ปจจยทมผลตอความตองการของผรบบรการรถโดยสารประจ าทางขนสง มวลชนกรงเทพฯ (ขสมก.) เขต.8 รถปรบอากาศสาย 8

Factors affecting the needs of bus service recipients of Bangkok Mass Transit Authority (BMTA): A Case Study of Bus Operation Zone 8

นลาวลย ทรงศร 570307100050 ปรญญา ศรรกษา 570307100051

โครงงานนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรวศวกรรมศาสตรบณฑต

วศวกรรมการจดการและโลจสตกส วทยาลยนวตกรรมดานเทคโนโลยและวศวกรรมศาสตร

มหาวทยาลยธรกจบณฑตย ปการศกษา 2560

Factors affecting the needs of service recipients the Bus of Bangkok Mass Transit Authority (BMTA):

A Case Study of Bus Operation Zone 8

Nilawan Songsri 570307100050 Parinya Sriraksa 570307100051

A Project Submitted in Partial Fulfillment of Requirements For The Management and Logistics Engineering

College of Innovative Technology and Engineering Dhurakij Pundit University

2017

กตตกรรมประกาศ

การศกษาครงนส าเรจไดดวยความกรณาของ ผชวยศาสตราจารย ดร.ปญญา พทกษกล ทกรณาไดชวยเหลอเสยสละเวลาเพอใหค าปรกษาและค าแนะน า ตรวจสอบแกไขขอบกพรองตางๆ ในการศกษาวจยเปนอยางดมาตลอดคอยตดตามความกาวหนาของการศกษาวจยอยางใกลชด นบตงแตเรมด าเนนการจนส าเรจสมบรณ ผจดท าวจยซาบซงในความกรณาของทานอาจารยเปนอยางยง และขอกราบขอบพระคณเปนอยางสง ณ โอกาสน คณประโยชนจากการศกษาวจยครงนผวจยขอมอบใหผมสวนเกยวของทชวยเหลอทท าใหการวจยครงนส าเรจลงได ตลอดจนถงอาจารยทกทานซงเปนผมอบความรอนเปนพนฐานทส าคญแกผวจย หากมความผดพลาดประการใดผวจยตองขออภยไว ณ ทน

นลาวลย ทรงศร ปรญญา ศรรกษา

ข

สารบญ เรอง หนา บทคดยอ………………………………………………………………………….. ก กตตกรรมประกาศ………………………………………………………………... ข สารบญ…………………………………………………………………………… ค สารบญตาราง…………………………………………………………………….. ง สารบญภาพ………………………………………………………………………. จ บทท 1 บทน า 1.1 ความเปนมาและความส าคญของปญหา……………………………………… 1.2 วตถประสงค………………………………………………………………….. 1.3 สมมตฐานของการศกษา……………………………………………………...

1 3 3

1.4 ขอบเขตของการศกษา………………………………………………………... 4 1.5 นยามศพทเฉพาะ…………………………………………………………….. 4 1.6 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ…………………………………………………… 5 1.7 แผนภมการด าเนนโครงงาน………………………………………………….. 5 บทท 2 แนวคด ทฤษฎและงานวจยทเกยวของ 2.1 ทฤษฎเกยวกบวธการวเคราะหขอมล………………………………………… 6 2.2 แนวคดทฤษฎเกยวกบความพงพอใจ………………………………………… 6 - การวดความพงพอใจ…………………………………………………..... 9

2.3 แนวคดทฤษฎความพงพอใจในการบรการ…………………………………... 10 - การบรการภาครฐ……………………………………………………….. - ความส าคญของการบรการ……………………………………………… - บรการทด……………………………………………………………….. - บรการทไมด…………………………………………………………….. - ลกษณะของการบรการ………………………………………………….. - การวดคณภาพของงานบรการ…………………………………………...

10 13 14 15 15 16

ค

สารบญ (ตอ) เรอง หนา บทท 2 แนวคด ทฤษฎและงานวจยทเกยวของ 2.4 การจดระเบยบรถโดยสารประจ าทางตามกฎหมาย………………………… 17 - มาตรฐาน 1 ก………………………………………………………….. - มาตรฐาน 1 ข………………………………………………………….. - มาตรฐาน 2 ก………………………………………………………….. - มาตรฐาน 2 ข………………………………………………………….. - มาตรฐาน 2 ค………………………………………………………….. - มาตรฐาน 2 ค และ 2 ง…………………………………………………. - มาตรฐาน 2 จ…………………………………………………………... - มาตรฐาน 3 ก…………………………………………………………..

18 18 18 19 19 19 20 20

- มาตรฐาน 3 ข………………………………………………………….. - มาตรฐาน 3 ค………………………………………………………….. - มาตรฐาน 3 ง…………………………………………………………... - มาตรฐาน 3 จ…………………………………………………………... - มาตรฐาน 3 ฉ…………………………………………………………..

21 21 21 22 22

- มาตรฐาน 4 ก………………………………………………………….. - มาตรฐาน 4 ข………………………………………………………….. - มาตรฐาน 4 ค………………………………………………………….. - มาตรฐาน 4 ง…………………………………………………………... - มาตรฐาน 4 จ…………………………………………………………... - มาตรฐาน 4 ฉ………………………………………………………….. - มาตรฐาน 5 ก………………………………………………………….. - มาตรฐาน 5 ข………………………………………………………….. - มาตรฐาน 6 ก………………………………………………………….. - มาตรฐาน 6 ข………………………………………………………….. - มาตรฐาน 7……………………………………………………………..

22 23 23 24 24 24 25 25 25 26 26

ค

สารบญ (ตอ)

เรอง หนา บทท 2 แนวคด ทฤษฎและงานวจยทเกยวของ - มาตรฐานทเกยวของกบรถขนสง………………………………………... - มาตรฐานระดบสากล ISO 39001: 2012…………………………………

26 28

2.5 แนวทางการแกไขปญหารถโดยสารประจ าทาง………………………………. 29 - การออกแบบและวางแผนระบบขนสงสาธารณะ………………………... - การวเคราะหปญหาและโอกาสในการใหบรการ………………………... - การวเคราะหผลทตามมาของแตละทางเลอก…………………………….. - การตดสนใจและน าแผนไปสการปฏบต………………………………… - ลกษณะการใหบรการ…………………………………………………… - รปแบบการเกบคาโดยสาร………………………………………………. - การก าหนดโครงสรางอตราคาโดยสาร (Fare structure)………………… - วธการเกบคาโดยสาร……………………………………………………. - ลกษณะโครงขายการใหบรการระบบขนสงสาธารณะ………………….. - การวางต าแหนงเสนทาง………………………………………………… - แผนผงกางปลา Fish Bone Diagram หรอเรยกเปนทางการวาแผนสาเหต

และผล Cause and Effect Diagram

29 29 30 31 33 35 36 40 41 46 47

บทท 3 วธการวจย หรอวธทดลองและอปกรณ…………………………………… 3.1 ประชากรและกลมตวอยาง…………………………………………………… 48 3.2 เครองมอทใชในการส ารวจ…………………………………………………… 49 3.3 เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล………………………………………. 49 3.4 การเกบรวบรวมขอมล……………………………………………………….. 58 3.5 การวเคราะหขอมล…………………………………………………………… 59 3.6 แนวทางการแกไขปญหา……………………………………………………… 60 บทท 4 ผลการวเคราะหขอมล…………………………………………………….. - สวนท 1 ขอมลสถานภาพทวไปของผโดยสารทใชบรการรถโดยสาร

ประจ าทาง (ขสมก.) เขต 8 รถปรบอากาศ สาย 8………………………... 66

ค

สารบญ (ตอ) เรอง หนา บทท 4 ผลการวเคราะหขอมล - สวนท 2 ปจจยเกยวกบการเดนทางของผใชบรการรถโดยสารประจ าทาง

(ขสมก.) เขต 8 รถปรบอากาศ สาย 8……………………………………

68

- สวนท 3 ความพงพอใจของผโดยสารทมตอการใชบรการรถโดยสารประจ าทาง (ขสมก.) เขต 8 รถปรบอากาศสาย 8…………………………

- การวเคราะหแผนผงหาสาเหตและผล (Cause and Effect Diagram)…….. - การท าแบบสอบถามในการค านวณโดยใชโปรแกรม SPSS ในการ

วเคราะหขอมลทางสถต………………………………………………… - การวเคราะหความเชอมน………………………………………………..

72

78 81

92 บทท 5 สรปผลการวจย อภปรายผลและขอเสนอแนะ - สมมตฐานการวจย………………………………………………………. - เครองมอทใชในการวจย………………………………………………… - การวเคราะหขอมลในการวจย…………………………………………... - สรปผลการวจย………………………………………………………….. - อภปรายผล………………………………………………………………. - ขอเสนอแนะทไดจากการวจย…………………………………………… - ขอเสนอแนะส าหรบการวจยครงตอไป………………………………….

98 98 99 99 100 101 101

บรรณานกรม ภาพผนวก

ค

สารบญตาราง เรอง หนา บทท 1 บทน า - ตารางท 1.1 แผนภมการด าเนนโครงงาน……………………………………….. - ตารางท 1.1 แผนภมการด าเนนโครงงาน (ตอ)………………………………….

5 6

บทท 2 แนวคด ทฤษฎและงานวจยทเกยวของ บทท 3 วธการวจย หรอวธทดลองและอปกรณ - ตารางท 3.1 ตารางเดนรถโดยสารประจ าทาง เขต 8…………………………….. - ตารางท 3.2 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบความพงพอใจตอการ

บรการดานวตถประสงคทใชบรการ……………………………………………. - ตารางท 3.3 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบความพงพอใจตอการ

บรการดานความถในการใชบรการ……………………………………………... - ตารางท 3.4 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบความพงพอใจตอการ

บรการดานระยะเวลาทรอใชบรการ…………………………………………….. - ตารางท 3.5 (ตอ) คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบความพงพอใจตอ

การบรการดานระยะเวลาทรอใชบรการ………………………………………... - ตารางท 3.6 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบความพงพอใจตอการ

บรการดานสาเหตททานเลอกใชบรการ………………………………………… - ตารางท 3.7 คาเฉลย คาเบยงเบนมาตรฐาน และระดบความพงพอใจในการใช

บรการรถโดยสารประจ าทาง (ขสมก.) เขต 8 รถปรบอากาศสาย 8…………….. - ตารางท 3.8 คาเฉลย คาเบยงเบนมาตรฐาน และระดบความพงพอใจตอการใช

บรการรถโดยสารประจ าทาง (ขสมก.) เขต 8 รถปรบอากาศสาย 8 จ าแนกรายขอ……………………………………………………………………………….

- ตารางท 3.9 (ตอ) คาเฉลย คาเบยงเบนมาตรฐาน และระดบความพงพอใจตอการใชบรการรถโดยสารประจ าทาง (ขสมก.) เขต 8 รถปรบอากาศสาย 8 จ าแนกรายขอ…………………………………………………………………………...

53 60

60

60

61

61

61

62

63

ง

สารบญตาราง (ตอ) เรอง หนา บทท 4 ผลการวเคราะหขอมล - ตารางท 1 : จ านวนและรอยละของผโดยสารทใชบรการรถโดยสารประจ าทาง

เขต 8 รถปรบอากาศสาย 8 จ าแนกตามขอมลสถานภาพทวไปสวนบคคล……... - ตารางท 1 : (ตอ) จ านวนและรอยละของผโดยสารทใชบรการรถโดยสารประจ า

ทางเขต 8 รถปรบอากาศสาย 8 จ าแนกตามขอมลสถานภาพทวไปสวนบคคล - ตารางท 2 : จ านวนและรอยละของวตถประสงคทใชบรการรถโดยสารประจ า

ทาง (ขสมก.) เขต 8 รถปรบอากาศสาย 8………………………………………. - ตารางท 3 : จ านวนและรอยละของความถในการใชบรการรถโดยสารประจ า

ทาง (ขสมก.) เขต 8 รถปรบอากาศสาย 8……………………………………….. - ตารางท 4 : จ านวนและรอยละของระยะเวลาทรอใชบรการรถโดยสารประจ า

ทาง (ขสมก.) เขต.8 รถปรบอากาศสาย 8……………………………………….. - ตารางท 5 : จ านวนและรอยละของสาเหตททานเลอกใชบรการรถโดยสาร

ประจ าทาง (ขสมก.) เขต.8 รถปรบอากาศสาย 8……………………………….. - ตารางท 6 : คาเฉลย คาเบยงเบนมาตรฐาน และระดบความพงพอใจในการใช

บรการรถโดยสารประจ าทาง (ขสมก.) เขต 8 รถปรบอากาศสาย 8…………….. - ตารางท 7 : คาเฉลย คาเบยงเบนมาตรฐาน และระดบความพงพอใจตอการใช

บรการรถโดยสารประจ าทาง (ขสมก.) เขต 8 รถปรบอากาศสาย 8 จ าแนกรายขอ……………………………………………………………………………….

- ตารางท 7 : (ตอ) คาเฉลย คาเบยงเบนมาตรฐาน และระดบความพงพอใจตอการใชบรการรถโดยสารประจ าทาง (ขสมก.) เขต 8 สาย 8 จ าแนกรายขอ…………..

- ตารางท 8 : คาเฉลย คาเบยงเบนมาตรฐาน และระดบความพงพอใจตอการใชบรการรถโดยสารประจ าทาง (ขสมก.) เขต 8 รถปรบอากาศ สาย 8 จ าแนกรายขอเรยงจากนอยไปมาก………………………………………………………….

- ตารางท 8 : (9ตอ) คาเฉลย คาเบยงเบนมาตรฐาน และระดบความพงพอใจตอการใชบรการรถโดยสารประจ าทาง (ขสมก.) เขต 8 รถปรบอากาศ สาย 8 จ าแนกรายขอเรยงจากนอยไปมาก………………………………………………

66

67

69

70

71

72

73

74

75

75

76

บทท 5 สรปผลการวจย อภปรายผลและขอเสนอแนะ

ง

สารบญรปภาพ เรอง หนา บทท 1 บทน า บทท 2 แนวคด ทฤษฎและงานวจยทเกยวของ - ภาพท 2-1 รถโดยสารมาตรฐาน 1 (กรมการขนสงทางบก, 2556)……………… 18 - ภาพท 2-2 รถโดยสารมาตรฐาน 2 ก และ 2 ข (กรมการขนสงทางบก, 2556)….. 19 - ภาพท 2-3 รถโดยสารมาตรฐาน 2 (กรมการขนสงทางบก, 2556)……………… 20 - ภาพท 2-4 รถโดยสารมาตรฐาน 2 จ (กรมการขนสงทางบก, 2556)……………. 20 - ภาพท 2-5 รถโดยสารมาตรฐาน 3 ก (กรมการขนสงทางบก, 2556)……………. 20 - ภาพท 2-6 รถโดยสารมาตรฐาน 3 ข (กรมการขนสงทางบก, 2556)……………. 21 - ภาพท 2-7 รถโดยสารมาตรฐาน 3 ค (กรมการขนสงทางบก, 2556)……………. 21 - ภาพท 2-8 รถโดยสารมาตรฐาน 3 ง (กรมการขนสงทางบก, 2556)…………….. 22 - ภาพท 2-9 รถโดยสารมาตรฐาน 3 จ (กรมการขนสงทางบก, 2556)…………… 22 - ภาพท 2-10 รถโดยสารมาตรฐาน 3 ฉ (กรมการขนสงทางบก, 2556)…………... 22 - ภาพท 2-11 รถโดยสารมาตรฐาน 4 ก (กรมการขนสงทางบก, 2556)…………... 23 - ภาพท 2-12 รถโดยสารมาตรฐาน 4 ข (กรมการขนสงทางบก, 2556)…………... 23 - ภาพท 2-13 รถโดยสารมาตรฐาน 4 ค (กรมการขนสงทางบก, 2556)………….. 23 - ภาพท 2-14 รถโดยสารมาตรฐาน 4 ง (กรมการขนสงทางบก, 2556)…………… 24 - ภาพท 2-15 รถโดยสารมาตรฐาน 4 จ (กรมการขนสงทางบก, 2556)…………... 24 - ภาพท 2-16 รถโดยสารมาตรฐาน 4 ฉ (กรมการขนสงทางบก, 2556)…………... 25 - ภาพท 2-17 รถโดยสารมาตรฐาน 5 ข (กรมการขนสงทางบก, 2556)…………... 25 - ภาพท 2-18 รถโดยสารมาตรฐาน 6 ก และ ข (กรมการขนสงทางบก, 2556)…... 26 - ภาพท 2-19 รถโดยสารมาตรฐาน 7 (กรมการขนสงทางบก, 2556)…………….. 26 - ภาพท 2-20 ล าดบขนของการก าหนดเปาหมาย วตถประสงค และตวชวด……... 30 - ภาพท 2-21 การจดบรการดวนพเศษระหวางพนทยอย…………………………. 33 - ภาพท 2-.22 การจดบรการแบบเจาะจงสถาน…………………………………… 35 - ภาพท 2-23 โครงขายรถโดยสารประจ าทางแบบรศม………………………….. 42 - ภาพท 2-24 โครงขายรถโดยสารประจ าทางแบบตาราง………………………… 43

จ

สารบญรปภาพ (ตอ) เรอง หนา บทท 2 แนวคด ทฤษฎและงานวจยทเกยวของ - ภาพท 2-25 โครงขายรถโดยสารประจ าทางแบบผสมระหวางแบบรศมและแบบ

ตาราง…………………………………………………………………………… 44

- ภาพท 2-26 โครงขายถนนแบบมเสนทางหลกและเสนทางปอนเขา…………... 45 - ภาพท 2-27 โครงขายการใหบรการแบบกระจายศนยกลางการใหบรการ…….. - ภาพท 2-28 โครงสรางของสาเหตและผล………………………………………. - ภาพท 2-29 โครงสรางของสาเหตและผล 4M 1E เปนกลม (Factors)…………..

46 48 49

บทท 3 วธการวจย หรอวธทดลองและอปกรณ - ภาพท 3-1 แผนโดยสารประจ าทาง สาย 8 เขต 8 รถปรบอากาศ (เคหะรมเกลา) 53 - ภาพท 3-2 แบบสอบถามเรอง “การศกษาความพงพอใจและปญหาการบรการ

ของรถโดยสารประจ าทางขนสงมวลชนกรงเทพ ฯ เขต.8 สาย 8”……………… 55

- ภาพท 3-3 แบบสอบถามเรอง “การศกษาความพงพอใจและปญหาการบรการของรถโดยสารประจ าทางขนสงมวลชนกรงเทพ ฯ เขต.8 สาย 8” (ตอ)………...

55

- ภาพท 3-4 แบบสอบถามเรอง “การศกษาความพงพอใจและปญหาการบรการของรถโดยสารประจ าทางขนสงมวลชนกรงเทพ ฯ เขต.8 สาย 8” (ตอ)………...

56

- ภาพท 3-5 หนาจอแสดงการการระบตวแปรของขอมล………………………… 56 - ภาพท 3-6 หนาจอแสดงการระบชดขอมลของตวแปรขอมลสวนตวของ……….

แบบสอบถาม…………………………………………………………………… 57

- ภาพท 3-7 หนาจอแสดงการระบตวเลขทมาจากการตอบแบบสอบถามของประชาชน……………………………………………………………………….

57

- ภาพท 3-8 หนาจอแสดงท าการหาคาเฉลย Mean………………………………. 58 - ภาพท 3-9 หนาจอแสดงคา SD…………………………………………………. 58

บทท 4 ผลการวเคราะหขอมล - ภาพท 4-1 กลมตวอยางประชากร………………………………………………. 64 - ภาพท 4-2 : กราฟแสดงจ านวนและรอยละของขอมลทวไป……………………. 67

จ

สารบญรปภาพ (ตอ) เรอง หนา บทท 4 ผลการวเคราะหขอมล - ภาพท ภาพท 4-3 : แผนทการเดนรถโดยสารประจ าทาง (ขสมก.) เขต.8 สาย 8.

รถปรบอากาศ…………………………………………………………………... 68

- ภาพท 4-4 : กราฟแสดงวตถประสงคของการเดนทาง………………………… 69 - ภาพท 4-5 : กราฟแสดงความถของการใชบรการรถโดยสารประจ าทาง……….. 70 - ภาพท 4-6 : กราฟแสดงระยะเวลาทรอใชบรการรถโดยสารประจ าทาง………... 71 - ภาพท 4-7 : กราฟแสดงสาเหตททานเลอกใชบรการรถโดยสารประจ าทาง รถ…

ปรบอากาศสาย 8……………………………………………………………….. 72

- ภาพท 4-8 : กราฟแสดงการบรการรถโดยสารประจ าทาง……………………… 73 - ภาพท 4-9 : กราฟ Pareto Chart แสดงปญหาการใชบรการรถโดยสารประจ าทาง

(ขสมก.) เขต 8 รถปรบอากาศ สาย 8……………………...……………………. - ภาพท 4-10 การวเคราะหแผนผงหาสาเหตและผล (Cause and Effect Diagram)

การจดการพฤตกรรมทไมดและไมเปนทยอมรบของผทใชบรการรถโดยสารประจ าทางสาย 8 (รถปรบอากาศ)……………………………………………….

- ภาพท 4-11 การวเคราะหแผนผงหาสาเหตและผล (Cause and Effect Diagram)ไมปลอดภยจากอบตเหต เชน การขน-ลงรถ , รถชน

- ภาพท 4-12 : โปรแกรม SPSS ของ Windows เลอก SPSS 23 for Windows - ไมปลอดภยจากการถกผรวมโดยสารปลน-จ หรอกรด-ลวงกระเปา…………… - ภาพท 4-13 : โปรแกรม SPSS หนา Dialog การท างานใหผใชเลอกการใชงาน

SPSS ……...................................................................................................... - ภาพท 4-14 : โปรแกรม SPSS หนาตาง SPSS Data Editor……………………... - ภาพท 4-15 : โปรแกรม SPSS หนาตาง SPSS Data Editor……………………... - ภาพท 4-16 : โปรแกรม SPSS หนาตางตวแปรของขอมลสถานภาพทวไปของ...

แบบสอบถาม เชน เพศ………………………………………………………..... ภาพท 4-17 : โปรแกรม SPSS หนาตางการปอนรายละเอยดตวแปรในคอลมน... Name และ Type………………………………………………………………...

78

79

80

81 81 81

82 82 83

84

จ

สารบญรปภาพ (ตอ) เรอง หนา บทท 4 ผลการวเคราะหขอมล - ภาพท 4-18 : โปรแกรม SPSS หนาตางค าอธบายชอตวแปรในคอลมน Label - ภาพท 4-19 : โปรแกรม SPSS หนาตางก าหนดความกวางของคอลมนในการ

แสดงผลขอมลในคอลมน Columns……………………………………………. - ภาพท 4-21 : โปรแกรม SPSS หนาตางก าหนดจดขอความชดซาย ขวา หรอ

กงกลางในคอลมน Align………………………………………………………. - ภาพท 4-22 : โปรแกรม SPSS หนาตางก าหนดมาตรวดของขอมล ในคอลมน

Measure………………………………………………………………………… - ภาพท 4-23 : โปรแกรม SPSS หนาตางตวแปรท งหมดทปอนรายละเอยดใน

Variable View………………………………………………………………….. - ภาพท 4-24 : โปรแกรม SPSS หนาตางการท างานกลบมายง Sheet Data View - ภาพท 4-25 : โปรแกรม SPSS หนาตางขอมลแบบสอบถาม…………………… - ภาพท 4-26 : โปรแกรม SPSS หนาตางการจ าแนกตามขอมลสถานภาพทวไป

สวนบคคลโดยเลอกค าสง Analyze ไปยง Descriptive Statistics และเลอกFrequencies……………………………………………………………………...

- ภาพท 4-27 : โปรแกรม SPSS หนาตาง Frequencies…………………………... - ภาพท 4-28 : โปรแกรม SPSS หนาตางการเลอกตวแปรทตองการไวในบอกซ

ของ Variable…………………………………………………………………… - ภาพท 4-29 : โปรแกรม SPSS หนาตางก าหนดการแสดงผลลพธโดยคลกป ม

Statistics ส าหรบแสดงคาสถต…………………………………………………. - ภาพท 4-30 : โปรแกรม SPSS หนาตางก าหนดการแสดงผลลพธคาสถตท

ตองการแลวคลก Continue……………………………………………………... - ภาพท 4-31 : โปรแกรม SPSS หนาตางผลลพธในวนโดวส Output………….. - ภาพท 4-32 : โปรแกรม SPSS หนาตางผลลพธในวนโดวส Output………….. - ภาพท 4-33 : โปรแกรม SPSS หนาตางการหาคา คาเฉลย (Mean) คาเบยงเบน

มาตรฐาน (SD.)…………………………………………………………………

84 84

85

85

85

86 86 87

87 87

88

88

89 89 89

จ

สารบญรปภาพ (ตอ) เรอง หนา บทท 4 ผลการวเคราะหขอมล

- ภาพท 4-34 : โปรแกรม SPSS หนาตางการสงรายชอทตองการหาคา ไปไวทชอง variable (s)………………………………………………………………

- ภาพท 4.-35 : โปรแกรม SPSS หนาตางการใหคา Mean และ Std. Deviation - ภาพท 4-36 : โปรแกรม SPSS หนาตางปรากฏหนาตางขอมลเดม เหมอนภาพ

ใน ขอ 4 แลว คลก OK………………………………………………………. - ภาพท 4-37 : โปรแกรม SPSS หนาตางผลลพธ Out Put……………………..

บทท 5 สรปผลการวจย อภปรายผลและขอเสนอแนะ

90

90 91

91

จ

บทท 1 บทน ำ

1.1 ควำมเปนมำและควำมส ำคญของปญหำ

ความเปนมาของกจการรถเมลในกรงเทพมหานคร ตามประวตกลาววารถเมลโดยสารประจ าทางในสมยกอนเรยก วารถเมล เขาใจวาคงเรยกชอตามเรอเมล รถเมลประจ าทางทมครงแรกนน ใชก าลงมาลากจงแทน ไมตองอาศยน ามนเชอเพลงใหเปนภาระเดอดรอนแกผประกอบการ เชนในปจจบน ซงพระยาภกด นรเศรษฐ (นายเลศ เศรษฐบตร) เปนผรเรมกจการรถเมลเมอราวป พทธศกราช 2450 วงจากสะพานยศเส (กษตรยศก) ถงประตน าสระปทม แตเนองจาก ใชมาลากจงไมรวดเรวทนใจ และไมสามารถใหความสะดวกแกผโดยสารไดเพยงพอตอมาในป พทธศกราช 2456 พระยาภกด นรเศรษฐ จงไดปรบปรงกจการใหม รวมทงเปลยนแปลงวธการเดนรถโดยน ารถยนตยหอฟอรดมาวงแทนรถเดม ทใชมาลาก และขยายเสนทางใหไกลขน จากประตน าสระปทมถงบางล าพ (ประตใหมตลาดยอด)

รถยนตทใช เปนรถโดยสารประจ าทางครงแรกม 3 ลอ ขนาดเทากบ 1 ใน 3 ของรถโดยสารประจ าทาง ในปจจบน มทนง 2 แถว ทาสขาว มกากบาทสแดง นงไดประมาณ 10 คน คนทวไปเรยกวาอายโกรง เพราะวงไปตามถนนมเสยงดงโกรงกราง ประชาชนไดรบความสะดวกรวดเรว ในการเดนทางเปนทนยมอยางแพรหลาย รถเมลจงขยายตวอยางกวางขวาง ออกไปทวกรงเทพฯ ในนามของบรษท นายเลศ จ ากดหรอบรษทรถเมลขาว การประกอบอาชพการเดนรถ โดยสารประจ าทางไดขยายตวขน เมอรฐบาลมการสมโภชกรงรตนโกสนทร 150 ป (พทธศกราช 2475) พรอมทงไดสรางสะพานพระพทธยอดฟาฯ เพอเชอมการคมนาคมระหวางฝงพระนคร และธนบร ตอมาในป พทธศกราช 2476 กจการรถเมลเรมเปนปกแผน ไดมเศรษฐชาวจนเลงเหนวา การประกอบการเดนรถโดยสารประจ าทาง เปนอาชพทมนคง และท ารายไดดอยางหนง จงไดกอต ง บรษทเดนรถโดยสารประจ าทาง ขนชอบรษท ธนนครขนสง เดนรถจากตลาดบางล าพ ถงวงเวยนใหญ หลงจากนนไดมผลงทน ตงบรษทรถโดยสารประจ าทาง เพมขนเรอยๆ นอกจากน รฐวสาหกจและราชการ กท าการเดนรถดวย คอ เทศบาลนครกรงเทพฯ เทศบาลนนทบร บรษท ขนสง จ ากด องคการรบสงสนคาและพสดภณฑ และบรษทเอกชนอก 24 บรษท รวมผประกอบการเดนรถโดยสารประจ าทาง ในกรงเทพฯ ขณะนนมถง 28 ราย

หลงสงครามโลกครงท 2 ทางราชการไดขายรถบรรทกใหเอกชน เปนจ านวนมาก ซงเอกชนไดน ารถบรรทก มาดดแปลงเปนรถ โดยสารประจ าทาง มการเลอกเสนทางเดนรถเอง โดยไมใหซ ากบ เสนทางท มรถรางวงอยางเสร จงกอใหเกดการแขงขนกนข น รฐบาลจงไดออก

พระราชบญญตการขนสง ในปพทธศกราช 2497 มาควบคม โดยก าหนดใหผประกอบการรถ โดยสารประจ าทางตองขอรบใบอนญาตประกอบการขนสงและในระยะหลงๆ การใหบรการรถเมลชกจะเกดความสบสนมการเดนรถทบเสนทางกนบางแกงแยงผโดยสารกนบาง การใหบรการของแตละบรษทกไมเปนมาตรฐานเดยวกน ปลอยใหมการเดนรถอยางเสร ท าใหเกดปญหา ความคบคงของ การจราจร เนองจากจ านวนรถ ในทองถนนมมากกวาทควรจะเปน ซงผลเสยทงหมดตกอยกบ ผใชบรการทงสน โดยเฉพาะอยางยงผประกอบการ ไดประสบปญหา คาใชจายทเพมขน เนองจากราคาน ามน ในตลาดโลกไดเพมสงข น อยางฉบพลน ต งแตปพทธศกราช 2516 เปนตนมา แตผประกอบการ ไมสามารถจะปรบอตราคาโดยสาร ใหเพมขนในอตราสมดลกบราคาน ามนได และคาใชจายอนๆ ทเพมขนจงเปนผลให หลายบรษทเรมประสบกบปญหา การขาดทน บางบรษทกมฐานะทรดลงจนไมสามารถ จะรกษาระดบบรการทด แกประชาชนตอไปได ดวยเหตนจงเปนทมาของการรวมรถ โดยสารประจ าทางตางๆ ใหเหลอเพยงหนวยงานเดยวในเดอนกนยายน 2518 ในสมยรฐบาลหมอมราชวงศ คกฤทธ ปราโมช เปนนายกรฐมนตร จงไดมมตของคณะรฐมนตร ใหรวมรถโดยสารประจ าทางในกรงเทพมหานคร เปนบรษทเดยว เรยกวา "บรษทมหานครขนสง จ ากด เปนรปรฐวสาหกจประเภทบรษท จ ากด มรฐถอหนอย 51% และเอกชนถอหน 49% แตการรวมและการจดตงเปนบรษทมหานครขนสง จ ากด ในขณะนนมปญหาบางประการ ในเรองของกฎหมายการ จดตงในรปแบบ ของการประกอบกจการขนสง ดงนน ตอมาในสมยรฐบาลของ หมอมราชวงศ เสนย ปราโมช จงไดออกพระราชกฤษฎกา การจดตงเปนองคการขอรฐใหชอวา "องคการขนสงมวลชนกรงเทพ" เมอวนท 1 ตลาคม 2519 โดยรวมกจการรถโดยสารทงหมด จากบรษทมหานครขนสง จ ากด มาขนอยกบ องคการขนสงมวลชนกรงเทพ

