60551501 Ulazni i Izlazni Djelovi Racunara Seminar Ski Rad

5/15/2018 60551501 Ulazni i Izlazni Djelovi Racunara Seminar Ski Rad - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/60551501-ulazni-i-izlazni-djelovi-racunara-seminar-ski-rad 1/25

Panevropski univerzitet Apeiron Banja Luka

Fakultet informacionih tehnologija

Ulazni i izlazni uređaji

Seminarski rad

Mentor: Doc. r Neim Smajlovid Zoran Milišid

Br. Indeksa: 25-10 RPI

Banja Luka, jun 2011



1

Sadržaj:

1. Uvod.........................................................................................................................1

2. Ulazni uređaji računara ..................................................................................................2

2.1. Miš .......................................................................................................................3

2.1.1. Djelovi miša ...............................................................................................................4

2.1.2. Vrste miš eva ..............................................................................................................5

2.2. Tastatura............................................................................................................ 6

2.2.1. Dizajn tastature .........................................................................................................7

2.2.2. Raspored tastera .......................................................................................................8

2.2.3. Priključci za tastaturu.................................................................................................8

2.2.4. Alternative................................................................................................................ 9

2.2.5. Igre ............................................................................................................................9

2.2.6. Vrste tastatura ........................................................................................................10

2.2.6.1. Numeričke tastature .........................................................................................10

2.2.6.2. Specialističke .....................................................................................................10

2.2.6.3. PC tastature .......................................................................................................10

2.2.6.4. Vrste tastera ......................................................................................................10

2.3. Skener ................................................................................................................11

2.4. Joystick ...............................................................................................................12

3. Izlazni uređaji ................................................................................................................13

3.1. Monitor ..............................................................................................................14

3.1.1. Glavne karakteristike monitora ...............................................................................14

3.1.2. Vrste monitora .........................................................................................................14

3.2. Štampač ..............................................................................................................15

3.3. Zvučnici ..............................................................................................................16

3.3.1. Vrste zvučnika ..........................................................................................................16

3.4. Projektor ............................................................................................................17

4. Ulazno izlazni uređaji ....................................................................................................18

4.1. Touchscreen monitor ........................................................................................18

4.2. Serijski, paralelni i USB port ...............................................................................19

4.3. Modem ..............................................................................................................20

4.3.1. Vrste modema .........................................................................................................20



1

1. Uvod

Temu Ulazni i Izlazni uređaji sam izabrao jer ne poznajem nikoga ko nije koristio vedinu tih

uređaja, a uvijek treba znati osta o tome čime se čovjek tako često služi. Ovim seminarskim

raom želim a pokažem kako je lijepo temeljnije poznavati neke osnovne jelove računara jer

svako zna šta je monitor, miš, tastatura, štampač, ali ne zna svako kako to rai i koje su sve

mogudnosti moernog PC računara tj. ovih njegovih harverskih komponenti.



2

2. Ulazni uređaji računara

Ulazni uređaji se koriste za unošenje poataka na računar. Osnovni zaatak ovih uređaja je a

podatke i informacije prenesu u centralnu jedinicu kompjuterskog sistema. Svi oni rade pod

kontrolom upravljačke jeinice kaa su u stalnoj vezi sa centralnom jeinicom.

U grupu ulaznih uređaja spaaju: Miš, Tastatura, Skener, Joystick, Digitalni fotoparati, Video

kamere itd. U aljem nastavku teksta, prestavidu neke o njih...

slika 1. Ulazni uređaji računara 1



3

2.1. Miš

Miš je jean o ulaznih uređaja bez kojih se ne može zamisliti ra na računaru. On očitava

pokrete koje mi kao korisnici pravimo i svojim mehanizmom to pretvara u mehanički signalkojeg šalje računaru u njemu razumljivom mašinskom kou. Ili jenostavnije rečeno, mi mišem

unosimo poatke na računar i pomodu njega pomjeramo kursor na ekranu monitora.

slika 2. Logitech G7 miš 1

Prvog miša je prestavila računarska kompanija Apple 1984-e goine u sastavu svog grafičkog

interfejsa MacOS operativnog sistema, a u svijetu PC-a je prihvaden kaa se pojavila verzija

Windows 3.1 operativnog sistema. Prije pojave Microsoft Windows operativnog sistema

koristila se samo tastatura za zadavanje komadni u DOS-u tako a miš taa nije bio ni potreban.



