Embed Size (px)
Citation preview
Türkiye ve Dünya Ekonomisinin Görünümü
9 Temmuz 2014
Dr. Ahmet Çimenoğlu
Koç Holding A.Ş.
www.koc.com.tr 2
Gündem
Global Ekonomiye İlişkin Genel Değerlendirmeler
Türkiye Ekonomisine İlişkin Genel Değerlendirmeler
Türkiye Ekonomisinde Mevcut Görünüm ve Beklentiler
www.koc.com.tr 3
Gündem
Global Ekonomiye İlişkin Değerlendirmeler
Türkiye Ekonomisine İlişkin Genel Değerlendirmeler
Türkiye Ekonomisinde Mevcut Görünüm ve Beklentiler
www.koc.com.tr 4
Gelişmiş ülkelerde ekonomik aktivite toparlanıyor – 1
ABD
Büyümenin 2014 ve 2015’te kademeli bir şekilde hızlanması bekleniyor
Varlık alımlarının 2014’ün ikinci yarısında sona ereceği tahmin ediliyor
Fed’in faizleri ne zaman artıracağı en önemli belirsizlik
Kamu borcunun azaltılmasına yönelik inandırıcı bir plana ihtiyaç var
«Kaya gazı devrimi» ABD’de ekonomik ve siyasi öncelikleri değiştiriyor
Euro Bölgesi
2013’ün ikinci yarısında başlayan iyileşmenin, 2014’te sürmesi bekleniyor
Yüksek işsizlik, yüksek kamu borcu, sıkı kredi koşulları ve finansal sistemdeki zayıflıklar sağlıklı bir toparlanmanın önünde hala engel oluşturuyor
Bazı ülkeler yapısal reformlar konusunda ilerleme sağlarken, bazılarında sorunlar devam ediyor
Enflasyonun %1’in altında seyrediyor olması endişe yaratıyor
Avrupa Merkez Bankası faizleri indirmenin yanı sıra ilave likidite desteği sağlayarak ekonomiye destek vermeye çalışıyor
www.koc.com.tr 5
Japonya
Geçen yıl başlayan ve Abenomics olarak anılan genişlemeci para ve maliye politikaları büyümenin %1’in üzerine çıkmasını sağladı
Bu süreçte yen değer kaybederken, uzun yıllar sonra deflasyon yerini fiyat artışlarına bıraktı
Ancak, yüksek kamu borcu ve bütçe açıklarının büyüme üzerinde önemli bir kısıt oluşturması bekleniyor
Hükümet yeni paketlerle büyümeye destek vermeyi sürdürürken, dış politikada daha milliyetçi bir çizgi izleyerek kendi bölgesinde ağırlığını artırmaya çalışıyor
Gelişmiş ülkelerde ekonomik aktivite toparlanıyor – 2
IMF Tahminleri Büyüme (%) Enflasyon (%) İşsizlik (%)
2013 2014 2015 2013 2014 2015 2013 2014 2015
Gelişmiş Ülkeler 1.3 2.2 2.3 1.4 1.5 1.6 7.9 7.5 7.3
ABD 1.9 2.8 3.0 1.5 1.4 1.6 7.4 6.4 6.2
Euro Bölgesi 0.5 1.2 1.5 1.3 0.9 1.2 12.1 11.9 11.6
İngiltere 1.8 2.9 2.5 2.6 1.9 1.9 7.6 6.9 6.6
Japonya 1.5 1.4 1.0 0.4 2.8 1.7 4.0 3.9 3.9
Gelişmiş Ülkelerde Ekonomik Görünüm
Kaynak: IMF, Dünya Ekonomik Görünümü, Nisan 2014
www.koc.com.tr 6
Gelişmekte olan ülkeler son 10 yıldaki hızlı büyümesinde aşağıdaki faktörler etkili olmuştu:
Yapısal:
Dış ticaret rejiminin serbestleştirilmesi
Doğrudan yabancı yatırımları artırmaya yönelik reformlar
Özelleştirme ve serbestleşme (enerji, telekomünikasyon, finans vb.)
Daha sağlıklı para ve maliye politikaları sonucunda sağlamlaşan bilançolar
Dönemsel:
Çin’de çift haneli yıllık büyüme oranları
Emtia fiyatlarında hızlı artışlar (kısmen Çin’deki büyüme sonucunda)
2009 sonrası gelişmiş ülkelerdeki çok gevşek parasal politikalar ve buna bağlı yüksek getiri arayışı
Gelişmekte olan ülkelerde görünüm – 1
www.koc.com.tr 7
Şimdi ne değişti?