ซงเปนรฐวสาหกจ ประเภทกจการสาธารณปโภค สงกดกระทรวงคมนาคม มภารกจ และขอบเขตความรบผดชอบ ในการจดบรการ รถโดยสารประจ าทางวงรบ -สงผ โดยสาร ในเขตกรงเทพมหานคร และจงหวดใกลเคยง 5 จงหวด คอ นนทบร ปทมธาน สมทรปราการ สมทรสงคราม และนครปฐม มผใชบรการ ประมาณกวา 3 ลานคนตอวน นอกจากนยงมหนาท ในดานประกอบการอนๆ ทเกยวกบหรอตอเนองกบ การประกอบการขนสงบคคล เนองจากกจการเดนรถโดยสารประจ าทาง จดเปนสาธารณปโภค ชนดหนงของรฐทใหบรการแกประชาชน ผมรายไดนอย และปานกลางเปนหลก การด าเนนการ จงมงสนองตอบนโยบายของรฐบาลในดานการใหความชวยเหลอ แกผมรายไดนอย โดยไมหวงผลก าไร การจดเกบอตราคาโดยสาร จงอยในอตราต ากวาตนทน ตามทรฐบาลเปนผก าหนดนโยบายในการเดนรถของผโดยสารเปนหลก (ประวต ขสมก. http://www.bmta.co.th/?q=th )

2

เนองจากระบบขนสงมวลชนเปนโครงสรางพนฐานหลกทรองรบสภาพการเจรญเตบโตของเศรษฐกจและสงคมองคกรการขนสงมวลชนกรงเทพ (ขสมก.) เปนหนวยงานของรฐทดแลระบบการเดนรถโดยสารประจ าทางในเขตกรงเทพและปรมณฑล ซงกรงเทพถอวาเปนศนยกลางทางเศรษฐกจ สงคม การศกษาสงผลใหเกดการขยายตวและความตองการระบบขนสงมวลชนขน ถอเปนสงส าคญและจ าเปนในชวตประจ าวนของคนในกรงเทพมหานคร ชวยใหประชาชนมความประหยดและความสะดวกสบายมากข นแตปญหาของระบบขนสงมวลชนยงพบอยมาก จากการศกษาปญหาของระบบขนสงมวลชนยงขาดคณภาพในการใหบรการ สภาพของรถโดยสารประจ าทางรวมทงสภาพของคนขบรถโดยสารประจ าทางยงขาดประสทธภาพ จากปญหาและขอรองเรยนเกยวกบการใหบรการทเกดขนเพอน ามาปรบปรงและพฒนาการใหบรการรถโดยสารประจ าทางของ ( ขสมก.) เพอใหเกดประโยชนในการด าเนนโครงการทมความเปนรปธรรมและสามารถใหบรการแกประชาชนไดอยางมคณภาพมากยงข น ผวจยจงมความสนใจศกษาเพอพฒนาการใหบรการรถโดยสารประจ าทางของ (ขสมก.) ซงถอวาเปนระบบขนสงมวลชนสาธารณะหลกของกรงเทพฯและปรมณฑล

คณะวจยจงไดจดท างานวจยการสบยอนกลบจากความตองการของผรบบรการตอรถโดยสารประจ าทางขนสงมวลกรงเทพฯ (ขสมก.) เขต 8 (รถปรบอากาศ สาย 8) เพอศกษาสาเหตและผลกระทบของรถโดยสารประจ าทางสายน น ามาวเคราะหเพอหาแนวทางการแกไขปญหา

1.2 วตถประสงค 1.2.1. เพอศกษาระดบความพงพอใจของผโดยสารทมตอการใชบรการรถโดยสารประจ า

ทาง (ขสมก.) เขต.8 สาย8 1.2.2. เพอศกษาปจจยทเปนปญหาตอความพงพอใจของผโดยสารในการใชบรการ 1.2.3. เพอปรบปรงคณภาพบรการ โดยเสนอแนะเพอแกไขปจจยทเปนปญหาตอความพง

พอใจของผโดยสาร

1.3 สมมตฐำนของกำรศกษำ 1.4.1 ความคดเหนของประชาชนทมาใชบรการรถโดยสารประจ าทาง เขต.8 (รถปรบอากาศ สาย 8) มระดบความคดเหนคอนขางมาก 1.4.2 ปญหาและอปสรรคของประชาชนทมาใชบรการรถโดยสารประจ าทาง เขต.8 (รถปรบอากาศ สาย 8) พบวามปญหาคอนขางมาก 1.4.3 ปญหาและอปสรรคของประชาชนทมาใชบรการรถโดยสารประจ าทาง เขต.8 (รถปรบอากาศ สาย 8) พบวามปญหาของการใหบรการและอปสรรคคอนขางมาก

3

1.4 ขอบเขตของกำรศกษำ การศกษาโครงงานเรองการศกษาความพงพอใจและปญหาการบรการของรถโดยสาร

ประจ าทางขนสงมวลชนกรงเทพ ฯ เขต 8 (รถปรบอากาศ สาย.8) ซงมการก าหนดขอบเขตดงน 1. ท าการศกษาเฉพาะกรณรถโดยสารประจ าทางทใหบรการในเขต 8 สาย 8 ประเภทรถ

ปรบอากาศเฉพาะเทยวกลบจาก สะพานพทธ – เคหะรมเกลา โดยท าการสมกลมตวอยางประชากร

2. โดยใชแบบสอบถามความพงพอใจและปญหาการบรการของรถโดยสารประจ าทางขนสงมวลชนกรงเทพ ฯ เขต 8 (รถปรบอากาศ สาย.8) ส ารวจในระหวางเดอนกนยายนถงเดอนตลาคม พ.ศ.2560

3. ในการท าโครงงานฉบบน จะท ากาศกษาในชวงเวลาเรงดวนทมอตราการใชบรการมากทสดในชวงเวลา 16.00 – 20.00 น.

4. ตวชวดในการท าโครงงานครงนใชโปรแกรม SPSS ในการหาคาสถตของการใชบรการ

รถโดยสารประจ าทางขนสงมวลชนกรงเทพ ฯ เขต 8 (รถปรบอากาศ สาย.8)

1.5 นยำมศพทเฉพำะ รถโดยสำรประจ ำทำง หมายถง เปนระบบขนสงมวลชนระบบหนงทใหบรการบนถนน โดยมลกษณะเปนรถขนาดใหญทบรรทกผโดยสารเปนจ านวนมาก โดยก าหนดเสนทางไปยงสถานทตางๆ ควำมพงพอใจ (Satisfaction ) หมายถง ความรสกของผทมารบบรการตอสถานบรการตามประสบการณทไดรบจากการทเขาไปตดตอขอรบบรการในสถานทนนๆ ควำมพงพอใจตอกำรใหบรกำร หมายถง ระดบความรสกชอบหรอพอใจทมตอการใหบรการจากรถโดยสารประจ าทางในเขต 8 ผโดยสำร (Passenger) หมายถง ผทเปนลกคา (Customer) ของรถโดยสารประจ าทางเปนผทใชบรการการเดนทางจากจดหมายหนงไปยงจดหมายหนงในเสนทางของ เขต.8 สาย 8 แบบสอบถำม หมายถง รปแบบของค าถามเปนชดๆ ทไดถกรวบรวมไวอยางมหลกเกณฑและเปนระบบ เพอใชวดสงทผวจยตองการจะวดจากกลมตวอยางหรอประชากรเปาหมายใหไดมาซงขอเทจจรง กลมตวอยำง (Sample) หมายถง สวนหนงของประชากรทน ามาศกษาซงเปนตวแทนของประชากร การทกลมตวอยางจะเปนตวแทนทดของประชากรเพอการอางองไปยงประชากรอยาง

4

นาเชอถอไดนน จะตองมการเลอกตวอยางและขนาดตวอยางทเหมาะสม ซงจะตองอาศยสถตเขามาชวยในการสมตวอยางและการก าหนดขนาดของกลมตวอยาง 1.6 ประโยชนทคำดวำจะไดรบ 1.7.1. ท าใหทราบระดบความพงพอใจของผโดยสาในดานตาง ๆ ตามสภาพทเปนอย

1.7.2. ท าใหทราบแนวทางในการปรบปรงพฒนาระบบการใหบรการรถโดยสารประจ าทางใหมประสทธภาพมากขน

1.7.3. เพอปรบปรงการใหบรการทสอดคลองกบความตองการของผบรโภค

1.7 แผนภมกำรด ำเนนโครงงำน ตารางท 1.1 แผนภมการด าเนนโครงงาน

กจกรรม พ.ศ. 2560

ม.ค ก.พ. ม.ค เม.ย พ.ค ม.ย ก.ค ส.ค ก.ย ต.ค พ.ย ธ.ค

1.วางแผนเสนอหวขอโครงงาน

2.ศกษาขอมลและทฤษฎงานทเกยวของ

3.รวบรวมขอมลเนอหาทจดท า

4.น าเสนอโครงการกาวหนาครงท 1

5.ปรบปรงแกไขขอบกพรอง

6.ออกแบบและทดสอบแบบสอบถาม

7.ลงสถานทจรงเพอสมตวอยางหาผตอบแบบสอบถาม

5

ตารางท 1.1 : (ตอ) แผนภมการด าเนนโครงงาน

กจกรรม พ.ศ. 2560

ม.ค ก.พ. ม.ค เม.ย พ.ค ม.ย ก.ค ส.ค ก.ย ต.ค พ.ย ธ.ค

8.เกบรวบรวมขอมลโดยใชแบบสอบถามททดสอบกบกลมเปาหมายแลว

9.วเคราะหรวบรวมขอมลและประเมนผลของโครงการ

10.น าเสนอโครงการครงท 2

11.จดท าเอกสารรปเลม

6

บทท 2 แนวคด ทฤษฎและงานวจยทเกยวของ

จากการศกษาคนควาเอกสาร ต ารา และสรปผลการวจยทเกยวของมาเปนแนวทางเพอ

สนบสนนในการท าโครงการในครงนพอสรปแนวคดหลก 6 แนวคด ไดแก 2.1 ทฤษฎเกยวกบวธการวเคราะหขอมล 2.2 แนวคดและทฤษฎทเกยวของกบความพงพอใจ 2.3 แนวคดและทฤษฎทเกยวของกบการบรการสาธารณะ 2.4 การจดระเบยบรถโดยสารประจ าทางตามกฎหมาย 2.5 แนวทางการแกไขปญหารถโดยสารประจ าทาง

2.1 ทฤษฎเกยวกบวธการวเคราะหขอมล การวเคราะหขอมลส าหรบการศกษาในครงน ผศกษาไดใชการสมในการเลอกกลมตวอยางแบบประเภทเจาะจง ( Purposive sampling ) เปนการเลอกกลมตวอยางโดยพจารณาจากการตดสนใจของผวจยเอง 2.2 แนวคดทฤษฎเกยวกบความพงพอใจ ชลล (Shelly, 1975 อางถงใน ทวา ประสวรรณ , 2547, หนา 8) ไดศกษาแนวความคด เกยวกบความพงพอใจสรปไดวา ความพงพอใจเปนความรสกสองแบบของมนษยคอ ความรสกใน ทางบวกและความรสกในทางลบ ความรสกในทางบวกเมอเกดขนแลวจะท าใหมความสขเปน

ความรสกทมความแตกตางจากความรสกทางบวกอน ๆ ความพงพอใจจะเกดข นเมอความรสก ทางบวกมมากกวาความรสกทางลบสงทท าใหเกดความรสกพงพอใจของมนษยมกจะไดแก ทรพยากร (Resources) หรอสงเรา (Stimuli) การวเคราะหระบบความพงพอใจคอการศกษาวาทรพยากรหรอ สงเราใดเปนสงทตองการทจะท าใหเกดความพงพอใจและความสขแกมนษย ความพอใจจะเกดได มากทสดเมอมทรพยากรทตองการครบถวน

วรม (Vroom, 1964 อางถงใน วสนต เตชะฟอง, 2549, หนา 8) ไดใหความหมายของ ความพงพอใจไววาเปนผลจากบคคลนนเขาไปมสวนรวมในกจกรรมหรอเขาไปรบรแลวเกด ความพอใจโดยความหมายของความพงพอใจสามารถทดแทนความหมายของทศนคตได บางท เรยกวาทฤษฎ

V.I.E. เนองจากมองคประกอบทฤษฎทส าคญ คอ 1. V มาจากค าวา Valence หมายถง ความพงพอใจ 2. I มาจากค าวา Instrumentality หมายถง สอ เครองมอ วถทางน าไปสความพง

พอใจ 3. E มาจากค าวา Expectancy หมายถง ความคาดหวงภายในตวบคคลมความ

ตองการ และมความคาดหวงในหลายสงหลายอยาง ดงน นจงตองกระท าดวยวธใดวธหนงเพอตอบสนอง ความตองการหรอสงทคาดหวงเอาไว ซงเมอไดรบการตอบสนองแลวตามทต งความหวงหรอท คาดหวงเอาไวนน บคคลกจะไดรบความพงพอใจและในขณะเดยวกนกจะคาดหวงในสงทสงขน ไป อกเรอย

เฮอรเบรต (Hebert, 1978, อางถงใน ภษต สายกมซวน, 2550, หนา 14) กลาวไววา งานใด จะมประสทธภาพสงสดนนสามารถพจารณาไดจากความสมพนธระหวางปจจยน าเขา (Input) กบ ผลผลต (Output) ทไดรบออกมารวมกบความพงพอใจของผรบบรการดวย ซงเขยนเปนสตรไดดงน

E = (O - I) + S โดย E คอ ประสทธภาพของงาน (Efficiency)

O คอ ผลผลตทไดรบออกมา (Output) I คอ ปจจยน าเขาทใสเขาไป (Input) S คอ ความพงพอใจของผรบบรการ (Satisfaction)

รชารด (Richard, 1993 อางถงใน ภษต สายกมซวน, 2550, หนา 14) ความพงพอใจ คอ ความรสกสมหวงหรอเกนความคาดหวงทเกดขนเมอไดรบบรการ ตอศกด มสกล (2548, หนา 28 อางถงใน อ าพน วมลวฒนา, 2550, หนา 10) กลาววา ความพงพอใจ ความรสก หรอทศนคตของ

บคคลทมตอสงใดสงหนงทเปนไปในทางทดและไมด หรอในดานบวกและในดานลบ หรอไมมปฏกรยา คอเฉย ๆ กได หรออาจจะมในทก ๆ ดาน โดย อาจจะมมากนอยตางกน ซงจะเกดขนกตอเมอสงนนสามารถตอบสนองความตองการแกบคคลนน ถาตอบสนองไดกเปนแงบวก แตถาตอบสนองไมไดกเปนแงลบความพงพอใจอาจเปลยนแปลงได แตทงน ความพงพอใจของแตละบคคลยอมมความแตกตางกนขนอยกบคานยมและประสบการณท ไดรบมากนอยเพยงใด

จากการศกษาแนวคดเกยวกบความพงพอใจดงกลาวสรปไดวา ความพงพอใจ หมายถง ความรสกทแตละบคคลแสดงออกหรอทศนคตของแตละบคคลท ม ตอสงหนงสงใด ซงจะ

8

แสดงออก เมอความตองการหรอความคาดหวงของบคคลนน ๆ ไดรบการตอบสนองทงทางดานรางกายและ จตใจ ทงในทางทดและไมด ทงในดานบวกหรอดานลบหรอไมมปฏกรยาใด ๆ กไดจะมความ แตกตางกนขนอยกบประสบการณและคานยมของแตละบคคล ส าหรบความพงพอใจของประชาชน

การวดความพงพอใจ รชารด (Richard, 1993 อางถงใน ภษต สายกมซวน, 2550, หนา 15) ไดกลาวถง การวด

ความพงพอใจวาท าไมเราถงตองวดความพงพอใจ 1. เพอทจะเรยนรถงความรสก ความเขาใจ 2. เพอทจะแจกแจงไดวาอะไรคอความจ าเปนความปรารถนา ความตองการและ

ความคาดหวง 3. เพอทจะลดความเขาใจทคลาดเคลอน 4. เพอตรวจสอบสงทคณคาดหวงเพอปรบปรงคณภาพ บรการและความพงพอใจ 5. เพราะตองการน าไปสผลงานทดขน 6. เพอใหรวาในปจจบนสงทคณด าเนนการนนเปนอยางไรบางและจากจดนคณจะ

มงหนา ไปสจดใดตอไป ปรชญา จนทรภย (2542, หนา 7 อางถงใน พพฒน ศงขะฤกษ, 2550, หนา 8) กลาววา

ความพงพอใจในการรบบรการ หมายถง การทหนวยบรการท าใหผรบบรการเกดความประทบใจ ในทางทดคอ เกดความสข หมายถง ความชอบพอ ความชนชมอยากรบบรการอกแลวกจะพดชมให คนอนฟง รวมทงพดปกปองหากมใครมาต าหนบรการของหนวยบรการทเขาประทบใจนน ทงน เพราะหนวยบรการไดสรางภาพลกษณอนเปนทประทบใจในทางทนาชนชม ยกยอง จากการศกษาแนวคดทฤษฎเกยวกบความพงพอใจในการบรการสรปไดวาความพงพอใจ ในการบรการ หมายถง การทหนวยบรการท าใหผรบบรการเกดความประทบใจในทางทด คอ เกด ความสข ซงสามารถวดหรอประเมนผลการปฏบตงานไดจากการรบรของบคคลซงขนอยกบ ประสบการณของแตละบคคลทจะใชเกณฑในการตดสนใจ ซงปจจยทมสวนเกยวของและเปนสาเหต ทท าใหการบรการเกดความพง

พอใจหรอไมพอใจในการรบบรการประกอบดวย ตวแปร 3 ดาน ไดแก ดานระบบบรการ ดานเจาหนาท/ บคลากรผใหบรการและดานสถานท/ สงอ านวยความสะดวก

9

2.3 แนวคดทฤษฎความพงพอใจในการบรการ ความหมายของการบรการ Sense of Service หมายถง การทผใหบรการมความพรอมทาง

จตใจและรกทจะใหบรการ แกผอนและมความสขเมอไดรบความพงพอใจจากการใหบรการของตนเอง นอกจากนนผบรหาร ทดจะตองมทศนคตทดในงานบรการรวมทงสรางความกระตอรอรนพรอมทจะใหบรการ (ธานนทร สวงศวาร, 2541, หนา 2 อางถงใน ทฆมพร อาบสวรรณ , 2551, หนา 11)

ภทรวฒ อตภระ (2544, หนา 18 อางถงใน ทฆมพร อาบสวรรณ, 2551, หนา 11) กลาวถง การบรการ ดงน

1. งานบรการเปนงานทมการผลตและการบรโภคเกดขนพรอมกนคอไมอาจก าหนด ความตองการแนนอนไดขนอยกบผใชบรการวาตองการเมอใดและตองการอะไร

2. งานบรการเปนงานทไมอาจก าหนดปรมาณงานลวงหนาได การมาใชบรการหรอ ไมขนอยกบเงอนไขของผมาใชบรการ การก าหนดปรมาณงานลวงหนาจงไมอาจท าได นอกจาก คาดคะเนความนาจะเปนเทานน

3. งานบรการเปนงานทไมมตวสนคา ไมมผลผลต สงทผใชบรการจะไดคอ ความพงพอใจ ความรสกคมคาทไดมาใชบรการ ดงนน คณภาพของงานจงเปนสงทส าคญมาก

นารรตน รปงาม (2542, หนา 14 อางถงใน ชนกมล สมชาต, 2551, หนา 8) กลาวถง การบรการ หมายถง กจกรรมหรอการปฏบตของผ ใหบรการเพอตอบสนองความตองการแก ผใชบรการ

จากการศกษาแนวคดทฤษฎเกยวกบการบรการสรปไดวา “การบรการ” หมายถง การ ปฏบตการใหความสะดวก การชวยเหลอและอ านวยประโยชนในเรองตาง ๆ แกผมาใชบรการใน ฐานะทเปนหนาทของหนวยงานทพงกระท าดวยความเสมอภาคตรงตอเวลา การใหบรการทเพยงพอ ตอเนองและกาวหนา เพอตอบสนองความตองการของผมาใชบรการใหเกดความชอบใจและพอใจ ซงหลกการใหบรการควรประกอบดวยหลกความสอดคลองกบความตองการของบคคลเปนสวนใหญ หลกความเสมอภาค หลกความสม าเสมอ หลกความประหยด และหลกความสะดวก

การบรการภาครฐ “การใหบรการ” อาจกลาวไดวา เปนหนาทหลกทส าคญในการบรหารงานภาครฐ

โดยเฉพาะในลกษณะงานทตองมการตดตอสมพนธกบประชาชนโดยตรงโดยหนวยงานและ เจาหนาทผใหบรการ

10

มหนาทในการสงตอการบรการ (Delivery Service) ใหแกผรบบรการม นกวชาการใหแนวความคดเกยวกบ “การใหบรการ”ทน ามาขอกลาวไดแก

มลเลต (Millett, 1945 อางถงใน วโรจน สตยสณหสกล , 2538, หนา 7) ไดชใหเหนวา คณคาประการแรกของการบรหารรฐกจทงหมด คอ การปฏบตงานดวยการใหบรการทกอใหเกด ความพงพอใจ ซงมลกษณะส าคญ 5 ประการไดแก

1. การใหบรการอยางเทาเทยมกน (Equitable Service) โดยยดหลกวาคนเราทกคนเกดมา เทาเทยมกน ความเทาเทยมกนนนหมายถง ประชาชนทกคนควรมสทธเทาเทยมกนทงทางกฎหมาย และทางการเมอง และการใหบรการของรฐจะตองไมแบงเชอชาต ผวหรอความยากจนตลอดจน สถานะทางสงคม

2. การใหบรการอยางรวดเรวทนเวลา (Timely Service) จะไมมงานทางสาธารณะใด ๆ ทเปนผลงานทมประสทธภาพหากไมตรงตอเวลาหรอทนเหตการณ เชน รถดบเพลง มาถงหลงจาก ไฟไหมหมดแลว การบรการนนกถอวาไมเปนสงทถกตองและนาพอใจ

3. การใหบรการอยางเพยงพอ (Ample Service) นอกจากจะใหบรการอยางเทาเทยมกน และรวดเรวแลว ตองค านงถงจ านวนคนทเหมาะสม จ านวนความตองการในสถานททเพยงพอใน เวลาทเหมาะสมอกดวย

4. การใหบรการอยางตอเนอง (Continuous Service) คอ การใหบรการตลอดเวลาตอง พรอมและเตรยมตวบรการตอความสนใจของสาธารณชนเสมอมการศกษาอบรมอยเปนประจ า เชน การท างานของต ารวจจะตองบรการตลอด 24 ชวโมง

5. การใหบรการอยางกาวหนา (Progressive Service) เปนการบรการท มความเจรญ คบหนาไปทงทางดานผลงานและคณภาพดวยเทคโนโลยททนสมย

เวเบอร (Weber, 1966 อางถงใน วโรจน สตยสณหสกล, 2538, หนา 7) ไดชใหเหนวา การใหบรการทมประสทธภาพและเปนประโยชนตอประชาชนมากทสด คอ การใหโดยไมค านงถง ตวบคคล โดยเปนการใหบรการทไมใชอารมณและไมมความชอบพอใครเปนพเศษ แตทกคนจะตอง ไดรบการปฏบตอยางเทาเทยมกนตามหลกเกณฑทมอยในสภาพทเหมอนกน

เคทซ และเบรนดา (Katz & Brenda, 1973 อางถงใน วโรจน สตยสณหสกล, 2538, หนา 8) ไดศกษาการบรการประชาชนเชนวาหลกการทส าคญของการใหบรการขององคกรของรฐ ประกอบดวยหลก 3 ประการ คอ

1. ความเฉพาะเจาะจงของ (Specificity) เปนหลกการทตองการใหบทบาทของประชาชน และเจาหนาทอยในวงจ ากด เพอใหการควบคมเปนไปตามระเบยบกฎเกณฑและท าไดงาย ทงน โดยดจากเจาหนาททใหบรการวา ใหบรการประชาชนเฉพาะเรองทตดตอหรอไม หากมการ ใหบรการท

11

ไมเฉพาะเรองและสอบถามเรองทไมเกยวของ นอกจากจะท าใหลาชาแลว ยงท าใหการ ควบคมเจาหนาทเปนไปไดยาก

2. ความเปนสากล (Universality) หมายถง การทใหบรการจะตอง ปฏบตตอผรบบรการอยางเปนทางการ ไมยดถอ ความสมพนธสวนตวแตยดถอการใหบรการแกผเขารบบรการทกคนอยางเทาเทยมกน

3. การวางตนเปนกลาง (Affective Neutrality) หมายถง การใหบรการแกผรบบรการ โดยจะตองไมน าเอาเรองของอารมณของเจาหนาททใหบรการเขามาเกยวของ

4. บรการสาธารณะจะตองจดด าเนนการอยเปนนจและโดยสม าเสมอไมมการหยดชะงก เอกชนยอยมสทธ ทจะไดรบประโยชนจากการบรการสาธารณะเทาเทยมกน

แมคคลลช (McCullough, 2003 อางถงใน ณฐยา ศภนรตศย, 2550, หนา 14) เหนวาการใหบรการสาธารณะจะตองประกอบไปดวย 3 องคประกอบทส าคญ คอ หนวยงานทใหบรการ (Service Delivery Agency) บรการ (Service) ซงเปนประโยชนทหนวยงานทใหบรการไดสงมอบ ใหแก ผรบบรการ (Service Recipient) โดยประโยชนหรอคณคาของบรการทไดรบนน ผรบบรการ จะตระหนกไวในจตใจซงอาจสามารถวดออกมาในรปของทศนคตกได

ประสทธ พรรณพสทธ (2540 อางถงใน ศรวรรณ วนจนา, 2554, หนา 22 - 23) กลาววา การใหบรการทด คอ การรบใชชวยเหลอเกอกล และอ านวยความสะดวกแกผใชบรการ เพอใหเกด ความพอใจ รกใครและศรทธาตอการใหบรการ ทงน ผปฏบตงานจะตองใหความรวมมอพฒนาการ บรการใหเกดความกาวหนาและมนคง โดยหาวธการใหบรการแกผมาตดตอใหเกดความรวดเรว ถกตอง ครบถวนทกขนตอน และเปนไปดวยความเสมอภาค และไดกลาวถงหลกการใหบรการทดไว ตองยดหลกการใหบรการแบบเบดเสรจ ครบถวน รวดเรว และเสมอภาค ท งนจะตองลดขนตอน ลดเวลา ลดโตะเจาหนาทใหมากทสดเทาทจะทาได ซงอาจใชหลกการใหบรการใน 2 ลกษณะ คอ

1. การใหบรการแบบเบดเสรจ (One Stop Service) คอ การใหบรการอยในสถานท เดยวกนทงหมดทกหนวยงานทใหบรการทมความสมพนธใกลชดและตองใหบรการแลวเสรจเพยง ครงเดยว โดยผมาตดตอใชเวลานอยและเกดความพงพอใจ

2. การใหบรการแบบอตโนมต (Automatic Service) เปนการใหบรการโดยใชเครองมอ ททนสมย มอปกรณเพยงพอ จนท าใหเกดความสะดวก รวดเรว ประหยดเวลา ประหยดคน โดยจะตองมการประชาสมพนธแจงใหผ มาตดตอทราบอยางชดเจน ถงขนตอน ระยะเวลาด าเนนการ ตางๆสาหรบลกษณะของการบรการทด จะท าใหประทบใจประชาชน นอกจากตว

12

เจาหนาทจะม คณสมบตทดแลว บรการทใหกบประชาชน จะตองเปนบรการทดดวย ซงคณลกษณะทดมดงน

2.1 สะดวก รวดเรว ถกตอง งานมประสทธภาพ 2.2 ผใหบรการมอธยาศยด สรางความประทบใจใหแกผรบบรการใหความเปน

กนเองเอาใจเขามาใสใจเรา มมนษยสมพนธทด 2.3 ใชกฎหมาย ระเบยบทงาย ไมซบซอน มแบบพมพทกรอกงาย ลดขนตอนใน

การตดตอขอรบบรการ มการปรบปรงขนตอนอยเสมอ 2.4 มการประชาสมพนธทด 2.5 ท างานตรงเวลา 2.6 สถานทสะดวกสบาย มอปกรณพรอม สามารถตดตอกบงานทเกยวของไมไกล

นกหรอควรรวมการใหบรการไวในจดเดยว 2.7 บรการดวยความเสมอภาค เพอสรางความพอใจใหกบประชาชน พยายาม

สนองตอบตามทประชาชนตองการใหเปนทประทบใจ 2.8 ไมเรยกรองสงใด ๆ จากประชาชน 2.9 มเจาหนาทเพยงพอ ไดรบการฝกฝนมาดวยความช านาญ เจาหนาทระดบลาง

สามารถตดสนใจไดในบางเรอง 2.10 ใหบรการกอน และหลงเวลาราชการ หรอใหบรการในวนหยด 2.11 สามารถตรวจสอบการใหบรการไดวามปญหาทใด 2.12 เมอมปญหา สามารถคนหากฎหมาย และระเบยบไดทนท

ความส าคญของการบรการ ความตองการของมนษยมความตองการหลากหลาย งานบรการสาธารณปโภคถอวาเปน

งานบรการอยางหนงทหนวยงานของรฐ รฐวสาหกจ เอกชนไดด าเนนการบรการใหแกประชาชนมา เปนเวลาหลายป ผลจากการใหบรการมภาพทสะทอนกลบของผใชบรการไปยงผใหบรการท าให หนวยงานผใหบรการพยายามหาหลกแนวทางปฏบต เพอใหการบรการนนเกดความประทบใจเปน ทพงพอใจของประชาชน

