7h5.6 7$1'$5', - Köpük Beton, Hafif Beton, Gaz Betonkopukbeton.net/Dilaver-Ekinci-Kopuk-Beton-Standard-Taslagi.pdf · Bu standardı oluşturan İhtisas Grubu üyesi değerli uzmanların

TÜRK STANDARDITURKISH STANDARD

TS XXXX ......... 2014

ICS 91.100.30

Bu standard, köpükbeton yapı malzeme ve elemanlarının tarifine, sınıflandırma ve özeliklerine, numune alma, muayene ve deneyleri ile piyasaya arz şekline dairdir.

TÜRK STANDARDLARI ENSTİTÜSÜ

Necatibey Caddesi No.112 Bakanlıklar/ANKARA

Dilaver EKİNCİ TÜRK STANDARDI TS …../EKİM 2012 TASLAK

2

Bugünkü teknik ve uygulamaya dayanılarak hazırlanmış olan bu standardın, zamanla ortaya çıkacak

gelişme ve değişikliklere uydurulması mümkün olduğundan ilgililerin yayınları izlemelerini ve standardın uygulanmasında karşılaştıkları aksaklıkları Enstitümüze iletmelerini rica ederiz.

Bu standardı oluşturan İhtisas Grubu üyesi değerli uzmanların emeklerini; tasarılar üzerinde görüşlerini bildirmek suretiyle yardımcı olan bilim, kamu ve özel sektör kuruluşları ile kişilerin değerli katkılarını şükranla anarız.

Kalite Sistem Belgesi

İmalât ve hizmet sektörlerinde faaliyet gösteren kuruluşların sistemlerini TS EN ISO 9000 Kalite

Standardlarına uygun olarak kurmaları durumunda TSE tarafından verilen belgedir.

Türk Standardlarına Uygunluk Markası (TSE Markası)

TSE Markası, üzerine veya ambalâjına konulduğu malların veya hizmetin ilgili Türk Standardına uygun

olduğunu ve mamulle veya hizmetle ilgili bir problem ortaya çıktığında Türk Standardları Enstitüsü’nün

garantisi altında olduğunu ifade eder.

TSEK

Kritere Uygunluk Belgesi (TSEK Markası Kullanma Hakkı)

Kritere Uygunluk Belgesi; Türk Standardları bulunmayan konularda firmaların ürünlerinin ilgili

uluslararası standardlar, benzeri Türk Standardları, diğer ülkelerin milli standardları, teknik literatür esas

alınarak Türk Standardları Enstitüsü tarafından kabul edilen Kalite Faktör ve Değerlerine uygunluğunu

belirten ve akdedilen sözleşme ile TSEK Markası kullanma hakkı verilen firma adına düzenlenen ve

üzerinde TSEK Markası kullanılacak ürünlerin ticari Markası, cinsi, sınıfı, tipi ve türünü belirten geçerlilik

süresi bir yıl olan belgedir.

DİKKAT!

TS işareti ve yanında yer alan sayı tek başına iken (TS 4600 gibi), mamulün Türk Standardına uygun

üretildiğine dair üreticinin beyanını ifade eder. Türk Standardları Enstitüsü tarafından herhangi bir

garanti söz konusu değildir.

Standardlar ve standardizasyon konusunda daha geniş bilgi Enstitümüzden sağlanabilir.

TÜRK STANDARDLARININ YAYIN HAKLARI SAKLIDIR.


3

Ön söz

- Bu standard, Türk Standardları Enstitüsü’nün İnşaat İhtisas Kurulu’na bağlı TK10 Yapı Malzemeleri Teknik Komitesi’nce TS 3440: 1982’nin revizyonu olarak hazırlanmış ve TSE Teknik Kurulu’nun 02 Ocak 2014 tarihli toplantısında kabul edilerek yayımına karar verilmiştir.

- Bu standardın hazırlanmasında, milli ihtiyaç ve imkanlarımız ön planda olmak üzere, milletlerarası standardlar ve ekonomik ilişkilerimiz bulunan yabancı ülkelerin standardlarındaki esaslar da gözönünde bulundurularak; yarar görülen hallerde, olabilen yakınlık ve benzerliklerin sağlanmasına ve bu esasların, ülkemiz şartları ile bağdaştırılmasına çalışılmıştır.

- Bu standard son şeklini almadan önce; bilimsel kuruluşlar, üretici/imalatçı ve tüketici durumundaki konunun ilgilileri ile gerekli işbirliği yapılmış ve alınan görüşlere göre olgunlaştırılmıştır.

- Bu standardın daha önce yayımlanmış bulunan baskıları geçersizdir.

- Bu standardda kullanılan bazı kelime ve/veya ifadeler patent haklarına konu olabilir. Böyle bir patent hakkının belirlenmesi durumunda TSE sorumlu tutulamaz.