İlk etap yapısal reformlar sonrasında rekabetçilik ve üretkenlikle ilgili mikro reformlar birçok ülkede yapıl(a)madı
Serbest piyasa ekonomisinden devlet kapitalizmine kayışlar gözlendi
Global likiditenin çok bol ve ucuz olması, para ve maliye politikalarında disiplinin bozulmasına neden oldu
Dönemsel olarak olumlu etki yapan faktörler terse döndü:
Çin’de büyüme hızı düşerken, global piyasalarda emtia talebi azalmaya başladı
ABD’de Fed parasal genişlemenin sonuna geldi
Gelişmekte olan ülkelerde görünüm – 2
www.koc.com.tr 8
Gelişmekte olan ülkelerde görünüm– 3
IMF Tahminleri Büyüme (%) Enflasyon (%)
2013 2014 2015 2013 2014 2015
Gelişmekte Olan Ülkeler 4.7 4.9 5.3 5.8 5.5 5.2
Avrupa 2.8 2.4 2.9 4.1 4.0 4.1
Türkiye 4.0 2.3 3.1 7.4 7.8 6.5
Polonya 1.6 3.1 3.3 0.9 1.5 2.4
Romanya 3.5 2.2 2.5 4.0 2.2 3.1
Rusya 1.3 1.3 2.3 6.8 5.8 5.3
Asya 6.5 6.7 6.8 4.5 4.5 4.3
Çin 7.7 7.5 7.3 2.6 3.0 3.0
Hindistan 4.4 5.4 6.4 9.5 8.0 7.5
Orta Doğu ve Kuzey Afrika 2.2 3.2 4.5 10.5 8.4 8.3
Latin Amerika 3.1 2.7 2.5 6.8 --- ---
Brezilya 2.3 1.8 2.7 6.2 5.9 5.5
Meksika 1.1 3.0 3.5 3.8 4.0 3.5
Sahra-altı Afrika 4.9 5.4 5.5 6.3 6.1 5.9
Güney Afrika 1.9 2.3 2.7 5.8 6.0 5.6
Kaynak: IMF, Dünya Ekonomik Görünümü, Nisan 2014
www.koc.com.tr 9
Dünya ekonomisindeki zayıflık emtia fiyatlarını baskı altında tutuyor
Dünya ekonomisine ilişkin beklentilerdeki kötümserlik son aylarda emtia fiyatlarına yansıyor.
Ancak, emtia piyasalarında fiyatların oluşumunda, temel arz ve talep koşullarının yanı sıra finansal yatırımcıların da etkili olmasının yaratabileceği dalgalanmaların göz ardı edilmemesi gerekiyor.
Orta Doğu ve Ukrayna’daki gelişmelerin de işaret ettiği gibi politik riskler, özellikle enerji fiyatlarında dalgalanmalar yaratabilecek önemli bir başka unsur.
Bu çerçevede, 2014 yılı ve ötesine bakıldığında emtia fiyatları üzerinde önemli bir yukarı yönlü baskı gözlenmiyor.
Yıllık Ortalama 2013 2014 2015 2016-2019 Ortalama
Bakır (USD/ton) 7,331 7,007 6,933 6,908
Nikel (USD/ton) 15,030 14,640 14,752 14,912
Petrol* (USD/varil) 104.1 104.2 97.9 89.4
Buğday (USD/ton) 312 250 244 253
IMF Emtia Fiyatları Tahminleri
* UK Brent, Dubai ve WTI fiyatlarının ortalaması Kaynak: IMF Dünya Ekonomik Görünümü, Nisan 2014
www.koc.com.tr
Gelecekte iş dünyasını şekillendirecek Küresel Trendler - 1
10
Megatrend Megatrend Yatırımı Tanım
Şehirleşme
İnşaat Hem bina (ofis ve konut), hem de altyapı inşaatları; özellikle gelişmekte olan ülkelerde
Akıllı Şehirler Navigasyon, akıllı şebeke, trafik yönetimi, iklimlendirme, asansör vb. üretimi
Yaşlanan Nüfus ve Sağlık
Sağlık Gelişmiş tanı ve tedavi yöntemleri, yaşlılıkla ilgili hastalıklar ve bakım
Yaşam Tarzı Eğlence ve rekreasyon, sağlıklı gıda, spor, kozmetikler
Bilgi Ekonomisi
Şebeke ve Ağlar Veri saklama, P2P ve P2M iletişim, kablosuz araçlar
Otomasyon İmalat süreçlerinde hassasiyet ve verimliliği artıran makineler, endüstriyel robotlar, kendi kendine giden taşıtlar
Kalabalıklaşan Dünya
Enerji Artan enerji talebini karşılamaya yönelik çözümler, yeni enerji kaynakları; özellikle gelişmekte olan ülkelerde
Gıda Tarımsal verimliliği artıracak makineler, bilimsel tohum ve gübre üretim yöntemleri
Su Su arıtma, deniz suyundan su temini, su arzı ve dağıtımı
Gelişen Ülkeler
Gelişen Tüketici Yerel ve global ölçekte güçlü pazar hakimiyetleri olan şirketler
Gelişen Üretici Global piyasalara kendilerine özgü iş modelleri, marka değerleri ya da rekabet üstünlükleri sayesinde girebilen gelişmekte olan ülke şirketleri
«Sınır» Piyasalar Afrika, Güney Asya, Orta Amerika ve Orta Asya’daki geri kalmış ama hızlı büyüme potansiyeli olan ülkelere erişimi olan şirketler
Kaynak: Credit Suisse Global Research, 2013
www.koc.com.tr
Gelecekte iş dünyasını şekillendirecek Küresel Trendler - 2
11
Megatrend Megatrend Yatırımı Tanım
