25
ความหลากหลายของระบบนิเวศ ชื่อ-นามสกุล……………………….. ชั ้น………เลขที….. จัดทาโดย นางสาวพัชรินทร์ ชูกลิ่น ชุดกิจกรรมการเรียนรู ที่เน้นกระบวนการสืบเสาะหาความรู ้ (5E) หน่วยการเรียนรู ้เรื่อง ชีวิตกับสิ่งแวดล้อม รายวิชา ว30103 ชีววิทยาพื้นฐาน สาหรับนักเรียนชั ้นมัธยมศึกษาปีที4 กลุ ่มสาระการเรียนรู ้วิทยาศาสตร์ ชุดที2

ท ี่เ น้ ก ระบ วาสืหคมู้(5E) · 2015-08-08 · 11. แท่งแก้วคนสาร 12. กระดาษยูนิเวอร์ซัลอินดิเคเตอร์

  • Upload
    others

  • View
    1

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: ท ี่เ น้ ก ระบ วาสืหคมู้(5E) · 2015-08-08 · 11. แท่งแก้วคนสาร 12. กระดาษยูนิเวอร์ซัลอินดิเคเตอร์

ความหลากหลายของระบบนเวศ

ชอ-นามสกล………………………..

ชน………เลขท…..

จดท าโดย นางสาวพชรนทร ชกลน

ชดกจกรรมการเรยนร ทเนนกระบวนการสบเสาะหาความร (5E)

หนวยการเรยนรเรอง ชวตกบสงแวดลอม รายวชา ว30103 ชววทยาพนฐาน ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4

กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร

ชดท 2

Page 2: ท ี่เ น้ ก ระบ วาสืหคมู้(5E) · 2015-08-08 · 11. แท่งแก้วคนสาร 12. กระดาษยูนิเวอร์ซัลอินดิเคเตอร์

2

แบบทดสอบกอนเรยน เรอง ความหลากหลายของระบบนเวศ ค าชแจง ใหนกเรยนเขยนเครองหมาย X ทบขอทถกทสดเพยงขอเดยว (เวลา 10 นาท จ านวน 10 ขอ)

1. ระบบนเวศบนบกปาเบญจพรรณ มลกษณะเปนปาไมแบบใด ก. ปาแนนทบ น าขงตลอดป อยทลม ข. ปาไมแหง ดนทราย พนธไมขนาดเลก ค. ฝนตกชกอณหภมไมเปลยนแปลง เขยวตลอดป ง. ปาโปรงตนไมขนาดใหญและกลาง มดนรวนปนทราย

2. “ระบบทรวมความสมพนธระหวางสงมชวต ทกชนดในโลกและระหวางสงมชวตกบสารตางๆ ทหมนเวยน ตลอดจนพลงงานทถายทอดในระบบ” ตรงกบค าวา ก. Biome ข. Biosphere ค. Ecosystem ง. Community

3. พชอนรกษแหลงน าไดโดยกระบวนการใด 1. พชชวยอมน า 2. พชลดการคายน าจากผวดน 3. พชชวยยดดน 4. ท าใหเกดวฏจกรของน า ก. ขอ 1 และ 2 ข. ขอ 2 และ 3 ค. ขอ 3 และ 4 ง. ถกทกขอ

4. ระบบนเวศในธรรมชาตด ารงอยไดเพราะ ก. ความสมพนธระหวางสงมชวตในเชงการถายทอดพลงงาน ข. มสายใยอาหารเชอมโยงในลกษณะพระมด ค. ความสมพนธเชงนเวศระหวางสงมชวตดวยกน ง. แหลงพลงงานทปอนเขาสระบบนเวศและการถายทอดพลงงานระหวางสงมชวตในระดบตางๆ ด าเนนไปเปนวฏจกรทสมดล

5. “ปจจยทางกายภาพมอทธพลตอการด ารงชวตของสงมชวตในระบบนเวศหนงๆ” ขอความใดตอไปนมความสมพนธกบขอความดงกลาว ก. เสอดาวใชวธซมบนตนไมในคนเดอนมดเพอดกจบเหยอ ข. ผกตบชวาชอบขนในน าทมซลเฟอรปรมาณมาก ค. หมขาวใชอาหารทสะสมในรปไขมนในชวงจ าศล ง. สาหรายสเขยวแกมน าเงนมความสามารถใชไนโตรเจนในอากาศเปนสารอาหาร

Page 3: ท ี่เ น้ ก ระบ วาสืหคมู้(5E) · 2015-08-08 · 11. แท่งแก้วคนสาร 12. กระดาษยูนิเวอร์ซัลอินดิเคเตอร์

3

6. ขอใดเปนสมมตฐานทเปนไปไดมากทสดส าหรบใชอธบายวา “เหตใดในปาเบญจพรรณจงพบสงมชวตมากชนดกวาในทงหญา ก. ปาเบญจพรรณพบในเขตรอนชน ข. ปาเบญจพรรณมความหลากหลายของแหลงอาศยมากกวาทงหญา ค. สงมชวตในปาเบญจพรรณมวฏจกรชวตสนกวาสงมชวตในทงหญา ง. สงมชวตในปาเบญจพรรณมความทนทานตอสภาพแวดลอมไดดกวาสงมชวตในทงหญา 7. สงประกอบทส าคญและจ าเปนทสดใน Ecosystem ไดแก ก. ผลตและผบรโภค ข. แบคทเรยและพชสเขยว ค. พลงงานแสงและสงเคราะหดวยแสง ง. วฏจกรของสารและการถายทอดพลงงาน 8. ถาหากมการจ าลองระบบนเวศแบบปดขนมา แหลงหนง แลวขจด CO2ใหหมดโดยสนเชง สงมชวตทจะตายกอนสงมชวตอนๆ คอ ก. ผผลต ข. ผบรโภค ค. ผยอยอนทรยสาร ง. ผบรโภคและผยอยอนทรยสาร