4

iÇiNDEKiLER 0 - KONU, TARiF, KAPSAM .................................................................................... 1 0.1 - KONU........................................................................................................................... 1 0.2- TARIFLER..................................................................................................................... 1 0.2.1 – Köpükbeton .......................................................................................................... 1 0.2.2 –Köpükbeton Yapı Malzemesi.................................................................................................. 1 0.2.3 -Köpükbeton Yapı Elemanı ................................................................................................ 1 0.2.4 - Anma Yükü ........................................................................................................................... 1

0.3 - KAPSAM ..................................................................................................................... 1

1 - SlNlFLANDlRMA VE ÖZELiKLER………………………………………................ 1 1.1 - SlNlFLANDlRMA.......................................................................................................... 1 1.1.1- Sınıflar..................................................................................................................................... 1 1.1.2 - Tipler ..................................................................................................................................... 2

1.2- ÖZELiKLER ................................................................................................................. 2 1.2.1 - Gönyeden Sapma ve Şekil .................................................................................................... 2 1.2.2 - Birim Hacim Ağırlığı .............................................................................................................. 2 1.2.3 - Basınç Mukavemeti................................................................................................................ 2 1.2.4 - Rötre ..................................................................................................................................... 3 1.2.5 -Köpükbeton Yapı Elemanlarının Emniyet Katsayısı................................................................ 3

1.3- BOYUT VE TOLERANSLAR ........................................................................................ 3 1.4 - ÖZELİK, MUAYENE VE DENEYLER .......................................................................... 4

2 - NUMUNE ALMA, MUAYENE VE DENEYLER .................................................... 5 2.1 -PARTi VE NUMUNE ALMA.......................................................................................................... 5 2.1.1 - Deney Numunelerinin Hazırlanması ..................................................................................... 6

2.2- MUAYENELER ............................................................................................................. 6 2.2.1 - Gönyeden Sapma ve Şekil Muayenesi.................................................................................. 6 2.2.2 - Boyutların Ölçülmesi ............................................................................................................. 6

2.3- DENEYLER.................................................................................................................... 6 2.3.1 - Yoğunluk Tayini Deneyi ........................................................................................................ 6 2.3.2- Basınç Mukavemeti Tayini Deneyi.......................................................................................... 7 2.3.3 - Rötre Deneyi ......................................................................................................................... 7 2.3.4 -Yapı Elemanlarının Emniyet Katsayısı Deneyi ...................................................................... 8 2.3.5 - Rutubet Miktarının Tayini....................................................................................................... 9

2.4 - DEGERLENDiRME ...................................................................................................... 9 2.5 - MUAYENE VE DENEY RAPORU ................................................................................9

3 - PiYASAYA ARZ ................................................................................................... 10 3.1 - AMBALAJLAMA ........................................................................................................... 10 3.2 - iŞARETLEME .............................................................................................................. 10 3.2.1 -Köpükbeton Yapı Malzemesinde Bulunacak işaretler............................................................. 10 3.2.2 -Köpükbeton Yapı Elemanlarında Bulunacak işaretler............................................................. 10

4- ÇEŞİTLİ HÜKÜMLER ............................................................................................ 10 ATlF YAPILAN STANDARDLAR .............................................................................. 17


1

KÖPÜKBETON YAPI MALZEME VE ELEMANLARI

0- KONU, TARiF, KAPSAM 0.1- KONU Bu standard, köpükbeton yapı malzeme ve elemanlarının tarifine, sınıflandırma ve özeliklerine, numune alma, muayene ve deneyleri ile piyasaya arz şekline dairdir.

0.2- TARiFLER

0.2.1 - Köpükbeton Köpükbeton, ince öğütülmüş silisli bir agrega ve çimento ile hazırlanan karışımın gözenek

oluşturucu bir madde ilavesi ile hafifletilmesi ve doğal ortamda veya buhar kürü ile sertleştirilmesi

ile elde edilen gözenekli hafif betondur.

0.2.2 - Köpükbeton Yapı Malzemesi Köpükbeton yapı malzemesi, köpük betondan yapılmış teçhizatsız yapı bileşenidir.

0.2.3 -Köpükbeton Yapı Elemanı Köpükbeton yapı elemanı, köpük betondan yapılmış teçhizatlı yapı bileşenidir.

0.2.4 - Anma Yükü Anma yükü, köpükbeton yapı elemanlarının yapımında gözönünde tutulan ve bu eleman

tarafından (elemanın kendi ağırlığı dışında) emniyetle taşınabilecek en büyük faydalı yüktür.

0.3- KAPSAM Bu standard, gözenekleştirici bir madde katılarak elde edilen köpük betondan yapılan, yapıda taşıyıcı

olan veya olmayan yapı malzeme ve elemanlarını kapsar.

1 - SlNlFLANDlRMA VE ÖZELiKLER 1.1 - SlNlFLANDlRMA

1.1.1- Sınıflar Köpükbeton yapı bileşenleri teçhizatlı olup olmadıklarına göre;

-Yapı malzemesi,

-Yapı elemanı, olmak üzere iki,

Basınç mukavemetlerine göre :

- 15 kgf/cm2

(G 1)

- 25 kgf/cm2

(G 2)

- 35 kgf/cm2

(G 3)

- 50 kgf/cm2

(G 4)

- 75 kgf/cm2

(G 6)

olmak üzere beş,

Birim hacim ağırlıkianna göre:

-0,3 kg/dm3

- 0,4 kg/dm3

-0,5 kg/dm3

-0,6 kg/dm3

-0,7 kg/dm3

-0,8 kg/dm3

olmak üzere altı sınıfa ayrılır.