Küreselleşme
Ulaştırma Lojistik firmaları, deniz ve hava taşımacılığı, ulaştırma altyapısı
Turizm Otel ve tatil köyleri, havayolu şirketleri
Küresel İşgücü Global ölçekte insan kaynakları hizmetleri veren şirketler
Uyumluluk
İklim Değişikliği İklim değişikliklerine karşı çözümler üreten şirketler (erken uyarı sistemleri, iklim sigortası, dayanıklı altyapı)
Yükselen Riskler Artmakta olan teknolojik, toplumsal ve ekonomik risklere karşı risk yönetimi çözümleri sunan şirketler
Kaynak Verimliliği
Yenilenebilir Teknolojiler
Rüzgar, güneş, hidroelektrik vb. yenilenebilir enerji kaynakları üreten şirketler
Atık ve Yeniden Dönüşüm
Atıkların toplanması, taşınması, işlenmesi ve yeniden dönüşümünü sağlayan teknolojiler ve şirketler
Yeni Materyaller Gelişmiş kompozit madde üretimi, nano-teknoloji ve bio-based materyal üretimi
Kaynak: Credit Suisse Global Research, 2013
www.koc.com.tr 12
Gündem
Global Ekonomiye İlişkin Değerlendirmeler
Türkiye Ekonomisine İlişkin Genel Değerlendirmeler
Türkiye Ekonomisinde Mevcut Görünüm ve Beklentiler
www.koc.com.tr
2013’ün Mayıs ayında Türkiye ekonomisi açısından oldukça önemli gelişmeler meydana geldi:
– Kasım 2012’de Türkiye’yi yatırım yapılabilir statüye yükselten Fitch’in ardından Moody’s de 16 Mayıs’ta
Türkiye’nin kredi notunu yatırım yapılabilir düzeye çekti,
– Haziran 2012-Mayıs 2013 arasındaki 12 aylık dönemde Türkiye’ye tam 48.9 milyar dolar yabancı
portföy yatırımı geldi,
– 17 Mayıs’ta iki yıl vadeli gösterge tahvilin faizi %4.67 ile tarihi en düşük düzeye geriledi,
– 22 Mayıs’ta Borsa İstanbul tarihi zirvesine ulaştı,
– 2013’ün ilk aylarındaki büyük boyutlu enerji ve altyapı yatırım anlaşmalarının ardından 3 Mayıs’ta
İstanbul’a üçüncü havaalanı ihalesi başarıyla tamamlandı.
Ancak Mayıs’ın son haftasıyla birlikte bu olumlu hava bozulmaya başladı:
– 22 Mayıs’ta Fed Başkanı Bernanke varlık alım programının sonlandırılabileceğine ilişkin ilk kez konuştu,
– 28 Mayıs’ta İstanbul’da başlayan Gezi Parkı olaylarıyla birlikte siyasi tansiyon hızla yükseldi,
– Temmuz’da Suriye’ye olası bir askeri müdahale gündeme geldi,
– Bu dönemde global piyasalarda gelişmekte olan ülkelere yönelik risk algılaması da yükselirken, Merkez
Bankası’nın tüm bu gelişmelere tepkisinin yetersiz kaldığı eleştirileri yoğunlaştı,
– Yüksek cari işlemler açığı ve şirketler kesiminin özellikle 2012 yılından itibaren hızlanan yabancı para
borçlanmaları, bu süreçte Türkiye’nin kırılganlığını artırdı.
– 17 ve 25 Aralık olayları Türkiye’de siyasi tansiyonu yeniden yükseltti
13
Türkiye 2013’te birbirinden çok farklı iki dönem yaşadı
www.koc.com.tr
Gerek yurtiçindeki politik belirsizlikler, gerekse global piyasalardaki olumsuz
gelişmelerin kısa vadede Türkiye’de sıkıntılara yol açmaya devam etmesi
beklenebilir:
– Döviz piyasalarında süren baskı,
– Yüksek enflasyon,
– Yüksek faizler,
– Zayıf tüketici ve reel sektör güveni,
– Yurtiçi talepte zayıflık.
14
Mevcut riskler kısa vadede finansal piyasalarda dalgalanmaya yol açabilir
www.koc.com.tr
Orta ve uzun vadede;
– Kamu maliyesindeki disiplin sayesinde, gerekli olması durumunda ekonomiye maliye politikaları
kanalıyla destek sağlanabilir:
• Bütçe açığı/GSYH oranı 2013’te %1.2
• Kamu borcu/GSYH oranı 2013’te %36
– Güçlü bankacılık sektörü, ekonomideki olumsuz şokları karşılayabilir:
• Sektörün sermaye yeterlilik oranı %15.3,
• Sektörde tahsili gecikmiş alacak oranı %2.7 ve sektörün döviz pozisyon riski yok,
• Sektörde sermaye karlılığı %14.2
– Net ihracat büyümeye daha fazla katkı sağlayabilir:
• Zayıf TL ve önemli ihracat pazarlarındaki toparlanma sayesinde ihracatta güçlü artış,
• TL’deki değer kaybı ve zayıf iç talep nedeniyle ithalatta düşüş ya da sınırlı artış
– Merkez Bankası’nın 2014’ün Ocak sonu itibariyle daha sıkı ve öngörülebilir bir politika
benimsemesi.
