u toku nastavnog procesa i na kraju. Ocjenjivanje se vrši shodno Odluci Vijeća Akademije o pravilima za ocjenjivanje na osnovu aktivnosti na času, usmeno i pismeno na završenom testu. Pozitivna ocjena je uslov za napredovanje u sljedeći II modul. 6. LITERATURA:

1. dr Vladimir Milošević, Naoružanje i oprema policije i vojske, I i II dio, izdanje Policijske akademije u Beogradu 2. Momčilo Stojanović: Pištolj-revolver, Novi Sad, 2006 god. 3. Pravilnik za izvođenje gađanja vatrenim oružjem, Policijska akademija Danilovgrad, 2006 god. 4. Pravilnik o bezbjednom rukovanju naoružanjem, Policijska akademija, Danilovgrad, 2006 god. 5. Pravila obuke u rukovanju i korišćenju naoružanja simulacionim sredstvima i korišćenjem laserske tehnike, P.A.Danilovgrad,2006 god.

175

Antiterorizam

16 časova 1. OPREDJELJENJE Kandidati za zvanje policajac u toku obuke iz predmeta Antiteroristička dejstva stiču znanja i vještine o tome koja ovlašćenja i kakve mjere mogu izvoditi u okviru posebnih preventivnih mjera i u situacijama kada dođe do ugrožavanja opšte bezbjednosti ljudi i imovine na određenom prostoru, objektu ili području. 2. OPŠTI CILJEVI Osnovna znanja o diverzantsko- terorističkim dejstvima i načini suprostavljanja. Mjere zaštite prilokom rukovanja, pronalaska i obezbeđenja lica mjesta eksplozije ili eksplozivne naprave. Podjela, namjena eksploziva, mina i sredstava za paljenje eksploziva. Prepoznavanje opasnih materija. Pravilan postupak policajca na licu mjesta eksplozije ili eksplozivne naprave. Postupak po saznanju za postojanje opasne materije prilikom transporti ili skladištenja. Taktika postupanja policajca po najavi ili saznanju za postojanje minsko – eksplozivne naprave.

176


Informativni ciljevi Formativni ciljevi Socijalizacijski ciljevi Nastavne metode Korelacija Diverzantsko-teroristička dejstva Izvori, ciljevi, načini ispoljavanja,

suprostavljanje Razviti sposobnost kod policajaca za samostalno, brzo i sigurno preduzimanje potrebnih radnji na licu mjesta eksplozije ili eksplozivne naprave do dolaska stručnih ekipa za neutralisanje opasnosti od opasnih i eksplozivnih meterija

- računar sa projektorom - školska i vježbovna sredstva eksploziva i sredstava za paljenje eksploziva - 200 grama eksploziva, 1 detonatorskakapisla, 1 električna kapisla – po polazniku - sredstva i oprema za detekciju, otkrivanje i uništavanje eksplozivnih materija

- Policijska ovlašćenja - Kriminalistika - Prekršajno pravo - Krivično pravo

Opasne materije Vrste, podjela, namjena, kontrola, dokumentacija opasnih meterija

Eksplozivne materije Eksplozivi, sredstva za paljenje eksploziva, mjere zaštite pri radu ili kontaktu sa eksplozivima

Postupak policije na licu mjesta eksplozije ili eksplozivne naprave

Pravilan postupak i redosled radnjui kojih se obavezno mora pridržavati pri obezbeđenju lica mjesta eksplozije ili ekspliivne naprave

Intervju prilikom najave eksplozivne naprave ili diverzije

Postupak vođenja intervjua policajca koji zaprima obavještenje u slučaju najave da je postavljena eksplozivna naprava

177


5. OBAVEZNI OBLICI PROVJERAVANJA I OCJENJIVANJA ZNANJA Znanje se ocjenjuje u toku nastavnog procesa i na kraju. Ocjenjivanje se vrši shodno Pravilniku o ocjenjivanju Policijske akademije na osnovu aktivnosti na času, usmeno i pismeno na završenom testu. Pozitivna ocjena nije uslov za napredovanje u sljedeći II modul. 6. LITERATURA: 1. Priručnik za polaznike, Policijska akademija Danilovgrad, 2006 god. 2. Milan Paunović i Živko Šipčić: Priručnik za obuku pripadnika aktivnog i rezervnog sastava MUP-a, MUP RCG, 1998 god. 3. Zakon o opasnim materijama Sl. list RCG, br. 4. Uputstvo za rušenje – SSNO 5. Dušan Mušicki: Razorni eksplozivi

178

Fizičko vaspitanje sa odbrambenim taktikama

215 časova 1. OPREDJELJENJE Fizičko vaspitanje u programu osposobljavanja kandidata za osnovnu obuku za zvanje policajac kombinovano je sa predmetom Odbrambene taktike. Na taj način polaznici se prvo pripremaju i stiču kondiciju koja im je neophodna za izvođenje policijskih ovlašćenja koje uključuju odbrambene taktike. Zdravim načinom života kandidati će se dobro osjećati, biti zdraviji, vitalniji, radno sposobni. Sadržaj predmeta Odbrambene taktike ima za cilj da kandidate maksimalno obuči odnosno da u potpunosti izvježbaju upotrebu sredstava prinude i savladavanje napada. Tokom obuke vježbaju se one tehnike koje budućem policajcu omogućavaju pravilno i zakonito postupanje i u najtežim slučajevima, kada je ugrožen život građana ili samih policajaca. 2. OPŠTI CILJEVI

• Postizanje optimalnog nivoa znanja i sposobnosti u primjeni odbranbenih tehnika radi savladjivanja otpora i odbrane od neosnovanog napada

• Postizanje optimalnih organskih, motoričkih i saznajnih struktura i osobina ličnosti pripadnika policije

• Povećanje emotivne otpornosti polaznika na buduće profesionalne, konfliktne i stresne s

179


Informativni ciljevi Formativni ciljevi Socijalizacijski ciljevi Nastavne metode Korelacija -Opisuje značaj nastave samoodbrane i opšteg fizičkog za pripadnoke MUP-a -Opisuje pojam i vrste samoodbrane i opšteg fizičkog -Opisuje, uopšte, tehniku samoodbrane i opšteg fizičkog

-Upoznaje polaznike sa značajem nastave samoodbrane i opšteg fizičkog -Upoznaje polaznike sa pojmom i vrstom samoodbrane i opštegfizičkog, upoznaje ih uopšte sa tehnikom -Aktivno učestvuje kod opisa značaja predmeta iznosi svoja iskustva

-Stvara predstavu o značaju predmeta samoodbrana i opšta fizička priprema -inicijativnost -stvara usmjerenost na razvoj -utiče na razvij svijesti o samokontroli -prihvata i poštuje različitost -razvija želju za bavljenjem sportom -razvija sigurnost -razvija samopouzdanje -razvija odvažnost -razvija takmičarski duh

Posjeta predavanjima i seminarima Gledanje filmova iz oblasti samoodbrane i opšte fizičke pripreme Rad u grupi gdje dominira situaciono uvježbavanje

-udarci otvorenom šakom u predjelu glave - udarac prstima u predjelu glave -udarac nogom u predjelu glave -vitalne tačke u predjelu glave , trupa i donjih ekstremiteta -prikaz skeleta -prikaz muskulature

Upoznaje polaznike sa opasnim tehnikama Nabraja i pokazuje mjesta na kojima su vitalne tačke -Postavlja pitanja -Upoznati polaznike sa načinom upotrebe sile -kada upotrijebiti pasivan, kada aktivan otpor -kada upotrijebiti policijsku palicu, po kojim djelovima tijela i u kojoj mjeri -upoznaje se sa ljudskin skeletom putem prikzta -upoznaje se sa muskulaturom putem prikaza

Opisati primjenu sile prema pasivnom i aktivnom otporu -fizička snaga -upotreba palice -zakonska ovlašćenja za korišćenje sile (sredstva prinude) -smrtonosne sile -opravdana sila -propocionalnost -prepoznavanje nivoa otpora

-Istaći razlike između aktivanog i pasivanog otpora, kako bi u skladu sa tim primijenili silu -odrediti nivo upotrebe fizičke snage -odrediti stepen upotrebe policijske palice kako bi bio u skladu sa zakonskim osnovama -odrediti tačno koje su smrtonosne sile -istaći opravdanost upotrebe sile -odrediti stepen propocionalnosti -odrediti na koji način da prepoznamo nivo otpora koji polkaznici treba da primijene -upoznati se sa načinom verbalnog otpora

Razvija samopouzdanje Razvija želju za bavljenjem atletskim trkačkim disciplinama. Razvija odgovoran odnos prema vlastitom zdravlju. Razvija takmičarski duh

180

-verbalni otpor -pasivni otpor -defanzivni otpor -aktivne agresije -nivoi reagovanja policije na nivo otpora

-navesti primjere kako postupiti kod pasivnog otpora, kod aktivne agresije -navesti primjere kako reagovati u određenim situacijama a da bude u skladu sa zakonskim osnovama

-Upoznati polaznike sa polugama koje se koriste kod primjene sile -objasniti u kojim situacijama se koristi poluga na zglob lakta, u kojim poluga na zglob ramena, poluga na zglob šake i u koim situacijama na zglob prstiju šake - odrediti koje su prednosti koje poluge i na šta treba obratiti posebnu pažnju -navesti primjere kada koristimo koju polugu i na šta treba obratiti posebnu pažnju -Izvodi vježbe u cilju poboljšanja repetitivne snage uz pravilno izvođenje pokreta i disanja. -Izvodi vježbe u cilju poboljšanja repetitivne snage uz pravilno izvođenje pokreta i disanja. -Izvodi vježbe u cilju poboljšanja repetitivne snage uz pravilno izvođenje pokreta i disanja.

Prihvata i poštuje različitost Razvija sigurnost, samopouzdanje, odvažnost Razvija žlju za razvojem snage Samopouzdanje

-rad u sali i na otvorenom posjeta borilištima -gledanje filmova -predavanja od strane stručnjaka gdje iznosi svoja iskustva

Nabrojati tehnike koje se koriste kod privođenja : -poluga na zglob lakta -poluga na zglob ramena -poluga na zglob šake -poluge na zglob prstiju Upoznaje i opisuje tehnike poluga, nabraja tehnike poluga Vježbe za razvoj :

Izvodi tehnike poluga na laktu: -Opružanjem u zglobu lakta osloncem na dlan ili rame -Opružanjem u zglobu lakta osloncem na vrat -Opružanjem u zglobu lakta – oslonac hvat za odjeću -Opružanjem u zglobu lakta – oslonac-hvat na podlakticu -Izvodi i kombinuje poluge na zglob lakta -ponavlja elemente u sporijem, kasnije u bržem ritmu -uvježbavanje elemenata iz različitih situacija i u različitim uslovima -Izvodi tehnike poluga na zglobu ramena -Uvrtannje u zglobu ramena ubarcem u lakatnu jamu -Uvrtannje u zglobu ramena guranjem lakta

Razvija snalažljivost i efikasnost Motivacija za rad Razvija upornost iistrajnost Samokontrolu i odvažnost Razvija želju za bavljenjem sportom

181

Opisuje značaj, tehniku i vježbe za razvoj startne brzine Opisuje tehniku sprinta Opisuje tehniku i vježbe za razvoj osnovne brzine Upoznaje tehniku preskakanja atletskih prepona i razvoj brzine preskakanja atletskih prepona

sa leđa -Izvrtanjem u zglobu ramena nadhvatom i podhvatom

-Izvodi pluge na zglob šake, -Damski hvat (sprijeda sa leđa) -Izvrtanjem šake -Uvrtanjem šake -Povlačenjem sa nutrašnje strane -Povlačenjem sa spoljne strane Izvodi i ponavlja poluge na zglobovima prstiju šake, -Opružanjem palca -Opruž.prstiju šake-hvat isturenom rukom -Opruž. pstiju šake –hvat suprotnom rukom -Opružanjem prstiju šake prehvatom isturenom rukom -Izvodi poluge na zglob šake postupno po segmentima -ponavlja elemente sa nastojanjem za što boljim izvođennjem -Izvodi poluge na zglobovima prstiju i šake po segmentima -Ponavlja elemente sa nastojanjem za što boljim izvođenjem -Ispravlja greške -Izvodi vježbe za razvoj startne brzine iz različitih pozicija i iz različitih situacija -Izvodi vježbe za razvoj sprinta do ubrzanja -Izvodi vježbe za razvoj osnovne brzine -Ispravlja greške kod izvođenja pokreta -Ovladava fazama preskakanja preko atletskih prepona: faza zaleta, faza prelijetanja preko prepone, faza doskoka i trčanja između prepona -Izvodi vježbe za razvoj brzinske izdržljivosti

Opisuje i nabraja tehnike izbjegavanja

-Izvodi i kombinuje tehnike izbjegavanja -Izvodi i uvježbava tehniku eskivaže sa

182

-tehnike eskivaže, -tehnike kretanja unazad, -tehnike kretannje u stranu, - tehnike kretanja polukružno -tehnike kretanja kružno Akrobatika: Opisuje tehniku izvođenja elemenata u parteru; kolut naprijed, leteći kolut naprijed, kolut nazad, stav o šakama, premet strance,vaga.

zamišljenim protivnikom -izvodi tehniku eskivaže sa realnim protivnikom u uslovima po dogovoru -uvježbava tehniku eskivažeu složenijim uslovima -Izvodi tehniku kretanja unazad sa zamišljenim protivnikom, u realnim uslovima po dogovoru i u složenim uslovima -Uvježbava tehniku kretanja polukružno i kružno sa zamišljenim protivnikom -uvježbava tehniku u realnim uslovima u jednostavnim pa u složenim ulovima - uvježbavanje elemenata kombinovano -Uočava i Izvodi elemente u parteru : -ispralja greške uradu -Uvježbava pojedinačno elemente -Uvježbava taktiku igre u grupi -Primjenjuje pravila u igri

Nabraja tenike odbrane od udarca rukom: -Odbrana od udarca rukom u glavu -Odbrana od udarca rukom u tijelo -blaže tehnike kontrole ruke -grube tehnike kontrole ruke Elementarne igre -u cilju razvoja opšte motorike

Uvježbavanje tehnika odbrane od udarca rukom u glavu -uvježbati odbrane od udarca pravo -sa strane -odozdo -u stranu Uvježbavanje tehnika odbrane od udarca rukom u tijelo -Ponavljati odbrane od udarca naprijed -Ponavljati odbrane od udarca sa strane -Ponavljati odbrane od udaraca u stranu i unazad -uvježbavati tehnike sa zamišljenim protivnikom -uvježbavanje u realnim uslovima –kao blaže tehnike, uvježbavanje tehnika koje amortizuju pokrete, odnosno

183

različiti načini hvatanja ruke, „produžavanje“ protivnikove ruke -kao grublje uvježbavanje blokada -uvježbavati u prostim pa u složeim uslovima -uvježbava preskakanje različitih prepreka -uvježbavanje provlačenja kroz različite profile -uvježbavanje penjanja na i uz različite sprave -uvježbava prelaženje poligona u cjelini -uvježbava kroz elementarne igre spretnost gornjih ekstremiteta

Nabraja tehnike odbrane od udarca nogom -odbrana od udarca naprijed -odbrana od udarca sa strane -odbrana od udarca u stranu -odbrana od udarca unazad

Uvježbavati odbrane od udarca nogom iz različitih položaja i sa različitom silinom u prostim pa u složenim uslovima -Uvježbavanje odbrane od udarca naprijed sa zamišljenim protivnikom -uvježbavanje na spravama -uvježbavanje u realnim prostim, pa u složenim uslovima -Uvježbavanje odbrane od udarca sa strane, u sranu i unazad sa zamišljenim protivnikom, pa u realnoj borbi

Razvija samopouzdanje Razvija motoričke sposobnosti Razvija želju za bavljenje sportom

Nabraja i opisuje tehnike odbrana -odbrana od hvata i udarca kombinovano noga-ruka, ruka noga, noga –noga i ruka-ruka

Uvježbavanje tehnike odbrane od hvata i udarca kombinovano -uvježbavanje oslobađanja od hvata -uvježbavanje od odbrane od udarca po oslobađanju od hvata -ponavljanje kombinacija odbrane noga-ruka, ruka noga, noga –noga i ruka-ruka -ukazivanje na značaj prednost pojedinih tehnika u odnosu na vrstu napada

Nabraja i opisuje tehnike odbrane od udaraca na kratkoj distanci -blokadom -eskivažom -odmicanjem

-Uvježbati odbranu od napada sa bliske distance od udarca laktom -uvježbavati odbranu od udarca koljenom -uvježbavati odbranu od udarca glavom -uvježbavati odbrane postupno od

Stvara predstavu o značaju predmeta samoodbrana i opšta fizička priprema -inicijativnost -utiče na razvij svijesti o

184

jednostavnih elemenata ka složenim -uvježbava i razvija agilnost u različitim uslovima sa raz ličitim loptama -nastoi da zadate elemante izvodi u sporom ritmu sa velikom tačnošću - nastoi da zadate elemante izvodi u brzom ritmu sa velikom tačnošću

samokontroli -razvija sigurnost -razvija samopouzdanje -razvija odvažnost -razvija želju za bavljenje sportom -razvija takmičarski duh

-nabraja odbrane od hvata rukom sprijeda, -odbrane od hvata rukom sa leđa, -odbrana od hvata sa jednom rukom -odbrana od hvata sa obije ruke

-Uvježbavanje tehnika odbrane od hvata jednom rukom sprijeda izvrtanjem ruke, polugom, ključem, polugom na šaci povlačenjem -dati značaj pojedinim odbranama -uvježbavati postupno -uvježbavanje tehnika odbrane od hvata jednom ruko otpozadi udarcem, ključem, pritiskom na palac -tehnike izvoditi postupno od prostog ka složenom -naglasiti značaj pojedinih tehnika -uvježbavanje tehnika odbrane od hvata sa obije ruke u zavisnosti od položaja napadača: -uvrtanjem glave -izvlačenjem sa odručenjem obije ruke -polugom na ruci -hvatom za ruke -polugom na prstima, na šaci -hvatom za nogu -istaći prioritet nekih odbrana -ponavljanje raznih štafetnih igara sa različitim zadacima i u različitim uslovima u cilju poboljšanja opšte motorike

Opisuje odbrane od hvata -sprijeda - sa leđa -sa jednom -sa obije ruke

-Uvježbavanje tehnika odbrane od hvata jednom rukom za odjeću i opremu sprijeda izvrtanjem ruke, polugom, ključem, polugom na šaci povlačenjem -uvježbavati postupno -uvježbavanje tehnika -odbrane od hvata jednom ruko otpozadi udarcem, ključem, pritiskom na palac -tehnike izvoditi postupno od prostog ka složenom

Razvija samopouzdanje Razvija želju za bavljenjem sportskim igrama Razvija odgovoran odnos prema vlastitom zdravlju. Razvija takmičarski duh

185

-naglasiti značaj pojedinih tehnika -uvježbavanje tehnika odbrane od hvata za odjeću i opremu sa obije ruke u zavisnosti od položaja napadača: -uvrtanjem glave -izvlačenjem sa odručenjem obije ruke -polugom na ruci -hvatom za ruke -polugom na prstima, na šaci -hvatom za nogu -istaći prioritet nekih odbrana Uvježbava pojedinačno elemente Uvježbava taktiku igre u grupi Primjenjuje pravila u igri

- Upoznaje se sa odbranmom obuhvata sprijeda i sa leđa: -ispod ruku -preko ruku -preko struka

-Uvježbava odbranu od obuhvata sprijeda i sa leđa ispod ruku, preko ruku i preko struka -Kombinuje -Ispravlja greške -izvodi odbranu iz različitih pozicija -izvodi odbranu sa različitim protivnicima -uvježbava iz različitih situacija -uvježbava elemente hvatanja lopte -uvježbava elemente skokova -uvježbava način odbrane sa hvatovima

-upoznaje se sa odbranom od davljenja, hvata za kosu, gušenja i pokušaja hvata za bacanje sprijeda sa ledja

sa strane

-Uvježbava odbranu od davljenja i hvata za kosu sprijeda, sa leđa i sa strane -uvježbava tehniku poluge na ruci -uvježbava tehniku izvlačenja - uvježbava tehniku klinom -polugu na prstima -Uvježbavanje klučne poluge -Uvježbavanje izvrtanjne ruku -uvježbavanje izbjegavanja pokušaja hvata za bacanje izmicanjem i preskakanjem Ispravlja greške -Uvježbava i brani se elementima samoodbrane -Uočava greške -ponavlja vježbe za poboljšanje repetitivne snage

186

- Upoznaje odbranu iz ležećeg stava i poluge na zglob koljena -upoznaje se sa težinom izvođenja u ležećem položaju

-Uvježbava odbranu iz ležećeg stava -uvježbava polugu na zglob koljena -Izvodi odbranu iz ležećeg stava sa polugom na koljenu -ponavlja elemente pojedinačno -Izvodi odbranu u cjelini u različitim uslovima i sa različitim protivnicuma -uvježbava elemente košarke sa loptom -uvježbava elemente iz košarke bez lopte -uvježbava elemente koji su karakteristični sa nakim pokretima samoodbrane


-Upoznaje se sa odbranom od napada nožem: -odozgo -pravo -odozdo -sa strane

-Izvodi i uvježbava odbranu od napada nožem odozgo, ključem odozgo, pothvatnim ključem, nathvatnim ključem, izvrtanjem, polugom. -Izvodi i uvježbava odbranu od napada nožem pravo, uvrtanjem ruke i polugom na laktu, izvrtanjem ruke - uvježbava odbranu od napada nožem odozdo izvrtanjem šake, ključ,ukrštenim rukama , polugom na šaci - uvježbava odbranu od napada nožem sa strane udarcem, uvrtanje nathvatom, rušenje vučenjem -Ponavlja i uočava greške Uvježbava pojedinačno elemente Uvježbava taktiku igre u grupi Primjenjuje pravila u igri

Upoz. odbranu od napada sa palicom, motkom i stolicom -Odozgo -Sa strane -U stranu -Nisko i sa leđa

Izvodi i uvježbava odbranu od napada sa palicom, motkom i stolicom odozgo, sa strane, u stranu, pravo, nisko i sa leđa -uvježbava tehnike odbrane od napada palicom, motkom i štapom Blokiranjem, rušenje vučenjem, oduzimanjnem, ključem nagore -uvježbava tehnike odbrane od napada stolicom, izbjegavanjem i rušenjem, bacanjem, blokiranjem ruku irušenjm. -ispravlja greške -uvježbava razvoj specijalne brzine maksimal maksimalnom frekvencijom pokreta

Razvija istrajnost i upornost Razvija samokontrolu i odvažnost Razvija samopouzdanje Razvija snalažljivost Razvija odgovoran odnos prema zdravlju

187

-Upoznaje tehniku odbrane od napadača naoružanog vatrenim oružjem (pištolj): -Odbrana od uperenog pištolja sa prednje strane u glavu i tijelo sa distance i neposredne blizine -Sa leđa -Odbrana od pokušaja vađenja pištolja Upoznaje tehniku odbrane od napadača naoružanog vatrenim oružjem puškom igara

-Primjenjuje tehniku odbrane od napadača naoružanog vatrenim oružjem pištolj , uperenog sa prednje strane: ključ na laktu, izbijanjem, odbijanjem -odpozadi : udarac po ruci iz okreta pa podbijanje u glavu i tijelo sa distance i neposredne blizine -Koriguje -Primjenjuje tehniku odbrane od napadača naoružanog vatrenim oružjem puška: -bacanjem -izvrtanjem -guranjem puške u stranu iudarac -Uošava greške -uvježbava startnu brzinu kroz elementarne igre -uvježbava pokrete koji su srodni sa tehnikama samoodbrane

Upoznaje tehniku odbrane od dva ili više nenaoružanih i naoružanih napadača „Poligon“spretnosti -preskakanje -provlačenje -penjanje -prelaženje -kombinovano

-Uvježbava tehniku odbrane od dva ili više nenaoružanih napadača kombinacijom nožnih i ručni tehnika sa bacanjem -uvježbava tehniku odbrane od dva ili više naoružanih napadača kombinovanom tehnikom blokada, udaraca, uvrtanja i izvrtanja ruku. -tehnike izvoditi polako , postupno od jednostavnih ka složenim elementima do situacionog izvođenja.