สมต สชฌกร (2543, หนา 14 - 15 อางถงใน วชาต พานชกล , 2548, หนา 10) หากจะ พจารณากนอยางถถวนแลว เราทกคนไมวาจะมหนาทการงานในดานใดกไมอาจหลกพนไปจาก งานบรการไดเพราะงานบรการเกดขนไดในทกกรณและหลายครงทเราไดใหบรการโดยไมไดพบ

13

หนาลกคา เชน กรณเราดแลควบคมใหสถานทประกอบการของเราดนาเชอถอหรอใหความรสก ประทบใจทดท าใหลกคาเกดศรทธากเปนการใหบรการแกลกคา

การใหบรการทกดานอยางสมบรณแกลกคาเปนหนาทของทกคนบรษทบางแหงใช ค าขวญวา “บรการเปนผลตภณฑทมความส าคญทสดของเรา” Service is Our Most Important Product เรา มสวนส าคญตอการบรการไมวาเราจะมต าแหนงอะไร เราตองเปนผมความเขาใจใน บรการทบรษทมอย มความเชอมนในบรการของบรษทเทากบความเชอมนในตนเองเปนคนท นาเชอถอ สขภาพด ราเรงยมแยมแจมใส สนคาของเราเปนบรการเปนสงทสมผสไมไดแตรสกได ความเฉลยวฉลาดในการสอสารท าความเขาใจกบลกคาเปนสงส าคญอยางยงเทากบงานในหนาท โดยตรงของเรา

การบรการมไดจ ากดอยทธรกจเอกชนในการขายสนคาหรอบรการเทานน การบรการได สถตอยในหนวยงานท งภาครฐและเอกชนทกแหงโดยเฉพาะงานในภาครฐท งราชการและรฐวสาหกจ กไดก าเนดขนมาเพอมภารกจรบใชประชาชนและเปนผใหบรการแกประชาชนเปนส าคญ

ในปจจบนกระแสการเปลยนแปลงของโลกท าใหทกหนวยงานทงภาครฐและเอกชน

จะตองกาวไปสความเปนสากล (Internationalization) เพราะความกาวหนาทางเทคโนโลย การสอสารโดยเฉพาะอยางยงเทคโนโลยสารสนเทศ (Information Technology) ไดเจรญรดหนาไป อยางรวดเรวท าใหการตดตอสอสารโทรคมนาคมเกดความสะดวกและรวดเรวเปนทวคณ นวตกรรม ทางเทคโนโลยท าใหเกดพฒนาการใหม ๆ ในหลาย ๆ ดาน ความกาวหนาของระบบสารสนเทศท าให ความแตกตางของเวลามความหมายนอยลง แมจะอยคนละซกโลกกสามารถรบขาวสารไดเรวแทบจะ เทากนในเวลาทเปนจรง (Real Time) เมอโลกยอเลกลงเพราะไดกลายเปนสงคมของขาวสาร ความสะดวกในการคมนาคม ท าใหการเดนทางไปมาระหวางประเทศกลายเปนเรองธรรมดาใน ชวตประจ าวนของคนจ านวนไมนอยการไดพบไดเหนไดรบบรการในประเทศตาง ๆ แทบทวโลก ท าใหเกดการประเมนเชงเปรยบเทยบ (Benchmarking) การแขงขนในการใหบรการจงเปนสงท หลกเลยงไมได ดงนนนบแตนเปนตนไปการใหบรการจะตองสามารถแขงขนในระดบโลก (World class Competitiveness) มฉะน นกจะตองถกจดอยในระดบบรการทดอยคณภาพ

บรการทด จะสงผลใหผรบบรการมทศนคตอนไดแกความคดและความรสกทงตอตว ผใหบรการ และ

หนวยงานทใหบรการเปนไปในทางบวกคอ ความชอบ ความพงพอใจ ดงน

14

1. มความชนชมในตวผใหบรการ 2. มความนยมในหนวยงานทใหบรการ 3. มการบอกกลาวไปยงผอนแนะน าใหมาใชบรการเพม 4. มความภกดตอหนวยงานทใหบรการ 5. มการพดถงผใหบรการและหนวยงานในทางทด

บรการทไมด จะสงผลใหผรบบรการมทศนคตทงตอตวผใหบรการและหนวยงานทใหบรการเปนไป

ในทางลบ มความไมชอบและความไมพงพอใจ ดงน 1. มความรงเกยจตวผใหบรการ 2. มความเสอมศรทธาในหนวยงานทใหบรการ 3. มความผดหวง และไมยนดมาใชบรการอก 4. มการบอกกลาวไปยงผอน ไมแนะน าใหมาใชบรการอก 5. มการพดถงผใหบรการและหนวยงานในทางทไมด ลกษณะของการบรการ การบรการเปนการแสดงออกทางพฤตกรรมของบคคลและสงทบคคลไดกระท าข น

การบรการเปนความรบผดชอบของทกคนและสามารถแบงความรบผดชอบกนในงานแตละดาน โดยผบรหารสงสดเปนผรบผดชอบหมดทกดาน พจารณาลกษณะของการบรการออกไดดงน

1. เปนพฤตกรรมของบคคลทแสดงออกตอผอน พฤตกรรมโดยทวไปจะเหนไดจาก การกระท า การบรการและการแสดงออกในลกษณะ ของสหนา แววตา กรยาทาทาง ค าพดและน าเสยง การแสดงพฤตกรรมทปรากฏใหเกดผลไดทนท เกดผลขนไดตลอดเวลาและแปรผลไดรวดเรว อนเปนลกษณะเฉพาะของการบรการ

2. เปนการกระท าทสะทอนถงความรสกนกคดและจตใจ การบรการจะเปนเชนไรขนอย กบความคดของผใหบรการ ซงจะแสดงออกถงอารมณ ความรสก ความเชอ ความปรารถนาและคานยม ถาสงเหลานสะทอนถงความรสกนกคดและจตใจท ดกยอมจะมผลตอการบรการทดตามไปดวย

3. เปนสงทบคคลไดกระท าขนอนเชอมโยงถงผลประโยชนของผรบบรการ การบรการเปนเรองทเกยวของกบคนเปนผใหบรการและตองการคนเปนสวนส าคญใน การสรางบรการทด

15

เพราะกจกรรมใด ๆ เกยวกบการบรการคนจะตองมสวนสมพนธในการให ความชวยเหลอแกผรบบรการเปนผด าเนนการทเปนประโยชนตอผรบบรการ

เวเบอร (Weber, 1864, p. 427 อางถงใน ภษต สายกมซวน, 2550, หนา 17) ใหทศนคต เกยวกบพฤตกรรมการใหบรการวา การใหบรการทมประสทธภาพและเปนประโยชนตอประชาชน มากทสดคอ การใหบรการทไมค านงถงตวบคคลคอ เปนการใหบรการทปราศจากอารมณและไมม ความชอบพอใจเปนพเศษทกคนจะไดรบการปฏบตเทาเทยมกนตามหลกเกณฑทอยในสภาพท เหมอนกน

การวดคณภาพของงานบรการ ในการประเมนระดบคณภาพของงานบรการ อาจใชปจจยหรอองคประกอบของการให

บรการในลกษณะตาง ๆ ซงสามารถตรวจสอบ วด ทดสอบ ประเมนคา ใหคะแนน หรอวดความรสก

ในลกษณะทผอนสวนมากยอมรบได ตวอยางเชน 1. การใหบรการสาธารณะของ องคการบรหารสวนต าบล ประเดนหรอปจจยหนวยวด

คณภาพบรการ คอ ระบบบรการของหนวยงาน คณภาพของงาน ความรวดเรว ความถกตอง ความสภาพ และอธยาศยของพนกงาน ความสะดวกสบายของอาคารสถานททมาตดตอ

ดงนน ในการประเมนคณภาพของบรการจากสถานบรการตาง ๆ จงตองพจารณาระดบ ความพงพอใจท ลกคาไดรบจากปจจยคณภาพ (Service Characteristics and Attributes) ตาง ๆ ตลอด ระยะเวลาทใชบรการอยนน จนเสรจสนกระบวนการรบบรการ

พาราซรามาน และเบอรร (Parasuraman & Berry, 1990) ไดแบงความพงพอใจในการให บรการออกเปน 3 ดาน ไดแก ดานระบบบรการ ดานเจาหนาท/ บคลากรผใหบรการและดาน สถานท/ สงอ านวยความสะดวก ดานระบบบรการ หมายถง การจดระบบการใหบรการทอ านวย

1. ความสะดวกใหผมารบบรการไดรบความสะดวก สามารถเขาถงบ รการไดงายไมมขนตอนยงยาก ซบซอนเกนไปใชเวลารอคอยนอย การใหบรการมการกระจายไปอยางทวถงและมความเสมอภาค ชวงเวลาทใหบรการเปนเวลาทสะดวกส าหรบผมาใชบรการ การใหบรการในระบบบรการม ความถกตองแมนย า เหมาะสม มความสม าเสมอและนาเชอถอในการใหบรการ

2. ดานเจาหนาท/ บคลากรผใหบรการ หมายถง คณลกษณะและพฤตกรรมการใหบรการ ของเจาหนาทผใหบรการขององคการ ทงในดานความร ความสามารถ ทกษะในการบรการและการสอสาร ความพรอมทจะใหบรการดวย ความเตมใจ การเอาใจใส ความมอธยาศยไมตร ความสภาพออนโยน บคลกลกษณะ ทาทาง กรยามารยาททดและความซอสตยสจรต

16

3. ดานสถานท/ สงอ านวยความ สะดวก หมายถง ท าเลทตง สภาพอาคารสถานท การจดสถานทและสภาพแวดลอมสะอาดสวยงามเปนระเบยบเรยบรอย ท งภายใน - ภายนอกอาคาร ความเพยงพอของสถานทจอดรถ การจดเตรยม วสดอปกรณเพออ านวยความสะดวกแกผมารบบรการ

ผวจยสรปไดวาการบรการทดมคณภาพ หมายถง การใหบรการทมความพรอมทงตวผให บรการ หนวยงานทใหบรการและระบบการใหบรการ ซงสามารถตอบสนองแกผรบบรการไดตามทผรบบรการคาดหวงไวสงผลใหผรบบรการเกดความรสก หรอเกดทศนคตทดตอผใหบรการ และหนวยงานทใหบรการเปนไปในทางบวกคอ ความชอบ ความพงพอใจ งานบรการถอวาเปนงาน ส าคญอยางหนงทหนวยงานตาง ๆ ควรมงเนนทจะพฒนาใหเกดการบรการทดมคณภาพ การวด ระดบคณภาพของงานบรการตองพจารณาจากวามพงพอใจทผรบบรการไดรบ ดงนน การสราง ความพงพอใจใหกบผรบบรการจงตองยดหลกการใหบรการทด ซงประกอบดวยเกณฑ 10 ดาน ไดแก

ความเปนรปธรรมของบรการ (Tangibles) ความ เชอมนวางใจได (Reliability) การตอบสนอง ตอผรบบรการ (Responsiveness) สมรรถนะของผใหบรการ (Competence) ความมอธยาศยไมตร (Courtesy) ความนาเชอถอ (Credibility) ความมนคงปลอดภย (Security) การเขาถงบ รก าร (Access) ก าร ต ด ต อ ส อ ส าร (Communication) ก าร เขาใจ แล ะ ร จก ผ รบ บ รก าร (Understanding the Customer) 2.4 การจดระเบยบรถโดยสารประจ าทางตามกฎหมาย

ค าจ ากดความรถโดยสารและมาตรฐานรถโดยสารประเภทตาง ๆ (กรมการขนสง ทางบก, 2556) รถโดยสารประจ าทาง หมายถง รถทใชในการขนสงผโดยสารเพอสนจางตามเสนทางท ก าหนด รถโดยสารไมประจ าทาง หมายถง รถทใชในการขนสงผโดยสารเพอสนจางโดยไมจ ากด เสนทาง รถโดยสารสวนบคคล หมายถง รถทใชในการขนสงผโดยสารเพอการคาหรอธรกจของ ตนเองซงบรรทกผโดยสารไดตงแต 12 ทนงข นไป และมน าหนกรถเกนกวา 1,600 กโลกรมขนไป รถขนาดเลก หมายถง รถทใชในการขนสงผโดยสารและหรอสงของเพอสนจางตาม เสนทางทก าหนด ดวยรถทมน าหนกบรรทกรวมกนไมเกน 4,000 กโลกรม

1. รปและลกษณะรถทใชในการขนสงผโดยสาร ลกษณะของรถทใชในการ ขนสงผโดยสาร แบงออกเปน 7 มาตรฐาน ตามกฎกระทรวง ฉบบท 4 (พ.ศ. 2524) ออกตามความในพระราชบญญตการขนสงทางบก พ.ศ. 2522 ดงน

17

มาตรฐาน 1 คอ รถปรบอากาศพเศษ มาตรฐาน 2 คอ รถปรบอากาศ มาตรฐาน 3 คอ รถทไมมเครองปรบอากาศ มาตรฐาน 4 คอ รถสองชน มาตรฐาน 5 คอ รถพวง มาตรฐาน 6 คอ รถกงพวง มาตรฐาน 7 คอ รถโดยสารเฉพาะกจ

1. มาตรฐาน 1 ก รถปรบอากาศพเศษ ไมมยน หองผโดยสารแยกจากหองขบรถ จดวางทนงผโดยสาร

ขนานกบความกวางของ ตวรถไมเกนแถวละ 3 ทนง ทเตรยมอาหารและเครองดม มทเกบสมภาระ ม อปกรณใหเสยง และประชาสมพนธ ม หองสขภณฑและทเกบสมภาระ ม

2. มาตรฐาน 1 ข

รถปรบอากาศพเศษ ไมมยน ทเตรยมอาหารและเครองดม ม ทเกบสมภาระ อปกรณใหเสยง และประชาสมพนธ ม หองสขภณฑและทเกบสมภาระ ม

ภาพท 2-1 รถโดยสารมาตรฐาน 1 (กรมการขนสงทางบก, 2556)

3. มาตรฐาน 2 ก

รถปรบอากาศ มทนงผโดยสารเกน 30 ทนง ไมมยน ทเตรยมอาหารและเครองดม มหรอไมกได

18

ทเกบสมภาระ อปกรณใหเสยง และประชาสมพนธ มหรอไมกได หองสขภณฑ ไมม

4. มาตรฐาน 2 ข

รถปรบอากาศ มทนงผโดยสารเกน 30 ทนง มทยน ทเตรยมอาหารและเครองดม ไมม ทเกบสมภาระ อปกรณใหเสยง และประชาสมพนธ มหรอไมก

ได หองสขภณฑ ไมม

ภาพท 2-2 รถโดยสารมาตรฐาน 2 ก และ 2 ข (กรมการขนสงทางบก, 2556)

5. มาตรฐาน 2 ค รถปรบอากาศ มทนงผโดยสาร 21-30 ทนง ไมมยน ทเตรยมอาหารและเครองดม มหรอไมกได ทเกบสมภาระ อปกรณใหเสยง และประชาสมพนธ มหรอไมกได หองสขภณฑ ไมม

6. มาตรฐาน 2 ค และ 2 ง รถปรบอากาศ มทนงผโดยสาร 21-30 ทนง มทยน ทเตรยมอาหารและเครองดม ไมม ทเกบสมภาระ อปกรณใหเสยง และประชาสมพนธ มหรอไมกได หองสขภณฑ ไมม

19

ภาพท 2-3 รถโดยสารมาตรฐาน 2 (กรมการขนสงทางบก, 2556)

7. มาตรฐาน 2 จ รถปรบอากาศ มทนงผโดยสารไมเกน 15 ทนง ไมมยน ทเกบสมภาระ มหรอไมกได

ภาพท 2-4 รถโดยสารมาตรฐาน 2 จ (กรมการขนสงทางบก, 2556)

8. มาตรฐาน 3 ก

รถทไมมเครองปรบอากาศ มทนงผโดยสารเกน 30 ทนง มทยน ทเตรยมอาหารและเครองดม ไมม หองสขภณฑ และทเกบสมภาระ ไมม

ภาพท 2-5 รถโดยสารมาตรฐาน 3 ก (กรมการขนสงทางบก, 2556)

20

9. มาตรฐาน 3 ข รถทไมมเครองปรบอากาศ มทนงผโดยสารเกน 30 ทนง ไมมยน ทเตรยมอาหารและเครองดม ไมม หองสขภณฑ ไมม ทเกบสมภาระ ม

ภาพท 2-6 รถโดยสารมาตรฐาน 3 ข (กรมการขนสงทางบก, 2556)

10. มาตรฐาน 3 ค

รถทไมมเครองปรบอากาศ มทนงผโดยสาร 21-30 ทนง มทยน ทเตรยมอาหารและเครองดม ไมม หองสขภณฑ และทเกบสมภาระ ไมม

ภาพท 2-7 รถโดยสารมาตรฐาน 3 ค (กรมการขนสงทางบก, 2556)

11. มาตรฐาน 3 ง

รถทไมมเครองปรบอากาศ มทนงผโดยสาร 21-30 ทนง ไมมยน ทเตรยมอาหารและเครองดม ไมม หองสขภณฑ ไมม ทเกบสมภาระ ม

21

ภาพท 2-8 รถโดยสารมาตรฐาน 3 ง (กรมการขนสงทางบก, 2556)

12. มาตรฐาน 3 จ

รถทไมมเครองปรบอากาศ มทนงผโดยสาร 13-24 ทนง ทส าหรบผโดยสารยน มหรอไมกได ทเกบสมภาระ มหรอไมกได

ภาพท 2-9 รถโดยสารมาตรฐาน 3 จ (กรมการขนสงทางบก, 2556)

13. มาตรฐาน 3 ฉ

รถทไมมเครองปรบอากาศ มทนงผโดยสารไมเกน 12 ทนง ทส าหรบผโดยสารยน ไมม ทเกบสมภาระ มหรอไมกได

ภาพท 2-10 รถโดยสารมาตรฐาน 3 ฉ (กรมการขนสงทางบก, 2556)

14. มาตรฐาน 4 ก

รถสองชนปรบอากาศ ไมมทยน ทเตรยมอาหารและเครองดม ม หองสขภณฑ ม อปกรณใหเสยงประชาสมพนธ ม

22

ภาพท 2-11 รถโดยสารมาตรฐาน 4 ก (กรมการขนสงทางบก, 2556)

15. มาตรฐาน 4 ข

รถสองชนปรบอากาศ ไมมทยน ทเตรยมอาหารและเครองดม ม หองสขภณฑ ม อปกรณใหเสยงประชาสมพนธ ม

ภาพท 2-12 รถโดยสารมาตรฐาน 4 ข (กรมการขนสงทางบก, 2556)

16. มาตรฐาน 4 ค

รถสองชนปรบอากาศ ไมมทยน เครองปรบอากาศ ม หองสขภณฑ ไมม ทเตรยมอาหารและเครองดม มหรอไมมกได อปกรณใหเสยงประชาสมพนธ มหรอไมมกได

ภาพท 2-13 รถโดยสารมาตรฐาน 4 ค (กรมการขนสงทางบก, 2556)

23

17. มาตรฐาน 4 ง รถสองชนปรบอากาศ ชนลางก าหนดใหมผโดยสารยนมเครองปรบอากาศ ทเตรยมอาหารและเครองดม ไมม หองสขภณฑ ไมม ทเกบสมภาระอปกรณใหเสยงและประชาสมพนธ มหรอไมมกได

ภาพท 2-14 รถโดยสารมาตรฐาน 4 ง (กรมการขนสงทางบก, 2556)

18. มาตรฐาน 4 จ

รถสองชนไมมเครองปรบอากาศ ชนลางก าหนดใหมทส าหรบผโดยสารยน ทเกบสมภาระ ไมม ทเตรยมอาหารและเครองดม ไมม หองสขภณฑ ไมม

ภาพท 2-15 รถโดยสารมาตรฐาน 4 จ (กรมการขนสงทางบก, 2556)

19. มาตรฐาน 4 ฉ

รถสองชนไมมเครองปรบอากาศ ไมมทยน ทเกบสมภาระ ม ทเตรยมอาหารและเครองดม ไมม หองสขภณฑ ไมม

24

ภาพท 2-16 รถโดยสารมาตรฐาน 4 ฉ (กรมการขนสงทางบก, 2556)

20. มาตรฐาน 5 ก

รถพวงปรบอากาศ จะมผโดยสาร ยนหรอไมกได ทเตรยมอาหารและเครองดม มหรอไมกได อปกรณใหเสยง และประชาสมพนธ มหรอไมกได ทเกบสมภาระ และหองสขภณฑ มหรอไมกได

21. มาตรฐาน 5 ข

รถพวงไมมเครองปรบอากาศ จะมผโดยสาร ยนหรอไมกได ทเตรยมอาหารและเครองดม มหรอไมกได อปกรณใหเสยง และประชาสมพนธ มหรอไมกได ทเกบสมภาระ และหองสขภณฑ มหรอไมกได

ภาพท 2-17 รถโดยสารมาตรฐาน 5 ข (กรมการขนสงทางบก, 2556)

22. มาตรฐาน 6 ก

รถกงพวงปรบอากาศ จะมผโดยสาร ยนหรอไมกได ทเตรยมอาหารและเครองดม มหรอไมกได อปกรณใหเสยง และประชาสมพนธ มหรอไมกได ทเกบสมภาระ และหองสขภณฑ มหรอไมกได

25

23. มาตรฐาน 6 ข รถกงพวงไมมเครองปรบอากาศ จะมผโดยสาร ยนหรอไมกได ทเตรยมอาหารและเครองดม มหรอไมกได อปกรณใหเสยง และประชาสมพนธ มหรอไมกได ทเกบสมภาระ และหองสขภณฑ มหรอไมกได

ภาพท 2-18 รถโดยสารมาตรฐาน 6 ก และ ข (กรมการขนสงทางบก, 2556)

23. มาตรฐาน 7 - รถโดยสารเฉพาะกจ - มลกษณะพเศษเพอใชในกจการใดกจการหนงโดยเฉพาะ เชน รถพยาบาล รถ ถายทอดวทย หรอโทรทศน รถบรการไปรษณย รถบรการธนาคาร เปนตน

ภาพท 2-19 รถโดยสารมาตรฐาน 7 (กรมการขนสงทางบก, 2556)

มาตรฐานทเกยวของกบรถขนสง มาตรฐาน Q-Mark (ส านกงานเลขานการคณะกรรมการรวมภาคเอกชนสามสถาบน, 2556) 1. ความเปนมาของมาตรฐาน Q-Mark ดวยความมงมนและความพยายามของสามสถาบน

ของภาคเอกชน ในการทจะสราง ผประกอบการ ใหเปนทยอมรบของสาธารณชน โดยมงเนนการสรางจตส านกของผผลต ผคา และผ ใหบรการ ในการผลตสนคาและใหบรการทไดมาตรฐานและมจรยธรรมในการท าธรกจตอ ผบรโภค อนเปนการสรางความนยมในสนคาและบรการของ

ผประกอบการไทย โดยเฉพาะอยางยง ผประกอบการขนาดเลกและขนาดยอมใหย งยน คณะกรรมการรวม สภาหอการคาแหงประเทศไทย สภาอตสาหกรรมแหงประเทศไทย และสมาคม

26

ธนาคารไทย หรอ กกร. จงมความเหนรวมกนทจะด าเนนงานโครงการตราสญลกษณ Q-Mark ขน

2. วตถประสงคของมาตรฐาน Q-Mark เพอยกระดบมาตรฐานของผผลต ผค า และผ ใหบรการใหมประสทธภาพมากขน เพอสงเสรมใหผผลต ผคา และผใหบรการ ตระหนกถง

คณภาพและจรยธรรมในการท าธรกจ และ ความรบผดชอบตอผทมสวนเกยวของ และสงคม เพอสรางความเขมแขงใหผผลต ผคา ผใหบรการ และตลาดโดยรวมของประเทศ โดยการยกระดบความเชอมนใหผประกอบการในประเทศไทย

3. คณสมบตของตราสญลกษณ Q-Mark Q-Mark เปนตราสญลกษณทรบรองถง ความรบผดชอบของผผลต ผคา และผใหบรการ ในการสงมอบสนคาและบรการทมคณภาพ ตลอดจนการเอาใจใสตอผบรโภคและการมจรยธรรม ในการประกอบธรกจ ตามแนวทางตอไปน สนคาและบรการมความปลอดภย มสมรรถนะ และมคณภาพตรงตามท ผผลตระบไวใน ฉลาก และตามขอตกลงทใหกบผบรโภค ผผลต ผคา และผใหบรการมความรบผดชอบในสนคาและมบรการหลงการขายทด รวมทงจรยธรรมในการท าธรกจ ผผลต ผคา และผใหบรการ มจรยธรรมในการท าธรกจและรบผดชอบตอสงคม

4. ประเภทการรบรองตราสญลกษณ Q-Mark การรบรองตราสญลกษณ Q-Mark แบงเปน 3 ภาค คอ

4.1 ภาคการคาและบรการ 4.2 ภาคการผลต 4. 3 ภาคการเงนและการธนาคาร

การใหการรบรองตราสญลกษณ Q-Mark แบงเปน กรณ คอ กรณ 1: รบรองทงองคกร หรอทงธรกจ หรอทกสนคา หรอทกประเภทของบรการ กรณ 2: รบรองเฉพาะประเภทของสนคา หรอบรการ หรอบางสาขาของธรกจ กรณ 3: รบรองเฉพาะบางผลตภณฑ แบงเปน 4 ประเภท ดงน

• คณภาพตรงตามฉลาก • คณภาพตามมาตรฐานกลมอตสาหกรรม • คณภาพตามมาตรฐานประเทศคคา • คณภาพตามมาตรฐานประเทศไทย

5. คณสมบตของผขอการรบรองตราสญลกษณ Q-Mark เปนนตบคคลทจดทะเบยนในประเทศไทย มผมอ านาจในการบรหารฝายไทยรวมบรหาร

27

ในระดบการจดการเพอด าเนนการผลตและบรการนน ๆ เปนสมาชกของ หอการคาไทยหรอสภา หอการคาแหงประเทศไทย หรอสภาอตสาหกรรมแหงประเทศไทย หรอสมาคมธนาคารไทย และ/ หรอเปนสมาชกของสมาคมการคาหรอสถาบนวชาชพทกจการของตนเองสงกดมภาพลกษณของ กจการทด มความรบผดชอบตอสนคา บรการ และมจรยธรรมในการประกอบธรกจ และไมม ประวตดางพรอย หรอเสอมเสยในการประกอบธรกจ การผลต การคา และการบรการทจะขอรบ ตราสญลกษณ Q-Mark ตองเปนสนคา หรอบรการทผลตหรอมขนในประเทศไทย

6. ผลประโยชนทจะไดรบ ผไดรบ Q-Mark มสทธใชเครองหมายตราสญลกษณเปนเวลา 2 ป

6.1 เพอเปนเครองหมายแหงคณภาพสนคา และบรการ 6.2 เพอเปนเครองหมายแสดงถงความมจรยธรรมและความรบผดชอบของผผลต

และผใหบรการในการเอาใจใสตอคณภาพสนคาและบรการ ผทไดรบอนญาตมสทธโฆษณาประชาสมพนธการไดรบ Q-Mark ผานทางสอมวลชน ตาง

ๆ สามารถแสดงเครองหมายรบรองตราสญลกษณ Q-Mark ไดอยางเปดเผย มาตรฐาน Q-Mark เปนมาตรฐานของผใหบรการขนสงสนคาเปนหลก วตถประสงค หลก

ของการออกมาตรฐาน Q-Mark คอเพอเพมขดความสามารถทางการแขงขนใหกบ ผประกอบการในประเทศไทย ใหสามารถแขงขนไดในเวทสากล แตอยางไรกตามมาตรฐาน Q-Mark ยงไมมการระบชดเจนถงเรองความปลอดภยในการใหบรการขนสงผโดยสาร เมอทบทวน เอกสารทเกยวของดานมาตรฐานตาง ๆ พบวามมาตรฐานในระดบสากลทกลาวถงมาตรฐานความ ปลอดภยทางทองถนนนนคอ ISO 39001: 2012

มาตรฐานระดบสากล ISO 39001: 2012 มาตรฐาน ISO39001:2012Road Traffic Safety(RTS) Management Systems Requirements

with Guidance for use จากการทบทวนเอกสารพบวาส านกงานมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรมแหงชาต (สมอ.) เคยมการจดสมมนาเพอประชาสมพนธ มาตรฐานความ

ปลอดภยในทองถนน เมอ วนท 29 กรกฎาคม 2553 หลงจากนนมความคบหนา คอ มการรางแผนงานทศวรรษความปลอดภย คมนาคม เพอน าไปใชพฒนามาตรฐาน ISO 39001 มการตงคณะกรรมการ พฒนาและก าหนด มาตรฐาน ส าหรบการบรหารจดการความปลอดภยคมนาคม ISO 39001 ซงเปนมาตรฐานประเภท สมครใจ โดยเอกสารขอก าหนดมาตรฐานจะก าหนดแนวทางปฏบตทดทสามารถน าไปประยกตให สอดคลองกบกฎหมายจราจรของประเทศตาง ๆ ได (สถาบน

28

รบรองมาตรฐานไอเอสโอ, 2554) ปจจบนสามารถสงซอมาตรฐานนไดทาง http://www.iso.org หรอขอคดส าเนาไดทหองสมดของ ส านกงานมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรมแหงชาต (สมอ.)