Türkiye’de finansal piyasaların yeniden istikrara kavuşmasını ve yurtiçi ekonomik aktivitenin güçlü bir
şekilde toparlanmasını bekliyoruz
15
Ancak, kısa vadedeki olası sıkıntılara rağmen, Türkiye’nin orta ve uzun vadeli görünümü hala oldukça olumlu
www.koc.com.tr 16
Kamu Sektörü: Mali disiplin, azalan borç yükü ve borç stokun iyileşen yapısı finansal istikrarı ve ekonomiyi destekliyor
Kaynak: Hazine Müsteşarlığı, Maliye Bakanlığı
-2.0 -1.2 -1.9
1.4 2.0 1.1
-13-11
-9-7-5-3-11357
20
01
20
02
20
03
20
04
20
05
20
06
20
07
20
08
20
09
20
10
20
11
20
12
20
13
20
14
F
Bütçe ve Faiz Dışı Denge (GSYH’ye oran, %)
Büt.e Dengesi Faiz Dışı Denge
77
.6
73
.7
67
.4
59
.2
52
.3
46
.1
39
.9
40
.0
46
.1
42
.3
39
.1
36
.2
36
.3
33
.0
0
20
40
60
80
20
01
20
02
20
03
20
04
20
05
20
06
20
07
20
08
20
09
20
10
20
11
20
12
20
13
20
14
F
AB Tanımlı Kamu Borcu (GSYH’ye oran, %)
Maastricht Kriteri: 60%
İç Dış Toplam
2008 2.0 7.9 3.6
2009 2.0 7.9 3.6
2010 2.6 8.8 4.1
2011 2.6 9.0 4.4
2012 2.8 9.4 4.6
2013 3.9 9.3 5.6
2014 Ocak 4.0 9.5 5.7
Borç Stokunun Vadeye Kalan Süresi (Yıl)
% 2011 2012 2013
Toplam 100,0 100,0 100.0
-TL 70.4 72.6 68.8
Sabit 36.4 37.9 36.2
Değişken 21.6 20.4 16.2
TÜFE Endeksli 12.4 14.3 16.4
-FX 29.6 27.4 31.2
Sabit 22.8 21.8 25.3
Değişken 6.8 5.5 5.9
Borç Stokunun Faiz ve Kur Yapısı
www.koc.com.tr 17
Bankacılık Sektörü: Bankacılık sektörü güçlü bilanço yapısı ile şokları emerek finansal istikrara ve ekonomik büyümeye destek veriyor
50
60
70
80
90
100
0
100
200
300
400
500
600
700
800
900
20
01
20
02
20
03
20
04
20
05
20
06
20
07
20
08
20
09
20
10
20
11
20
12
20
13
Toplam Varlıklar (milyar $, sol eksen) Varlıklar/GSYH (%)
Toplam Varlıklar
Kaynak: BDDK, TÜİK
25.1
30.9 28.2
23.7 21.9
18.9 18.0 20.6
19.0 16.6
17.9 15.3
0
5
10
15
20
25
30
35
20
02
20
03
20
04
20
05
20
06
20
07
20
08
20
09
20
10
20
11
20
12
20
13
Sermaye Yeterlilik Oranı (%)
11.3
18.2 15.8
12.1
21.0
24.8
18.6
22.9 20.1
15.5 15.7 14.2
0
5
10
15
20
25
20
02
20
03
20
04
20
05
20
06
20
07
20
08
20
09
20
10
20
11
20
12
20
13
Sermaye Karlılığı (%) 11.5
6.0 4.7
3.7 3.5 3.7 5.3
3.7 2.7 2.9 2.7
-5
-2
1
4
7
10
13
20
03
20
04
20
05
20
06
20
07
20
08
20
09
20
10
20
11
20
12
20
13
Aktif Kalitesi
TGA Oranı (%) GSYH Büyümesi (%)
www.koc.com.tr
26.9
21.5 2.9
2.6
3.8
4.1
5.9
0.4 10.4
TL Mevduat
YP Mevduat
Altın Mevduatları
Tahvil/Bono
Emeklilik Fonları
Yatırım Fonları
Hisse Senetleri
Repo
Dolaşımdaki Para
18
Hanehalkları: Son yıllarda hızla artan borçlanmaya karşın, hanehalklarının borçları hala görece düşük ve konsolide bilançosu sağlam
10 12 14 15 17 19 21 24
61 62 63 66 66 65 65
0
10
20
30
40
50
60
70
20
06
20
07
20
08
20
09
20
10
20
11
20
12
20
13
Hanehalkı Yükümlülükleri (GSYH’ye oran, %)
Türkiye Euro Bölgesi
Kaynak: TCMB, BDDK, ECB
Hanehalkı Yükümlülükleri – Eylül 2013
33
4
35
25
3 Konut Kredileri (TOKİ dahil)
Taşıt Kredileri
Bireysel İhtiyaç Kredisi
Kredi Kartları
Diğer
Hanehalkı Varlıkları – Eylül 2013
• Hanehaklarının YP cinsinden borçlanması yasak • Hanehalkı borcunun çok önemli bir kısmı sabit
faizli enstrümanlardan oluşuyor • Hanehalkları hala yoğun bir şekilde altın ve döviz
yatırımı yapıyor • Hanehalkı tasarruflarının risk profili çok tedbirli • Bu nedenle, hanehalkları finansal çalkantılara