Razvija sigurnost u sebe Razvija želju za bavljenje sportom

-Opisuje tehnike i načine vezivanja lica u odnosu na položaj u kojem se nalazi: -vezivanje lica u ležećem položaju -vezivanje u klečećem položaju -vezivanje u stojećem položaju „Poligon“spretnosti -u različitim stavovima

-Uvježbava tehniku vezivanja lica koje leži licem okrenut prema podlozi, gdje uviđa potrebu ovog načina vezivanja. -uvjezbava tehniku vezivanja lica u klečećem položaju -uvježbava tehniku vezivanja u stojećem položaju: -kada je lice koje vezujemo okrenuto leđima, - kada je lice okrenuto licem prema policajcu, -kada je lice koje vezujemo oslonjeno na zid, auto ili neki drugi čvrsti oslonac -uvježbavanje elemenata koji utiču na razvoj spretnosti gornjih ekstremiteta -ponavlja pokrete

188

-prekomjerna primjena sile u svim segmentima samoodbrane

Pokazivanje elemenata , zahvata i udaraca koji mogu da izazovu tjelesnu povredu, njihovo uvježbavanje u cilju što bolje kontrole izvođenja pokreta

Opisuje i prikazuje tehnike koje dovode do trajnih oštećenja ili smrti: - tačke na glavi, - prednjem dijelu vrata, - prednjem dijelu grudnog koša, - tačke koje izazivaju trajna oštećenja: - meki djelovi trupa

-pokazuje vitalne tačke na tijelu -uvježbava „udarce“ na vitalne tačke radi bolje kontrole -uvježbava iz jednostavnih situacija -uvježbava u složenim situacijama -uvježbava svaku tačku pojedinačno -uviđa značaj dobre kontrole udaraca


-presretanja -blokovi -udarci u glavu -udarci u tijelo

-uvježbava udarce poslije presretanja ruke- udarc rukom - uvježbava udarce poslije presretanja noge -nogom -uvježbava udarce poslije bloka jednom rukom-udarc rukom -uvježbava udarce poslije bloka sa obije ruke-udarac rukom, odnosno kombinacije udaraca -uvježbava kontra udarac poslije bloka noge-udarac rukom, nogom ili kombinovano -uviđa značaj kontra udaraca -procjenjuje značaj jednog kontra udarca u odnosu na drugi -kombinuje u različitim situacijama -koriguje greške -Ponavlja i uvježbava kontra udarce -uvježbava pokrete koji utiču na razvoj donjih i gognjih ekstremiteta -uvježbava pojedinačno -uvježbava kombinovano

Razvija samokontrolu Razvija samopouzdanje Razvija želju za bavljenjem sportom Razvija savjestan odnos prema poslu

-opisuje djelove palice i njeno održavanje -opisuje nošenje palice -opisuje zadavanje udaraca i određuje tačke za udarac -opisuje stav do upotrebe službene

-ima kontakt sa palicom -stiče utisak o težini i veličini palice -načinu držanja i upotrebe palice -uvježbava uvlačenje i izvlačenje palice iz prstena na opasaču do korektnog izvođenja -uvježbava nanošenje udaraca po određenim

189

palice -opisuje borbeni stav -opisuje proizvodnju snage -opisuje udarce -opisuje blokade

tačkama na tijelu radi što bolje kontrole udarca -uvježbava različite situacije koje bi trebalo da izbjegnu upotrebu palice -uvježbava stabilan dijagonalan stav sa plilicom u pripremnom položaju -uvježbava pokrete koji racionalno troše snagu -uvježbava različite sinhronizovane udarce palice u kombinaciji sa udarcima ruku inogu iz različitih pozicija i iz različitih situacija -ponavlja proste situacije -ponavlja složene situacije -uvježbava blokade palicom u kombinaciji sa blokadama ruku -ponavlja vježbe za razvoj spretnosti u radu sa palicom -kombinuje

4. DIDAKTIČKO METODIČKA UPUTSTVA Nastavne teme će se izvoditi u obliku predavanja, timskog rada, te individualnih konsultacija sa predavačem. praktični postupak će se izvoditi praktičkim priaktičnim svakodnevnim vježbama i kroz posebne simulacione vježbe.

5. OBAVEZNI OBLICI PROVJERAVANJA I OCJENJIVANJA ZNANJA Znanje se ocjenjuje u toku nastavnog procesa. Ocjenjivanje se vrši shodno Odluci Vijeća Akademije o pravilima za ocjenjivanje na osnovu aktivnosti na času, usmeno i pismeno na završenom testu. Pozitivna ocjena je uslov za napredovanje u sljedeći II modul. 6. LITERATURA:

1. Božo Kosanović, Samoodbrana, Zagreb 1988. god. 2. Milanko Milošević, Muharem Zulić i Stevan Bešić, Specijalno fizičko obrazovanje, Beograd 1989. god 3. Dragan Ajlov, Samoodbrana, Beograd 2001. god. 4. Ljubo Vračarević, Beograd 1983 god. 5. Branko Dragić, Džudo 1988. god. 6. Zdenko Behin i dr.: Provjera i ocjenjivanje razine motoričkih i funkcionalnih sposobnosti.MUP Hrvatske, Zagreb, 2003 god.

190

Policija u lokalnoj zajednici 28 časova

1. OPREDJELJENJE Sveobuhvatan i jasan koncept novog načina rada policije «Rada policije u zajednici», po svojoj aktuelnosti predstavlja izazov a njegova realizacija uslov hvatanja priključka i nezamjenjiv dio reformskih procesa u MUP-a RCG. Novi koncept rada će indirektno imati pozitivnog uticaja i na čitavo društvo. Poboljšanje stanja javnog reda i mira i bolji kvalitet života, sigurno i bezbjedno okruženje nije i nemože biti isključiva nadležnost i odgovornost policije.Već poboljšanje kvaliteta života u zajednici zavisi od aktivnog učešća svih segmenata društva. Policija će biti nosilac, organizator i pokretač akcija koje vode ka poboljšanju kvaliteta života u zajednici. U odnosu na iskazanu potrebu promjene način rada policije i implementacije «Rada policije u zajednici» a u sklopu sveobuhvatnog reforskog procesa u MUP-a RCG. Veoma je značajno programima i realizacijom obuke crnogorske policije odgovoriti aktuelnom trenutku, kroz osnovnu i stručno specijalističku obuku. Za uspješnu implementaciju «Rada policije u zajednici» neophodno je pored stručno specijalističke obuke kojom će policajci čija će osnovna djelatnost biti saradnja sa građanima i rešavanje njihovih problema, steći neophodna znanja, novi koncept rada obuhvatiti i programom za osnovnu policijsku obuku, zbog toga što će i ostali policijski sastav u svom svakodnevnom radu primjenjivati principe rada policije u zajednici a u realizaciji pojedinačnih projekata biti i direktno angažovan. 2. OPŠTI CILJEVI

• Usvajanje stava o potrebi za promjenom načina rada u policijskoj organizaciji. • Pružiti polaznicima mogućnost za usvajanje neophodnih znanja o novom konceptu rada

policiji okrenutoj zajednici, • Pružiti polaznicima mogućnost gledanja na probleme sa šireg stanovišta - od

pojedinačnog incidenta na cjelokupnu pojavu. • Omogućiti polaznicima da uoče značaj većeg preventivnog djelovanja i prelaska od

aktivnog na proaktivno djelovanje (Orjentacija na bezbjednost a ne na krivično djelo). • Polaznici će steći neophodna znanja o menadžmentu ( organizaciji i načinu rada) kao

uslovu za implementaciju policije u zajednici. • Pružiti polaznicima mogućnost da uoče značaj pokretanja inicijative za rješavanje

problema zajednice • Polaznici će steći neophodna znanja o strukturi lokalne uprave i područjima

odgovornosti pojedinih službi lokale uprave, odgovornih za probleme iz njihove nadležnosti.

• Pružiti polaznicima mogućnost za sticanje neophodnih vještina planiranja, kao uslovu za efektno djelovanje i pravilno i ekonomično raspolaganje resursima.

• Omogućiti polaznicima da uoče značaj aktivnog učešća policije u školskom okruženju, kroz djelovanje i način rada školskog policajca.

191


Informativni ciljevi Formativni ciljevi Socijalizacijski ciljevi Nastavne metode Korelacija Objasniti tradicionalni policijski model rada; Uočiti nedostatke tradicionalnog policijskog modela rada; Uočiti koja su to očekivanja građana u odnosu na sadašnji način rada policije

Primijeniti model rešavanja problema zajednice

Razviti pozitivan stav prema novom načinu rada policije - radu policije u zajednici. Usvojiti stav o potrebi za promjenom načina rada policije

Objasniti koncept rada policije u zajednici; Objasniti ulogu i način rada kontakt policajca i ostalih segmenata policijske organizacije

Izraditi plan uspostavljanja partnerskih odnosa sa zajednicom

Razviti pozitivan stav prema novom načinu rada policije – rad policije u zajednici

Objasniti razliku između incidenta i problema; Objasniti pet koraka modela rješavanja problema; Obazložiti trougao analize krivičnih djela

Pronaći razlike u pristupu rješavanja krivičnih djela po modelu rješavanja problema u odnosu na sadašnji način rada. Primijeniti model rješavanja problema u odnosu na zadate primjere

Vrednovati širi aspekt pristupa rješavanju problema od uobičajenog djelovanja na incident

Navesti definiciju partnerstva policije i zajednice; Objasniti za koja krivična djela i negativne pojave je neophodan partnerski pristup u njihovom rješavanju; Uočiti potencijalne partnere u rješavanju problema zajednice.

Pronać potencijalne partnere i planirati način djelovanja u odnosu na zadatke primjere.

Vrednovati značaj većeg preventivnog djelovanja i prelaska sa aktivnog na proaktivni pristup. Vrednovati značaj uspostavljanja partnerskih odnosa kao jedinim načinom prema tamnoj brojki kriminaliteta.

Objasniti prilagođavanje sistema menadžmenta novom načinu rada – policiji u zajednici; Objasniti osnovne vještine menadžmenta; Objasniti vođstvo i osnovne pristupe vođstva; Navesti ulogu i značaj tima u radnom okruženju.

Identifikovati postupke u menadžmentu koji su podržavali klasični policijski model, a koji bi mogli ometati i blokirati proces implementacije – policije u zajednici. Primijeniti timski rad u odnosu na date situacije.

Pozitivna orjentisanost prema novom načinu rada u odnosu na postojeće uslove u radnom okruženju.

Objasniti donošenje odluka i kvalitete donosioca dobrih odluka;

Izraditi plan aktivnosti u odnosu na dati primjer, ispoljiti inicijativu, donijeti

Vrednovati značaj inicijative i donošenja odluka u različitim

192

Navesti prepreke u donošenju dobrih odluka; Objasniti inicijativu; Objasniti delegiranje i podučavanje kao preduslov za inicijativu.

odluke. situacijama i na svim nivoima u procesu implementacije »Policije u zajednici«.

Objasniti strukturu lokalne uprave; Navesti područja odgovornosti pojedinih službi lokalne uprave.

Locirati pojedine ustanove odgovorne za rješavanje lokalnih problema; Riješiti zadate probleme vezane za lokalnu upravu.

Ispoljiti spremnost na inicijativu i saradnju sa organima lokalne uprave u rješavanju najvećeg dijela problema zajednice.

Objasniti glavne nivoe policijskog planiranja; Navesti korake procesa planiranja; Navesti pet tačaka komande.

Izraditi operativni plan djelovanja u odnosu na zadate probleme zajednice.

Vrednovati značaj planiranja radi efikasne i efektivne realizacije aktivnosti i racionalnog korišćenja postojećih resursa.

Objasniti način rada školskog policajca; Navesti sve službe i pojedince odgovorne za bezbjednost u školama.

Izraditi operativni plan djelovanja u školskom dvorištu u odnosu na zadatke situacije.

Ispoljiti spremnost za saradnju sa školskim službenicima i osobljem. Vrednovati značaj bližeg povezivanja i saradnje policijske organizacije i školskih zvaničnika.


5. OBAVEZNI OBLICI PROVJERAVANJA I OCJENJIVANJA ZNANJA Znanje se ocjenjuje po završenom predavanju u prvom modulu. Ocjenjivanje se vrši shodno Odluci Vijeća akademije o pravilima za ocjenjivanje na osnovu aktivnosti na času, usmeno i pismeno na završenom testu. Pozitivna ocjena nije uslov za napredovanje u sljedeći II modul. 6. LITERATURA: 1. Priručnik za polaznike - Policijska akademija Danilovgrad, 2005. god. 2. Priručnici OEBS 3. Irena Cajner i dr. Strategija djelovanja policije u zajednici MUP Hrvatska, Zagreb

193

Taktičke komunikacije

44 časa 1. OPREDELJENJE Sadržaj predmeta Taktičke komunikacije omogućava kandidatima za zvanje policajac da steknu osnovna znanja potrebna za razumijevanje i usvajanje spretnosti u međusobnim odnosima, kako u ličnom, tako i u profesionalnom životu policajca. Osnovna namjena predmeta je razumijevanje raznolikosti ličnosti i kompleksnost međusobnih odnosa. Saznaju, da ne postoji univerzalni recept za rad sa ljudima, zato kandidati za policajce moraju shvatiti da je pravilan pristup određen datom situacijom. Kod kandidata se razvija osjetljivost za psihološka pitanja. Moraju shvatiti, da za uspješno obavljanje policijskog posla nije dovoljno poznavanje i savladavanje osnovnih policijskih znanja i vještina, već i savladavanje psiholoških i socijalnih spretnosti odnosno vještina za kontakt sa građanima. 2. OPŠTI CILJEVI

• Usavršiti sposobnost vještine komuniciranja, razumijevanja, postizanja kontrole, kritičnosti i racionalnosti u pristupu problemima i njihovom rješavanju.

• Pružiti pomoć polaznicima da steknu znanja, vještine i navike potrebne za mirno rješavanje sukoba i konflikata.

• Naučiti polaznike kako da ublaže neprijatne situacije, kako da pregovaraju, posreduju i unaprijede pozitivne međuljudske odnose sa stanovništvom.

• Razvijati kod polaznika vrline i vrijednosti profesionalnosti, uljudnosti, razboritosti, odlučnosti, saradnje i povjerenja i u odnosima između policijskih službenika i u odnosima policijskih službenika sa građanima.

• Odrediti potrebu održavanja visokih etičkih standarda da bi se zadržalo povjerenje javnosti u policiju.

• Definisati način odnosa policijskih službenika prema zajednici (služba, a ne sila). • Podsticati motivaciju polaznika za što boljim radom kroz sticanje sposobnosti, sklonosti i

vještina da se brže, lakše i racionalnije djeluje i u preventivnom i u represivnom obliku. • Razvijati kod polaznika one intelektualne i socijalne vještine koje su neophodne za

njihovo djelotvorno učešće u demokratskom razvoju crnogorskog društva uopšte, a posebno one koje su potrebne za obavljanje policijskog posla.

• Podsticati polaznike da se razviju u nezavisne i odgovorne osobe koje će svoje stavove i ponašanje prema drugima izgrađivati na načelima dostojanstva i nepovredivosti ljudske osobe, naroda i čovječanstva u cjelini.

• Podsticati spremnost na suprotstavljanje predrasudama, diskriminaciji i nepravdi. • Podsticati spremnost na preuzimanje odgovornosti za svoje postupke. • Utvrditi na čemu se zasnivaju zahtjevi savremene policijske djelatnosti. • Uočiti kako neprofesionalno ponašanje policajaca utiče na ugled policijske službe.

.

194


Informativni ciljevi Formativni ciljevi Socijalizacijski ciljevi Nastavne metode Korelacija - pojam komunikacije; - značaj komunikacije; - osnovni elementi komunikacijskog prostora: * pošiljalac * poruka * primalac * povratna informacija; - verbalna i neverbalna komunikacija; - emocionalne reakcije u komunikaciji. - osnovne komponente poruke; - sadržaj , stvarno značenje poruke; - karakteristike glasa:

- upoznati polaznike sa pojmom komunikacija i istaći njen značaj; - odrediti osnovne elemente komunikacije: pošiljalac, poruka, primalac i povratna informacija; - uočiti razliku između verbalne i neverbalne komunikacije; - istaći prednosti i nedostatke verbalne i neverbalne komunikacije; - prepoznati emocionalne reakcije koje prate komunikaciju; - istaći potrebu otvorene i dobre komunikacije policije sa svim grupama u društvu da bi osigurali prikladno funkcionisanje. - istaći osnovne komponente poruke; - prepoznati sadržaj , stvarno značenje poruke; - analizirati karakteristike

- omogućiti polaznicima da steknu neophodna znanja o vještini komunikacije, o cilju i svrsi policijskog postupanja, imajući u vidu osnovnu ideju – vrijednost: ostvarenje opšteg dobra, odnosno dobra zajednice, njenih građana, a polazeći od zakonitosti rada i u skladu sa etičkim načelima o postupanju policijskih službenika; - spoznati i razumjeti potrebe dobre-efikasne komunikacije; - razvijati kod polaznika vrline i vrijednosti profesionalnosti, uljudnosti, razboritosti, odlučnosti, saradnje i povjerenja i u odnosima policijskih službenika i u odnosima policijskih službenika s građanima; - shvatiti i promovisati policijski posao kao plemenitu i nesebičnu profesiju koja podrazumijeva preuzimanje rizika radi zaštite života i bezbjednosti građana; - razvijati vještine konstruktivne komunikacije i nenasilnog rješavanja sukoba - razvijati svijest o činjenici da nerazumijevanje neverbalnih poruka i odsustvo svijesti o njima mogu biti uzrok nerazumijevanja među ljudima, dok usklađenost verbalne i neverbalne poruke može pridonijeti boljoj i djelotvornijoj komunikaciji; - sposobnost aktivnog slušanja i davanje prilike

Modifikovano predavanje uz pomoć Power Point prezentacije; Rad po grupama: studija slučaja, igranje uloga, analiza, dijalog, komentar.

- Ljudska prava - Krivično pravo - Međunarodno pravo - Kriminalistika - Policijski poslovi - Bezbjednost saobraćaja

195

*ton, *brzina, *visina tona, *modulacija ; - neverbalni signali; - tumačenje poruke; -aktivno slušanje; -primijeniti vještinu aktivno slušanje (analiza primjera). - pojam prepreke u komunikaciji; - zone gdje se mogu javiti prepreke: * zona pošiljaoca, * zona poruke, * zona simbola, * zona kanala, * zona primaoca; - moguće prepreke u komunikaciji; - prepreke koje može stvoriti ponašanje pri komunikaciji; - model šest koraka komunikacije.

glasa; - prepoznati neverbalne signale; - objasniti tumačenje poruke; - primijeniti vještinu aktivno slušanje; - potvrditi novostečena znanja kroz analizu praktičnog primjera. - odrediti pojam prepreke u komunikaciji; - klasifikovati zone gdje se mogu pojaviti prepreke u komunikaciji: zona pošiljaoca, zona poruke, zona simbola, zona kanala i zona primaoca; - objasniti moguće prepreke u komunikaciji i načine kako ih izbjeći tj. spriječiti lošu komunikaciju; -navesti prepreke koje može stvoriti ponašanje pri komunikaciji; - primijeniti model šest koraka komunikacije.

drugima da iznesu svoje mišljenje; - razvijanje sposobnosti posmatranja problema iz različitih uglova. – razvoj tolerancije prema drugačijim sistemima vrijednosti od našeg vlastitog; - formirati sposobnost za racionalno i kritičko ponašanje, poznavanje sopstvenih potreba, vrijednosti i razumijevanja razlika; - poštovanje tradicije i prihvatanje različitosti kao dijela ličnog duhovnog i opšteljudskog bogatstva; - sposobnost efikasnog komuniciranja sa ljudima različitog kulturnog porijekla; - razvijanje svijesti o pravima manjina, o ulogama polova u društvu; - spremnost na suprotstavljanje predrasudama, diskriminaciji i nepravdi; - razviti sposobnost da cijene i druge kulture; - spremnost za premošćavanje kulturnih razlika; - razvijati vještine kritičkog mišljenja i djelovanja kada je u pitanju neprofesionalno ponašanje policajaca.

196

uspješno komuniciranje; - opšti principi ponašanja i postupanja sa ljudima ; - principi individualizacije tretmana; - pridobijanje ljudi za saradnju; - moralno lik radnika policije.

- istaći značaj uspješnog komuniciranja; - objasniti opšte principe ponašanja i postupanja sa građanima i strankama; - istaći principe individualizacije tretmana: * poštovati ličnost stranke, ne oponirati, omalovažavati i kritikovati; - naglasiti važnost korektnog odnosa, pružanja pomoći i dobre saradnje; - istaći značaj etičke strane ličnosti radnika policije; - moralni lik policajca, njegov pošten, iskren i korektan odnos prema građanima, strankama i u službi, doprinosi ne samo efikasnijem i kvalitetnijem radu nego i naročito ugledu službe i ličnom autoritetu.

- bolji uspjeh u obavljanju posla zavisi od broja i kvaliteta prikupljenih informacija i saznanja , od sposobnosti i načina komuniciranja sa strankama; - motivisati stranku na razgovor, ispoljiti inicijativnost i fleksibilnost, izbjeći nesporazume i sukobe, očuvati ličnost i poštovati njenu individualnost; - razvijati vještine kritičkog mišljenja i djelovanja kada je u pitanju neprofesionalno ponašanje policajaca; - humanost kao osnovno etičko načelo odnosa prema ljudima i prema službi, odnosno prema društvu; - smisao za istinu i pravdu i usmjerenost na ljudske odnose ; - razumjeti sadržaj Deklaracije o policiji koju je donio Evropski parlament 1980. god.; - etički kodeks u vođenju informativnog razgovora i intervjua, kao i ukupnog rada policije u skladu sa etikom ili sa međunarodnim normama.

197

- pojam taktička komunikacija; - prednosti korišćenja tehnika taktičke komunikacije. - tehnike taktičke komunikacije: * aktivno slušanje, * pokazivanje razumijevanja, * postavljanje pitanja, * parafraziranje, * sumiranje; - analiza primjera “Gospođa Marić“. - pojam posredovanja; - pet koraka posredovanja; - tehnike skretanja i preusmjeravanja; - uslovi kad se riječima ne postiže cilj;

- definisati pojam taktička komunikacija; - istaći prednost korišćenja tehnika taktičke komunikacije. - objasniti pet tehnika taktičke komunikacije: aktivno slušanje, pokazivanje razumijevanja, postavljanje pitanja, parafraziranje i sumiranje; - primijeniti tehnike prema uputstvima datim na času i potvrditi novostečena znanja kroz analizu praktičnog primjera. objasniti pojam posredovanja; - navesti pet koraka posredovanja; - primijeniti tehnike skretanja, preusmjeravanja kod verbalnih provokacija;

- spremnost na saradnju povećava bezbjednost policajaca , smanjuje žalbe , unutrašnje istrage i negativni publicitet; - povećava veću efikasnost rada, smanjuje lični i profesionalni stres kod policajaca i poboljšava odnose sa javnošću; - shvatiti i promovisati policijski posao kao plemenitu i nesebičnu profesiju koja podrazumijeva preuzimanje rizika radi zaštite života i bezbjednosti građana. - steći vještine i navike potrebne za mirno rješavanje napetosti i sukoba; - razvijati vještine konstruktivne komunikacije i nenasilnog rješavanja sukoba; - spremnost na saosjećanje s drugima i pomoć onima koji su u nevolji; - sposobnost da ličnim primjerom promoviše vještinu dobre komunikacije; - sposobnost aktivnog slušanja i davanje prilike drugima da iznesu svoje mišljenje; - podsticati sposobnost razumijevanja emocija drugih i svojih sopstvenih u procesu razrješavanja konflikata i dilemma; - inicijativnost ; - razvijati motivisanost, samoinicijativnost i nepokolebljivost u odupiranju iskušenjima zloupotrebe sile; - dobro rasuđivanje u reagovanju

198

- upotreba sile; - analiza primjera “U kafani“. - tri etape susreta (značaj, karakteristike, opis); * ulazak (važnost, način); * proces (važnost); * odlazak (značaj, opcije);

- usavršavati vještine dobre komunikacije koje su neophodne policajcu u konfliktnim i stresnim situacijama - objasniti uslove kad se riječima ne postiže cilj; - analizirati upotrebu sile; - definisati način odnosa policijskih službenika prema zajednici (služba a ne sila ); - primijeniti novostečena znanja kroz analizu praktičnog primjera . - navesti tri etape susreta; - istaći značaj i karakteristike; - objasniti ulazak i njegovu važnost; - objasniti proces; - objasniti odlazak i istaći različite opcije; - potvrditi novostečena znanja kroz analizu praktičnog primjera.

na slučajeve napetosti i predrasude; - razvijati vještine komunikacije i nenasilnog rješavanja sukoba; - snažna privrženost pravdi. - razvijati kod polaznika vrline i vrijednosti profesionalnosti, uljudnosti, razboritosti, odlučnosti; - spremnost na saradnju, toleranciju, timski rad i etičko postupanje kako na poslu tako i u privatnom životu; - spremnost na saosjećanje s drugim i na pomoć onima koji su u nevolji.

199

- razgovor sa osumnjičenim licem; - psihologija ponašanja i vođenja razgovora sa osumnjičenim licem; - sličnosti i razlike u ponašanju nevino osumnjičenog i učinioca krivičnog djela; - psihološke klasifikacije osumnjičenih lica; - psihološko – taktička pravila ponašanja i vođenja razgovora sa osumnjičenim licem; - zadata situacija. - psihologija ponašanja i vođenja razgovora sa prijaviteljima; - psihologija ponašanja i vođenja razgovora sa svjedocima; - psihološke karakteristike svjedoka i taktika ponašanja i vođenja razgovora; - psihološki faktori vjerodostojnosti iskaza svjedoka; - zadata situacija - psihologija ponašanja i vođenja razgovora sa djecom i maloljetnicima : * psihološke karakteristike djece i maloljetnika i taktika ponašanja i vođenja razgovora;

- naglasiti da pored zajedničkih karakteristika i sličnosti svaka od navedenih kategorija ispoljava tipične karakteristike i specifičnosti u ponašanju i reagovanju; - objasniti klasifikaciju osumnjičenih lica; - istaći sličnosti i razlike u ponašanju nevino osumnjičenih i učinioca krivičnih djela ; - napraviti dobru strategiju ponašanja i vođenja razgovora kroz praktičan primjer. - istaći psihološke karakteristike svjedoka i prijavitelja; - objasniti taktiku ponašanja i vođenja razgovora; - na pogodan način uvjeriti se u vjerodostojnost iskaza; - podsticati motivisanost za saradnju; - potvrditi novostečena znanja kroz praktičan primjer. - istaći psihološke karakteristike djece, maloljetnika, starijih osoba i žena; - naglasiti važnost principa primjerenosti kod djece i starijih ljudi;

- razvijati vještine konstruktivne komunikacije i nenasilnog rješavanja sukoba; - spremnost na saradnju povećava bezbjednost policajaca, smanjuje žalbe i unutrašnje istrage; - sposobnost aktivnog slušanja i davanje prilike drugima da iznesu svoje mišljenje; - podsticati sposobnost razumijevanja emocija drugih i svijih sopstvenih u procesu razrješavanja konflikata ; - razvoj svijesti za skrivene, neizgovorene emocije koje se javljaju u konfliktima u društvu, na poslu, među prijateljima i u porodici, te učenje ophođenja sa istim. - razvijati kod polaznika vrline i vrijednosti profesionalnosti, uljudnosti, razboritosti, odlučnosti, saradnje i povjerenja i u odnosu između policijskih službenika i u odnosu policijskih službenika sa građanima; - spremnost na toleranciju, timski rad; - osjećaj povjerenja u druge; - formirati sposobnost za racionalno i kritičko ponašanje i razumijevanje. - sposobnost prilagođavanja komunikacije potrebama i osjećanjima druge osobe; - vještina proaktivnog djelovanja u cilju sprečavanja kriminala i pomoći u društvenoj integraciji; - pokušaj mijenjanja

200

- psihologija ponašanja i vođenja informativnog razgovora sa starim osobama: * principi primjerenosti u postupanju sa starim osobama; - psihologija postupanja i vođenja razgovora sa ženama: * karakteristike ženskog kriminaliteta; * psihološke karakteristike žena i postupanje sa njima u razgovoru; - zadata situacija. - pojam i karakteristike osoba specifičnog ponašanja - lica sa tjelesnim oštećenjima i bolesni - psihološke karakteristike homoseksualaca - psihološke karakteristike prostitutki - lica sa psihičkim nenormalnostima: * naslijeđeni, urođeni i stečeni uzroci duševnih nenormalnosti, * vrste duševnih nenormalnosti , * vrijeme trajanja duševnih nenormalnosti; - postupanje sa duševno nenormalnim licima; - zadata situacija.