2

1.1.2- Tipler Köpükbeton yapı malzemesi - Tutkalla uygulanan duvar blokları (T) - Harçla uygulanan duvar blokları (H) - Asmolen bloklar (A) -Yalıtım Plakları (Y) olmak üzere dört,

Köpükbeton yapı elemanları - Kapı ve Pencere Lentoları (L)

-Döşeme Plakları (D) -Çatı Plakları (Ç) - Düşey Duvar Elemanları (DO) -Yatay Duvar Elemanları (YD) -Yalıtım Elemanları (YE) olmak üzere altı tipe ayrılır.

1.2 - ÖZELiKLER

1.2.1 - Gönyeden Sapma ve Şekil Köpükbeton yapı malzeme ve elemanları genel görünüş bakımından, dikdörtgenler prizması şeklinde olmalıdır. Ancak yatay ve düşey duvar elemanları ile çatı plakları, diğer özelikleri bu standardda belirtilenlere uygun olmak şartı ile, enkesitleri yamuk biçiminde olacak şekilde yapılabilir. Köpükbeton yapı malzeme ve elemanlarının dik açılı olması gereken köşelerine gönye uygulanarak yapılacak muayenede, 500 mm'lik bir uzunluk sonunda ölçülecek gönyeden sapma miktarları 3 mm*den fazla olmamalıdır.

Köpükbeton yapı malzemelerinin alınları küt olduğu gibi, harç cepli veya lamba zıvanalı imal edilebilir (Şekil-1).

Köpükbeton yapı elemanlarının bileşim alınları küt olabileceği gibi, lamba zıvana, kırlangıç kuyruğu profilli veya şerbet kanallı olabilir, (Şekil-2).

1.2.2 - Birim Hacim Ağırlığı Köpükbeton yapı malzemesi ve elemanlarının Madde 2.3.1'de açıklandığı şekilde bulunacak birim hacim ağırlığı değerlerinin herbiri sınıfına ait ortalama birim hacım ağırlığı sınır değerlerinin 0,05 kg/dm

3'den fazla altında veya üstünde olmamalı ve bunların aritmetik ortalamaları Çizelge-1'de

verileniere uygun olmalıdır.

1.2.3 - Basınç Mukavemeti Köpükbeton yapı malzemeleri üzerinde Madde 2.3.2'de açıklanan deney uygulandığında bulunacak basınç mukavemeti değeri Çizelge-1'de belirtilenlere uygun olmalıdır. Bu özelik yalıtım plakları ve yalıtım elemanlarında aranmaz.


3

ÇiZELGE 1 -Köpükbeton Yapı Malzeme ve Elemanlarının Sınıfiarına Göre Basınç Mukavemetleri ve

Birim Hacım Ağırlıkları

Sınıfı Ortalama En Küçük

Basınç Mukavemeti

Değeri

kgf/cm2(N/mm

2 )

En Küçük Basınç

Mukavemeti Değeri

kgf/cm2 (N/mm

2)

Birim

Hacim

Ağırlığı

Ortalama Birim Hacim Ağırlığı

kg/dm3

Sınıf

işareti

G1 15(1,5) 10(1,0) 0.4

0,5

0,31 ile 0,40 G 1/0.4

G 1/0.5 0.41 ile 0.50

G2 25 (2,5) 20 (2,0) 0.4

0.5

O 31 ile O 40 G 2/0,4

G 2/0.5 0,41 ile 0,50

G3 35 (3,5) 30 (3,0) 0.5

0,6

0.41 lle 0.50 G 3/0.5

G 3/0.6 0,51 ile 0.60

G4 50 (5,0) 40 (4,0) 0.6

0.7

0.51 ile O 60 G 4/0.6

G 4/0.7 0,61 ile O 70

G6 75 (7,5) 60 (6,0) 0.7

0.8

0,61 ile O,70 G 6/0.7

G 6/0.8 0.71 ile 0.80

1.2.4 - Rötre Köpükbeton yapı malzeme ve elemanlarının Madde 2.3.3'de belirtilen şekilde bulunacak rötre

değerleri 0,5 mm/m'den fazla olmamalıdır.

1.2.5 -Köpükbeton Yapı Elemanlarının Emniyet Katsayısı Köpükbeton yapı elemanlarında, Madde 2.3.4'de açıklanan deney uygulandığında bulunacak emniyet

katsayısı değeri Çizelge-2'de verilenlerden daha az olmamalıdır. Ancak yalıtım elemanlarında bu

özelik aranmaz.

ÇiZELGE 2 -Köpükbeton Yapı Elemanları Için Emniyet Katsayısı Değerleri

Yapı Elemanının Tipi Emniyet Katsayısı

1 Çatı ve Döşeme Plakları 2,3

Kapı ve Pencere Lentoları 2.0

Düşey ve Yatay Duvar Elemanları 1,9

Yalıtım Elemanları -

1.3 - BOYUT VE TOLERANSLAR Köpükbeton yapı malzemesinin boyutları Çizelge-3'de verilen değerlere, köpükbeton yapı

elemanlarından kapı ve pencere lentolarının boyutları Çizelge-4'de verilen değerlere; döşeme plakları,

çatı plakları ve duvar elemanlarının boyutları ise Çizelge-5'de verilen değerlere uygun olmalı ve

boyutların Madde 2.2.2'de gösterilen şekilde ölçülmesi sonunda bulunacak sapmalar Çizelge-6'da

verilen değerleri aşmamalıdır.


