Upload
nurselin
View
266
Download
6
Embed Size (px)
Citation preview
7/26/2019 6.Hafta Protoplast Kulturu Ve Somatik MELEZLEME
1/33
Do.Dr. Yldz AKA KAAR
7/26/2019 6.Hafta Protoplast Kulturu Ve Somatik MELEZLEME
2/33
Sellozik yapdaki hcre eperleri, mekanik ya
da enzimatik yollarla karlm olan hcrelereprotoplast denilmektedir.
ro o a r e, zo e e enprotoplastlarn, hcre modifikasyonu ve somatikhibridizasyon yntemleriyle, bitki tr veesitlerinin gelitirilmesi amacna ynelikolarak, uygun besin ortamlarnda kltrealnmasdr.
7/26/2019 6.Hafta Protoplast Kulturu Ve Somatik MELEZLEME
3/33
Protoplastlarn canll zerine etki edenfaktrler;
Enzimin safl
7/26/2019 6.Hafta Protoplast Kulturu Ve Somatik MELEZLEME
4/33
Bir bitkinin hcre, doku, organ, meristem veyaembriyo gibi eitli paralarndan yeni bitkiveya bitkiler elde edilmesine bitki
rejenerasyonudenir.
In vitroartlarda tek hcreden yeni bitki eldeedilmesine totipotansi, byle bir hcreye detotipotent hcredenir.
7/26/2019 6.Hafta Protoplast Kulturu Ve Somatik MELEZLEME
5/33
Bitkilerde hcre duvar hcre iin mekanik bir
snr ve destek olarak grev yapmakta, ozmotikdeiiklikler sonucu hcrenin patlamasn vemikroorganizmalarn hcreyi enfekte etmesini
enge eme e r.
7/26/2019 6.Hafta Protoplast Kulturu Ve Somatik MELEZLEME
6/33
Hcre duvar hcrenin bykln, eklini vedengesini belirler.
7/26/2019 6.Hafta Protoplast Kulturu Ve Somatik MELEZLEME
7/33
Selloz
Hemiselloz
Pektik maddeler
7/26/2019 6.Hafta Protoplast Kulturu Ve Somatik MELEZLEME
8/33
Eksplant kaynaklar
Donr bitki materyalinin n muamelesi ve yetitirme artlar Protoplast izolasyonunda kullanlan ykama solsyonlar,
enzimler ve enzim karmlar
Ozmotik artlar ve plazmolizasyon
Enzim inkbasyonu
Protoplastlarn ykanmas ve saflatrlmas
zolasyon sonras uygulanan testler
7/26/2019 6.Hafta Protoplast Kulturu Ve Somatik MELEZLEME
9/33
Protoplast kltr yapl
7/26/2019 6.Hafta Protoplast Kulturu Ve Somatik MELEZLEME
10/33
Yaprak mezofil hcreleri (klorofil ierdiklerinden somatikmelezlemede yaplan renksel ayrmda avantajldr)
Embriyonik hcreler(daha hzl gelime ve blnme gsterirler)
Gen bitki dokular
Henz olgunlamam bitki doku ve organlar (embriyo, kotiledon,meyve kabuu)
Meristematik hcreleri ieren dokular(gvde apikal meristemi, yanve kk ucu meristemleri)
zel protoplast kaynaklar(polen tanesi, skutellum, stoma hcrelerivb.)
7/26/2019 6.Hafta Protoplast Kulturu Ve Somatik MELEZLEME
11/33
Eksplantn alnd bitkinin gelime devresi ve
artlar
Kltr ortam komponentleri
Scaklk
Ik
7/26/2019 6.Hafta Protoplast Kulturu Ve Somatik MELEZLEME
12/33
Ykama solsyonlar;
CaCl2, manitol, CPW
Enzimler;
Sellaz, hemisellaz, pektinaz
7/26/2019 6.Hafta Protoplast Kulturu Ve Somatik MELEZLEME
13/33
Ozmotik basnc ayarlamak iin;
ManitolSorbitolGlikozSakkarozKClCaCl2 kullanlr.
7/26/2019 6.Hafta Protoplast Kulturu Ve Somatik MELEZLEME
14/33
nkbasyon sresi ksa tutulmaldr.
Scaklk arttka inkbas on sresi ksalr.
7/26/2019 6.Hafta Protoplast Kulturu Ve Somatik MELEZLEME
15/33
En ok kullanlan saflatrma metodlar;
FiltrasyonSantrifKark metodDaha youn bir zelti iinde yzdrme
7/26/2019 6.Hafta Protoplast Kulturu Ve Somatik MELEZLEME
16/33
Filtrasyon metodunda, ortalama protoplast
apna gre deien ve azalan porozitede birseri filtreden protoplastlar geirilir ve azsayda santrifj ilemi uygulanr.
7/26/2019 6.Hafta Protoplast Kulturu Ve Somatik MELEZLEME
17/33
En ok kullanlan teknik filtrasyon ve santrifjileminin birlikte uygulanmasdr.
lk nce protoplast karm bir filtreden
ge r r, a a sonra - san r e r.
7/26/2019 6.Hafta Protoplast Kulturu Ve Somatik MELEZLEME
18/33
Baz durumlarda protoplastlar sakkaroz
zeltisinde dk devirde santrifj edilir.Sakkaroz zeltisi protoplastlardan daha fazlayoun olduu iin protoplastlar zelti zerinde
.Bunayzdrme metodudenir.