- postupanje i način vođenja razgovora sa posebnim kategorijama stranaka; - primijeniti novostečena znanja kroz praktičan primjer. - istaći karakteristike osoba specifičnog ponašanja; - postupanje i način vođenja razgovora sa osobama specifičnog ponašanja; - naglasiti potrebu poznavanja i razumijevanja psiholoških karakteristika pojedinih kategorija stranaka; - u radu koordinirati primjenu načela i metoda kriminalističkih disciplina sa zakonom i pravilima službe u sadejstvu sa psihološkim principima ponašanja i reagovanja stranaka; - primijeniti novostečena znanja kroz praktičan primjer.

ukorijenjenih normi ponašanja koje podstiču nasilje i moralno devijantne moduse ponašanja; - strpljenje i razumijevanje u radu, taktičnost, kultura u ponašanju, profesionalnost - razvoj tolerancije prema drugačijim sistemima vrijednosti od našeg vlastitog; - razumijevanje i uvažavanje specifičnosti etičkih načela pojedinih profesija; - razvijati motivisanost, samoinicijativnost i nepokolebljivost u odupiranju iskušenjima - zainteresovanost za svijet oko sebe i otvorenost prema razlikama; - spremnost na saradnju, solidarnost, odgovornost, razumijevanje i toleranciju sa svim ljudima bez obzira na njihove različitosti - razvijanje tolerancije prema marginalnim društvenim grupama

201


5. OBAVEZNI OBLICI PROVJERAVANJA I OCJENJIVANJA ZNANJA Znanje se ocjenjuje u toku nastavnog procesa na kraju.. Ocjenjivanje se vrši shodno Pravilniku o ocjenjivanju Policijske akademije na osnovu aktivnosti na času, usmeno i pismeno na završenom testu. Pozitivna ocjena nije uslov za napredovanje u sljedeći II modul. 6. LITERATURA:

1. Dr Radojko Milovanović, Policijska psihologija, Drugo izmenjeno i dopunjeno izdanje, Policijska akademija, Beograd, 1998. god. 2. Mr Ivan Kostić, Kriminalistička psihologija,Viša škola policijskih poslova, Beograd, 2000. god. 3. Mr Ivan Kostić, Snežana Novović, Psihologija procene i komuniciranja, Viša škola unutrašnjih poslova, Beograd, 1998. god . 4. Radojko Milovanović, Policijska psihologija, Policijska akademija, Beograd, 1998. god. 5. Neill,S. (1994) Neverbalna komunikacija. Zagreb: Educa 6. Josip Tulezi: Policija i javnost, MUP Hrvatska, Zagreb, 2000 god. 7. Misija OEBS-a pri SCG, Kurs za stručno usavršavanje policije, Priručnik za polaznike kursa, Tehnike taktičke komunikacije, revizija:

Beograd, mart 2003.god. 8. Dragan Popadić, Dijana Plut, Tinde Kovač – Cerović, Socijalni konflikti: karakteristike i način rešavanja, Beograd, 1996.god

202

NASTAVNA OBLAST: INFORMACIONO-KOMUNIKACIONE

TEHNOLOGIJE

203

Telekomunikacioni sistemi

32 časa 1. OPREDJELJENJE Telekomunikacioni sistem obuhvata sljedeće oblasti:

• Teorijski osnovi tehnike veze; • Organizacija sistema veze u MUP-u RCG; • Žični sistemi veze; • Bežični sistemi veze;

Telekomunikacione tehnologije i sistemi, najveći i najkompleksniji tehnički sistemi koje je čovjek kreirao, predstavljaju suštinski dio infrastrukture svake zemlje i imaju najznačajniju ulogu u njenom razvoju. U tom cilju i Ministarstvo unutrašnjih poslova, jedan od nosilaca stabilnosti društva, kao jedan od prioritetnih zadataka ima dalji razvoj telekomunikacija. Pravilna eksploatacija telekomunikacionih uređaja od strane pripadnika polcije, kao njihovih korisnika, značajno će podstaći efikasnost, kvalitet i transparentnost rada službi Kao jedan od preduslova za implementaciju svjetskih standarda u ovoj oblasti je stvaranje policijskog kadra koji će moći da adekvatno koristi usluge sadašnjih i budućih telekomunikacionih sistema MUP-a RCG. 2. OPŠTI CILJEVI Razumijevanje značaja i uloge telekomunikacione tehnologije za MUP RCG i Policiju. Shvatanje uticaja telekomunikacija na uspješnost policije kao servisa građana. Razvijanje komunikacionih sposobnosti policije. Razumijevanje značaja bezbjednosti i zaštite podataka. Sigurnost i tajnost komuniciranja različitim sistemima veze. Usvajanje osnovnih znanja i vještina pri korišćenju savremenih tehnologija. Pravilno izražavanje i korišćenje terminologije iz oblasti informacionih i telekomunikacionih tehnologija. Osposobljavanje policajaca da prepoznaju i otklone uzroke najjednostavnijih smetnji na uređajima veze.

204


Informativni ciljevi Formativni ciljevi Socijalizacijski ciljevi Nastavne metode Korelacija Osnovni pojmovi o električnoj struji Izvori električne struje Prostiranje i zračenje elektromagnetnih talasa

Razumijevanje pojma električne struje Poznavanje izvora električne struje Poznavanje pojmova vezanih za EMT

Razumijevanje uloge i pojma tehnike veza u društvu; Razumijevanje uloge tehnike veza MUP-a RCG

Funkcionalni sistemi veze Osnovni pojmovi o žičnim i bežičnim sistemima veze

Razumijevanje sistema veza u MUP-u RCG Poznavanje žičnih i bežičnih sistema veza

Razumijevanje uloge i pojma sistema veza Razumijevanje organizacije sistema veza MUP-a RCG

Osnovni pojmovi o telefonskim sistemima veza Telefonske instalacije i terminali Kućne centrale i posrednički aparati Pozivni centri

Razumijevanje telefonskih sistema veza Poznavanje telefonskih instalacija i terminala Specifičnost specijalnih telefonskih sistema veza

Razumijevanje uloge i pojma žičnih sistema veza u društvu Razumijevanje uloge žičnih sistema veza MUP-a RCG Značaj pozivnih centara (call centri) za građanstvo

Mobilna i bežična telefonija Mobilna i bežična telefonija

Razumijevanje pojma mobilne telefonije Poznavanje UKT sistema veza Poznavanje pojma TETRA sistema

Razumijevanje uloge i pojma bežičnih sistema veza u društvu Razumijevanje uloge bežičnih sistema veza MUP-a RCG

205

4. DIDAKTIČKO METODIČKA UPUTSTVA Koristiti metod modifikovanih teorije i prezentacija kojima će se slikovito predstaviti sadržaj navedenih oblasti. Navoditi odgovarajuće primjere iz policijske prakse prilikom objašnjenja gradiva. Kurs je zamišljen da se organizuje kao teorijski i praktični dio, sa jednakim fondom časova 16+16. Planirana dužina trajanja nastave je 4 mjeseca sa nedjeljnim fondom od dva časa. Praktični dio obuke je zamišljen da se odvija po grupama od 10-15 polaznika.


Znanje se ocjenjuje po završenom predavanju u prvom modulu. Ocjenjivanje se vrši shodno Odluci Vijeća akademijee o pravilima za ocjenjivanje na osnovu aktivnosti na času, usmeno i pismeno na završenom testu. Pozitivna ocjena uslov za napredovanje u sljedeći modul, ali je uslov da se dođe do završnog ispita na kraju 18 mjeseci.

6. LITERATURA 1. Dr.Lazar Petrović: Telekomunikacije, Policijska akademija Beograd, 2003. godina;

2. Ranko Vojinović: Sistemi veza MUP-a RCG; 3. Uputstva za rukovanje telefonskim terminalima; 4. Uputstva za rukovanje radio-stanicama; 5. Prospektna dokumentacija za različite uređaje veze.

206

Informatika

37 časova 1. OPREDJELJENJE Razumijevanje uticaja informatike za razvoj društva i njen značaj u radu policije. Usvajanje vještina u korišćeju informacione tehnologije u radu policije i njihovo unapredjivanje. 2. OPŠTI CILJEVI: Razumijevanje značaja i uloge informatike za MUP RCG i Policiju. Shvatanje uticaja informatike na uspješnost policije kao servisa građana. Usmjeravanje i razvijanje individualnih sposobnosti policajaca. Razumijevanje značaja bezbijednosti i zaštite podataka. Usvajanje naprednih znanja i vještina pri korišćenju savremenih tehnologija. Izgrađivanje svijesti o značaju samostalnog kompjuterskog skiciranja lica mjesta krivičnog događaja u cilju postizanja ekonomičnosti zaposlenih u policiji i efikasnosti operativnog rada. Nalaženje informacija iz različitih izvora i njihovo kritičko vrednovanje.

207


Informativni ciljevi Formativni ciljevi Socijalizacijski ciljevi Nastavne metode Korelacija Pokretanje programa Corel Draw; Radno okruženje Corel Draw; Osnovna podešavanja; Otvaranje postojećeg dokumenta; Snimanje dokumenta; Štampanje dokumenta.

Otvaranje programa za Kompjutersko skiciranje; Čuvanje nacrtane skice na određenoj lokaciji; Štampanje skice.

Razumijevanje uticaja informatike za razvoj društva; Razumijevanje značaja Kompjuterskog skiciranja za MUP RCG.

Modifikovano predavanje; Demonstracija; Praktičan rad; Rad u grupama; Prezentacije

Korespodencija

Crtanje linija; Crtanje pravougaonika; Crtanje elipse – kruga; Crtanje mnogougla.

Sticanje vještina za crtanje osnovnih geometrijskih oblika; Sticanje vještina korišćenja alata; Sticanje vještina za promjenu veličine i položaja geometrijskih oblika.

Shvatanje značaja informacione tehnologije za MUP RCG; Efikasniji operativni rad policajaca.

Korespodencija

Selektovanje objekata; Kopiranje i dupliranje objekata; Transformisanje objekata; Debljina i bojenje linija; Bojenje unutrašnjosti objekta; Promjena oblika objekta; Centriranje i distribucija objekata; Grupisanje i kombinovanje objekata; Unija, presjek i oduzimanje objekata; Perspektiva i Power Clip; Ubacivanje slika u dokument.

Obnavljanje pojmova selektovanje i kopiranje objekata (isto kao teksta); Mijenjanje osnovnih geometrijskih oblika; Bojanje nacrtanih oblika; Rad sa više objekata i njihove kombinacije; Ubacivanje slika potrebnih za foto elaborat skice lica mjesta.

Shvatanje značaja informacione tehnologije za MUP RCG; Efikasniji operativni rad policajaca; Izražavanje kreativnosti policajaca; Razvijanje interesovanja za korišćenje računara.

Korespodencija

Kucanje teksta; Formatiranje teksta; Prilagođavanje teksta oblicima objekata.

Usvajanje vještine kucanja teksta u grafičkom okruženju; Obikovanje teksta prema fontovima, veličini, poziciji … Prilagođavanje pozicije teksta prema obliku objekta; Unošenje tekstualnog objašnjenja na skicu lica mjesta.

Razumijevanje važnosti informacije u tekstualnom obliku za MUP RCG.

Korespodencija

Blend Tool; Contour Tool; Distortion Tool; Envelope Tool;

Uvježbavanje alata za promjenu oblika nacrtanog objekta; Uvježbavanje crtanja različitih objekata.

Povećanje kreativnosti policajaca; Omogućavanje efikasnosti rada policajaca u vezi

Korespodencija

208

Extrude Tool; Drop Shadow.

skiciranja lica mejsta.

Podešavanje srazmjera; Određivanje strana svijeta; Crtanje razmjernika; Kotiranje; Crtanje prostorije, perspektive; Insertovanje gotovih oblika; Skica lica mjesta; Foto elaborat.

Sistematizovanje znanja iz oblasti kompjuterske grafike kroz crtanje skice lica mjesta; Korišćenje fotografija sa lica mjesta i pravljenje foto elaborata; Omogućavanje crtanja u odgovarajućoj razmjeri.

Povećanje efikasnosti pripadnika MUP-a u pogledu brže i kvalitetnije izrade skice lica mjesta krivičnog događaja

Korespodencija Informacioni sistemi MUP-a RCG

4. DIDAKTIČKO METODIČKA UPUTSTVA

Fond časova po pojedinoj temi je orjentaciono dat. Predavaču je ostavljeno da, u skladu sa raspoloživim resursima i napredovanjem polaznika, sam dodijeli broj časova po pojedinoj temi. Pri izučavanju naprednog stadijuma informatike polaznici se upoznaju sa pojmom i izradom kompjuterske skice lica mjesta, što je od interesa za policajca i građane. Za uspješnu realizaciju programa, pored materijalnih uslova i stručne osposobljenosti nastavnika, potrebno je kvalitetno organizovati čas, uvesti različite sadržaje i oblike rada. Posebnu pažnju treba obratiti organizaciji praktičnog rada, vodeći računa o potrebama službe, individualnim iskustvima i interesovanjima polaznika. Imajući u vidu činjenicu da je informaciona tehnologija sve više zastupljena na našim prostorima, imaće polaznika koji imaju kućni računar, a isto tako će biti polaznika koji su slabo ili nikako upućeni u pojedine oblasti, zato predavač mora uložiti dodatan trud da amortizuje ove razlike. Oni polaznici koji nemaju prethodna znanja ne treba da se osjećaju inferiorno i zapostavljeno, a sa druge strane, oni koji imaju dosta prethodnog iskustva i znanja iz oblasti informatike da im ne bude dosadno i monotono. Motivacija polaznika će biti na znatno većem nivou ako su teorijski sadržaji prožeti praktičnim vježbama i primjerima. Zadaci i problemi treba da budu raznovrsni, da sadrže primjere iz realnog života i policijske prakse i da se oslanjaju na druge predmete. Osim jasno određenih i formulisanih zadataka, treba polaznicima opisati neke realne probleme iz prakse i podsticati ih da iz takvih problema sami formulišu i rješavaju zadatke. U toku učenja, polaznicima treba ukazivati na greške i na mogućnosti za poboljšanje i uopštavanje rješenja.

209


Znanje se ocjenjuje u toku nastavnog procesa I na kraju. Ocjenjivanje se vrši shodno Odluci Vijeća akademije o pravilima za ocjenjivanje na osnovu aktivnosti na času, usmeno i pismeno na završenom testu. Pozitivna ocjena nije uslov za napredovanje u sljedeći modul, ali je uslov da se dođe do završnog ispita na kraju 18 mjeseci. 6. LITERATURA 1. Krivokapić Zdravko: Uvod u informatiku, Unireks Podgorica, 1995. god. 2. »Informatika u organima unutrašnjih poslova«, mr Olga Stamatović – Đurić, mr Danilo Vidojković, mr Jakov Savić, mr Dragan Cikota, Beograd, 2001.g., VŠUP 3. »Tekst procesori«, dr Mato Laković, dr Igor Đurović, Elektrotehnički fakultet, Podgorica, 1999. god. 4. »Operativni sistem Windows 95«, Nedim Muhić, Impress Centar, Sarajevo, 1997.god. 5. »Microsoft Office 2000«, Kompjuter biblioteka, Beograd, 2002. god. 6. »Internet«, Dragan Sretenović, Pavle Peković, Dejan Ristanović, PC Press, Beograd, 1996. god. 7. Vesna Bulatović: Priručnik »Osnove informatike«, Danilovgrad, 2004.god. 8. Vesna Bulatović: Priručnik osnovi informatike, P.A., Danilovgrad, 2006. god. 9. Vesna Bulatović: Priručnik »Kompjutersko skiciranje lica mjesta« P.A., Danilovgrad 10. Dragan Božić »Corel Draw«

210

Korespodencija

45časova

1. OPREDJELJENJE Značaj informacija u tekstualnom vidu za obavljanje policijskih poslova, kreiranje tekstualnih fajlova, ovladvanjem osnovnih operacija za pripremu i obradu teksta, povećanjem tačnosti i brzine obrade teksta, estetika i formranje teksta. 2. OPŠTI CILJEVI Osnovni ciljevi Razvijanje sposobnosti za kvalitetno i precizno oblikovanje informacija. Razvijanje samopouzdanja ličnosti. Sticanje i razvijanje sposobnosti policajaca za analitičko i sintetičko rješavanje problema. Pravilno izražavanje i korišćenje terminologije iz oblasti informacionih tehnologija.

211


Informativni ciljevi Formativni ciljevi Socijalizacijski ciljevi Nastavne metode Korelacija Značaj informacije u tekstualnom vidu za MUP RCG Kreiranje tekstualnog fajla MS Word Snimanje fajla na odabranu lokaciju (hard disk ili spoljne memorije) Otvaranje postojećeg dokumenta sa različitih lokacija Podešavanje osnovnih parametara u dokumentu

Kreiranje tekstualnih fajlova Kreiranje tekstualnih fajlova Ovladavanje osnovnim operacijama priperme za obradu teksta na računaru Uspostavljanje osnove korišćenja ostalih programa potrebnih MUP-u RCG

Razumijevanje važnosti informacije u tekstualnom obliku za MUP RCG

Kretanje kroz dokument i korišćenje kombinacije tastera sa tastature Kopiranje teksta, pretraživanje i zamjena riječi u tekstu Podešavanje pogleda na dokument i rad sa zaglavljem i podnožjem teksta Ubacivanje u dokument broja strane, slika, grafika, simbola... Oblikovanje vrste, veličine i stila teksta, podešavanje pasusa Oblikovanje vrste, veličine i stila teksta, podešavanje pasusa

Ovladavanje osnovnim operacijama obrade teksta na računaru Povećanje tačnosti i brzine obrade teksta Estetika teksta, kroz formatiranje teksta u MS Word-u Oblikovanje teksta u različitim formama Insertovanje objekata u dokument (slika, grafika, dijagrama...)

Oblikovanje u dvije i više kolona, nabrajanje stavki, podešavanje tabulatora Zaštita dokumenta šifrom od mijenjanja i čitanja Insertovanje i oblikovanje tabela

Osnovni principi pravopisa- pisanje velikih i malih slova Pravilna podjela riječi na kraju reda Sastavljeno i rastavljeno pisanje riječi Korišćenje skraćenica.

Zna da koristi pravopisne priručnike Pravilno upotrebljava veliko slovo u pisanju Zna da piše skraćenice Zna da pravilno rastavlja riječi Izbjegava najčešće gramatičke greške

Sigurnost Samopouzdanje

212

Kultura pismenog izražavanja Tehnika izrade pismenog sastava Oblici pismenog izražavanja Samostalna izrada pismenih sastava Sažimanje pismenog sastava Funkcionalni stilovi - administrativni

Polaznik je sposoban za aktivno slušanje i pisanje Polaznik je sposoban da opiše događaj

Kultura pismenog izražavanja

Forme oblikovanja teksta – blok, zupčasta i kombinovana Forme oblikovanja službenih akata Oblikovanje službenih dopisa i rješenja Forme oblikovanja teksta – blok, zupčasta i kombinovana Forme oblikovanja službenih akata Oblikovanje službenih dopisa i rješenja

Ovladavanje osnovnim operacijama obrade teksta na računaru Oblikovanje pismena koji se rade u MUP-u Ovladavanje osnovnim operacijama obrade teksta na računaru Oblikovanje pismena koji se rade u MUP-u

Povećanje efikasnosti rada policajaca i ekonomičnosti zaposlenih u MUP-u RCG Povećanje efikasnosti rada policajaca i ekonomičnosti zaposlenih u MUP-u RCG

4. DIDAKTIČKO METODIČKA UPUTSTVA Fond časova po pojedinoj temi je orjentaciono dat. Predavaču je ostavljeno da, u skladu sa raspoloživim resursima i napredovanjem polaznika, sam dodijeli broj časova po pojedinoj temi. Pri izučavanju informatike polaznici se upoznaju sa pojmom informacije i njenom ulogom u savremenom društvu, pri čemu se korišćenjem određenih informacionih tehnologija traže, sakupljaju, oblikuju, obrađuju, predstavljaju i vrjednuju aktuelne informacije, koje su od interesa za policajca i građane. Za uspješnu realizaciju programa, pored materijalnih uslova i stručne osposobljenosti nastavnika, potrebno je kvalitetno organizovati čas, uvesti različite sadržaje i oblike rada. Posebnu pažnju treba obratiti organizaciji praktičnog rada, vodeći računa o potrebama službe, individualnim iskustvima i interesovanjima polaznika. Imajući u vidu činjenicu da je informaciona tehnologija sve više zastupljena na našim prostorima, imaće polaznika koji imaju kućni računar, a isto tako će biti polaznika koji su slabo ili nikako upućeni u pojedine oblasti, zato predavač mora uložiti dodatan trud da amortizuje ove razlike. Oni polaznici koji nemaju prethodna znanja ne treba da se osjećaju inferiorno i zapostavljeno, a sa druge strane, oni koji imaju dosta prethodnog iskustva i znanja iz oblasti informatike da im ne bude dosadno i monotono. Motivacija polaznika će biti na znatno većem nivou ako su teorijski sadržaji prožeti praktičnim vježbama i primjerima.

213

Zadaci i problemi treba da budu raznovrsni, da sadrže primjere iz realnog života i policijske prakse i da se oslanjaju na druge predmete. Osim jasno određenih i formulisanih zadataka, treba polaznicima opisati neke realne probleme iz prakse i podsticati ih da iz takvih problema sami formulišu i rješavaju zadatke. U toku učenja, polaznicima treba ukazivati na greške i na mogućnosti za poboljšanje i uopštavanje rješenja.

5. OBAVEZNI OBLICI PROVJERAVANJA I OCJENJIVANJA ZNANJA Znanje se ocjenjuje u tokunastavnog procesa I na kraju.. Ocjenjivanje se vrši shodno Odluci Vije’a akademije o pravilima za ocjenjivanje na osnovu aktivnosti na času, usmeno i pismeno na završenom testu. Pozitivna ocjena nije uslov za napredovanje u sljedeći modul, ali je uslov da se dođe do završnog ispita na kraju 18 mjeseci. 6. LITERATURA 1. Priručnik ''Policijska korespodencija'' – u pripremi, Željka Vujašković i Vesna Bulatović;

2. Pravopis srpskohrvatskog jezika, školsko izdanje, Matica srpska / Matica hrvatska, Novi Sad, Zagreb, Beogradski izdavačko grafički zavod, Beograd 1977. godine;

3. Mitar Pešikan, Mato Pižurica, Jovan Jerković: Pravopis srpskog jezika, priručnik za škole, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, Matica srpska, Novi Sad, 2001. godine; 4. R. Simić, Ž. Stanojčić, B. Ostojić, B. Ćorić, M. Kovačević: Pravopis srpskog jezika sa rječnikom, Beograd – Nikšić, 1993. godine;

214

Informacioni sistemi MUP-a

34 časa

1. OPREDJELJENJE

Kroz ovaj program policija se osposobljava da koristi modernu tehniku u cilju bržeg i kvalitetnijeg obavljanja svojih svakodnevnih poslova i zadataka, a na zadovoljstvo građana. Predmet favorizuje razvijanje individualnih sposobnosti policajca kroz sticanje sigurnosti i vještine pri rukovanju savremenim informacionim tehnologijama i sistemima veze. 2. OPŠTI CILJEVI

Upoznavanje kandidata za zvanje poicajac sa organizacijom informacionog sistema MUP-a i Policije, bazom podataka, načinom funkcinisanja sistema, identifikacijom korisnika, procedurom dobijanja podataka, načinima pristupa podacima, o siguronosnim sistemima i obezbjeđivanju podataka.