4

ÇiZELGE 3 -Köpükbeton Yapı Malzemesinin Boyutları (mm)

Yapı Malzemesi Tipi Uzunluk Yükseklik Genişlik

Tutkalla uygulanan duvar

blokları

250-300

500-600

250

75,90,100,120,125,135,

150,175,190,200,225,

240,250,275,290,300,

Harçla uygulanan duvar blokları 240-290

490-590

240 325,350,375,390,400,

425,450,475.490,500.

Asmolen Bloklar 500 250

600 300

100,125,150,175,

200,225,250,275,

300,325,350,375,

400,425,450,475,

500,525,550,575,

600.

400

500

600

Yalıtım Plakları 500

600

25,50,75,100,125

125,150,175,200,

225,250.

250,500

300,600

ÇiZELGE 4- Kapı ve Pencere Lentoları Boyutları (mm)

(Uzunluk (1O mm ara ile) Genişlik Yükseklik

1000-2500

75,90,100,120,125,135,150,

175,190,200,225,240,250,

275,290.300,325,350,390,400

240-250

290-300

500-600

ÇiZELGE 5- Çatı Plakları, Döşeme Plakları, Duvar Elemanlarının ve Yalıtım Elemanlarının Boyutları

(mm)

Yapı Elemanının Tipi Uzunluk

(1O mm ara ile)

Genişlik Kalınlık

1 Çatı Plakları 1000-6000

500

600

75,100,120,125,150

175,200,225,240,250,

275,300.

325,350,375,400

Döşeme Plakları

Düşey Duvar Elemanları

Yatay Duvar Elemanları

Yalıtım Elemanları 50,75,100,125,150,

175.200.225.250

ÇiZELGE 6- Köpükbeton Malzeme ve Yapı Elemanlarının Boyut Toleransları

Boyutun Büyüklüğü Tolerans (mm)

1000 mm' ye kadar (1000 mm dahil)

1000 mm' den büyük ±3

±5

1.4- ÖZELiK, MUAYENE VE DENEYLER Bu standardda öngörülen özelikler ile bunların muayene ve deney madde numaraları Çizelge-7'de

verilmiştir.


5

ÇiZELGE 7 - Özelik, Muayene ve Deneyler

Sıra No. özelik. Madde No Muayene ve Deney Madde No.

1

2

3

4

5

6

7

1.2.1 Gönyeden sapma ve şekil

1.2.2 Birim hacim ağırlığı

1.2.3 Basınç mukavemeti

1.2.4 Rötre

1.2.5 Yapı elemanlarının emniyet katsayısı

1.3 Boyut ve toleranslar

3.2 Işaretierne

2.2.1

2.3.1

2.3.2

2.3.3

2.3.4

2.2.2

2.2.1

2- NUMUNE ALMA, MUAYENE VE DENEYLER

2.1- PARTi VE NUMUNE ALMA Bir defada muayeneye sunulan aynı sınıf ve tipteki köpükbeton yapı malzemeleri ile aynı sınıf ve

tipteki yapı elemanları bir parti sayılır. Bunların bu standardda yazılı özelikleri taşıyıp taşımadıklarını

anlamak amacı ile yapılacak muayene ve deneylerde kullanılmak üzere imal ve teslim olunan partiyi

temsil edecek şekilde ve gelişigüzel numune alınır. Parti büyüklüğüne göre bir numune takımında

bulunacak yapı malzeme veya yapı elemanı sayısı çizelge-8'de gösterilmiştir.

ÇiZELGE 8 -Parti Büyüklüğüne Göre Numune Takımı Büyüklüğü

PARTI BÜYÜKLÜGÜ

(Partideki Yapı Malzemesi veya

Yapı Elemanı Sayısı)

NUMUNE TAKIMI BÜYÜKLÜGÜ

(Numune Takımındaki Yapı Malzemesi

veya Yapı Elemanı Sayısı)

10000 'e kadar 15

10001 - 35000 22

35001 - 150000 35

150001 ve yukarı 54

Parti büyüklüğüne ve Çizelge-8'e göre numune takımını meydana getirecek numuneler partiden

sistematik olarak ve gelişigüzel ayrılarak alınmalıdır. Bunu yapmak için TS 2756’da açıklanan

"Numune Almada Rastgele Sayılar Çizelgesinin Uygulanması Metodu" ile numune alınması sağlanır.

Bunun mümkün olmaması halinde aşağıda açıklanan metot uygulanmalıdır.

Bunun için partideki köpükbeton yapı malzemesi veya yapı elemanı sayısı (N) olmak üzere malzeme

veya elemanlar partinin herhangi bir yerinden başlanarak, 1,2,3 ..... N şeklinde numaralanır veya

numaralandığı varsayılır.

Numune takımında bulunması gerekli numune sayısı (n) olmak üzere N/n = r sayısı hesaplanır, tam

sayı değilse, tamsayıya yuvarlatılır.