karşı oldukça dayanıklı; hatta konsolide bazda taşınan döviz pozisyon fazlası nedeniyle TL’deki zayıflık hanehalklarına avantaj sağlayabiliyor
www.koc.com.tr 19
Şirketler Kesimi: Şirketler kesiminin YP borcunda hızlı bir artış olmasına karşın, durum aslında ilk etapta göründüğü kadar riskli değil
Kaynak: TCMB, BDDK
Milyar US$ 2009 2010 2011 2012 2013
YP Varlıklar 83.1 84.2 78.1 86.5 92.2
Mevduatlar 57.3 62.2 54.8 61.3 63.4
Menkul Kıymetler 1.1 1.3 0.9 0.8 0.4
İhracat Alacakları 9.3 10.5 10.9 11.8 13.2
Yurtdışına Doğrudan Yatırım 15.3 10.2 11.5 12.6 15.2
YP Yükümlülükler 148.4 177.3 201.7 227.5 266.1
Nakdi Krediler 133.2 159.2 181.3 205.0 237.9
-Yurtiçi 50.3 81.9 102.3 121.8 154.5
-Yurtdışı 82.9 77.3 79.0 83.1 83.4
İthalat Borçları 15.2 18.1 20.4 22.5 28.2
Net YP Pozisyon -65.3 -93.1 -123.6 -141.0 -173.9
Net YP Pozisyon/GSYH (%) -10.6 -12.7 -15.9 -17.8 -21.3
KOBİ’lere YP Krediler * (Milyar US$)
Mikro KOBİ 2.9
Küçük KOBİ 5.7
Orta Ölçekli KOBİ 14.7
Toplam 23.3
Milyar US$ 2009 2010 2011 2012 2013
K/V YP Varlıklar 67.7 74.0 66.6 73.9 76.9
K/V YP Yükümlülükler 65.6 73.4 81.4 87.0 94.9
K/V Net YP Pozisyon 2.1 0.6 -14.8 -13.1 -18.0
Kısa Vadeli** Net Yabancı Para Pozisyon
*Mikro: Yıllık ciro < 1 milyon TL Küçük: Yıllık ciro 1-8 milyon TL arası Orta Ölçekli: Yıllık ciro 8-40 milyon TL arası
** Kısa vadeli varlıklar mevduatları, menkul kıymetleri ve ihracat alacaklarını; kısa vadeli yükümlülükler ise kısa vadeli YP kredileri, vadesine 1 yıldan az kalmış uzun vadeli kredileri ve ithalat borçlarını kapsamaktadır.
Rakam tam olarak hesaplanamasa da, şirketler kesimi bilançosundaki açık döviz pozisyonunun önemli bir kısmı doğal ve finansal yollarla «hedge» edilmektedir.
www.koc.com.tr 20
Gündem
Global Ekonomiye İlişkin Değerlendirmeler
Türkiye Ekonomisine İlişkin Genel Değerlendirmeler
Türkiye Ekonomisinde Mevcut Görünüm ve Beklentiler
www.koc.com.tr 21
Yurtdışında artan risk iştahı ve seçim sonrası Türkiye’de azalan politik risk algısı finansal piyasalarda yükselişe neden oldu
Kaynak: TCMB, İMKB
1.7
-1.0
0.0
1.0
2.0
3.0
4.0
01
.20
10
03
.20
10
05
.20
10
07
.20
10
09
.20
10
11
.20
10
01
.20
11
03
.20
11
05
.20
11
07
.20
11
09
.20
11
11
.20
11
01
.20
12
03
.20
12
05
.20
12
07
.20
12
09
.20
12
11
.20
12
01
.20
13
03
.20
13
05
.20
13
07
.20
13
09
.20
13
11
.20
13
01
.20
14
03
.20
14
05
.20
14
Reel Faizler (%, ex-ante)
1.26
1.28
1.30
1.32
1.34
1.36
1.38
1.40
1.95
2.10
2.25
2.40
2.55
2.70
02
.01
.13
31
.01
.13
01
.03
.13
30
.03
.13
28
.04
.13
27
.05
.13
25
.06
.13
24
.07
.13
22
.08
.13
20
.09
.13
19
.10
.13
17
.11
.13
16
.12
.13
14
.01
.14
12
.02
.14
13
.03
.14
11
.04
.14
10
.05
.14
08
.06
.14
07
.07
.14
EUR
/USD
Dö
viz
Sep
eti
Döviz Kurları
Döviz Sepeti EUR/USD
55,000
60,000
65,000
70,000
75,000
80,000
85,000
90,000
95,000
02
.01
.13
31
.01
.13
01
.03
.13
30
.03
.13
28
.04
.13
27
.05
.13
25
.06
.13
24
.07
.13
22
.08
.13
20
.09
.13
19
.10
.13
17
.11
.13
16
.12
.13
14
.01
.14
12
.02
.14
13
.03
.14
11
.04
.14
10
.05
.14
08
.06
.14
07
.07
.14
Borsa (BIST100 Endeksi)
8.37
4
5
6
7
8
9
10
11
12
02
.01
.13
31
.01
.13
01
.03
.13
30
.03
.13
28
.04
.13
27
.05
.13
25
.06
.13
24
.07
.13
22
.08
.13
20
.09
.13
19
.10
.13
17
.11
.13
16