215


Informativni ciljevi Formativni ciljevi Socijalizacijski ciljevi Nastavne metode Korelacija Organizacija mreže i teritorijalna rasprostranjenost Organizacija servra i baza podataka Način funkcionisanja sistema

Razlikovanje mogućnosti pojedinačnih računara i računara na mreži Razumijevanje pojma server baze podataka Razumijevanje pojma baza podataka Razumijevanje Jedinstvne računarske mreže MUP-a Upoznavanje sa teritorijalnom rasprostranjenosti Jedinstvne računarske mreže MUP-a Upoznavanje sa načinom funkcionisanja infromacionih sistema MUP-a

Razumijevanje uloge informacione tehnologije za MUP RCG

Autorizacija i autentifikacija korisnika Korisnička prava Sigurnosni sistemi Bezbjedonosna politika

Razumijevanje pojma autorizacije i autentifikacije korisnika infromacionog sistema Razumijevanje pojma korisnička prava Razumijevanje potrebe za sigurnosnim sistemima Upoznavanje sa sigurnosnim sistemima Jedinstvne računarske mreže MUP-a Upoznavanje sa bezbjedonosnom politikom informacionih sistema MUP-a

Razumijevanje uloge sigurnosnih sistema i bezbjedonosne politike koji se koriste u infromacion im sistemima MUP RCG

Raspoloživi set podataka i informacija Procedure dobijanja informacija Pravilnik o pravima pristupa podacima

Upoznavanje sa setom podataka i informacija kojim raspolaže MUP Upoznavanje sa procedurom dobijanja informacija Upoznavanje sa pravilnikom o pravima pristupa podacima Razumijevanje značaja pravilnika o pravima pristupa podataka

Razumijevanje potrebe i značaja raspoloživog seta podataka i informacija kojim raspolaže MUP

Evidencija prebivališta Evidencija izdatih ličnih karata Evidencija izdatih putnih isprava Evidencija izdatih vozačkih dozvola Evidencija registrovanih motornih vozila Evidencija oružja u posjedu građana Evidenecija raseljenih lica Evidencija stranih državljana

Upoznavanje sa podacima koji se vode u evidenciji gradjanskih stanja Upoznavanje sa evidencijom prebivališta Upoznavanje sa evidencijom izdatih ličnih karata Upoznavanje sa evidencijom putnih isprava Upoznavanje sa evidencijom vozačkih dozvola Upoznavanje sa evidencijom registrovanih motornih vozila Upoznavanje sa evidencijom oružja u posjedu gradjana Upoznavanje sa evidencijom raseljenih lica Upoznavanje sa evidencijom stranih državljana Upoznavanje sa povezanošću podataka u evidenciji gradjanskih stanja

Razumijevanje značaja evidencije gradjanskih stanja

216

Interna komunikacija Eksterna komunikacija

Upoznavanje sa pojmom interne elektronske komunikacije Upoznavanje sa osnovama internih elektronskih komunikacija i nihov značaj Upoznavanje sa pojmom eksterne elektronske komunikacije Upoznavanje sa osnovama externih elektronskeih komunikacija i njihov značaj

Razumijevanje potrebe i značaja internih i eksternih elektronskih komunikacija

Računarska sabotaža Računarska prevara Pravljenje i unošenje računarskih virusa Neovlašćeno korišćenje računara ili računarske mreže Ometanje funkcionisanja prenosa podataka i računarske mreže Neovlašćeni pristup zaštićenom računaru i računarskoj mreži Sprečavanje i ograničavanje pristupa javnoj računarskoj mreži

Upoznavanje sa pojmom računarske sabotaže i računarske prevare Upoznavanje sa metodama računarske sabotaže i računarske prevare Upoznavanje sa pojmom računarskog virusa Upoznavanje sa načinima širenja računarskih virusa Upoznavanje sa neovlašćenim pristupom računarima i računarskim mrežama i njihova zloupotreba Upoznavanje sa metodama neovlašćenih pristupa računarima i računarskim mrežama i njihova zloupotreba Upoznavanje sa načinima sprečavanja i ograničavanje pristupa javnoj računarskoj mreži

Razumijevanje kompleksnosti kompjuterskog kriminala

4. DIDAKTIČKO METODIČKA UPUTSTVA Fond časova po pojedinoj temi je orjentaciono dat. Predavaču je ostavljeno da, u skladu sa raspoloživim resursima i napredovanjem polaznika, sam dodijeli broj časova po pojedinoj temi. Pri izučavanju informatike polaznici se upoznaju sa pojmom informacije i njenom ulogom u savremenom društvu, pri čemu se korišćenjem određenih informacionih tehnologija traže, sakupljaju, oblikuju, obrađuju, predstavljaju i vrjednuju aktuelne informacije, koje su od interesa za policajca i građane. Za uspješnu realizaciju programa, pored materijalnih uslova i stručne osposobljenosti nastavnika, potrebno je kvalitetno organizovati čas, uvesti različite sadržaje i oblike rada. Posebnu pažnju treba obratiti organizaciji praktičnog rada, vodeći računa o potrebama službe, individualnim iskustvima i interesovanjima polaznika. Imajući u vidu činjenicu da je informaciona tehnologija sve više zastupljena na našim prostorima, imaće polaznika koji imaju kućni računar, a isto tako će biti polaznika koji su slabo ili nikako upućeni u pojedine oblasti, zato predavač mora uložiti dodatan trud da amortizuje ove razlike. Oni polaznici koji nemaju prethodna znanja ne treba da se osjećaju inferiorno i zapostavljeno, a sa druge strane, oni koji imaju dosta prethodnog iskustva i znanja iz oblasti informatike da im ne bude dosadno i monotono.

217

Motivacija polaznika će biti na znatno većem nivou ako su teorijski sadržaji prožeti praktičnim vježbama i primjerima. Zadaci i problemi treba da budu raznovrsni, da sadrže primjere iz realnog života i policijske prakse i da se oslanjaju na druge predmete. Osim jasno određenih i formulisanih zadataka, treba polaznicima opisati neke realne probleme iz prakse i podsticati ih da iz takvih problema sami formulišu i rješavaju zadatke. U toku učenja, polaznicima treba ukazivati na greške i na mogućnosti za poboljšanje i uopštavanje rješenja.

5. OBAVEZNI OBLICI PROVJERAVANJA I OCJENJIVANJA ZNANJA Znanje se ocjenjuje u toku nastavnog procesa i na kraju. Ocjenjivanje se vrši shodno Pravilniku o ocjenjivanju Policijske akademije na osnovu aktivnosti na času, usmeno i pismeno na završenom testu. Pozitivna ocjena nije uslov za napredovanje u sljedeći modul, ali je uslov da se dođe do završnog ispita na kraju 18 mjeseci. 6. LITERATURA 1. Uputstva Centra za infromacione sisteme MUP-a RCG 2. Uputstva o načinu korišćenja podatka iz baza podatka MUP-a RCG

218

Primjena informacionih sistema MUP-a

48 časova 1. OPREDJELJENJE Da se kandidat za zvanje policajac upozna sa svrhom i načinom funkcionsanja informacionog sistema i njegovom primjenom u obavljanju policijskih poslova. Da se se osposobi za korišćenje svih raspoloživih podataka i informacija u granicama njegove nadležnosti u obavljanju policijskih poslova. 2. OPŠTI CILJEVI Da se osposobi za korišćenje svih raspoloživih evidencija koje su organizovane u informacionom sistemu u cilju veće efikasnosti u obavljanju policijskih poslova. Da razumije proceduru toka informacija i korelaciju podataka sa nizom uspostavljenih i organizovanh evidencija.

219


Informativni ciljevi Formativni ciljevi Socijalizacijski ciljevi Nastavne metode Korelacija Evidencije dežurne službe i dežurnog operativnog centara Evidencija prekršaja i prekršilaca javnog reda i mira Evidencija sobraćajnih nezgoda Evidencija saobraćajnih prekršaja Stanične evidencije

Upoznavanje sa svim elementima evidencije dežurne službe i dežurnog operativnog centara Upoznavanje sa svim elemntima evidencije prekršaja i prekršilaca javnog reda i mira Upoznavanje sa svim elemntima evidencije sobraćajnih nezgoda Upoznavanje sa svim elemntima evidencije saobraćajnih prekršaja Upoznavanje sa svim elemntima evidencije stanične evidencije Razumijevanje procedura toka infromacija Upoznavanje sa korelaciom podataka ostalih evidencija

Razumijevanje potrebe i značaja elektronskih evidencija policije

Evidencija krivičnih djela, počinilaca i oštećenih u krivičnim dijelima Operativna evidencija Evidencija lica , vozila i predmeta koji se potražuju Kaznena evidencija Evidencija daktiloskopiranih lica

Upoznavanje sa svim elemntima evidencije krivičnih djela , počinilaca i oštećenih u krivičnim dijelima Upoznavanje sa svim elemntima operativne evidencije Upoznavanje sa svim elemntima evidencije lica , vozila i predmeta koji se potražuju Upoznavanje sa svim elemntima kaznene evidencije Upoznavanje sa svim elemntima evidencije daktiloskopiranih lica Razumijevanje procedura toka informacija Upoznavanje sa korelaciom podataka ostalih evidencija

Evidencija prelaska državne granice Evidencija stranaca

Upoznavanje sa svim elemntima evidencije prelaska državne granice Upoznavanje sa svim elementima evidencije stranaca

Razumijevanje potrebe i značaja elektronskih evidencija granične policje

220

Provjere lica Provjere vozila Provjere objekata

Upoznavanje sa svim elemntima programa Pretraga Razumjevanje i tumačenje rezultata dobijenih programom Pretarge Formiranje profila ličnosti na osnovu rezultata dobijenih programom Pretarge Razumjevanje značaja kvaliteta pri unosu podataka

Razumijevanje potrebe jedinstvenih baza podataka

4. DIDAKTIČKO METODIČKA UPUTSTVA Fond časova po pojedinoj temi je orjentaciono dat. Predavaču je ostavljeno da, u skladu sa raspoloživim resursima i napredovanjem polaznika, sam dodijeli broj časova po pojedinoj temi. Pri izučavanju informatike polaznici se upoznaju sa pojmom informacije i njenom ulogom u savremenom društvu, pri čemu se korišćenjem određenih informacionih tehnologija traže, sakupljaju, oblikuju, obrađuju, predstavljaju i vrjednuju aktuelne informacije, koje su od interesa za policajca i građane. Za uspješnu realizaciju programa, pored materijalnih uslova i stručne osposobljenosti nastavnika, potrebno je kvalitetno organizovati čas, uvesti različite sadržaje i oblike rada. Posebnu pažnju treba obratiti organizaciji praktičnog rada, vodeći računa o potrebama službe, individualnim iskustvima i interesovanjima polaznika. Imajući u vidu činjenicu da je informaciona tehnologija sve više zastupljena na našim prostorima, imaće polaznika koji imaju kućni računar, a isto tako će biti polaznika koji su slabo ili nikako upućeni u pojedine oblasti, zato predavač mora uložiti dodatan trud da amortizuje ove razlike. Oni polaznici koji nemaju prethodna znanja ne treba da se osjećaju inferiorno i zapostavljeno, a sa druge strane, oni koji imaju dosta prethodnog iskustva i znanja iz oblasti informatike da im ne bude dosadno i monotono. Motivacija polaznika će biti na znatno većem nivou ako su teorijski sadržaji prožeti praktičnim vježbama i primjerima. Zadaci i problemi treba da budu raznovrsni, da sadrže primjere iz realnog života i policijske prakse i da se oslanjaju na druge predmete. Osim jasno određenih i formulisanih zadataka, treba polaznicima opisati neke realne probleme iz prakse i podsticati ih da iz takvih problema sami formulišu i rješavaju zadatke. U toku učenja, polaznicima treba ukazivati na greške i na mogućnosti za poboljšanje i uopštavanje rješenja.

221

5.OBAVEZNI OBLICI PROVJERAVANJA I OCJENJIVANJA ZNANJA Znanje se ocjenjuje u toku nastavnog procesa i na kraju. Ocjenjivanje se vrši shodno Odluci Vijeća akademije o pravilima za ocjenjivanje na osnovu aktivnosti na času, usmeno i pismeno na završenom testu. Pozitivna ocjena nije uslov za napredovanje u sljedeći modul, ali je uslov da se dođe do završnog ispita na kraju 18 mjeseci. 6. LITERATURA 1. Uputstva Centra za infromacione sisteme MUP-a RCG 2. Uputstva o načinu korišćenja podatka iz baza podatka MUP-a RCG 3. Uputstva o načinu rada sa aplikacijama

222

NASTAVNA OBLAST: MEDICINA

223

Prva pomoć 26 časova

1. OPREDJELJENJE Sadržajem programa za Prvu pomoć kandidati za zvanje policajac se upoznaju sa osnovnim dužnostima za pružanje prvepomoći u zadesnim situacijama opasnim po život i zdravlje unesrećenih. 2. OPŠTI CILJEVI Usvajanjem sadržaja programa polaznik treba:

- da shvati značaj ukazivanja prve pomoći - da se osposobi da u svakoj situaciji može ukazati prvu pomoć sa raspoloživim

materijalom - da pravilnim utvrđivanjem stanja povrijeđenog zavisi i vrsta ukazivanja prve pomoći - da pravilno odabranom metodom oživljavanja blagovremeno interveniše - da se osposobi da u pravilnom trijažiranju prioriteta zbrinjavanja povreda prepozna vrstu

i uzrok besvjesnog stanja - otvorene povrede, pošto su ulazna vrata infekcije, treba što prije zbrinuti - da uvježbaju tehnike previjanja, uz pravilno primjenjivanje zavoja - da prepoznaju vrstu krvarenja i izvrše zaustavljanje istog - da prepoznaju vrstu povrede i da primijene pravilnu tehniku zbrinjavanja - da se osposobe da pravilno urade imobilizaciju pojedinih dijelova tijela - da se osposobe da ukažu pomoć pri određenim stanjima unesrećenog, tipa: srčani udar,

epilepsija itd...

224


Informativni ciljevi Formativni ciljevi Socijalizacijski ciljevi Nastavne metode Korelacija Informisati o značaju prve pomoći Upoznati se sa principima prve pomoći

Objašnjavaju na primijeru realnih situacija principe prve pomoći

Podstiče humanost, samopouzda-nje Pozitivan odnos prema zanimanju

Upoznavanje sa osnovama anatomije i fiziologije ljudskog tijela Objasniti opšti pregled povrijeđenih

Primjena metoda pri pregledu povrijeđenih (provjera disanja , cirkulacije...) Savladavanje vještine uklanjanja odjeće, obuće, kaciga...

Spremnost i sposobnost za pomoć Snalažljivost, efikasnost Preuzimanje odgovornosti

Nabrojati i upoznati se sa sredstvima za pružanje prve pomoći

Razvijanje vještina i tehnika u pružanju prve pomoći Upotreba adekvatnih sredstava za pružanje prve pomoći

Snalažljivost Preciznost Motivisanost Samopouzdanje

Informisati o oblicima besvjesnog stanja Analizirati simptome besvjesnog stanja Demonstrirati tehniku oživljavanja

Procijeniti stanje povrijeđenog(provjera stanja svijesti, disanja, rada srca) Primijeniti tehniku oživljavanja kod odraslih i djece

Inicijativnost Timski rad Samokontrola Pozitivna identifikacija

Obrazložiti oblike krvarenja(spoljašnje, unutrašnje, vensko, arterijsko..)

Primijeniti odgovarajuću metodu za hemostazu(zaustavljanje krvarenja) Pružiti određene mjere njege

Snalažljivost Spretnost Timski rad

Klasifikacija povreda Povrede pojedinih dijelova tijela Procijena hitnosti zbrinjavanja povreda(trijaža)

Savladavanje vještine prepoznavanja povrede Primjena vizuelne vještine pri procjeni težine povrede

Samopouzdanje Spremnost na pomoć

Upoznati se sa povredama kostiju i zglobova Značaj imobilizacije

Prepoznavanje povrede Primjena metoda prve pomoći kod preloma kostiju i povreda zglobova Razvijanje vještine imobilizacije

Kreativnost Efikasnost Sposobnost za saradnju

Upoznati se sa pvredama glave i kičme Opisati povredu oka, nosa, usta, vrata, kičmenog stuba

Prepoznavanje povrede Primjena metoda prve pomoći u zbrinjavanju povreda Zbrinjavanje povrijeđenih kod povreda kičmenog stuba

Preciznost Samokontrola Inicijativnost

Upoznati se sa pvredama grudnog koša, trbuha, karlice Opisati povrede grudnog koša, trbuha, karlice

Prepoznavanje povrede Primjena metoda prve pomoći u zbrinjavanju povreda

Preciznost Samokontrola Inicijativnost

Navesti i opisati oblike termičkih povreda

Uočiti stanje povrijeđenog (sunčanica, toplotni udar, opekotine, promrzline...)

Humanost Motivisanost

225

Primjena tehnika i metoda u zbrinjavanju povrijeđenih

Komunikativnost

Objasniti značaj bioloških povreda (ujedi životinja) i hemijskih povreda (trovanja)

Savladavanje metoda prve pomoći Prilagodljivost

Upoznati se sa iznenadnim oblicima bolesti (srčani udar, moždani udar, epileptični napad..)

Zbrinjavanje povrijeđenih Saradnja Spremnost i sposobnost za pomoć

4. DIDAKTIČKO METODIČKA UPUTSTVA Nastavne teme će se izvoditi u obliku predavanja, diskusija, studije primjera, timskog rada, te individualnih konsultacija sa predavačem. Praktični postupak će se izvoditi praktičkim prikazom naučenih tema.

5.OBAVEZNI OBLICI PROVJERAVANJA I OCJENJIVANJA ZNANJA Znanje se ocjenjuje u toku nastavnog procesa i na kraju. Ocjenjivanje se vrši shodno Odluci Vijeća akademije o pravilima za ocjenjivanje na osnovu aktivnosti na času, usmeno i pismeno na završenom testu. Pozitivna ocjena nije uslov za napredovanje u sljedeći modul, ali je uslov da se dođe do završnog ispita na kraju 18 mjeseci. 6. LITERATURA 1. Dr Vitomir Lončarević, Dr Zlatko Fišer: Prva pomoć; MUP SRBIJE, Beograd, 1998.a 2. Prim Dr Srđan Soldatović, Prim Dr Stevan Kitanić: Principi prve pomoći; jugoslovenski crveni Krst, Beograd, 1997.

3. Voluntary Aid Societies Caring for life, St.Andrew’s ambulance association, British Red Cross: First aid manual (7th edition); Her Majestry Queen Elizabeth the Queen Mother, 2001 4. Prva pomoć, Jugoslovenski crveni krst, Beograd, 1996. god.

226

Sudska medicina

16 časova 1. OPREDJELJENJE PREDMETA Sadržajem programa Sudske medicine kandidati za zvanje policajac upoznju se sa osnovnim i znanjima iz sudske medicine koji su neophodni u radu policije. 2. OPŠTI CILJEVI Usvajanjem sadržaja programa polaznik treba da se upozna sa osnovnim pojmovima i znanjima iz sudske medicine koji su neophodni u radu policije. Naročito je važno osposobljavanje za pravilan pristup mjestu izvršenja krivičnog djela sa uočavanjem i obezbijeđenjem tragova zločina na mjestu izvršenja krivičnog djela.

227


Informativni ciljevi Formativni ciljevi Socijalizacijski ciljevi Nastavne metode Korelacija Objasniti pojam i značaj sudske medicine Upoznati se sa postupcima sudskomedicinskog vještačenja

Uočavanje i obezbjeđivanje tragova pri uviđaju

Stabilnost Sposobnost za sarednju Prilagodljivost

Objasniti pojam tanatologije (nauka o smrti) Objasniti moguće tragove smrti na lešu (lešne promjene i osobine)

Savladati postupke za utvrđivanje (dokazivanje) smrti (uzrok smrti, vrijeme nastanka smrti...)

Samokontrola Timski rad Snalažljivost

Informisati o povredama (uzroci i posledice)

Osposobljavanje za pravilan pristup mjestu gdje je došlo do povrede

Humanost Efikasnost Stabilnost

Informisati o karakterisrikama asfiktičkih povreda Objasniti oblike asfiktičkih povreda (prirodne i nasilne)

Savladati postupke uviđaja tj. obezbijeđenje lica mjesta kao i prostorna analiza mjesta događaja

Motivisanost Spremnost na pomoć

Pojasniti oblike trovanja Objasniti uzroke i simptome trovanja

Savladati osnovne postupke uviđaja kod trovanja

Inicijativnost Efikasnost

Upoznati se sa problemima narkomanije Navesti vrste droga i njihove štetne efekte na organizam

Savladati vještine prepoznavanja narkomana Humanost Sposobnost za saradnju

Objasniti pojam prirodnih i neprirodnih polnih odnosa Pojasniti prekid trudnoće i čedomorstva sa sudsko medicinskog stanovišta

Uočavanje i obezbjeđenje tragova silovanja, čedomorstva... pri uviđaju

Sposobnost i spremnost za saradnju Kritičko razumijevanje društvenih odnosa

Objasniti značaj trasologije (nauke o tragovima) Upoznati se sa tragovima ljudskog porijekla

Savladavanje metoda pronalaženja, pakovanja, zaštite tragova ljudskog porijekla sa mjesta zločina

Efikasnost Stabilnost Snalažljivost

Pojasniti oblike krivičnog djela ubistva, samoubistva, zadesa Upoznati se sa oblicima saobraćajnog traumatizma Opisati dejstvo alkohola na organizam

Osposobljavanje za pravilan pristup mjestu zločina i saobraćajnog zadesa Savladati metodu analize alkohola u krvi

Inicijativnost Timski rad Stabilnost

Objasniti značaj obdukcijskog nalaza

Savladati tehniku obdukcijskog nalaza Spremnost za saradnju Samokontrola

228

Prikazati video projekciju obdukcijskog nalaza 4. DIDAKTIČKO METODIČKA UPUTSTVA Nastavne teme će se izvoditi u obliku predavanja, diskusija, studije primjera, timskog rada, te individualnih konsultacija sa predavačem. Praktični postupak će se izvoditi praktičkim prikazom naučenih tema.

5. OBAVEZNI OBLICI PROVJERAVANJA I OCJENJIVANJA ZNANJA Znanje se ocjenjuje u toku nastavnog procesa i na kraju. Ocjenjivanje se vrši shodno Pravilniku o ocjenjivanju Policijske akademije na osnovu aktivnosti na času, usmeno i pismeno na završenom testu. Pozitivna ocjena iz ovog predmeta nije uslov za napredovanje u sljedeći modul, ali je uslov da se dođe do završnog ispita na kraju 18 mjeseci. 6. LITERATURA 1. Priručnik za milicionere, Medicinski fakultet Novi Sad, Zavod za Sudsku medicinu, Novi Sad 1995.

229

PRAKTIČNA NASTAVA NA POLICIJSKOJ AKADEMIJI

230

IV

Praktična nastava na Policijskoj akademiji a. Praktična obuka Program praktične nastave na Policijskoj akademiji je sastavni dio Obrazovnog programa, a sprovodi se u prvom Modulu po svakoj nastavnoj oblasti - po održanoj teorijskoj nastavi. Svrha praktične nastave je da se izgradi osnov za prenošenje odgovarajućih znanja, umješnosti i sposobnosti koje su potrebne za efikasno obavljanje policijskog posla. On je tako uređen da primijeni teorijsko znanje i da procijeni mogućnosti svakog polaznika nastave za obavljanje poslova policajca, a u isto vrijeme, kada polaznici uče, šta se od njih očekuje. Program praktične nastave sprovode instruktori praktične nastave u saradnji i pod nadzorom predavača. Nakon završene teorijske nastave, polaznik počinje sa progamom praktične nastave. Za vrijeme tog programa od polaznika će se zahtijevati da primijene stečena teorijska znanja. Polaznici se dodjeljuju instruktoru praktične nastave. Instruktor je odgovoran za obuku i nadgledanje polaznikovih aktivnosti i podnosi dnevne i sedmične ocjene polaznika. Koordinator praktične nastave je predavač određene nastavne oblasti, koji obavještava pomoćnika direktora o aktivnostima koje se odnose na realizaciju programa. Predavač će u svojstvu koordinatora imati sedmične sastanke sa instruktorim i polaznicima na kojima će se raspravljati o napredovanju u nastavi. Ako se utvrdi da polaznik ne usvaja ponuđene nastavne sadržaje, instruktor je dužan napraviti dodatni program. Poseban akcenat u praćenju će biti dat onim polaznicima koji su tokom teorijske obuke pokazali nizak nivo znanja u pojedinim nastavnim oblastima. Instruktori praktične nastave pripremaju sedmične planove obuke i konačne ocjene za svakog polaznika. Instruktor praktične obuke ima dvostruku ulogu u sprovođenju praktične obuke polaznika, primjenom različitih tehnika podučavanja polaznika i obavljanjem svojih svakodnevnih dužnosti. Instruktor praktične obuke svaki dan piše dnevne ocjene sprovedene obuke za svakog polaznika, prilaže potrebne evidencije o napredovanju polaznika ili nemogućnosti pojedninih polaznika da savladaju određeni program. Ako polaznik ima problema sa pojedinim područjima obuke, instruktor praktične obuke mora obavijestiti koordinatora praktične obuke - predavača o potrebi dodatne obuke. Obučenost polaznika praktične obuke ocjenjuje instruktor. Zbog toga instruktor mora biti uzor polaznicima i u profesionalnom i u ličnom pogledu. Instruktor-i zajedno sa predavačem-ima sačinjava sedmični plan sprovođenja praktične i situacione obuke, sa pripremljenim i obrađenm nastavnim temama i jedinicama i planovima za realizaciju nastavnih časova. b. Situaciona obuka I situaciona (simulaciona) obuka kao dio praktične obuke je sastavni dio obrazovnog programa. Cilj je da polaznik stečena znanja provjeri, dopuni i uvježba kroz što realnije prikaze - scenarija situacija sa kojima se policajci susreću u svakodnevnom radu u obavljanju poslova i zadataka. Kroz imitaciju realnih događaja, polaznici su u mogućnosti da pređene i usvojene obrazovne sadržaje provjere i usavrše sa tri aspekta: pravnog, taktičkog i tehničkog. To faktički predstavlja integrisanje stečenih znanja iz svih nastavnih disciplina i njihovu primjenu u rješavanju stvarnih bezbjedonosnih problema. Stoga se i postupanje polaznika u okviru inscenirane igre, sagledava kroz: - pravnu analizu da li je polaznik sposoban da pravno kvalifikuje situaciju u koju je ušao (koju treba da rješava). Policajac najprije ocjenjuje da li se radi o protiv-pravnom djelovanju, ako jeste o kojoj se vrsti prekršaja - krivičnog djela radi. Na osnovu toga određuje kakve obaveze ili ovlašćenja ima da bi razjasnio nastali insceniran (moguć stvrarni) prekršajni - krivični događaj; - taktičku analizu - gdje se ocjenjuju taktički i psihosocijalni elementi službenih postupaka i intervencija, npr. procjenjuje se saradnja između članova patrole, zauzimanje položaja prema licu protiv koga patrola djeluje, održavanje bezbjedonosnog rastojanja od lica, primjena načela kriminlističke taktike, kao i komunikacione sposobnosti policajca;

231

- tehničku analizu - koja obuhvata primjenu sredstva prinude, odbrambene taktike, sredstva veze i korišćenje određenih kriminalističko-tehničkih metoda. U toku sprovođenja praktične i situacione obuke polaznik je u funkciji policajca koji obavlja određene poslove i zadatke iz oblasti rasvjetljavanja krivičnog događaja, vršenja uviđaja, obezbjeđenja lica mjesta, uspostavljanja narušenog javnog reda i mira, u kontroli bezbjednosti saobraćaja, nadzora državne granice, obavljanja poslova i zadataka na graničnom prelazu itd. Nakon sprovedene praktične i situacione obuke polaznik, po pravilu, treba da bude osposobljen za samostalno obavljanje policijskih poslova. U toku sprovođenja praktične sa situacionom obukom, instruktor: 1. Procjenjuje polaznikove prednosti - nedostatke i prirema izvještaje o istim. 2. Dokumentuje sve segmente praktične obuke sa polaznicima i njihove reakcije na te segmente. 3. Kompletira ocjene poaznika i sve dodatne dokumentacije u dogovorenom vremenskom terminu 4. Prepoznaje polaznikove slabosti, pruža dodatnu obuku u tim područjima, kao i dokumentuje istu. 5. Prisustvuje sastancima na kojima se raspravlja o obuci polaznika, te pravljenju preporuka za praktičnu obuku koja se realizuje u centrima bezbjednosti i održava stalni kontak sa mentorima, prateći dalju praktičnu obuku u centrima bezbjednosti. 6. Analizira i prati zainteresovanost i sklonosti polaznika, a na osnovu toga formira mišljenje i preporuku koji poslovi polaznika privlače, što će biti i jedan od kriterijuma za dalje stručno usavršavanje. c. Uloga instruktora praktične obuke Instruktor praktične obuke ima dvostruku ulogu u sprovođenju praktične obuke polaznika, primjenom različitih tehnika podučavanja polaznika i obavljanjem svojih svakodnevnih dužnosti. Instruktor praktične obuke mora imati vještine neophodne da bi postao pouzdan ocjenjivač polaznikove obuke. Instruktor praktične obuke treba svaki dan da piše dnevne ocjene te obuke, te priloži potrebne evidencije o napredovanju polaznika ili nemogućnosti pojedinih polaznika da savladaju određeni program. Ako polaznik ima problema sa pojedinim područjima obuke, instruktor praktične obuke organizovaće dodatnu obuku zajedno sa predavačem iz te oblasti. O sprovedenoj dodatnoj obuci instruktor obavještava odgovornog za osnovno policijsko obrazovanje. Pošto je obučenost polaznika predmet ocjenjivanja instruktora praktične obuke, instruktor bi trebalo da bude uzor polaznicima i u profesionalnom i ličnom pogledu. Instruktor praktične obuke mora razumjeti da efikasnost, ugled i budućnost Policije direktno zavise od kvaliteta njegovog rada, te je zato imperativ da se instruktori praktične obuke u potpunosti posvete izvršavanju svojih instruktorskih dužnosti. d. Koordinator praktične nastave na Policijskoj akademiji Koordinator praktične nastave na Policijskoj akademiji treba da predvidi sve aspekte praktične obuke. On treba sa svakim instruktorom, najmanje jednom sedmično u toku trajanja praktične obuke, da pregleda ocjene polaznika, sprovođenje planova praktične obuke, raspored, te ostalu administraciju. Takođe treba da se sastaje sa predavačima i drugim stručnim licima na Policijskoj akademiji. Kordinator za praktičnu obuku je službeno lice odgovorno za organizaciju i realizaciju osnovnog policijskog obrazovanja i odgovoran je za sprovođenje i realizaciju plana i programa praktične nastave na Policijskoj akademiji i u centrima bezbjednosti. Za polaznike Policijske akademije: - planira raspored polaznika za izvođenje praktične obuke; - koordinira i kontroliše rad instruktora za praktičnu obuku i mentora u centrima bezbjednosti; - prima izvještaje od instruktora i mentora, pregleda ih i prosleđuje pomoćiku direktora za policijsku obuku, kome je odgovoran za realizaciju programa.

