ท าอย่างไรจะท าให้ผลการประเมิน ... · 2016-08-26 · ในการสร้างข้อสอบแบบอัตนัยหรือเขียนตอบตามแนวทางการทดสอบระดับนานาชาติ

31วารสารชมนมนกวดและประเมนผลการศกษาขนพนฐานแหงประเทศไทย

การประเมนผลในชนเรยนเพอวนจฉยขอบกพรองผเรยน

ท�าอยางไรจะท�าใหผลการประเมน

คณลกษณะอนพงประสงคนาเชอถอ

ขอสอบเขยนตอบพฒนาการคดระดบสงไดดจรงหรอ

การจดการเรยนรและการประเมนผลความสามารถการคด

32 วารสารชมนมนกวดและประเมนผลการศกษาขนพนฐานแหงประเทศไทย

เพ อรวบรวมบคลากรท ม ความร ความสามารถ

ดานการวดและประเมนคณภาพการศกษาทอยในระดบ

การศกษาขนพนฐาน

เพอพฒนาความรความสามารถทางดานการวด

และประเมนผลทางการศกษาของสมาชกใหทนสมย

และกาวทนตอการเปลยนแปลงของศาสตรทางการวด

และประเมนผลทางการศกษา

เพอพฒนาเครองมอวดและประเมนผลในระดบ

การศกษาขนพนฐานใหมคณภาพไดมาตรฐาน และ

เปนทยอมรบทางวชาการ

เพอกำาหนดแนวทางในการพฒนารปแบบการวด

และประเมนผลในระดบการศกษาขนพนฐานใหแก

สำานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน

1

2

2

3

1

34

วตถประสงค

หนวยงานผรบผดชอบ : สำานกทดสอบทางการศกษา

โทรศพท : 0 2288 5783 โทรสาร : 0 2281 6236

E-mail : [email protected]

Website : http://bet.obec.go.th/bet/

Facebook 1 : กลมประเมนคณภาพการศกษา สทศ.สพฐ.

Facebook 2 : สำานกทดสอบทางการศกษา สพฐ.

กจกรรมประชาสมพนธเกยวกบกจกรรมชมนมนกวด และประ เ มนผลการศ กษาข นพ นฐาน แหงประเทศไทยใหหนวยงานตาง ๆ ทราบ

ประชมสมมนาสมาชกชมนมนกวดและประเมนผลการศกษาขนพนฐานแหงประเทศไทย

ประชมคณะกรรมการบรหารชมนมฯ อยางนอยปงบประมาณละ 2 ครง

พฒนาเครองมอวดและประเมนผลในระดบการศกษาขนพนฐานใหมคณภาพไดมาตรฐานและเปนทยอมรบทางวชาการโดยสมาชกของชมนม

5

4พฒนาศกยภาพสมาชกชมนมนกวดและประเมนผล ในการสรางเครองมอวดและประเมนผลการศกษา ใหสอดคลองกบการทดสอบระดบนานาชาต (PISA และ TIMSS)

ผลจากการทประเทศไทยไดเขารวมโครงการประเมนผล

นกเรยนนานาชาต (Programme for International

Student Assessment : PISA) และการประเมนความสามารถ

ของนกเรยนไทยในดานวทยาศาสตรและคณตศาสตร

ในระดบนานาชาต (Trends in International Mathematics

and Science Study : TIMSS) ทผานมา สะทอนใหเหนวา

คณภาพของนกเรยนไทยทมแนวโนมตำาลงในทกดานและทกป

ด วยเหตน สำ านกงานคณะกรรมการการศกษา

ขนพนฐาน จงจดตงชมนมนกวดและประเมนผลการศกษา

ขนพนฐานแหงประเทศไทยขน เพอรวบรวมบคลากร

ทมความรความสามารถดานการวดและประเมนคณภาพ

การศกษาทอยในระดบการศกษาขนพนฐาน โดยใหสมาชก

ของชมนมรวมกนกำาหนดทศทางและแนวทางการวดและ

ประเมนคณภาพการศกษาใหมความเปนระบบ มมาตรฐาน

และนาเชอถอ


เลขาธการ กพฐ. พบสมาชก

บรรณาธการแถลง

สารบญ

ปณธานของชมนมนกวดและประเมนผลการศกษาขนพนฐานแหงประเทศไทย

คณะบรรณาธการ28

ท�าอยางไรจงจะใหผลการประเมนคณลกษณะอนพงประสงคนาเชอถอ ดร.รวงทอง ถาพนธ / ดร.สธรตน อรเดช

ขอสอบเขยนตอบพฒนาการคดระดบสงไดดจรงหรอ ดร.ธรยทธ ภเขา / ดร.วเรขา ปญจมานนท

การจดการเรยนรและการประเมนผลความสามารถการคด ดร.อทธฤทธ พงษปยะรตน

การประเมนผลในชนเรยน เพอวนจฉยขอบกพรองผเรยน (Classroom Assessment for Student Diagnostic) ดร.ทภาวรรณ เลขวฒนะ / นางสาวสนทร จนทรส�าราญ

81319

23

แลกเปลยนเรยนรเพอครวดผล

การประชมกรรมการบรหารชมนมนกวดและประเมนผลการศกษาขนพนฐานแหงประเทศไทย

การประชมสมมนาสมาชกชมนมนกวดและประเมนผลการศกษาขนพนฐานแหงประเทศไทย ปงบประมาณ ๒๕๕๗ วนท 4-6 พฤษภาคม 2557

การพฒนาศกยภาพสมาชกชมนมนกวดและประเมนผลการศกษาขนพนฐานแหงประเทศไทยในการสรางขอสอบแบบอตนยหรอเขยนตอบตามแนวทางการทดสอบระดบนานาชาต ระหวางวนท 21-24 สงหาคม 2557

567

ประมวลภาพกจกรรมของชมนมนกวดและประเมนผลฯ

วารสารชมนมนกวดและประเมนผลการศกษาขนพนฐานแหงประเทศไทย


“ในชวงทผมด�ารงต�าแหนงปลดกระทรวงศกษาธการ และเลขาธการ กพฐ. ผมมความเชอ

อยอยางหนงวาการวดและประเมนผลทางการศกษาจะเปนกลไกส�าคญในการขบเคลอนคณภาพ

การศกษาในทกระดบ ซงถาหนวยงานของเรามนกวดผลทมคณภาพเยอะ ๆ การขบเคลอนคณภาพ

การศกษากจะสามารถด�าเนนงานไดอยางมประสทธภาพ ดงนน ผมจงไดจดตง “ชมนมนกวด

และประเมนผลการศกษาขนพนฐานแหงประเทศไทย” ขน เพอรวบรวมผทมความรความสามารถ

ในดานการวดและประเมนผลมาชวยกนยกระดบคณภาพของการวดและประเมนผลทางการศกษา

ทงในระดบชนเรยน ระดบสถานศกษา ระดบเขตพนทการศกษา และระดบชาตใหมมาตรฐาน

และในทายทสดน�าไปสการยกระดบคณภาพของผเรยนซงเปนเปาหมายส�าคญในการจดการศกษา

ตอไปในอนาคต”

(นายอภชาต จระวฒ)

ทปรกษาประจ�าส�านกนายกรฐมนตร

ผจดตงชมนมนกวดและประเมนผลการศกษาขนพนฐานแหงประเทศไทย

ปณธานของชมนมนกวดและประเมนผล

การศกษาขนพนฐานแหงประเทศไทย


ชมนมนกวดและประเมนผลการศกษาขนพนฐานแหงประเทศไทย เปนการรวบรวม

บคลากรทมความร และความสามารถทางดานการวดผลและประเมนคณภาพการศกษา

เพอทจะชวยยกระดบคณภาพของผเรยน รวมทงพฒนาระบบการวดและประเมนผลทางการศกษา

ของส�านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน ใหมความเปนมาตรฐาน นาเชอถอและ

ถกตองตามหลกวชาการ ผมจงหวงเปนอยางยงวาชมนมนกวดและประเมนผลการศกษาขนพนฐาน

แหงประเทศไทย จะเปนเวทแลกเปลยนเรยนร ทเชอมโยงและถายทอดองคความร ระหวาง

เพอนคร ศกษานเทศกและนกวชาการในระดบตาง ๆ ไดเปนอยางด และขออวยพรใหชมนม

นกวดและประเมนผลการศกษาขนพนฐานแหงประเทศไทยอย เคยงค กบวงการศกษาไทย

ตราบนานเทานาน

(ดร.กมล รอดคลาย)

เลขาธการคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน

เลขาธการ กพฐ. พบสมาชก


สวสดครบ เพอนสมาชกชมนมนกวดและประเมนผลการศกษาขนพนฐานแหงประเทศไทย

ทเคารพทกทาน

ชมนมนกวดและประเมนผลการศกษาขนพนฐานแหงประเทศไทยไดถกกอตงขนตามเจตนารมณ

ของ ทานอภชาต จระวฒ อดตเลขาธการคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน โดยมวตถประสงค

เพอรวบรวมบคลากรทมความร ความสามารถดานการวดและประเมนผลการศกษา ทปฏบตงาน

อยในสงกดส�านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน และมงหวงใหสมาชกของชมนมรวมกน

ก�าหนดทศทางและแนวทางการวดและประเมนผลการศกษา รวมทงใหสมาชกชมนมชวยพฒนาระบบ

การวดและประเมนผลใหมความเปนมาตรฐาน เปนระบบเชอถอได และถกตองตามหลกวชาการ

ตลอดจนเปนการขยายพรมแดนความรทางดานการวดและประเมนผลทางการศกษาอกดวย ดงนน

วารสารชมนมนกวดและประเมนผลการศกษาขนพนฐานแหงประเทศไทย จงถอวาเปนอกหนงชองทาง

ทใชแลกเปลยนขอมลขาวสารระหวางคณะกรรมการบรหารชมนมกบเพอนสมาชก รวมทงเปนเวท

ในการแลกเปลยนเรยนรศาสตรทางดานการวดและประเมนผลทางการศกษา วารสารฉบบนถอวา

เปนฉบบปฐมฤกษ และจะมฉบบตอไปอกเรอย ๆ

สดทาย ขอกราบขอบพระคณ ดร.กมล รอดคลาย เลขาธการคณะกรรมการการศกษา

ขนพนฐานทใหเกยรตเขยนสารถงสมาชกและใหการสนบสนนในการจดท�าวารสารชมนมนกวดและ

ประเมนผลการศกษาขนพนฐานแหงประเทศไทยฉบบนเปนอยางด รวมทงขอขอบคณคณะกรรมการ

บรหารชมนม ผทรงคณวฒ และกองบรรณาธการทกทาน ทรวมแรงรวมใจและสละเวลาจนวารสารส�าเรจ

เปนรปเลมไดดวยด

นายกนก อนทรพฤกษ

ผอ�านวยการส�านกทดสอบทางการศกษา สพฐ.