Bu şekilde bulunan (r) tam sayısı esas alınarak (r) inci, (2r) inci, (3r) inci ....(nr) inci köpükbeton yapı

malzemesi veya yapı elemanı ayrılıp alınarak, numune ayırma işlemi, takımı meydana getirene

kadar sürdürülür.


6

2.1.1 - Deney Numunelerinin Hazırlanması Numune takımındaki köpükbeton yapı malzeme ve yapı elemanları azerinde Madde 2.2'de açıklanan

muayeneler yapıldıktan sonra, Madde 2.3'de belirtilen deneyierin yapılabilmesi için gerekli deney

numuneleri hazırlanır. Beton kabarma yönanan deney sonuçları azerindeki etkisini ortadan kaldırmak

maksadı ile, her deney için numune köpükbeton yapı malzemesi veya elemanlarının herbirinden birer

çift deney numunesi, ıslatılarak taş kesme testeresi ile kesilmek sureti ile çıkarılır. Bu deney numunesi

çiftleri, Şekil-3'de gösterildiği gibi, birbirleri ile aksi yönde bulunan değişik bölgelerden birer numune

çıkarılarak elde edilir.

Yapı elemanlarının özeliklerinin tespiti amacı ile yapılacak deneylerde kullanılacak deney numuneleri,

elemanın birlikte dökaldağa yapı malzemelerinden de kesilerek çıkarılabilir.

Deney numunelerinin köpükbeton yapı elemanlarından kesilerek çıkarılması halinde, deney

numunesinin içine teçhizat çeliği isabet etmemelidir. Her deney için numune köpükbeton yapı

malzemesi veya elemanlarından sadece bir deney numunesi çifti çıkarılmalı, ancak farklı deneyler için

gereken deney numuneleri aynı köpükbeton yapı malzemesi veya yapı elemanı numunesinden

alınmalıdır.

2.2 - MUAYENELER Muayenelerde, numune takımı büyüklüğüne göre Çizelge-9'da gösterilen sayıda köpükbeton yapı

malzemesi veya yapı elemanı kullanılır.

ÇiZELGE 9- Numune Takımı Büyüklüğüne Göre Muayene ve Deneyierin Uygulanacağı Gözenekli

Beton Yapı Malzemesi veya Yapı Elemanı Sayısı

Numune Takımı

Büyüklüğü

Şekil ve Boyut

Muayenesi

Deneyler Kabul Edilebiliri

Kusurlu Sonuç

Katsayısı Hacim

Ağırlığı Basınç

Mukavemeti

Rötre Emniyet

Sayısı

15 7 7 7 5 2 1

22 10 10 10 7 3 2

35 13 13 15 13 4 3

54 20 20 25 20 5 4

2.2.1 - Gönyeden Sapma ve Şekil Muayenesi Numune köpükbeton yapı malzeme ve elemanları önce gözle muayene edilerek, genel göranaş

bakımından dikdörtgenler prizması biçiminde olup olmadıklarına, köşe ve ayrıtlarının keskin ve dazgan

bulunup bulunmadıkianna bakılır. Yine bu gözle muayene sırasında, Madde 3.2'de belirtilen işaretierin

bulunup bulunmadığı tespit edilir.

Gönyeden sapma, köpükbeton yapı malzeme ve elemanların dik açı ile kesişen baton ayrıtlarında

ölçülür. Kolları yeterli uzunlukta olan bir çelik gönye yardımı ile, ayrıtların 500 mm'lik bir uzunluk için

gönye kenanndan ayrılma miktarı O,1 mm hassasiyetle ölçülür.

Sonuçların Madde 1.2.1'de belirtilenlere uygun olup olmadığına bakılır. Ancak yamuk biçiminde imal

edilmiş köpükbeton yapı elemanlarının dik olmayan boyutlarında bu muayene yapılmaz.

2.2.2 - Boyutların Ölçülmesi Köpükbeton yapı malzeme ve elemanlarının boyutları, katlanmaz bir çelik metre yardımı ile en az iki

yerden 1 mm hassasiyetle ölçülür. Bunların ortalamaları alınarak mm'ye yuvarlatılır. Sonuçların Madde

1.3'de belirtilenlere uygun olup olmadığına bakılır. Alınları profilli imal edilen köpükbeton yapı

malzemesi ve elemanlarında boyutlar ölçülürken profiller dikkate alınmaz, ölçüm Şekil-4'te görüldüğü

gibi yapılır.

2.3 - DENEYLER Deneylerde, köpükbeton yapı malzeme ve elemanlarından Madde 2.1.1'de belirtildiği şekilde

hazırlanan, numune çiftleri kullanılır.

2.3.1 - Yoğunluk Tayini Deneyi TS EN 678'e uygun olarak yapılır. Sonucun Madde 1.2.2'ye uygun olup olmadığına bakılır.


7

2.3.2 - Basınç Mukavemeti Tayini Deneyi

TS EN 679'a uygun olarak yapılır. Sonucun Madde 1.2.3'e uygun olup olmadığına bakılır

2.3.3 - Rötre Deneyi

2.3.3.1 - Cihazlar

- Kamparatör: 0,001 mm hassasiyette

-Çelik Metre : Madde 2.3.2.1fde belirtilen

- Kurutma dolabı .