2.5 แนวทางการแกไขปญหารถโดยสารประจ าทาง

การออกแบบและวางแผนระบบขนสงสาธารณะ ในทางปฏบต การออกแบบและวางแผนระบบขนสงสาธารณะ โดยเฉพาะอยางยง

ในเขต เมอง จ าเปนตองด าเนนการอยางเปนระบบและเปนขนตอน โดยจะตองพจารณาถงแนวทางเลอกอยางครอบคลมและค านงถงปจจยและผลกระทบในทกดานอยางละเอยด โดยทวไป การออกแบบ และวางแผนระบบขนสงสาธารณะมขนตอนดง ตอไปน

• วเคราะหปญหาและโอกาสในการใหบรการ • ก าหนดทางเลอกการพฒนาและปรบปรงบรการ • วเคราะหผลทตามมาของแตละทางเลอก • ตดสนใจและน าแผนไปสการปฏบต อนง เนอหาบางสวนของหวขอน ไดอางองมาจากเอกสารประกอบการอบรมทจดท าขน

โดยศนยการศกษาตอเนองแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย และภาควชาวศวกรรมโยธา คณะ วศวกรรมศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย เพอใชในการอบรมเจาหนาทส านกงานคณะกรรมการ จดระบบการจราจรทางบก หรอ สจร. (ชอทใชในขณะนน ) ในป พ.ศ. 2542

การวเคราะหปญหาและโอกาสในการใหบรการ การวเคราะหปญหาและโอกาสเปนการรวบรวมและทบทวนขอมลดานตาง ๆ ทเกยวของ

กบการใหบรการขนสงสาธารณะ ตลอดจนขอมลเกยวกบสถานการณทคาดวาจะเกดขนใน อนาคตและสงผลกระทบโดยตรงตอการใหบรการ แลวน าขอมลทไดมาท าการวเคราะหปญหาทเกดขนกบ

การบรการทเปนอยในปจจบน และโอกาส ทจะน าเสนอบรการรปแบบใหม ทอาจชวยดงดดให ผเดนทาง หนมาใชระบบขนสงสาธารณะมากขน ในขนตอนน จะตองก าหนดทศทางการด าเนนงานมาเพอใหสามารถมองภาพรวมของการวางแผนไดอยางชดเจนและเปนรปธรรม ทงน ผ วางแผน สามารถก าหนดทศทางการด าเนนงานไดดวยการก าหนดเปาหมายการด าเนนงาน วตถประสงค และ ตวชวดโดยเปาหมายการด าเนนงาน (Goals) ไดแกขอความทระบถงบทบาทหนาท และ ลกษณะทตองการใหเกดขน ของระบบขนสงสาธารณะ ทงในเรองของการใหบรการ และความมงหวงทมตอการพฒนาสงคมโดยรวมของวตถประสงค (Objectives) ไดแกการก าหนด แนวทางและ วธการทตองการใหบรรลผลเพอน าไปสเปาหมาย ทก าหนดไว และ ตวชว ด

29

(Indicators) คอ ตวแปร ทก าหนดขนเพอใชประเมนระดบการบรรลถงเปาหมายทก าหนด ไวอยาง เปนรปธรรม ความสมพนธระหวางเปาหมาย วตถประสงค และตวชวด สามารถแสดงไดในรปท ภาพท 2-20

โดยทวไป ขอมลทใชเพอก าหนดเปาหมาย วตถประสงค และตวชวด ไดมาจากแหลงขอมลตอไปน

• ขอมลทไดรบจากขอรองเรยนของประชาชนผใชบรการเกยวกบปญหาทเกดขน • ขอมลทไดจากการส ารวจความคดเหนของผใชบรการ เพอประเมนประสทธภาพและ

คณภาพของบรการในมมมองของผใชบรการ • ขอมลจากการส ารวจลกษณะและปรมาณผใชบรการในภาคสนาม • ขอมลจากระบบสารสนเทศ (Management Information System) ภายในหนวยงาน เชน

ขอมลรายไดและตนทน เปนตน

ภาพท 2-20 ล าดบขนของการก าหนดเปาหมาย วตถประสงค และตวชวด

การก าหนดทางเลอกการพฒนาและปรบปรงบรการ เมอทราบปญหาของการใหบรการ

ระบบขนสงสาธารณะท มอย หรอโอกาสทจะพฒนาบรการรปแบบใหม แลวขนตอนตอไป คอการก าหนดทางเลอกในการแกไขปญหาทเกดขน หรอ ทางเลอกในการพฒนาบรการรปแบบใหม

ทงน ทางเลอกหนงทเกดจาก การก าหนดทาง เลอกเพอปรบปรงการใหบรการนนอาจใชแกไขปญหาหรอชวยใหบรรลเปาหมายหลายดานไดพรอมกน

การวเคราะหผลทตามมาของแตละทางเลอก วธการทนยมใชเพอวเคราะหและประเมนผลกระทบทเกนขนจากแตละทางเลอกทถก

ก าหนดขน ไดแก

30

• การประเมนจากประสบการณของผวเคราะห เปนการวเคราะหจากประสบการณของ ผวเคราะหเอง โดยอาจน าความคดเหนของผท เกยวของ และการเสนอแนะจากผใชบรการมาพจารณารวมดวย เปนการวเคราะหเชงคณภาพทเนน การอธบายมากกวาการวเคราะหเชงปรมาณ มขอดคอ เปนวธทสะดวกและรวดเรว แตมขอเสย ตรงทขาดรายละเอยดและความชดเจนของผลกระทบทอาจเกดข น เนองจากไมเนนการวเคราะห ขอมลเชงปรมาณนนเอง วธนจงเหมาะส าหรบการวเคราะหโครงการขนาดเลก ทมผลกระทบจาก การเปลยนแปลงการใหบรการอยในวงจ ากด ในกรณทเปนโครงการขนาดใหญและผลของการ เปลยนแปลงการด าเนนงานสงผลกระทบตอผคนจ านวนมาก ควรใชวธการอนประกอบการ พจารณาดวย

• การวเคราะหโดยการสรางสถานการณจ าลอง คอ การจ าลองสถานการณเพอวเคราะหผลทตามมาในเชงปรมาณของทางเลอกตางๆ ท ก าหนดไว แลวเลอกแนวทางทใหผลลพธทเหมาะสมและตรงกบความตองการมากทสด วธนเรยก อกชอหนงไดวาวธ Simulation

• การวเคราะหดวยโปรแกรมคณตศาสตร (Mathematical Programming) เปนการจ าลองปญหาในการวางแผนและออกแบบใหเปนปญหาทางคณตศาสตรทม องคประกอบหลก 2 สวน สวนทหนง คอ วตถประสงคในการวางแผนและออกแบบ เชน เพอใหเกดรายไดสงสด เพอใหเสยคาใชจายนอยทสด เพอใหเกดจ านวนของการวงรถเทยวเปลานอยทสด เปนตน และสวนทสอง ไดแกขอจ ากด ของการด าเนนงาน อาท จ านวนยวดยานทใหบรการ จ านวนพนกงานประจ ารถ เปนตน เมอน าเงอนไขทงหมดทงดานวตถประสงคและขอจ ากดของการด าเนนงานมาพจารณารวมกนและก าหนดใหอยในรปของสมการคณตศาสตรแลว จากนนท าการวเคราะหโดยมโจทยคอเงอนไขตาง ๆ ทตองการใหเกดขนตามทกลาวมาแลว จากผลลพธทไดจะ ชวยใหผวเคราะหสามารถเลอกแนวทางทเหมาะสมและสอดคลองกบเงอนไขทตองการมากทสด

สวนมากแลวการวเคราะหเพอออกแบบและวางแผนระบบขนสงสาธารณะขนาดใหญ นยมใชเครองทนแรง ทส าคญไดแก คอมพวเตอร มาใชในการจ าลองสถานการณหรอสมการคณตศาสตรทก าหนดตามเงอนไขตามทผวเคราะหตองการ ซงท าใหลดเวลาและคาใชจายในการท างานลงไปไดมาก

การตดสนใจและน าแผนไปสการปฏบต เมอเสรจสนการวเคราะหของแตละทางเลอก จะท าใหทราบวาทางเลอกใดใหผลลพธท

เหมาะสมและสอดคลองกบวตถประสงคการด าเนนงานมากทสด

31

ทางเลอกนนจะถกพจารณาน าไป ปรบปรงเปนแผนด าเนนงานทเหมาะสมในทางปฏบตและการประยกตใชตอไป

1. การจดตารางเดนรถ (Scheduling) 1.1 ชวงหางของการใหบรการตามนโยบาย (Policy headway) ความถของการ

ใหบรการทถกก าหนดไวในแตละเสนทางการเดนรถมกจะอางองกบคาชวงหางของการใหบรการตามนโยบาย (Policy headway) หรอถาความถของการใหบรการทจ าเปนเพอ รองรบผโดยสารเปนจ านวนมากหรอแบบผสมผสานกน โดยปกตแลวคาชวงหางของการใหบรการตามนโยบายจะถกก าหนดโดยค านงถงระดบการใหบรการต าสดทจะจดใหบรการไดเปนความถของการใหบรการทก าหนดใหใชในชวงนอกเวลาเรงดวน สวนมากจะก าหนดให มคา 60 30 20 หรอ 15 นาท เพราะในชวงเวลาดงกลาวมผโดยสารใชบรการไมมากนก ดงนนจงสามารถประหยดคาใชจายการจดใหบรการลงไดดวยการลดความถของการใหบรการลง ส าหรบในชวงเวลาเรงดวนและในการเดนรถทมผโดยสารใชบรการเปนจ านวนมาก คาความถของการใหบรการท จ าเปนเพอรองรบผโดยสารเปนจ านวนมากจะเปนคาทถกก าหนดใหใชแทน

ในการก าหนดคาชวงหางของเวลาในการปลอยรถออกจากทานน ถามคามากกวา 10 นาท ควรก าหนดใหมคาเปนตวเลขทสามารถหารเลข 60 ไดลงตว เชน 60 30 20 15 12 และ 10 นาท เปนตน เพอความสะดวกแกพนกงานในการใหบรการขอมล เวลาทรถออกจาทาผโดยสาร และ สะดวกตอการจดจ าของพนกงานขบรถ ส าหรบคาชวงเวลาของการปลอยรถทสนกวา 10 นาท ปจจยดงกลาวไมมความส าคญหรอจ าเปนมากนก เนองจากผโดยสารตองใชเวลาในการรออยบาง และมกทยอยมาใชบรการทปาย มากกวาทจะอางองกบเวลาทก าหนดไวในตารางเดนรถ

2. เวลาจอดพกระหวางรอใหบรการในเทยวถดไป (Layover or Recovery Time) มเหตผลบางประการทจ าเปนตองก าหนดชวงเวลาจอดพกระหวางรอใหบรการในเทยว ถดไปททารถตนทางและปลายทาง หรอทใดทหนงไวในตารางเวลาการใหบรการดงตอไปน

• เพอใชเปนเวลาส าหรบพกของพนกงานขบรถ • เพอรกษาหรอคงไวซงการใหบรการทก าหนดไวในตารางเวลาการเดนทาง

สภาพ จราจรทแตกตางกนในแตละวน อนเนองมาจากสาเหตตาง ๆ มผลท าใหพฤตกรรมการ เดนรถในแตละวนนนแตกตางกนไปดวย จากสาเหตดงกลาวจงท าใหเวลาทใชในการ เดนทางจากทารถตนทางไปยงทารถปลายทางในชวงเวลาเดยวกนของแตละวนมคาไมเทากน ดวยเหตนจงจ าเปนตองก าหนดชวงเวลาไวคาหนงระหวางการใหบรการในเทยวถดไป เพอเผอไวส าหรบการเดนทางทชาหรอเรวกวาทก าหนดไวในตารางการใหบรการเพอใหรถโดยสารออกใหบรการจากทารถในเทยวถดไปไดตรงตามเวลาท ก าหนดไวในตารางการใหบรการ

32

• เพอรกษาคาระยะหางท เหมาะสมของการใหบรการในแตละเทยว ในทางปฏบตการออกรถทกๆ ชวงเวลา 30 นาท เปนการปฏบตทเหมาะสมกวาการออกรถทก ๆ ชวงเวลา 27 นาท ในกรณดงกลาวพนกงานขบรถจะมเวลาเพมมากขน 3 นาท ส าหรบจอดพกในแตละเทยวของการเดนทาง

3. คาสดสวนระหวางจ านวนรถโดยสารในชวงเวลาเรงดวนกบนอกชวงเวลาเรงดวน (Peak to base ratio) คาสดสวนดงกลาว คอ จ านวนยานพาหนะทใหบรการนอกชวงเวลาเรงดวน หรอเวลาชวงกลางของแตละวน (Base period) ระบบขนสงบางแหงทมสดสวนของผใชบรการในชวงเวลาดงกลาวนอยกวาผใชบรการในชวงเวลาเรงดวนเปนจ านวนมากอาจไมจ าเปนตองจดยานพาหนะเพมเพอเสรมการใหบรการในชวงเวลาเรงดวน ในกรณคาสดสวน Peak to base ratio จะมคาเทากบ 1 การท าใหบรการลกษณะดงกลาวประสบความส าเรจไดนน จ าเปนตองเพมจ านวนรถโดยสารเพอรองรบจ านวนผโดยสารทมจ านวนมากกวาปกตในชวงเวลาเรงดวน รถโดยสารทเพมขนเหลานไมท าใหเกดความคมคาในการด าเนนงานมากนก เนองจากใหบรการเปนชวโมงตอวนไมมาก ทส าคญกวาน นไดแก การจดสรรชวโมงการท างานของพนกงานขบรถใหเกดประสทธภาพและเกดความคมคามากทสด ซงการใหบรการลกษณะดงกลาวจะกอใหเกดความยงยากเพมขนในการแจกแจงพนกงานขบรถเพอท าหนาทในแตละชวงเวลาของวน

ลกษณะการใหบรการ ลกษณะการใหบรการ หรอรปแบบการจอดรบสงผโดยสารตามสถานตลอดทงเสนทาง

สามารถออกแบบใหมความเหมาะสมและสอดคลองกบรปแบบของเมอง (Urban form) การใชพ นท (Land use) และพฤตกรรมการเขาใชบ รการของผ โดยสาร (Traveler

behaviors) ไดหลายรปแบบดงตอไปน 1. บรการดวนพเศษระหวางพนทยอย (Zonal express service)

คอ บรการระบบขนสงสาธารณะทวงรบสงผโดยสารระหวางพนทยอยกบพนทศนยกลางเมองโดยไมมการหยดรบสงตามปายหรอสถานระหวางเสนทางดงกลาว ดงแสดงตวอยางในรปท 2-22

ภาพท 2-21 การจดบรการดวนพเศษระหวางพนทยอย

ทมา: ดดแปลงจาก Black (1995)

33

จากภาพท 2-22 สายการเดนรถท 1 เปนบรการดวนพเศษระหวางสถานนอกสดกบพนทศนยกลางเมอง ผโดยสารสามารถเปลยนไปใชสายการเดนรถท 2 ไดในกรณทตองการลงทสถานยอยระหวางสถานนอกสดกบสถานพนทตอนกลาง สายการเดนรถท 2 เปนบรการดวนพเศษทใหบรการระหวางสถานพนทตอนกลางกบพนทศนยกลางเมอง เชนเดยวกนกบกรณแรก ผโดยสารทตองการลงทสถานยอยระหวางสถานพนทตอนกลางกบพนทศนยกลางเมอง กสามารถเปลยนไปใชสายการเดนรถท 3 ซงจอดทกสถานในเสนทางดงกลาวไดเชนเดยวกนลกษณะการใหบรการดงกลาวมทงขอดและขอเสย ดงตอไปน ขอด

• ผโดยสารทอยพนทชนนอกสามารถเดนทางเขาออกใจกลางเมองไดอยางรวดเรว • สายการเดนรถทใหบรการเฉพาะพนทชนในจะใหบรการชวงสนๆ ท าใหประหยด • ใชเวลาในการวงครบรอบนอย ท าใหสามารถลดจ านวนรถทใชส าหรบใหบรการได

ขอเสย

• ความถในการใหบรการจะลดลง ท าใหผโดยสารตองรอใชบรการนานกวาบรการรปแบบปกต

• ผโดยสารทตองการไปยงจดหมายทอยภายในพนทยอย จ าเปนตองท าการตอรถ

2. บรการสายการเดนรถระยะสนกบระยะยาว (Short turning)

คอ บรการระบบขนสงสาธารณะทแบงสายการเดนรถเพอใหบรการออกเปน 2 ระยะ ไดแกสายการเดนรถระยะสน และสายการเดนรถระยะยาว โดยสายการเดนรถระยะสนจะจ ากดการใหบรการเฉพาะพนทชนในเทาน น และสายการเดนรถระยะยาวจะใหบรการตลอดเสนทาง การจดบรการลกษณะน จะเหมาะส าหรบสายการเดนรถทใหบรการในเสนทางท มผใชบรการมากในเขตเมองหรอพนทชนใน แตเมอออกนอกเมองจะมผใชบรการลดลงอยางมาก

3. บรการแบบเจาะจงสถาน (Skip-stop)

คอ รปแบบของบรการทแบงสายการเดนรถทอยในเสนทางเดยวกนออกเปนกลม และสายการเดนรถแตละกลมจะถกก าหนดใหจอดรบสงผโดยสารไดเฉพาะปายหรอสถานทก าหนดไวเทานน ยกตวอยาง ในเสนทางใหบรการเสนทางหนง แบงสายการเดนรถออกเปน 2 กลม ไดแกกลม

34

A และ B จากน นก าหนดสถานเฉพาะส าหรบรถแตละกลมในการจอดรบสงผ โดยสาร โดยรถกลม A จะถกก าหนดใหจอดรบสงผ โดยสารเฉพาะทสถาน A เท าน น ขณะเดยวกน รถกลม B กจะถกก าหนดใหจอดรบสงผโดยสารไดเฉพาะทสถาน B เชนเดยวกน อยางไรกด ในจดทมผใชบรการหนาแนนมาก อาจจดสถาน AB ไวส าหรบใหทงรถกลม A และ B สามารถจอดใหบรการไดพรอมๆ กน ส าหรบสถาน A และ B นน อาจตงอยในจดทมผใชบรการตามปกตทมความหนาแนนไมมากนก

การจดบรการลกษณะน เปนอกวธการหนงทสามารถลดจ านวนการจอดรถรบสงผโดยสารตามสถานหรอปายลงได นอกจากนยงชวยเพมความรวดเรวในการเดนทางและการใหบรการอกดวย ตวอยางของการจดบรการแบบเจาะจงสถาน ดงแสดงในรปท 2-.23

ภาพท 2-.22 การจดบรการแบบเจาะจงสถาน

ทมา: Black (1995)

รปแบบการเกบคาโดยสาร ปจจยทผใหบรการขนสงสาธารณะตองพจารณาในการก าหนดอตราคาโดยสาร ไดแก 1. การคนทน

ระบบขนสงสาธารณะมกเปนบรการทรฐจดใหกบประชาชนในชมชน ดงนน เงนลงทนสวนใหญจะมาจากภาครฐ เนองจากเปนบรการทจดโดยภาครฐ จงเปนบรการทไมค านงถงผลประโยชนในรปของก าไรทกลบคนสผลงทนมากนก ผลประโยชนทคาดหวงมกอยในรปของประโยชนทจะเกดขนภายในชมชนอนเนองมาจากการพฒนาระบบขนสงสาธารณะดงกลาว

อยางไรกด อาจมการใหสมปทานแกเอกชนใหเขามามสวนรวมในการลงทนดวย ในกรณนภาคเอกชนอาจจ าเปนตองค านงถงผลก าไรและระยะเวลาในการคนทน และน าปจจยดงกลาวมาพจารณาในการศกษาความเหมาะสมในการวางแผนพฒนาระบบขนสงสาธารณะดวย ท งนรายไดหลกทผ ลงทนจะไดรบจากการใหบรการระบบขนสงสาธารณะจะมาจากคาโดยสาร

35

โดยทวไปประสทธภาพในการจดหารายไดจากคาโดยสารเพอมาสนบสนนคาใชจายในการด าเนนการ จะวดในรปของอตราการคนทน (Cost recovery ratio) ซงเปนคาทแสดงถงสดสวนของรายไดจากคาโดยสารตอตนทนด าเนนการ นอกจากน ผลงทนอาจตองพจารณาก าหนดระยะเวลาคนทนทเหมาะสมกบระยะเวลาทไดรบสมปทานจากรฐ ซงสวนมากแลวในการลงทนเกยวกบระบบขนสงสาธารณะนน ระยะเวลาคนทนมกมระยะเวลานาน โดยอาจเทากบ 30 ถง 50 ป

2. การค านงถงระบบขนสงสาธารณะในแงทเปนบรการสาธารณะส าหรบชมชน ระบบขนสงสาธารณะเปนบรการสาธารณะทเออประโยชนใหกบทกคนในชมชน

อยางเทาเทยมกน ผใชบรการระบบขนสงสาธารณะสวนใหญเปนคนชนลางถงชนกลาง ดงนนผ ใหบรการควรก าหนดราคาคาโดยสารโดยค านงถงผโดยสารกลมน ดวยการก าหนดราคาคาโดยสารทเหมาะสมกบความสามารถในการใชบรการไดของคนกลมน

3. เปนราคาทสอดคลองกบความเปนจรงของการใหบรการ อตราคาโดยสารควรสะทอนถงคณภาพของการใหบรการ ระดบการใหบรการ และ

ผลกระทบตอตนทนการด าเนนงาน 4. ความสะดวกในการจดเกบคาโดยสาร

วธการจดเกบคาโดยสารควรเปนวธการทสะดวก รวดเรว เชอถอได และสอดคลองกบพฤตกรรมของผใชบรการระบบขนสงสาธารณะประเภทนนๆ ระบบการจดเกบคาโดยสารทมความซบซอนและใชเวลานานอาจกอใหเกดความลาชาในการเดนทางและการใหบรการได วธการเกบคาโดยสารควรเออตอความปลอดภยในการเกบรกษาและขนยายเงนทไดจากการจดเกบดวย เพอปองกนการรวไหลของเงนจากระบบ ทงน ถาการปองกนดงกลาวมจดบกพรองและ อาจน าไปสการขาดทนของผใหบรการได

5. เปนราคาทนาสนใจส าหรบผเดนทางกลมอน ผใหบรการขนสงสาธารณะควรก าหนดอตราคาโดยสารทนาสนใจและเปนราคาท

อาจดงดดใหผเดนทางกลมอน อาท ผใชรถยนตสวนบคคล และผเดนทางดวยระบบขนสงสาธารณะประเภทอน หนมาใชระบบขนสงสาธารณะทผใหบรการพฒนาขนในชมชน การก าหนดโครงสรางอตราคาโดยสาร (Fare structure)

การก าหนดโครงสรางอตราคาโดยสารระบบขนสงสาธารณะแบงออกได ดงน 1. อตราคาโดยสารแบบคงทตลอดเสนทาง (Flat fares)

ระบบจดท าอตราคาโดยสารแบบคงท (Flat หรอ Uniform fares system) เปนวธการจดเกบคาโดยสารทมขอไดเปรยบหลายประการ ไมวาจะเปนความไมซบซอนของการ

36

ค านวณคาโดยสารผโดยสารเขาใจไดงาย มสวนชวยเพมผลผลตทางการตลาด และงายตอการจดเกบ แตระบบดงกลาวกมขอเสยเชนเดยวกน ขอเสยทส าคญไดแก กอใหเกดความเสยเปรบและสญเสยรายไดของผประกอบการ โดยเฉพาะอยางยงในสายการเดนรถทมระยะทางไกล ในบางแหงทใชนโยบายดงกลาวนอตราคาโดยสารจะถกก าหนดใหมราคาแตกตางกนไปในแตละกลมของผใชบรการ เชนกลมผสงอาย ผพการ เดกนกเรยน บคคลเหลานจะช าระคาโดยสารในราคาทต ากวาปกตตามทไดก าหนดไว หรอในบางแหงอาจมการจดเกบคาโดยสารท มราคาสงกวาเดมบางชวงเวลา เชนในชวงเวลาเรงดวน หรอตงแตเวลา 22.00 น. เปนตนไป เปนตน ในการจดเกบคาโดยสารแบบคงทนสามารถอ านวยความสะดวกใหแกผโดยสารเพมขนดวยการน ากลองช าระคาโดยสารอตโนมตมาประยกตใช อปกรณดงกลาวนชวยใหเกดความสะดวกรวดเรว และปลอดภยในการช าระคาโดยสาร และมสวนชวยในการประหยดคาใชจายดานการด าเนนการใหผประกอบการไดอกทางหนงดวย 2. อตราคาโดยสารแบงตามเขตพนท (Zone fares)

เปนวธการค านวณอตราคาโดยสารทโดยทวไปแลวจะใชพนทท มลกษณะเปนศนยกลางชมชนซงมขอบเขตกวางขวางและมพนทยอยขนาดเลกรายลอมอยบรเวณรอบนอก คาโดยสารจะถกก าหนดราคาเรมตนคงทไวเปนราคาฐาน ผโดยสารจะตองช าระคาโดยสารเพมจากราคาฐานตามเสนทางทรถโดยสารวงผานไปในแตละเขตพนท

การค านวณราคาคาโดยสารดวยวธนจะกอใหเกดความไดเปรยบตอผ ใหบรการในกรณทผโดยสารเดนทางในระยะไกลทตองวงผานไปในเขตพนทตางๆ หลายเขต ในทางตรงกนขาม วธดงกลาวจะกอใหเกดความเสยเปรยบตอผใชบรการในกรณทผใชบรการเดนทางดวยเทยวการเดนทางทสน แตจดปลายทางทตองไปนนตงอยคนละเขตพนท เปนเหตใหมการเดนทางขามเขตพนทเกดขน ท าใหผบรการทานนนตองเสยคาโดยสารเพมจากราคาฐาน ขณะทถาเปนเทยวการ

เดนทางทไกลกวาน แตละจดปลายทางอยในจดพนทเดยวกนกบในกรณแรก ผใชบรการในกรณหลงกจะใชคาโดยสารในราคาทเทากนกบผทใชบรการในกรณแรก

การค านวณอตราคาโดยสารดวยวธน อาจกอใหเกดความลาชาในขณะทใหบรการนไดในกรณทตองใชพนกงานขบรถท าหนาทเกบคาโดยสารดวยในเวลาเดยวกน การน าเทคโนโลยตางๆมาประยกตใชจงเปนสงทมความจ าเปนอยางยง เพออ านวยความสะดวกและชวยใหเกดความรวดเรวในการช าระคาโดยสาร

37

3. การก าหนดเขตพนททไมตองช าระคาโดยสาร (Fare free zones) นโยบายการจดเกบคาโดยสารของหลายๆ เมองในสหรฐอเมรกา อาท

ซแอตเตล พทเบรกพอรทแลนด ฯลฯ ไดมการก าหนดเขตพนทซงไมตองช าระคาโดยสารขนภายในเขตพนทศนยกลางธรกจและชมชนเพออ านวยความสะดวกใหกบผทตองเดนทางอยในเขตพนทดงกลาว โดยมจดประสงคเพอลดความแออดของสภาพการจราจรในเขตพนทชมชน และพบวาการน าวธดงกลาวมาประยกตใชนนโดยทวไปแลวไดรบผลส าเรจเปนอยางดทเดยว

4. ตวส าหรบตอรถเทยวกลบ (Transfers) ในกรณทรถเพยงสายเดยวไมอาจใหบรการท งเทยวไปและกลบได

ผใหบรการระบบขนสงสาธารณะบางแหงจงมการจดบรการตอรถเทยวกลบใหกบผโดยสารในกรณทผโดยสารมความตองการทจะเดนทางตอเนองแบบไปและกลบ โดยทวไปการใหบรการในลกษณะดงกลาวมกจะไมคดคาโดยสารเพมกบผใชบรการ ในบางแหงอาจมการเรยกเกบคาโดยสารเลกนอย การใหบรการในลกษณะทวานไดถกออกแบบใหมกฎระเบยบทก าหนดไวอยางซบซอนและสามารถใชสทธในการใชบรการดงกลาวไดในเวลาทถกจ ากดไว เพอปองกนผโดยสารบางจ าพวกทมกฉวยโอกาสท าผดกฎหมายดวยการแอบอางเพอใชบรการเทยวกลบโดยไมตองช าระคาโดยสาร

5. การช าระคาโดยสารลวงหนากอนใชบรการ (Fare pre-payment) ผใหบรการระบบขนสงสาธารณะบางแหง มการก าหนดนโยบายท

สงเสรมใหผโดยสารช าระคาโดยสารลวงหนากอนใชบรการ ดวยการซอตวช าระคาโดยสารทก าหนดใหใชไดในชวงเวลาทระบไวแนนนอน เชน ตวช าระคาโดยสารรายวน รายสปดาห หรอรายป เปนตน โดยไมจ ากดจ านวนของการใชบรการในชวงเวลาดงกลาว วธดงกลาวมสวนสนบสนนใหมผหนมาใชระบบขนสงสาธารณะเพมขน ชวยอ านวยความสะดวกในการช าระคาโดยสารใหกบผใชบรการทไมตองพกเหรยญเปนจ านวนมาก และตองเตรยมคาโดยสารใหพอดในการช าระคาโดยสาร และเปนวธการทชวยลดจ านวนตวทใชใหนอยลงไดอกดวย อกทงยงชวยลดคาใชจายรายเดอนในการเดนทางดวยระบบขนสงสาธารณะใหกบผโดยสาร ท าใหผโดยสารสามารถเดนทางโดยเสยคาใชจายทต ากวามากเมอเทยบกบการใชรถยนตสวนบคคลวธการช าระคาโดยสารลวงหนาชวยใหผจดบรการเดนรถไดรบ

ประโยชนดวยการลดคาใชจายในสวนเกยวกบการควบคมและจดเกบเงนสดภายในรถประจ าทาง และเปนการเพมสภาพคลองภายในองคกรซงเปนผลมาจากเงนหมนเวยนทมาจากคาโดยสารทไดรยการช าระแบบเหมาจาย ส าหรบคาใชจายทเพมขนมาภายใน

38

องคกรจากการใชวธดงกลาว ไดแก คาใชจายเนองมาจากการกระจายตวเพอฝากขายตามสถานการณตางๆ

6. อตราคาโดยสารตามระยะทาง (Distance-based fare) คอ การจดเกบคาโดยสารในอตราทเพมขนตามระยะทางทผโดยสารใช

บรการ โดยมสมมตฐานทวา เมอระยะทางใหบรการเพมขน ระบบขนสงสาธารณะจะมตนทนด าเนนการเพมขนตามไปดวย ดวยเหตนเพอใหเกดความเหมาะสมในการใชบรการ ผโดยสารทเดนทางระยะทางไกลกวากควรทจะตองช าระคาโดยสารทสงกวาตามไปดวย อยางไรกด การจดเกบอตราคาโดยสารลกษณะนจะสรางปญหาและความยงยากในการจดเกบ เพราะตองใชพนกงานจดเกบ หรอตองตดตงอปกรณเกบคาโดยสารทสามารถระบระยะทางของการใชบรการได ส าหรบรถโดยสาร ประจ าทาง นยมใชพนกงานเกบคาโดยสาร และส าหรบระบบรถรางไฟฟานยมตดตงอปกรณช าระคาโดยสารอตโนมตบรเวณทางเขาออกของการใชบรการ

7. อตราคาโดยสารตามชวงเวลา (Time-of-day fare) คอ การคดอตราคาโดยสารแปรผนไปตามชวงเวลาของวนทผโดยสาร