หวหนากองบรรณาธการ

บรรณาธการแถลง


การประชมกรรมการบรหารชมนมนกวดและประเมนผลการศกษาขนพนฐานแหงประเทศไทย

ส� า นกทดสอบทางการศกษา ส� านกงาน

คณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน โดยกลมประเมน

คณภาพการศกษา จดประชมคณะกรรมการบรหาร

ชมนมนกวดและประเมนผลการศกษาขนพนฐาน

แหงประเทศไทย ครงท 2/2557 ขน เมอวนจนทรท

15 กนยายน 2557 โดยม ดร.อองจต เมธยะประภาส

เปนประธานการประชม ซงคณะกรรมการบรหารฯ

ไดรวมพจารณาผลการด�าเนนการจดสมมนาประจ�าป

ของสมาชกชมนมนกวดผลฯ เมอวนท 4-6 พฤษภาคม

2557 ทผานมา รวมทงการพจารณากจกรรมตาง ๆ

ดานงานวดและประเมนผล เพอประโยชนในการเพมพน

ประสบการณใหกบผ เปนสมาชกของชมนมฯ เชน

การจดหลกสตรอบรมดานวดผลส�าหรบสมาชก การจดท�า

วารสารชมนม เปนตน อนง สพฐ. ไดมค�าสงแตงตง

คณะกรรมการบรหารเพมเตมจ�านวน 2 ทาน คอ

ดร.ไพรวลย พทกษสาล อดตผอ�านวยการส�านกวชาการ

และมาตรฐานการศกษา สพฐ. และ นายเจยร ทองนน

ผอ�านวยการ สพป. นครศรธรรมราช เขต 4

ส� าน กทดสอบทางการศกษา ส� าน กงาน

คณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน โดยกลมประเมน

คณภาพการศกษา จดประชมคณะกรรมการบรหาร

ชมนมนกวดและประเมนผลการศกษาขนพนฐาน

แหงประเทศไทย ครงท 1/2557 เมอวนศกรท 10 มกราคม

2557 โดยม ดร.วฒนาพร ระงบทกข เปนประธาน

การประชม ในการน คณะกรรมการบรหารฯ มการก�าหนด

วางแผนรวมกนในการเตรยมการจดประชมสมมนา

ประจ�าปส�าหรบสมาชกชมนมนกวดผลฯ เพอใหสมาชก

ชมนมฯ ได ม โอกาสพบปะแลกเปลยนองค ความร

ดานงานวดและประเมนผล รวมทงการวางแผนก�าหนด

การพบปะพดคยระหว าง นายอภชาต จ ระ วฒ

อดตเลขาธการ กพฐ. ซงเปนผกอตงชมนมนกวดผลฯ

กบสมาชกทเขารวมสมมนาอยางเปนทางการ

การประชมคณะกรรมการบรหารชมนมนกวดและประเมนผลการศกษาขนพนฐานแหงประเทศไทย ครงท 1/2557

การประชมคณะกรรมการบรหารชมนมนกวดและประเมนผลการศกษาขนพนฐานแหงประเทศไทย ครงท 2/2557


การประชมสมมนาสมาชกชมนมนกวดและประเมนผลการศกษาขนพนฐานแหงประเทศไทย

ปงบประมาณ ๒๕๕๗ วนท 4-6 พฤษภาคม 2557

ส�านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน โดย ส�านกทดสอบทางการศกษา จดประชมสมมนาสมาชกชมนม

นกวดและประเมนผลการศกษาขนพนฐานแหงประเทศไทย เมอวนท 4-6 พฤษภาคม 2557 ณ โรงแรมปรนซ พาเลซ

เขตปอมปราบศตรพาย กรงเทพฯ ซง ดร.อองจต เมธยะประภาส ประธานคณะกรรมการบรหารชมนมนกวดและประเมนผล

การศกษาขนพนฐานแหงประเทศไทย ใหเกยรตเปนประธานในพธเปดการประชมสมมนาดงกลาว ในการน นายอภชาต จระวฒ

เลขาธการคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน ซงเปนผกอตงชมนมนกวดและประเมนผลการศกษาขนพนฐานแหงประเทศไทย

ใหเกยรตรวมพบปะพดคยและชแจงความเปนมาของชมนมใหกบสมาชกชมนมนกวดผลฯ ทเขารวมสมมนาไดรบทราบ

และเขาใจถงสทธประโยชนตาง ๆ ดานงานวดและประเมนผลทางการศกษาทสมาชกพงไดรบตามภารกจงานทเกยวของ


การพฒนาศกยภาพสมาชกชมนมนกวดและประเมนผลการศกษาขนพนฐานแหงประเทศไทย

ในการสรางขอสอบแบบอตนยหรอเขยนตอบตามแนวทางการทดสอบระดบนานาชาต

ระหวางวนท 21-24 สงหาคม 2557

ส�านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน โดย ส�านกทดสอบทางการศกษา จดการประชมฝกอบรมการ

พฒนาศกยภาพสมาชกชมนมนกวดและประเมนผลการศกษาขนพนฐานแหงประเทศไทยในการสรางขอสอบแบบอตนย

หรอเขยนตอบตามแนวการทดสอบระดบนานาชาต เมอวนท 21-24 สงหาคม 2557 ณ โรงแรมรเวอรไซด เขตบางพลด กรงเทพฯ

โดยม ดร.อองจต เมธยะประภาส รองเลขาธการคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน ประธานในพธเปดการประชมฝกอบรม

ดงกลาว ซงการประชมฝกอบรมในครงน มสมาชกชมนมนกวดผลฯ ใหความสนใจสมครเขารบการฝกอบรมเปนจ�านวนมาก

ซงเปนผลใหส�านกทดสอบทางการศกษา มนโยบายทจะเปดหลกสตรการฝกอบรมดานการวดและประเมนผลทางการศกษา

เพมเตมเปนพเศษใหแกสมาชกชมนมนกวดผลฯ เปนประจ�าทกปตอไป


“คณลกษณะอนพงประสงค” เปนเรองทเกยวของกบ “คณธรรม จรยธรรม” ซงเปนสงทเรามกไดยนไดฟงอยเสมอ

แตยงพดกดเหมอนคณธรรม จรยธรรมกจะยงหางหายไปจากชวตของเรามากขนทกวน คณธรรม จรยธรรม คอสงทจะคอยก�ากบ

จตใจของคนเราใหคดและท�าสงด ๆ มประโยชนและหลกเลยงสงทเลวรายและเปนโทษกบผอนแตการททกวนนคนเราคดและ

ท�าสงทไรประโยชน มการปดความรบผดชอบ โดยการกลาวโทษผอนกนมากขน สะทอนวาคณธรรมจรยธรรม ในชวตผคน

นบวนจะหางหายไป

เมอคณธรรมจรยธรรมหายไปจะเกดอะไรขนกบชวตเราบาง?

ดงนนจงจ�าเปนอยางยงทเราจกตองค�านงถงคณธรรมจรยธรรมเพราะหากขาดเสยซงคณธรรมจรยธรรม จะไมอาจธ�ารง

รกษาความดงามไวไดดวยเหตนหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 ไดก�าหนดใหผเรยนตองมคณลกษณะ

อนพงประสงคโดยมวตถประสงคเพอการอยรวมกนในสงคมอยางมความสขตามเจตนารมณของพระราชบญญตการศกษา

แหงชาต คณลกษณะอนพงประสงคทตองการใหเกดกบผเรยนตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 นน

เปนคณลกษณะทสงคมตองการทงในดานคณธรรมจรยธรรม คานยม และจตส�านกซงเปนเปาหมายของหลกสตร ทตองการ

ปลกฝงใหผเรยนมและปฏบตจนเปนนสย เปนบคลกภาพ และเปนวถชวต สามารถอยรวมกบผอนในสงคมไดอยางมความสข

ทงในฐานะพลเมองไทยและพลเมองโลก ซงหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐานก�าหนดคณลกษณะอนพงประสงคไว

8 ประการ คอ 1) รกชาต ศาสน กษตรย 2) ซอสตยสจรต 3) มวนย 4) ใฝเรยนร 5) อยอยางพอเพยง 6) มงมนในการท�างาน

7) รกความเปนไทย 8) มจตสาธารณะ การพฒนาคณลกษณะอนพงประสงคเปนสวนหนงของการจดการเรยนร

โดยผานกระบวนการจดกจกรรมในแตละกลมสาระการเรยนร หรอผานกระบวนการจดกจกรรมจากโครงการสงเสรม

คณลกษณะตาง ๆ เมอสถานศกษาด�าเนนการพฒนาคณลกษณะอนพงประสงคแลว กจกรรมส�าคญทจะท�าใหรวาผเรยน

มคณธรรม จรยธรรม คานยม หรอจตส�านก ตามคณลกษณะอนพงประสงคหรอไมนน ขนอยกบการวดและการประเมนผล

ซงผลการประเมนนอกจากจะใชเปนเกณฑในการจบในแตละระดบชนของผเรยนแลวยงจะสะทอนใหเหนถงสมฤทธผล

ของการเรยนร อกทงเปนขอมลพนฐานประกอบการวางแผน และพฒนาคณภาพการศกษาของสถานศกษา ดงนนในการพฒนา

และการประเมนคณลกษณะอนพงประสงคของผ เรยนเพอใหไดขอมลทถกตองนาเชอถอ จ�าเปนอยางยงทผ ประเมน

หรอผมสวนเกยวของในการตดสนผลการประเมนตองมความร ความเขาใจในพฤตกรรมของผเรยน และตระหนกถงความส�าคญ

ของการพฒนาคณลกษณะอนพงประสงค รวมทงการประเมนคณลกษณะอนพงประสงคของผเรยน

ท�ำอยำงไรดร.รวงทอง ถาพนธ*ดร.สธรตน อรเดช**

จงจะใหผลการประเมนคณลกษณะอนพงประสงคนาเชอถอ

*อาจารยประจ�าหลกสตรศกษาศาสตร มหาบณฑต มหาวทยาลยเจาพระยา**ผอ�านวยการโรงเรยนบานปาสกไก ส�านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาเชยงราย เขต 1


ควรรอะไรในการประเมนคณลกษณะอนพงประสงค

ดงทกลาวแลววา คณลกษณะอนพงประสงคเปนเรองของคณธรรม จรยธรรม คานยม และจตส�านก กอนจะประเมน

คณลกษณะอนพงประสงคของผ เรยนผ ประเมนควรทราบวาธรรมชาตของการประเมนคณลกษณะอนพงประสงคนน

จะแตกตางไปจากการประเมนผลการเรยนร ในกลมสาระการเรยนร อน การวดและประเมนคณลกษณะอนพงประสงค

เปรยบเสมอนการวดคณลกษณะดานจตพสย ซงเปนการวดทเกยวของกบจตใจของบคคลทบงชหรอแสดงพฤตกรรมออกมา

ดงนนผ ประเมนคณลกษณะอนพงประสงคตองเขาใจธรรมชาตของการวดและประเมนพฤตกรรมทเกยวของกบจตใจ

ของบคคล ดงน

1. การประเมนคณลกษณะอนพงประสงคเปนการวดทางออมไมสามารถวดไดโดยตรงจากประสาทสมผสทง 5

เชน ถาตองการวดความสงของผ เรยนเราสามารถวดความสงไดทนท แตในการวดคณลกษณะไมสามารถวดไดทนท

เชน ถาตองการวดความซอสตย ตองนยามกอนวา ซอสตย คออะไร มพฤตกรรมใดบางจงจะเรยกวาซอสตย แลวจงไปวด