9. ถานกเรยนน าหอยและสาหรายจ านวนหนงใสในหลอดแกวแลวปดจกส าล หลงจากนนน าไปวางขางหนาตาง มแสงปกต แลวตดตามผล ในเวลาเดยวกนตดตอกนทกวน การกระท าดงกลาวเปนการศกษา ก. แหลงทอย ข. ระบบนเวศ ค. กลมสงมชวต ง. โลกของสงมชวต 10. ระบบนเวศในขอใดมความสมบรณ นอยทสด ก. สตวกนพชและผลาจ านวนมาก ข. สตวกนพชจ านวนนอย และผลาจ านวนมาก ค. ผผลตและผบรโภคอนดบตางๆ จ านวนเหมาะสม ง. ผผลต ผบรโภคและผยอยสลายจ านวนเหมาะสม

Page 4: ท ี่เ น้ ก ระบ วาสืหคมู้(5E) · 2015-08-08 · 11. แท่งแก้วคนสาร 12. กระดาษยูนิเวอร์ซัลอินดิเคเตอร์

4

วสดอปกรณ 1. ไมเมตรหรอตลบเมตร 2. เทอรมอมเตอร 3. เซคคดสก 4. ขวดเกบตวอยางน า 5. ปากคบ 6. ถาดพลาสตกสขาวหรอสออนๆ หรอสสะทอนแสง 7. ถงลากแพลงกตอน 8. แวนขยาย 9. กลองจลทรรศน 10. สไลดหลมและกระจกปดสไลด 11. แทงแกวคนสาร 12. กระดาษยนเวอรซลอนดเคเตอร

วธท า ลกษณะทางกายภาพของแหลงน า 1. ส ารวจสภาพแวดลอมโดยทวไปรอบๆ คลองเจดยบชา เชน รมเงา การไหลของกระแสน า สภาพของน า สภาพของแหลงน า เชน หวย หนอง คลอง บง แมน า ตลอดจนอาคารบานเรอนหรอสงกอสรางทอยรอบๆ หรอบรเวณใกลเคยงคลองเจดยบชา 2. สงเกต ส กลน สงปนเปอนในแหลงน าคลองเจดยบชา 3. วดการสองผานของแสงลงสแหลงน าโดยใชเซคคดสก (Sechi-disc) น าเซคคดสกผกตดกบเชอกซงท าเครองหมายบอกระยะความยาวไวแลว หยอนเซคคดสกลงในแหลงน าจนกระทงถงจดทเรมมองไมเหนเซคคดสก อานคาความลกจากเครองหมายบนเสนเชอก จากนนใหปลอยเสนเชอกลงไปอกเลกนอยแลวคอยๆ ยกขนจนเรมมองเหนแผนเซคคดสกอกครง อานคาความลกจากเครองหมายบนเสนเชอก น าคาทอานไดทง 2 ครงมาหาคาเฉลย ซงจะเปนคาการสองผานของแสงในแหลงน านน 4. วดอณหภมของน าในแหลงน าของคลองเจดยบชา 4.1 วดอณหภมน า ทผวน าโดยใช เทอรมอม เตอรหยอนลงในน าลกประมาณ 5-6 เซนตเมตร อานคาและบนทกผล 4.2 วดอณหภมน าทระดบความลกจากผวน าอยางนอย 20 เซนตเมตร (อาจวดในระดบทลกกวา 20 เซนตเมตรตามการออกแบบ) โดยใชขวดเกบตวอยางน าหยอนลงไปในน าลก 20 เซนตเมตร กระตกเชอกใหฝาขวดเปดและใหน าไหลเขาขวดจนเตมแลวดงเชอกและขวดขนมา รบหยอนเทอรมอมเตอรลงในขวดแลววดอณหภมของน าทนทอานคาและบนทกผล (น าในขวดเกบตวอยางใหน าไปเทลงในถาดพลาสตกสขาว เพอศกษาสงมชวตในน าตอไป)

บตรกจกรรมท 1 เรอง การส ารวจระบบนเวศแหลงน าในทองถน

Page 5: ท ี่เ น้ ก ระบ วาสืหคมู้(5E) · 2015-08-08 · 11. แท่งแก้วคนสาร 12. กระดาษยูนิเวอร์ซัลอินดิเคเตอร์

5

5. วดความเปนกรด-เบส (pH) ของน า 5.1 วดความเปนกรด-เบสของน าทผวน า โดยใชแทงแกวคนสารแตะน าทผวน ามาแตะบนกระดาษยนเวอรซลอนดเคเตอร น าไปเทยบกบแถบสมาตรฐาน อานคาและบนทกผล 5.2 วดความเปนกรด-เบสของน าทระดบความลก 20 เซนตเมตร โดยใชแทงแกว คนสารแตะน าในขวดเกบตวอยางน าแลวปฏบตเชนเดยวกบการวดความเปนกรด-เบสทผวน า

ภาพนกเรยนส ารวจระบบนเวศในแหลงน าคลองเจดยบชา

ภาพโดย : พชรนทร ชกลน, 27 พฤษภาคม 2557

Page 6: ท ี่เ น้ ก ระบ วาสืหคมู้(5E) · 2015-08-08 · 11. แท่งแก้วคนสาร 12. กระดาษยูนิเวอร์ซัลอินดิเคเตอร์

6

ศกษาลกษณะทางชวภาพของแหลงน า 6. สงเกตสงมชวตบนผวน า ทงชนด จ านวน ลกษณะและการกระจายของสงมชวตแต

ละชนด บนทกผล 7. เกบตวอยางพชทลอยน า เชน สาหราย จอก และแหน เปนตน มาลางในถาดพลาสตกทมน าสะอาด สงเกตลกษณะและจ านวนสงมชวตทรวงหลนอยในถาด บนทกผล 8. ใชถงลากแพลงกตอนเกบตวอยางแพลงกตอนในน า โดยคอยๆ ลากถงไปตามผวน าแลวน าขนมาเทลงในถาดพลาสตกและใชถงลากทระดบความลก 20 เซนตเมตรดวย เพอศกษาสงมชวตดวยตาเปลาและแวนขยาย