เขาใชบรการโดยมากแลวผโดยสารทใชบรการในชวงเรงดวนจะตองช าระคาโดยสารมากกวาการใชบรการในชวงเวลาอน เนองจากจ านวนรถทน ามาใหบรการในชวงเวลานจะเพมขนมากกวาการใหบรการในชวงเวลาปกต โดยจ านวนรถทเพมขนนจะถกน ามาจากรถส ารองทผใหบรการเตรยมไวส าหรบกรณฉกเฉนหรอมความตองการใชบรการมากกวาปกต ดวยเหตนการใหบรการในชวงเรงดวนจงกอใหเกดตนทนในการด าเนนการทสงกวาการใหบรการในชวงเวลาอนการปรบอตราคาโดยสารจากปกต เปนอตราทแปรผนไปตามชวงเวลาของวน สามารถด าเนนการได 3 ลกษณะ คอ

• การเพมคาโดยสารเฉพาะในชวงเรงดวน (Peak surcharges) เปนการเพมคาโดยสารในชวงเรงดวนจากอตราทเคยเกบตามปกต

• การใหสวนลดแกผ โดยสารนอกชวงเรงดวน (Off-peak discount) เปนการลดคาโดยสารใหกบผใชบรการนอกชวงเรงดวนจากอตราทเคยเกบตามปกต

• การเพมคาโดยสารในอตราทตางกน (Differential increases) เปนการเพมคาโดยสารส าหรบการใชบรการทงในและนอกชวงเรงดวน แตอตราการเพมของคาโดยสารในชวงเรงดวนจะสงกวาอตราการเพมนอกชวงเรงดวน

8. การไมเกบคาโดยสาร (Free transit) คอ บรการระบบขนสงสาธารณะทใหผใชบรการไดโดยไมตองช าระคา

โดยสาร โดยผใหบรการอาจมแนวคดวา ระบบขนสงสาธารณะนาจะเปน

39

บรการสาธารณะทรฐควรจดใหกบประชาชนในชมชนในลกษณะทเปนสวสดการสงคม ทงน ขอดของแนวคดดงกลาว คอ เปนการสงเสรมใหผเดนทางหนมาใชระบบขนสงสาธารณะมากขนแทนการใชรถยนตสวนบคคล อกทงยงเปนการชวยเหลอกลมคนทมรายไดนอยในสงคมใหมความสามารถในการเดนทางไปยงทตางๆ ไดทดเทยมกบคนกลมอนในสงคม นอกจากนยงเปนการประหยดตนทนการด าเนนการเกยวกบการจดเกบคาโดยสารดวย

9. การเกบคาโดยสารในการตอรถ (Transfer fare) คอ การทผโดยสารตองช าระคาบรการใหมทกครงเมอมการเปลยนรถ

โดยสารในระบบขนสงรปแบบเดยวกน หรอเปลยนรปแบบการเดนทางในกรณทเปลยนไปใชระบบขนสงรปแบบอน อยางไรกด การทผโดยสารตองตอรถนนในความเปนจรงแลว เกดจากขอจ ากดของผใหบรการเองทไมสามารถจดบรการทท าใหผโดยสารสามารถเดนทางไปถงทหมายไดในการเดนทางเพยงเทยวเดยว ตามขอเทจจรงดงกลาว จงไมควรมการเกบเงนเพมจากผโดยสารเมอมการตอรถ ซงในทางปฏบตแลวไมสามารถท าได เนองจากจะกอใหเกดความยงยากในการตรวจสอบการเดนทางของผโดยสารแตละคนถงวตถประสงคในการตอรถ จดหมายทตองการจะไป และเทยวการเดนทางกอนหนาทจะท าการตอรถ ดวยเหตน ผใหบรการจงเลอกทจะเกบคาโดยสารใหมทกครงเมอผโดยสารมการตอรถ ซงเปนการผลกภาระใหกบผใชบรการทางออม

วธการเกบคาโดยสาร

การเลอกวธการเกบคาโดยสารจากผใชบรการ จะขนอยกบ การก าหนดโครงสรางอตราคา โดยสาร ความรวดเรวในการช าระคาโดยสาร ความปลอดภย และตนทนการด าเนนการ โดยทวไป แนวทางทใชในการเกบคาโดยสาร หรอวธการทก าหนดขนมาเพอใหผโดยสารช าระคาบรการนน ม ดงตอไปน

1. การเกบคาโดยสารขณะขนรถ คอ การทผใชบรการตองช าระคาโดยสารทประตทางเขารถ โดยอปกรณทใชในการช าระ

คาโดยสารอาจเปน กลองช าระคาโดยสาร หรออปกรณอเลคทรอนคสส าหรบอานขอมลจากบตรคาโดยสาร วธการนนยมใชกบบรการรถโดยสารประจ าทางและเหมาะสมส าหรบบรการทมอตราคาโดยสารแบบคงท

2. การเกบคาโดยสารขณะอยบนรถ คอ การเกบเงนคาโดยสารจากผใชบรการภายหลงจากทผใชบรการเดนเขามาในรถ

เรยบรอยแลว วธการนจ าเปนตองใชพนกงานเกบคาโดยสาร และเหมาะสมส าหรบบรการทคดอตราครโดยสารตามระยะทางและอตราคาโดยสารตามพนท

40

3. การช าระคาโดยสารลวงหนา (Pre-paid passes) คอ วธการทผโดยสารสามารถช าระคาโดยสารลวงหนากอนทจะเขาใชบรการดวยวธการ

ตางๆ ไมวาจะเปน การซอตวรายวน รายเดอน รายป ของระบบขนสงสาธารณะประเภทตางๆ อาท รถโดยสารประจ าทาง และรถไฟฟา เปนตน โดยผใหบรการมกก าหนดสวนลดใหกบผทช าระคาโดยสารลวงหนาในสดสวนทตางกนตามกรอบของเวลาของการใชบรการ เชน สวนลดของตว รายปจะมากกวาสวนลดของตว รายเดอน และตว รายเดอนจะมสวนลดมากกวาสวนลดของตว รายวน เปนตน ท งน การช าระเงนวธการดงกลาว จะชวยใหเกดความรวดเรวในการจดเกบคาโดยสาร ลดเวลาในการจอดรบผโดยสารตามสถาน และลดเวลาในการเดนทาง

4. การช าระคาโดยสารหลงใชบรการแลว (Post-payment fare) คอ บรการระบบขนสงสาธารณะทยอมใหผโดยสารใชบรการลวงหนากอนทจะสงใบเสรจ

ไปเรยกเกบคาใชบรการภายหลง ผใชบรการจะไดรบบตรช าระคาโดยสารทมลกษณะคลายบตรเครดต

เมอตองการใชบรการ ผโดยสารตองน าบตรนสอดเขาไปในเครองอานบตรเพอบนทกขอมลการใชงาน จากน นในแตละเดอน จะมการเรยกเกบคาบรการโดยสงใบเสรจรบเงนคาใชบรการไปยงทพก ผใชบรการจะตองน าใบเสรจนไปช าระเงนในระยะเวลาทก าหนด ตามสถานททก าหนดไวการช าระเงนดวยวธนชวยอ านวยความสะดวกแกผใชบรการเปนอยางมาก แตเกดปญหาอนเนองมาจากไมสามารถเกบเงนคาบรการไดครบตามทตองการ

5. การช าระคาโดยสารแบบเชอใจ (Honor fare) คอ การช าระคาโดยสารโดยผใชบรการจะตองซอตว ไวลวงหนา จากนนเมอเขาใชบรการ

จะตองน าตว ทซอไวแลวไปประทบเครองหมายบนทกการใชบรการดวยอปกรณทตดตงไวบนรถโดยจะไมมการตรวจตว ขณะเขาใชบรการหรอหลงใชบรการแตอยางใด แตจะท าการสมตรวจ หากพบวาผโดยสารคนใดไมมตวโดยสารทถกประทบเครองหมายบนทกการใชบรการจะตองเสยคาปรบทเปนจ านวนเงนทสงเปนการลงโทษ

ลกษณะโครงขายการใหบรการระบบขนสงสาธารณะ

องคประกอบทมความส าคญอยางหนงตอคณภาพและความเพยงพอของการใหบรการระบบ ขนสงสาธารณะ ไดแก การออกแบบโครงขายเสนทางการใหบรการอยางเหมาะสม การก าหนดรปแบบโครงขายการใหบรการระบบขนสงสาธารณะ จะตองค านงถงตนทนและคาใชจายในการด าเนนการ ความครอบคลมของพนทใหบรการ (Area coverage) และจ านวนครงของการตอรถ

41

(Number of transfers) ปจจยเหลานจะมอทธพลโดยตรงตอจ านวนผใชบรการ ลกษณะโครงขายเสนทางระบบขนสงสาธารณะมหลายรปแบบ แตละรปแบบมลกษณะเฉพาะทส าคญและมความเหมาะสมตอรปแบบโครงสรางของผงเมองทตางกนไป ซงจะไดกลาวถงตามล าดบดงตอไปน

1. โครงขายรปแบบรศม (Radial patterns) เปนรปแบบโครงขายถนนนของเมองสมยเกา ซงมสถานทส าคญตงอยรวมกนในเขตเมอง

หลวง หรอเมองส าคญ ดวยเหตนการวางแนวเสนทางขนสงจงมลกษณะของการกระจายออกไปโดยรอบ จากบรเวณพนทศนยกลางธรกจและชมชนภายในเมองในรปแบบทเปนรศมไปสชานเมองเมอมพนทชานเมองแหงใหมเกดขน เสนทางดงกลาวกจะไดรบการขยายออกไปยงเมองแหงนน ในปจจบนถงแมวาจะมเสนทางใหมทตดผานบรเวณศนยกลางชมชนแลวกตาม ระบบขนสงภายในทองถนบางแหงกยงมการใชเสนทางแบบรศมเหมอนเดม

ในการเดนทางเพอเขาสชมชนพนทเขตเมอง ดวยโครงขายถนนแบบรศมนยงเปนรปแบบทยงใชไดตอไป ตราบเทาทภายในเขตเมองยงคงเปนศนยกลางความเจรญในดานตางๆ อยเชนเดม แตเมอใดกตามทมการกระจายความเจรญออกไปจากบรเวณศนยกลางเมอง เชน มการยายสถานศกษาโรงพยาบาล หรอสถานทราชการทส าคญตางๆ ไปไวยงบรเวณแถบชานเมองแลว การเดนทางโดยการใชรปแบบของโครงขายแบบรศมจะท าใหผเดนทางไมไดรบความสะดวกเทาทควร ในการเดนทางไปยงสถานทตางๆ ดงนนถาสถานการณดงกลาวนเกดขน จงควรพจารณาปรบปรงโดยเลอกใชโครงขายถนนรปแบบใหมเพอรองรบรปแบบของผงเมองทเปลยนแปลงไปจากเดม

ภาพท 2-23 โครงขายรถโดยสารประจ าทางแบบรศม

ทมา: Gray and Hoel (1992)

2. โครงขายรปแบบตาราง (Grid type networks) เปนรปแบบโครงขายเสนทางทมลกษณะคอนขางตรง มแนวเสนทางทขนานกนโดย

ระยะหางระหวางของเสนทางทคอนขางสม าเสมอ และมกลมของถนนสายรองทมลกษณะ

42

คลายคลงกนตดผานเปนชวงๆ ขอไดเปรยบทส าคญของเครอขายถนนแบบตาราง คอ เปนรปแบบทเหมาะสมกบพนททมแหลงศนยกลางธรกจหรอสถานทส าคญ ตงอยในต าแหนงทกระจดกระจายและหางกนคอนขางมาก

ภาพท 2-24 โครงขายรถโดยสารประจ าทางแบบตาราง

ทมา: Gray and Hoel (1992)

ดวยโครงขายลกษณะนผโดยสารตองยอนกลบไปเพอตงตนการเดนทางตามทตองการใน

บรเวณศนยกลางของตวเมองเหมอนกบโครงขายถนนแบบรศม ขอดอกประการหนงของโครงขายแบบตาราง คอ เปนรปแบบของโครงขายทมลกษณะไมซบซอน เขาใจไดงาย ไมกอใหเกดความสบสนในการเดนทาง ส าหรบขอเสย ไดแก ไมวาผโดยสารจะเรมตนการเดนทางไปยงสถานททตองการจากสถานทแหงใดกตาม จ าเปนทจะตองท าการตอรถเสมอ ขณะทโครงขายถนนบางรปแบบผโดยสาร

สามารถเดนทางไปยงสถานททตองการไดโดยตรงโดยไมตองตอรถเลย ในโครงขายถนนแบบตารางนควรจดใหความถของการใหบรการเปนไปอยางสอดคลองกนในทกๆเสนทาง ความถของการใหบรการทเหมาะสม เมอพจารณาจากคาของชวงหางของเวลาทใชในการปลอยรถแลวควรอยระหวาง 15 – 20 นาท หรออาจนอยกวานน

3. โครงขายผสมระหวางแบบตารางและรปแบบรศม (Radial crisscross network) เปนโครงขายถนนทไดจากการผสมผสานระหวางขอดของคณลกษณะโครงขายเสนทาง

แบบตารางในขณะเดยวกนกยงคงรกษาขอไดเปรยบทเปนของถนนรปแบบรศมไวได โดยใชเทคนคการเพมต าแหนงทเปนศนยกลางชมชนเขาไปในพนทดงกลาวทเสนทางสญจรครอบคลม

43

ศนยกลางชมชนทเพมเขาไป ไดแก หางสรรพสนคา หรอสถานศกษา เปนตน ดวยรปแบบโครงขายดงกลาว ผโดยสารสามารถทจะท าการตอรถไปยงสถานทตางๆ ทอยระหวางจดตนทางและปลายทางได ในลกษณะของการเดนรถในโครงขายแบบตาราง และสามารถเดนทางจากพนทศนยกลางธรกจ และชมชนไปยง

ศนยกลางการคา (ศนยกลางชมชนแหงใหมทเพมเขาไป) ไดโดยตรงโดยไมตองตอรถแตอยางใด ซงลกษณะดงกลาวเปนขอไดเปรยบทไดจากโครงขายเสนทางแบบรศม

ภาพท 2-25 โครงขายรถโดยสารประจ าทางแบบผสมระหวางแบบรศมและแบบตาราง

ทมา: Gray and Hoel (1992)

4. โครงขายเสนทางทประกอบดวยเสนทางหลกและเสนทางยอยส าหรบปอนผโดยสารเขาสเสนทางหลก (Trunk line with feeders)

เปนรปแบบโครงขายทใชรปแบบการขนสงหลก (รถโดยสาร รถราง) ในการปอนผโดยสารใหกบระบบขนสงหลกของถนนเสนหลก โครงขายดงกลาวเกดจากขอจ ากดอนเนองมาจากสาเหตอนท าใหระบบขนสงสาธารณะรปแบบหลกไมสามารถใหบรการแกผโดยสารไปยงสถานส าคญไดโดยตรง และเปลยนรปแบบการด าเนนงานเปนระบบขนสงรอง เพอปอนผโดยสารใหกบระบบขนสงในเสนทางหลกอกตอหนง สงทเปนขอเสยของโครงขายดงกลาวนไดแก ผโดยสารสวนมากจ าเปนตองท าการตอรถเสมอๆ ส าหรบขอด ไดแก ระบบขนสงทปอนผโดยสารใหกบระบบขนสงในเสนทางหลกนน สามารถรองรบการใหบรการของรปแบบขนสงในเสนทางหลกทมระดบการใหบรการทสงไดมากกวาการทผโดยสารใชวธการเดนเพอมาใชบรการขนสงในเสนทางหลก

44

ภาพท 2-26 โครงขายถนนแบบมเสนทางหลกและเสนทางปอนเขา

ทมา: Gray and Hoel (1992)

5. โครงขายการใหบรการแบบกระจายศน ยกลาง (Transit-center or multicenter

network) เปนโครงขายการใหบรการทเหมาะสมส าหรบเมองทมศนยกลางชมชนหลายแหง พนท

ของเมองจะถกแบงออกเปนพนทยอยทสอดคลองกบต าแหนงทตงของศนยกลางชมชนและพฒนาระบบขนสงสาธารณะขนในศนยกลางชมชนเหลานน ระบบขนสงสาธารณะทถกพฒนาขนจะเปนศนยบรการระบบขนสงสาธารณะ (Transit center) ของแตละพนทยอย ต าแหนงทต งของศนยบรการดงกลาวมกเปนจดดงดดการเดนทางทส าคญของพนทยอยน นๆ อาท ศนยการคาสวนสาธารณะ หรอสถานทราชการส าคญๆ เปนตน โดยศนยบรการดงกลาวจะถกเชอมโยงดวยระบบขนสงความเรวสง และมต าแหนงทตงซงครอบคลมพนทใหบรการอยางทวถงตลอดทงเมองดงแสดงตวอยางในรปท 2-27 ระบบขนสงสาธารณะทจ าเปนส าหรบโครงขายการใหบรการ ลกษณะน ไดแก

• ระบบขนสงปอนเขา (Feeders) คอ ระบบขนสงสาธารณะทใหบรการส าหรบการเดนทางภายในแตละพนทยอย โดยท าหนาทปอนผเดนทางทอยในแตละพนทยอยเขาสศนยบรการระบบขนสงสาธารณะของพนทยอยนนๆ ระยะทางทใหบรการของระบบขนสงประเภทนจะไมยาวมากนก โดยมากแลวระยะเวลาในการวงครบรอบไมควรเกนรอบละ 60 นาท ตวอยางของการขนสงประเภทน ไดแก รถโดยสารประจ าทางระยะสน (Shuttle buses) เปนตน

• ระบบขนสงหลก (Major modes) คอ ระบบขนสงสาธารณะทสามารถบรรทกผโดยสารไดครงละมากๆ สวนมากแลวจะเปนระบบขนสงความเรวสง ระบบขนสงหลกนจะมเสนทางการใหบรการทเชอมโยงระหวางศนยบรการระบบขนสงสาธารณะของแตละพนทยอยกบพนทศนยกลางเศรษฐกจ (Central business district, CBD) ซงตงอยบรเวณศนยกลางเมอง

45

• ระบบขนสงหลกทใหบรการระหวางศนยบรการระบบขนสงสาธารณะของแตละพนทยอย กบศนยบรการของพนทยอยอนๆ ทงน ระบบขนสงสาธารณะทใหบรการในเสนทางดงกลาวจะมลกษณะเชนเดยวกบระบบขนสงหลกทกลาวถงในหวขอกอนหนาน

ภาพท 2-27 โครงขายการใหบรการแบบกระจายศนยกลางการใหบรการ

ทมา: Black (1995)

การวางต าแหนงเสนทาง การวางต าแหนงเสนทางจะมผลตอรปรางของโครงขายการใหบรการโดยรวม ระยะหาง

ของเสนทาง และการออกแบบรายละเอยดตางๆ โดยทวไปรปรางโครงขายของระบบขนสงสาธารณะจะแบงออกเปน แบบรศม แบบตาราง และแบบกระจายศนยกลาง แตสวนใหญแลว ในความเปนจรงโครงขายระบบขนสงสาธารณะมกจะเปนแบบผสมผสานกนระหวางโครงขายหลาย รปแบบ

การวางต าแหนงเสนทาง หรอความครอบคลมเสนทาง (Route coverage) มกถกก าหนดโดยระยะทางทผโดยสารสามารถเดนมาใชบรการไดโดยสะดวก ยกตวอยาง กรณการวางเสนทางรถโดยสารประจ าทาง โดยทวไปจะก าหนดใหระยะทางทผโดยสารสามารถเดนมาใชบรการยงปายไดโดยสะดวกนน ไมเกน 400 เมตร ดงนน ระยะหางระหวางเสนทางใหบรการทอยตดกนจงไมควรเกน 800 เมตร เสนทางใหบรการควรผานจดส าคญของเมอง อาท อาคารทพ กอาศย พนทท มสดสวนของผสงอายและพการสง โรงเรยน สนามกฬาประจ าเมอง แหลงจางงาน โดยเฉพาะอยางยงแหลงจางงานทมผมรายไดนอยท างานอย และหางสรรพสนคา เพอใหผใชบรการทกกลมในสงคมสามารถใชบรการระบบขนสงสาธารณะไดอยางเทาเทยมกน นอกจากนยงตองค านงถงลกษณะทางเรขาคณตของถนน

46

ดวย ไมวาจะเปนรศมความโคงของถนน หรอรศมของหวมมทางแยก (Edge radii) ควรออกแบบใหเหมาะสมและเพยงพอส าหรบการเลยวไดอยางปลอดภยและเกดความสบายในการสญจรมากทสด

แผนผงกางปลา(Fish Bone Diagram)หรอเรยกเปนทางการวาแผนผงสาเหตและผล (Cause and Effect Diagram)

แผนผงสาเหตและผลเปนแผนผงทแสดงถงความสมพนธระหวางปญหา (Problem) กบสาเหตทงหมดทเปนไปไดทอาจกอใหเกดปญหานน (Possible Cause) เราอาจคนเคยกบแผนผงสาเหตและผล ในชอของ "ผงกางปลา (Fish Bone Diagram) " เนองจากหนาตาแผนภมมลกษณะคลายปลาทเหลอแตกาง หรอหลาย ๆ คนอาจรจกในชอของแผนผงอชกาวา (Ishikawa Diagram) ซงไดรบการพฒนาครงแรกเมอป ค.ศ. 1943 โดย ศาสตราจารยคาโอร อชกาวา แหงมหาวทยาลยโตเกยว

แผนผงสาเหตและผลคออะไร ส านกงานมาตรฐานอตสาหกรรมแหงญป น (JIS) ไดนยามความหมายของผงกางปลานวา

"เปนแผนผงทใชแสดงความสมพนธอยางเปนระบบระหวางสาเหตหลายๆ สาเหตทเปนไปไดทสงผลกระทบใหเกดปญหาหนงปญหา" เมอไรจงจะใชแผนผงสาเหตและผล

1. เมอตองการคนหาสาเหตแหงปญหา 2. เมอตองการท าการศกษา ท าความเขาใจ หรอท าความรจกกบกระบวนการอน ๆ เพราะวา

โดยสวนใหญพนกงานจะรปญหาเฉพาะในพนทของตนเทานน แตเมอมการ ท าผงกางปลาแลว จะท าใหเราสามารถรกระบวนการของแผนกอนไดงายขน

3. เมอตองการใหเปนแนวทางในการระดมสมอง ซงจะชวยใหทก ๆ คนใหความสนใจ ในปญหาของกลมซงแสดงไวทหวปลา

วธการสรางแผนผงสาเหตและผลหรอผงกางปลา สงส าคญในการสรางแผนผง คอ ตองท าเปนทม เปนกลม โดยใชขนตอน 6 ขนตอน

ดงตอไปน 1. ก าหนดประโยคปญหาทหวปลา 2. ก าหนดกลมปจจยทจะทาใหเกดปญหานน ๆ 3. ระดมสมองเพอหาสาเหตในแตละปจจย

47

4. หาสาเหตหลกของปญหา 5. จดล าดบความส าคญของสาเหต 6. ใชแนวทางการปรบปรงทจาเปน โครงสรางของแผนผงสาเหตและผล

ภาพท 2-28 โครงสรางของแผนผงสาเหตและผล

ผงกางปลาประกอบดวยสวนตาง ๆ ดงตอไปน 1. สวนปญหาหรอผลลพธ (Problem or Effect) ซงจะแสดงอยทหวปลา 2. สวนสาเหต (Causes) จะสามารถแยกยอยออกไดอกเปน

▪ ปจจย (Factors) ทสงผลกระทบตอปญหา (หวปลา) ▪ สาเหตหลก ▪ สาเหตยอย

สาเหตของปญหาจะเขยนไวในกางปลาแตละกางกางยอยเปนสาเหตของกางรองและกางรองเปนสาเหตของกางหลก เปนตน

การกาหนดปจจยบนกางปลา

เราสามารถทจะก าหนดกลมปจจยอะไรกได แตตองมนใจวากลมทเราก าหนดไวเปนปจจยนนสามารถทจะชวยใหเราแยกแยะและก าหนดสาเหตตาง ๆ ไดอยางเปนระบบ และเปนเหตเปนผล

48

โดยสวนมากมกจะใชหลกการ 4M 1E เปนกลมปจจย (Factors) เพอจะน าไปสการแยกแยะสาเหตตาง ๆ ซง 4M 1E นมาจาก

M Man คนงาน หรอพนกงาน หรอบคลากร M Machine เครองจกรหรออปกรณอ านวยความสะดวก M Material วตถดบหรออะไหล อปกรณอน ๆ ทใชในกระบวนการ M Method กระบวนการทางาน E Environment อากาศ สถานท ความสวาง และบรรยากาศการทางาน

ภาพท 2-29 โครงสรางของแผนผงสาเหตและผล 4M 1E เปนกลมปจจย (Factors)

แตไมไดหมายความวา การก าหนดกางปลาจะตองใช 4M 1E เสมอไป เพราะหากเราไมได

อยในกระบวนการผลตแลว ปจจยน าเขา (input) ในกระบวนการกจะเปลยนไป เชน ปจจยการน าเขาเปน 4P ไดแก Place , Procedure, People และ Policy หรอเปน 4S Surrounding, Supplier, System และ Skill กได หรออาจจะเปน MILK Management, Information, Leadership, Knowledge กได นอกจากนน หากกลมทใชกางปลามประสบการณในปญหาทเกดขนอยแลว กสามารถทจะก าหนดกลม ปจจยใหมใหเหมาะสมกบปญหาตงแตแรกเลยกได เชนกน

49

การก าหนดหวขอปญหาทหวปลา การก าหนดหวขอปญหาควรก าหนดใหชดเจนและมความเปนไปได ซงหากเราก าหนด

ประโยคปญหานไมชดเจนตงแตแรกแลว จะท าใหเราใชเวลามากในการคนหาสาเหต และจะใชเวลานานในการท าผงกางปลา

การก าหนดปญหาทหวปลา เชน อตราของเสย อตราชวโมงการท างานของคนทไมมประสทธภาพ อตราการเกดอบตเหต หรออตราตนทนตอสนคาหนงชน เปนตน ซงจะเหนไดวา ควรก าหนดหวขอปญหาในเชงลบ

เทคนคการระดมความคดเพอจะไดกางปลาทละเอยดสวยงาม คอ การถาม ท าไม ท าไม ท าไม ในการเขยนแตละกาง ยอย ๆ ขอด

1. ไมตองเสยเวลาแยกความคดตาง ๆ ทกระจดกระจายของแตละสมาชก แผนภมกางปลาจะชวยรวบรวมความคดของสมาชกในทม

2. ท าใหทราบสาเหตหลก ๆ และสาเหตยอย ๆ ของปญหา ท าใหทราบสาเหตทแทจรงของปญหา ซงท าใหเราสามารถแกปญหาไดถกวธ

ขอเสย

1. ความคดไมอสระเนองจากมแผนภมกางปลาเปนตวก าหนดซงความคดของสมาชกในทมจะมารวมอยทแผนภมกางปลา

2. ตองอาศยผทมความสามารถสง จงจะสามารถใชแผนภมกางปลาในการระดม ความคด

50

บทท 3 วธการวจย หรอวธทดลองและอปกรณ

การส ารวจแบบสอบถามเรองการสบยอนกลบจากความตองการของผรบบรการตอรถ

โดยสารประจ าทางขนสงมวลกรงเทพฯ (ขสมก.) เขต.8 รถปรบอากาศ สาย 8 โดยการส ารวจในครงนไดใหกลมประชากรทใชบรการรถโดยสารประจ าทาง เขต 8 กรอบแบบสอบถามดงกลาว ตงแตเดอน มกราคม – ธนวาคม 2560 ในการส ารวจแบบสอบถามในครงนมระเบยบและขนตอนดงน

1. ประชากรและกลมตวอยาง 2. เครองมอทใชในการส ารวจ 3. เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล 4. การเกบรวบรวมขอมล 5. การวเคราะหขอมล 6. แนวทางการแกไขปญหา

3.1 ประชากรและกลมตวอยาง

ประชากรทใชในการวจยครงนไดแก ประชาชนทมาใชบรการรถโดยสารประจ าทาง เขต 8 การสมตวอยางโดยใชความนาจะเปน ( Probability sampling ) และก าหนดความเชอมนทระดบ 95% ยอมใหเกดความคลาดเคลอนของการประมาณคาเทากบ 0.05 โดยใชสตรค านวณของ Yamane (1973, p.886) ดงน

n = 𝑁

1+𝑁𝑒2

โดยท n = ขนาดตวอยางทค านวณได N = จ านวนประชากรททราบคา e = คาความคลาดเคลอนทจะยอมรบได (allowable error)

3.2 เครองมอทใชในการส ารวจ เครองมอทใชในการศกษาในครงนเปนแบบสอบถามทผศกษาสรางขนประกอบดวย 6

สวน สวนท 1 เปนแบบสอบถามเกยวกบขอมลสวนตวของผตอบแบบสอบถาม สวนท 2 เปนแบบสอบถามเกยวกบความคดเหนของประชาชนทใชบรการรถโดยสาร

ประจ า ทาง สวนท 3 เปนแบบสอบถามเกยวกบความคดเหนของผทใชบรการรถโดยสารทเกยวกบปญหา และอปสรรคทมตอการใชบรการของรถโดยสารประจ าทาง (เขต.8) สาย 8 สวนท 4 เปนแบบสอบถามเกยวกบความคดเหนของประชาชนทใชบรการรถโดยสารประจ าทางเกยวกบการน ากฎหมายมาจดระเบยบในการแกไขปญหาของรถโดยสารประจ าทางของ (เขต.8) สาย 8 สวนท 5 เปนแบบสอบถามเกยวกบขอเสนอแนะปญหาและอปสรรคในการจดการแกไขปญหาทเกดขนของรถโดยสารประจ าทาง (เขต.8) สาย 8 สวนท 6 เปนแบบสอบถามเกยวกบขอเสนอแนะและเกยวกบการปรบปรงแกไขปญหาทเกดขนมากทสดจากรถโดยสารประจ าทาง (เขต.8) สาย 8 3.3 เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล

ผวจยใช แบบสอบถาม เปนเครองมอในการเกบรวบรวมขอมลในครงน โดยมขนตอนในการสรางเครองมอ ดงน

1. ศกษาขอมลทเกยวของกบการใหบรการของรถโดยสารประจ าทาง (เขต.8) รถปรบอากาศสาย 8 รวมทงการสมภาษณบคลากรทเกยวของกบการใชบรการเพอน ามาเปนขอมลในการสรางเครองมอการวจย รวมทงตารางเดนรถโดยสารประจ าทาง (เขต.8) ) รถปรบอากาศสาย 8 โดยการศกษาจะท าเพยงบางสายเพอเปนตวแทนของ (เขต.8) ) รถปรบอากาศสาย 8 เพยงหนงสาย เพอสมหาปญญาโดยจะพษจรณาวาจ านวน N ประชากรทมาใชบรการจรงๆ ทกวน และพษจรณาการจดรถโดยสารประจ าทาง (เขต.8) ) รถปรบอากาศสาย 8 วาเพยงพอตอการใหบรการหรอไม

52

ตารางท 3.1 ตารางเดนรถโดยสารประจ าทาง (เขต.8) สาย 8

สายรถ ตนทาง - ปลายทาง ประเภทรถ ระยะเวลาเดนรถ

8 เคหะรมเกลา - สะพานพทธ - รถปรบอากาศ (เคหะรมเกลา) 03:00 - 00:00

เทยวไป

เรมตนทตลาดแฮปปแลนด แยกขวาไปตามถนนลาดพราว ถงปากทางลาดพราว แยกซายไปตามถนนพหลโยธน แยกขวาไปตามถนนราชวถ แยกซายไปตามถนนพระราม 6 แยก โรงพยาบาลรามาธบด (รพ.รามาธบด)ขวาไปตามถนนศรอยธยา แยกซายไปตามถนนสวรรคโลก แยกขวาไปตามถนนหลานหลวง แยกซายไปตามถนนวรจกร ถนนจกรวรรด แยกซายไปตามถนนขางสะพานพระปกเกลา ลอดใตสะพานพระปกเกลา ไปตามถนนลอดใตสะพานพทธฯ จนสดเสนทางทใตสะพานพทธฯ (ฝงพระนคร) รถปรบอากาศ (เคหะรมเกลา)

ภาพท 3-1 แผนโดยสารประจ าทาง สาย 8 เขต 8 รถปรบอากาศ (เคหะรมเกลา)

http://www.bmta.co.th/?q=th/lines

53

ดงตวอยาง สมมตวาถาทางการเดนรถเขต 8 มการก าหนดใหรถเมลสาย 8 มการเดนรถตอวน คอ 40

คนตอวน โดย รถเทยวแรกทออก ตนสายจะเรมทเคหะรมเกลา ตอน 04.30 น. และรถจะมชวงหางระหวางคนประมาณ 30 นาท และเทยวสดทายจะหมดตอนเวลา 22.00น. รถเมลสาย 8 สามารถจคนไดประมาณ 34 ทนง และยนอกประมาณ 15 คน ทางผวจยไดก าหนดระดบความเชอมน 95% และสามารถค านวณหา ประชากรกลมตวอยางไดจากสตร

n = N

1+Ne2

โดย

เราทราบจ านวนคนตอคนคอ 34+15 = 49 คน ความคลาดเคลอน = 0.05

n = 1,960

1+1,960(0.05)2

n = 332 คน

2. สรางแบบสอบถาม เรอง “ความพงพอใจและปญหาการบรการของรถโดยสารประจ าทางขนสงมวลชนกรงเทพ ฯ เขต.8 สาย 8” โดยผวจยไดท าการออกแบบ แบบสอบถาม และไดท าการตรวจและแกไขโดย ผศ.ดร.ปญญา พทกษกล

2.1 ตวอยางแบบสอบถามแบบการสมตวอยางโดยใชความ น าจะ เปน ( Nonprobability sampling ) เปนการเลอกกลมตวอยาง เรอง การสบยอนกลบจากความตองการของผรบบรการตอรถโดยสารประจ าทางขนสงมวลกรงเทพฯ (ขสมก.) เขต.8 สาย 8

54

ภาพท 3.2 แบบสอบถามเรอง “การศกษาความพงพอใจและปญหาการบรการของรถโดยสารประจ าทางขนสงมวลชนกรงเทพ ฯ เขต.