7/26/2019 6.Hafta Protoplast Kulturu Ve Somatik MELEZLEME
19/33
Hcre duvar kalntsnn tespiti
Canllk testleri
Protoplast bykl ve verim tespiti
7/26/2019 6.Hafta Protoplast Kulturu Ve Somatik MELEZLEME
20/33
Somoklonal varyasyon yaratlarak, bunlararasndan amaca uygun fertlerin seilmesi,
Melezlenmeleri mmkn olmayan trlerin
ro o a zyonu e me ez ene me er ,
Protoplastlar bnyelerine makro molekller,
organeller ve hatta hcre ekirdekleri dealabildiinden, istenilen bilgilerin yeni bitkilereaktarlmas.
7/26/2019 6.Hafta Protoplast Kulturu Ve Somatik MELEZLEME
21/33
Protoplast Kltr
7/26/2019 6.Hafta Protoplast Kulturu Ve Somatik MELEZLEME
22/33
Sv damla kltrleri teknii
Sv kltr teknii
Agaroz bloklar kltr teknii
Agaroz damla kltr
Agar iinde kltr teknii
Agar zerinde sv kltr teknii
Agaroz ortam kltr teknii
Asl veya oturan damla kltrProtoplastlarn tutuklanmas
Nrs kltrleri ve besleyici hcrele
7/26/2019 6.Hafta Protoplast Kulturu Ve Somatik MELEZLEME
23/33
Strese tepki: enzim etkisi sonucu bitkihcresinin kendi savunma mekanizmasngelitirmesi
am r me an zma cre zarn a ve zarproteinlerinde oluan zararn giderilmesi, yenizarn oluturulmas
Adaptasyon: organellerin ve sitoplazmannmorfolojik ve fonksiyonel olarak adaptasyonu
7/26/2019 6.Hafta Protoplast Kulturu Ve Somatik MELEZLEME
24/33
Hcre blnmesi: hcre hayat dngsnnyeniden balamas, hcre blnmesi ve kallusoluumu
Morfogenesis: organize hcre gelimesi,blnmenin u arlmas ve de i imin ba la arak
organize doku ve daha sonra bitkilerinoluturulmas
7/26/2019 6.Hafta Protoplast Kulturu Ve Somatik MELEZLEME
25/33
Protoplast fzyonu ve somatik
melezleme, pre-zigotik eseyseluyusmazlklar nedeniyle, klasikmelezleme ile elde edilemeye
r er n e e e mes n ekimyasal ve fiziksel yntemlenkullanlarak uygulanan birtekniktir. Somatik hibridizasyon
7/26/2019 6.Hafta Protoplast Kulturu Ve Somatik MELEZLEME
26/33
7/26/2019 6.Hafta Protoplast Kulturu Ve Somatik MELEZLEME
27/33
Somatik melezleme, iki protoplastn ekirdek,sitoplazma veya her ikisinin de birbirleriylebelirli ortam ve artlarda birletirilmesidir.
Fzyon sonucu oluan yaplara fzyon rnleriveyaheterokaryonlardenir.
M. sativa x M. coerulea somatik hibridineait iekler
7/26/2019 6.Hafta Protoplast Kulturu Ve Somatik MELEZLEME
28/33
Fzyonu olacak her iki cins veya trden tekrarlanabilir bir ekildeprotoplastlar elde edilir
Protoplastlar eitli metodlarla birletirilir (fzyon)
Fzyon rnlerinin seimi yaplr
Heterokaryonlarn kltr sonucu nce kallus sonra srgn
Somatik melezler seleksiyona tabi tutulur
Somatik melez bitkiler ebeveynlerle karlatrmal olarak analizedilir
Verim ve tarla denemeleri yaplr
Tohum retimi ve tescil ilemi yaplr.
7/26/2019 6.Hafta Protoplast Kulturu Ve Somatik MELEZLEME
29/33
Protoplast fzyonunda;
Polietilen glikol (PEG) ile fzyon ve
Elektrofzyon metodlar kullanlmaktadr.
7/26/2019 6.Hafta Protoplast Kulturu Ve Somatik MELEZLEME
30/33
RAPD profilleri
Kromozom saym
Southern analizi
Flow Sitometri
RFLP
n situ genomik melezleme gibi biyokimyasal vesitolojik metodlar kullanlarak yaplr.
7/26/2019 6.Hafta Protoplast Kulturu Ve Somatik MELEZLEME
31/33
Fraksiyon I protein analizi
Kromozom says ve karyotipi
zozimler
Mitokondriyel DNA miktarnn tespiti
Kloroplast DNA miktarnn tespiti
Nklear DNA miktarnn tespiti
Genel morfoloji (somaklonal varyasyon)
7/26/2019 6.Hafta Protoplast Kulturu Ve Somatik MELEZLEME
32/33
Her bitki tr iin tekrarlanabilir bir ekildeprotoplasttan bitki elde etme metodu
gelitirilmi deildir.
Heterokar onlarn etkin bir ekilde a rm
yaplamamaktadr.
Somatik melez bitkiler genellikle steril olmakta,
dl vermemekte veya fertil olmas durumundaok geni bir somaklonal varyasyongstermektedir.
7/26/2019 6.Hafta Protoplast Kulturu Ve Somatik MELEZLEME
33/33
www.bahcebitkileri.org
www.bahcebitkileri.org/bitkibiyoteknolojisi