ภาพนกเรยนส ารวจระบบนเวศในแหลงน าคลองเจดยบชา ภาพโดย : พชรนทร ชกลน, 29 พฤษภาคม 2557

Page 7: ท ี่เ น้ ก ระบ วาสืหคมู้(5E) · 2015-08-08 · 11. แท่งแก้วคนสาร 12. กระดาษยูนิเวอร์ซัลอินดิเคเตอร์

7

แบบบนทกกจกรรมท 1 เรอง การส ารวจระบบนเวศแหลงน าในทองถน

ชอ......................................................................ชน...................เลขท........... สมมตฐาน........................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................ ตวแปร ตวแปรตน.............................................................................................................................. ตวแปรตาม............................................................................................................................ ตวแปรควบคม....................................................................................................................... บนทกผลการส ารวจ

สภาพแวดลอมทางกายภาพ สภาพแวดลอมทางชวภาพ

แสงสวาง ส-กลน อณหภม คา pH ชอสงมชวต จ านวน ลกษณะของสงมชวต

...............

...............

...............

...............

...............

...............

...............

...............

...............

...............

...............

...............

...............

...............

...............

...............

...............

...............

...............

...............

...............

...............

...............

...............

...............

...............

...............

...............

...............

...............

...............

...............

...............

...............

...............

...............

...............

...............

...............

...............

...............

...............

...............

...............

.......................

.......................

.......................

.......................

.......................

.......................

.......................

.......................

.......................

.......................

.......................

.......................

.......................

.......................

.......................

.......................

.......................

.......................

.......................

.......................

.......................

.......................

.......................

.......................

.......................

.......................

.......................

.......................

.......................

.......................

.......................

.......................

....................... สรปผลการส ารวจ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................

Page 8: ท ี่เ น้ ก ระบ วาสืหคมู้(5E) · 2015-08-08 · 11. แท่งแก้วคนสาร 12. กระดาษยูนิเวอร์ซัลอินดิเคเตอร์

8

วสดอปกรณ

1. ไมเมตรหรอตลบเมตร 2. พลวขดดน 3. เทอรมอมเตอร 4. บกเกอรขนาด 100 cm3

5. แวนขยาย 6. แทงแกวคนสาร 7. กรอบนบประชากร 8. กระดาษยนเวอรซลอนดเคเตอร 9. ชดส ารวจสงมชวตในดน 10. น ากลน 11. เครองชง วธท า ลกษณะทางกายภาพ

1. ส ารวจสภาพแวดลอมโดยทวไปรอบๆ บรเวณน น เชน คณภาพอากาศจากการสมผส การมองเหนหรอไดกลน ไดแก ฝ นละออง ควน เขมา กลน เสยง กองขยะ สภาพการ จราจร และสงกอสราง เปนตน

2. สงเกตลกษณะของดนวาเปนดนรวน ดนทราย หรอดนเหนยว และส กลน ความชนตลอดจนสงปนเปอนในดนบรเวณนน

3. วดอณหภมของดน 3.1 วดอณหภมของดนชนบน โดยเสยบเทอรมอมเตอรลงในดนลกประมาณ 5-6 เซนตเมตร อานคาและบนทกผล 3.2 วด อณห ภ มของดน ท ระดบความ ลกอยางนอย 20 เซน ต เมตร (อาจลกกวา20 เซนตเมตร ตามการออกแบบ) โดยขดดนให เปนหลมกวาง 20 เซนตเมตร ยาว 20 เซนตเมตร ลกประมาณ 25 เซนตเมตร เสยบเทอรมอมเตอรเขาไปในเนอดนดานขางหลมทระดบความ ลก 20 เซน ต เมตร อ านค าและบน ทกผล (น าดน ท ขด ขนมาต งแ ตผว ดนจน ถ งระดบ 5 เซนตเมตรและดนทความลก 20 เซนตเมตรแยกใสภาชนะเพอน าไปศกษาสงมชวตตอไป)

4. วดความเปนกรด-เบส (pH) ของดน 4.1 วดความเปนกรด-เบสของดนชนบนโดยชงดน 50 กรมใสในบกเกอรเตมน ากลน 50 cm3 คนใหเนอดนผสมกบน า ตงทงไวใหตกตะกอนแลวใชแทงแกวจมน าสวนทใสแตะลงบนกระดาษยนเวอรซลอนดเคเตอร น าไปเทยบกบแถบสมาตรฐาน อานคาและบนทกผล

บตรกจกรรมท 2 เรอง การส ารวจระบบนเวศบนบกในบรเวณโรงเรยน

Page 9: ท ี่เ น้ ก ระบ วาสืหคมู้(5E) · 2015-08-08 · 11. แท่งแก้วคนสาร 12. กระดาษยูนิเวอร์ซัลอินดิเคเตอร์

9

4.2 วดความเปนกรด-เบสของดนทระดบความลก 20 เซนตเมตร โดยปฏบตเชน เดยวกบการวดความเปนกรด-เบสของดนชนบน

นกเรยนส ารวจระบบนเวศบนบกในบรเวณโรงเรยน ภาพโดย : พชรนทร ชกลน, 31 พฤษภาคม 2557

Page 10: ท ี่เ น้ ก ระบ วาสืหคมู้(5E) · 2015-08-08 · 11. แท่งแก้วคนสาร 12. กระดาษยูนิเวอร์ซัลอินดิเคเตอร์