2.3.3.2 - işlem

Deney, numune takımı büyüklüğüne göre Çizelge-9 'da belirtilen sayıda numune çiftleri üzerinde

uygulanır. Deney numunesi biçimi yaklaşık 40 mmx 40 mmx 160 mm boyutunda kare prizma

şeklinde olmalıdır. Numune prizmaların 40 mm x 40 mm boyutlu karşılıklı iki yüzünün ortalarında

açılacak yuvalara, paslanmaz bir metalden yapılmış ölçü pimleri, çimento hamuru, kükürt veya alçı

ile tespit edilir (Föy-1).

Bu şekilde hazırlanmış olan deney numuneleri ağırlıkça % 20 ± % 3 rutubet mertebesine erişinceye

kadar oda şartlarında veya azami 60°C sıcaklıkta kurutulur. Bundan sonra komparatörle 0,001 mm hassasiyette birinci ölçme yapılır (11 ).

Deney numuneleri 20°C ± 2°C sıcaklıkta ve% 43 ± %2 nisbi nemi olan bir ortamda veya aynı

sıcaklıkta doymuş K2C03 çözeltisi üzerindeki bir tel kafese yerleştirilerek kurumaya bırakılır.

Numuneler bu şekilde her gün bir defa kurutma dolabından çıkarılarak kamparatör ile ölçülür. Bu

ölçme işlemi en geç yarım saat içinde tamamlanmış bulunmalı ve numuneler tekrar kurutma dolabına

yerleştirilmelidir.

Müteakip 48 saatlik kurutma sonunda meydana gelen boy kısalması 0,005 mm' den küçük olana kadar

deneye devam edilir, iki günlük kurutma sonucu boy kısalmasının 0,005 mm' den küçük olduğu

görüldüğünde son ölçü (12) yapılır. Bu sırada deney numunesi kare prizmasının da boyu ölçülür (L).

Rötre Değeri :

formülü ile virgülden sonra yüzde hanesine yuvarlatılarak hesaplanır.

Burada;

R = Rötre (mm/m) ,

11 = Deney başında yapılan ilk kamparatör ölçümü (mm),

12 =Deneyin bitiminde yapılan son kamparatör ölçümü (mm), L =Deney sonunda ölçülen prizma boyu (mm),

dır.

Sonucun Madde 1.2.4'de belirtilenlere uygun olup olmadığına bakılır.


8

2.3.4 - Yapı Elemanlannin Emniyet Katsayısı Deneyi

2.3.4.1 - Cihazlar

- Emniyet katsayısı deney düzeni : 25 kg hassasiyette, mesnetlerinden ve yükleme kirişlerinden birer

tanesi matsal ile donatılmış,

- Etüv : 105°C ± 5°C sıcaklığa ayarlanabilen, -Terazi : Madde 2.3.1.1'de açıklanan.

2.3.4.2 -işlem

Deney, numune takımı büyüklüğüne göre Çizelge-9'da belirtilen sayıda eleman üzerinde uygulanır.

Denenecek yapı elemanı deneyden önce en az 24 saat süre ile deneyin yapılacağı ortamda tutularak uygun sıcaklığa gelmesi sağlanır. Deneye başlamadan önce denenecek elemanın ağırlığı tespit edilir

(G). Deneyin uygulandığı yapı elemanının rutubet miktarları ağırlıkça % 1O - % 30 sınırları arasında

bulunmalıdır. Deney numunesinin rutubetinin öngörülen sınırlar içinde olup olmadığı deneyden sonra Madde 2.3.5'e uygun olarak tespit edilir.

Denenecek köpükbeton yapı elemanı, uzunluğu en az elemanın genişliği kadar olan iki çelik mesnet

üzerine ve en küçük mesnet derinliğine eşit bir oturma sağlanacak şekilde yerleştirilir (Föy-2). Bu

mesnetlerden biri, deneyde kuvvet uygulanmaya başlandığında, herhangi bir burulma momenti

oluşmasını önleyecek şekilde ve denenen elemanın uzunluk eksenine dik düzlem içinde hareket

edebilecek biçimde yapılmış olmalıdır. Numune üzerinde, deneyden evvel herhangi bir düzeltme,

yontma v.b. ön işlemler yapılmamalı ve eleman olduğu gibi deneye tabi tutulmalıdır.

Yük, (Föy-2) de görüldüğü gibi, elemanın serbest açıklığının orta noktasına göre simetrik ve aralarında

1/2 L kadar aralık bulunan iki doğru boyunca ve uzunluğu en az denenen elemanın genişliği kadar

olan iki yükleme kirişi aracılığı ile yapılmalıdır. Bu kirişlerden biri deney sırasında bir burulma

momentinin meydana gelmesini önleyecek şekilde ve yukarıdaki paragrafta açıklandığı gibi hareketli

olmalıdır (Föy-2).

Yükleme, sürekli olarak artan ve iki yükleme şeridinede eşit olarak bölünen bir (P) yükünün

uygulanması yolu ile yapılır. Uygulanan (P) yükünün artımına önce, anma yükünün

oluşturacağı, en büyük momenti veren (PA) yükünün yaklaşık olarak 30 saniyede elde

edileceği bir hızla başlanır. Bu yüke erişildiği ve P = PA olduğu anda yükleme durdurularak,

bu sabit yükte 5 dakika beklenir.