.12
.13
14
.01
.14
12
.02
.14
13
.03
.14
11
.04
.14
10
.05
.14
08
.06
.14
07
.07
.14
Gösterge Tahvil Faiz Oranı (%)
www.koc.com.tr
Enflasyon hedefin oldukça üzerinde seyrediyor; Merkez Bankası faiz indirimlerine devam ediyor
Kaynak: TÜİK, TCMB 22
% Aralık Ocak ‘14 Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran
TÜFE (Yıllık) 7.4 7.8 7.9 8.4 9.4 9.7 9.2
TÜFE (Aylık) 0.46 1.98 0.43 1.13 1.34 0.40 0.31
Çekirdek-I (Yıllık) 7.1 7.6 8.4 9.3 9.7 9.8 9.7
ÜFE(Yıllık) 7.0 10.7 12.4 12.3 13.0 11.3 9.8
0
2
4
6
8
10
12
14
16
01
.20
10
03
.20
10
05
.20
10
07
.20
10
09
.20
10
11
.20
10
01
.20
11
03
.20
11
05
.20
11
07
.20
11
09
.20
11
11
.20
11
01
.20
12
03
.20
12
05
.20
12
07
.20
12
09
.20
12
11
.20
12
01
.20
13
03
.20
13
05
.20
13
07
.20
13
09
.20
13
11
.20
13
01
.20
14
03
.20
14
05
.20
14
Yıllık Enflasyon (%)
TÜFE ÜFE
7.19
6.0
6.5
7.0
7.5
8.0
01
.20
10
03
.20
10
05
.20
10
07
.20
10
09
.20
10
11
.20
10
01
.20
11
03
.20
11
05
.20
11
07
.20
11
09
.20
11
11
.20
11
01
.20
12
03
.20
12
05
.20
12
07
.20
12
09
.20
12
11
.20
12
01
.20
13
03
.20
13
05
.20
13
07
.20
13
09
.20
13
11
.20
13
01
.20
14
03
.20
14
05
.20
14
Enflasyon Beklentileri (TÜFE, 12 ay sonrası, %)
www.koc.com.tr
Yerel seçim sonrasında ekonomiye duyulan güvendeki artış son iki aydır yerini tedirginliğe bıraktı
Kaynak: TÜİK, TCMB, TEPAV 23
6065707580859095
100105110115
01
.20
10
03
.20
10
05
.20
10
07
.20
10
09
.20
10
11
.20
10
01
.20
11
03
.20
11
05
.20
11
07
.20
11
09
.20
11
11
.20
11
01
.20
12
03
.20
12
05
.20
12
07
.20
12
09
.20
12
11
.20
12
01
.20
13
03
.20
13
05
.20
13
07
.20
13
09
.20
13
11
.20
13
01
.20
14
03
.20
14
05
.20
14
Tüketici Güven Endeksi
TÜİK/TCMB CNBC-e
100
105
110
115
120
01
.20
10
03
.20
10
05
.20
10
07
.20
10
09
.20
10
11
.20
10
01
.20
11
03
.20
11
05
.20
11
07
.20
11
09
.20
11
11
.20
11
01
.20
12
03
.20
12
05
.20
12
07
.20
12
09
.20
12
11
.20
12
01
.20
13
03
.20
13
05
.20
13
07
.20
13
09
.20
13
11
.20
13
01
.20
14
03
.20
14
05
.20
14
Reel Sektör Güven Endeksi*
* Mevsimsellikten arındırılmış
-20
-15
-10
-5
0
5
10
01
.20
10
03
.20
10
05
.20
10
07
.20
10
09
.20
10
11
.20
10
01
.20
11
03
.20
11
05
.20
11
07
.20
11
09
.20
11
11
.20
11
01
.20
12
03
.20
12
05
.20
12
07
.20
12
09
.20
12
11
.20
12
01
.20
13
03
.20
13
05
.20
13
07
.20
13
09
.20
13
11
.20
13
01
.20
14
03
.20
14
05
.20
14
TEPAV Perakende Güven Endeksi (TEPE)*
Türkiye Euro Bölgesi* Mevsimsellikten arındırılmış
40
45
50
55
60
Ocak 10 Temmuz 10 Ocak 11 Temmuz 11 Ocak 12 Temmuz 12 Ocak 13 Temmuz 13 Ocak 14
İmalat Sanayi Satın Alma Yöneticileri Endeksi
Türkiye Euro bölgesi
Endeks, 50=değişim yok İmalat Sanayi Satın Alma Yöneticileri Endeksi (PMI)
www.koc.com.tr 24
Sanayi üretimi ihracat destekli olarak artarken, kapasite kullanımında yatay seyir devam ediyor
Kaynak: TÜİK
90
100
110
120
-2
3
8
13
18
20
10
1 3 5 7 91
12
01
1 1 3 5 7 9
11
20
12
1 3 5 7 91
12
01
3 1 3 5 7 9
11
20
14
1 3 5
Sanayi Üretimi (%)
Üretim Art.% (Sol) Mevsimsel Düzeltilmiş Endeks (Sağ)
68
70
72
74
76
78
01
.20
10
05
.20
10
09
.20
10
01
.20
11
05
.20
11
09
.20
11
01
.20
12
05
.20
12
09
.20
12
01
.20
13
05
.20
13
09
.20
13
01
.20
14
05
.20
14
Kapasite Kullanım Oranı*
* Mevsimsellikten arındırılmış
Sanayi Üretimi Ocak-Mayıs 2014