232

e. Smjernice za ocjenjivanje 1. IZGLED 1. Opšti izgled: a. -ocjenjuje fizički izgled, uniformu i pojavu Ne zadovoljava - prljave cipele i izgužvana uniforma.Uniforma ne odgovara ili je nepravilo nošena. Kosa neočešljana, neobrijano lice, brkovi mimo propisa. Nedostaje oprema ili je neispravna. Neprijatan miris tijela i loš zadah. Zadovoljava – uniforma čista i uredna, odgovara i pravilno je nošena. Oprema čista i ispravna. Kosa, brkovi i izgled u skladu sa propisima. Ističe se – uniforma uredna, čista i pravilno ispeglana. Oprema uredna. Autoritativna pojava. 2. STAV 2. Reakcija na uputstva: Ocjenjuje način na koji polaznik prihvata instruktorova uputstva i kritike i kako se ta povratna informacija koristi za poboljšanje i napredak. Ne zadovoljava - pojednostavljuje greške, poriče da su načinjene, odbija ili ne pokušava da ih ispravi. Kritiku doživljava kao napad na svoju ličnost. Zadovoljava – prihvata kritiku na pozitivan način i primjenjuje je za poboljšanje obavljanja posla i učenje. Ističe se – prihvata kritike kao dobronamjerna uputstva i traži povratnu informaciju o vlastitom napretku u cilju poboljšanja uspjeha. Ne svađa se i ne krivi druge za greške. 3. Stav prema policijskom poslu i kolegama: Ocjenjuje polaznikovo ponašanje prema policijskom poslu i svim zadacima u vezi sa njim. Ocjenjuje polaznikovu sposobnost da efikasno sarađuje sa kolegama bez obzira na pol, starost, konfesionalnu i etničku pripadnost. Ne zadovoljava - izbjegava ili zanemaruje određene poslove i zadatke. Pokazuje loš stav prema dodijeljenom zadatku za koji smatra da je ispod njegovog - njenog nivoa. Ponašanje je naglo, drsko, nepodnošljivo; polaznik je arogantan, nekomunikativan, neosjećajan ili previše saosjećajan. Svojim stavom pokazuje povlađivanje, predrasude ili favorizuje određene policajce, starješine, ili različite etničke grupe, osobe različitog pola ili starosne dobi. Zadovoljava – prihvata dodijeljene zadatke ili pozive ne pokazujući nezainteresovanost za vrstu incidenta. Prisutan subjektivan odnos prema kolegama. Potrebna su mu uputstva i nadzor. Ističe se – prihvata svaki zadatak i poziv sa entuzijazmom i smatra ga prilikom za učenje. Traži aktivnosti u koje će se uključiti i bez zahtjeva instruktora, samostalan u radu, kreativan i odgovoran. Opušten je sa svim pripadnicima policije, bez obzira na pol, starost, konfesiju i etničku pripadnost. U potpunosti objektivan, komunicira na način koji vodi ka međusobnom razumijevanju. Aktivno pomaže ostalima i uspostavlja takav odnos koji ljudima daje osjećaj da je policajac zainteresovan da im pomogne. 3. ZNANJE 4.Poznavanje zakona i drugih propisa koji uređuju i određuju nadležnost i ovlašćenja policije - (odražava se kroz usmenu provjeru i proces sprovođenja praktične obuke): Nedovoljan - ne pokazuje poznavanje propisa i procedura ili krši iste. Ne poznaje osnovne elemente zakona. Ne prepoznaje kršenja zakona koja se dešavaju oko njega-nje. Dovoljan - poznaje važeće propise i postupke i poštuje ih. Poznaje i prepoznaje najčešće korišćene odredbe zakona. Primjenjuje odgovarajuće odredbe, čak i iz ređe korišćenih zakona. U radu mora biti vođen i treba mu inicijativa. Dobar - poznaje važeće propise i postupke i poštuje ih. Pokazuje samostalnost i sigurnost u radu. Vrlodobar - odlično poznaje propise, postupke i procedure, uključujući one manje poznate i ređe korišćene. Izuzetno dobro poznaje zakone te primjenjuje svoje znanje. Odličan - odlično poznaje propise i procedure uključujući i one manje poznate i ređe korišćene. Odlično poznaje zakone te primjenjuje svoje znanje. Veoma zainteresovan za policijski posao, kreativan i samostalan. Kultura izražavanja, kako u pismenom, tako i u usmenom obliku je na zavidnom nivou. 5. Rješavanje problema, donošenje odluka, odgovarajuće akcije, ponašanje - uslovi bez stresa: Ocjenjuje se ponašanje polaznika, njihovo reagovanje i očekivana reakcija u situacijama kada instruktor rješava određene zadatke. Nedovoljan - kada se suoči sa rutinskim zadacima, postaje zbunjen i dezorjentisan. Reaguje bez razmišljanja i zdravog rasuđivanja. Ne može učestvovati u realizaciji zadatka. Nije u mogućnosti da razumije problem i donese

233

zaključak. Ne može se sjetiti ranijih rješenja i primijeniti ih u sličnim situacijama. Izbjegava da reaguje ili to čini pogrešno. Pokazuje znakove stresa, nema samopouzdanja i očekuje rješenje od instruktora. Dovoljan - pravilno procjenjuje situaciju ali mu nedostaje samopouzdanje, nesiguran je prilikom donošenja zaključka. U svim situacijama potrebna pomoć instruktora i kolega. Dobar - pravilno procjenjuje uobičajene situacije, utvrđuje odgovarajuće aktivnosti i preduzima ih. Sposoban da razumije problem i donese prihvatljiv zaključak. Donosi razumne odluke na osnovu raspoloživih informacija. Pavilno sagledava situacije. Odlučuje bez pomoći ili poteškoća. Vrlodobar - pravilno procjenjuje situacije, uključujući i one neuobičajene ili komplikovane. Utvrđuje odgovarajuće aktivnosti i preduzima ih. Sposoban da razumije i najkomplikovanije situacije i da donese odgovarajuće zaključke. Ima odličnu percepciju. Predviđa probleme i reaguje u skladu sa njima. Odličan - pravilno procjenjuje situacije, uključujući i one neuobičajene ili komplikovane. Utvrđuje odgovarajuće aktivnosti i preduzima ih Sposoban da razumije i najkomplikovanije situacije i da donese odgovarajuće zaključke. Ima odličnu percepciju. Predviđa probleme i reaguje u skladu sa njima. Povezuje prethodna rješenja sa sadašnjim uslovima. Ostaje smiren, dosljedan i siguran. 6. Rješavanje problema, donošenje odluka, odgovarajće akcije, ponašanje - stresne situacije: Nedovoljan - postaje veoma emotivan, pada u paniku, ne može da funkcioniše, povlači se, gubi nerve ili pokazuje kukavičluk. Preterano reaguje na neke situacije, npr. ekscesivnom primjenom sile. Reaguje bez razmišljanja, dobrog razloga i dobre procjene. Ne može i ne završava zadatak. Nesposoban da razumije problem i donese zaključak. Ne može se sjetiti prethodnih rješenja i primijeniti ih u sličnim situacijama. Izbjegava da reaguje ili to čini pogrešno. Pokazuje znake stresa. Dovoljan - često emotivno reaguje, te zbog toga ne može da završi zadatak. Nema samopouzdanja i očekuje rješenje ili odobrenje od instruktora prije nego što reaguje. Dobar - ostaje smiren i može da se kontroliše u većini situacija. Pravilno odlučuje i preduzima akciju. Ne dozvoljava da se situacija pogorša. Sposoban da razumije problem i donese prihvatljiv zaključak. Razumno odlučuje na osnovu raspoloživih informacija. Pravilno shvata situacije. Odlučuje bez pomoći. Vrlodobar - ostaje smiren i kotroliše se i u ekstremnim situacijama. Sposoban preuzeti komandu i kontrolu. Nalazi najbolje rješenje i primjenjuje ga. Sposoban da razumije i najkompleksnije situacije i donese zaključak. Predviđa probleme i postupa u skladu sa njima. 7. Obezbeđenje priilkom intervencije: Bezbjednost policajca, osumnjičenih, sumnjivih osoba. Ocjenjuje se sposobnost obavljanja policijskih zadataka bez ugrožavanja ili izlaganja opasnosti sebe ili drugih. Nedovoljan - ne shvata ili ne izvršava propisanu proceduru za bezbjednost policajca i lica pod pratnjom. Dovoljan - razumije propisanu proceduru, ali je nesiguran u donošenju odluke o reakciji i potrebno mu je vođenje i nadzor instruktora. Dobar - slijedi propisanu proceduru, razumije je i pravilno reaguje. Vrlodobar - uvijek djeluje bezbjedno. Predviđa opasne situacije i priprema se za njih ili eleminiše potencijalnu opasnost u startu. Određuje bezbjedne pozicije za sebe i za partnera. Ne misli da on sve najbolje zna i pažljivo traži najbolja rješenja. Stalno je svjestan okruženja i kretanja. Odličan - uvijek djeluje bezbjedno. Predviđa opasne situacije i priprema se za njih ili eliminše potencijalnu opasnost u startu. Određuje bezbjedne pozicije za sebe i za partnera. Ne misli da on sve najbolje zna i pažljivo traži najbolja rješenja. Stalno je svjestan okruženja i kretanja. Siguran vlastite odluke, analizira ponašanje i reakcije te na osnovu toga izvodi zaključke i unapređuje vlastite reakcije. 8. Pisanje izvještaja - popunjavanje formulara - tačnost, organizovanost, detaljnost, kompletnost, potrebno vrijeme, pravopis, urednost - (Ocjenjuje sposobnost pravilnog popunjavanja fomulara i tačnog predstavljanja situacije na organizovan, detaljan i potpun način kompletiranja izvještaja, koristeći pravilno jezik i pravopis): Nedovoljan – ne zna kakav je izvještaj potreban. Ne zna koji obrazac da popuni. Formulari i izvještaji su nepotpuni, netačni ili nepravilno korišćeni. Nesposoban da organizuje informacije i tačno predstavi situaciju. Izostavlja ključne informacije i treba pomoć za njihovo kompletiranje. Izvještaji su nečitki, sa puno pogrešno napisanih riječi, nepravilnih rečenica i gramatičkih grešaka. Potrebno mu je puno vremena da napiše sve. Kasni sa predavanjem izvještaja. Nosi izvještaje kući da bi ih završio, čak i nakon što mu je rečeno da to ne radi. Dovoljan - poznaje često korišćene formulare i izvještaje i razumije njihovu funkciju. Popunjava ih tačno i temeljno. Zahtijeva pomoć oko popunjavanja obrazaca ili pisanja izvještaja. Izvještaji su čitki, pravilno napisani, bez gramatičkih grešaka, završeni i predati na vrijeme. Greške su rijetke. Dobar - poznaje formulare i izvještaje i razumije njihovu funkciju. Popunjava ih tačno i temeljno. Organizuje informacije na jasan, logičan i koncizan način, uključujući sve potrebne podatke. Izvještaji su čitki, pravilno napisani. Završava ih brzo i predaje odmah.

234

Vrlodobar - stalno tačno popunjava obrasce bez pomoći. Informacije izlaže razumljivo, temeljno, detaljno i veoma organizovano. Izvještaji vrlo uredni i čitki i bez pravopisnih i gramatičkih grešaka. Završava ih brzo i odmah predaje. U radu je siguran i samostalan. Odličan - stalno tačno popunjava obrasce bez pomoći. Informacije izlaže razumljivo, temeljno, detaljno i veoma organizovano. Izvještaji vrlo uredni i čitki bez pravopisnih i gramatičkih grešaka. Završava ih brzo i odmah predaje. U radu je siguran i samostalan. Sposobnosti izražavanja, kako u pismenom tako i u usmenom obliku, su na zavidnom nivou. Spreman pomoći drugima. 9. Kontrola konflikta, kontrola govora, kontrola fizičke sile: Ocjenjuje sposobost održavanja konrole nad situacijom usmenim komandama i uputstvima, ocjenjuje se poznavanje zakonskog osnova za primjenu sile u datoj situaciji. Nedovoljan - govori previše, blago i povučeno, govori preglasno i zbunjuje ili ljuti slušaoce onim što kaže i načinom na koji to kaže. Govori kad ne treba ili ne priča uopšte. Komunikacija u svakom slučaju zavisi od instruktora. Ne poznaje zakonski osnov za primjenu sile u određenoj situaciji. Nesiguran je kad treba upotrijebiti fizičku silu ili je fizički nespreman za obavljanje datog zadatka. Nesposoban je pomoći drugima. Dovoljan - zna odmjeriti visinu tona prilikom obraćanja ali mu je neophodno vođenje instruktora. Prepoznaje situaciju i nivo neophodne sile, ali je neodlučan prilikom reagovanja. Dobar - govori autoritativno smirenim i jasnim glasom. Dobro vlada jezikom i koristi to kao prednost. Sposoban je primijeniti silu da bi kontrolisao situaciju ili subjekta. Ima dobro rasuđivanje pri primjeni sile. Vrlodobar - potpuno kontroliše situaciju birajući riječi uz korišćenje efektivne promjene glasa. Odlično vlada jezikom i koristi ga kao svoju prednost. Dominira nad drugim ljudima. Odlično poznaje zakonske osnove o primjeni sile. Odličan - Potpuno kontroliše situaciju birajući riječi koristeći efektivne promjene glasa. Odlično vlada jezikom, pravilno ga koristi kao svoju prednost. Dominira nad drugim ljudima. Odlično poznaje zakonske osnove o primjeni sile. Posjeduje odlično znanje i sposobost u korištenju sredstava prinude i koristi ih u skladu sa zakonskim osnovom. 10. Upotreba sredstava veze - artikulacija pri prenošenju poruke, upozorenja, procedure - (Ocjenjuje se sposobnost korištenja policijskih sredstava veze u skladu sa pravilima i propisima i prenošenje upozorenja putem radija): Nedovoljan - polaznik ne koristi prikladne riječi u toku radio prenosa. U toku radio prenosa poruke nijesu planirane i vrijeme prenosa je predugo. Koristi previše visok ili nizak glas, govori previše brzo ili previše sporo, prekida druge. Propušta davanje neophodnih informacija na vrijeme. Često ne čuje poziv, ne razumije poslane pozive. Traži da dispečer ponovi. Poruke ne prima i ne razumije tačno. Dovoljan – pravilno koristi sredstva radio veze ali je neodlučan i nesiguran u primjeni istih. Potrebno vođenje od strane instruktora. Dobar- slijedi prhvaćena pravila i propise. Predaje poruke jasno, koncizno i kompletno. Pravilno koristi jezik radio-komunikacija. Upozorenja su tačna i precizna. Vrlodobar - uvijek poštuje pravila i prihvaćene propise. Predaje poruke, jasno, koncizno i kompletno, čak i u stresnim situacijama. Poruke su uvijek dobro osmišljene i ne moraju se ponavljati. Odličan - uvijek poštuje pravila i prihvaćene propise. Predaje poruke jasno, koncizno i kompletno, čak i u stresnim situacijama. Poruke su uvijek dobro osmišljene i ne moraju se ponavljati. Upozorenja su brza, tačna i precizna. Odgovara odmah po pozivu, poznate su mu sve aktivnosti koje su se prenosile preko radija. Postupa u skladu sa primljenim informacijama. 4. MOTIVACIJA 11. Zainteresovanost za rad, način na koji se unosi u aktivnost, kakva pitanja postavljaju, šta pitaju: Pratiti i analizirati zainteresovanost polaznika za policjski posao, želju i potrebu da saznaju i nauče više. Pratiti njihova interesovanja, šta i koliko pitaju, te na osnovu toga formirati mišljenje i preporuku koji poslovi polaznika privlače. Takođe evidentirati poslove i zadatke po različitim linijama rada u kojima se polaznici ne snalaze i na koje bi trebalo obratiti pažnju u III modulu obrazovnog procesa koji će se odvijati na Policijskoj akademiji. Ne zadovoljava - polaznik je nezainteresovan za policijski posao, indolentan na događaje u okruženju. Interesuje ga sve više od samog zadatka. Zadovoljava - prihvata dodijeljene zadatke ali nema inicijative u djelovanju. Potreban mu je nadzor i vođenje od strane instruktora. Ne pokazuje posebna interesovanja za užu profesionalnu opredijeljenost. Ističe se - prihvata svaki zadatak sa entuzijazmom i svaki smatra prilikom za učenje. Traži aktivnosti, kreativan je i odgovoran. Ležeran je, spreman da relaksira atmosferu, objektivan i dominira situacijom. Pokazuje profesionalne afinitete prema određenoj grupi poslova i zadataka.

235

PRAKTIČNE VJEŽBE

Primjer:

236

• UPUTSTVO ZA INSTRUKTORA : _________________________ • Trajanje predavanja - 9 časova • MATERIJAL, OPREMA , LOGISTIKA Tabla na zidu, zidni veliki papir, flomaster, lap-top kompjuter, gafoskop, priručni

materijal za polaznike kursa (formulari za lišavanje slobode) • PREDMET NASTAVNE TEME Predmet lekcija je ponavljanje i potvrda znanja i primjena vještina lišenja slobode

punoljetnog lica. Uvrđivanje pravnog osnova, sprovođenje procedure lišenja slobode po raznim osnovama.

• CILJEVI NASTAVNE TEME Polaznik kursa će biti u stanju da objasni: Pravni osnov lišenja slobode po raznim osnovama Nabrojati pravni osnov za lišenje slobode po čl. _______ Zakonika o krivičnom

postupku Nabrojati ko se sve mora obavijestiti o lišenju slobode Proceduru postupanja sa licem lišenim slobode Navesti vremenske rokove koji važe za držanje osumnjičenog • UVOD: Obilježja, mjere i radnje lišenja slobode. Što znači lišenje sloboda sa aspekta zaštite

ljudskih prava. Zašto i zbog čega se jedno lice ne može lišiti slobode, ako ne postoje zakonom predviđeni uslovi.

NAPOMENA ZA INSTRUKTORE: Značaj ljudske slobode. Podsjetiti

polaznike kursa o lekciji o ljudskim pravima • Cilja nastavne jedinice: Zakonski osnov lišenja slobode • NAPOMENA ZA INSTRUKTORE: Svrha lišenja slobode:

237

I • Zaštita građanina • Evropska konvencija o ljudskim pravima • Lišnje slobode i ovlašćenje za lišenje slobode • članovi ZKP • Pravosnažno lišenje slobode i pritvaranje • Napomena za instruktora: Odgovornost u vezi sa nezakonitim lišenjem slobode čl.

Protivpravno lišenje slobode čl. Iznuđivanje priznanja i čl. • Cilj nastavne jedinice: Procedura sprovođenja lišenja slobode • TRAJANJE MJERE LIŠENJA SLOBODE • Zadržavanje sa predajom nadležnom organu • Pritvor • KADA POLICIJA PREDUZIMA MJERE LIŠENJA SLOBODE • Samostalno • Na zahtjev istražnog sudije • Obavještavanje tužioca, istražnog sudije i advokata • Nema zadržavanja bez dovođenja lica lišenog slobode kod istražnog sudije i

angažovanje advokata • Obavještenje porodice i centra za socijalni rad • Postupanje sa licem lišenim slobode • Posebni slučajevi lišenja slobode II VJEŠTINA OBNAVLJANJA • Scenario za odrađivanje pravnog osnova za lišenje slobode • podjela po grupama : 3 – 5 polaznika • Dostaviti im pitanja vezana za lišenje slobode i Zakonik o krivičnom postupku • Kada ko po imenu može bit lišen slobode - navodeći jedan od osnova • Kada može pretresati lice lišeno slobode • Zašto • Zbog čega • Kada se može upotrijebiti sredstvo prinude prilikom lišenja slobode • Transportovanje lica lišenog slobode • Postupak policije u vezi sa vozilom • Smještaj lica u vozilu • Gdje ne može ni pod kakvim uslovima biti smješteno lice lišeno slobode u vozilu • Popunjavanje formulara za lice lišeno slobode • PRAKTIČNA VJEŽBA: Prava lica lišenog slobode • ____________________________________ • ____________________________________ • ____________________________________ • ____________________________________ • ____________________________________ • ____________________________________ • Pravo na ćutanje • Pravo na branioca REZIME

238

III GRUPNI RAD • Pročitajte pažljivo sledeće scenarije i u okviru vaših grupa dajte odgovore o sledećim

pitanjima • Koji je pravni osnov za lišenje slobode • ______________________________________________________________________

____________________________________________________________________________________________________________________________________________

• Koji je osnov pretresa lica lišenog slobode • ______________________________________________________________________

____________________________________________________________________________________________________________________________________________

• Koje mjere predostrožnosti preduzimati prilikom transporta lica do policijske stanice • Scenario 1. • Lica A i lice B ukradu kola i trkaju se ulicama Danilovgrada, dovodeći u opasnost

živote građana. • Odgovor: • ______________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

• Prilikom ocjenjivanja pogledati standardizovane smjernice za ocjenjivanje: N- ne

zadovoljava, Z - zadovoljava, D - dobar, NP – nije posmatran • Opšti izgled • Reagovanje na instrukcije • Stav prema policijskom poslu • Stav prema kolegama • Poznavanje sadržaja iz predmeta: Policijski poslovi i ovlašćenja • Pisanje izvještaja • Rješavanje problema • Bezbjednost policije • Kontrola konflikta, upotreba glasa i fizičkih vještina • Ocjene moraju imati dodatna objašnjenja i komentar

239

SIMULACIONE VJEŽBE

Primjer:

240

POZORNIČKO-PATROLNA DJELATNOST - Simulaciona vježba -

Scenario 1 Cilj: Omogućiti polaznicima da pravilno demonstriraju postupke i načine rada policajaca pri

redovnom obavljanju pozorničke i patrolne djelatnosti

Zadaci: • Demonstrirati pravilan način obavljanja pozorničke djelatnosti kako je to predstavljeno na časovima policijsko taktičke obuke a shodno datom scenariju

• Demonstrirati na pravilan način primjene operativno-taktičkih mjera shodno predstavljenom scenariju

• Demonstrirati zakonitost u postupanju kroz primjenu policijskih ovlašćenja • Pravilno sačiniti potrebna spisa u odnosu na dati scenario

Metode: Simulacija, igranje uloga, grupna diskusija Vrijeme izvođenja:

5 minuta – kratki uvod od strane trenera 10 minuta – uvod u problematiku simuliranih situacija i pregled objekata i prostora gdje će se odigrati simulirana situacija

5 minuta – uputstva grupama, uputstva glumcima 15 minuta – odigravanje samog scenarija (za jednu grupu) 45 minuta – prikazivanje video zapisa i analiza (po jednom scenariju) 10 minuta – završetak simulirane situacije kroz komentar trenera (po jednom scenariju)

Vremensko izvođenje: 90 minuta Stručna lica: Rukovodilac simulirane situacije, predavači - trener.instruktor. Materijalno obezbjeđenje:

Radio stanica, pištolji sa municijom za simulacionu nastavu, vježbovna palica, lisice za vezivanje, služ.obrasci, patrolni list, kamera, lap-top, LCD-projektor, vozila.