4

2.1.1. Djelovi miša:

1. Kugla (ako je miš posjeuje), pomjeranjem samog miša, miče se i kugla koja se nalazi

unutra

2. X i Y cilinri koji su pričvršdeni za kuglu i imaju zaatak a prenose pokrete 3. Optički isk – služi za ešifrovanje mehaničkih pomjeranja

4. Infracrveni LED-ovi koji svjetle kroz rupice na cilinru miša i

5. Senzori – njihov zadatak je da sakupljaju raspored svjetlosnih signala i pretvaraju te

signale u X i Y ose.

slika 3. Unutrašnjost računarskog miša 1



5

2.1.2. Vrste miševa:

U anašnje vrijeme, miševi se proizvoe sa priključcima za PS2 i USB. Stare verzije su imale

samo serijski priključak maa se sve više teži ka tome a se miševi povezuju preko USB-a na

računar. Gotovo a se više i ne koriste miševi sa kuglom, prijetežno su optički, ok se bežični i

laserski miševi i alje probijaju na tržište jer su još uvijek osta skupi. Postoji nekoliko vrsta

miševa:

- Miš sa kuglom

- Bežični miš

- Optički

- Laserski

- Bluetooth miš

- Biometrički

- RF miš.



6

2.2. Tastatura

Tastatura je isto tako neophoan io svakog anašnjeg računara i prestavlja periferni io

svakog računarskog sistema. Napravljena je po ugleu na pisadu mašinu i ima višestrukufunkciju: unošenje teksta, brojeva, znakova te kontrola operacije kojih računar izvršava. To je

ustvari moerna verzija pisade mašine sa skupom tastera oštampanih ili ugraviranih slova,

znakova, brojeva, funkcija i bez tastature je stvarno nemogud bilo kakav ra na računaru.

Pritiskom na neki taster ispisujemo jedan simbol, a opet za neke simbole je potrebno pritisnuti

više tastera istovremeno (najčešde va) ili u nekom oređenom reoslijeu. Pritiskom nekih

tastera ne obijamo simbole, ved se oni koriste za oređene operacije same tastature.

slika 4. GK-K6800 Gigabyte tastatura 1



7

2.2.1. Dizajn tastature

U anašnje vrijeme postoji mnogo različitih stanara što se tiče rasporea simbola po

tasterima jer ljui širom svijeta imaju tastature na svojim jezicima, a postoji i potreba za

specijalnim vrstama tastatura za izvršavanje nekih specijalnih funkcija, matematičkih npr.

Broj tastera svake tastature varira i krede se o 83 (za PC, XT, IBM), 101 (od sredine 80-tih

goina prošlog vijeka) za klasične, o 104 tastera za Winows tastature pa o 130 i više za one

koje koriste specijalne tastere. A Notebook računari pošto su malih imenzija imaju i manje o

80 tastera na svojim tastaturama.

slike 5 i 6. Thanko USB tastatura 1



8

2.2.2. Raspored tastera

Zapadne zemlje koriste QWERTY standard za tastature, njemci koriste QWERTZ, francuzi

AZERTY it. Što de redi a svaka ržava pravi raspore tasera po svojoj azbuci.

Postoje i internet tastature koje imaju dodatne tastere sa oatnim različitim funkcijama kakobi olakšale ra samom korisniku ok surfa ili pretražuje nešto na internetu. Krajem 90-tih su se

pojavile tastature koje pritiskom na oređeni taster korisnika voe irektno na neki sajt.

slika 7. raspored tastera tastature 1

2.2.3. Priključci za tastaturu

Postoji više različitih konektora za povezivanje tastature na računar. Stanarni je AT (DIN5)

konektor koji se koristi za matične ploče projektovane za moele procesora starije o verzije

i80486, anas zamjenjene najčešde USB konektorom.



9

2.2.4. Alternative

Vedina tastatura su poprilično velike zbog toga što svaki taster treba a ogovara čovjekovom

prstu ali ko nekih uređaja se mora smanjiti ta veličina. Takav primjer su male tastature koje se

prave za bežične uređaje GKOS. Jean o načina a se smanji veličina tastature je taj a se one

prave sa manje tastera ali da se koristi kombinacija više tastera istovremeno za dobijanje

oređenih simbola i funkcija ili a se koristi Joystick pomodu kojeg se može unijeti nekakav

tekst ili neki drugi tip podatka.

Tastaturu najčešde koristimo kako bi napisali nekakav tekst, ali ona služi i kao srestvo za

zaavanje komai računaru. Npr CTRL+0 – otvarr novi doc. Fajl, CTRL+P – štampanje teksta,

ALT+home – vradanje na početak rea it...

2.2.5. Igre

Pored svega navedenog, tastatura ima i veliku ulogu u igricama (kontrole se obavljaju

oređenim tasterima). Npr. strelice se koriste za pokretanje nekakvog lika u igri. U mnogim

igrama tasteri se mogu poešavati kako je korisniku lakše a igra tu igru, dok tasteri sa slovima

najčešde služe za izvršavanje oređene operacije, npr. u toku neke misije it...