Kapı ve pencere lentolarında PA= qa xL ve diğer köpükbeton yapı elemanlarında ise PA- qa x

L x b olarak hesaplanır. Burada, "L" (m) olarak deneydeki elemanın serbest açıklığı, "b" ise yine (m)

olarak elemanın genişliği ve qa lentolarda kgf/m, diğer elemanlarda kgf/m2

olarak elemanın anma

yOkOdOr. Sonra yOklerneye tekrar başlanarak ve bu sefer dakikadaki yükleme PA olacak bir hız ile

yOklerneye eleman kırılıncaya kadar devam edilir. Kırılma anındaki en yüksek yOk kaydedilir (PK).

Köpükbeton yapı elemanlarının emniyet katsayısı (döşeme plakları, çatı plakları ve lentolar için)

formülü ile ve düşey ve yatay duvar elemanlarında ise,

formülü ile virgülden sonra yüzdeye yuvarlatılarak hesaplanır.

Burada;

PK= Kırılma yükü, (kgf) (N)

PA= Anma yüküne tekabül eden yükleme (kgf) (N)

R =Yükleme düzeninin nurnuneye etki eden toplam kütlesi (kg) (N)

W= Elemanın kendi ağırlığı (kg) (N)

dır. Sonuçların Madde 1.2.5'de belirtilenlere uygun olup olmadığına bakılır.


9

2.3.5 - Rutubet Miktarının Tayini Madde 2.3.2.2 ve Madde 2.3.4.2'de açıklanan işlemler bittikten sonra, elemanların ortalarından ve bir

yüzünden karşı yüzüne kadar uzanan bir deney numunesi çıkarılarak alınır. Bu deney numunesi

üzerinde elemanın karşılıklı iki yüzeyine ait kısımlar bulunmalı ve en küçük boyutu 5 cm' den küçük

olmamalıdır.

Bu deney numunesinin kesilip çıkarılmasından sonra hemen tartılarak kütlesi bulunur(W1)

Sonra sıcaklığı 105°C ± 5°C'ye ayarlanmış bir etüvde değişmez kütleye gelinceye kadar kurutulduktan

sonra tartılarak kuru kütle bulunur (W2). Kurutmanın son 4 saatlik süresi içinde kütledeki azalmanın % 0,2'den fazla olmaması halinde bu son kütle kuru kütle olarak kabul edilir. Rutubet miktarı :

formülü ile bulunur.

Burada;

r = Rutubet miktarı (%) ,

W1 = Deney numunesinin ilk kütlesi (g) W2 = Deney numunesinin kuru kütlesi (g)

dır.

Bulunan sonucun Madde 2.3.2.2 ve Madde 2.3.4.2'de belirtilenlere uygun olup olmadığına bakılır.

2.4 - DEĞERLENDiRME Numune takımını meydana getiren köpükbeton yapı malzeme veya elemanları üzerinde muayene ve

deneyler bu standarddaki sıraya göre uygulanır. Bu muayene veya deneyierin herhangi birinde olumsuz sonuç alınması halinde, bu bir kusurlu sonuç sayılır. Burada Madde 2.3.1 Birim Hacim Ağırlığı Deneyi, Madde 2.3.2 Basınç Mukavemeti Deneyi ve Madde 2.3.3 Rötre deneyinde gözönünde tutulacak deney sonuçları Madde 2.1.1'de açıklandığı gibi farklı bölgelerden çıkarılan bir deney çiftinden elde edilen ortalama değerdir. Bu şekilde elde edilen kusurlu sonuç sayısına göre işlem yapılır. Kusurlu sonuç sayısı Çizelge-9'da gösterilen kabul edilebilir kusurlu sonuç sayısına eşit veya daha az ise numunelerin alındığı partinin bu standarda uygun olduğu anlaşılır. Kusurlu sayısının Çizelge-9'da verilenlerden büyük olması veya emniyet katsayısı deneyinden birinde olumsuz sonuç alınması halinde partinin standarda aykırı olduğu anlaşılır.

2.5 - MUAYENE VE DENEY RAPORU Muayene ve deney raporunda en az aşağıdaki bilgiler bulunmalıdır: - Muayenenin ve deneyin yapıldığı yerin ve laboratuvarın, muayene ve deneyi yapanın ve/veya raporu imzalayan yetkililerin adları, görev ve meslekleri,

-Muayene ve deney tarihi, - Numunenin tanıtılması, -Muayene ve deneyde uygulanan standardların numaraları, -Sonuçların gösterilmesi, -Muayene ve deney sonuçlarını değiştirebilecek faktörlerin tesirlerini gidermek üzere alınan tedbirler, -Uygulanan muayene ve deney metotlarında belirtilmeyen veya mecburi görülmeyen, fakat muayene ve deneyde yer almış olan işlemler,

-Standarda uygun olup olmadığı, -Rapor tarih ve numarası.