10

ศกษาลกษณะทางชวภาพ 5. สงเกตชนด จ านวน ลกษณะ และการกระจายของสงมชวตท งพชและสตวบนพนดน บนทกผล 6. ศกษาสงมชวตในดนโดยใชอปกรณชดส ารวจสงมชวตในดน น าดนชนบนทขดในขอ 3 (ลกประมาณ 5-6 เซนตเมตร) วงบนตะแกรงทมตาถขนาด 5-10 มลลเมตร แลววางตะแกรงบนภาชนะรปกรวยหรอกรวยกรอง เปดไฟทงไวประมาณ 24 ชวโมง สงมชวตจะเคลอนตวหนความรอนลงสภาชนะ ศกษาสงมชวตและบนทกผล แลวน าสงมชวตกลบคนลงดนตามเดม 7. ส ารวจชนด จ านวนและลกษณะสงมชวตทอยใตขอนไม บนตนไม กอนหนในบรเวณนน 8. หาความหนาแนนของประชากรสงมชวตในบรเวณน น โดยใชกรอบนบประชากรขนาด 50 เซนตเมตร x 50 เซนตเมตรในการศกษาประชากรสงมชวตบนบก โดยวางทาบลงบนพนทศกษา นบจ านวนสงมชวตทพบทงพชและสตวในแตละชองจนครบทงกรอบเปนจ านวนประชากรในพนท 1/4 ตารางเซนตเมตร สมนบจ านวนประชากรหลายจดแลวหาคาเฉลยและค านวณคาความหนาแนนของประชากรจากสตร

9. วดความหนาแนนของเรอนยอดตนไมในบรเวณทส ารวจโดยใช เดนซโอมเตอร ดงน

9.1 ก าหนดขนาดพนททตองการส ารวจประมาณ 5 เมตร x 5 เมตร ใชเชอกขงรอบพนทเปนรปสเหลยมแลวหาจดกงกลางของพนทจากเสนทแยงมมตดกน 9.2 เรมการวด โดยยนทจดกงกลางของพนทถอเดนซโอมเตอรใหอยในแนวดงเหนอศรษะ แลวมองผานเดนซโอมเตอรขนไป จดแหวนโลหะทแขวนไวใตเดนซโอมเตอรใหตรงกบจดตดของเครองหมายกากบาททดานบนของทอ มองผานชองวางไปยงเรอนยอดตนไมเหนอ

Page 11: ท ี่เ น้ ก ระบ วาสืหคมู้(5E) · 2015-08-08 · 11. แท่งแก้วคนสาร 12. กระดาษยูนิเวอร์ซัลอินดิเคเตอร์

11

ศรษะ สงเกตดวาพบสวนใดสวนหนงของพชอยบนจดตดของเครองหมายกากบาทหรอไม ถาพบใหบนทกเครองหมาย + ลงในตารางถาไมพบใหบนทกเครองหมาย 9.3 เดนออกไปตามเสนทแยงมมอก 1 กาว แลวสงเกตความหนาแนนของเรอนยอดตามวธการในขอ 9.2 ท าเชนนไปทกกาวจนครบทง 4 มมของพนท 9.4 น าขอมลทบนทกไดมาค านวณหาความหนาแนนของเรอนยอดตนไมบรเวณทส ารวจ ดวยสตร ความหนาแนนของเรอนยอดตนไม = ผลรวมของจ านวนครงทพบ (เครองหมาย + ) x 100 จ านวนครงทสงเกต

นกเรยนส ารวจระบบนเวศบนบกในบรเวณโรงเรยน ภาพโดย : พชรนทร ชกลน, 31 พฤษภาคม 2557

Page 12: ท ี่เ น้ ก ระบ วาสืหคมู้(5E) · 2015-08-08 · 11. แท่งแก้วคนสาร 12. กระดาษยูนิเวอร์ซัลอินดิเคเตอร์

12

แบบบนทกกจกรรมท 2 เรอง การส ารวจระบบนเวศบนบกในบรเวณโรงเรยน

ชอ......................................................................ชน...................เลขท........... สมมตฐาน........................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................ ตวแปร ตวแปรตน.............................................................................................................................. ตวแปรตาม............................................................................................................................ ตวแปรควบคม....................................................................................................................... บนทกผลการส ารวจ

สภาพแวดลอมทางกายภาพ สภาพแวดลอมทางชวภาพ

แสงสวาง ส-กลน อณหภม คา pH ชอสงมชวต จ านวน ลกษณะของสงมชวต

...............

...............

...............

...............

...............

...............

...............

...............

...............

...............

...............

...............

...............

...............

...............

...............

...............

...............

...............

...............

...............

...............

...............

...............

...............

...............

...............

...............

...............

...............

...............

...............

...............

...............

...............

...............

...............

...............

...............

...............

...............

...............

...............

...............

.......................

.......................

.......................

.......................

.......................

.......................

.......................

.......................

.......................

.......................

.......................

.......................

.......................

.......................

.......................

.......................

.......................

.......................

.......................

.......................

.......................

.......................

.......................

.......................

.......................

.......................

.......................

.......................

.......................

.......................

.......................

.......................

....................... สรปผลการส ารวจ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................

Page 13: ท ี่เ น้ ก ระบ วาสืหคมู้(5E) · 2015-08-08 · 11. แท่งแก้วคนสาร 12. กระดาษยูนิเวอร์ซัลอินดิเคเตอร์

13

ค าถามทายกจกรรม 1. สภาพแวดลอมทางกายภาพโดยรวมของระบบนเวศในทองถนทส ารวจเปนอยางไร ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... 2. ความสมพนธระหวางสภาพแวดลอมทางกายภาพกบสงมชวตทพบในแตละบรเวณ

เปนอยางไร ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... 3. ในบรเวณทศกษามความหลากหลายของสงมชวตทงปรมาณ สดสวนและการกระจาย

เปนอยางไร เหตใดจงเปนเชนนน ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... 4. นอกจากระบบนเวศในแหลงน าคลองเจดยบชาแลว ระบบนเวศในบรเวณโรงเรยนของ

นกเรยนเปนอยางไร นกเรยนคดวามสงใดบางทดและมประโยชน มสงใดบางทเปนปญหาและนกเรยนคดวาจะมวธด าเนนการจดการอยางไร

......................................................................................................................................

......................................................................................................................................

......................................................................................................................................

......................................................................................................................................

......................................................................................................................................

......................................................................................................................................

......................................................................................................................................

Page 14: ท ี่เ น้ ก ระบ วาสืหคมู้(5E) · 2015-08-08 · 11. แท่งแก้วคนสาร 12. กระดาษยูนิเวอร์ซัลอินดิเคเตอร์

14

5. องคประกอบทางกายภาพของระบบนเวศบนบกและระบบนเวศในน าเหมอนหรอแตกตางกนอยางไร

......................................................................................................................................