Lica u ulozi realizatora:

Dvije dvočlane patrole, jedan polaznik u ulozi vođe smjene u dežurnoj službi (polaznici kursa) u službenim uniformama s propisanom opremom. U ulozi glumca za scenario će biti treneri i instruktori. U ulozi direktora banke biće službenik Akademije. Jedno lice u ulozi operativnog radnika, jedno lice u ulozi kriminalističkog tehničara (instruktor zadužen za predmet kriminalistike) Profesor iz krivičnog prava će biti u ulozi državnog tužioca, istražnog sudije i pravnog zastupnika. Profesor engleskog jezika biće angažovan u ulozi glumca u djelovima scenarija gdje se komunikacija odvija na engleskom jeziku.

Uputstva za rukovodioca scenarija:

Da odabere u odgovarajućem vremenu članove policijske patrole i polaznika koji će biti u ulozi vođe smjene u dežurnoj službi. Upozna trenere i instruktore sa datim scenarijom i njihovim ulogama kao i mogućnostima da svojom kreativnošću doprinesu da polaznici pokažu svoje prave sposobnosti u primjeni stečenih znanja i vještina za vrijeme trajanja obuke.

Napomene: Pretpostavlja se da će verzija biti odigrana jedan put, rukovodilac scenarija će odlučiti da li će u toku realizacije biti ponavljana uvijek jedna varijanta ili će biti izvođeno više varijanti.

Mjesto realizacije:

Prostor ispred objekta gdje je smještena laserska streljana ili prostor ispred internata gdje se nalazi objekat za taktičku obuku. Patrolni rejoni obuhvataju područje i objekte koji su smješteni u krugu naše Akademije.

Scenario: Varijanta A Situacija se odvija u 22:30 ispred zgrade Podgoričke banke (laserska streljana ili objekat ispred internata koji je namijenjen za taktičku obuku). Radno vrijeme banke je završeno u 19:00. Zgrada banke je obezbijeđena alarmnim sistemom koji je povezan sa zgradom OB Danilovgrad (jedna od učionica će biti smještena dežurna služba). I pored ovakvog načina obezbjerđenja (alarmom) u prošlosti se dešavalo u dva slučaja provale u ovaj objekat. Počinioci tih djela do sada nijesu otkriveni. Alarm signalizira moguće ugoržavanje objekta. Na mjesto treba uputiti policijsku patrolu od strane dežurne službe. U blizini (ne direktno u objektu) se kreće lice ... Sljedeća uputstva za policijsku patrolu: Policijska patrola treba da preduzme neophodne

241

mjere i radnje shodno datoj situaciji. Pretpostavlja se da lica žive u istoj opštini (gradu) gdje se situacija odvija. Policijska patrola održava u toku intervencije vezu sa svojom stanicom posredstvom radio stanice. Pozivni znak za dežurnu službu je «Garač», pozivni znak patrola «Garač-1». Policijskoj patrli je objašnjeno da je prestao da se čuje alarm. Varijanta 1 A Pouka za glumce – reakcija na moguće varijante djelovanja policijske patrole: Policijska patrola će vjerovatno pokušati da identifikuje muškarca koji se kreće u blizini objekta koji je obezbijeđen alarmom. Na pitanja policajca šta ovdje radi, odgovara da čeka prijatelja. Ako policajci traže od lica da se legitimiše kako bi se utvrdio njegov identitet, neće odmah poslušati već će da odugovlači. Najprije će pitati zbog kog razloga policajci traže da se legitimiše. Na to pitanje može policijska patrola da reaguje na razne načine. Bez obzira na način reakcije policijske patrole, lice daje uz odugovlačenje policijskoj patroli svoju ličnu kartu. Ako patrola pred licem popunjava obrazac «Izvještaj o legitimisanju lica», lice traži da ne unosi njegove podatke u ovaj obrazac. Ako policajci nastavljaju popunjavanje samo im strogo saopštiti da će da se žali. Dalje konflikt s policijskom patrolom ne potencira. Lice se za čitavo vrijeme ponaša prema policijskoj patroli odmjereno, ali ne prelazi granice pristojnosti. Rukovodilac simulirane situacije insceniranu igru završava u momentu kada uvidi da je policijska patrola okončala svoje djelovanje. Uputstva za rukovodioca scenarija (predstavlja patrolama službenike dežurne službe, zaposlene u policijskoj stanici). Ako policajci koji obavljaju patrolnu djelatnost budu tražili provjeru podataka za lice koje je legitimisano, vođa smjene je dužan da saopšti da su podaci za lice u redu i dalje saopštava da za licem nije raspisana potjernica kao i da se isto ne potražuje niti prolazi kroz druge evidencije. Ako patrola traži druga uputstva daje samo uputstva opšteg karaktera («saznaj da li je objekat oštećen» itd.) i na nikakav način ne utiče na promjenu kvaliteta situacije na mjestu. Varijanta B Pouka za polaznike koji su u ulozi građana – reakcija na moguće varijante djelovanja policijske patrole: Muškarac odbija da se legitimiše. Saopštava da čeka prijatelja i da je to jedini razlog njegovog zadržavanja na tom mjestu. Na ponovni poziv policajca (navaljivanje, ubjeđivanje) lice odgovara: «Već sam vam objasnio zašto sam tu. Ne znam o čemu se radi, ali ako ovdje smetam ... dobro. Odlazim. Vjerovatno tu imate neku akciju.» Bez obzira na sljedeće pozive policajaca, lice polako odlazi. Ako policajci pokušaju da muškarca sustignu, isti ne pruža otpor već upozorava policajce da će se žaliti za nezakonito postupanje policajca a rukovodilac simulirane situacije insceniranu igru završava u momentu kada policajac dodirne građaninakoji odlazi. U slučaju da policajci lice ne gone, ova varijanta završava odlaskom muškarca. Uputstvo za trenera: (predstavlja policajcima prostorije policijske stanice): Ako patrola traži bilo kakva uputstva daje ista samo opšteg karaktera («saznaj da li je objekat oštećen itd.») i nikako ne utiče na promjenu kvaliteta situacije na mjestu. Varijanta C Pouke glumcima – reakcije na moguće varijante djelovanja policijske patrole: Policijska patrola će vjerovatno pokušati da identifikuje muškarca koji se kreće u blizini objekta koji je obezbijeđen alarmom. Na pitanje policajaca šta ovdje radi, odgovara da čeka prijatelja. Ako policajci traže licu da se identifikuje, neće odmah poslušati. Najprije upita zbog kog razloga policajci traže da se identifikuje. Lice odbija da se identifikuje. Na njihov ponovni poziv (navaljivanje, ubjeđivanje) građanin odgovara: «Već sa vam rekao zašto sam tu. Ne znam o čemu se radi. Čekam ovdje prijatelja». Na sljedeći poziv policajaca, lice reaguje odmjereno: «Gospodo ne dosađujte mi ili ću da se žalim na vas.» Prije nego što policajci promjene karakter konfliktne situacije u situaciju za upotrebu sredstava prinude, ulazi na scenu «prijatelj» (je «skriven» između ostalih polaznika – gledaoca tako da policijska patrola ne zna za njegovo prisustvo). Odmah se obraća policajcima i pokušava da situaciju smiri. Objašnjava da je morao «u žbunje» a prijatelj ga ovdje čeka. Ljubazno daje

242

policajcima svoju ličnu kartu i saopštava lične podatke svog prijatelja. On na promjenu situacije ne reaguje riječima. Neverbalno samo pokazuje razdraženost. Na bilo koje pitanje policajca odgovara: «Već vam je to rekao on sam (misleći na prijatelja)», ili «To možete isto da pitate njega». Prijatelj zna sljedeće podatke o svom drugu: ime, prezime, datum rođenja i prebivalište i imena roditelja, braće i sestara. Druge podatke ne zna. Ako policajci traže direktno od njega (konfrotirajuće ličnosti), pitaj prijatelja. Taj u tom slučaju neljubazno saopšti podatak policijskoj patroli i daje se u bjektstvo kada policajac pokuša da provjeri tačnost podataka koji se odnose na utvrđivanje identiteta. Insceniranu igru rukovodioc simulirane situacije završava u momentu kada je policijska patrola saopštila da je završena službena radnja. Uputstva za trenera – Ako policajci traže podatke za lica, saopštava da podaci lica odgovaraju i dalje saopštava da za licima nije objavljena nikakva potjernica. Ako patrola traži druga uputstva daje samo uputstva opšteg karaktera («saznaj da li je objekat oštećen itd.») i nikako ne utiče na promjenu kvaliteta situacije na mjestu. Varijanta D Pouke glumcima – reakcije na moguće varijante djelovanja policijske patrole: Policijska patrola vjerovatno će pokušati da zaustavi vozilo i da legitimiše lice jer se vi sa vozilom krećete u blizini objekta koji je obezbijeđen alarmom. Na pitanje policajaca šta ovdje radiš, odgovara da hoće da pokupi prijatelja i da ide na žurku. Ako policajci traže od građanina da se legitimiše, neće odmah poslušati. Najprije će upitati zbog kog razloga policajci traže da pokaže isprave. Građanin odbija da se legitimiše. Na njihov ponovni poziv (navaljivanje, ubjeđivanje) lice odgovara: «Već sam vam rekao zašto sam tu. Ne znam o čemu se radi. Čekam ovdje prijatelja.» Na sljedeći poziv policajaca, lice reaguje odmjereno: «Gospodo ne dosađujte i ili ću da se žalim na vas». Prije nego što policajci promijene karakter konfliktne situacije u situaciju za upotrebu sredstava prinude, ulazi na scenu «prijatelj» (je «skriven» između ostalih polaznika – gledaoca tako da policijska patrola ne zna za njegovo prisustvo). Odmah se obraća policajcima i pokušava da situaciju smiri. Objašnjava da je morao «u žbunje» a prijatelj ga ovdje čeka. Ljubazno daje policajcima svoju ličnu kartu i saopštava lične podatke svog prijatelja. On na promjenu situacije ne reaguje riječima. Neverbalno samo pokazuje razdraženost. Na bilo koje pitanje policajca odgovara: «Već vam je to rekao on sam (misleći na prijatelja)», ili «To možete isto da pitate njega». Prijatelj zna sljedeće podatke o svom drugu: ime, prezime, datum rođenja i prebivalište i imena roditelja, braće i sestara. Druge podatke ne zna. Ako policajci traže direktno od njega (konfrotirajuće ličnosti), isti odgovara pitaj prijatelja. Isti će u tom slučaju neljubazno saopštiti podatke policijskoj patroli. Ako policajci traže da vozač otvori gepek u istom će pronaći pušku, ispod sjedišta treba da se nalazi nož, pištolj, paketići sa drogom. E. Varijanta Ista kao D ali da se komunikacija između policajaca i građana odvija na engleskom jeziku - U ulozi građana biće profesori engleskog jezika Insceniranu igru rukovodilac simulirane situacije završava u momentu kada se policijska patrola odluči da je završena službena intervencija. Uputstva za trenera – Ako policajci traže podatke za lica, saopštava da podaci lica odgovaraju i dalje saopštava da za licima nije objavljena nikakva potjernica. Ako patrola traži druga uputstva daje samo uputstva opšteg karaktera («saznaj da li je objekat oštećen» itd) i nikako ne utiče na promjenu kvaliteta situacije na mjestu. Postupak kod ocjenjivanja: Ocjenjivana je svaka varijanta posebno. Rukovodioc simulirane situacije daje riječ najprije polaznicima, koji su obavljali patrolnu djelatnost i od njih će zatražiti da sažeto opišu svoje djelovanje u toku inscenirane situacije i da sažeto objasne kako i zašto su tako odlučili («povratna informacija»). Poslije toga se prikazuje snimljeni materijal. Rukovodioc simulirane situacije zajedno sa ostalim trenerima i instruktorima upozoravaju na značajne momente, pozitivno ocjenjuje djelovanje polaznika ili ukazuju na eventualne greške. Za vrijeme analize scenarija uključuju se svi polaznici kroz postavljanje pitanja.

243

Taktičko gledište:

Položaj policajaca prema licu s kojim razgovaraju (trougao – razgovarajući policajac stoji nasuprot lica, održavanje bezbjednog rastojanja) Pitanje: Koje rastojanje policajca od lica protiv kojeg intervenišete smarate bezbjednim? Odgovor: Takvo rastojanje da lice ne može napasti policajca. Po pravilu se radi o rastojanju od 1,5 do 2 metra. Pitanje: Kakav značaj ima održavanje tog rastojanja? Odgovor: Prvo taktički kako je već bilo navedeno. Dalje psihološki. Ulazak u intimnu zonu lica s kojom policajac razgovara može da vodi do agresivnosti u ponašanju tog lica prema policajcu. Ako je policajac nižeg rasta nego lice protiv kojeg interveniše, pravilno rastojanje policajca ovaj nedostatak vizuelno smanjuje.

Sa licem razgovor uvijek obavlja jedan policajac, onaj koji od njega preuzima isprave. Pitanje: Koji od članova patrole će razgovara sa licem a koji će da obezbjeđuje – pruža zaštitu? Odgovor: Po pravilu s licem razgovara fizički manje sposobniji policajac koji tako u stvari odvlači pažnju od obezbjeđujućeg policajca. Ako ima zakonskih razloga obezbjeđujući policajac započinje napad na lice.

Pozivi – komunikacija putem radio veze mora da budu važni, ali ne vika (glasna modulacija)

Kod poziva mora policajac da «licu gleda u oči», drugi policajac obezbjeđuje (vizuelni nadzor) Pitanje: Kakav značaj ima da licu kojem nešto govorimo gledamo u oči? Odgovor: Povećava značaj našeg naređenja. Pokazujemo drugom licu da ga se ne bojimo.

Odmjereno, ali pristojno ponašanje patrole postepeno iz reakcije na situaciju prelazi u toleranciju (garancija službene intervencije) Pitanje: Zašto dajemo prednost pristojnom ponašanju prema licu? Radi se o objektu obezbijeđenim alarmom, koji signalizira ugrožavanje tog objekta. I ako je objekat bio ugrožen nije bilo lica koja su mogla da pokušavaju da ga oštete. Samo su bili ometeni policijskom patrolom u svom djelovanju. Da li bi možda pogodnije da je policajac davao licu protiv kojeg intervenište uputstva – naređenja uz prijetnju sa uperenim vatrenim oružjem. Odgovor: Inscenirana igra je simuliranim dijelom moguća realnost. U okviru ove simulirane situacije se uvježbava djelovanje policajaca prema licima koja se zadržavaju u blizini zaštićenih objekata. Nije «direktno u objektu». Prema osobi koja bi se nalazila direktno pored zaštićenog objekta bi policajac intervenisao na način određen u planu intervencije prema planu koji mora da je urađen za svaki objekat koji se obezbjeđuje EBS (elektronski bezbjednosni sistem). Ako bi bili ispunjeni zakonski osnov za upotrebu represivnih sredstava prinude samo vađenje vatrenog oružja radi zastrašivanja ne znači i upotreba istog. Kod izbora načina intervencije protiv drugih lica policajac se kreće između dva krajnja ograničenja. S jedne strane je policajac da maksimalno osigura svoju sopstvenu bezbjednost a sa druge strane postoji obaveza da se ne dozvoli da intervencija ograničava prava i slobode lica kao i da se ne prekorače neophodne nužne mjere i radnje za vrijeme službenog postupanja u datoj službenoj intervenciji. Možemo reći da je i pravnim normama regulisano tako da je policajac obavezan podnijeti određenu mjeru rizika. To ne znači da policajac ako za to budu postojali pravni razlozi ne psotupa u svojoj intervenciji s maksimalnom opreznošću. Policajac se za izbor konkretnog načina intervencije odlučuje prije svega na osnovu sljedećih faktora:

• Pravnog osnova za preduzimanje službene radnje, • Konkretnog ponašanja lica na mjestu preduzimanja radnje (pod dejstvom

alkohola, narkotika, duševne poremećenosti, fizičke konstitucije) • Prema mjestu intervencije treba isto uzeti u obzir da se radi o teritoriji sa

povećanim kriminalitetom, • Prema vremenu intervencije (dan, noć), ali isto tako i činjenice da se na mjestu

kreću lica koja ne uzimaju učešće u slučaju. Postupak intervencije u varijanti D i E je sasvim drukčiji nego u ostalim varijantama.

244

Ali ono što je takođe karakteristično da i ova lica nijesu učestvovala u pokušaju da uđu u navedeni objekat već su bili slučajni prolaznici koji su se zadesili na ovo mjesto ali postupanje od strane policije mora biti sasvim drugačije nakon pronalaženja predmeta koji se po zakonu mogu oduzeti.

Kod varijante C – potrebno je da patrola komunicira i sa «prijateljem»? Pitanje: Na koji način je trebala policijska patrola da komunicira sa licima? Odgovor: Kao što je već bilo navedeno policajac ne bi trebalo da ne vodi računa u pogledu načela opreznosti i budnosti. Ne bi trebalo da odbacuje mogućnost da u toku službene intervencije lica mogu da ga napadnu. U pogledu načina komunikacije potrebno je i pogodno da policajac licima već na početku ne pokazuje da ih smatra sumnjivim. Pitanja vrste: «Šta ovdje radite? Koliko dugo ste ovdje? Zašto ste tu?», nisu pogodna za otvaranje razgovora u datoj situaciji. Policajac bi trebalo da u ovom slučaju započne razgovor pitanjima: «Da li su se kod banke kretala neka lica? Da li ste koga primijetili? Stvarno niste nikoga primijetili? Koliko ste dugo već ovdje?» Što znači da je policijska patrola naime trebala da sa licima stupi u kontakt.

Pravno gledište:

1) U varijantama A, B. C, D, E dati su razlozi za utvrđivanje identiteta lica: koje treba lišiti slobode, dovesti, zadržati i uputiti nadležnom organu;

2) od koga prijeti opasnost koja zahtijeva policijsko postupanje; 3) koje treba pregledati ili pretresti ili preduzeti druge zakonom propisane mjere i

radnje; 4) koje se zatekne u tuđem stanu, objektu i drugom prostoru ili prevoznom

sredstvu u kojima treba izvršiti pregled ili pretres ako je provjera identiteta potrebna;

5) koje se zatekne na prostoru ili u objektu na kojem je privremeno ograničena sloboda kretanja ako je provjera identiteta potrebna;

6) koje prijavljuje izvršenje krivičnog djela ili prekršaja ili učinioca tih djela, odnosno saopštava podatke od interesa za rad policije;

7) koje svojim ponašanjem izaziva sumnju da je izvršilo ili namjerava izvršiti krivično djelo ili prekršaj;

8) koje liči na lice za kojim se traga; 9) koje se zatekne na mjestu izvršenja krivičnog djela ili prekršaja; 10) koje se nalazi na mjestu na kojem je iz bezbjednosnih razloga nužno utvrditi

identitet svih ili pretežnog broja lica; 11) koje ne posjeduje ispravu o identitetu ili se sumnja u njenu vjerodostojnost i 12) na zahtjev pravnih lica i državnih organa.

Kao i da je policajac ovlašćen da traži obavještenje Član 231

(1) Policija može pozivati građane radi prkupljanja obavještenja. U pozivu se mora naznačiti razlog pozivanja. Prinudno se može dovesti lice koje se nije odazvalo pozivu samo ako je u pozivu bilo na to upozoreno. (2) Prilikom postupanja po odredbama ovoga člana policija ne može građane saslušavati u svojstvu okrivljenog, svjedoka ili vještaka, osim u slučaju iz stava 9 ovog člana. (3) Prikupljanje obavještenja od istog lica može trajati onoliko koliko je neophodno da se dobije potrebno obavještenje, a najduže četiri sata. (4) Obavještenja od građana se ne smiju prikupljati prinudno. (5) Službena zabilješka ili zapisnik o datom obavještenju pročitaće se licu koje je obavještenje dalo. To lice može staviti primjedbe koje je policija dužna da unese u službenu zabilješku ili zapisnik. Kopija službene zabilješke ili zapisika o datom obavještenju izdaće se građaninu, ako to zahtijeva.

245

(6) Građanin se može ponovo pozivati radi prikupljanja obavještenja o okolnostima drugog krivičnog djela ili učinioca, a radi prikupljanja obavještenja o istom krivičnom djelu ne može se ponovo prinudno privoditi. (7) Kad policija prikuplja obavještenja od lica za koje postoje osnovi sumnje da je učinilac krivičnog djela ili prema tom licu preduzima radnje u pretkrivičnom postupku predviđene ovim zakonikom može ga pozivati u svojstvu osumnjičenog. U pozivu će se osumnjičeni upozoriti da ima pravo da uzme advokata. (8) Ako policija u toku prikupljanja obavještenja ocijeni da pozvani građanin može biti smatran osumnjičenim, dužna je da ga odmah obavijesti o djelu za koje se tereti i osnovama sumnje, o pravu da uzme branioca koji će prisustvovati njegovom daljem saslušanju, da nije dužan da odgovara na postavljena pitanja, te da mu, u slučaju zadržavanja (član 234), predoči prava propisana u članu 5 ovog zakonika i omogući korišćenje prava propisanih u članu 233 stav 1 ovoga zakonika. (9) Ako osumnjičeni pristane da da iskaz u prisustvu advokata, policija će ga saslušati prema odredbama ovoga zakonika o saslušanju okrivljenog. O saslušanju osumnjičenog policija će obavijestiti nadležnog državnog tužioca koji može prisustvovati njegovom saslušanju. Zapisnik o ovom saslušanju se ne izdvaja iz spisa i može se koristiti kao dokaz u krivičnom postupku. (10) Po odobrenju istražnog sudije, odnosno predsjednika vijeća policija može prikupljati obavještenja i od lica koja se nalaze u pritvoru, ako je to potrebno radi otkrivanja drugih krivičnih djela i učinilaca. Ova će se obavještenja prikupljati u ustanovi u kojoj okrivljeni izdržava pritvor, u vrijeme koje odredi istražni sudija ili predsjednik vijeća. Prikupljanju ovih obavještenja prisustvovaće i branilac okrivljenog, ako to pritvorenih zahtijeva. (11) Na osnovu prikupljenih obavještenja policija sastavlja krivičnu prijavu u kojoj navodi dokaze za koje je saznala prilikom prikupljanja obavještenja. U krivičnu prijavu ne unosi se sadržina izjava koje su pojedini građani dali prilikom prikupljanja obavještenja, osim iskaza datih u smislu stava 9 ovog člana. Uz krivičnu prijavu dostavljaju se i predmeti, skice, fotografije, pribavljeni izvještaji, spisi o preduzetim mjerama i radnjama, službene zabilješke, izjave i drugi materijali koji mogu biti korisni za uspješno vođenje postupka. Ako policija, poslije podnošenaj krivične prijave, sazna za nove činjenice, dokaze ili tragove krivičnog djela dužna je da prikupi potrebna obavještenja i da izvještaj o tome, kao dopunu krivične prijave, dostavi državnom tužiocu. - u datoj situaciji se može raditi o licu koje je pokušavalo da provali u objekat ili licu koje se za to sprema, ili svjedoka. Moglo je da se radi na primjer o testiranju djelovanja policije (brzina dolaska na mjesto poslije «oglašavanja alarma»). Pitanje: Bili moglo da bude razlogom za utvrđivanje identiteta odredba zakona koja se odnosi na zabranu pristupa i zadržavanja na prostoru ili objektu gdje to nije odobreno posebnom dozvolom? Odgovor: Ne. Objekti obezbijeđeni elektronskmi bezbjednosnim sistemom su najčešće uvezani sa CB ili OB se ne može smatrati objektom od posebne zaštite. Lice se doduše kretalo na navedenom mjestu opravdano (svako može da radi što nije zakonom zabranjeno – i nijedan pravni propis ne zabranjuje kretanje u noćnim satima u blizini banke), ali s razlogom u odnosu na zaštićeni objekat (radno vrijeme je bilo završeno) ... Pitanje: Da li je postojao razlog da policajac upisuje podatke o licu u izvještaj o legitimisanju? Odgovor: Da. Pravne razloge za utvrđivanje identiteta smo već naveli gore. Sad smo stigli do cjelishodnosti zašto je lice legitimisano. Potrebno je proslijediti informaciju da se određeno lice kretalo u blizini objekta u kojem je bilo u prošlosti počinjeno krivično djelo i štaviše u vrijeme kad je EBS – putem alarma signalizirao ugrožavanje objekta. U varijanti A nije bilo pravnog razloga za ograničenje lične slobode lica. Pitanje: Da li bi ipak bilo cjelishodno na neki način «dovesti» lice u policijsku stanicu? Odgovor: I kada bi bilo cjelishodno u ovoj varijanti ne bi se moglo realizovati jer ne postoje za to pravni razlozi. U ovoj verziji se pojavljuje neposredno obezbjeđenje prisustva lica u stanici kao nesvrsishodno. I to kako iz procesne tačke gledišta tako i iz tačke gledišta kriminalistike. Pitanje zašto bi lice dalo u policijskoj stanici više informacija nego na terenu.