8 รถปรบอากาศ สาย 8”

2.2 ค าถามขอทเกยวกบสายรถ จ าเปนตองยบใหเปนตามสตร n ทหาได คอแสดงเฉพาะ

สายทเกยวของตามก าหนดของผวจยเอง

ภาพท 3.3 แบบสอบถามเรอง “การศกษาความพงพอใจและปญหาการบรการของรถโดยสารประจ าทางขนสงมวลชนกรงเทพ ฯ เขต.

8 สาย 8” (ตอ)

55

ภาพท 3.4 แบบสอบถามเรอง “การศกษาความพงพอใจและปญหาการบรการของรถโดยสารประจ าทางขนสงมวลชนกรงเทพ ฯ เขต.

8 สาย 8” (ตอ)

3. ตรวจสอบคณภาพของเครองมอการวจย โดยการหาคาความเชอมน (reliability) ของแบบสอบถาม โดยมขนตอนในการด าเนนการ ดงน 3.1 น าแบบสอบถามไปทดลองใช (Try out) กบกลมทมลกษณะใกลเคยงกบ กลมตวอยางทจะท าการศกษา จ านวน 20 คน

a. ตรวจสอบความสมบรณของแบบสอบถามทตอบแลวบนทกขอมลลงในคอมพวเตอร

ตวอยางการใชโปรแกรม SPSS ค านวณจากการตอบแบบสอบถามของประชาชน SPSS

17.0 จะท าการเพมรายการการท างานของ SPSS เขาไปในเมน Programs ของ Windows ดงนนในการเรยกใชงานโปรแกรม SPSS ผใชสามารถเลอกการใชงานได ตามขนตอนดงน

1. Value Labels เปนการระบตวแปรของขอมล ก าหนดเปนคา 1 Value Label ก าหนดเปนเพศชาย ก าหนดเปนคา 2 Value Label ก าหนดเปน เพศหญง

ภาพท 3.5 หนาจอแสดงการการระบตวแปรของขอมล

56

2. Variable View เปนการระบขอมลสวนตวของประชาชนทมาใชบรการรถโดยสารประจ าทางเขต 8 สาย 8

ภาพท 3.6 หนาจอแสดงการระบชดขอมลของตวแปรขอมลสวนตวของแบบสอบถาม

3. Data view เปนการระบตวเลขทมาจากการตอบแบบสอบถามของประชาชนทมาใชบรการ

รถโดยสารประจ าทางเขต 8 สาย 8

ภาพท 3.7 หนาจอแสดงการระบตวเลขทมาจากการตอบแบบสอบถามของประชาชน

57

4. ท าการหาคาเฉลย Mean และ คา SD. ใหกบขอมลรวม เพอจะไดทราบวาผลคาเฉลยรวมของแตละดานคอเทาไร โดยหาคาMean และ คา SD. ตามวธทไดระบไว โดยจะสงไปเพอวเคราะหตอไป ซงเมอวเคราะหแลวจะไดผลลพธ คอ ดงตารางขางลางน

ภาพท 3.8 หนาจอแสดงท าการหาคาเฉลย Mean

ภาพท 3.9 หนาจอแสดงคา SD.

3.4 การเกบรวบรวมขอมล ผวจยท าการเกบรวบรวมขอมลดวยตนเอง โดยการเกบขอมลจากการตอบแบบสอบถาม

ของประชาชนทมาใชบรการรถโดยสารประจ าทางเขต 8 จากการค านวณคา n โดยสตร

3.5 การวเคราะหขอมล ผวจยตรวจความสมบรณของแบบสอบถาม แลวจงน าผลทไดจากแบบสอบถามทสมบรณ

จ านวน n ชด ทไดมาโดยใชโปรแกรมส าเรจรป SPSS for Windows Version 21 มรายละเอยดดงน 1. สถานภาพของกลมตวอยางโดยใชสถตพนฐานคาความถ และรอยละ

58

2. พฤตกรรมการใชบรการรถโดยสารประจ าทาง เขต 8 โดยใชสถตพนฐานคาความถ และคารอยละ

3. ปญหาจากการส ารวจแบบตอบกลบของแบบสอบถามจากประชาชนโดยใชขอมลทไดมาใชโปรแกรมในการท าสถตพนฐานคาความถ และรอยละ

4. ความคดเหนของประชาชนทมาใชบรการรถโดยสารประจ าทางใชคาคะแนนเฉลย (X) และสวนเบยงเบนมาตรฐาน (SD)

การประมวลผลการวเคราะหโดยใชโปรแกรมทางสถต SPSS for Windows และใชเครองมอทางสถต คอ สถตพรรณนา นาเสนอขอมลลกษณะพนฐานของกลมตวอยางในรปแบบดงน

1. คาความถ (Frequency) 2. อตราสวนรอยละ (Percentage) 3. คาเฉลย (Means) 4. สวนเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation)

การน าเสนอขอมลในรปแบบตาราง การอธบายขอมลจะใชสถตเชงพรรณนาและมเกณฑการใหคะแนนระดบความพงพอใจกลมตวอยางจ าแนกตามดานตางๆ ดงน

ระดบความพงพอใจ คะแนน มากทสด 5 มาก 4 ปานกลาง 3 นอย 2 ปรบปรง 1

การประเมนผลทไดจากความพงพอใจจะนามาเปรยบเทยบเกณฑการแปลความหมายทตง

ไวตามหลกสถต แบงเปน 5 ระดบ ดงน

คะแนนเฉลย ระดบความพงพอใจเฉลย 4.21 – 5.00 มากทสด 3.41 – 4.20 มาก

2.61 – 3.40 ปานกลาง 1.81 – 2.60 นอย 1.00 – 1.80 ควรปรบปรง

59

3.6 แนวทางการแกไขปญหา ท าการวเคราะหขอมลจากแบบสอบถามความพงพอใจการใหบรการรถโดยสารประจ าทางเขต

8ผใชบรการทตอบแบบสอบถาม มความพงพอใจตอการบรการดานกายภาพทเหมาะสมตอการจดการ ตารางท 3.2 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบความพงพอใจตอการบรการดานวตถประสงคทใชบรการ

วตถประสงค จ านวน รอยละ ไปศกษาเลาเรยน ไปท างาน ไปตดตอธระ ไปหางสรรพสนคา ไปท าธระสวนตว เดนทางกลบบาน ไปเทยว ตารางท 3.3 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบความพงพอใจตอการบรการดานความถในการใชบรการ

ความถในการใชบรการ จ านวน รอยละ นานๆครง 1-2 วนตอสปดาห 3-4 วนตอสปดาห 5-6 วนตอสปดาห ใชทกวน ตารางท 3.4 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบความพงพอใจตอการบรการดานระยะเวลาทรอใชบรการ

ระยะเวลา จ านวน รอยละ ประมาณ 1 - 5 นาท ประมาณ 6 - 10 นาท

60

ตารางท 3.5 ตอ คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบความพงพอใจตอการบรการดานระยะเวลาทรอใชบรการ

ระยะเวลา จ านวน รอยละ ประมาณ 11 - 15 นาท ประมาณ 16 - 20 นาท ประมาณ 21 - 25 นาท ประมาณ 26 - 30 นาท มากกวา 30 นาท

ตารางท 3.6 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบความพงพอใจตอการบรการดานสาเหตททานเลอกใชบรการ

สาเหตททานเลอกใชบรการ จ านวน รอยละ มคาบรการรถโดยสารถกกวา พนกงานบรการด ภายในรถโดยสารสะอาดและกวางขวาง

ท าการหาคาเฉลย Mean และ คา SD. ใหกบขอมลรวม เพอจะไดทราบวาผลคาเฉลยรวมของแตละดานคอเทาไร โดยหาคาMean และ คา SD. ตามวธทไดระบไว โดยจะสงไปเพอวเคราะหตอไป ซงเมอวเคราะหแลวจะไดผลลพธ คอ ดงตารางขางลางน

ตารางท 3.7 คาเฉลย คาเบยงเบนมาตรฐาน และระดบความพงพอใจในการใชบรการรถโดยสารประจ าทาง (ขสมก.) เขต 8 รถปรบอากาศสาย 8

บรการของรถโดยสารประจ าทาง 𝒙 S.D. ระดบความพงพอใจ 1.คาโดยสาร (Fare) 2.ระยะเวลาในการเดนทาง (Travel Time) 3.ผใหบรการรถโดยสาร (Crew Manner) 4.ความปลอดภยในการใชบรการ (Safety) 5.ความสะดวกสบายในขณะใชบรการ (Comfortable)

6.ความสะดวกในการเขามาใชบรการ (Accessibility)

61

ตารางท 3.8 คาเฉลย คาเบยงเบนมาตรฐาน และระดบความพงพอใจตอการใชบรการรถโดยสารประจ าทาง (ขสมก.) เขต 8 รถปรบอากาศสาย 8 จ าแนกรายขอ

บรการของรถโดยสารประจ าทาง 𝒙 S.D. ระดบความพงพอใจ

คาโดยสาร (Fare) 1.คาโดยสารสงกวารถประจ าทางสายอน 2.คาโดยสารเหมาะสมเมอเทยบกบบรการ 3.คาโดยสารเหมาะสมเมอเทยบกบระยะทาง

ระยะเวลาในการเดนทาง (Travel Time) 4. เดนทางไดเรวขนเพราะไมตองรอรถนาน 5. พนกงานประจ ารถมความคลองตวท าใหเดนทางเรวขน

ผใหบรการรถโดยสาร (Crew Manner) 6. คนขบรถ ขบอยางไมประมาท 7. การหยดรถ-ออกตว มความนมนวล 8. พนกงานประจ ารถมอธยาศยไมตรดแตงกายสภาพ 9. คนขบจอดททาตรงปายและถกระเบยบจราจร 10. พนกงานขบรถเบยงไปทางชองขวา ไมหยดรบ – สง มการขบเรวปาดซาย แซงขวาและเบรกแรง

ความปลอดภยในการใชบรการ (Safety) 11. ปลอดภยจากการถกผรวมโดยสารปลน-จ หรอกรด-ลวงกระเปา

12. ปลอดภยจากกลมอนธพาลทยกพวกตกน 13. ปลอดภยจากอบตเหต เชน การขน-ลงรถ, รถชน 14.กระเปารถเมลบนรถโดยสารประจ าทางมการลวนลามผทใชบรการ

ความสะดวกสบายในขณะใชบรการ(Comfortable) 15. การขน-ลงบนรถประจ าทาง สะดวก

16. ทนงมจ านวนเพยงพอไมตองเบยดกน

17. บนรถโดยสารกวางขวาง มพนทใหยนเพยงพอ

62

ตารางท 3.9 ตอ คาเฉลย คาเบยงเบนมาตรฐาน และระดบความพงพอใจตอการใชบรการรถโดยสารประจ าทาง (ขสมก.) เขต 8 รถปรบอากาศสาย 8 จ าแนกรายขอ

บรการของรถโดยสารประจ าทาง 𝒙 S.D. ระดบความพงพอใจ

ความสะดวกสบายในขณะใชบรการ(Comfortable) 18. บรรยากาศภายในรถสะอาด

19.รถประจ าทางมสภาพทใหม

20. เครองปรบอากาศภายในรถไมมขดของ

ความสะดวกในการเขามาใชบรการ (Accessibility) 21.สะดวกเพราะมรถวงสม าเสมอ ไมขาดระยะ

22. สะดวกเพราะททารถมพนทในการนงรอและมหลงคาคลม

63

บทท 4 ผลการวเคราะหขอมล

การจดท าวจยครงนท าการส ารวจโดยใชแบบสอบถาม (Questionnaires) ซงไดแจกให

ผโดยสารทมาใชบรการรถโดยสารประจ าทาง เขต.8 ) รถปรบอากาศสาย 8 จ านวน 300 ตวอยาง ตวอยางส าหรบการอภปรายผลทไดจากการวเคราะห โดยการแสดงผลลพธของขอมลตวอยาง การใชโปรแกรมประมวลผลขอมลตวอยาง SPSS ในการวเคราะหขอมล และการวเคราะหขอมลตวอยาง Fish bone Diagram จะไดน าเสนอตามล าดบดงน

สวนท 1 ขอมลสถานภาพทวไปสวนบคคลของผโดยสารทใชบรการรถโดยสารประจ าทาง (ขสมก.) เขต.8 รถปรบอากาศสาย 8

สวนท 2 ปจจยเกยวกบการเดนทางของผใชบรการรถโดยสารประจ าทาง (ขสมก.) เขต.8 รถปรบอากาศสาย 8

สวนท 3 ความพงพอใจของผโดยสารทมตอการใชบรการรถโดยสารประจ าทาง (ขสมก.) เขต.8 รถปรบอากาศสาย 8

กลมตวอยางประชากร ตวแทนทถกสมจากกลมของประชากรเพอเปนตวแทนของประชากร ท าการส ารวจโดยใชแบบสอบถาม (Questionnaires) ซงไดแจกแบบสอบถามใหผโดยสารทมาใชบรการรถโดยสารประจ าทาง เขต.8 รถปรบอากาศสาย 8 จ านวน 300 ตวอยาง

ภาพท 4-1 กลมตวอยางประชากร

ชวงเวลาทสนใจ เทยวขากลบจากสะพานพทธ – เคหะรมเกลา

ชวงเวลา 16.00-20.00

ในการส ารวจครงนโดยใชแบบสอบถาม (Questionnaires) ซงไดแจกใหผโดยสารทมาใชบรการรถโดยสารประจ าทาง เขต 8 รถปรบอากาศสาย 8 จ านวน 300 ตวอยาง การสมตวอยางโดยใชความนาจะเปน ( Probability sampling ) รถปรบอากาศสาย 8 ในชวงเวลาเรงดวนเทยวขากลบจาก สะพานพทธ – เคหะรมเกลา รถจะออกทก 10 นาท ต งแตเวลา 16.00 - 20.00 น. รวมเปน 4 ชวโมง 1 ชวโมรถออก 6 คน รวมเปน 24 คน โดยรถเมลรถปรบอากาศสาย 8 สามารถจคนไดประมาณ 35 ทนง และยนอกประมาณ 15 คนและก าหนดความเชอมนทระดบ 95% ยอมใหเกดความคลาดเคลอนของการประมาณคาเทากบ 0.05 โดยใชสตรค านวณของดงน คน 25 24 20 15 10 5 04.00……………05.00- 08.00……………16.00-20.00………………00.00 เวลา

โดยท

n = ขนาดตวอยางทค านวณได N = จ านวนประชากรททราบคา e = คาความคลาดเคลอนทจะยอมรบได (allowable error)

n = 1,200

1+1,200∗(0.052 )

= 300 ตวอยาง

n = 𝑁

1+𝑁𝑒2

65

ดงนน

การเกบตวอยางประชากรประมาณ 1,200 คน คอผโดยสารทใชบรการรถปรบอากาศสาย 8 ในชวงเวลา 16.00 - 20.00 น. เฉพาะเทยวขากลบจาก สะพานพทธ – เคหะรมเกลา ในการเกบขอมลจะได 300 ตวอยาง

สวนท 1 ขอมลสถานภาพทวไปของผโดยสารทใชบรการรถโดยสารประจ าทาง (ขสมก.) รถปรบอากาศสาย 8 ตารางท 1 : จ านวนและรอยละของผโดยสารทใชบรการรถโดยสารประจ าทางเขต 8 รถปรบอากาศสาย 8 จ าแนกตามขอมลสถานภาพทวไปสวนบคคล ขอมลสถานภาพทวไปสวนบคคล จ านวน รอยละ

เพศ ชาย 124 41.3 หญง 176 58.7

อาย ต ากวา 25 ป 137 45.7 25-34 ป 76 25.3 35-44 ป 47 15.7 45 ปขนไป 40 13.3

ระดบการศกษา ต ากวาปรญญาตร 88 29.3 ปรญญาตร 168 56.0 ตงแตปรญญาตรขนไป 44 14.7

อาชพ นกเรยน/นกศกษา 119 39.7 รบราชการ/พนกงานรฐวสาหกจ 58 19.3 พนกงานบรษทเอกชน 46 15.3

66

ตารางท 1 : (ตอ) จ านวนและรอยละของผโดยสารทใชบรการรถโดยสารประจ าทางเขต 8 รถปรบอากาศสาย 8 จ าแนกตามขอมลสถานภาพทวไปสวนบคคล ขอมลสถานภาพทวไปสวนบคคล จ านวน รอยละ

อาชพ ธรกจสวนตว/คาขาย 74 24.7 อน ๆ 3 1.0

รายไดตอเดอน ต ากวา 5,000 บาท 109 36.3 5,000-10,000 บาท 74 24.7 10,000-15,000 บาท 77 25.7 ตงแต 15,000 บาทขนไป 40 13.3

วตถประสงคในการเดนทาง ทองเทยว 65 21.7 เยยมญาต 35 11.7 กลบจากท างาน 106 35.3 ไปจบจายซอของ 82 27.3 ไปโรงเรยน 12 4.0

ภาพท 4-2 : กราฟแสดงจ านวนและรอยละของขอมลทวไป

020406080

100120140160180200

จ ำนวน

รอยละ

67

ขอมลสถานภาพทวไปสวนบคคลทใชบรการรถโดยสารระจ าทาง (ขสมก.) เขต 8 รถปรบอากาศสาย 8 ทางดานตาง ๆ ประกอบไปดวย เพศ อาย ระดบการศกษา อาชพ รายไดตอเดอนและวตถประสงคในการเดนทาง ผลการวเคราะหขอมลพบวา ผตอบแบบสอบถามสวนใหญ รอยละ 58.7 เปนเพศหญง มอายอยในชวงต ากวา 25 ป มากทสดรอยละ 45.7 รองลงมา มอายอยในชวง 25-34 ป รอยละ 25.3 นอกจากนยงพบวา ผตอบแบบสอบถามมการศกษาระดบปรญญาตรมากทสด รอยละ 56.0 รองลงมามการศกษาในระดบต ากวาปรญญาตร รอยละ 29.3 และระดบปรญญาตรขนไป รอยละ 14.7 ตามล าดบ โดยสวนใหญรอยละ 39.7 เปนนกเรยน/นกศกษา รองลงมาเปนธรกจสวนตว/คาขาย รอยละ 24.7 ตามล าดบ รอยละ 36.3 พบวาเปนผทมรายไดตอเดอน ต ากวา 5,000 บาท รองลงมา10,000-15,000 บาท รอยละ 25.7 ตามล าดบ และพบวารอยละ 35.3 มการเดนทางไปท างานมากทสด รองลงมาไปจบจายซอของ รอยละ27.3 และไปทองเทยว รอยละ21.7 ตามล าดบ สวนท 2 ปจจยเกยวกบการเดนทางของผใชบรการรถโดยสารประจ าทาง (ขสมก.) เขต 8 รถปรบอากาศสาย 8 ในการลงพนทท าแบบสอบถามทางทมวจยก าหนดพนทในการวจย ชวงตนสายทสะพานพทธ ชวงกลางสายทแยกลาดพราว (ลาดพราวซอย4) ชวงปลายสายททาปลอยรถแยกเคหะรมเกลา เฉพาะเทยวขากลบเทานนของรถปรบอากาศสาย 8 ในชวงเวลา 16.00 - 20.00 น. ตามรปภาพท 4.2

ภาพท ภาพท 4-3 : แผนทการเดนรถโดยสารประจ าทาง (ขสมก.) เขต.8 สาย 8 รถปรบอากาศ

แยกเคหะรมเกลา

ทาปลอยรถ สะพานพทธ

แยกลาดพราว ซอย4

68

การศกษาปจจยเกยวกบการเดนทางของผใชบรการรถโดยสารประจ าทาง (ขสมก.) เขต 8 รถเมลรถปรบอากาศสาย 8 อนประกอบไปดวยวตถประสงคทใชบรการรถโดยสารประจ าทาง ชวงเวลาทใชบรการรถโดยสารประจ าทางความถในการใชบรการรถโดยสารประจ าทาง ระยะเวลาทรอใชบรการรถโดยสารประจ าทาง ผลการวเคราะหขอมลปรากฏดงตอไปน

ตารางท 2 : จ านวนและรอยละของวตถประสงคทใชบรการรถโดยสารประจ าทาง (ขสมก.) เขต 8 รถปรบอากาศสาย 8

วตถประสงค จ านวน รอยละ ไปศกษาเลาเรยน 23 7.7 ไปท างาน 54 18.0 ไปตดตอธระ 33 11.0 ไปหางสรรพสนคา 63 21.0 ไปท าธระสวนตว 31 10.3 เดนทางกลบบาน 70 23.3 ไปเทยว 26 8.7

ภาพท 4-4 : กราฟแสดงวตถประสงคของการเดนทาง

วตถประสงคทใชบรการรถโดยสารประจ าทาง (ขสมก.) เขต 8 รถปรบอากาศสาย 8 พบวามวตถประสงคเดนทางกลบบานมากทสด รอยละ23.3 รองลงมาคอวตถประสงคการไป

0 10 20 30 40 50 60 70 80

ไปศกษำเลำเรยน

ไปท ำงำน

ไปตดตอธระ

ไปหำงสรรพสนคำ

ไปท ำธระสวนตว

เดนทำงกลบบำน

ไปเทยว

ไปศกษำเลำเรยน ไปท ำงำน ไปตดตอธระ ไปหำงสรรพสนคำ ไปท ำธระสวนตว เดนทำงกลบบำน ไปเทยว

รอยละ 7.7 18 11 21 10.3 23.3 8.7

จ ำนวน 23 54 33 63 31 70 26

วตถประสงค

69

หางสรรพสนคา รอยละ 21.0 และวตถประสงคไปท างาน รอยละ18.0 ส าหรบผทใชบรการรถโดยสารประจ าทางเพอไปตดตอธระรอยละ 11.0

ตารางท 3 : จ านวนและรอยละของความถในการใชบรการรถโดยสารประจ าทาง (ขสมก.) เขต 8 รถปรบอากาศสาย 8

ความถในการใชบรการ จ านวน รอยละ นาน ๆ ครง 87 29.0 1-2 วนตอสปดาห 42 14.0 3-4 วนตอสปดาห 56 18.7 5-6 วนตอสปดาห 27 9.0 ใชทกวน 88 29.3

ภาพท 4-5 : กราฟแสดงความถของการใชบรการรถโดยสารประจ าทาง

ความถในการใชบรการรถโดยสารประจ าทาง (ขสมก.) เขต 8 รถปรบอากาศสาย 8 พบวา

กลมตวอยางสวนใหญ รอยละ 29.3 ใชบรการรถโดยสารประจ าทางทกวน รองลงมารอยละ 29.0 พบวาใชบรการรถโดยสารประจ าทางนาน ๆ ครงและ สวนผทใชบรการ 3-4 วนตอสปดาหพบวารอยละ 18.7

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

นำนๆครง

1-2 วนตอสปดำห

3-4 วนตอสปดำห

5-6 วนตอสปดำห

ใชทกวน

นำนๆครง 1-2 วนตอสปดำห 3-4 วนตอสปดำห 5-6 วนตอสปดำห ใชทกวน

รอยละ 29 14 18.7 9 29.3

จ ำนวน 87 42 56 27 88

ความถในการใชบรการ

70

ตารางท 4 : จ านวนและรอยละของระยะเวลาทรอใชบรการรถโดยสารประจ าทาง (ขสมก.) เขต.8 รถปรบอากาศสาย 8

ระยะเวลา จ านวน รอยละ ประมาณ 1 - 5 นาท 38 12.7 ประมาณ 6 - 10 นาท 114 38.0 ประมาณ 11 - 15 นาท 85 28.3 ประมาณ 16 - 20 นาท 30 10.0 ประมาณ 21 - 25 นาท 13 4.3 ประมาณ 26 - 30 นาท 19 6.3 มากกวา 30 นาท 1 0.3

ภาพท 4-6 : กราฟแสดงระยะเวลาทรอใชบรการรถโดยสารประจ าทาง

ระยะเวลาทรอใชบรการรถโดยสารประจ าทาง(ขสมก.) เขต 8 สาย 8 พบวา กลมตวอยางรอยละ38 ใชเวลาในการรอประมาณ 6 - 10 นาทมากท สด รองลงมารอยละ 28.3 ใชเวลารอประมาณ 11 - 15 นาท สวนผโดยสารทใชเวลารอประมาณ 1 - 5 นาท พบรอยละ 12.7

จากการวเคราะหขอมล ตารางท 4 สามารถค านวนหาคากลางของชนในระยะเวลาทรอ(นาท) คอ 1,6,11,16,21,26,30 ค านวณหาเวลารอโดยเฉลย คอ

(1*0.127)+(6*0.380)+(11*0.283)+(16*0.100)+(21*0.043)+(26*0.063)+(30*0.003) = 9.75 นาท

0 20 40 60 80 100 120

ประมำณ 1 - 5 นำท

ประมำณ 11 - 15 นำท

ประมำณ 21 - 25 นำท

มำกกวำ 30 นำท

ประมำณ 1 - 5นำท

ประมำณ 6 - 10นำท

ประมำณ 11 - 15นำท

ประมำณ 16 - 20นำท

ประมำณ 21 - 25นำท

ประมำณ 26 - 30นำท

มำกกวำ 30 นำท

รอยละ 12.7 38 28.3 10 4.3 6.3 0.3

จ ำนวน 38 114 85 30 13 19 1

ระยะเวลา

71

ตารางท 5 : จ านวนและรอยละของสาเหตททานเลอกใชบรการรถโดยสารประจ าทาง (ขสมก.) เขต.8 รถปรบอากาศสาย 8

สาเหตททานเลอกใชบรการ จ านวน รอยละ มคาบรการรถโดยสารถกกวา 106 35.3 พนกงานบรการด 106 35.3 ภายในรถโดยสารสะอาดและกวางขวาง 88 29.3

ภาพท 4-7 : กราฟแสดงสาเหตททานเลอกใชบรการรถโดยสารประจ าทาง รถปรบอากาศสาย 8

สาเหตในการเลอกใชบรการรถโดยสารรถประจ าทาง(ขสมก.) เขต8. สาย 8. พบวากลมตวอยางรอยละ 35.3 ใหสาเหตในการเลอกใชบรการในประเดนมคาบรการรถโดยสารถกกวาและพนกงานบรการดและรองลงมาใหสาเหตในการเลอกใชบรการในประเดนภายในรถโดยสารสะอาดและกวางขวางพบวารอยละ 29.3 ตามล าดบ สวนท 3 ความพงพอใจของผโดยสารทมตอการใชบรการรถโดยสารประจ าทาง (ขสมก.) เขต 8 รถปรบอากาศสาย 8 ความพงพอใจของผโดยสารทมตอการใชบรการรถโดยสารประจ าทาง(ขสมก.)เขต 8 รถปรบอากาศสาย 8 ประกอบดวยปจจยตาง ๆ ไดแก คาโดยสาร ระยะเวลาในการเดนทาง ผใหบรการรถโดยสาร ความปลอดภยในการใชบรการ ความสะดวกสบายในขณะใชบรการ และความสะดวกในการเขามาใชบรการ ซงผลการวเคราะหขอมลปรากฏดงน

0 20 40 60 80 100 120

มคำบรกำรรถโดยสำรถกกวำ

พนกงำนบรกำรด

ภำยในรถโดยสำรสะอำดและกวำงขวำง

มคำบรกำรรถโดยสำรถกกวำ พนกงำนบรกำรด ภำยในรถโดยสำรสะอำดและกวำงขวำง

รอยละ 35.3 35.3 29.3

จ ำนวน 106 106 88

สาเหตททานเลอกใชบรการ

72

ตารางท 6 : คาเฉลย คาเบยงเบนมาตรฐาน และระดบความพงพอใจในการใชบรการรถโดยสารประจ าทาง (ขสมก.) เขต 8 รถปรบอากาศสาย 8