ตรงนยามหรอพฤตกรรมเชนนจงเรยกวาการวดทางออม โดยอาศยการสงเกตพฤตกรรมทางกาย วาจา ใจ ทคาดวา

เปนผลสะทอนใหเหนถงอารมณและความรสก

2. การประเมนมความคลาดเคลอนไดงายเนองจากอารมณและความรสกอาจเปลยนแปลงไดตามสถานการณ

หรอบรบทในขณะนน

3. การประเมนคณลกษณะอนพงประสงคไมมถกหรอผด

4. แหลงขอมลในการประเมนสามารถวดไดจากหลายฝาย เชน แหลงขอมลจากผเรยน แหลงขอมลจากเพอน

แหลงขอมลจากคร หรอจากพอแม ผปกครอง เปนตน

5. การประเมนตองใชสถานการณจ�าลองเปนเงอนไขใหผถกวดตอบขอค�าถาม

ดงนนการจะประเมนใหบอกถงคณลกษณะทชดเจนและเปนขอมลทถองแทไดนน สงส�าคญคอการเลอกใชเครองมอ

ในการประเมน ใหเหมาะสมกบคณลกษณะหรอพฤตกรรมทตองการจะวดและประเมน ส�าหรบเครองมอทใชวดและประเมน

คณลกษณะอนพงประสงคนนควรจะมหลายแบบ

นอกจากธรรมชาตของการประเมนคณลกษณะอนพงประสงคแลว สงทควรร เกยวกบการประเมนคณลกษณะ

อนพงประสงคของผเรยน กคอ แนวคดและทฤษฎทเกยวของกบการประเมนคณลกษณะอนพงประสงคเพอการเลอกใช

ใหเหมาะสมกบการประเมน ซงแบงออกเปน 2 กลม ดงน

กลมแนวคดทหนงก�าหนดวาคณลกษณะทเปนพฤตกรรมทางดานสงคมและจรยธรรม ประกอบดวยแนวคดของ แบดรา

แนวคดของโคลเบรก และแนวคดทฤษฎตนไมจรยธรรม กลมแนวคดนมองวาคณลกษณะอนพงประสงคทมนษยเราแสดงออก

เปนพฤตกรรมทถกควบคมใหแสดงออกมาในทศทางทถกตอง ดงาม และเหมาะสมกบคานยมของสงคมหรอตามกฎเกณฑ

และมาตรฐานทก�าหนดในสงคม ซงลกษณะของการปรบตวจะเรมตงแต การตอบสนองความตองการพนฐานทางรางกาย

การเรยนร การสรางคานยม การพฒนานสย และความเปนตวตนของมนษย เชนการรกชาต ศาสน กษตรย การมมารยาท

ในการอาน การดแลรกษาสงแวดลอมในทองถน การเคารพกฎเกณฑ ระเบยบและกตกา การมน�าใจเปนนกกฬา การรกความเปนไทย

และการมจตสาธารณะ


กล มแนวคดทสองก�าหนดวาคณลกษณะท เป นพฤตกรรม

ทางอารมณและบคลกภาพ ประกอบดวย แนวคดของแครธโฮล

และคณะ แนวคดของฮานนาฮและไมเคลลส แนวความคดของไอแซงค

และแนวคดของไอเซน กลมนมองวาคณลกษณะอนพงประสงคทมนษยเรา

แสดงออกมา เปนพฤตกรรมทเกดจากปฏสมพนธระหวางสงเรากบ

สภาวะจตใจของตนเอง และเกดจากการตอบสนองจนเหนคณคา

และปฏบตจนเปนนสย หรอเปนบคลกภาพของบคคล เชน การอยอยาง

พอเพยง ความใฝรใฝเรยน ความรบผดชอบ ความมงมนในการท�างาน

ความซอสตยสจรต ความมวนย เปนตน

จากแนวคดทฤษฎทงสองกลมทกลาวมาเราสามารถน�าแนวคดดงกลาวเชอมโยงสการปฏบตไดโดยสามารถทจะน�าไปใช

ในการก�าหนดคณลกษณะทจะวดระดบของพฤตกรรมทจะวด และการสรางเครองมอในการวดและประเมน

แนวทางการประเมนคณลกษณะอนพงประสงคสการปฏบต

เมอสถานศกษาด�าเนนการพฒนาคณลกษณะอนพงประสงค

ตามกจกรรมทสถานศกษาจดซงอาจจะจดอย ในรปของการบรณาการ

ในกลมสาระการเรยนร 8 กลมสาระในกจกรรมพฒนาผเรยนโครงการ

พฒนาคณลกษณะอนพงประสงคหรอปลกฝงคณลกษณะอนพงประสงค

โดยสอดแทรกในกจวตรประจ�าวน ตามทสถานศกษาก�าหนดแลว สงส�าคญ

ทจะขาดไม ได คอการวดและประเมนผล เพอให ทราบว าผ เรยน

เกดคณลกษณะตามทกจกรรมนน ๆ ก�าหนดหรอไม ซงในการวดและประเมนคณลกษณะอนพงประสงค เพอตดสนวา

ผเรยนผานคณลกษณะอนพงประสงคตามทหลกสตรก�าหนดหรอไมนน ทถกตองควรท�าการวดแยกออกจากกลมสาระการเรยนร

จงจะไดขอมลทนาเชอถอ และเปนจรงตามพฤตกรรมทแสดงออก ซงกระท�าไดโดยผประเมนจะตองท�าการออกแบบการประเมน

คณลกษณะอนพงประสงคใหเหมาะสมกบคณลกษณะทจะวด โดยอาจด�าเนนการดงน

1. ศกษาคณลกษณะอนพงประสงคตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน นยาม ตวชวด พฤตกรรมบงช

และเกณฑการใหคะแนน

2. ศกษาแนวคดทฤษฎ หลกการทเกยวของกบการพฒนาคณลกษณะอนพงประสงค

3. ก�าหนดเทคนควธการทจะวดซงอาจกระท�าได 3 รปแบบ คอรปแบบทหนงผเรยนประเมนตนเอง รปแบบทสอง

ผเรยนถกประเมนโดยผอน และรปแบบทสามการประเมนแบบผสมผสานหรอประเมนจากหลายแหลง

4. ก�าหนดประเภทเครองมอทจะใชในการวดและประเมนผล ซงเครองมอทใชประเมนมหลายประเภท เชน

แบบสงเกต (Observation) แบบสมภาษณ (Interview) แบบตรวจสอบรายการ (Check list) แบบมาตรประมาณคา

(Rating scale) แบบวดสถานการณ (Situation) แบบบนทกพฤตกรรม (Anecdotal records) และแบบรายงานพฤตกรรม

ตนเอง (Self report) เปนตน

ซงทงนทงนนการก�าหนดประเภทเครองมอทจะใชในการประเมนนนผประเมนจะตองเลอกใหเหมาะสมกบคณลกษณะ

อนพงประสงค และวธการทจะวด จงจะไดขอมลอนเปนจรง เชนถาเลอกใชวธประเมนในรปแบบทหนงผเรยนประเมนตนเอง

เครองมอทเหมาะสมอาจเปนแบบตรวจสอบรายการแบบมาตรประมาณคา หรอแบบวดสถานการณถาเลอกใชรปแบบทสอง

ผเรยนถกประเมนโดยผอน อาจเลอกแบบสงเกต แบบสมภาษณ แบบมาตรประมาณคา หรอแบบบนทกพฤตกรรม และหากเลอก

วธการประเมนในรปแบบทสามแบบผสมผสานหรอจากหลายแหลง เชนประเมนโดยพอแมหรอผปกครอง อาจเลอกใชเครองมอ

ไดหลายประเภทผสมผสานกน เปนตน


แตสงหนงทสรางความหนกใจในการประเมนคณลกษณะอนพงประสงคใหแกผ ประเมน คอการสรางเครองมอ

ส�าหรบใชในการประเมน ซงผเขยนจะน�าเสนอตวอยางของเครองมอประเภทแบบวดสถานการณใหไดศกษาพอเปนสงเขปดงน

แบบวดสถานการณ เปนเครองมอประเมนทใหผ เรยนประเมนตนเอง มลกษณะเปนแบบสอบชนดเลอกตอบ

โดยวธการสรางแบบสอบผประเมนจะตองก�าหนดสถานการณใหผเรยนอาน แลวสรางขอค�าถามทกระตนใหผเรยนแสดงออก

ซงพฤตกรรมคณลกษณะทตองการวดออกมาโดยผานการเลอกตวเลอกทก�าหนดให ซงตวเลอกทกตว ไมมตวเลอกใดถก

หรอตวเลอกใดผด แตจะบอกถงระดบของพฤตกรรมของผเรยนวามคณลกษณะอนพงประสงคอยในระดบใด ดงตวอยาง

แบบวดคณลกษณะอนพงประสงคของนกเรยนระดบชนประถมศกษาซงสรางตามแนวคดของโคลเบรก โดยแบงระดบพฤตกรรม

ทตองการวดออกเปน 4 ระดบ ไดแก

ระดบ 1 การลงโทษและการเชอฟง (Punishment - Obedience Orientation)

ระดบ 2 เอกบคคลนยม การตอบสนองความตองการ และการช�าระแลกเปลยน (Instrumental Relativist

Orientation)

ระดบ 3 ความคาดหวงทางสงคม ความสมพนธ และการคลอยตาม (Good Boy - Nice Girl Orientation)

ระดบ 4 ระบบสงคมและมโนธรรม (Law and Order Orientation)

ตวอยางของขอสอบ

ดานรกชาต ศาสน กษตรย

สถานการณ : พอของลดดาไมยอมรบเงนในการซอเสยง ในการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎร (ส.ส.) ถานกเรยนเปนลดดา

จะเหนดวยกบการกระท�าของพอเพราะเหตใด

ก. กลวถกต�ารวจจบ (ระดบ1)

ข. เปนสงทพลเมองดตองท�า (ระดบ 4)

ค. ไมมใครยอมรบคนทขายเสยง (ระดบ 3)

ง. อยากไดรบค�าชมเชยจากคนรอบขาง (ระดบ 2)

ดานซอสตยสจรต

สถานการณ : ชายคนหนงปวยมากและเสยใจทนองประพฤตไมด จงท�าใหอาการไมทเลา เขาไดใหเพอนคนหนงไปสบดนองของเขา

วาประพฤตตวดหรอยง เพอนของเขาพบวานองชายของเขายงไมกลบตวเปนคนดแตเพอนของเขากลบตอบเขาวานองเขา

เปนคนดแลว การตอบค�าถามไปเชนนนเปนเพราะเหตใด

ก. เปนหนาทของผเยยมไขตองใหก�าลงใจคนไข (ระดบ 4)

ข. การบอกตามตรงจะท�าใหเขาปวยมากขน ญาตพนองเขา จะหาวาขาพเจาซ�าเตมใหปวยมากขน (ระดบ 1)

ค. ถาคนอนเปนขาพเจากคงกระท�าเชนขาพเจากระท�าไมมใครวา (ระดบ 3)

ง. เมอชายคนนนทเลาญาตพนองจะไดชมเชยขาพเจาวาเกงชวยคนไขใหอาการดได (ระดบ 2)