246

U varijanti B je policijska patrola ovlašćena da realizuje dovođenje prema – jer lice odbija da se identifikuje. Pitanje: Da li bi policijska patrola u ovom slučaju bila ovlašćena da realizuje dovođenje lica? (1) Naredbu da se okrivljeni dovede može izdati sud, ako je donijeto rješenje o pritvoru ili ako uredno pozvani okrivljeni ne dođe, a svoj izostanak ne opravda, ili ako se nije moglo izvršiti uredno dostavljanje poziva, a iz okolnosti očigledno proizilazi da okrivljeni izbjegava prijem poziva. (2) Naredbu za dovođenje izvršava policija. (3) Naredba za dovođenje izdaje se pisano. Naredba treba da sadrži: ime i prezime okrivljenog koji se ima dovesti, mjesto i godinu rođenja,zakonski naziv krivičnog djela koje mu se stavlja na teret uz navođenje odredbe Krivičnog zakonika, razlog zbog kojega se naređuje dovođenje, službeni pečat i potpis sudije koji anređuje dovođenje. (4) Lice kojem je povjereno izvršenje naredbe predaje naredbu okrivljenom i poziva ga da s njim pođe. Ako okrivljeni to odbije, dovešće ga prinudno. (5) Naredbu za dovođenje vojnih lica, pripadnika policije ili straže ustanove u kojoj su smještena lica lišena slobode izvršava njihova komanda, odnosno ustanova. Odgovor: Ne. Sporno je da li je lice izvršilo provalu u objekat pošte, jer u zadatku su nedostajali potrebni podaci. Dalje tu nedostaje neposredni odnos lica i same radnje K.D. (samo se bez razloga, ali opravdano kreće na mjestu gdje su bila počinjena krivična djela). U varijanti C postoji pravni razlog za ograničenje slobode kretanja. Ali kad bi patrola komunicirala sa «prijateljem», potrebne podatke za identifikaciju lica bi stekli od njega. Tako bi se izbjeglo dovođenje. Pitanje: Da li je bila komunikacija sa prijateljem uopšte neophodna? Da li je bilo bolje realizovati dovođenje lica odmah poslije njegovog odbijanja da se identifikuje? Odgovor: U konkretnoj situaciji bismo polazili od njegovog ponašanja i eventualno i ponašanja prijatelja (predusretljivost u sarađivanju, mjera njihove agresivnosti i sl.). Opšte važi načelo da policajac treba da svojim ponašanjem i intervencijom ne ugrozi prava i slobode lica. U varijanti D i E postoje sasvim drugačiji pristupi u ponašanju policije nakon odlučivanja policije da izvrši pregled lica i vozila. Pitanje: Koji je pravni osnov za ulazak u stan i druge prostorije? Odgovor: Koji je pravni osnov za pregled i pretres lica, stvari, stana i vozila?

RADNJE DOKAZIVANJA

Pretresanje stana, ostalih prostorija, pokretnih stvari i lica

Član 75

(1) Pretresanje stana i ostalih prostorija okrivljenog ili drugih lica i njihovih pokretnih stvari izvan stana može se preduzeti ako je vjerovatno da će se pretresanjem okrivljeni uhvatiti ili da će se pronaći tragovi krivičnog djela ili predmeti važni za krivični postupak. (2) Pretresanje pokretnih stvari, u smislu stava 1 ovog člana, obuhvata i pretresanje elektronskog računara i sličnih uređaja za automatsku obradu podataka koji su sa elektronskim računarom povezani. Na zahtjev suda, lice koje se koristi računarom dužno je omogućiti pristup računari i medijima na kojima su pohranjeni podaci koji se odnose na predmet pretresanja (diskete, trake i slično), te pružiti potrebna obavještenja za upotrebu računara. Lice koje to odbije iako za to ne postoje razlozi iz člana 99 ovog zakonika može biti kažnjeno po odredbi člana 81 stav 2 ovog

247

zakonika. (3) Pretresanje lica može se preduzeti kad je vjerovatno da će se pretresanjem pronaći tragovi i predmeti važni za krivični postupak.

Pretresanje po naredbi suda

Član 76

(1) Pretresanje naređuje sud, pisano obrazloženom naredbom. (2) Naredba o pretresanju predaje se prije početka pretresanja licu kod koga će se ili na kome će se pretresanje izvršiti. Prije pretresanja pozvaće se lice na koje se odnosi naredba o pretresanju da dobrovoljno izda lice, odnosno predmete koji se traže. To lice će se poučiti da ima pravo da uzme advokata, odnosno branioca koji može prisustvovati pretresu. Ako lice na koje se odnosi naredba o pretresu zahtijeva prisustvo advokata, odnosno branioca, početak pretresa će se odložiti do njegovog dolaska, a najduže za dva sata. (3) Pretresanju se može pristupiti i bez prethodne predaje naredbe, kao i bez prethodnog poziva za predaju lica ili stvari i pouke o pravu na branioca, odnosno advokata, ako se očekuje oružani otpor ili druga vrsta nasilja ili ako se osnovano sumnja da se radi o teškim krivičnim djelima koja je učinila grupa ili zločinačka organizacija ili su učinioci povezani sa inostranstvom pa je pretresanje nužno izvršiti iznenadno ili ako se očigledno priprema ili je otpočelo uništavanje tragova krivičnog djela ili predmeta važnih za krivični postupak ili ako se pretresanje ima izvršiti u javnim prostorijama. (4) Pretres se vrši danju. Pretresanje se može vršiti i noću, ako je danju započeto pa nije dovršeno ili ako postoje razlozi iz člana 79 stav 1 ovog zakonika.

248

SEDMIČNI PLAN Praktične obuke instruktora

Polaznik: ........................................................ Sedmica br. ....................................... Instruktor praktične obuke......................................................................................... Sedmični plan obuke je napravljen za period od........................... do.................................... Navedite ciljeve obuke i ukratko objasnite način na koji će se obuka izvoditi. Koristiti dodatni izvještaj ako je potrebno više prostora. ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ ........................................... ............................... Instruktor praktične obuke datum

DNEVNI IZVJEŠTAJ o zapažanjima (primjer)

249

Datum:......................... Vrijeme trajanja smjene.................................... Polaznik:.................................................................................................... Instuktor praktične obuke:.........................................................................

Smjernice za ocjenjivanje: Ocjenjivati ponašanje i rad polaznika prema datoj skali. Komentarisati najbolji i najlošiji rezultat u danu. Instruktor sam određuje koja ponašanja polaznika će komentarisati. Precizni i detaljni komentari su neophodni i obavezni za ocjenu nedovoljan. Staviti crtice u N.P. kolonu ako određeno ponašanje nije posmatrano. Ako polaznik ne usvaja Program obuke, staviti crtice u kolonu N.P.O. i dodatno iskomentarisati. Dokumentovati dopunsko vrijeme (D.V.) u okviru zagrade.

Kategorija ocjenjivanja S k a l a z a o c j e nj i v a nj e Ne

zadovoljava Zadovoljava Ističe

se N.P. N.P.O. D.V.

1. Izgled 1. Opšti izgled 2. Stav 2. Reakcija na uputstva 3. Stav prema policijskom poslu,kolegama,gradjanima 3. Znanje Nedovoljan Dovoljan Dobar Vrlodobar Odličan 4. Poznavanje pravnih propisa procedura 5. Rješavanje problema, donošenje odluka, odgovarajuće akcije –ponašanje -uslovi bez stresa

6. Rješavanje problema, donošenje odluka, odgovarajuće akcije, ponašanje - stresne situacije

7. Obezbjeđenje prilikom intervencije 8. Kontrola konflikta, kontrola govora, fizičke sile 9. Upotreba sredstava veze, artikulacija pri prenošenju poruke, upozorenje, procedure

10. Pisanje izvještaja, popunjavanje formulara, tačnost, organizovanost, detljlnost, kompletnost, potrebno vrijeme, urednost

4. Motivacija Ne zadovoljava

Zadovoljava Ističe se

11. Zalaganje i motivacjia Područje u koje je polaznik danas najviše zadovljio je kategorija ocjenjivanja broj............................. Specifičan događaj koji predstavlja akcenat rada polaznika u ovom području je

250

............................................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................................................ Dokumentacija o radu i komentar: Br.kat. ......... ........................................................................................................................................................................ ......... ........................................................................................................................................................................ ......... ........................................................................................................................................................................ ......... ........................................................................................................................................................................ ......... ........................................................................................................................................................................ ......... ........................................................................................................................................................................ ......... ........................................................................................................................................................................ ......... ........................................................................................................................................................................ ................................................. ....................... Potpis polaznika Datum .................................................. ....................... Potpis instruktora Datum .................................................. ....................... Potpis predavača

SEDMIČNI IZVJEŠTAJ o procjeni obuke polaznika praktične nastave

na Policijskoj akademiji

251

Sedmica...........................................od ............................do............................................ Zadatak:........................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... ...............................................................................................................................................................

Polaznik: ........................................................................ Datum: ........................... Ocjenjivač: Instruktor: prezime i ime: ............................................ zvanje: ..........................

Zaokružite odgovarajući broj u svakoj od dolje navedenih kategorija za ocjenjivanje. Stavite crticu ako određena kategorija nije posmatrana od strane ocjenjivača. Razlog zbog kojeg određena kategorija nije posmatrana navedite u odjeljku: Rezime aktivnosti

Ne

zadovoljava Zadovoljava Ističe se Nije

posmatrano 1. Izgled 2. Stav 3. Znanje Nedovoljan Dovoljan Dobar Vrlo dobar Odličan 4. Motivacija 5. Konačna ocjena

Sedmični izvještaji moraju dokumentovati dobre i loše strane rada i ponašanja polaznika, primjećene kroz osnovnu i svu neophodnu dodatnu obuku. Potrebno je sačiniti rezime polaznikovih aktivnosti za svaku od četiri kategorije iz tabele. Motivacija je obavezni dio konačnog izvještaja. Procjena spremnosti polaznika da radi kao policajac je takođe dio konačnog izvještaja koji je obavezan da bi polaznik mogao završiti kompletnu praktičnu obuku. Ukoliko je neophodno, koristiti drugu stranu formulara.

Rezime polaznikovih aktivnosti: Broj........... Dana................

252

POLICIJSKA AKDEMIJA DANILOVGRAD

OCJENA PRAKTIČNOG DIJELA NASTAVE NA POLICIJSKOJ AKADEMIJI

...................................................................................................................................................... Prezime (ime oca) ime Vrijeme trajanja praktičnog dijela nastave Od......................................do............................. KONAČNA OCJENA: ................................. (opisna) Instruktor praktične obuke Koordinator .......................................... .......................................... Obrazloženje opisne ocjene

253

Posebna zapažanja Instruktor

254

Ministarstvo unutrašnjih poslova Crne Gore POLICIJSKA AKADEMIJA

DANILOVGRAD

PRAKTIČNA NASTAVA U CENTRIMA BEZBJEDNOSTI

Modul II

1. Uvod

255

U drugom modulu osnovne obuke za zvanje policajac polaznici će nastaviti obuku u trajanju od tri mjeseca (420 časova) u centrima bezbjednosti i njihovim organizacionim jedinicama. Tako će se polaznici, u stvarnim okolnostima i situacijama, upoznati sa organizaciom, ovladati radom policije i u praksi provjeriti i primijeniti znanje, vještine i sposobnosti naučene u prvom modulu (12 mjeseci) na Akademiji. Nerealno je očekivati da svaki polaznik koji je prošao teorijsku i praktičnu nastavu na Akademiji zapamti i primijeni brojne detalje iz mnoštva prezentovanih informacija, znanja i vještina stečenih u prvom modulu obuke. Stoga je nastavak učenja u praktičnom dijelu nastave od velike važnosti za dalje ovladavanje policijskim poslovima i zadacima i konačnom formiranju kompetentnog i efikasnog policajca. Polaznici Policijske akademije nemaju ovlašćenje da samostalno preduzimaju bilo kakve službene mjere i radnje, ali imaju dužnost i obavezu da kroz vršenje poslova i zadataka sa kolegama policajcima, istima pružaju pomoć u radu i traže objašnjenja i pojašnjenja o pojedinim službenim radnjama kojima prisustvuju. 2. Realizacija praktične nastave Katalogom znanja za osnovnu obuku za zvanje policajac predviđeno je da polaznici Akademije u II modulu provedu ukupno 60 radnih dana (tri mjeseca – 360 časova) na praktičnoj nastavi u centrima bezbjednosti i njihovim organizacionim jedinicama Polaznici se postepeno uvode u organizaciju i način rada policijskih poslova, počevši od početnog upoznavanja sa organizacijom i radom, bezbjednosnom problematikom, radom određenih odjeljenja – službi, sve do neposrednog rada u patrolama. Treneri - mentori obuke, određeni od strane operativnih uprava, a koji su prethodno završili kurs za trenere na Policijskoj akademiji, vode Dnevnik stručne prakse o svim aktivnostima polaznika u toku trajanja II modula obuke. 3. Operativni ciljevi obuke Realizacijom praktične nastave, predviđene Katalogom znanja u II modulu, polaznici će: * sagledati i ovladati poslovima organizacije i rada policije, * provjeriti i primijeniti znanja, vještine i sposobnosti koje su naučene na Akademiji, * nastaviti učenje kroz neposredan praktičan rad, * biti obučen i motivisan za rad. Praktični rad polaznika se posmatra, prati i ocjenjuje na licu mjesta kroz Dnevnik stručne prakse. Na osnovu Dnevnika će se jasno utvrditi iz kojih oblasti rada polaznici pokazuju nedostatke. Iz tih oblasti će se obezbijediti dodatna obuka na Akademiji u trajanju od tri mjeseca (320časova) koja će uslijediti nakon praktične obuke u centrima i odjeljenjima bezbjednosti. Katalozi znanja za III, završni modul, utvrdiće se na osnovu rezultata postignutih u II modulu. Ovako koncipirana obuka obezbjeđuje kontinuirano i standardizovano sticanje znanja i vještina za sve polaznike obrazovnog programa za zvanje policajac. PLAN I PROGRAM PRAKTIČNE NASTAVE U CENTRIMA BEZBJEDNOSTI

256

Red. br.

Datum Mjesto rada

Planirane aktivnosti Mentor Rad. dani

Rad. sati

Napomena

1 2 3 4 5 6 7 8 1. Centar

bezbjednosti Opšte upoznavanje sa centrom bezbjednosti, organzovanjem i načinom rada, bezbjedonosnim stanjem, problematikom sa kojom se susreću u svakodnevnom izvršavanju zadataka

Načelnik centra bezbjednosti i starješine org.jedinica centra

1

6

2. Org.jed. Upravnih poslova

Upoznavanje sa organizovanjem i načinom rada org. jed. za upravno pravne poslove u CB-i. Upoznaju se sa propisima koji regulišu oblast izdavanja ličnih karata, vozačkih i saobraćajnih dozvola, oružja, municije, eksplozivnih materija, te vođenje odgovarajućih evidencija. Mora biti prisutan službenik koji obavlja te poslove radi sagledavanje praktičnog dijela izvršavanja tih poslova.

Rukovodilac org.jed. i službenici po određenim referatima

5

30

Rukovodilac org.jed. će sačiniti konkretan plan stručne prakse polaznika

3. Org.jed. policije uniformisani dio

Upoznavanje sa radom policije, organizacija, način rada, poslovi i zadaci koje obavlja uniformisana policija, linije rada, pokrivenost terena, raspoređivanje, patrolna djelatnost.

Rukovodilac org.jed. ili njegov zamjenik

3

18

4. Policijska stanica

Upoznavanje sa načinom i organizacijom rada P.S., rad na bezbjedonosnom sektoru, upoznavanje sa bezbjedonosnom problematikom, kao i načinom vršenja poslova i zadataka na sektoru.Upoznaju se sa dužnostima i obavezama rukovodnog sastava policije i organizacijom rada stanice. Upoznaju se sa dužnostima i obavezama rukovodioca smjene, organizovanjem i načinom rada prilikom prijema i otpreme policajca na službu, pregledom propisane uniforme, oružja muncije i opreme, upoznavanje policajca sa opštim i posebnim zadacima, prijem, prenos i davanje zadataka o događajima u toku smjene, prijemom i postupkom sa strankama, postupcima prilikom prijema bezbjedonosnih saznanja, te nadzorom nad radom i pružanjem stručne pomoći policajcima u obavljanju bezbjedonosnih zadataka. Rad policije u lokalnoj zajednici..

Zamjenik komandira i pomoćnici kom.policijske stanice sa trenerom-mentorom.

3

18

5. Policijska stanica Poslovi evidencija

Upoznavanje i rad na evidencijama koje se vode u okviru informacionog sistema i policijske stanice

Koji rade na ovim poslovma i mentor.

3

18

6. Policjska stanica Patrolna djelatnost i rad policije u lokalnoj zajednici

Organizovanje i način izvršavanja poslova i zadataka u okviru patrolne djelatnosti (pješačka i kolska) i rada policije u lokalnoj zajednici. Praktični rad na izvršavanju patrolne djelatnosti, neposredno se uključuju po rasporedu rada u patrole i sa policajcima koji rade na poslovima u loalnoj zajednici. Sprovode radnje i mjere uz asistenciju policajca sa kojim je u patroli. Sagledava se ukupna preventivna djelatnost, metode i sredstva za izvršavanje policijskih poslova, primjena ovlaštenja. Po završenim zadacima u svakoj smjeni sačinjavaju polaznici svoje izvještaje i zabilješke o izvršenim zadacima. Uz asistenciju policajca, polaznik po rasporedu rada izvršava neposredne zadatke obezbjeđenja i održavanja javnog reda i mira i to: obezbjeđenje objekata, obezbjeđenje i održavanje JRM na javnom skupu, asistencije i dr.

Starješine policijske stance po linijama rada i trener-mentor.

10

60

Rad u smjenama Praktičnu obuku prati i koordinator obuke sa Policijske akademije

7. Policijska stanica za kontrolu i regulisanje saobraćaja

Uz asistenciju pripadnika saobraćajne policije, po rasporedu rada izvršavaju neposredne zadatke kontrole i regulisanja saobraćaja, obezbjeđenja lica mjesta saobraćajne nezgode i regulisanje saobraćaja u zoni saobraćajne nezgode. Uz pomoć pripadnika saobraćajne policije vrše uviđaj saobraćajne nezgode po rasporedu rada. Podnose prekršajne prijave u vezi sa ugrožavanjem saobraćaja, sa zahtjevima za pokretanje prekršajnog postupka

Starješine policijske stanice i trener-mentor

5

30

Rad u smjenama Praktičnu obuku prati i koordinatar sa Policijske akademije

8. Org.jed. kriminalisti-čke policije

Polaznici se upoznaju sa problematikom suzbijanja kriminaliteta. Neposredno učestvuju sa pripadnicima krim.policije u realizaciji operativnih obrada, prisustvuju informativnim razgovorima, upoznaju se sa kompletnom krim. obradom i učestvuje u preuzimanju pojedinih radnji

Starješina org.jed.krim. policije, pripadnici krim.

Koordinator sa P.A. zajedno sa trenerom i mentorom,

257

i mjera koje se preduzimaju radi otkrivanja i hvatanja učinilaca krivičnih djela, a u vezi sa tim pišu službene zabilješke, izvještaje, krivične prijave. Zaprima krivične prijave. Zajedno sa pripadnicima krim. policije učestvuje u vršenju uviđaja i pravljenju zapisnika o uviđaju. Učestvuju i sprovode i druge operativne i dokazne radnje i mjere zajedno sa pripadnicima krim. policije.

policije po linijama rada, Trener-mentor

10

60

dogovorno sa starješinom krm. policije, sačinjava plan sprovođenja praktične obuke.

9. Centar bezbjednosti - org. Jedinice

Polaznici prisustvuju radnim sastancima i nastavi koja se odvija u CB.

Tener-mentor

1

6

10. Nadzor državne granice i pogranični poslovi

Polaznici se upoznaju sa organzacijom i funkcionisanjem policijske stanice za nadzor državne granice i pogranične poslove. U okviru toga sa bezbjednosnim stanjem, problematikom koja je prisutna i načinom realizovanja obuke koja se odvija u policijskoj stanici. Upoznaju se sa načinom na koji se sprovodi nadzor državne granice, kontrola i kretanje stranaca kontrola prelaska državne granice.Učestvuju u nadzoru državne granice kroz rad u pješačkoj i kolskoj patroli, kao i na osmatranju državne granice. Rade u smjenama na graničnim prelazima i sa vođama sektora na granici. Učestvuju ili samostalno, pod nadzorom trenera – mentora, u izradi službenih izvještaja i drugih pisanih dokumenata iz oblasti nadzora državne granice i pograničnih poslova.

Starješine policijske stanice Trener-mentor.

12

72

S obzirom na organzaciju i prirodu poslova, pomoćnik načelnika Uprave, koordinator sa Policijske akademije, starješine policijskih stanica u kojima će se obavljati praksa, sačiniće Plan praktične obuke, u saradnji sa trenerom -mentorom u policijskoj stanici. Rad u smjenama

11. Policijska stanica za obezbjeđenje određenih ličnosti i objekata

Upoznavanje sa organizacijom i funkcionisanjem policijske stanice. Rad na poslovima obezbjeđenja ličnosti i objekata. Neposredno angažovanje na poslovima obezbjeđenja. Učestvovanje ili samostalna izrada svih službenih izvještaja i drugih akata koji su u vezi sa radom policijske stanice.

Starješinae policijske stanice Trener-mentor

3

18

Rad u smjenama

12. Policijka stanica za bezbjednost na željeznici

Upoznati se sa obimom i načinom obavljanja policijskih poslova i organizacijom rada stanice.

Starješina policijske stanice Trener-mentor

3

18

Rad u smjenama

13. Završni dan

Osvrt na sprovedenu praktičnu obuku u policijskim centrima

Načelnici centara bezbjednosti Koordinatori sa P.A. Treneri-mentori

1

6

14. U K U P N O 60 dana 360 časova

258

Plan i program praktične nastave u centrima bezbjednosti i njihovim organizacionim jedinicama je sastavni dio Obrazovnog programa osnovnog policijskog obrazovanja, i sprovodi se u drugom modulu (fazi) u kojoj se potvrđuju znanja i vještine stečene na Policijskoj akademiji. Nakon završene nastave na Policijskoj akademiji, polaznik počinje sa programom praktične nastave u centrima bezbjednosti i njihovim organizacionim jedinicama. Za vrijeme tog perioda od polaznika se zahtijeva da primijene znanje, umješnost i sposobnost stečenu na Policijskoj akademiji, odnosno da dopune i usavrše svoja znanja kroz praksu. Da li su u tome uspjeli pokazaće povratkom na Policijsku akademiju na III modul obuke u trajanju od tri mjeseca. A. MENTOR PRAKTIČNE OBUKE Mentor praktične obuke ima trostruku ulogu: kao instruktor, kao starješina i kao osoba koja ocjenjuje polaznika. Polaznici se dodjeljuju mentoru praktične obuke. Nakon što su polaznici raspoređeni na praktičnu obuku, dužnost mentora praktične obuke je da razvije aktivnosti oko izvođenja procesa obuke i ocjenjivanja. Za utvrđivanje napretka polaznika mentor koristi dnevne izvještaje o zapažanjima, izvještaje polaznika, razgovore sa policajcima sa kojima je polaznik bio na dužnosti, lična zapažanja o izvođenju obuke i usvajanju znanja od strane polaznika. Mentori praktične obuke će biti odgovorni za obuku i nadgledanje polaznikovih aktivnosti. Polaznici su odgovorni za učenje. Dodatno uz dnevno nadgledanje i upućivanje, mentori trebaju popunjavati dnevne i sedmične ocjene polaznika. Mentori praktične obuke će biti nadgledani od strane koordinatora praktične nastave sa Policijske akademije, koji će neposredno obavještavati pomoćnika direktora Policijske akademije zaduženog za organizovanje i sprovođenje policijske obuke. Od polaznika se traži da dostignu nivo kvaliteta u sledećim oblastima: 1. Izgled 2. Stav 3. Znanje 4. Motivacija (zainteresovanost polaznika za rad, način na koji se unose u aktivnosti i kakva pitanja postavljaju). Od polaznika koji ne ispune kriterijume, tražiće se da iste dostignu na dodatnoj obuci u III modulu na Policijskoj akademiji. Isto tako polaznik je odgovoran za pisanje dnevnog izvještaja o ativnostima na kraju svakog radnog dana, vođenje dnevnika i pisanje potrebnih službenih zabilješki i izvještaja. Nakon završene praktične obuke, mentor praktične obuke daje opisnu ocjenu spremnosti polaznika da obavlja posao. Ocjenjivanje vrši po kriterijumima koji su dati za ocjenjivanje praktične obuke na Policijkoj akademiji i sledećim dodatnim: 1. POZNAVANJE OBAVEZA PRI PATROLNOM RADU Nedovoljan Polaznik nema bilježnicu i olovku, nije oprezan i ne ponaša se pravilino, obavlja privatne poslove u toku službe, nije prijateljski raspoložen i ljubazan prema građanima, dozvoljava sebi da bude uvučen u razgovore o službi. Nije spreman na situacije kada treba da pomogne ljudima. Daje povjerljive informacije i druge podatke neovlašćenim licima. U svom radu ne razmišlja o prevenciji, ne prepoznaje opasnosti. Pasivan je u kontroli i regulisanju sobraćaja i održavanju javnog reda i mira. Nije spreman za hitne situacije. Ne razvija dobre odnose policije sa građanima. Dovoljan Ima bilježnicu i olovku, oprezan je i ponaša se pristojno, ne obavlja privatne poslove u toku službe, ljubazan je i prijateljski se ponaša prema građanima. Spreman je za situacije kada treba da pomogne ljudima. Ne daje povjerljive informacije ili druge podatke neovlašćenim licima. U radu mu je potrebno vođenje i nadzor mentora jer je nesiguran u donošenju odluka. Dobar

259

Ima bilježnicu i olovku, uvijek je oprezan i ponaša se pristojno, ne obavlja privatne poslove u toku službe, ljubazan je i prijateljski se ponaša prema građanima. Stalno patrolira kroz čitav reon i provjerava sve dobijene informacije. Spreman je za sve situacije kada treba da pomogne ljudima. Ne daje povjerljive informacije ili druge podatke neovlašćenim licima. Razmišlja o prevenciji, prepoznaje moguće opasnosti. Aktivan je u kontroli i regulisanju saobraćaja i održavanju javnog reda i mira. Spreman je za hitne situacije. Razvija dobre odnose policije sa građanima. Obavještava druge patrole kada je to potrebno. Vrlodobar Ima bilježnicu, olovku i baterijsku lampu, oprezan je i pristojno se ponaša. Ne obavlja privatne poslove u toku službe i prijateljski se ophodi prema svima. Izbjegava duge razgovore, posebno one o službi. Stalno patrolira kroz svoj rejon i često provjerava problematična mjesta. Spreman je da pomogne građanima. Razumije da je patroliranje osnovni oblik direktne prevencije i svjestan je svojih posebnih odgovornosti u prepoznavanju mogućih opasnosti. Obavlja kontrolu i regulisanje saobraćaja uz dobro poznavanje propisa. Spreman je za hitne situacije. Razvija dobre odnose sa građanima i obavještava druge patrole kada je to potrebno. Povezuje prošla iskustva sa trenutnim situacijama. Potpuno nezavisno i dobro odlučuje. Odličan Tačno i precizno bilježi događaje na rejonu, oprezan je i pristojno se ponaša. Ne obavlja privatne poslove u toku službe i prijateljski se ophodi prema svima. Stalno patrolira kroz rejon i često provjerava problematična mjesta. Spreman je da pomogne građanima. Razumije da je patroliranje osnovni oblik prevencije. Prepoznaje moguće opasnosti. Obavlja kontrolu i regulisanje saobraćaja uz dobro poznavanje propisa. Spreman je za hitne situacije. Razvija dobre odnose sa građanima i obavještava druge patrole kada je to neophodno. Povezuje prošla iskustva sa trenutnim situacijama, izvodi zaključke i donosi sudove. Kreativan je u radu, prisutna radoznalost za iskustva starijih kolega u rješavanju određenih problema i sl. 2. RJEŠAVANJE PROBLEMA, DONOŠENJE ODLUKA, ODGOVARAJUĆE AKCIJE, PONAŠANJE - USLOVI BEZ STRESA - (ocjenjuje se ponašanje polaznika, njegovo reagovanje i očekivana reakcija u situacijama kada policajac sa kojim je u službi rješava određene zadatke) Nedovoljan Kada se suoči sa rutinskim zadacima postaje zbunjen i dezorjentisan. Reaguje bez razmišljanja i zdravog rasuđivanja. Ne može učestvovati u realizaciji zadatka. Nije u mogućnosti da razumije problem i donese zaključke. Ne može se sjetiti ranijih rješenja i primjeniti ih u sličnim situacijama. Izbjegava da reaguje ili to čini pogrešno. Pokazuje znakove stresa, nema samopouzdanja i očekuje rješenje od policajca sa kojim je na službi. Dovoljan Pravilno procjenjuje situaciju ali mu nedostaje samopouzdanje, nesiguran je prilikom donošenja zaključaka. U svim situacijama potrebna mu je pomoć. Dobar Pravilno procjenjuje uobičajene situacije, utvrđuje odgovarajuće aktivnosti i preduzima ih. Sposoban je da razumije problem i donese prihvatljiv zaključak. Donosi razumne odluke na osnovu raspoloživih informacija. Pravilno sagledava situacije. Odlučuje bez pomoći ili poteškoća. Vrlodobar Pravilno procjenjuje situacije, uključujući i one neuobičajene ili komplikovane. Utvrđuje odgovarajuće aktivnosti i preduzima ih. Sposoban da razumije i najkomplikovanije situacije i da donese odgovarajuće zaključke. Ima odličnu percepciju. Predviđa probleme, reaguje u skladu sa njima. Odličan Pravilno procjenjuje situacije, uključujući i one neuobičajene ili komplikovane. Utvrđuje odgovarajće aktivnosti i preduzima ih. Sposoban da razumije i najkomplikovanije situacije i da donese odgovarajuće zaključke. Ima odličnu percepciju. Predviđa probleme i reaguje u skladu sa njima. Povezuje prethodna rješenja sa sadašnjim uslovima. Ostaje smiren, dosljedan i siguran.

