LI U PHÁP OXY

TS.BS Bùi Th H ng Giang

Khoa Hồi sức tích cực, B nh vi n B ch Mai

Bộ môn Hồi sức c p cứu, Đ i học Y Hà Nội

TH OXY

• Th oxy: Khí th vào có nồng độ oxy cao h n nồng độ oxy khí tr i (FiO2 >21%)

• FiO2: Phân xu t oxy trong khí th vào

• FiO2 khí tr i: 21%

• Th oxy là bi n pháp quan trọng điều tr suy hô h p

Nguyên nhân gi m oxy

1.Giảm oxy do khí thở vào:

• FiO2 < 0,21.

• Áp lực khí th vào gi m.

• Gi m thông khí: b nh thần kinh- c , quá liều thu c ngủ

• Gi m cung c p oxy thứ phát: x phổi, ARDS

Nguyên nhân gi m oxy

2. Giảm oxy do suy tuần hoàn:

B m máu đ n mô không đủ, có thể thứ phát do gi m cung l ợng tim

• Nhồi máu c tim

• Tụt huy t áp

• Gi m c p máu của động m ch

Nguyên nhân gi m oxy

3. Giảm oxy do máu: gi m kh nĕng chứa oxy

• Thi u máu

• Ngộ độc CO

4. Giảm oxy do tiêu thụ: • Tĕng sử dụng oxy mô do tĕng chuyển hóa.

• Ví dụ: S t cao

5. Giảm oxy do ngộ độc mô: Sử dụng oxy b t th ng nh ngộ độc Cyanide

CH Đ NH

1. Giảm oxy máu động mạch hoặc Lâm sàng nghi thiếu oxy:

• Gi m oxy máu: áp lực riêng phần oxy trong máu động m ch (PaO2) < bình th ng

• Công thức Sorbini: • PaO2 = 103,5 – (0,42 x tuổi) 4 • 20 tuổi: 103,5 – (0,42 x 20) 4= 91-99 • 70 tuổi: 103,5 – (0,42 x 70) 4= 70-78

• Hoặc SaO2<95% (ng i lớn)

CH Đ NH

Biểu hi n lâm sàng của thiếu oxy

• Lo âu, h t ho ng

• Th nhanh, suy hô h p

• Nh p tim nhanh, tr ng ngực, tĕng huy t áp

• Lẫn lộn, m t đ nh h ớng

• Tím tái, th chậm, tụt huy t áp, hôn mê

CH Đ NH

2. Các tính hu ng cấp cứu • S c • Ch y máu • Co giật • H nhi t độ • Các tình hu ng hồi sức khác

3. Thở oxy thời gian ngắn: Sau gây mê Sau phẫu thuật

CH NG CH Đ NH – H N CH

1. Ch ng chỉ định:

• Không có ch ng ch đ nh tuy t đ i 2. Hạn chế:

• Thi u máu, suy tuần hoàn: ít hi u qu

• Không thay đ ợc thông khí nhân t o khi có ch đ nh

NGUY C VÀ TAI BI N TH OXY

1. Ngộ độc oxy:

• Liên quan nồng độ, th i gian th oxy

2. Giảm thông khí do oxy:

• Ví dụ: B nh nhân COPD

3. Xẹp phổi: • Th oxy nồng độ cao

4. B nh lý võng mạc: trẻ s sinh non tháng

5. Bội nhi m vi khuẩn (từ dụng cụ làm ẩm/khí dung)

H TH NG CUNG C P OXY DÒNG TH P

• H th ng cung c p oxy l u l ợng th p: đáp ứng một phần dòng hít vào của b nh nhân.

• L u l ợng đ nh: 24-32 lít/phút.