จากตวอยางแบบวดสถานการณ เมอนกเรยนเลอกตอบในตวเลอกใดกจะแสดงใหเหนระดบพฤตกรรมของของผเรยน

เชน ถาเลอกค�าตอบในระดบ 1 กแสดงใหเหนวาการมคณธรรม จรยธรรมของผเรยนนนอยบนพนฐานของการกระท�า

เพอไมใหถกลงโทษ ท�าเพราะกลวจงตองท�า แตไมไดท�าจากส�านกหรอวจารณญาณซงจะอยในระดบท 4 ยงมเครองมอ

อกหลายประเภททเหมาะสมกบการทจะใชในการประเมนคณลกษณะอนพงประสงคเพอใหไดมาซงขอมลทนาเชอถอ

ซงผเขยนจะไดน�าเสนอในคราวตอไป


จากความร แนวทางทไดน�าเสนอมาทงหมดในบทความน

ผเขยนหวงวาผทเกยวของกบการประเมนคณลกษณะอนพงประสงค

ไปปรบใชใหเกดประสทธผลในการปฏบตงานดานการประเมน

คณลกษณะของผเรยนได สงส�าคญทสด ตองเขาใจวาการจะปลกฝง

ใหผเรยนมคณลกษณะอนพงประสงคทดนน สามารถท�าไดตงแตเลก

ตองสอนใหร จกแยกแยะระหวางความดกบความชว ระหวาง

ถกกบผดระหวางสงทเหมาะและไมเหมาะ อยาคดวาผเรยนยงเลก

ยงไมเขาใจ รอใหเรยนอยในระดบชนทสงขนกอนจงคอยปลกฝง

เปนความเขาใจทผด เพราะเมอรอใหผเรยนโตแลว การแกปญหา

ยอมยากกวาการปลกฝงหรออาจสายเกนไปดวย

บรรณานกรม

ส�านกทดสอบทางการศกษา (2556) หลกสตรการพฒนาศกยภาพบคลากรดานการสรางเครองมอประเมนคณลกษณะ

อนพงประสงค. กรงเทพมหานคร:โรงพมพชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย

ส�านกวชาการและมาตรฐานการศกษา (2552) แนวทางการพฒนาการวดและประเมนคณลกษณะอนพงประสงคตามหลกสตร

แกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551. พมพครงท 2, กรงเทพมหานคร : โรงพมพชมนมสหกรณการเกษตร

แหงประเทศไทย


ขอสอบเขยนตอบพฒนาการคดระดบสงไดดจรงหรอ

ในชวง 3-4 ปทผานมา ครเราคงไดยนค�าวา PISA (Programme for

International Student Assessment หรอ PISA) จากหนวยงานทางการ

ศกษาอยบอย ๆ และโครงการยกระดบคณภาพการศกษาหลายโครงการ

ใช PISA เปนเหตผลหรอความส�าคญในการจดท�าโครงการของหนวยงานตาง ๆ

เพอยกระดบคณภาพการศกษาของสถานศกษา PISA โครงการประเมน

ผลนกเรยนนานาชาต เปนการประเมนผลการศกษาของประเทศสมาชก

องคการ เพอความรวมมอและพฒนาทางเศรษฐกจ (OECD) เนนการประเมน

สมรรถนะของนกเรยนวย 15 ป ทจะใชความรและทกษะเพอเผชญกบโลก

ในชวตจรงมากกวาการเรยนร ตามหลกสตรในโรงเรยน โดยประเมน

ในดานการอาน คณตศาสตร และวทยาศาสตร การทประเทศไทย

มผลการสอบ PISA ต�า มผลตอภาพลกษณของประเทศไทยมาก ผลการสอบ

PISA กระจายไปทวโลก มการน�าผลการสอบ PISA ไปใชเปนเกณฑหนงในการ

จดล�าดบความสามารถในการแขงขนของประเทศ และใชเปนเกณฑหนงในการ

พจารณาความนาลงทนดวย จากผลการสอบ PISA ทต�าตอเนองมาตลอด

ท�าใหมผลตอภาพลกษณของประเทศไทยมากจากความส�าคญทกลาวมาขางตนกระทรวงศกษาธการจงมการประชม

เพอหาแนวทางยกระดบคณภาพการศกษาและยกระดบผลการประเมนตามโครงการ PISA แนวทางหนง คอ ในการสอบทกครง

ใหโรงเรยนลดจ�านวนขอสอบแบบเลอกตอบและเพมจ�านวนขอสอบเกยวกบสถานการณทมความยาวและซบซอน

ตามขอสอบ PISA เพอใหนกเรยนไดอาน ศกษา วเคราะหขอมลจากสถานการณนน โดยเนนตงค�าถามเพอวเคราะห

และใหนกเรยนเขยนค�าตอบพรอมแสดงเหตผล ทมา หรอวธคดใหไดค�าตอบนนๆเนองจากลกษณะการประเมนของ PISA

จะไมถามเนอหาสาระโดยตรงตามหลกสตรแตจะเนนวดสมรรถนะ 3 ดาน คอ ดานการอาน ดานคณตศาสตร และ

ดานวทยาศาสตร เนนการคดวเคราะห เนนการคดและหาค�าอธบายขอสอบ มทงรปแบบเลอกตอบและแบบเขยนตอบ

ค�าถามเปนปลายเปด ซงนกเรยนตองสะทอนความคดของตนออกมาเปนค�าตอบโดยการใหคะแนนขนกบเหตผล

ของการตอบ ค�าตอบตางกน อาจไดคะแนนเตมเหมอนกนได แตจะอยทเหตผลทสอดคลอง ค�าอธบายสมเหตสมผล

จากลกษณะการประเมนดงกลาวจงน�าไปสประกาศกระทรวงศกษาธการเรองแนวปฏบตการด�าเนนงานของสถานศกษา

เพอยกระดบผลการทดสอบ PISA ขอหนงวา “สถานศกษาเพมการใชขอสอบแบบเขยนตอบทมสถานการณซงมความยาว

และความซบซอนทเหมาะสมกบชวงวย ในการวดและประเมนผลระหวางเรยน ประมาณรอยละ 30 และใหมขอสอบ

แบบเขยนตอบในการวดและประเมนผลปลายปปลายภาค ประมาณรอยละ 20 หรอตามความเหมาะสมในทกกลมสาระ

การเรยนรหรอรายวชา” บทความนมงจะใหผอานท�าความรจกกบขอสอบเขยนตอบในมตทเกยวของส�าหรบการน�าไปใชทดสอบ

กบนกเรยนเพอใหเกดประโยชนสงสดในการวดและประเมนผลผเรยน

ดร.ธรยทธ ภเขา*ดร.วเรขา ปญจมานนท**

*ศกษานเทศก ส�านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาอทยธาน เขต 2**คร โรงเรยนบานดอน (ศรเสรมกสมา) ส�านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษานาน เขต 1


ประเดนความแตกตาง

ขอสอบเขยนตอบ ขอสอบเลอกตอบ

ระดบการวด

การคดขนสง

สามารถวดความสามารถดานการคด

ขนสงไดครบถวน

ตองอาศยบรบท เนอหาและทกษะในการเขยนขอสอบ

จงจะสามารถวดความสามารถดานการคดในระดบสงได

จ�านวนขอ ในการสอบแตละครงจะมจ�านวนขอนอย

เพราะตองใชเวลาเขยนบรรยาย

จะมจ�านวนขอมากเพราะ ใชเวลาตอบแตละขอนอย

การตรวจ

ใหคะแนน

มความยงยากในการตรวจใหคะแนน

เพราะองกบการใหคะแนนจากผตรวจ

และตองใชเกณฑการใหคะแนนทเหมาะสม

ตรวจงาย สะดวก ใชเวลานอย เพราะมค�าตอบทระบไว

แนนอน

ความครอบคลม

เนอหา

วดความรในเนอหา/ไดอยางละเอยด

ลกซง แตอาจจะไมครอบคลมขอบขาย

ของเนอหา

สามารถวดความรไดครอบคลมขอบขายของเนอหา

แตอาจจะไมลกซงหรอวดการคดระดบสงท�าไดยาก

คณภาพ

ของขอสอบ

คณภาพของขอสอบขนอยกบทกษะ

ของผตรวจใหของคะแนนและ

เกณฑการใหคะแนน

คณภาพของขอสอบขนอยกบทกษะการเขยนขอสอบ

ประเภทของขอสอบเขยนตอบ

1. แบบไม จ� า ก ดค� าตอบหร อแบบขยายความ

(Extended-answer essay) เปนขอสอบทใหผ ตอบแสดง

ความคดเหนอยางอสระสามารถประเมนความสามารถทางการ

คดระดบสง ทงดานการประเมนคา รวมถงความคดสรางสรรค

ไดเปนอยางด และในบางโอกาสสามารถวดไดถงเจตคตของ

ผตอบขอสอบไดดวย ดงนนสงทส�าคญคอการก�าหนดเวลาในการ

สอบใหเหมาะสม

ตวอยางขอสอบ จงอธบายแนวทางการปฏบตตนในการอนรกษสงแวดลอมและทรพยากรธรรมชาตภายในชมชน

ของตนเอง

2. แบบจ�ากดค�าตอบ (Restricted - answer essay) ขอสอบแบบนจะถามในเนอหาทมความเฉพาะเจาะจง

และตองการค�าตอบเฉพาะเรอง ดงนนในการตอบขอสอบ ผสอบตองมการจดระบบความคดเพอใหตอบไดอยางตรงประเดน

และสอดคลองกบรปแบบ ดงนน ในการเขยนขอสอบตองก�าหนดขอบเขตของเนอหาและค�าตอบทเหมาะสม

ตวอยางขอสอบ จงเปรยบเทยบความแตกตางระหวางพชใบเลยงเดยวและใบเลยงคมา 5 ประการ พรอมกบ

ยกตวอยางประกอบ

ในการวดและประเมนผลผเรยน สวนใหญคงคนเคยกบแบบทดสอบเลอกตอบหรอแบบทดสอบเลอกตอบมากกวา

การใชขอสอบอตนยหรอเขยนตอบ แตเมอเราจ�าเปนตองใชขอสอบเขยนตอบ เพอพฒนาการเรยนร นกเรยนเรมแรก

เราตองพจารณาความแตกตางของแบบทดสอบทงสองชนดกนกอน

ความแตกตางระหวางขอสอบเขยนตอบและขอสอบเลอกตอบ


ขอควรคำานงในการออกขอสอบแบบเขยนตอบ

การวางแผนสรางขอสอบเขยนตอบ จะตองมการวางแผนและเตรยมการไวเปนอยางด เพราะจะตองคดลวงหนาไปถง

การตรวจใหคะแนนดวย ดงนนขอควรค�านงในการออกขอสอบแบบเขยนตอบ ไดแก

1. จดมงหมาย ตวบงชทจะวดรวมทงธรรมชาตของสาระหรอเนอหานน เหมาะสมกบการออกขอสอบเขยนตอบหรอไม

2. อาย วฒภาวะและพนฐานการเขยนและความร ของผ สอบเพยงพอทจะเขยนตอบแบบทดสอบหรอไม เชน

เดกเลกหรอนกเรยนในระดบชนประถมศกษาตอนตนอาจมขอจ�ากดในดานการเขยนตอบ อาจจะตองตอบในรปแบบอน