......................................................................................................................................

......................................................................................................................................

......................................................................................................................................

...................................................................................................................................... 6. องคประกอบทางชวภาพของระบบนเวศบนบกและระบบนเวศในน า แบงออกไดเปน

กประเภท อะไรบาง ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... ......................................................................................................................................

จะเหนไดวาระบบนเวศบนบกและระบบนเวศในน ามองคประกอบทางโครงสรางหลกท เหมอนกนคอ องคประกอบทางกายภาพและองคประกอบทางชวภาพ

ดงทนกเรยนทราบมาแลววา สงมชวตทพบในระบบนเวศ ประกอบดวย ผผลต ซงไดแกสงมชวตทสามารถสรางอาหารเองได และผบรโภคชนดตางๆ ซงไดแก สงมชวต ทไมสามารถสรางอาหารเองไดและไดรบอาหารจากการบรโภคสงมชวตอนเปนอาหาร นอกจากนยงพบวามกลมสงมชวตทส าคญอกกลมหนงในระบบนเวศ คอ ผสลายสารอนทรย ซงไดแก สงมชวตทท าหนาทยอยสลายซากสงมชวตทตายแลวใหกลายเปนสารอนนทรยกลบคนสระบบนเวศตอไป

Page 15: ท ี่เ น้ ก ระบ วาสืหคมู้(5E) · 2015-08-08 · 11. แท่งแก้วคนสาร 12. กระดาษยูนิเวอร์ซัลอินดิเคเตอร์

15

ระบบนเวศในโลกนสามารถแบงออกไดเปน 2 ระบบ ตามลกษณะของแหลงทอยอาศยคอ ระบบนเวศในน า (Aquatic ecosystem) และระบบนเวศบนบก (Terrestrial ecosystem)

1. ระบบนเวศในน า น าเปนทรพยากรธรรมชาตทมความส าคญยงตอสงมชวตทกชนด แบงออกได ตาม

ลกษณะแหลงทเกดไดเปนแหลงน าจด แหลงน ากรอยและแหลงน าเคม การแบงแหลงน าออกเปนประเภทตางๆ นนยมใชคาความเคมเปนตวก าหนด โดยทวไปแหลงน าจด (Freshwater) จะมเกลอนอยกวารอยละ 0.1 หรอนอยกวา 1 % และแหลงน าเคม (Marine) จะมเกลอโดยเฉลยประมาณรอยละ 3.5 หรอ 35 % ส าหรบแหลงน ากรอยจะมคาความเคมอยชวงกวางและพบแปรผนในรอบวนเนองจากมอทธพลของกระแสน าขนน าลงมาเกยวของดวย โดยทวไปจะมคาความเคมนอยกวาคาความเคมของแหลงน าเคม และทระดบผวน ามกมคาความเคมนอยกวาทระดบต ากวาลงไประบบนเวศทมแหลงทอยอาศยในน าตามลกษณะของแหลงน าทง 3 ประเภทดงกลาวนนเรยกวา ระบบนเวศแหลงน าจด ระบบนเวศแหลงน าเคมและระบบนเวศแหลงน ากรอย

ภาพระบบนเวศน าจด ภาพระบบนเวศน าเคม ทมา : http://www.thaitravelhealth.com ทมา : http://www.neutron.rmutphysics.com

สบคนเมอ : 10 เมษายน 2556

บตรเนอหา เรอง ความหลากหลายของระบบนเวศ

Page 16: ท ี่เ น้ ก ระบ วาสืหคมู้(5E) · 2015-08-08 · 11. แท่งแก้วคนสาร 12. กระดาษยูนิเวอร์ซัลอินดิเคเตอร์

16

1.1 ระบบนเวศแหลงน าจด แหลงน าจดแบงไดเปนแหลงน านงและแหลงน าไหล ระบบนเวศแหลงน าจด ทเปนแหลงน านง สามารถแบงออกเปน บรเวณ (Zone) ตางๆ ได 3 บรเวณใหญๆ ดงน

1.2 ระบบนเวศแหลงน ากรอย แหลงน ากรอยเปนบรเวณทมน าจดมาบรรจบกบน าเคมมกพบตามบรเวณ ปากแมน าปากอาวและชองแคบ เปนตน นอกจากนแหลงน ากรอยยงเปนบรเวณทมความอดมสมบรณของธาตอาหารสง ดงนนจงพบสงมชวตหลากหลายชนดในบรเวณนโดยเฉพาะสตวน าทมคาทางเศรษฐกจทเปนอาหารของมนษย เชน กง หอย ป ปลาตางๆ

บรเวณชายฝง (Littoral zone) เปนบรเวณทอยตดกบพนดนและหางจากฝงไมมากนกบรเวณนจะพบวาเปนแหลงน าตนๆ มกจะมพชน าจ าพวกรากหยงลกในดนและพชทลอยน าอยเปนจ านวนมาก

บรเวณผวน า (Limnetic zone) เปนบรเวณทอยถดออกมาจากชายฝง มบรเวณทมพนทผวของน าสมผสกบอากาศและไดรบแสงอาทตยทสองลงมากระจายอยางทวถงพนผวน า

บรเวณน าชนลาง (Profundal zone) เปนบรเวณ ของชนน าทอยต ากวาระดบผวน าลงไปจนถงพนทองน า (Benthic zone) และเปนบ รเวณ ท แสง อาทตยสองลงไปไมถง

ทมา : http://www.vcharkarn.com สบคนเมอ : 20 เมษายน 2556

ทมา : http://www.painaidii.com สบคนเมอ : 20 เมษายน 2556

ทมา : http://www.lantainfo.com สบคนเมอ : 20 เมษายน 2556

Page 17: ท ี่เ น้ ก ระบ วาสืหคมู้(5E) · 2015-08-08 · 11. แท่งแก้วคนสาร 12. กระดาษยูนิเวอร์ซัลอินดิเคเตอร์