• H th ng cung c p oxy l u l ợng th p: dòng oxy < l u l ợng đ nh

• Nồng độ oxy phụ thuộc: - Dòng oxy - Thể tích khí l u thông - Tần s th

H th ng cung c p oxy dòng th p

1. Canun mũi/ Kính mũi

H TH NG CUNG C P OXY DÒNG TH P

1.Canun mũi (kính mũi/xông oxy):

• FiO2: 0,24 0,45

• Dòng oxy: 1-6 lít/phút

• ớc tính FiO2=20%+ 4% (cho mỗi lít oxy)

H TH NG CUNG C P OXY DÒNG TH P

1.Canun mũi (kính mũi/xông oxy):

• u điểm: - D ki m, - D sử dụng, có thể sử dụng t i nhà

- B nh nhân d ch p nhận

- BN có thể ĕn, u ng đ ợc khi th oxy kính

H TH NG CUNG C P OXY DÒNG TH P

1.Canun mũi (kính mũi/xông oxy):

Nh ợc điểm: - Không áp dụng đ ợc khi BN tắc ngh n mũi - D khô niêm m c, cần bình làm ẩm n u oxy>4l/ph

- D b tuột ra kh i hai lỗ mũi - Gây kích thích da, tổn th ng vành tai và lỗ mũi - B nh nhâ th mi ng không có hi u qu

- FiO2 d thay đổi,

H th ng cung c p oxy dòng th p

1.Canun mũi (kính mũi/xông oxy):

Điều d ỡng theo dõi:

• Cẩn thận tổn th ng vùng da quanh tai và lỗ mũi do c đ nh oxy kính chặt quá

• Quan sát: khô niêm m c?

• Kiểm tra th ng xuyên xem hai gọng kính có đúng v trí?

H th ng cung c p oxy dòng th p 2. Mặt nạ đơn giản

H th ng cung c p oxy dòng th p

2. Mặt nạ đơn giản: • FiO2: 0,35 0,50

• Dòng oxy: 5-8 lít/phút

• u điểm: - D ki m, d sử dụng, - B nh nhân d ch p nhận, - FiO2 cao h n canun mũi

H th ng cung c p oxy dòng th p

2. Mặt nạ đơn giản: • Nh ợc điểm:

- Nguy c sặc n u b nh nhân nôn

- Không đủ dòng (<4l lít) hít l i CO2

- Cần ph i giữ mask khít để đ m b o nồng độ oxy - Khó đ m b o đúng v trí mask mũi mi ng - Có thể tổn th ng da - Không tho i mái khi b nh nhân ĕn

H th ng cung c p oxy dòng th p 2.Mặt nạ đơn giản

•Điều d ỡng theo dõi:

- Theo dõi b nh nhân đ m b o mask đúng v trí

- Khi b nh nhân ĕn, báo Bác sỹ cho b nh nhân th oxy kính

H th ng cung c p oxy dòng th p 3.Mặt nạ hít lại một phần

H th ng cung c p oxy dòng th p 3.Mặt nạ hít lại một phần

H th ng cung c p oxy dòng th p

3. Mặt nạ hít lại một phần:

• C u t o mặt n gắn với 1 túi giữ khí →Tĕng FiO2 n u dùng đúng

• FiO2: 0,6 0,8

• Dòng oxy: 7-10 lít/phút

H th ng cung c p oxy dòng th p

3. Mặt nạ hít lại một phần:

• u điểm: - Cung c p oxy nồng độ vừa đ n cao - BN vẫn có thể hít đ ợc khí phòng qua van hai chiều

mặt n n u nh nguồn oxy b ngắt • Nh ợc điểm: - Nguy c sặc (n u b nh nhân nôn) - Ĕn u ng khó, BN không tho i mái - Không đủ dòng → hít l i CO2

- Mặt n không khít → thay đổi FiO2

H th ng cung c p oxy dòng th p 3. Mặt nạ hít lại một phần

•Điều d ỡng theo dõi:

- Đặt dòng oxy đ m b o túi dự trữ oxy ph i cĕng >2/3 túi thì hít vào

- Đ m b o túi dự trữ oxy không b xoắn vặn

H th ng cung c p oxy dòng th p

4. Mặt nạ không hít lại:

• Cấu tạo gi ng mặt n không hít l i, ngo i trừ có van 1 chiều cổng th ra, và giữa mặt n và túi giữ khí.