เชนการใชผงความคด (Mind Mapping)

3. ขอสอบนนเปดโอกาสใหผตอบมอสระในการตอบ เปดโอกาสใหแสดงความคดเหนหลายแงหลายมมหรอไม

หรอจ�ากดวงค�าตอบใหตอบแคแคบ ๆ เพยงดานเดยว เชน ถามเฉพาะความจ�าในเนอหาทครสอนกไมควรใชขอสอบเขยนตอบ

4. การก�าหนดเวลาทใชในการสอบและจ�านวนขอสอบ ตองมความเหมาะสม เพราะการสอบแบบเขยนตอบนนตองใช

เวลาในการเขยนตอบดงนนจ�านวนขอไมควรจะมากเกนไป

หลกในการสรางแบบทดสอบเขยนตอบ

1. ขอสอบเขยนตอบตองมงวดตามตวชวดทเปนการบรณาการหลาย ๆ ตวชวดและมงใหผตอบไดใชองคความร

หรอสมรรถนะหลายๆอยางรวมกนในการเขยนเชงสรปหรอวเคราะห วจารณและอภปราย โดยก�าหนดจ�านวนขอทเหมาะสม

และครอบคลมตามตวชวดซงจะใหทกคนท�าขอสอบทกขอ

2. เขยนค�าถามใหชดเจนวาตองการใหตอบอยางไร โดยเฉพาะอยางยงกรณของขอสอบเขยนตอบแบบไมจ�ากดค�าตอบ

ควรก�าหนดกรอบหรอขอบเขตของขอค�าถามประเภทใหแสดงความคดเหนดงตวอยาง

“จงอธบายเรอง……………………..”

ควรเปลยนเปน

“จงอธบายเรอง…………….. ในประเดนดงตอไปน

1. …………………….

2. …………………….

3. …………………….


3. ขอค�าถามควรสะทอนความร ความคดสรางสรรค และกระบวนการคดของนกเรยน เนนการวดทกษะการคด

ระดบสง ไมควรเปนขอค�าถามทนกเรยนเคยพบหรอเคยท�ามากอน เพราะจะกลายเปนการวดความจ�า ค�าถามทใชวดระดบ

สมรรถภาพควรจะเปนค�าถามประเภท ท�าไม อยางไร หรอใหบรรยาย อธบายเปรยบเทยบ หาความสมพนธ ความขดแยง

ตความ วเคราะหเหตผล วจารณ และประเมน เปนตน

4. ระบใหชดเจนดวยวาแตละขอมคะแนนเทาใดหรอมการแบงสวนคะแนนอยางไร เพอผสอบจะไดวางแผนการตอบ

ไดเหมาะสม และการเรยงขอสอบควรเรยงจากงายไปยากเพอเปนการกระตนผสอบ

5. เมอเขยนขอค�าถามแลวควรรางค�าตอบของขอค�าถามนนไวเปนแนวทางเพอใชในการตรวจสอบวาค�าถามนนชดเจน

ดและเหมาะสมหรอไม และใชในการสรางเกณฑการใหคะแนนไปพรอม ๆ กนเพอคณภาพของการใหคะแนนทเหมาะสม

6. ถาเปนค�าถามทเกยวกบประเดนขดแยงทยงหาขอยตไมได ขอสอบนนควรมงใหหาหลกฐานมายนยนหรอ

มาสนบสนนมากกวาทจะวดอยางอน เชน ความรทยงหาขอมลยตไมไดควรหลกเลยง การถามวาถกหรอผด ใชหรอไมใช

แตควรจะใชค�าถามในเชงการหาสาเหตมาสนบสนนประเดนนน ๆ

การตรวจใหคะแนนแบบทดสอบแบบเขยนตอบทนยมใชกนมากทสดในปจจบนม 2 วธ คอ

1. การตรวจแบบวธเทยบเกณฑ

การตรวจใหคะแนนโดยเทยบกบเกณฑการประเมนแบบรบรค (Scoring Rubric) ซงเปนเครองมอใหคะแนน

ชนดหนง ทประกอบดวยมตการใหคะแนนมากกวาหนงมต เชน ประกอบดวยเกณฑการใหคะแนนผลงาน ล�าดบขนตอน

การปฏบตงาน คณภาพของวสดทใช หรออาจประกอบดวยเกณฑในดานความถกตองของขอค�าถาม วธการไดมาซงค�าตอบ

เปนตน โดยเกณฑการประเมนในลกษณะดงกลาวม 2 ประเภท คอ เกณฑคณภาพแบบองครวม (Holistic Rubric) และ

เกณฑคณภาพแบบแยกสวน (Analytical Rubric)

2. การตรวจโดยวธจดอนดบคณภาพ

การตรวจขอสอบเขยนตอบโดยวธจดอนดบคณภาพนน ผตรวจจะอานกระดาษค�าตอบของ ผเขาสอบทกคนเสยกอน

ทละขอ แลวจงน�าค�าตอบนนมาจดเปนกลม ๆ ตามความสามารถ เชน กลมดมาก ด ปานกลาง พอใช หรอใชไมได

แลวจงตรวจดคณภาพของค�าตอบในแตละกลมอกท เชนในกลมตอบดมากนน ตองพจารณากนอกทวา ใครตอบดกวากน

ใหเรยงอนดบของกระดาษค�าตอบใหตดตอกนไป แลวจงใหคะแนน ใครอย อนดบแรกกไดคะแนนสงสดลดนอยลงไป

ตามล�าดบ การตรวจแบบนจะท�าใหคะแนนมความเชอมนมากยงขน อยางไรกตามการตรวจเพอจดกลม ตองอาศยการเทยบเคยง

กบรางค�าตอบหรอประเดนค�าตอบทไดก�าหนดไว


ขอเสนอแนะในการตรวจแบบทดสอบเขยนตอบ

1. ใหตรวจค�าตอบทละขอของทกคนพรอม ๆ กน และพยายามใหมความคงเสนคงวาในการตรวจ เชน ตรวจค�าตอบขอ 1

ของนกเรยนทกคนจนเสรจ แลวจงเรมตรวจขอตอไปของทกคนหยบกระดาษค�าตอบมาตรวจแบบสมโดยไมควรดชอของผสอบ

เพราะอาจท�าใหเกดอคตในการตรวจใหคะแนนได

2. ในกรณทผลการสอบเปนสงทมผลกระทบตอเนองหรอมความส�าคญมาก ผตรวจอาจจะตองมมากกวาหนงคน

เพอเปนการตรวจสอบและสะทอนซงกนและกน รวมทงอาจน�าคะแนนมาเฉลยเปนคะแนน อาจจะเปนการเพมความนาเชอถอ

ในการตรวจใหคะแนนและลดปญหาทอาจจะตามมา

3. ในเวลาตรวจนนครไมควรน�าเอาเรอง “ลายมอ” ของผตอบมาเปนสวนในการ ใหคะแนนถาตองการใหผลสะทอนกลบ

แกผเรยนควรเขยนขอแนะน�าและแกไขความผดในกระดาษค�าตอบ เพอใหผตอบรวาตนบกพรองตรงไหน

แนวคำาถามของแบบทดสอบเขยนตอบ

- ใหจดล�าดบเรอง ล�าดบเหตการณ ใหเขยนเคาโครงหรอแผนด�าเนนการตาง ๆ

- ใหเขยนบรรยาย หรอพรรณนาสงของ หรอกระบวนการตาง ๆ

- ใหเปรยบเทยบความแตกตางใหบอกความคลายคลงใหจ�าแนกประเภทของสงตาง ๆ

- ใหอธบายวธท�า หรอหาเหตผลประกอบใหอธบายเหตผลยอย ๆ เพอสนบสนนหรอคดคาน

- ใหอภปรายอยางกวางขวางใหสรปความ ยอเรองทอานมาสรปหรอยอความจากต�าราเรยน

- ใหประเมน ตดสนคณคา หรอพจารณาวาควรหรอไมควร

- ใหบอกสาเหต หรอคาดคะเนผลทจะเกดขน

- ใหหาความสมพนธของสงตาง ๆ

- ใหน�ากฎเกณฑ หรอหลกการไปใชแกปญหาในสถานการณตาง ๆ

- ใหระบจดประสงคของผแตงหนงสอหรอบทความตาง ๆ

- ใหวพากษวจารณ เพอสรปหาเหตผลทถกตอง

- ใหบอกปญหาทจะเกดขนใหม

ฯลฯ

การใชขอสอบเขยนตอบในการวดและประเมนผลในชนเรยน

การใชขอสอบเขยนตอบในการวดและประเมนผลในชนเรยนทมประสทธภาพ ควรใชใหครอบคลมทง 3 ลกษณะคอ

ใชประเมนเมอจบหนวยการเรยนร เพอตดสนผลการเรยนโดยดจากพฤตกรรมการเรยนรของนกเรยนใชขอสอบเขยนตอบ

เปนวธการเรยนรหรอเปนเครองมอในการเรยนร เพอยกระดบผลสมฤทธทางการเรยน เชน การสรางแบบฝกตามแนวแบบทดสอบ

เขยนตอบประยกต เพอพฒนาความสามารถในการแกปญหาทางวทยาศาสตร หรอการใชขอสอบเขยนตอบในการทดสอบยอย

ในแตละกลมสาระ และใชอยางตอเนองเพอใหไดขอมลในการปรบปรงทงครและนกเรยน โดยมงประโยชนทเกดกบนกเรยน

เปนส�าคญซงในการประเมนนนครจะตองวเคราะหตวชวดตามหลกสตรทเราตองการประเมนวาเปนพฤตกรรมการเรยนร

ดานพทธพสย ทกษะพสย หรอจตพสย เพอทจะเลอกเครองมอในการวดไดถกตอง เหมาะสม ในกรณทเปนพฤตกรรม

ดานพทธพสย กจะตองวเคราะหอกวา ตวชวดตวใดจะตองวดดวยขอสอบเขยนตอบเพอความคมคาทสด เพราะการตรวจขอสอบ

เขยนตอบใชเวลามาก ระดบพฤตกรรมทเหมาะสมกบการใชขอสอบเขยนตอบควรจะเปนระดบการวเคราะหขนไป ซงเปนการคด

ระดบสง ถาเราใชขอสอบเขยนตอบแบบนบอย ๆ กจะเปนการฝกใหนกเรยนมทกษะการคดเพมขน


นอกจากนขอมลทไดจากการวดและประเมนครควรน�าไปใชในการวางแผน ตดตามผลการเรยนร ของนกเรยน

ซงตองกระท�าตอเนองและรอบทศ/รอบดาน สรางความรความเขาใจไดหลากหลาย และใหลงมอปฏบต การก�าหนดเกณฑ

การประเมนตองชดเจนเปดเผย และตองออกแบบการใหขอมลยอนกลบทสนบสนนการเรยนรในอนาคตของผเรยน และกระตน

ใหนกเรยนตดตามผลและรบผดชอบการเรยนรไดดวยตนเองซงมผลการวจยสนบสนนวา การทครใชการประเมนเพอการเรยนร

หรอการประเมนระหวางเรยนทมคณภาพสงชวยยกระดบผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนได

สรป

การใชขอสอบเขยนตอบในการประเมนผเรยนจะมคณคาหรอชวยพฒนาผลสมฤทธทางการเรยนไดมากนอยเพยงใดนน

ยอมขนอยกบคณภาพของขอสอบเปนส�าคญ ขอสอบทมประสทธภาพนนจะตองเปนขอสอบทสามารถใชเปนแรงกระตนและ

สงเสรมการสรางนสยการเรยนรทดและชวยใหผเรยนไดปรบปรง แกไขขอผดพลาดในการเรยนใหดขน ตลอดจนเปนแนวทาง

ไปสความส�าเรจในการเรยนรได ซงประสทธภาพของขอสอบจะดหรอไมขนอยกบกระบวนการสรางขอสอบ และการน�าไปใช

ทเหมาะสม


โครงการ PISA. (2553). PISA. สบคนเมอ 2 กนยายน 2557.จาก htt//:pisathailand.ipst.ac.th.