17

1.3 ระบบนเวศแหลงน าเคม แหลงน าเคม ไดแก ทะเลและมหาสมทร จดเปนแหลงน าไหลเนองจากมกระแสคลนเกดขนตลอดเวลา ระบบนเวศแหลงน าเคมเปนระบบนเวศทมขนาดใหญ มพนทประมาณ 3 ใน 4 สวนของผวโลก สามารถแบงเขตออกเปน 2 บรเวณคอ บรเวณชายฝงทะเล (Coastal zone) และบรเวณทะเลเปด (Open sea zone)

ระบบนเวศแหลงน ากรอย ระบบนเวศแหลงน าเคม ทมา : http://www.vcharkarn.com ทมา : http://www.thaigoodview.com สบคนเมอ : 20 เมษายน 2556 สบคนเมอ : 20 เมษายน 2556

บรเวณชายฝงทะเล เปนบรเวณทอยตดกบพนดนทมความลาดชนนอยและคอนขางอดมสมบรณ เนองจากไดรบอทธพลของกระแสน าขนน าลงและไดรบธาตอาหารจากการชะลางผวหนาดนลงสแหลงน า บรเวณทะเลเปด เปนบรเวณทอยหางออกจากชายฝงพนทมความลาดชนเพมขนตามความลกของน า สามารถแบงออกเปนเขตตางๆ ได 3 เขตคอ เขตทแสงสองถง เขตทมแสงนอยและเขตทไมมแสง

นอกจากนระบบนเวศแหลงน าเคมอาจแบงออกตามลกษณะพนทผวทางกายภาพไดเปน หาดทราย หาดดน และแนวปะการง

Page 18: ท ี่เ น้ ก ระบ วาสืหคมู้(5E) · 2015-08-08 · 11. แท่งแก้วคนสาร 12. กระดาษยูนิเวอร์ซัลอินดิเคเตอร์

18

ความรเพมเตม

หาดทราย (Sandy beach) เปนบรเวณชายฝงแตระดบน าลงต าสดจนถงระดบน าขนทละอองน าเคมสาดซดไปถงประกอบดวยพนผวทมเมดทรายขนาดตางๆ กนและในพนทแตละแหงจะมความลาดชนไมเหมอนกนกระแสน าขนน าลงเปนปจจยหนงทท าใหความชนและอณหภมของหาดทรายตางกนและมผลตอการด ารงชวตของสงมชวตบรเวณหาดทราย สงมชวตทอาศยอยบรเวณหาดทรายมกมการปรบตวใหเขากบสภาพแวดลอมทอาศย

ทมา : http://www.taradplaza.com สบคนเมอ : 20 เมษายน 2556

หาดหน (Rocky shore) เปนบ รเวณ ทประกอบดวย โขดหนไมราบเรยบมซอกและแองน าเปนทก าบงคลนลมและหลบซอนศตรของสงมชวต สภาพของอณหภม แสงและความชน มการเป ลยนแปลงเมอเกดน าขน น าลง เมอน าลงสตวและพชตองเผชญกบการขาดน าชวขณะอณหภมจะสงขน แสงมากขน เมอน าขนความชนเพม ขนแตปรมาณแสงและอณหภมลดลงส ง ม ช ว ตบ ร เวณ ห าด หน ม ค วามทนท าน ตอก ารเปลยนแปลงของอณหภมและความชน

ทมา : http://www.pirun.ku.ac.th สบคนเมอ : 20 เมษายน 2556

แนวปะการง (Coral reefs) เปนระบบนเวศทางธรรมชาตใตน าทมความหลากหลายทางชวภาพมากทสดอยใกลบรเวณชายฝงทะเลและใชเปนดชนในการบงบอกสภาพ แวดลอมชายฝงทะเลบรเวณนนได เนองจากปะการงจะสามารถมชวตอยไดในบรเวณทมน าสะอาด มออกซเจนเพยงพอและมแสงแดดสองถง

ทมา : http://www.travel.thaiza.com สบคนเมอ : 20 เมษายน 2556

Page 19: ท ี่เ น้ ก ระบ วาสืหคมู้(5E) · 2015-08-08 · 11. แท่งแก้วคนสาร 12. กระดาษยูนิเวอร์ซัลอินดิเคเตอร์

19

2. ระบบนเวศบนบก (Terrestrial Ecosystems) เปนระบบนเวศบนบกทมขนาดใหญและจดวาเปนทรพยากรธรรมชาตทมความส าคญตอสงมชวตและตอสมดลทางธรรมชาตเปนแหลงรวมของความหลากหลายทางชวภาพบนพนดนทใหญทสด ทงนเพราะวามพชพรรณและสตวปานานาชนดอาศยอย ปาไมในประเทศไทยมหลากหลายชนด กระจดกระจายอยตามพนทตางๆ ทวประเทศปาไมทส าคญทรจกกนด ไดแก ปาไมผลดใบ (Evergreen forest) และปาผลดใบ (Deciduous forest) 2.1 ปาประเภททไมผลดใบ (Evergreen forest)

ปาประเภทนมองดเขยวชอมตลอดป เนองจากตนไมแทบทงหมดทขนอยเปนประเภททไมผลดใบ ปาชนดส าคญซงจดอยในประเภทน ไดแก

ป าด บ ช น (Tropical rain forest ห ร อ Tropical evergreen forest) เปนปาทพบในพนททมฝนตกชกเชน ทางภาคใต ชายฝงทะเลภาคตะวนออก ปาดบชนมอณหภมไม เปลยนมากมความชนสงพชเปน ไมตนใบกวางปกคลมหนาแนนไมมการผลดใบท าใหสภาพปาโดยทวไปเขยวครมตลอดป พชในปาดบชนมความสงตางกนมาก

ทมา : http://www.trekkingthai.com/forest/ frguide/frguide05.html สบคนเมอ : 20 เมษายน 2556