• FiO2: 0,8 1

• Dòng oxy: > 7lít/phút

H th ng cung c p oxy dòng th p 4.Mặt nạ không hít lại

H th ng cung c p oxy dòng th p 4.Mặt nạ không hít lại

H th ng cung c p oxy dòng th p

4. Mặt nạ không hít lại: • u điểm:

- Cung c p oxy nồng độ cao nh t - Phù hợp cho BN tự th có gi m oxy máu nặng

• Nh ợc điểm: - Nguy c sặc (n u BN nôn) - Không đủ dòng hít l i CO2

- Mặt n không khít thay đổi FiO2

H th ng cung c p oxy dòng th p 4.Mặt nạ không hít lại

Điều d ỡng:

- Điều ch nh dòng oxy ph i đủ để túi dự trữ khí ch xẹp nhẹ trong thì hít vào

- Đ m b o các van một chiều ph i ho t động t t (thì th ra các van ph i m )

- Theo dõi sát SpO2

H th ng cung c p oxy dòng cao

• Thi t b oxy dòng cao: Đáp ứng hoàn toàn dòng hít vào của b nh nhân

1. Mặt nạ Venturi:

• FiO2: 0,24 0,5.

• u điểm: Cung c p FiO2 chính xác

• Nh ợc điểm: BN không tho i mái, dòng ch y vào h n ch FiO2 tĕng

H th ng cung c p oxy dòng cao Mặt n Venturi

H th ng cung c p oxy dòng cao Mặt n Venturi

H th ng cung c p oxy dòng cao Mặt n Venturi

H th ng cung c p oxy dòng cao Mặt n Venturi

Điều d ỡng:

• Kiểm tra sát xem có sự thay đổi FiO2 mức dòng oxy cài đặt?

• Đ m b o các cửa sổ l y khí tr i không b đóng

Các dụng cụ th oxy khác

1. Mặt nạ mở khí quản

Các dụng cụ th oxy khác 1. Mặt nạ mở khí quản

• Điều d ỡng:

• Đ m b o độ ẩm, tránh tắc canun MKQ

• Hút đ m

Các dụng cụ th oxy khác

2. ng chữ T:

• Th ng chữ T qua nội khí qu n, MKQ sau khi cai máy th

• Cung c p oxy khá chính xác

• Đ m b o độ ẩm không khí

Lựa chọn h th ng dòng oxy

• Dòng oxy cao: b nh nhân cần FiO2 ổn đ nh, dự đoán đ ợc

• Dòng oxy th p:

- Kiểu thông khí: ổn đ nh và đều - Vt: 300-700ml - Tần s th : < 25 lít/phút

Ti n hành th oxy

1.Dụng cụ:

• Nguồn oxy: bình oxy, oxy trung tâm

• Các van n i • Đồng hồ đo áp lực

• Đồng hồ đo l u l ợng oxy

• Bộ phận làm ẩm

• Dây n i • Thi t b cung c p oxy

Ti n hành th oxy Nguồn Oxy

Ti n hành th oxy

2. Đánh giá b nh nhân, có ch đ nh th oxy?

3. Đ m b o đ ng th thông thoáng

4. Rửa tay

5. Lắp dụng cụ th oxy:

• N i dụng cụ th oxy, điều ch nh dòng

• Gi i thích, động viên b nh nhân

• Lắp dụng cụ th oxy cho BN, đ m b o độ khít…

• Điều ch nh l u l ợng oxy theo ch đ nh

Ti n hành th oxy 6. Theo dõi:

• Đ m b o dòng oxy phù hợp với các d/cụ th oxy

• Không để dụng cụ oxy tuột, sai t th , h

• Khi BN ĕn, thay oxy mask bằng oxy kính

• Theo dõi tình tr ng hô h p c i thi n? • B nh nhân t nh táo • Nh p th , • Móng tay, môi, niêm m c hồng • Theo dõi oxy, Hb máu động m ch, SpO2

• Phát hi n n u th oxy th t b i • Kiểm tra h th ng oxy ngày/lần