Pay (%)
Değişim (%)
İhracat % Değişim
Tekstil Ürünleri İmalatı 8.92 3.7 6.9
Ana Metal Sanayi 8.2 3.4 -0.7
Fabrikasyon Metal Ürünleri İmalatı 6.13 2.8 10.3
Elektrikli Teçhizat İmalatı 5.79 1.2 8.8
Motorlu Kara Taşıtı İmalatı 8.14 0.1 11.2
Giyim Eşyalarının İmalatı 6.59 -1.4 12.6
İçeceklerin İmalatı 1.42 -2.2 12.4
Deri ile ilgili Ürünlerin İmalatı 0.9 -2.7 13.3
Kok Kömürü ve Rafinaj 1.77 -4.7 -15.6
Diğer Ulaşım Araçları İmalatı 1.77 -7.5 4.0
Sanayi Üretimi Ocak-Mayıs 2014
Pay (%)
Değişim (%)
İhracat % Değişim
İmalat Sanayi 100.0 4.4 7.8
Bilgisayar, Elektronik, Optik Ürün İmalatı 1.47 30.9 21.2
Eczacılık Ürünleri ve Malzemeleri 3.06 10.6 7.7
Kağıt ve Kağıt Ürünleri İmalatı 2.06 8.5 9.0
Mobilya İmalatı 2.38 8.5 18.2
Kimyasal Ürün İmalatı 4.76 7.5 9.3
Gıda Ürünleri İmalatı 11.72 7.2 9.3
Metalik Olmayan Mineral Ürün İmalatı 7.97 6.9 3.4
Makine ve Ekipman İmalatı 5.21 6.2 9.0
Kauçuk ve Plastik Ürün İmalatı 5.76 5.9 13.3
www.koc.com.tr 25
Ekonomiye duyulan güvendeki zayıflık, enflasyondaki ve faizlerdeki artış, vergi artışları ve kredi kartı düzenlemeleri iç talebi olumsuz etkiliyor
Kaynak: TÜİK
10,000
30,000
50,000
70,000
90,000
110,000
130,000
150,000
Oca
Şub
Mar
t
Nis
May
Haz
Tem
Ağu
s
Eylü
l
Ekm
Kas
Ara
Hafif Araç Satışları – Aylık Adet
2011 2012 2013 2014
200,000
300,000
400,000
500,000
600,000
700,000
800,000
Oca
Şub
Mar
t
Nis
May
Haz
Tem
Ağu
s
Eylü
l
Ekim Kas
Ara
Beyaz Eşya Satışları - Aylık Adet
2011 2012 2013 2014
10,000
30,000
50,000
70,000
90,000
110,000
130,000
150,000
Oca
Şub
Mar
t
Nis
May
Haz
Tem
Ağu
s
Eylü
l
Ekm
Kas
Ara
Konut Satışları – Aylık Adet
2013 2014
90
100
110
120
130
01
.20
10
03
.20
10
05
.20
10
07
.20
10
09
.20
10
11
.20
10
01
.20
11
03
.20
11
05
.20
11
07
.20
11
09
.20
11
11
.20
11
01
.20
12
03
.20
12
05
.20
12
07
.20
12
09
.20
12
11
.20
12
01
.20
13
03
.20
13
05
.20
13
07
.20
13
09
.20
13
11
.20
13
01
.20
14
03
.20
14
Perakende Satış Hacim Endeksi*
* Mevsimsellikten arındırılmış, 2010=100
www.koc.com.tr 26
2014’ün ilk üç ayında istihdamın yıllık artışındaki hızlanma dikkat çekici
Kaynak: TÜİK
9.7
7
8
9
10
11
12
13
14
15
01
.20
10
03
.20
10
05
.20
10
07
.20
10
09
.20
10
11
.20
10
01
.20
11
03
.20
11
05
.20
11
07
.20
11
09
.20
11
11
.20
11
01
.20
12
03
.20
12
05
.20
12
07
.20
12
09
.20
12
11
.20
12
01
.20
13
03
.20
13
05
.20
13
07
.20
13
09
.20
13
11
.20
13
01
.20
14
03
.20
14
İşsizlik Oranı (%, aylık)
9.1 8
9
10
11
12
13
01
.20
10
03
.20
10
05
.20
10
07
.20
10
09
.20
10
11
.20
10
01
.20
11
03
.20
11
05
.20
11
07
.20
11
09
.20
11
11
.20
11
01
.20
12
03
.20
12
05
.20
12
07
.20
12
09
.20
12
11
.20
12
01
.20
13
03
.20
13
05
.20
13
07
.20
13
09
.20
13
11
.20
13
01
.20
14
03
.20
14
Mevsim Etkilerinden Arındırılmış İşsizlik Oranı (%)
-300
-100
100
300
500
700
900
1,100
1,300
1,500
1,700
01
.20
11
03
.20
11
05
.20
11
07
.20
11
09
.20
11
11
.20
11
01
.20
12
03
.20
12
05
.20
12
07
.20
12
09
.20
12
11
.20
12
01
.20
13
03
.20
13
05
.20
13
07
.20
13
09
.20
13
11
.20
13
01
.20
14
03
.20
14
Yaratılan İstihdam* (1000 kişi, 12 aylık)
Hizmetler
İnşaat
Tarım
Sanayi
* Mevsimsellikten arındırılmış
www.koc.com.tr 27
AB’deki toparlanma ihracata destek verirken, ithalat geriliyor
Kaynak: TÜİK
Mayıs 2014 Milyar $ Yıllık Değ.