10

2.2.6. Vrste tastatura:

2.2.6.1. Numeričke tastature:

- Alfanumerička - Heksadecimalna

- Dekadna

- AZERITY

- QWERTY

- QUERTZ

- Dvorak tastatura

2.2.6.2. Specijalističke:

-

Brajlerova tastatura

2.2.6.3. PC tastature:

- AT84

- XT83

- Windows 104

- Extended 101

- Extended 102

2.2.6.4. Vrste tastera:

- Mikro prekiači

- Membrane.



11

2.3. Skener

Skener omogudava unos slika, teksta, crteža koji se pri tome provoe putem strujnih impulsa.

Ulazna informacija je slika koja se obuhvata i zatim unosi u računar preko ovog ulaznog uređaja.

Mogu biti ručni ili stolni. Razlikuju se i po kvalitetu slike i teksta koju mogu a preveu u

igitalnu formu, a vedina njih poržavaju i softver za prepoznavanje teksta. Ta tehnologija

pretvaranja teksta u digitalnu formu veoma je bitna za arhiviranje i korišdenje pisanih izvora čiji

originalni primjerci nisu ostupni preavačima (nastavnicima, profesorima), recimo nekakvi

tekstovi koji su avno objavljeni ili knjige koje imaju mali tiraž. Pojava moernijih, kvalitetnijih,

bržih skenera omogudila je novu eru igitalnih biblioteka koji su lako ostupni korisnicima

interneta širom svijeta.

slika 8. Trust skener 1



12

2.4. Joystick (Džojstik)

Joystick ili palica za igru je uređaj pomodu kojeg igranje pojeinih igara na računaru prestavlja

vrhunsku zabavu. Sarži ršku ili ručku kojom upravljamo komanama u željenoj igri. Imamovoimanzionalne (klasične), a postoje i troimenzionalni žojstici. Pokretanje ručke lijevo ili

desno signalizuje kretanje po X osi, a naginjanje naprijed ili nazad predstavlja kretanja po

njegovoj Y osi. Troimenzionalni žojstici mogu i okretanjem ručke oko svoje ose a šalju signal

i za tredu osu.

Joystick je uvijek bio popularan, a i an anas je, naročito mlađim generacijama. Osim što se

koristi za zabavu, može biti jako korisna sprava u kontrolisanju pojeinih mašina kao što su

liftovi, kolica, kranovi itd...

Djelovi Joystick-a:

1. Ručka

2. Baza

3. Okiač

4. Dodatna dugmad

5. Autofire preiač

6. Gas

7. Kapica

8. Usisni pikovi

slike 10 i 11. Joystick

slika 9. Djelovi joystick-a 1



13

3. Izlazni uređaji

Izlazni uređaji su jelovi harvera koji prikazuju poatke i rezultate korisniku računara. Ovi

uređaju pretvaraju poatke iz računara u signale koji su razumljivi svakom čovjeku.

Neki o njih su: monitor, štampač, zvučnici, projektor, ploter, grafička kartica it...

slika 12. Izlazni uređaji 1



14

3.1. Monitor

Jedan od osnovnih izlaznih uređaja na računaru je monitor. Svi mi znamo šta je to monitor.

Jenostavno rečeno, to je ekran našeg računara bez kojeg se ne može ni zamisliti ra na

računaru (a postoje i računari kojim monitor ne treba). Monitor poatke sa računara pr ikazuje u

obliku slike koju svi vidimo i razumijemo.

3.1.1. Glavne karakteristike monitora:

1. Dimenzije ekrana (inch) koje se onose na užinu ijagonale ekrana našeg monitora.

Stanarne imenzije su 14, 15, 17, 19, 21 pa i više inča.

2. Broj boja kojih monitor može a prikaže na svojoj površini

3. Rezolucija ekrana – broj tačaka koje monitor može prikazati (pixel). Stanarne

rezolucije su 800x600, 1024x768, 1280x1024, 1200x1600, a može biti i vedih ekrana

4. Frekvencija osvježavanja slike (Hz) – kvalitet slike zavisi od frekvencije.

3.1.2. Vrste monitora:

1. Flat screen monitor

2. LCD

3. TFT

4. CRT

slika 13. Dell flat screen monitor 1



15

3.2. Štampač

Štampač je izlazni uređaj kojeg koristimo za štampanje. Podaci u vidu teksta ili slike (ili oboje) se

ispisuju sa računara na papir. Potrošni materijal je naravno papir najčešde formata A4 (a možebiti i vedi). Najpoznatije marke štampača su Canon, Lexmark i HP. Razlikujemo nekoliko vrsta