ส�านกทดสอบทางการศกษา. (2557). คมอการพฒนาศกยภาพครผสอนและศกษานเทศกในการสรางเครองมอวดผลสมฤทธ

ทางการเรยนแบบอตนยหรอเขยนตอบตามแนวการทดสอบระดบนานาชาต. กรงเทพฯ: ส�านกงานคณะกรรมการ

การศกษาขนพนฐาน.

Center for Innovation in Teaching & Learning. Improving Your Test Questions. Retrieved September 3, 2014,

from Web site:http://cte.illinois.edu/testing/exam/test_ques.html.


การจดการเรยนรเพอเขาสยคศตวรรษท 21 ทผานมา มขอมลหลายประการทบงชวานกเรยนไทยมความจ�าเปนเรงดวน

ทตองไดรบการพฒนาในเรองสมรรถนะการคด ซงปจจบนส�านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานไดเลงเหนความส�าคญ

และกระตน สงเสรมใหครผสอนจดการเรยนรเพอพฒนาสมรรถนะดานการคดของนกเรยน จะเหนไดจากสมรรถนะผเรยน

ทก�าหนดไว 5 ประการดวยกน หนงในนนคอสมรรถนะดานการคด ซงประกอบดวยการคดวเคราะห คดสงเคราะห คดสรางสรรค

คดอยางมวจารณญาณ และการคดอยางเปนระบบเพอการสรางองคความร และใหสารสนเทศในการตดสนใจเกยวกบตนเอง

และสงคมไดอยางเหมาะสม

สมรรถนะดานการคดทส�านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานก�าหนดไวในหลกสตรแกนกลางการศกษา

ขนพนฐาน พทธศกราช 2551 นน เปนสวนหนงของกระบวนการคดระดบสงตามทนกการศกษาหลายทานไดศกษาความสามารถ

ทางสมองดานการคดไว เชน Bloom (1956) Sternberg (1995) Marzano (2001) ทศนา แขมมณ และคนอน ๆ (2544) เปนตน

แนวคดของนกการศกษาทไดระบมา เสนอวากระบวนการคดเปนกระบวนการทตองด�าเนนการไปเปนล�าดบขนตอน

จงจะชวยใหประสบผลส�าเรจตามจดม งหมายของการคดนน ๆ ซงในแตละล�าดบขนตอนตองอาศยทกษะการคดหรอ

ลกษณะการคดจ�านวนมากบคคลทวไปทกคนมกมทกษะการคดพนฐานและคณสมบตทเอออ�านวยตอการคดเปนทนอยแลว

เมอแตละบคคลรบขอมลทมอยหลากหลายเขามาและใชการคดอยางมจดมงหมายบคคลนนกจะสามารถใชทกษะการคด

ขนพนฐานทมอยเปนเครองมอในการคดปฏบตการกบขอมลตาง ๆ เพอใหบรรลจดมงหมายของการคดในระดบสงได

ครจะพฒนาความสามารถในดานการคดของนกเรยนอยางไร

เพอใหการขบเคลอนกระบวนการสอนคดเกดขนในชนเรยนอยางเปนรปธรรมนน ควรตองมการปรบการเรยน

เปลยนการสอนใหสอดคลองกบมตของการสอนคด ซงในระยะเบองตนครผสอนควรใชรปแบบการจดการเรยนรทกระตน

ใหผเรยนไดคดใน 2 ลกษณะดงน

1. การใชค�าถามเพอกระตนใหผเรยนไดคด

การจดการเรยนรของครในทกครง ครผสอนสามารถออกแบบกจกรรมการเรยนรเพอพฒนาความสามารถในการคด

ใหกบนกเรยนไดอยางหลากหลาย กจกรรมทเหมาะสมส�าหรบการเรมตนทงายทสดคอการใชค�าถามกระตนการคด ครสามารถ

สรางค�าถามไดจากเรองราว ภาพถาย หรอเหตการณตาง ๆ ทสอดคลองกบเนอหาบทเรยนได ทงนการตงค�าถามของคร

ควรยดหลกการตามระดบพฤตกรรมการเรยนรของ Bloom (1956) ไดแก รจ�า เขาใจ น�าไปใช วเคราะห สงเคราะห และ

ประเมนคา ทงน ครควรตงค�าถามในระดบเขาใจขนไป เพอใหนกเรยนไดแสดงความสามารถในการคดระดบตน และพฒนา

ตอไปในการคดระดบสงขนไปได เชน

*ศกษานเทศก ส�านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาสงหบร

ดร.อทธฤทธ พงษปยะรตน*

การจดการเรยนรและการประเมนผลความสามารถดานการคด


ค�าถาม

1. ผลจากการด�าเนนงานตามภาพจะท�าใหเกดสงใด (เขาใจ)

2. ถาประชาชนรวมใจกนด�าเนนการดงภาพมาก ๆ จะเกดประโยชนในดานใดมากทสด (วเคราะห)

3. นกเรยนจะวางแผนการจดกจกรรมดงภาพโรงเรยนไดอยางไร (สงเคราะห)

(ครอาจจดเปนกจกรรมการเรยนรในวชาวทยาศาสตรหรอสงคมศกษาฯ)

นอกจากน ครยงสามารถตงค�าถามในรปแบบทใหขอค�าถามแตละขอมความสมพนธกนได เพอฝกใหนกเรยน

ไดตอบค�าถาม และสรางความคนเคยกบการตอบค�าถามทเปนการทดสอบระดบชาตขนไปไดเชน

ค�าถาม

1. การกระท�าดงภาพสะทอนถงสภาวะปญหาใด

2. นกเรยนสามารถด�าเนนงานอยางไรเพอลดสภาวะปญหาตามขอ 1

3. มวธการอนอกหรอไมทชวยลดปญหาทเกดขนตามขอ 1

(นกเรยนจะตอบค�าถามขอ 2 และขอ 3 ทสอดคลองกบขอ 1)

2. การปรบเปลยนวธการจดการเรยนร

การปรบเปลยนวธการจดการเรยนร เป นสงทครควรด�าเนนการเป นล�าดบต อมา การจดการเรยนร

ตองสนองตอบตอความแตกตางระหวางบคคล ตรงกบความสนใจใฝรของผเรยน ผเรยนมสวนรวมในการออกแบบการเรยน

รและเนนการเรยนรตามสภาพจรง (Authentic Learning) กจกรรมการเรยนรทครออกแบบจงควรหลากหลาย ใหนกเรยน

มโอกาสเผชญสถานการณ

ครจะรอยางไรวานกเรยนมความสามารถดานการคด

การทจะรวานกเรยนมความสามารถในการคดหรอไม ระดบใดนน จ�าเปนทครจะตองวดและประเมนความสามารถ

ในการคดของนกเรยน ครสามารถด�าเนนการไดหลายวธ แตละวธจะมรปแบบและแนวทางทหลากหลายจากการพฒนาขนมา

ของกลมนกวดทางจตวทยาการศกษา ทครสามารถน�ามาพจารณาปรบประยกตใชเพอพฒนารปแบบและวธการเปนของตนเอง

ในการวดและประเมนการคดของนกเรยนไดอยางมประสทธภาพ โดยทหลกการของการพฒนาเครองมอวดความสามารถ

ในการคด สามารถแสดงไดดงตวอยางและในแผนภาพท 1 ตอไปน


แผนภาพท 1 ขนตอนการพฒนาแบบวดความสามารถในการคด

ครต องการวดความสามารถใน “การคดอยางมวจารณญาณ” ของนกเรยน (ขนท 1) สงทครต องศกษา

เปนอนดบแรกคอ นยามเชงทฤษฎ (ขนท 2) “การคดอยางมวจารณญาณ คอ การคดอยางมเหตผลและไตรตรอง

เพอน�าไปสการตดสนใจทจะเชอหรอลงมอปฏบต (Norris และ Errins, 1989) ประกอบดวยความสามารถ 4 ดาน คอ

1. ความสามารถในการพจารณาความนาเชอถอของขอมลและการสงเกต 2. ความสามารถในการอปนย 3. ความสามารถ

ในการนรนย 4. ความสามารถในการระบขอตกลงเบองตน หลงจากนนกน�านยามเชงทฤษฎมาก�าหนดใหเปนนยาม

เชงปฏบตการ ทสามารถน�าไปสการวดและประเมนผลเชงรปธรรมไดอยางชดเจน

เมอครไดนยามเชงปฏบตการ ก�าหนดเปนตวชวดแลว น�ามาสการสรางผงขอสอบ (Item specification) (ขนท 3)

ทครอบคลมมวลเนอหาทม งวดแลว ครจะเขยนขอสอบตามตวชวด (ขนท 4) เชน ครจะวดความสามารถในการคด

อยางมวจารณญาณ ในมตดานท 1 คอ ความสามารถในการพจารณาความนาเชอถอของขอมลและการสงเกต ครสามารถ

สรางเปนลกษณะของขอค�าถามทสอดคลองกบนยามไดเชน“ก�าหนดสถานการณทเปนการใหขอมลของบคคล แหลงขอมล

จ�านวนสองแหลง แลวใหผตอบคดเพอระบสาเหต ความนาเชอถอของขอมล หรอการตดสนใจทจะเชอในแหลงขอมล”

ตวอยางขอค�าถาม “ในระหวางการสมมนาทางวชาการ นกวทยาศาสตรคนหนงใหขอมลวาการดมกาแฟจะเปนภย

ตอรางกาย และมผลขางเคยงตอระบบภายในของรางกายหลายระบบ เมอผ สอขาวทมาจากประเทศทสงออกกาแฟ

ไดยนกคดคานวา การดมกาแฟจะท�าใหรางกายสดชน ลดการเกาะตวของไขมน ดงนนควรมการสงเสรมใหดมกาแฟ” นกเรยน

จะเชอขอมลของใคร เพราะเหตใด ตอจากนนกด�าเนนการสรางเกณฑการใหคะแนน (Scoring Rubric) ซงครควรชแจงถง

มตของการใหคะแนนใหนกเรยนทราบกอนการท�างาน เพราะนอกจากจะใชเปนเกณฑก�าหนดระดบความสามารถทางการคด

ของนกเรยนแลวยงเปนเครองมอทจะใชเปนแนวทางการด�าเนนงาน หรอการตอบขอค�าถามของนกเรยนไดอยางมคณภาพ

ตามตวชวดดวย

1) ก�าหนดจดมงหมายของแบบวด

2) ก�าหนดกรอบของการวด (นยามเชงทฤษฎ) และก�าหนดนยามเชงปฏบตการ

3) สรางผงขอสอบ

4) เขยนขอสอบ

ก�าหนดรปแบบของขอค�าถาม รางขอสอบ ตรวจทานรางขอสอบ

5) วเคราะหคณภาพของแบบวด

การทดลองใช วเคราะหคณภาพ

คดเลอกขอสอบตามเกณฑ จดฉบบขอสอบตามผงการออกขอสอบ

6) น�าเครองมอไปใชจรง


ตวอยางเครองมอวดความสามารถในการคดของนกเรยน

“มขนม 100 ชน ตองการแบงใสถง ถงละเทา ๆ กน”

ค�าถาม

1. จะมวธการแบงขนมไดอยางไร ?