Son 12 Aylık Milyar $ Yıllık Değ.
İhracat 13.8 3.6% 156.5 1.5%
İthalat 20.9 -10.3% 245.8 0.6%
Dış Denge -7.1 -28.7% -89.4 -1.0%
-20
-15
-10
-5
0
5
10
15
20
25
30
Oca
.12
Mar
.12
May
.12
Tem
.12
Eyl.1
2
Kas
.12
Oca
.13
Mar
.13
May
.13
Tem
.13
Eyl.1
3
Kas
.13
Oca
.14
Mar
.14
May
.14
İhracat & İthalat (%, Yıllık Değişim)
İhracat İthalat
Ocak-Mayıs 2014
İhracat (Milyar $)
Toplam İçindeki Pay (%)
Değişim (%)
Toplam 67,391 100.0 7.4
Almanya 6,390 9.5 17.6
Irak 5,110 7.6 11.7
İngiltere 4,027 6.0 21.5
İtalya 3,127 4.6 8.2
ABD 2,476 3.7 3.8
Fransa 2,724 4.0 5.3
Rusya 2,465 3.7 -12.5
İspanya 1,976 2.9 14.1
BAE 2,264 3.4 -2.1
İran 1,175 1.7 -43.2
Çin 1,223 1.8 -18.0
Hollanda 1,481 2.2 -7.0
Suudi Arabistan 1,317 2.0 -17.4
Romanya 1,263 1.9 18.2
Belçika 1,282 1.9 16.8
İsrail 1,352 2.0 27.0
Azerbaycan 1,100 1.6 -2.8
Mısır 1,263 1.9 -8.4
Libya 1,130 1.7 -11.1
Polonya 1,027 1.5 22.8
Diğerleri 23,218 34.5 15.6
www.koc.com.tr
İç talepteki yavaşlama ve ihracattaki artışla birlikte cari işlemler açığı daralıyor
* (-) işareti rezerv artışını gösteriyor Kaynak: TCMB 28
(Milyon Dolar) 2014 Nisan
2013 Nisan
2014 Nisan-Yıllık
2013 Nisan-Yıllık
Cari İşlemler Dengesi -4.788 -8.110 -56.790 -52.207
Finans Hesabı (net) 8.383 15.992 38.235 95.540
DYY-FDI (net) 668 477 11.055 8.934
Portföy Yatırımları (net) 4.174 9.340 7.929 52.029
Diğer Yatırımlar (net) 3.541 6.175 19.251 34.577
Net Hata ve Noksan -873 -603 12.517 -7.309
Rezerv Varlıklar Değişimi* -2.722 -7.273 6.123 -35.966
-56
.8
-90
-80
-70
-60
-50
-40
-30
-20
-10
0
01
.20
10
04
.20
10
07
.20
10
10
.20
10
01
.20
11
04
.20
11
07
.20
11
10
.20
11
01
.20
12
04
.20
12
07
.20
12
10
.20
12
01
.20
13
04
.20
13
07
.20
13
10
.20
13
01
.20
14
04
.20
14
Yıllıklandırılmış Cari İşlemler Dengesi (Milyar US$)
1.9
-0.3
-2.5 -3.6
-4.5
-6.0 -5.8 -5.5
-2.0
-6.2
-9.7
-6.1
-7.9
-6.0
-12
-10
-8
-6
-4
-2
0
2
200
1
200
2
200
3
200
4
200
5
200
6
200
7
200
8
200
9
201
0
201
1
201
2
201
3
2014
T
Cari İşlemler Dengesi (%, GSYH’ya oranı)
www.koc.com.tr 29
2014 Tahminleri
2013 2014
Koç Holding
2014
Hükümet
GSYH (Milyar TL) 1,562 1,729 1,719
GSYH (Milyar $) 821 785 867
Büyüme (GSYH, %) 4.0 2.5-3.0 4.0
Enflasyon (TÜFE, yılsonu, %) 7.4 8.5 6.6
USD/TL (yılsonu) 2.1304 2.20 ---
USD/TL (ortalama) 1.9027 2.20 1.98
EUR/TL (yılsonu) 2.9344 3.00 ---
İhracat (Milyar $) 151.9 166.0 166.5
İthalat (Milyar $) 251.7 260.0 262.0
Cari İşlemler Dengesi (GSYH %’si) -7.9 -6.0 -6.4
Bütçe Dengesi (GSYH %’si) -1.2 -2.5 -1.9