260

3. RJEŠAVANJE PROBLEMA, DONOŠENJE ODLUKA, ODGOVARAJUĆE AKCIJE, PONAŠANJE - STRESNE SITUACIJE Nedovoljan Postaje veoma emotivan, paniči, ne može da funkcioniše, povlači se, gubi nerve ili pokazuje kukavičluk. Pretjerano reaguje na neke situacije. Reaguje bez razmišljanja, dobrog razloga i dobre procjene. Ne može i ne završava zadatak. Nesposoban da razumije problem i donese zaključak. Ne može se sjetiti prethodnih rješenja i primijeniti ih u sličnim situacijama. Izbjegava da reaguje ili to čini pogrešno. Pokazuje znake stresa. Dovoljan Često emotivno reaguje, te zbog toga ne može da završi zadatak. Nema samopouzdanja i očekuje rješenje ili odobrenje prije nego što reaguje. Dobar Ostaje smiren i može da se kontroliše u većini situacija. Pravilno odlučuje i preduzima akciju. Ne dozvoljava da se situacija pogorša. Sposoban da razumije problem i donese prihvatljiv zaključak. Razumno odučuje na osnovu raspoloživih podataka. Pravilno shvata situacije. Odlučuje bez pomoći. Vrlodobar Ostaje smiren i kontroliše se i u ekstremnim situacijama. Sposoban preuzeti komandu i kontrolu. Nalazi najbolje rješenje i primjenjuje ga. Sposoban da razumije i najkompleksnije situacije i donese zaključak. Predviđa probleme i postupa u skladu sa njima. Odličan Ostaje smiren i kontroliše se u ekstremnim situacijama. Sposoban preuzeti komandu i kontrolu. Nalazi nabolje rješenje i primjenjuje ga. Sposoban da razumije i najkompleksnije situacije i donese zaključak. Predviđa probleme i postupa u skladu sa njima. Posjeduje analitičke sposobnosti. 4. OBEZBJEĐENJE PRILIKOM INTERVENCIJE - (Bezbjednost policajca, osumnjičenih, sumnjivih osoba, ocjenjuje se sposobnost obavljanja policijskih zadataka bez ugrožavanja ili izlaganja opasnosti sebe ili drugih) Nedovoljan Ne shvata ili ne izvršava propisanu proceduru za bezbjednost policajca i lica pod pratnjom. Dovoljan Razumije propisanu proceduru, ali je nesiguran u donošenju odluke o reakciji i potrebno mu je vođenje i nadzor. Dobar Sljedi propisanu proceduru, razumije je i pravilno reaguje. Vrlodobar Uvijek djeluje bezbjedno. Predviđa opasne situacije i priprema se za njih ili eleminiše potencijalnu opasnost u startu. Određuje bezbjedne pozicije za sebe i partnera. Ne misli da on sve najbolje zna i pažljivo traži najbolja rješenja. Stalno je svjestan okruženja i kretanja. Odličan Uvijek djeluje bezbjedno. Predviđa opasne situacije i priprema partnera. Ne misli da on sve najbolje zna i pažljivo traži najbolja rješenja. Stalno je svjestan okruženja i kretanja. Siguran u vlastite odluke, analizira ponašanje i reakcije te na osnovu toga izvodi zaključke i unapređuje vlastite reakcije. 5. KONTROLA KONFLIKTA, KONTROLA GOVORA, KONTROLA FIZIČKE SILE (Ocjenjuje sposobnost održavanja kotrole nad situacjom, usmenim komandama i uputstvima, ocjenjuje se poznavanje zakonskog osnova za primjenu sile u datoj situaciji) Nedovoljan Govori previše blago, povučeno, govori preglasno i zbunjuje ili ljuti slušaoce onim što kaže i načinom na koji kaže. Govori kad ne treba ili ne priča uopšte. Ne poznaje zakonski osnov za primjenu sile u određenoj situaciji. Nesiguran je kad treba upotrijebiti fizičku silu ili je fizički nespreman za obavljanje datog zadatka. Nesposoban je pomoći drugima.

261

Dovoljan Zna odmjeriti visinu tona prilikom obraćanja ali mu je neophodno vođenje. Prepoznaje situacije i nivo neophodne sile ali je neodlučan prilikom reagovanja. Dobar: Govori autoritativno smirenim i jasnim glasom. Dobro vlada jezikom i koristi to kao prednost. Polaznik je sposoban primijeniti neophodnu silu da bi kontrolisao situaciju ili subjekta. Dobro rasuđuje pri primjeni sile. Vrlodobar: Potpuno kontroliše situaciju birajući riječi koristeći efektivne promjene glasa. Odlično vlada jezikom, pravilno ga koristeći kao svoju prednost. Dominira nad drugim ljudima. Ima odlično znanje iz poznavanja zakonskih osnova o primjeni sile. Odličan Potpuno kontroliše situaciju birajući riječi i koristeći efektivne promjene glasa. Odlično vlada jezikom, pravilno ga koristeći kao svoju prednost. Dominira nad drugim ljudima. Ima odlično znanje iz poznavanja zaknskih osnova o primjeni sile. Posjeduje odlično znanje i sposobnost u korišćenju sredstava prinude i može ih koristiti na prikladan način, ali u skladu sa zakonskim osnovom. 6. PISANJE IZVJEŠTAJA, ORGANIZOVANOST, TAČNOST, DETALJNOST, KOMPLETNOST, POTREBNO VRIJEME, PRAVOPIS, UREDNOST, POPUNJAVANJE FORMULARA (ocjenjuje se sposobnost pravilnog popunjavanja formulara i tačnog predstavljanja situacije na organizovan, detaljan i potpun način kompletiranja izvještaja koristeći pravilno jezik i pravopis) Nedovoljan Ne zna kakav je izvještaj potreban. Ne zna koji obrazac da popuni. Formulari i izvještaji su nepotpuni, netačni ili nepravilno korišćeni. Nesposoban da organizuje informacije i tačno predstavi situaciju. Izostavlja ključne informacije i treba pomoć za njihovo kompletiranje. Izvještaji su nečitki, sa puno pogrešno napisanih riječi, nepravilnih rečenica i gramatičkih grešaka. Potrebno mu je puno vremena da napiše sve. Kasni sa predavanjem izvještaja. Dovoljan Poznaje često korišćene formulare i izvještaje i razumije njihovu funkciju. Popunjava ih tačno i temeljno. Zahtijeva pomoć oko popunjavanja obrazaca ili pisanja izvještaja. Izvještaji su čitki, pravilno napisani, završeni i predati na vrijeme. Greške su rijetke. Dobar Poznaje formulare i izvještaje i razumje njihovu funkciju. Popunjava ih tačno i temeljno. Organizuje informacije na jasan, logičan i koncizan način, uključujući sve potrebne podatke. Izvještaji su čitki, pravilno napisani, završava ih brzo i predaje odmah. Vrlodobar Stalno tačno popunjava obrasce bez pomoći. Informacije izlaže razumljivo, temeljno, detaljno i veoma organizovano. Izvještaji vrlo uredni i čitki, bez pravopisnih grešaka. Završava ih brzo i odmah predaje. U radu je siguran i samostalan. Odličan Stalno tačno popunjava obrasce, bez pomoći. Informacije izlaže na razumljiv način, temeljno, detaljno i veoma organizovano. Izvještaji vrlo uredni i čitki, bez grešaka. Završava ih brzo i odmah predaje. U radu je siguran i samostalan. Sposobnost izražavanja, kako u pismenom tako i u usmenom obliku, koristi u svrhu tačnosti, efikasnosti i preciznosti.

262

PRILOZI OBRAZACA ZA REALIZACIJU PRAKTIČNE OBUKE

U CENTRIMA BEZBJEDNOSTI

263

SEDMIČNI PLAN

Praktične obuke mentora

Polaznik:..................................................... Sedmica br.............................. Mentor praktične obuke..................................................................................................................... Sedmični plan obuke je napravljen za period od ............................do.....................................

Navedite ciljeve obuke i ukratko objasnite način na koji će obuka biti izvedena. Koristiti dodatni izvještaj ako treba više prostora

....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... .............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... Potpis mentora praktične obuke Datum......................... ..................................................

264

DNEVNI IZVJEŠTAJ

o zapažanjima (primjer)

Datum:............. Vrijeme trajanja smjene........................... CB - Odjeljenje............................... Polaznik......................................................................... Mentor praktične obuke: ........................................................... Smjernice za ocjenjivanje: Ocjenjivati ponašanje i rad polaznika prema datoj skali. Komentarisati najbolji i najlošiji rezultat u danu. Instruktor sam određuje koja ponašanja polaznika će komentarisati. Precizni i detaljni komentari su neophodni i obavezni za ocjenu nedovoljan. Staviti crtice u N.P. kolonu ako određeno ponašanje nije posmatrano. Ako polaznik ne usvaja Program obuke, staviti crtice u kolonu N.P.O. i dodatno iskomentarisati. Dokumentovati dopunsko vrijeme (D.V.) u okviru zagrade. Kategorija ocjenjivanja S k a l a z a o c j e nj i v a n j e Ne

zadovoljava Zadovoljava Ističe se N.P. N.P.O D.V.

1. Izgled 1. Opšti izgled 2. Stav 2. Reakcija na uputstva 3. Stav prema policijskom poslu, kolegama, građanima

3. Znanje nedovoljan dovoljan dobar vrlodobar 0dličan 4.Poznavanje pravnih propisa i procedura

5. Rješavanje problema, donošenje odluka, odgovarajuće akcije, ponašanje - uslovi bez stresa

6. Rješavanje problema, donošenje odluka, odgovarajuće akcije, ponašanje - stresne situacije

7. Poznavanjo obaveza pri patrolnom radu

8. Obezbjeđenje prilikom intervencije

9. Kontrola konflikta, govora, fizičke sile

10. Upotreba sredstava veze -artikulacija pri prenošenju poruke, upozorenje, procedure

11. Operativni rad na terenu, sposobnost prikupljanja informacija, posmatračke sposobnosti

12. Pisanje izvještaja, popunjavanje formulara, tačnost, organizovanost, detaljnost, kompletnost, potrebno vrijeme, urednost

4. Motivacija Ne zadovoljava

Zadovoljava Ističe se

13. Zalaganje i motivacija

265

Područje u kojem je polaznik danas najviše zadovoljio je kategorija ocjenjivanja broj: ........................................... Specifičan događaj koji predstavlja akcenat rada polaznika u ovom području je: ........................................................ ....................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. Dokumentacija o radu i komentar: Br.kat.: ........... ........................................................................................................................................................... ........... ........................................................................................................................................................... ........... ........................................................................................................................................................... ........... ........................................................................................................................................................... ........... ............................................................................................................................................................ ........... ............................................................................................................................................................ ........... ............................................................................................................................................................ ........... ............................................................................................................................................................ ........... ............................................................................................................................................................ ........... ............................................................................................................................................................ ........... ............................................................................................................................................................ ........... ............................................................................................................................................................. ........................................... .................................... Potpis polaznika Datum ................................................ ....................................... Potpis mentora Datum

266

SEDMIČNI IZVJEŠTAJ o procjeni obuke polaznika praktične nastave

u centrima bezbjednosti

Sedmica:..................................................... Datum.........................................

Zadatak:....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Polaznik.............................................................................. Datum............................................................. Ocjenivači: Mentor, ime i prezime:.......................................................................

Zaokružite odgovarajući broj u svakoj od dolje navedenih kategorija za ocjenjivanje. Stavite crticu ako određena kategorija nije posmatrana od strane ocjenjivača. Razlog zbog kojeg određena kategorija nije posmatrana navedite u odjeljku: Rezime aktivnosti.

Ne zadovoljava Zadovoljava Ističe se Nije posmatrano Izgled Stav Nedovoljan Dovoljan Dobar Vrlodobar Odličan Znanje Motivacija Konačna ocjena

Sedmični izvještaji moraju dokumentovati dobre i loše strane rada i ponašanja polaznika, primjećene kroz osnovnu i svu neophodnu dodatnu obuku. Potrebno je sačiniti rezime polaznikovih aktivnosti za svaku od četiri kategorije iz tabele. Motivacija je obavezni dio konačnog izvještaja. Procjena spremnosti polaznika da radi kao policajac je takođe dio konačnog izvještaja koji je obavezan da bi polaznik mogao završiti kompletnu praktičnu obuku. Ukoliko je neophodno, koristiti drugu stranu formulara.

Rezime polaznikovih aktivnosti:................................................................................................................................................................................. ..............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

FORMULAR IZVJEŠTAJA O PROCJENI

267

- nastavak -

................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Potpis polaznika: ......................................................... Datum: ............................................ Potpis ocjenjivača ....................................................... Datum:. ...........................................

Br. ..............

268

Prilog:1 Dana ....................

POLICIJSKA AKADEMIJA DANILOVGRAD

OCJENA Praktičnog dijela nastave za polaznike Policijske akademije

u centrima bezbjednosti

Prezime (ime oca) ime Vrijeme trajanja praktičnog dijela nastave: Od.........................do................................ KONAČNA OCJENA............................................ (opisna) Mentor Načelnik Centra - Komandir .............................................. ....................................................... Obrazloženje opisne ocjene

269

Posebna zapažanja Mentor

270

DODATNA I DOPUNSKA OBUKA NA POLICIJSKOJ AKADEMIJI

III modul – 360 časova

271

Dodatna i dopunska obuka na Policijskoj akademiji (III modul) se organizuje za polaznike na osnovu Dnevnih izvještaja polaznika, sedmičnog izvještaja mentora – instruktora – konačne ocjene. Koji vid dodatne i dopunske obuke kojem pojedincu ili grupi treba, ocjenjuje se na osnovu dobijenih izvještaja rukovodioca osnovnog policijskog obrazovanja. Ocjena i odluka donosi se na osnovu analize koju sprovode predavači, instruktori i mentori. Nakon sprovedene analize, identifikuju se ciljne grupe i sačinjava sedmični plan, čije se sprovođenje prati sedmičnim izvještajem. Nakon sprovedene dodatne i dopunske obuke daje se za svakog polaznika konačna ocjena. Konačna ocjena je osnov za završni ispit.

272

PRILOZI ZA REALIZACIJU OBRAZOVNOG PROGRAMA

273

Prilog: 1

TRAJANJE OSNOVNOG POLICIJSKOG OBRAZOVANJA: Radni dani Neradni dani Praznični dani FOND ČASOVA: Teorijski: Praktični: BROJ POLAZNIKA I NJIHOVA STRUKTURA: TROŠKOVI

Prilog: 2

274

Predavanje:

PLAN REALIZACIJE NASTAVNE TEME

Naslov: OSNOVNA OBILJEŽJA KRIMINALITETA Vrijeme: 1 x 45 min Materijal: Priručnik za polaznike, videoprojektor, grafoskop, Flip čart, tabla Cilj nastave: Cilj nastave ove nastavne jedinice pružiti polaznicima osnov za upoznavanej sa

uzrocima kriminaliteta kao negativne društvene pojave Zadaci nastave: 1. Navesti pojam, nastanak, razvoj i uzroke kriminaliteta

2. Ilustrovati savremene oblike kriminaliteta i njegove karakteristike kroz primjere iz prakse 3. Klasifikovati učinioce krivičnih djela

Vrijeme Sadržaj Aktivnost trenera Aktivnosti

polaznika Nastavna sredstva

Prethodni dan

Pripremni materijal

- Izrada plana časa - Izrada pripremnog materijala - Izrada folija za projektor

Proučavanje pripremnog materijala

Priručnik, projektor

Uvod

Pozdraviti polaznike, predstavljanje i opuštanje polaznika kroz komunikaciju. Pitam polaznike da li im odgovara okruženje (vezano za osvjetljenje, temperaturu, položaj sjedenja itd.), kao i da li su pročitali pripremni materijal

Aktivno

učestvovanje (davanje odgovora)

Cilj i zadaci nastave

Prezentujem polaznicima cilj i zadatak nastave ove nastavne jedinice preko projektora

Aktivno slušanje i komentar

Projektor

Pojam, nastanak i razvoj kriminalistike

Obrađujem sa polaznicima osnovna obilježja kriminaliteta. Obrađujem nastanak kriminaliteta i posljedice koje nanosi društvu.

Aktivno učestvovanje

Uzroci kriminaliteta

Sa polaznicima obrađujem uzroke kriminaliteta. Polaznici treba da individualno navedu najčešće uzroke kriminaliteta. Na projektoru prikazujem uzroke kriminaliteta

- siromaštvo - nezaposlenost - nedovoljna razvijenost društva - ekonomske krize - degradiranje porodice - političke krize - ratni sukobi - alkoholizam - narkomanija - druge socijalno-patološke

pojave


Video projektor Radionica

275

Sa polaznicima kroz povratnu informaciju sekvencijalno obrađujem svaku stavku

Osnovna obilježja kriminaliteta

Na tabli prezentujem osnovna obilježja kriminaliteta:

- Rasprostranjenost - Organizovanost - Brojnost - Raznovrsnost u pojavnim

oblicima - Prilagodljivost promjenama

koje nastaju u društvu - Nepoznavanje granica - Međunarodni karakter - Stalni apsolutni i relativni

porast - Profesionalizam

Kroz povratnu informaciju sa polaznicima obrađujem podjelu kriminaliteta


(davanje odgovora)

Tabla

Savremeni oblici kriminaliteta i njegove karakteristike

Sa polaznicima obrađujem savremene oblike kriminaliteta. Polaznici treba da individualno navedu koji su to organizovani oblici vršenja KD koji su njima poznati i šta ga to karakteriše. Prezentujem savremene oblike kriminaliteta i njegove karakteristike na projektoru uz aktivnu diskusiju. Kroz modifikovano predavanje obrađujem «Tamnu brojku» kao pratioca savremenog oblika kriminaliteta.


(davanje odgovora)

Flip čart

Klasifikacija učinilaca krivičnih djela

Sa polaznicima obrađujem klasifikaciju učinilaca krivičnih djela kroz diskusiju. Polaznici treba da shvate značaj ove klasifikacije u operativnom radu.

Aktivno

učestvovanje (davanje odgovora)

Radionica

Zaključak Dajem završni komentar o aktivnom učestvovanju svih polaznika u nastavi. Pitam polaznike imaju li pitanja vezana za današnju nastavnu jedinicu. Ako nemaju najavljujem sljedeću nastavnu jedinicu «Suprotstavljanje kriminalitetu».

Polaznici iznose svoje razmišljanje kroz aktivnu diskusiju. Kroz aktivnu diskusiju svih polaznika obrađujem značaj represivnih mjera u suzbijanju kriminaliteta.

Radionica

Video projektor

Subjekti suprotstavljanja kriminalitetu

Sa polaznicima kroz brejstorming obrađujem subjekte u suzbijanju kriminaliteta. Polaznici treba da navedu

Radionica

Flip čart

276

ulogu svakog subjekta. Međunarodna

policijska saradnja (INTERPOL, EUROPOL)

Sa polaznicima obrađujem f-ju INTERPOLA (EUROPOLA), strukturu organizacije, rad i druge elemente vezane za međunarodnu saradnju.

Aktivno

učestvovanje

Grafoskop

Zaključak Dajem završni komentar o aktivnom učestvovanju svih polaznika u nastavi. Pitam polaznike imaju li pitanja vezana za današnju nastavnu jedinicu. Ako nemaju najavljujem sledeću nastavnu jedinicu «Pojam, predmet i zadaci kriminalistike».

277

Prilog: 3 SEDMIČNI RASPORED

Datum: 18-25.IV

III sedmica

Osn

ovi l

juds

kih

prav

a

Kod

eks p

olic

ijske

et

ike

Osn

ovi k

rivičn

og

prav

a

Osn

ovi

prek

ršaj

nog

prav

a

Polic

ija u

pr

etkr

ivič

nom

i kr

ivič

nom

t

kO

snov

i eng

lesk

og

jezi

ka

Sam

oodb

rana

Prva

pom

oć i

osno

vi su

dske

m

edic

ine

Info

rmat

ika

Polic

ijski

pos

lovi

i ov

lašć

enja

Bez

bjed

nost

sa

obraća

ja

Zaš

tita

drža

vne

gran

ice

i po

gran

ični

pos

lovi

Osn

ovi p

olic

ijske

kr

imin

alis

tike

Obu

ka u

ru

kova

nju

naor

užan

jem

Ponedeljak

2 časa 8,oo-9,35

Utorak

2 časa 8,oo-9,35

Srijeda

2 časa 8,oo-9,35

Četvrtak

3 časa 8,oo-10,35

Petak

2 časa 8,oo-9,35

2 časa 11,35-13,10

Subota

Nedelja

UKUPNO

LEGENDA: I BLOK ČASOVA: ŽUTA BOJA

II BLOK ČASOVA: PLAVA BOJA

III BLOK ČASOVA: ZELENA BOJA

IV BLOK ČASOVA: CRVENA BOJA

278

Prilog: 4

NASTAVNA OBLAST NASTAVNA JEDINICA: ___________________________________ Pitanja za predavača od strane polaznika Bilješke za odgovore predavača _________________________________________ _________________________________________ _________________________________________ _________________________________________ _________________________________________ _________________________________________ _________________________________________ _________________________________________ ________________________________________ ________________________________________ ________________________________________ ________________________________________ ________________________________________ ________________________________________ ________________________________________ ________________________________________ _____________________________________ Ime i prezime polaznika kursa

279

Prilog: 5

PREDMET: Kriminalistika I sedmica Za polaznike kursa

ORGANIZACIJA REALIZACIJE OBRAZOVNOG PROGRAMA

Vrijeme PONEDELJAK UTORAK SRIJEDA ČETVRTAK PETAK SUBOTA

8,oo Informacija o kursu

Praktične vježbe za pretres stana:

- pokazivanje - vježbe

polaznika

8,50 Upoznavanje sa Pravilnikom o Kućnom redu

9,50 Ocjenjivanje 10,40 Predstavljanje

polaznika Pretres stana

- opšta pravila - priprema - sprovođenje - pretres

11,35 Interesovanje polaznika kursa

R u č a k R u č a k R u č a k R u č a k R u č a k R u č a k 13,oo

Formiranje timova za rad

- način sakrivanja predmeta - posebni slu

280

PRIKAZ TOKA IZVJEŠTAJA o sprovođenju teorijske i praktične nastave

Sedmični plan obuke Sedmični izvještaj o zapažanjima Konačni izvještaj Sedmični plan obuke Sedmični izvještaj Konačni izvještaj Zapisnik o dnevnim aktivnostima (dnevnik) Plan rada za svakog polaznika, odnosno grupu zavisno od dopunske dodatne teorijske i praktične obuke Dnevni izvještaj o zapažanjima Konačni izvještaj

Koordinator za Policijsku Akademiju

Instruktori Praktične obuke

Mentori Praktične obuke

Polaznici

Predavači i instruktori u III modulu

Documents

6-06 POLICAJAC 18 mjeseci