………………………………………………………………………………………………………………………………………………........................

2. ถาไมทราบวาจะตองแบงขนมกถง จะหาค�าตอบไดหรอไม เพราะเหตใด?

………………………………………………………………………………………………………………………………………………........................

แนวทางการตอบ

1. นกเรยนใชหลกการหาร หลกการแบงของเปนกลม

2. หาค�าตอบได แตนกเรยนตองคดนอกกรอบในการใชชนของขนมเปนหลกในการแบง เชน ถานกเรยนจะแบงคนละ

1 ชน กแบงได 100 ถง ถาแบงคนละ 2 ชน กแบงได 50 ถง เปนตน

การพฒนาความสามารถทางดานการคดของนกเรยน เปนความจ�าเปนเรงดวนทผมสวนเกยวของกบการจดการศกษา

ทกภาคสวนตองรวมมอกนอยางจรงจงในการพฒนานกเรยนใหมความสามารถทางดานการคด จดกจกรรมการเรยนรทหลากหลาย

ใหนกเรยนไดเผชญสถานการณ หรอพฒนางานจากการเรยน ใชความคดในการแกปญหาอยางเปนระบบ ฝกฝนอยางสม�าเสมอ

ใหนกเรยนมความสามารถในการคด สามารถน�าไปใชในการด�าเนนชวตและพฒนาประเทศชาตไดอยางมประสทธภาพตอไป


คณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน, ส�านกงาน. (2555). แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรเพอพฒนาทกษะการคด

ตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐานพทธศกราช 2551. กรงเทพมหานคร : โรงพมพชมนมสหกรณการเกษตร

แหงประเทศไทยจ�ากด.

ทศนา แขมมณ. (2544). การเรยนรเพอพฒนากระบวนการคด. กรงเทพมหานคร: หางหนสวนจ�ากดไอเดยสแควร.

Bloom, Benjamin S. (1956). Taxonomy of Educational Objectives Book 1 : Cognitive Domain. London :

Longman Group Limited.

Marzano, Robert J. (2001). Designing A New Taxonomy of Educational Objectives. California : Corwin

Press, Inc.

Sternberg. R.J. (1985). Beyond I.Q.: A Triarchic theory of human intelligence. Cambridge: Cambridge

University Press.


การประเมนผลในชนเรยน เพอวนจฉยขอบกพรองผเรยน (Classroom Assessment for Student Diagnostic)

การประเมนผลในชนเรยนเพอวนจฉยขอบกพรองของผเรยน

ถอวามความส�าคญและจ�าเปน ทครผ สอนไมควรมองขาม เนองจาก

เปนการประเมนเพอคนหาสาเหตของปญหา ขอบกพรองตาง ๆ ในการเรยนร

ของผ เรยนทกระยะของการจดการเรยนร ว า หนวยใด เนอหาใด

ทผ เรยนไมประสบผลส�าเรจนนเปนเพราะสาเหตใด ซงจะไดน�าผลจาก

การประเมนไปใชในการวางแผนแกปญหาการเรยนรทเกดขนไดทนทวงท

สงผลใหผเรยนสามารถพฒนาศกยภาพของตนใหเปนไปตามเจตนารมณ

ของหลกสตร และสามารถเรยนรในระดบชนทสงขนตอไปได ซงการวด

และประเมนผลการเรยนรในชนเรยน (Classroom Assessment) นน

เปนกระบวนการเกบรวบรวม วเคราะห ตความและบนทกขอมลตาง ๆ

ทไดจากการวดและประเมนทงทเปนทางการและไมเปนทางการ โดยใช

เครองมอทหลากหลายเหมาะสมกบวยของผเรยนมความสอดคลองกบ

พฤตกรรมทตองการวดจากนนน�าผลทไดมาเปรยบเทยบกบเกณฑทก�าหนด

ในตวชวดของมาตรฐานการเรยนรของหลกสตรแลวใหขอมลยอนกลบ

เกยวกบความกาวหนา จดเดนจดทตองปรบปรงใหแกผเรยน เมอพบจด

ทควรปรบปรง แกไข ครผ สอนตองท�าการตรวจสอบวนจฉยผเรยนวา

มความเขาใจทคลาดเคลอน ในเนอหาใด อยางไร จะไดสามารถแกไขปญหา

การเรยนรของผเรยนไดอยางมประสทธภาพ กระบวนการดงกลาวสามารถ

ท�าคขนานไปกบการจดการเรยนการสอน ถอเปนการประเมนเพอวนจฉย

(Diagnostic Assessment) ผเรยน

ดร.ทภาวรรณ เลขวฒนะ*นางสาวสนทร จนทรสำาราญ**

*อาจารยโรงเรยนวดหนองสทธะ ส�านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาสระบร เขต 1 **ศกษานเทศก ส�านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาลพบร เขต 2

การประเมนผลในชนเรยนเพอวนจฉยขอบกพรองของผเรยน

นบวามประโยชนทงตอตวผ เรยนและครผ สอน โดยทผ เรยนไดทราบ

จดบกพรองของตนเอง ครผสอนไดรจกและทราบขอบกพรองของผเรยน

เปนรายบคคล สามารถหาแนวทางแกไขความเขาใจทคลาดเคลอน

ของผเรยนไดอยางถกตอง (Lindquist, E.F. 1966) สามารถสรปได

ดงภาพท 1


ทราบจดทควรปรบปรง

ของตนเอง

ทราบวาตนเองมความรอบร

ในเนอหานน ๆ ลกซงเพยงใด

ชวยใหผเรยนปรบพนฐาน

การเรยนรของตนเอง

อยางสม�าเสมอ

ทราบวาควรปรบปรง

การเรยนการสอนอยางไร

ครผสอนรจกผเรยน

และทราบความรพนฐานของผเรยน

การเรยนการสอนมความหมาย

และคมคาจากผลการวดและประเมน

สามารถแกไขความเขาใจ

ทคลาดเคลอนของผเรยน

ไดอยางถกตอง

ผเรยน ครผสอน

ภาพท 1 ประโยชนของการวนจฉยทมตอผเรยนและครผสอน

ในการจดการเรยนร ในชนเรยนเพอใหมประสทธภาพนน ครผ สอนจะตองน�ามาตรฐานและตวชวดของแตละ

กลมสาระการเรยนร มาเปนเปาหมายและแนวทางในการออกแบบกจกรรรม ตลอดจนสออปกรณ แหลงเรยนรตาง ๆ ใหสอดคลอง

เหมาะสมกบเนอหา สามารถวดและประเมนผลไดเปนรปธรรม สะทอนผลการตรวจสอบ หรอยนยนวาผเรยนมความร

ความสามารถตามทหลกสตรก�าหนดไวหรอไม ทงนครผสอนตองศกษามาตรฐานและตวชวดของหลกสตรแกนกลางการศกษา

ขนพนฐาน พทธศกราช 2551 ใหเขาใจอยางถองแท เพอน�าไปสกระบวนการวางแผนการจดการเรยนร การวดและประเมนผล

ตอไป


เมอไร...จงควรประเมน

การประเมนเพอวนจฉยความรความเขาใจของผเรยนนน

สามารถท�าไดทกชวงเวลาของการจดการเรยนการสอน การประเมน

ในชวงเวลากอนเรยน มจดประสงคเพอตองการทราบความร

พนฐานทจ�าเปนตอการเรยนรเรองใหมๆ ท�าใหครผสอนสามารถน�า

ผลการประเมนไปใชในการวางแผนการจดการเรยนร โดยใชการ

ปรบพนฐานของผเรยนไดอยางเหมาะสม การประเมนชวงเวลา

ระหวางเรยน มจดประสงคเพอตองการทราบวาผเรยนมความร

ความเขาใจในสงทก�าลงเรยนรไดถกตองหรอไม บกพรองตรงสวนใด

ครผ สอนจะไดหาแนวทางแกไขปรบความเขาใจทคลาดเคลอน

ไดทนทวงท สวนการประเมนชวงหลงเรยนนน มจดประสงค

เพอตรวจสอบและตดสนวาผเรยนบรรลตามจดมงหมายทตองการ

หรอไม พรอมทจะเรยนรในระดบสงขนหรอไม ผลการประเมน

จะชวยใหครผสอนสามารถวางแผนการจดการเรยนรไดเหมาะสม

ยงขน หรออาจสอนซอมเสรมใหผเรยนในสงทผเรยนยงบกพรอง

เพอเตมเตมผเรยนใหเตมศกยภาพตอไป

หลกสตรและเปาหมาย

ในการจดการเรยนร (Objective : O)

การจดการเรยนร

(Learning: L)การวดและประเมนผล

(Evaluation: E)

ดงนนองคประกอบของการจดการเรยนรในชนเรยนทส�าคญ และตองสมพนธกนเปนวงจรทตอเนอง สอดรบกน

ประกอบดวย 3 สวน (ส�านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน. 2557) ดงภาพท 2

สอดคลอง สอดคลอง

สอดคลอง

ภาพท 2 ความสมพนธขององคประกอบส�าคญในการจดการเรยนรในชนเรยน


ประเภทของการวนจฉย

อมรรตน สรอยสงวาลย (2551) ไดกลาวถงประเภทของการวนจฉยวาสามารถแบงตามระดบความละเอยด

ในการวนจฉยได 3 ประเภท กลาวคอ 1) การวนจฉยแบบทวไป (General level) เปนการส�ารวจเพอทราบระดบความสามารถ

ทว ๆ ไป สามารถท�าไดทงรายบคคลและรายกลม เครองมอทใชสวนใหญเปนแบบทดสอบแบบทวไป อาจเปนแบบทดสอบ

วดผลสมฤทธทครผสอนสรางขน หรอแบบทดสอบมาตรฐานซงจะท�าใหทราบขอบกพรองในดานตาง ๆ ของผเรยนอยางกวาง ๆ

2) การวนจฉยแบบวเคราะห (Analytical diagnosis) เปนการวนจฉยทเฉพาะเจาะจงในเรองใดเรองหนง มกด�าเนนการภายหลง

จากการวนจฉยแบบทวไป เพอใหไดขอมลทมรายละเอยดทลกซงมากขนและ 3) การวนจฉยแบบคลนก (Clinical Diagnosis)