ปาดบแลง (Dry evergreen forest) พบทางภาคเหนอและภาคตะวนออกเฉยงเหนอในบรเวณทคอนขางราบมชวงทแหงแลงอยางนอย 3-4 เดอน ลกษณะเปน ปาโปรงพชเดนทพบในเรอนยอดชนบน เชน ยางแดงมะคาโมง เปนตน สวนพชในช นรองลงมา เชนพลอง และกระเบาเลก เปนตน

ทมา : http://www.wanakorn.com/natural_detail.php?tid=32&nid=105

สบคนเมอ : 20 เมษายน 2556

Page 20: ท ี่เ น้ ก ระบ วาสืหคมู้(5E) · 2015-08-08 · 11. แท่งแก้วคนสาร 12. กระดาษยูนิเวอร์ซัลอินดิเคเตอร์

20

ป าด บ เข า (Hill evergreen forest ห รอ Mountain forest) เปนปาทพบอยในพนทสงเหนอระดบน าทะเล1,000 เมตรขนไป พบไดในเทอกเขาสงแถบภาคเหนอจด เปน ป าตนน าล าธาร เชน น างพญาเส อโค รงมะขามปอมดง อบเชย ก ายาน สนเขา เปนตน

ทมา : http://www.trekkingthai.com/forest/frguide, สบคนเมอ : 20 เมษายน 2556

ปาสน (Coniferous forest) พบตามภ เขาสงในภาค เหนอภาคกลาง และภาคตะวนออกเฉยงเหนอไมตนทขนเปนพวกทมใบเรยวเลกเหมอนเขมเชนสนสองใบ สนสามใบ พนปามไมพมและไมลมลกเกดขนนอยเพราะดนขาดความอดมสมบรณ ดนมความเปนกรดและขาดธาตอาหาร เนองจากอตราการชะลางสง

ทมา : http://www.trekkingthai.com/forest/frguide, สบคนเมอ : 20 เมษายน 2556

ปาชายเลน (Mangrove forest) เปนปาทขนตามแนวชายฝงทะเลและปากแมน า ซงลกษณะของน าจะเปนน ากรอย ในประเทศไทยพบบรเวณชายฝงทะเลของอาวไทย และบรเวณชายฝงอนดามนดานตะวนตกของภาคใต ปาชายเลนมความหลากหลายทางชวภาพสง

ทมา : http://www.dnp.go.th/Research/Knowledge/type%20of%20forest.html, สบคนเมอ : 20 เม.ย 2556

ปาพร (Peat swamp forest) พบตามทลมเปนปาทมน าขงอยตลอดปสภาพดนเปนดนอนทรยหรอดนพรซงเกดจากการยอยสลายสารอนทรย น ามความเปนกรดสง ลกษณะของปาแนนทบ พรรณไมทพบมทงไมขนาดใหญขนปะปนกบไมขนาดเลก พบกระจายอยท งบนภเขาสงและทราบชายฝงทะเล

ทมา :http://www.oknation.net, สบคนเมอ : 20 เมษายน 2556

Page 21: ท ี่เ น้ ก ระบ วาสืหคมู้(5E) · 2015-08-08 · 11. แท่งแก้วคนสาร 12. กระดาษยูนิเวอร์ซัลอินดิเคเตอร์

21

2.2 ปาผลดใบ (Deciduous forest) เปนปาโปรง ประกอบดวย ไมตนขนาดใหญและขนาดกลางหลายชนดขนปะปนกน พบทกภาคในประเทศไทยยกเวนภาคใต พนดนมกเปนดนรวนปนทราย ไดแก

1) ปาเบญจพรรณ (Mixed Declduous Forest) ทมา : http://www.ipst.ac.th/enviroment, สบคนเมอ : 20 เมษายน 2556

2) ปาเตงรง (Declduous Dipterocarp Forest) 3) ปาหญา (Savannas Forest)

ทมา : http://www.trekkingthai.com/forest/frguide, สบคนเมอ : 20 เมษายน 2556

ภาพปาเตงรงหรอปาแดง

ภาพปาเบญจพรรณ

ทมา : http://www.trekkingthai.com/forest/frguide, สบคนเมอ : 20 เมษายน 2556

ภาพปาหญา

Page 22: ท ี่เ น้ ก ระบ วาสืหคมู้(5E) · 2015-08-08 · 11. แท่งแก้วคนสาร 12. กระดาษยูนิเวอร์ซัลอินดิเคเตอร์

22

บตรกจกรรมท 3 แผนผงความคด (Mind Map) เรอง ความหลากหลายของระบบนเวศ

Page 23: ท ี่เ น้ ก ระบ วาสืหคมู้(5E) · 2015-08-08 · 11. แท่งแก้วคนสาร 12. กระดาษยูนิเวอร์ซัลอินดิเคเตอร์

23

แบบทดสอบหลงเรยน เรอง ความหลากหลายของระบบนเวศ ค าชแจง ใหนกเรยนเขยนเครองหมาย X ทบขอทถกทสดเพยงขอเดยว (เวลา 10 นาท จ านวน 10 ขอ)

1. ระบบนเวศในธรรมชาตด ารงอยไดเพราะ ก. ความสมพนธระหวางสงมชวตในเชงการถายทอดพลงงาน ข. มสายใยอาหารเชอมโยงในลกษณะพระมด ค. ความสมพนธเชงนเวศระหวางสงมชวตดวยกน ง. แหลงพลงงานทปอนเขาสระบบนเวศและการถายทอดพลงงานระหวางสงมชวต ในระดบตางๆ ด าเนนไปเปนวฏจกรทสมดล

2. “ปจจยทางกายภาพมอทธพลตอการด ารงชวตของสงมชวตในระบบนเวศหนงๆ” ขอความใดตอไปนมความสมพนธกบขอความดงกลาว ก. เสอดาวใชวธซมบนตนไมในคนเดอนมดเพอดกจบเหยอ ข. ผกตบชวาชอบขนในน าทมซลเฟอรปรมาณมาก ค. หมขาวใชอาหารทสะสมในรปไขมนในชวงจ าศล ง. สาหรายสเขยวแกมน าเงนมความสามารถใชไนโตรเจนในอากาศเปนสารอาหาร