บรการของรถโดยสารประจ าทาง 𝒙 S.D. ระดบความพงพอใจ 1.คาโดยสาร (Fare) 3.20 1.132 ปานกลาง 2.ระยะเวลาในการเดนทาง (Travel Time) 3.11 1.134 ปานกลาง 3.ผใหบรการรถโดยสาร (Crew Manner) 2.83 1.047 ปานกลาง 4.ความปลอดภยในการใชบรการ (Safety) 2.61 0.999 ปานกลาง 5.ความสะดวกสบายในขณะใชบรการ (Comfortable)

2.83 1.036 ปานกลาง

6.ความสะดวกในการเขามาใชบรการ (Accessibility)

3.08 1.029 ปานกลาง

ภาพท 4-8 : กราฟแสดงการบรการรถโดยสารประจ าทาง

ในภาพรวมประชาชนมความพงพอใจตอการใชบรการรถโดยสารประจ าทาง(ขสมก.) เขต 8 รถปรบอากาศสาย 8 อยในระดบความพงพอใจปานกลางและเมอพจารณาเปนรายหมวดพบวาหมวดทมคาเฉลยสงสดคอคาโดยสาร รองลงมาระยะเวลาในการเดนทาง รองลงมาอกกคอความสะดวกในการเขามาใชบรการ และสวนหมวดทเฉลยนอยทสดคอความปลอดภยในการใชบรการ

0 0.5 1 1.5 2 2.5 3 3.5

1.คำโดยสำร (Fare)2.ระยะเวลำในกำรเดนทำง (Travel Time)3.ผใหบรกำรรถโดยสำร (Crew Manner)

4.ควำมปลอดภยในกำรใชบรกำร (Safety)5.ควำมสะดวกสบำยในขณะใชบรกำร (Comfortable)6.ควำมสะดวกในกำรเขำมำใชบรกำร (Accessibility)

1.คำโดยสำร (Fare)2.ระยะเวลำในกำรเดนทำง (Travel

Time)

3.ผใหบรกำรรถโดยสำร (Crew

Manner)

4.ควำมปลอดภยในกำรใชบรกำร (Safety)

5.ควำมสะดวกสบำยในขณะใชบรกำร (Comfortable)

6.ควำมสะดวกในกำรเขำมำใชบรกำร (Accessibility)

S.D. 1.132 1.134 1.047 0.999 1.036 1.029

Xbar 3.2 3.11 2.83 2.61 2.83 3.08

บรการของรถโดยสารประจ าทาง

73

ตารางท 7 : คาเฉลย คาเบยงเบนมาตรฐาน และระดบความพงพอใจตอการใชบรการรถโดยสารประจ าทาง (ขสมก.) เขต 8 รถปรบอากาศสาย 8 จ าแนกรายขอ

บรการของรถโดยสารประจ าทาง 𝒙 S.D. ระดบความพงพอใจ

คาโดยสาร (Fare) 3.20 1.132 ปานกลาง 1.คาโดยสารสงกวารถประจ าทางสายอน 3.27 1.195 ปานกลาง 2.คาโดยสารเหมาะสมเมอเทยบกบบรการ 3.00 1.161 ปานกลาง 3.คาโดยสารเหมาะสมเมอเทยบกบระยะทาง 3.33 1.041 ปานกลาง

ระยะเวลาในการเดนทาง (Travel Time) 3.11 1.134 ปานกลาง 4. เดนทางไดเรวขนเพราะไมตองรอรถนาน 3.31 1.104 ปานกลาง 5. พนกงานประจ ารถมความคลองตวท าใหเดนทางเรวขน

2.98 1.126 ปานกลาง

ผใหบรการรถโดยสาร (Crew Manner) 2.83 1.047 ปานกลาง 6. คนขบรถ ขบอยางไมประมาท 2.94 1.088 ปานกลาง 7. การหยดรถ-ออกตว มความนมนวล 2.91 1.056 ปานกลาง 8. พนกงานประจ ารถมอธยาศยไมตรดแตงกายสภาพ 3.17 0.980 ปานกลาง 9. คนขบจอดททาตรงปายและถกระเบยบจราจร 2.93 0.967 ปานกลาง 10. พนกงานขบรถเบยงไปทางชองขวา ไมหยดรบ – สง มการขบเรวปาดซาย แซงขวาและเบรกแรง

2.20 1.146 นอย

ความปลอดภยในการใชบรการ (Safety) 2.61 0.999 ปานกลาง 11. ไมปลอดภยจากการถกผรวมโดยสารปลน-จ หรอกรด-ลวงกระเปา

2.58 1.023 นอย

12. ไมปลอดภยจากกลมอนธพาลทยกพวกตกน 2.98 1.016 ปานกลาง 13. ไมปลอดภยจากอบตเหต เชน การขน-ลงรถ, รถชน

2.53 0.905 นอย

14.กระเปารถเมลบนรถโดยสารประจ าทางมการลวนลามผทใชบรการ

2.37 1.054 นอย

ความสะดวกสบายในขณะใชบรการ(Comfortable) 2.83 1.036 ปานกลาง 15. การขน-ลงบนรถประจ าทาง สะดวก 3.07 1.014 ปานกลาง 16. ทนงมจ านวนเพยงพอไมตองเบยดกน 2.85 1.052 ปานกลาง

74

ตารางท 7 : (ตอ) คาเฉลย คาเบยงเบนมาตรฐาน และระดบความพงพอใจตอการใชบรการรถโดยสารประจ าทาง (ขสมก.) เขต 8 รถปรบอากาศ สาย 8 จ าแนกรายขอ

บรการของรถโดยสารประจ าทาง 𝒙 S.D. ระดบความพงพอใจ 17. บนรถโดยสารกวางขวาง มพนทใหยนเพยงพอ 2.76 1.038 ปานกลาง 18. บรรยากาศภายในรถสะอาด 2.86 1.023 ปานกลาง 19.รถประจ าทางมสภาพทใหม 2.76 1.052 ปานกลาง 20. เครองปรบอากาศภายในรถไมมขดของ 2.71 1.041 ปานกลาง ความสะดวกในการเขามาใชบรการ (Accessibility) 3.08 1.029 ปานกลาง

21.สะดวกเพราะมรถวงสม าเสมอ ไมขาดระยะ 3.22 1.008 ปานกลาง 22. สะดวกเพราะททารถมพนทในการนงรอและมหลงคาคลม

2.94 1.051 ปานกลาง

ตารางท 8 : คาเฉลย คาเบยงเบนมาตรฐาน และระดบความพงพอใจตอการใชบรการรถโดยสารประจ าทาง (ขสมก.) เขต 8 รถปรบอากาศ สาย 8 จ าแนกรายขอเรยงจากนอยไปมาก ล าดบ บรการของรถโดยสารประจ าทาง 𝒙

1 พนกงานขบรถเบยงไปทางชองขวา ไมหยดรบ – สง มการขบเรวปาดซาย แซงขวาและเบรกแรง

2.20

2 กระเปารถเมลบนรถโดยสารประจ าทางมการลวนลามผทใชบรการ 2.37 3 ไมปลอดภยจากอบตเหต เชน การขน-ลงรถ, รถชน 2.53 4 ไมปลอดภยจากการถกผรวมโดยสารปลน-จ หรอกรด-ลวงกระเปา 2.58 5 เครองปรบอากาศภายในรถไมมขดของ 2.71 6 บนรถโดยสารกวางขวาง มพนทใหยนเพยงพอ 2.76 7 รถประจ าทางมสภาพทใหม 2.76 8 ทนงมจ านวนเพยงพอไมตองเบยดกน 2.85 9 บรรยากาศภายในรถสะอาด 2.86

10 การหยดรถ-ออกตว มความนมนวล 2.91 11 คนขบจอดททาตรงปายและถกระเบยบจราจร 2.93 12 คนขบรถ ขบอยางไมประมาท 2.94 13 สะดวกเพราะททารถมพนทในการนงรอและมหลงคาคลม 2.94

75

ตารางท 8 : (ตอ) คาเฉลย คาเบยงเบนมาตรฐาน และระดบความพงพอใจตอการใชบรการรถโดยสารประจ าทาง (ขสมก.) เขต 8 รถปรบอากาศ สาย 8 จ าแนกรายขอเรยงจากนอยไปมาก ล าดบ บรการของรถโดยสารประจ าทาง 𝒙

14 พนกงานประจ ารถมความคลองตวท าใหเดนทางเรวขน 2.98 15 ปลอดภยจากกลมอนธพาลทยกพวกตกน 2.98 16 คาโดยสารเหมาะสมเมอเทยบกบบรการ 3.00 17 การขน-ลงบนรถประจ าทาง สะดวก 3.07 18 พนกงานประจ ารถมอธยาศยไมตรดแตงกายสภาพ 3.17 19 สะดวกเพราะมรถวงสม าเสมอ ไมขาดระยะ 3.22 20 คาโดยสารสงกวารถประจ าทางสายอน 3.27 21 เดนทางไดเรวขนเพราะไมตองรอรถนาน 3.31 22 คาโดยสารเหมาะสมเมอเทยบกบระยะทาง 3.33

ความพงพอใจมสเกลการใหคะแนนคอ 1 ถง 5 คา 5 คอมากทสด 1 คอคาทนอยทสด ความ ตางระหวาง 5 คาเฉลย X-bar ในรายการใดทมมากแสดงถงทมความส าคญมาก ดงนน เกณฑเดมเราวดจากคะแนนความพงพอใจ 5 คะแนนนนหมายความวาทกรายการแทบจะมปญหาเกอบทงหมดยกเวนค าตอบขอนนได 5 ซงจรงแลวทกรายการเปนปญหาดงนนจงตงเกณฑวาถาขอใดไดคะแนนต ากวาคะแนนเกณฑนแสดงวาขอนนมปญหา ดงนนสมมตวาตงเกณฑคะแนนท 2.8 เมอพบวาขอใดทไดต ากวานจะเปนรายการของปญหา การค านวณจงใช 2.8 ลบ X-bar ถาผลการค านวณขอใดตดลบแสดงวารายการนนไมเปนปญหาจงก าหนดใหมคาเปน 0 แทนคาตดลบ แลวหารายการทเปนปญหา 3 รายการแรกจะมคาสะสมของปญหาถง 76.92 % แลวใช 3 รายการนไปวเคราะหตอ

ตารางท 9 : ระดบปญหาความพงพอใจตอการใชบรการรถโดยสารประจ าทาง (ขสมก.) เขต 8 รถปรบอากาศ สาย 8 N0.

No criteria Criteria=2.5 Criteria=3 Criteria=2.75 Criteria=2.8

Xbar 5-Xbar Cum% 2.5-xbar Cum% 3-xbar Cum% 2.75-xbar Cum% 2.8-xbar Cum%

1 2.20 2.80 6.04 0.30 69.77 0.80 21.62 0.55 40.44 0.60 35.50 2 2.37 2.63 11.72 0.13 100.00 0.63 38.65 0.38 68.38 0.43 60.95 3 2.53 2.47 17.05 0.00 100.00 0.47 51.35 0.22 84.56 0.27 76.92 4 2.58 2.42 22.27 0.00 100.00 0.42 62.70 0.17 97.06 0.22 89.94

76

ตารางท 9 : ระดบปญหาความพงพอใจตอการใชบรการรถโดยสารประจ าทาง (ขสมก.) เขต 8 รถปรบอากาศ สาย 8 (ตอ) N0.

No criteria Criteria=2.5 Criteria=3 Criteria=2.75 Criteria=2.8

Xbar 5-Xbar Cum% 2.5-Xbar Cum% 3-Xbar Cum% 2.75-Xbar Cum% 2.8-Xbar Cum%

5 2.71 2.29 27.22 0.00 100.00 0.29 70.54 0.04 100.00 0.09 95.27 6 2.76 2.24 32.05 0.00 100.00 0.24 77.03 0.00 100.00 0.04 97.63 7 2.76 2.24 36.89 0.00 100.00 0.24 83.51 0.00 100.00 0.04 100.00 8 2.85 2.15 41.53 0.00 100.00 0.15 87.57 0.00 100.00 0.00 100.00 9 2.86 2.14 46.15 0.00 100.00 0.14 91.35 0.00 100.00 0.00 100.00

10 2.91 2.09 50.66 0.00 100.00 0.09 93.78 0.00 100.00 0.00 100.00 11 2.93 2.07 55.13 0.00 100.00 0.07 95.68 0.00 100.00 0.00 100.00 12 2.94 2.06 59.57 0.00 100.00 0.06 97.30 0.00 100.00 0.00 100.00 13 2.94 2.06 64.02 0.00 100.00 0.06 98.92 0.00 100.00 0.00 100.00 14 2.98 2.02 68.38 0.00 100.00 0.02 99.46 0.00 100.00 0.00 100.00 15 2.98 2.02 72.74 0.00 100.00 0.02 100.00 0.00 100.00 0.00 100.00 16 3.00 2.00 77.06 0.00 100.00 0.00 100.00 0.00 100.00 0.00 100.00 17 3.07 1.93 81.22 0.00 100.00 0.00 100.00 0.00 100.00 0.00 100.00 18 3.17 1.83 85.17 0.00 100.00 0.00 100.00 0.00 100.00 0.00 100.00 19 3.22 1.78 89.01 0.00 100.00 0.00 100.00 0.00 100.00 0.00 100.00 20 3.27 1.73 92.75 0.00 100.00 0.00 100.00 0.00 100.00 0.00 100.00 21 3.31 1.69 96.40 0.00 100.00 0.00 100.00 0.00 100.00 0.00 100.00 22 3.33 1.67 100.00 0.00 100.00 0.00 100.00 0.00 100.00 0.00 100.00

46.33 0.43 3.70 1.36 1.69

ในการการวจยครงน มองทระดบคะแนนทมความพงพอใจนอย เปนปญหาทตองท าการ แกไข แตในการท ากราฟ Pareto Chart กราฟจะนบคะแนนทมมากทสดเปนปญหาหลก ดงนนจง น าคา X-bar ทความพงพอใจมสเกลการใหคะแนนคอ 1 ถง 5 คา 5 คอมากทสด 1 คอคาทนอยทสด ความตางระหวาง 5 คา กบเฉลย X-bar ในรายการใดทมมากแสดงถงมความส าคญมาก ดงนนเมอใชเกณฑความพงพอใจเปน 2.8 จงใช 2.8 ลบ X-bar เปนตววดคาความส าคญของปญหาส าหรบรายการนน ๆ กลาวคอถามความตางมาก(คาบวก) แสดงวามปญหามากส าหรบขอรายการนน แต

77

ถาผลการค านวณขอใดตดลบแสดงวารายการนนไมเปนปญหาจงก าหนดใหมคาเปน 0 แทนคาตดลบ แลวหารายการทเปนปญหา 3 รายการแรกจะมคาสะสมของปญหาถง 76.92 % ของรายการทงหมด 22 รายการ จงไปท าการพลอตกราฟ Pareto Chart

ภาพท 4-9 : กราฟ Pareto Chart แสดงปญหาการใชบรการรถโดยสารประจ าทาง (ขสมก.) เขต 8 รถปรบอากาศ สาย 8

การวเคราะหแผนผงหาสาเหตและผล (Cause and Effect Diagram)

จากการวเคราะหกราฟ Pareto Chart สงส าคญหรอมประโยชนจะมอยเปนจ านวนทนอยกวาสงทไมส าคญหรอไมมประโยชนซงมจ านวนทมากกวา ในอตราสวน 20 ตอ 80 สงทส าคญจะมเพยง 20 % ของสงทไมส าคญอก 80 %

จากการวเคราะหกราฟ Pareto Chart จาก ภาพท 4-9 ทคา X-bar = 0.60 มปญหามากทสดในการใหบรการทตองแกไขเปนอนดบแรกเมอพจารณารายการท 2 และ 3 ทเปนปญหารองลงไป ถาจะตองปรบปรงปญหา 3 ปญหาแรกนกจะลดปญหาลงไปได 76.92 % ทเปนปญหาหลกในการใหบรการนนคอ

1. พนกงานขบรถเบยงไปทางชองขวา ไมหยดรบ – สง มการขบเรวปาดซาย แซงขวาและเบรกแรง

2. กระเปารถเมลบนรถโดยสารประจ าทางมการลวนลามผทใชบรการ 3. ไมปลอดภยจากอบตเหต เชน การขน-ลงรถ , รถชนกน การวเคราะหเพอหาสาเหตและผลของของการใหบรการโดยแบงสาเหตออกตามแนวคด

แผนผงสาเหตและผล Cause and Effect Diagram โดยทปญหาทเกยวกบพนกงานขบรถเบยงไปทางชองขวา ไมหยดรบ – สง มการขบเรวปาดซาย แซงขวา เบรกแรง และกระเปารถเมลบนรถโดยสาร

0.00

20.00

40.00

60.00

80.00

100.00

120.00

0.00

0.10

0.20

0.30

0.40

0.50

0.60

0.70

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22

Pareto Chart : แสดงปญหาการใชบรการรถโดยสารประจ าทาง

2.8-xbar Cum%

78

ประจ าทางมการลวนลามผทใชบรการ เปนปญหาทเกยวกบพฤตกรรมของผทใหบรการ และ ปญหาไมปลอดภยจากอบตเหต เชน การขน-ลงรถ , รถชนกน เปนปญหาทเกยวกบความไมปลอดภยในการใชบรการ จงแบงไดเปน 2 ปญหา ดงภาพท 4-10 , 4-11

1. พฤตกรรมทไมดและไมเปนทยอมรบของผทใชบรการ

เมอพจารณาถงการจดการพฤตกรรมทไมดและไมเปนทยอมรบของผทใชบรการรถโดยสารประจ าทางสาย 8 (รถปรบอากาศ) ปญหาเกดจากพฤตกรรมหรอการกระท าของผใหบรการขาดประสบการณ หรอขาดการฝกอบรมจากหวหนาพนกงาน หรอมการฝกอบรมแลวแตพนกงานไมปฏบตตาม ท าใหเกดปญหาซ า ๆ เพราะพนกงานไมไดรบการลงโทษใด ๆ แมวาทาง ขสมก. นนมกฎระเบยบขอบงคบอยแลวแตขอบงคบเหลาน นไมมการบงคบใชท าใหระบบการควบคมพนกงานเสยระบบ ปญหาทเกดขนบอย ๆ ไมวาจะเปนมารยาทในการใหบรการพดจาไมสภาพไมหยดรบผโดนสาร ปดประตเรว ทงทผโดยสารลงยงไมหมด ดงนน

ปญหาทเกดขนเหลานนสามารถน ามาแกไขพฤตกรรมไดโดยมการจดอบรมใหแกพนกงาน ถาพนกงานไมปฏบตตามกฎระเบยบขอบงคบผควบคมตองท าการลงโทษแกพนกงาน เพอท าใหพฤตกรรมเหลานนเปลยนจะท าใหการปฏบตหนาทในการใหบรการมประสทธภาพ (กฎ/ระเบยบ/ขอบงคบ.http://www.bmta.co.th/?q=th/rules-regulations)

ภาพท 4-10 การวเคราะหแผนผงหาสาเหตและผล (Cause and Effect Diagram) การจดการพฤตกรรมทไมดและ

ไมเปนทยอมรบของผทใชบรการรถโดยสารประจ าทางสาย 8 (รถปรบอากาศ)

79

2. ไมปลอดภยจากอบตเหต เชน การขน-ลงรถ , รถชน เมอพจารณาถงความไมปลอดภยจากอบตเหต เชน การข น-ลงรถ , รถชน ปรากฏวา

อบตเหตเกดจากพฤตกรรมหรอการกระท าของคนเปนสวนใหญโดยทผขบขมความประมาทหรอขาดประสบการณ ชะลาใจในการใชยานพาหนะ ขบเรวเกนมาตรฐานทก าหนด ไมปฏบตตามกฎจราจร ซงพฤตกรรมซ า ๆ เหลานท าใหระบบของการควบคมการท างานยงไมมประสทธภาพ ทงนปญหาทเกดขนอาจจะไมใชแคพฤตกรรมของพนกงาน อาจรวมไปถงสภาพแวดลอม สภาพรถมการตรวจเชคหรอเปลา ตามมาตรา 19 วาดวยขอบงคบในเรองของความปลอดภยในการใชและรกษาทรพยสนขององคกร

ปญหาทเกดขนเหลานนสามารถน ามาแกไขพฤตกรรมไดโดยมการบงคบใชกฎระเบยบขอบงคบการอบรมดานการขบข ระบบงานดานการบรการและตองท าการลงโทษแกพนกงานทไมไมปฏบตตามกฎระเบยบขอบงคบเพอท าใหพฤตกรรมเหลานนเปลยนจะท าใหการปฏบตหนาทในการใหบรการมประสทธภาพ (กฎ/ระเบยบ/ขอบงคบ.http://www.bmta.co.th/?q=th/rules-regulations)

ภาพท 4-11 การวเคราะหแผนผงหาสาเหตและผล (Cause and Effect Diagram)

ไมปลอดภยจากอบตเหต เชน การขน-ลงรถ , รถชน

80

การท าแบบสอบถามในการค านวณโดยใชโปรแกรม SPSS ในการวเคราะหขอมลทางสถต

เรมใชโปรแกรม SPSS

เมอท าการตดต งโปรแกรม SPSS แลว โปรแกรมจะท าการเพมรายการการท างานของ SPSS เขาไปในเมน Programs ของ Windows เลอกSPSS 23 for Windows

ภาพท 4-12 : โปรแกรม SPSS ของ Windows เลอก SPSS 23 for Windows

เมอเรมเขาสการท างาน โปรแกรม SPSS จะแสดง Dialog การท างานใหผใชเลอกการใช

งาน SPSS ใหเลอก New Data แลวคลก Ok ดงรป

ภาพท 4-13 : โปรแกรม SPSS หนา Dialog การท างานใหผใชเลอกการใชงาน SPSS

81

หนาโปรแกรม SPSS

เมอท าการเลอก Data และท าการตกลงแลว โปรแกรมจะแสดงหนาตาง SPSS Data Editor ดงรป

ภาพท 4-14 : โปรแกรม SPSS หนาตาง SPSS Data Editor

“Data View” เปนสวนท างานของโปรแกรมทแตกตางไปจากโปรแกรมอน มลกษณะเปน Data Sheet คอเปนหนากระดาษคลาย Worksheet ใน Microsoft Excel ส าหรบแสดงขอมลจากแฟมขอมลปจจบนท เปดใชงานอย เมอเรมใชงานจะเปนกระดาษวางเปลาจนกวาผใชจะเปดแฟมขอมลจงจะปรากฏขอมลขน

“Variable View” เปนสวนแสดงรายชอ คณสมบตตางๆ ของตวแปร ทผใชไดท าการสรางไว เมอเรมใชงานจะเปนกระดาษวางเปลาจนกวาผใชจะท าการก าหนดและสรางชดตวแปรขน

1. การใชโปรแกรม SPSS ในการสรางแฟมขอมล เมอท าการเปดโปรแกรม SPSS และเลอกหวขอ New data ใน Dialog เรมตนของโปรแกรม (หรอท าการยกเลกการแสดง Dialog แรกสดไปแลว) SPSS จะท าการเปดหนาตาง SPSS Data Editor ขนมาโดยอตโนมต และจะแสดงขอความบนกรอบหนาตางของโปรแกรมวา “Untitled – IBM SPSS Statistics Data Editor” ดงแสดงรปภาพ

ภาพท 4-15 : โปรแกรม SPSS หนาตาง SPSS Data Editor

หนงคอลมนแทนตวแปร แฟมขอมลหนงตวแปร

หนงแถว (บรรทด) แทนจ ำนวนขอมล 1 ชด

82

ในการบนทกขอมลโดยใช Data Editor ของโปรแกรม SPSS ผใชควรจะมความเขาใจเกยวกบองคประกอบตาง ๆ ใน Data Editor เสยกอน SPSS ไดก าหนดใหแถวหรอบรรทด แทนจ านวนขอมล (หรอแบบสอบถาม) 1 ชด หรอ 1 case ขอมลแตละชดจะประกอบดวยตวแปรตาง ๆ กนโดยใชคอลมนแทนตวแปรแตละตว สวนชองวางทมพนสขาวแตละชองใน Data sheet จะเรยกวา cell ใชในการบรรจขอมลแตละชด ณ ต าแหนงตวแปร(คอลมน) ทก าหนด ดงนนกอนทจะมการบนทกขอมล ผใชจะตองท าการก าหนดและตงชอตวแปรแทนต าแหนง “var” ทหวคอลมนโดยเรมจากต าแหนงแรกทางซายมอสดไปทางขวาเรอย ๆ ทละตวแปร หลงจากนนจงท าการใสขอมล โดยแตละแถว จะแทนขอมล 1 ชด

2. ขนตอนในการสรางสรางตวแปรในแฟมขอมล สรางตวแปรในแฟมขอมลจากหนาตาง SPSS Data Editor ใหเปลยน Sheet มาท

Variable View สรางตวแปร คลกเมาสในบรรทดแรก คอลมน Name แลวพมพชอตวแปรระบตวแปรของ

ขอมลสถานภาพทวไปของแบบสอบถาม เชน เพศ

ภาพท 4-16 : โปรแกรม SPSS หนาตางตวแปรของขอมลสถานภาพทวไปของแบบสอบถาม เชน เพศ

1. ในคอลมภ Type คลกป ม ... หลงขอความ Numeric จะปรากฎ Dialog Variable Type ใหท าการก าหนดชนดของตวแปร และระบขนาดในทตวแปร เปนชนด Numeric ขนาดความกวางของตวแปรใช 1 ชอง ไมมจดทศนยม (Width: 1และ Decimal Places: 0) ดงรป

83

ภาพท 4-17 : โปรแกรม SPSS หนาตางการปอนรายละเอยดตวแปรในคอลมน Name และ Type

1. พมพค าอธบายชอตวแปรในคอลมน Label

ภาพท 4-18 : โปรแกรม SPSS หนาตางค าอธบายชอตวแปรในคอลมน Label

4. ก าหนดรหสขอมล และค าอธบายรหส ในคอลมน Values เชน 1เพศชาย 2เพศหญง 5. ก าหนดรหส ระบขอมลไมสมบรณ ในคอลมน missing (ในทนไมก าหนด) 6. ก าหนดความกวางของคอลมนในการแสดงผลขอมล ในคอลมน Columns คลกบรรทด

เลข 8 ในชอง Columns จะปรากฏป มลกศรใหเลอกปรบขนาดของคอลมน

ภาพท 4-19 : โปรแกรม SPSS หนาตางก าหนดความกวางของคอลมนในการแสดงผลขอมล

ในคอลมน Columns

84

7. ก าหนดแบบการแสดงผล (จดขอความชดซาย ขวา หรอกงกลาง) ในคอลมน Align คลกชอง Right จะปรากฏลกศรใหเลอก กดป มลกศรแลวเลอกการจดขอความ เปน Right

ภาพท 4-21 : โปรแกรม SPSS หนาตางก าหนดจดขอความชดซาย ขวา

หรอกงกลางในคอลมน Align

8. ก าหนดมาตรวดของขอมล ในคอลมน Measureคลกชอง Scale จะปรากฏลกศรใหเลอก กดป มลกศรแลวเลอกScale ทตองการ (ใน SPSS จะแบงเปน 3 Scale คอ Nominal , Ordinal และท าการรวม Interval และ Ratio ไวในกลมเดยวกน เรยก Scale)

ภาพท 4-22 : โปรแกรม SPSS หนาตางก าหนดมาตรวดของขอมล

ในคอลมน Measure

การกรอกขอมลเมอท าการสรางตวแปรครบทกตวแลวรายชอตวแปรและลกษณะการก าหนดจะแสดงดงรป

ภาพท 4-23 : โปรแกรม SPSS หนาตางตวแปรทงหมดทปอนรายละเอยดใน Variable View

85

เลอกการท างานกลบมายง Sheet Data View จอภาพจะแสดง Sheet ใหท าการกรอกขอมลดงรป

ภาพท 4-24 : โปรแกรม SPSS หนาตางการท างานกลบมายง Sheet Data View

เมอกรอกขอมลจนครบชดแลว จะไดขอมลดงรป

ภาพท 4-25 : โปรแกรม SPSS หนาตางขอมลแบบสอบถาม

2. แสดงผลลพธทางโปรแกรม SPSS การค านวณหาคารอยละ เมอท าการกรอกขอมลครบแลวจากนนท าการค านวณหาคาจ านวนและรอยละของ

ผโดยสารทใชบรการรถโดยสารประจ าทางเขต 8 สาย 8 จ าแนกตามขอมลสถานภาพทวไปสวนบคคลโดยเลอกค าสง Analyze ไปยง Descriptive Statistics และเลอก Frequencies ดงรปภาพ

86

ภาพท 4-26 : โปรแกรม SPSS หนาตางการจ าแนกตามขอมลสถานภาพทวไปสวนบคคล

โดยเลอกค าสง Analyze ไปยง Descriptive Statistics และเลอก Frequencies

จะปรากฏวนโดวสของ Frequencies

ภาพท 4-27 : โปรแกรม SPSS หนาตาง Frequencies

เลอกตวแปรทตองการไวในบอกซของ Variable

ภาพท 4-28 : โปรแกรม SPSS หนาตางการเลอกตวแปรทตองการไวในบอกซของ Variable

87

ก าหนดการแสดงผลลพธโดยคลกป ม Statistics ส าหรบแสดงคาสถต

ภาพท 4-29 : โปรแกรม SPSS หนาตางก าหนดการแสดงผลลพธ

โดยคลกป ม Statistics ส าหรบแสดงคาสถต

Percentile Values กลมของคาเปอรเซนตไทลประกอบดวย Quartiles และคาเปอรเซนต

ไทล Dispersion การหารคาการกระจายของขอมลประกอบดวยสวนเบยงเบนมาตรฐานความ แปรปรวน คาพสย คาต าสดคาสงคาความคลาดเคลอนมาตรฐาน

เลอกคาสถตทตองการแลวคลก Continue

ภาพท 4-30 : โปรแกรม SPSS หนาตางก าหนดการแสดงผลลพธ

คาสถตทตองการแลวคลก Continue

88

คลกทป ม OK จะปรากฏผลลพธในวนโดวส Output

ภาพท 4-31 : โปรแกรม SPSS หนาตางผลลพธในวนโดวส Output

ภาพท 4-32 : โปรแกรม SPSS หนาตางผลลพธในวนโดวส Output

การหาคา คาเฉลย (Mean) คาเบยงเบนมาตรฐาน (SD.)

1. คลก Analyze 2. คลก Descriptive Statistics 3. คลก Frequencies

ภาพท 4-33 : โปรแกรม SPSS หนาตางการหาคา คาเฉลย (Mean) คาเบยงเบนมาตรฐาน (SD.)