10

3- PiYASAYA ARZ 3.1 - AMBALAJLAMA Köpükbeton yapı malzeme ve elemanları piyasaya ambalajlı veya ambalajsız olarak arz edilir. Ambalajlı olmaları halinde Madde 3.2'deki işaretler ve ambalajdaki yapı malzeme veya elemanı sayısı ambalaj üzerinde belirtilmelidir.

3.2 - iŞARETLEME

3.2.1 - Köpükbeton Yapi Malzemesinde Bulunacak işaretler Köpükbeton yapı malzemelerinin en az on tanesinden birinin uygun bir yerinde çıkmaz boya ile en az aşağıdaki bilgiler yazılmış bulunmalıdır. -imalatçı firmanın ticari unvanı veya kısa adı, varsa tescilli markası, -Bu standardın işaret ve numarası (TS ...... şeklinde) - Madde 1.1.1'de verilen sınıf işareti -Madde 1.1.2'de verilen tip sembolü.

3.2.2 -Köpükbeton Yapı Elemanlannda Bulunacak işaretler Köpükbeton yapı elemanlarının uygun bir yerinde çıkmaz boya ile : -Firmanın ticaret unvanı veya varsa kısa adı, varsa tescilli markası, - Bu standardın işaret ve numarası (TS ...... şeklinde), -Madde 1.1.1'de verilen sınıf işareti, -Madde 1.1.2'de verilen tip sembolü, -Anma yükü. yazılmış bulunmalıdır.

Örnek: a) Markası (X) olan bir firmanın G 4/0.6 sınıfı köpükbetondan yaptığı anma yükü 200 kg/ur olan bir döşeme plağında:

x TS ..... G 3/0.5- Ç/100 işareti, b) Markası (RR) olan bir firmanın G 3/0.5 sınıfı köpükbetondan yapdığı, anma yükü 100 kg/mA olan bir çatı plağında :

x TS ...... G 4/0.6- D/200

işareti bulunmalıdır.

4 -ÇEŞiTLi HÜKÜMLER

4.1- imalatçı veya satıcı, bu standarda uygun olarak imal edildiğini beyan ettiği köpükbeton yapı malzeme ve elemanları için, istendiğinde, standarda uygunluk beyannamesi vermek veya göstermek zorundadır. Bu beyannarnede satış konusu köpükbeton yapı malzeme ve elemanlarının: -Madde 1'deki özeliklerde olduğunun, - Madde 2'deki muayene ve deneyierin yapılmış ve uygun sonuç alınmış bulunduğunun, belirtilmesi gerekir.

4.2- Ihracat söz konusu olduğunda, ihraç edileceği ülkenin standardiarına uygun olmak kaydıyla da imalat yapılabilir.


11

Ölçüler mm dir.

15 ≤ t ≤ 40 0,25d ≤ b ≤ 0,50 d

ŞEKiL 1 - Yapı Malzemesi Alınları

t

t t t t

d

b b b b d d

b


12

ŞEKİL 2 - Yapı Elemanı Alınları

d

d

d

d

d

D

h1 h2

b

0,3 d ≤ h2 ≤ 0,5 d

20 mm ≤ D ≤ 60 mm

0,4 d ≤ h1 ≤ 0,6 d

0,20d ≤ b ≤ 0,50 d


13

ŞEKIL 3 -Köpükbeton Yapı Malzeme ve Elemanlarından Deney Numunelerinin

Çıkarılacağı Yerler

Deney numunelerinin

Çıkarılacağı yer

I. Bölge Deney numunelerinin

Çıkarılacağı yer

II. Bölge


14

YAPI MALZEMELERİNDE YAPI ELEMANLARINDA

ŞEKİL 4 - Profilli Elemanların Boyutlarının Ölçülmesi


15

FÖY-1

KÖPÜKBETON YAPI MALZEME VE ELEMANLARI RÖTRE DENEYi ÖLÇÜ PiMLERi

Ölçüler mm dir

Ölçüler mm dir

YERLEŞTİRİLMİŞ ÖLÇÜ PİMİ ÖLÇÜ PİMİ DETAYI

160

40

40

40

Ø13

Ø20

20

20

Ø10

R 20

Ø10

Alçı veya çimento dolgu


16

FÖY-2 KÖPÜKBETON YAPI MALZEME VE ELEMANLARI

KATSAYISI DENEY DÜZENi

Ölçüler cm dir

Belirtilmeyen hususlarda imalatçı serbesttir.

L = Eleman serbest acıktığı, S = Çelik plaka, t = 12-13 mm kalınlıkta ve uzunlumu elemanın genişliği kadar olan gözenekli odunlifi levha, P =Toplam yük.

NOT- Ayrıca belirtilmemiş ise en küçük mesnet derinliği olarak 5 mm alınmalıdır.

En küçük

mesnet derinliği

Çelik mesnet Çelik mesnet

En küçük

mesnet derinliği L/4 L/4 L/2

P/2 P/2

t t s s

L


17

Ek A Deney raporu


18

Kaynaklar

Documents

7h5.6 7$1'$5', - Köpük Beton, Hafif Beton, Gaz Betonkopukbeton.net/Dilaver-Ekinci-Kopuk-Beton-Standard-Taslagi.pdf · Bu standardı oluşturan İhtisas Grubu üyesi değerli uzmanların