3. ระบบนเวศบนบกปาเบญจพรรณ มลกษณะเปนปาไมแบบใด ก. ปาแนนทบ น าขงตลอดป อยทลม ข. ปาไมแหง ดนทรายพนธไมขนาดเลก ค. ฝนตกชกอณหภมไมเปลยนแปลง เขยวตลอดป ง. ปาโปรงตนไมขนาดใหญและกลาง ดนรวนปนทราย

4. “ระบบทรวมความสมพนธระหวางสงมชวตทกชนดในโลกและระหวางสงมชวตกบสาร ตางๆ ทหมนเวยน ตลอดจนพลงงานทถายทอดในระบบ” ตรงกบค าวา ก. Biome ข. Biosphere ค. Ecosystem ง. Community

5. พชอนรกษแหลงน าไดโดยกระบวนการใด 1. พชชวยอมน า 2. พชลดการคายน าจากผวดน 3. พชชวยยดดน 4. ท าใหเกดวฏจกรของน า ก. ขอ 1 และ 2 ข. ขอ 2 และ 3 ค. ขอ 3 และ 4 ง. ถกหมดทกขอ

Page 24: ท ี่เ น้ ก ระบ วาสืหคมู้(5E) · 2015-08-08 · 11. แท่งแก้วคนสาร 12. กระดาษยูนิเวอร์ซัลอินดิเคเตอร์

24

6. ถานกเรยนน าหอยและสาหรายจ านวนหนงใสในหลอดแกวแลวปดจกส าล หลงจากนนน าไปวางขางหนาตาง มแสงปกต แลวตดตามผล ในเวลาเดยวกนตดตอกนทกวน การกระท าดงกลาวเปนการศกษา ก. แหลงทอย ข. ระบบนเวศ ค. กลมสงมชวต ง. โลกของสงมชวต 7. ระบบนเวศในขอใดมความสมบรณ นอยทสด ก. สตวกนพชและผลาจ านวนมาก ข. สตวกนพชจ านวนนอย และผลาจ านวนมาก ค. ผผลตและผบรโภคอนดบตาง ๆ จ านวนเหมาะสม ง. ผผลต ผบรโภคและผยอยสลายจ านวนเหมาะสม

8. ขอใดเปนสมมตฐานทเปนไปไดมากทสดส าหรบใชอธบายวา “เหตใดในปาเบญจพรรณจงพบสงมชวตมากชนดกวาในทงหญา ก. ปาเบญจพรรณพบในเขตรอนชน ข. ปาเบญจพรรณมความหลากหลายของแหลงอาศยมากกวาทงหญา ค. สงมชวตในปาเบญจพรรณมวฏจกรชวตสนกวาสงมชวตในทงหญา ง. สงมชวตในปาเบญจพรรณมความทนทานตอสภาพแวดลอมไดดกวาสงมชวตในทงหญา 9. สงประกอบทส าคญและจ าเปนทสดใน Ecosystem ไดแก ก. ผลตและผบรโภค ข. แบคทเรยและพชสเขยว ค. พลงงานแสงและสงเคราะหดวยแสง ง. วฏจกรของสารและการถายทอดพลงงาน 10. ถาหากมการจ าลองระบบนเวศแบบปดขนมาแหลงหนง แลวขจด CO2 ใหหมดโดยสนเชง สงมชวตทจะตายกอนสงมชวตอนๆ คอ ก. ผผลต ข. ผบรโภค ค. ผยอยอนทรยสาร ง. ผบรโภคและผยอยอนทรยสาร

Page 25: ท ี่เ น้ ก ระบ วาสืหคมู้(5E) · 2015-08-08 · 11. แท่งแก้วคนสาร 12. กระดาษยูนิเวอร์ซัลอินดิเคเตอร์

25

บรรณานกรม

กระทรวงศกษาธการ. (2551). หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พ.ศ. 2551. กรงเทพฯ :

โรงพมพครสภาลาดพราว. ________. (2551). หนงสอเรยนรายวชาพนฐานชววทยา กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร

ส าหรบนกเรยนทเนนวทยาศาสตรชนมธยมศกษาปท 4-6. กรงเทพฯ : โรงพมพ ครสภาลาดพราว.

บญชาแสนทวและคณะ. (2551). ชววทยาม.4-6 เลม 2. กรงเทพฯ : วฒนาพานช. ประสงค หล าสะอาด และจตเกษม หล าสะอาด. (2557). ตะลยโจทยเพมเตม ชววทยา เลม 5.

กรงเทพฯ : บรษทส านกพมพ พ.ศ. พฒนาจ ากด. ปรชา สวรรณพนจและนงลกษณ สวรรณพนจ. (2555). ชววทยา ม.4-6. บรษทไฮเอดพบลชชง

จ ากด. ฤทธ วฒนชยยงเจรญ. (ม.ป.ป.). หนงสอเรยนรายวชาพนฐานสงมชวตกบกระบวนการด ารงชวต

ชวตกบสงแวดลอมชนมธยมศกษาปท4-6. กรงเทพฯ : อกษรเจรญทศน. พเยาวยนดสขและคณะ . (2554). ชวตกบ สงแวดลอมสงม ชวตกบกระบวนการด ารงชวต

ชนมธยมศกษาปท 4-6. กรงเทพฯ : พฒนาคณภาพวชาการ. พฒนาคณภาพวชาการ, สถาบน. (2555). คมอครชวตกบสงแวดลอมสงมชวตกบกระบวนการ

ด ารงชวตชนมธยมศกษาปท 4-6. กรงเทพฯ : พฒนาคณภาพวชาการ. สงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย, สถาบน. กระทรวงศกษาธการ. (2553). คมอคร

รายวชาพนฐานชววทยาชนมธยมศกษาปท 4-6 ส าหรบนกเรยนทเนนวทยาศาสตร. กรงเทพฯ : ครสภาลาดพราว.

อนรธ พรหมเจรญ. (2557). เกงขอสอบ รบตรงชววทยา. กรงเทพฯ : แมคเอดดเคชน จ ากด.