štampača:

- Matrični

- Laserski

- Mlazni

- Štampači sa irektnim zagrijavanjem.

slika 14. HP štampač 1



16

3.3. Zvučnici

Zvučnici isto tako pripaaju ovoj grupi izlaznih uređaja i prestavljaju jean o stanarnih

jelova svakog računara. Glavna karakteristika zvučnika se oglea u njihovoj snazi. Zvučnici

unutar sebe imaju membrane koje vibriraju (pomiču se) i na taj način stvaraju zvuk. Da bi

membrane znale kako se pomicati tj. kakav zvuk treba da stvore, neophodan im je signal kojeg

šalje računar preko zvučne kartice. U zvučnicima se nalazi magnet koji polarizacijom izaziva

pomjeranje membrane. Zvučnici se jenostavno spajaju priključkom svjeltozelene boje na

zanjoj strani računara.

3.3.1. Vrste zvučnika

Kompjuterski zvučnici su najčešde stolni. Poni zvučnici su vedi, ali i kvalitetniji, samim ti i

skuplji. Danas su uobičajeni zvučnici 2.1, 5.1, 7.1 sistema. Postoje i bežični zvučnici koji koriste

bazu za slanje signala u FM radio i infra red vezi, a imamo i USB zvučnike.

Najpoznatije marke zvučnika su Logitech, Genius, MS, Phillips, Canyon, Altec.

slika 15. moji Logitech zvučnici 1



17

3.4. Projektor

Projektor je izlazni uređaj koji prikazuje sliku na nekoj vedoj površini. On prikazuje sliku sa

monitora na projekciono platno (tablu, zi...) mnogo vedu nego na bilo kom rugom ekranu rairaznoraznih prezentacija (najčešde u školama i fakultetima). Jačina svjetla i rezolucija slike

predstavljaju glavne glavne karakteristike projektora.

Razlikujemo video projektore i svjelosne projektore.

Video projektori:

- LCD

- CLT

- DLP

- LCOS

Svjetlosni projektori:

- Filmski projektor

- Slide projektor

- Grafoskop. slika 16. Epson HD projektor 1



18

4. Ulazno-izlazni uređaji

Pore ulaznih i izlaznih uređaja, postoje i oni ulazno-izlazni koji kako sama riječ kaže, mogu

biti i jeno i rugo tj. mogu a obavljaju obe ove funkcije. Takvi uređaji su touchscreen

monitor, serijski, paralelni i USB port, modem itd...

4.1. Touchscreen monitor

Ovakvi monitori su se pojavili tokom seamesetih goina prošlog vijeka (prvi moeli koji

naravno nisu bili ni nalik ovima koje tehnologija ima anas ali eto) što je omogudilo

upravljanje računarom samo sa pokretima prstiju na displeju bez tastature i miša. Osjetljivi

su na oir (logično), a mogu biti i elektro osjetljivi te mogu reagovati na infra re ili

ultrazvuk. Mana im je nepreciznost (naši prsti su prilično veliki za ovakve ekrane i ne mogu

a ukažu ovoljno obro na male ijelove slike), a ruga mana im je ta što se ruka može

brzo umoriti uslje neprironog položaja tokom raa na ovakoj vrsti monitora. I kao tredu

manu ja bih dodao i cijenu (skupi su brate!). Skuplji su od svih ostalih vrsta monitora, mada

iskreno, vrijede oni tih para.

slika 17. 8-inčni touchscreen monitor 1



19

4.2. Serijski, paralelni i USB port

Ovi portovi služe a povežu računar i sa ulaznim i sa izlaznim uređajima. To znači a imaju

mogudnosti i a primaju i a šalju poatke. I zbog toga, ovi portovi spaaju u grupu ulazno-izlaznih jedinica.

slika 18. portovi na lap top računarima 1



20

4.3. Modem

Moem je uređaj koji, najjenostavnije rečeno, služi a poveže ualjene računare. Koristi se

kako za slanje tako i za prijem podataka (zato i jeste ulazno-izlazni uređaj). Omogudavakonektovanje na internet ili na neki rugi računar. Ko go a koristi internet, mora a ima

moem. Može a se konektuje preko serijskog porta (eksterni) ili a bue smješten u kudište

računara (interni). Brzina prenosa moema se mjeri u bitovim po sekuni (bps – bits per

second).

4.3.1. Vrste modema:

- Bežični

- Žični (kablovski, širokopojasni, uskopojasni, ADSL, SDSL).

slika 19. OvisLink modem 1



21



22



23

Documents

60551501 Ulazni i Izlazni Djelovi Racunara Seminar Ski Rad