89

4. จะปรากฏไดรอะลอกบลอกใหสงรายชอทตองการหาคา ไปไวทชอง variable (s) ดงภาพ

ภาพท 4-34 : โปรแกรม SPSS หนาตางการสงรายชอทตองการหาคา ไปไวทชอง variable (s)

5. คลก Statistics 6. จะปรากฏ ดงภาพใหคลกคา Mean และ Std. Deviation จะเกดเครองหมายถก 7. คลก Continue

ภาพท 4.-35 : โปรแกรม SPSS หนาตางการใหคา Mean และ Std. Deviation

90

8. ปรากฏหนาตางขอมลเดม เหมอนภาพใน ขอ 4 แลว คลก OK.

ภาพท 4-36 : โปรแกรม SPSS หนาตางปรากฏหนาตางขอมลเดม เหมอนภาพใน ขอ 4 แลว คลก OK.

จะปรากฏผลลพธ Out Put ดงตวอยางนและขอมลทโปรแกรมท าการค านวณมาทงหมดจะน าไปกรอกลงขอมลตางๆขางตนใหสมบรณ

ภาพท 4-37 : โปรแกรม SPSS หนาตางผลลพธ Out Put.

91

การวเคราะหหาความเชอมน ความเชอมน (Reliability) เปนเครองมอวดผลทสอดคลองกนหรอคลายกน โดยเครองมอ

ทใชเปนแบบสอบถาม โดยทจะตองไดผลทไมแตกตางกน หรอมความสอดคลองกนโดยคาทค านวณได เรยกวาคาแอลฟา (α ) ซง ถาคาแอลฟา เขาใกล 1 มากเทาใด แสดงวา เครองมอนน ๆ มความเชอถอไดสง

ส าหรบการวเคราะหความเชอมนของแบบสอบถาม สามารถใหโปรแกรมแสดงคาของ Alpha ของแบบสอบถามทงชดได หากตดเอาขอค าถามรายการใดรายการหนงออกไปแสดงวารายการนนมคาความแปรปรวมมากจงถกตดออกจะท าใหมระดบความเชอมนมความนาเชอถอสงขน

ตรารางท : 10 ตารางแสดงผลการวเคราะหคาความเชอมน (Reliability) 22 รายการ

Item-Total Statistics

รายการ Scale Mean if Item Deleted

Scale Variance if Item Deleted

Corrected Item-Total Correlation

Cronbach's Alpha if Item

Deleted

คาโดยสารสงกวารถประจ าทางสายอน 60.42000 59.743 .045 .646 คาโดยสารเหมาะสมมอเทยบกบบรการ 60.68667 56.671 .228 .622 คาโดยสารเหมาะสมเมอเทยบกบระยะทาง

60.36000 55.348 .360 .607

เดนทางไดเรวขนเพราะไมตองรอรถนาน

60.37667 53.660 .441 .596

พนกงานประจ ารถมความคลองตวท าใหเดนทางเรวขน

60.70667 58.282 .143 .633

คนขบรถ ขบอยางไมประมาท 60.74667 53.635 .451 .595 การหยดรถ-ออกตว มความนมนวล 60.78333 54.097 .437 .597 พนกงานประจ ารถมอธยาศยไมตรด แตงกายสภาพ

60.51667 53.408 .534 .589

คนขบ จะจอดททาตรงปายและถกระเบยบจราจร

60.76000 59.828 .083 .638

92

ตรารางท : 10 (ตอ) ตารางแสดงผลการวเคราะหคาความเชอมน (Reliability) 22 รายการ Item-Total Statistics

รายการ Scale Mean if Item Deleted

Scale Variance if Item Deleted

Corrected Item-Total Correlation

Cronbach's Alpha if Item

Deleted

พนกงานขบรถเบยงไปทางชองขวา ไมหยดรบ – สง มการขบเรวปาดซาย แซงขวาและเบรกแรง

61.48667 59.876 .046 .645

การขน-ลงบนรถประจ าทาง สะดวก 60.62000 57.340 .237 .631 ทนงมจ านวนเพยงพอไมตองเบยดกน 60.84333 58.915 .123 .634 บนรถโดยสารกวางขวาง มพนทใหยนเพยงพอ

60.92667 57.045 .248 .620

บรรยากาศภายในรถสะอาด 60.83333 56.240 .308 .613 รถประจ าทางมสภาพทใหม 60.93000 61.122 -.013 .649 เครองปรบอากาศภายในรถไมมขดของ 60.98000 59.097 .114 .635 สะดวกเพราะมรถวงสม าเสมอ ไมขาดระยะ

60.46667 57.715 .214 .624

สะดวกเพราะมททารถมพนทในการนงรอและมหลงคาคลม

60.74667 59.106 .111 .636

จากตารางท : 10 จากผลการวเคราะหพบวาจาก 22 รายการของแบบสอบถาม ท าใหคาความเชอมนมคา Alpha = 0.636 แปรปรวนมากท าใหไมมความนาเชอถอ ทางกลมวจยจงไดท าการตดค าถามแตละขอทมคาความแปรปรวน มากทสดออก ดงเหนไดวาทงชดจะม Pattern คลาย ๆ กนความไมนาเชอจงมใหเหนมากอนเนองมาจากผตอบแบบสอบถามเรมมการสบสนเพราะสาเหตอาจเปนชวงเวลาเรงรบหรอเปนชวงทสภาพแวดลอมมความวนวายท าใหคาททดสอบมความแปรปรวนมาก ซงเมอมคาความแปรปรวนมากความนาเชอถอกไมม เพราะฉะนนจงไดท าการตดขอค าถามออกทงหมด 17 รายการถงหยด และเหลอเพยง 5 รายการทมคาความแปรปรวนนอยทสดท าใหคาของระดบความเชอมนมความนาเชอถอสงขน

93

ตรารางท : 11 ตารางแสดงขนาดของกลมประชากรตวอยางทใชในการทดสอบ

Case Processing Summary

N %

Cases Valid 300 100.0

Excludeda 0 .0

Total 300 100.0

a. Listwise deletion based on all variables in the procedure.

จากตารางท : 11 เหนไดวาขนาดของกลมประชากรทใชในการ ทดสอบมจ านวน 300 คน โดยน าขอมลของผตอบแบบสอบถามทงหมดไปวเคราะหเพอหาคาความนาเชอถอ ตรารางท : 12 แสดงใหเหนคาของ Cronbach’s alpha ซงอยในทางปฏบตทใชกนไมควรมคา ต า กวา 0.7

Reliability Statistics

Cronbach's Alpha N of Items

.711 5

จากตารางท : 12 จากผลการวเคราะห พบวา คา Alpha = 0.711 ซงเขาใกล 1 มากทสด ระดบความเชอมนมความนาเชอถอไดจากรายการทงหมด ตรารางท : 13 ตารางแสดงผลการวเคราะหคาความเชอมน (Reliability) 5 รายการ

Item-Total Statistics

Scale Mean if Item Deleted

Scale Variance if Item Deleted

Corrected Item-Total Correlation

Cronbach's Alpha if Item

Deleted

คาโดยสารเหมาะสมมอเทยบกบบรการ

12.3367 10.077 .285 .741

เดนทางไดเรวขนเพราะไมตองรอรถนาน

12.0267 10.059 .320 .723

94

ตรารางท : 13 (ตอ) ตารางแสดงผลการวเคราะหคาความเชอมน (Reliability) 5 รายการ Item-Total Statistics

Scale Mean if Item Deleted

Scale Variance if Item Deleted

Corrected Item-Total Correlation

Cronbach's Alpha if Item

Deleted

คนขบรถ ขบอยางไมประมาท 12.3967 8.401 .624 .597 การหยดรถ-ออกตว มความนมนวล

12.4333 8.594 .616 .602

พนกงานประจ ารถมอธยาศยไมตรด แตงกายสภาพ

12.1667 9.263 .553 .633

จากตรารางท : 13 จากการตดขอค าถามออกทงหมด 17 รายการเหลอเพยง 5 รายการ ท าใหคา Alpha = 0.711 ท าใหคาของระดบความเชอมนมความนาเชอถอสงขน

ผลการวเคราะห Input ทไดมายงไมดพอจงไดท าการหาสาเหตอก เพราะคาทไดยงไมมความนาเชอถอทางกลมวจยจงไดทดสอบหาคาของปญหาทง 3 รายการเพอทจะมาวเคราะหหาระดบความเชอมนตอไปไดแก

1. พนกงานขบรถเบยงไปทางชองขวา ไมหยดรบ – สง มการขบเรวปาดซาย แซงขวาและเบรกแรง

2. กระเปารถเมลบนรถโดยสารประจาทางมการลวนลามผทใชบรการ 3. ไมปลอดภยจากอบตเหต เชน การขน-ลงรถ , รถชนกน

ตรารางท : 14 ตารางแสดงขนาดของกลมประชากรตวอยางทใชในการทดสอบ Case Processing Summary

N %

Cases Valid 300 100.0

Excludeda 0 .0

Total 300 100.0

a. Listwise deletion based on all variables in the procedure.

95

จากตรารางท : 14 เหนไดวาขนาดของกลมประชากรทใชในการทดสอบมจ านวน 300 คน โดยน าขอมลของผตอบแบบสอบถามทงหมดไปวเคราะหเพอหาคาความนาเชอถอ ตรารางท : 15 แสดงใหเหนคาของ Cronbach’s alpha มคาท Alpha = -0.084 ซงในทางปฏบตทใชกนไมควรมคาต ากวา 0.8 หรอ เขาใกล 1 มากเทาใด แสดงวามความเชอถอไดสง

Reliability Statistics

Cronbach's Alphaa N of Items

-.084 3

a. The value is negative due to a negative average covariance among items. This violates reliability model assumptions. You may want to check item codings.

จากตรารางท : 15 เนองจากขอมลของแบบสอบถามทเปนปญหาทง 3 รายการมคาของ Alpha = -0.084 ระดบทนยส าคญ 0.05 เหนไดวาผลทไดมาไมมความนาเชอถอ ตรารางท : 16 ตารางแสดงถงผลการวเคราะหคาความเชอมนโดยใหคา Cronbach’s alpha

Item-Total Statistics

Scale Mean if Item Deleted

Scale Variance if Item Deleted

Corrected Item-Total Correlation

Cronbach's Alpha if Item

Deleted

พนกงานขบรถเบยงไปทางชองขวา ไมหยดรบ – สง มการขบเรวปาดซาย แซงขวาและเบรกแรง

4.9000 1.809 -.017 -.132a

ปลอดภยจากอบตเหต เชน การขน - ลงรถ, รถชนกน

4.5733 2.232 .007 -.171a

กระเปารถเมลบนรถโดยสารประจ าทางมการลวนลามผทใชบรการ

4.7333 2.270 -.098 .122

a. The value is negative due to a negative average covariance among items. This violates reliability model assumptions. You may want to check item codings.

96

จากตรารางท : 16 จากผลการวเคราะหคาความแปรปรวนยงมอยมากเนองจาก correlation coefficient เทากบ -0.084 ซงต ากวาคามาตรฐาน แสดงใหเหนวาขอมลทง 3 รายการ ผลททดสอบมาไมมความนาเชอถอ

97

บทท 5 สรปผลการวจย อภปรายผลและขอเสนอแนะ

การวจยเรอง “ ปจจยทมผลตอความตองการของผรบบรการรถโดยสารประจ าทางขนสงมวลชนกรงเทพฯ (ขสมก.) เขต.8 รถปรบอากาศสาย 8 ” สะพานพทธ - เคหะรมเกลา มวตถประสงคของงานวจยดงน

1. เพอศกษาสาเหตและวเคราะหปญหารถโดยสารประจ าทาง เขต.8 รถปรบอากาศ สาย 8 2. เพอเปนแนวทางการแกไขปญหาของรถโดยสารประจ าทาง เขต.8 รถปรบอากาศ สาย 8 3. เพอลดปญหาในคณภาพการใหบรการของรถโดยสารประจ าทาง เขต.8รถปรบอากาศ

สาย 8

สมมตฐานการวจย 1. ความคดเหนของประชาชนทมาใชบรการรถโดยสารประจ าทาง เขต 8. (รถปรบอากาศสาย 8.) มความเปนอสระในการเลอกระดบความพงพอใจทครอบคลมตามความเหนของผตอบ 2. ปญหาและอปสรรคของประชาชนทมาใชบรการรถโดยสารประจ าทาง เขต8. (รถปรบอากาศ สาย 8.) สามารถเปนตวแทนของประชากรทงหมดโดยการเกบตวอยางตามวธทางสถต เครองมอทใชในการวจย

เครองมอทใชในการวจยและวเคราะหปญหาครงนไดแก 1. แบบสอบถามทผ วจยสรางข นเพอ เกบรวบรวมขอมล โดยมขนตอนในการสราง

แบบสอบถามแบงออกเปน 3 สวนดงน สวนท 1 ขอมลสถานภาพทวไปสวนบคคลของผโดยสารทใชบรการรถโดยสาร

ประจ าทาง (ขสมก.) เขต.8 รถปรบอากาศสาย 8 สวนท 2 ปจจยเกยวกบการเดนทางของผใชบรการรถโดยสารประจ าทาง (ขสมก.)

เขต.8 รถปรบอากาศสาย 8 สวนท 3 ความพงพอใจของผโดยสารทมตอการใชบรการรถโดยสารประจ าทาง

(ขสมก.) เขต.8 รถปรบอากาศสาย 8 2. ใชโปรแกรม SPSS เพอหาปจจยตางๆทเปนปญหาความพงพอใจจากแบบสอบถาม 3. แผนผงแสดงผลและหาสาเหต ( Cause and Effect Diagram ) จากปจจยตางๆทเปนปญหา

การวเคราะหขอมลในการวจย ทงนผวจยใชสถตในการวเคราะหขอมล ไดแก คารอยละ (%) คาเฉลย (��) สวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D) และคาวดระดบทความเชอมน

สรปผลการวจย การวจยเรอง “ ปจจยทมผลตอความตองการของผรบบรการรถโดยสารประจ าทางขนสง

มวลชนกรงเทพฯ (ขสมก.) เขต.8 รถปรบอากาศสาย 8 ” สะพานพทธ – เคหะรมเกลา เทยวขากลบ โดยใชแบบสอบถาม โดยการแสดงผลลพธของขอมลตวอยางการใชโปรแกรมประมวลผลขอมลจากตวอยาง SPSS ในการวเคราะหขอมล และการวเคราะหขอมลดวย Fish bone Diagram การเกบตวอยางจากประชากรประมาณ 1,200 คน คอผโดยสารทใชบรการรถปรบอากาศสาย 8 ในชวงเวลา 16.00 -20.00 น. เฉพาะเทยวขากลบจาก สะพานพทธ –เคหะรมเกลา ในการเกบขอมลจะได 300 ตวอยาง เพอศกษาถงปญหาหรอปจจยทมผลตอความตองการของผรบบรการรถโดยสารประจ าทางขนสงมวลชนกรงเทพฯ (ขสมก.) เขต.8 รถปรบอากาศสาย 8 ในภาพรวมประชาชนมความพงพอใจตอการใชบรการรถโดยสารประจ าทาง (ขสมก.) เขต 8 รถปรบอากาศสาย 8 อยในระดบความพงพอใจปานกลางและเมอพจารณาเปนรายหมวดพบวาหมวดท มคาเฉลยสงสดคอคาโดยสาร รองลงมาระยะเวลาในการเดนทาง รองลงมาอกกคอความสะดวกในการเขามาใชบรการ และสวนหมวดทเฉลยนอยทสดคอความปลอดภยในการใชบรการ และ จากหลกการวเคราะหดวย Pareto Chart ถาจะตองปรบปรงปญหา 3 ปญหาแรกนกจะลดปญหาลงไปได 76.92 % การวเคราะหเพอหาสาเหตและผลของของการใหบรการโดยแบงสาเหตออกตามแนวคดแผนผงสาเหตและผล Cause and Effect Diagram ซงปญหาทมผลตอระดบความพงพอใจตอความตองการของผใชบรการคอ 1. พนกงานขบรถเบยงไปทางชองขวา ไมหยดรบ – สง มการขบเรวปาดซาย แซงขวาและเบรกแรง 2. กระเปารถเมลบนรถโดยสารประจ าทางมการลวนลามผทใชบรการ 3. ไมปลอดภยจากอบตเหต เชน การขน-ลงรถ , รถชนกน ปญหาทไดเปนปจจยทมผลตอการใหบรการของ (ขสมก.) เขต 8 (รถปรบอากาศ สาย.8) เปนปญหาทเกดขนจากพฤตกรรมซ า ๆ ของพนกงาน ปญหาเหลานเกดจากพฤตกรรมของพนกงาน พนกงานไมปฏบตตาม ท าใหเกดปญหาซ า ๆ เพราะพนกงานไมไดรบการลงโทษใด ๆ แมวาทาง (ขสมก.) นนมกฎระเบยบขอบงคบอยแลวแตขอบงคบเหลานนไมมการบงคบใชท าใหระบบการควบคมพนกงานเสยระบบ

99

ปญหาทเกดขนเหลานนสามารถน ามาแกไขพฤตกรรมไดโดยมการบงคบใชกฎระเบยบขอบงคบระบบงานดานการบรการและตองท าการลงโทษแกพนกงานทไมปฏบตตามกฎระเบยบขอบงคบเพอท าใหพฤตกรรมเหลาน นเปลยนจะท าใหการปฏบตหนาท ในการใหบรการมประสทธภาพเพมมากขน (กฎ/ระเบยบ/ขอบงคบ.http://www.bmta.co.th/?q=th/rules-regulations)

อภปรายผล จากการวเคราะหขอมลในการศกษา “ เรอง ปจจยทมผลตอความตองการของผรบบรการรถโดยสารประจ าทางขนสงมวลชนกรงเทพ (ขสมก.) เขต.8 รถปรบอากาศสาย 8.” พบวาความเชอมน (Reliability) ของกลมประชากรตวอยางทตอบแบบสอบถามมคาการวเคราะหความเชอมน (Reliability) อยทระดบ 0.636 ซงสงเกตไดวาคาความแปรปรวน (Variance) สงท าใหระดบความนาเชอถอ (Reliability) ไมม ทางกลมวจยจงไดท าการตดค าถามแตละขอออกซงมคาความแปรปรวน (Variance) มากท งหมด 17 รายการ จาก 22 รายการ ในการหาคาความเชอมนของแบบสอบถามดวยโปรแกรม SPSS จงท าการ หยดตด เพราะค าถามแตละขอจะม Pattern คลาย ๆ กนหมด ท าใหระดบความเชอถอ (Reliability) ไมม อนเนองมาจากสาเหตผตอบแบบสอบถามมความสบสน เพราะอาจเปนชวงเวลาเรงรบหรอ มสภาพแวดลอมทวนวาย จงท าใหคาทไดยงไมดพอ เพราะฉะนนจากการทตดค าถามแตละขอออกจะเหลอเพยง 5 รายการทคงอย ซงขอมลเหลานว ดระดบคาความเชอมน (Reliability)ไดท ค า Cronbach's Alpha = 0.711 ท าใหคาความ เชอ (Reliability) มนสงขนแตยงไมดพอ ซงในทางปฏบตทใชกนไมควรมคาต ากวา 0.8 หรอ เขาใกล 1 มากเทาใด แสดงวามความเชอถอไดสง

ผลการวเคราะหสรปไดวา Input ทไดมายงไมดพอจงไดท าการหาสาเหตอก เพราะคาทไดยงไมมความนาเชอถอ (Reliability) ทางกลมวจยจงไดทดสอบหาคาของปญหาท ง 3 รายการเพอทจะมาวเคราะหหาระดบความเชอมน (Reliability) ปญหาเกดขนจรงจากการตอบแบบสอบถามของกลมประชากรตวอยางมาวเคราะหแสดงหาคาความเชอมน (Reliability) และพบวาคาระดบความเชอมน (Reliability) ของทง 3 ปจจยนมคาความแปรปรวน (Variance) มาก ไดแกประเดนหวขอ 1. พนกงานขบรถเบยงไปทางชองขวา ไมหยดรบ –สง มการขบเรวปาดซาย แซงขวาและเบรกแรง มคาความแปรปรวน (Variance) เทากบ 1.809 รองลงมา 2. กระเปารถเมลบนรถโดยสารประจาทางมการลวนลามผทใชบรการเทากบ 2.232 และ 3. ไมปลอดภยจากอบตเหต เชน การขน-ลงรถ , รถชนกน เทากบ 2.270 ซงเฉลยท ง 3 รายการคา Cronbach's Alpha = -0.084 ซงต ากวามาตรฐานแสดงใหเหนวาขอมลเหลานทน ามาทดสอบมาไมมความนาเชอถอ

100

ขอมลทผวจยเกบมามความแปรปรวน (Variance) มากหรอนอยขนอยกบปจจยหลายอยางของกลมประชากรท าใหยากทจะไดขอมลเพราะการไดขอมลมการกระจายของคะแนนความพงพอใจแตกตางกนแสดงใหเหนวาขอมลนนๆ มคาความแปรปรวน (Variance) ปานกลาง แตถาทกคนตอบเหมอนกนคาความแปรปรวน (Variance) นอยแสดงวาความนาเชอถอสง ตวอยางเชน

ตารางท : 1 ตารางความแปรปรวน 𝜎2 ของระดบการใหคะแนน คา 𝜇 เทากนทง 3 รปแบบ กรณ n = 3

รปแบบ ระดบคะแนน 𝝈𝟐 1 1 3 5 มาก 2 2 3 4 ปานกลาง 3 3 3 3 นอย

จากตารางท : 1 จะเหนไดวาถาขอมลทเกบมาแสดงผลในรปแบบท 1 แปลวาขอมลมความแปรปรวน (Variance) มากท สด อาจเปนเพราะวากลมประชากรมความสบสนเนองจากเปนชวงเวลาเรงรบ ท าใหการเกบขอมลมความแปรปรวนทไมมความเชอมน (Reliability) ถาขอมลทเกบมาแสดงผลในรปแบบท 2 แปลวาขอมลมความแปรปรวน (Variance) ในระดบปานกลางทยอมรบได ถาเปนขอมลทเกบมาแสดงผลในรปแบบท 3 แปลวา กลมประชากรใหความส าคญในการตอบแบบสอบถาม ขอมลทไดจงมความแปรปรวน (Variance) นอยทสดและมความเชอมน (Reliability) นาเชอถอมากทสด

ขอเสนอแนะทไดจากการวจย 1. ออกแบบสอบถามใหผทตอบแบบสอบถามเขาใจงายมากทสด 2. ถาขอมลทไดจากแบบสอบถามมการกระจายของขอมลมาก แสดงวาขอมลทไดไมม

ความนาเชอถอ

ขอเสนอแนะส าหรบการวจยครงตอไป การศกษาครงนเปนการพจารณาเฉพาะรถโดยสารประจ าทางเขต 8 สาย 8 ประเภทรถปรบ

อากาศ ภายใตการก ากบดแลขององคการขนสงมวลชนกรงเทพฯ ส าหรบการวจยครงตอไปผทสนใจควรพจารณาถงระบบขนสงมวลชนประเภทอนๆดวย โดยอาจท าการศกษาความไดเปรยบเชงแขงขนและท าการอธบายเพอจะไดเสนอแนะขอมลตอองคการขนสงกรงเทพเพอท าการปรบปรงและพฒนาบรการใหมประสทธภาพเพมมากขน

101

บรรณานกรม หนงสอ กรรณการ แสงสรศร.2546. ทศนคตและพฤตกรรมของผใชบรการรถตโดยสารรวมบรการองคการขนสงมวลชนกรงเทพ (ขสมก.):กรณศกษาบรเวณอนสาวรยชยสมรภม. สารนพนธ,มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. _____.2546.การใช SPSS for Windows ในการวเคราะหขอมล. กรงเทพมหานคร: ซ เค แอนด เอส โฟโตสตดโอ ราชบณฑตยสถาน.(2542).ความพงพอใจ.พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ.2542. กรงเทพฯ:นานมบคส. วทยานพนธ ชรด พรยะวฒน.(2550).ความพงพอใจของผเดนทางดวยรถโดยสารประจ าทาง และการยอมรบของผเดนทางตอระบบขนสงสาธารณะแบบกาวหนาในกรงเทพมหานคร. วทยานพนธปรญญามหาบญฑต คณะวศวกรรมศาสตร สาขาวศวกรรมโยธา จฬาลงกรณมหาวทยาลย. ธนพล มณรตน.(2550).ปจจยทมอทธพลตอความพงพอใจในการใหบรการของรถโดยสารประจ าทางปรบอากาศไมโครบส. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต วทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาคณทหารลาดกระบง.

บญรกษ กณาศล.(2549).สาเหตและแรงจงใจในการใหและใชบรการรถตโดยสารในเขตกทม.และปรมณฑล. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบร.

วลภา ชายหาด.(2548).ความพงพอใจของประชาชนทมตอบรการสาธารณะดานการรกษาความสะอาดของกรงเทพมหานคร. วทยานพนธปรญญามหาบณฑตย จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

วชรนทร วทยกล.การศกษาและตรวจสอบความนาเชอถอของการบรการรถโดยสารประจ าทาง. วทยานพนธปรญญาปรญญาบณฑต มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

สนภา งามสนตกล.(2549).ความคดเหนของประชาชนตอระบบไฟฟาขนสงมวลชน:ศกษาเฉพาะกรณโครงการรถไฟฟามหานคร. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต คณะวทยาศาสตร สาขาวทยาศาสตรสงแวดลอม มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

สมบรณ ไตรทพธ ารงโชต.(2549).คณภาพในการใหบรการรถโดยสารประจ าทางปรบอากาศในกรงเทพมหานคร. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต คณะบรหารธรกจมหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

นศา เกดทพย.(2554).ความพงพอใจตอการเขาประจ าการของทหารกองเกนสงกดกองทพทหารชางท 5 คายเทพสตรศรสนทร. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต คณะรฐประศาสนศาสตร มหาวทยาลยธรกจบณฑตย

สนษา กตตพนธวรกล .(2555).ศกษาความพงพอใจในการปฏบตงานอาสาสมครสาธารณสข. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต. คณะรฐประศาสนศาสตร มหาวทยาลยธรกจบณฑตย สารสนเทศจากสออเลกทรอนกส แหลงขอมลรถโดยสารประจ าทางองคการขนสงมวลชนกรงเทพ (ขสมก.) แหลงทมา: www.bmta.co.th

ประวตผเขยน

ชอ – นามสกล : นลาวลย ทรงศร 570307100050 ______________________________________________________________________________ ประวตการศกษา : ประกาศนยบตรวชาชพ (ปวช.) สาขา คอมพวเตอรธรกจ วทยาลยอาชวศกษาสรนทร ______________________________________________________________________________ การท างาน : วทยาลยอาชวศกษาสรนทร

- ฝกงาน (ปวช.) ทบรษท คาทาทา อเลคทรค (ประเทศไทย) จ ากด

มหาวทยาลยธรกจบณฑตย - ฝกงานทบรษทไปรษณไทยดสทรบวชน จ ากด

ชอ – นามสกล : นายปรญญา ศรรกษา 570307100051 ______________________________________________________________________________ ประวตการศกษา : ประกาศนยบตรวชาชพ (ปวช.) สาขา คอมพวเตอรธรกจ วทยาลยเทคนคเดชอดม ______________________________________________________________________________ การท างาน : วทยาลยเทคนคเดชอดม

- ฝกงาน (ปวช.) ทบรษท ธนาคารกรงไทย จ ากด (มหาชน) มหาวทยาลยธรกจบณฑตย

- ฝกงานทบรษทไปรษณไทยดสทรบวชน จ ากด

บรรณานกรม หนงสอ กรรณการ แสงสรศร.2546. ทศนคตและพฤตกรรมของผใชบรการรถตโดยสารรวมบรการองคการขนสงมวลชนกรงเทพ (ขสมก.):กรณศกษาบรเวณอนสาวรยชยสมรภม. สารนพนธ,มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. _____.2546.การใช SPSS for Windows ในการวเคราะหขอมล. กรงเทพมหานคร: ซ เค แอนด เอส โฟโตสตดโอ ราชบณฑตยสถาน.(2542).ความพงพอใจ.พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ.2542. กรงเทพฯ:นานมบคส. วทยานพนธ ชรด พรยะวฒน.(2550).ความพงพอใจของผเดนทางดวยรถโดยสารประจ าทาง และการยอมรบของผเดนทางตอระบบขนสงสาธารณะแบบกาวหนาในกรงเทพมหานคร. วทยานพนธปรญญามหาบญฑต คณะวศวกรรมศาสตร สาขาวศวกรรมโยธา จฬาลงกรณมหาวทยาลย. ธนพล มณรตน.(2550).ปจจยทมอทธพลตอความพงพอใจในการใหบรการของรถโดยสารประจ าทางปรบอากาศไมโครบส. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต วทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาคณทหารลาดกระบง.

บญรกษ กณาศล.(2549).สาเหตและแรงจงใจในการใหและใชบรการรถตโดยสารในเขตกทม.และปรมณฑล. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบร.

วลภา ชายหาด.(2548).ความพงพอใจของประชาชนทมตอบรการสาธารณะดานการรกษาความสะอาดของกรงเทพมหานคร. วทยานพนธปรญญามหาบณฑตย จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

วชรนทร วทยกล.การศกษาและตรวจสอบความนาเชอถอของการบรการรถโดยสารประจ าทาง. วทยานพนธปรญญาปรญญาบณฑต มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

สนภา งามสนตกล.(2549).ความคดเหนของประชาชนตอระบบไฟฟาขนสงมวลชน:ศกษาเฉพาะกรณโครงการรถไฟฟามหานคร. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต คณะวทยาศาสตร สาขาวทยาศาสตรสงแวดลอม มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

สมบรณ ไตรทพธ ารงโชต.(2549).คณภาพในการใหบรการรถโดยสารประจ าทางปรบอากาศในกรงเทพมหานคร. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต คณะบรหารธรกจมหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

นศา เกดทพย.(2554).ความพงพอใจตอการเขาประจ าการของทหารกองเกนสงกดกองทพทหารชางท 5 คายเทพสตรศรสนทร. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต คณะรฐประศาสนศาสตร มหาวทยาลยธรกจบณฑตย

สนษา กตตพนธวรกล .(2555).ศกษาความพงพอใจในการปฏบตงานอาสาสมครสาธารณสข. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต. คณะรฐประศาสนศาสตร มหาวทยาลยธรกจบณฑตย สารสนเทศจากสออเลกทรอนกส แหลงขอมลรถโดยสารประจ าทางองคการขนสงมวลชนกรงเทพ (ขสมก.) แหลงทมา: www.bmta.co.th