เปนการวนจฉยในระดบทละเอยดลกซง เพอใหคนหาสาเหตของปญหา หรอจดทควรพฒนาทมความซบซอน และตองใชขอมล

จากหลายแหลงประกอบกน เชน การใชขอมลจากแบบทดสอบประกอบการสมภาษณ การสงเกต ตลอดจนการศกษาสภาพ

ครอบครว เปนตน

ลกษณะของการประเมนวนจฉยขอบกพรองของผเรยน

ลกษณะของการประเมนทใชวนจฉยขอบกพรองของผเรยนนน มหลายวธ แตทนยมสวนใหญจะอยในรปของ

แบบทดสอบ ทมลกษณะสรปไดดงน (ส�านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน. 2557)

1. มจ�านวนขอมาก เปนขอสอบทคอนขางงาย โดยแตละขอมคาความยาก 0.65 ขนไป

2. เนนความเทยงตรงเชงเนอหา (Content Validity) เปนส�าคญ

3. ใชส�าหรบการตรวจสอบความบกพรองในการเรยน

4. ใชเวลาในการด�าเนนการสอบ การตรวจ และการตความหมายของคะแนนมากกวาปกต

5. มงวดเปนเรอง ๆ หรอ ดาน ๆ ไป อาจแบงเปนแบบทดสอบยอย ๆ

6. เนนการวเคราะหผลการตอบรายขอของผเรยนแตละคนมากกวาคะแนนรวม

ประเดนทควรระวงในการสรางแบบทดสอบวนจฉยนน ครผ สอนตองระลกไวเสมอวา แบบทดสอบวนจฉยนน

จะตองมความชดเจน สามารถวดไดตรงจดประสงคทตองการไดจรง โดยขอสอบแตละขอจะวดประเดนยอยเพยงประเดนเดยว

สวนตวค�าตอบในแตละตวเลอกจะตองสะทอนวาผตอบมจดบกพรองใดทเลอกตอบตวเลอกนน และตองสมพนธกบมาตรฐาน

ตวชวด และวตถประสงคของหลกสตร สามารถทดสอบความบกพรองในการเรยน วดพฤตกรรมทางสมองของผเรยน

ไดอยางเพยงพอ และสามารถคนหาจดบกพรองในการเรยนได


การวนจฉยขอบกพรองของผ เรยน ถอเปนหนาทส�าคญของครผ สอนทกคนในการพฒนา ปรบปรงแกไข

ขอบกพรองตาง ๆ ในการเรยนร ของผ เรยน ตลอดจนขอบกพรองในการวางแผนและออกแบบการจดการเรยนร

ซงถาครผสอนทกคนเหนความส�าคญ และด�าเนนการประเมนผลในชนเรยน แลวน�าผลการประเมนมาวนจฉยขอบกพรอง

ของผเรยนเปนรายบคคล ทกชวงเวลาในการจดการเรยนการสอน กจะท�าใหครผสอนทราบสภาพปจจบน ปญหาในการเรยนร

ของผเรยนตงแตเนน ๆ สามารถวางแผนแกปญหาไดถกตองกบผ เรยนในแตละบคคล ตลอดจนออกแบบ เลอกใช

กจกรรมตาง ๆ ใหเหมาะสมตามศกยภาพของผเรยนแตละคนได ซงถอวาเปนกระบวนการแกปญหาการเรยนรของผเรยน

อยางเปนระบบ และตรงตามสภาพจรง


ส�านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน. (2557). คมอการพฒนาศกยภาพครผสอนและศกษานเทศก การประเมนผล

ในชนเรยน เพอวนจฉยขอบกพรองผเรยน (Classroom Assessment for Student Diagnostic). กรงเทพฯ : มปท.

อมรรตน สรอยสงวาลย. (2551). การพฒนาวธการประเมนเชงวนจฉยโดยประยกตใชโมเดลส�าหรบขนของคณลกษณะ

และการทดสอบแบบปรบเหมาะโดยใชคอมพวเตอร. กรงเทพฯ : จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

Lindquist,E.F. (1966). Testing problems in perspective. Washington : American Council on Education.

ความรและทกษะทตองการทดสอบ

ความเขาใจทถกตองความเขาใจทคลาดเคลอน

(น�ามาใชเปนตวลวง)

ตวอยางการวนจฉยผเรยนจากแบบทดสอบ

- หลกการอานอกษรน�า

ตวอยางขอสอบ

ค�าในขอใดอานถกตอง

ก. ถลอก อานวา ถะ-หลอก

ข. ตลก อานวา ตะ-ลก

ค. สลาย อานวา สะ–ลาย

ง. ผนวช อานวา ผะ–นวด

ค�าอกษรน�า อกษรตวหนาออกเสยง อะ กงเสยง

ไมออกเสยงควบแบบค�าควบกล�า เชน กนก

ขนาด จรวด ไฉน ตลาด ตลง แสลง ฯลฯ แตม

ขอยกเวน เรอง การออกเสยงค�าอกษรน�า คอ

- เมอ ห น�า อกษรต�าเดยว ไมตองออกเสยง

“อะ” กงเสยง แตออกเสยงพยางคเดยว

เชน หงอก ใหญ หน หยด ไหว หมด หลวง

- เมอ อ น�า ย ซงม 4 ค�า คอ อยา อย

อยาง อยาก

จากตวอยาง

- นกเรยนเลอก ก ถกตอง เนองจาก ค�า ถลอก

ออกเสยง 2 พยางค พยางคหนาออกเสยง

อะ กงเสยง และพยางคหลงออกเสยงสง

ตามอกษรตวหนา ท เป นอกษรสงและ

เปนตวน�า

นกเรยนเขาใจคลาดเคลอนวา การอานค�าทม

อกษรน�า ออกเสยง 2 พยางคและพยางคหนา

ออกเสยง อะ โดยไมประวสรรชนย แตเสยงพยางค

ของค�าทงสองเปนอสระแกกน เชน ค�าวา ถลอก

อานวา ถะ-หลอก แตนกเรยนเขาใจคลาดเคลอน

อานวา ถะ–ลอก

จากตวอยาง

- นกเรยนเลอก ข เพราะคดวา อกษรกลาง

น�าอกษรต�า เสยงพยางคทงสองเปนอสระ

แกกน ไมออกเสยงพยางคหลง เปนเสยงสง

ตามพยางคหนา

- นกเรยนเลอก ค เพราะคดวา เปนอกษรสง

น�าอกษรต�า เสยงพยางคทงสองเปนอสระ

แก กนไม ต องออกเสยงพยางค หล ง ส ง


- นกเรยนเลอก ง เพราะคดว า อกษรสง

น�าอกษรต�าเสยงพยางคทงสองเปนอสระ

แก กนไม ต องออกเสยงพยางค หล ง ส ง



คณะทปรกษา

นายอภชาต จระวฒ ทปรกษาชมนมนกวดและประเมนผลการศกษาขนพนฐานแหงประเทศไทย

ดร.กมล รอดคลาย เลขาธการคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน

ดร.อองจต เมธยะประภาส ประธานกรรมการบรหารชมนมนกวดและประเมนผลการศกษาขนพนฐานแหงประเทศไทย

ดร.บญช ชลษเฐยร ผแทนคณะอนกรรมการเฉพาะกจดานการวดผลฯ

ดร.รงสรรค มณเลก รองเลขาธการคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน

ดร.วฒนาพร ระงบทกข ทปรกษาส�านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน

ดร.ไพรวลย พทกษสาล ผทรงคณวฒดานการประเมนผลทางการศกษา

ดร.ชวลต โพธนคร ผเชยวชาญดานการพฒนาเครองมอวดผล

นายเจยร ทองนม ผแทนสมาชกชมนมฯ สายผบรหารการศกษา

นายประเสรฐ สภรกษ ผแทนสมาชกชมนมฯ สายศกษานเทศก

นางชตกาญจน ทองเพม ผแทนสมาชกชมนมฯ สายผบรหารสถานศกษา

ดร.อดศร ศรบญวงษ ผแทนสมาชกชมนมฯ สายครผสอน

ดร.วษณ ทรพยสมบต ผอ�านวยการกลมพฒนาระบบการประกนคณภาพการศกษา

นางล�าใย สนนรมย ผอ�านวยการกลมพฒนาเครองมอและบรการการทดสอบ

นายธญญา เรองแกว ผอ�านวยการกลมพฒนาและสงเสรมการวดและประเมนผลฯ

ผทรงคณวฒพจารณาบทความ

ดร.บญช ชลษเฐยร ขาราชการบ�านาญ

(ทปรกษาส�านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน)

รศ.ดร.กาญจนา วธนสนทร อาจารยมหาวทยาลยสโขทยธรรมมาธราช

ผศ.ดร.เรวด กระโหมวงศ อาจารยมหาวทยาลยทกษณ

ดร.รวงทอง ถาพนธ อาจารยมหาวทยาลยเจาพระยา

หวหนากองบรรณาธการ

นายกนก อนทรพฤกษ ผอ�านวยการส�านกทดสอบทางการศกษาสพฐ.

กองบรรณาธการ

ดร.ชนาธป ทยแป ผอ�านวยการกลมประเมนคณภาพการศกษา สทศ. สพฐ.

นางณฐพร พรกณา นกวชาการศกษาช�านาญการพเศษ สทศ.

นางสาวมธรส ประภาจนทร นกวชาการศกษาช�านาญการพเศษ สทศ.

นางสาวสภาภรณ เจรญศรโสภาคย นกวชาการศกษาช�านาญการ สทศ.

นายพรพงษ อนผลเลก นกวชาการศกษาปฏบตการ สทศ.

นางสาววจตรา ศรค�าภา เจาหนาทส�านกทดสอบทางการศกษา

นางสาวพชร ปนเด เจาหนาทส�านกทดสอบทางการศกษา

นางสาวกชกร โพธกลน เจาหนาทส�านกทดสอบทางการศกษา

คณะบรรณาธการ


นายอภชาต จระวฒทปรกษา

ดร.อองจต เมธยะประภาสประธานกรรมการ

ดร.วฒนาพร ระงบทกขรองประธานกรรมการ

ดร.รงสรรค มณเลกรองประธานกรรมการ

ดร.ไพรวลย พทกษสาลกรรมการ

ดร.ชวลต โพธนครกรรมการ

ดร.วษณ ทรพยสมบตกรรมการ

ดร.บญช ชลษเฐยรกรรมการ

นายประเสรฐ สภรกษกรรมการ

นายเจยร ทองนนกรรมการ

นางล�าใย สนนรมยกรรมการ

นายธญญา เรองแกวกรรมการ

นายกนก อนทรพฤกษกรรมการและเลขานการ

นางชตกาญจน ทองเพมกรรมการ

ดร.อดศร ศรบญวงษกรรมการ

ดร.ชนาธป ทยแปกรรมการและผชวยเลขานการ

นางณฐพร พรกณากรรมการและผชวยเลขานการ

นางสาวสภาภรณ เจรญศรโสภาคยกรรมการและผชวยเลขานการ

คณะกรรมการบรหารชมนมนกวดและประเมนผลการศกษาขนพนฐานแหงประเทศไทย ปงบประมาณ 2557


Documents