4
ปีท่ 16 ฉบับที่ 8 ประจำเดือน พฤษภำคม 2558 ฝ่ำยวิจัยและพัฒนำกำรเลี้ยงโคนม E-mail : [email protected] สาระ หน้า กำรใช้ประโยชน์จำก 1 หญ้ำเนเปียร์แคะสำยพันธุ์มวกเหล็ก กำรจัดกำรฟำร์ม 2 รำคำวัตถุดิบอำหำรสัตว์ 2 จำนวนโคนม อ.ส.ค. 2 บทคัดย่องำนวิจัยภำยในประเทศ 3 Dairy Activities News 4 การใช้ประโยชน์จากหญ้าเนเปี ยร์แคระสายพันธุ์มวกเหล็กตัดสดต่อการผลิตนม มลฤดี โฉมสวย 1/ เสาร์ ศิวิชชัย 2/ จาเริญ เที ่ยงธรรม 1/ วิริยา ลุ ้งใหญ่ 1/ พงศ์ธร คงมั่น 1/ และสมเกียรติ ประสานพานิช 1/* หญ้าเนเปียร์มวกเหล็ก (Pennisetum purpureum cv. Mauklek) เป็นหญ้าเนเปียร์แคระต้นเตี้ย กว่าเนเปี ยร์ทั ่วไป นาเข้าจากประเทศอเมริกา โดย Prof. Dr. C. R. Staple จากมหาวิทยาลัยฟลอริดา มอบ ให้องค์การส่งเสริมกิจการโคนมแห่งประเทศ ในปี 2531 หลังจากนั ้น ศ.ดร.สายัณห์ ทัดศรี ภาควิชาพืช ไร่-นา คณะเกษตร มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ ได้ทาการคัดเลือกพันธุ ์ และพบว่า หญ้าพันธุ ์เนเปียร์ มวกเหล็กเป็ นหญ้าประเภทกอตั ้งมีความสูงเต็มที่ 150-170 เซนติเมตร มีการแตกหน่อจากใต้ดิน มีใบขนาด ใหญ่และชี้ตรง มีขนเล็กน้อย เป็ นหญ้าที่ทนแล้งได้ดีเนื่องจากมีระบบรากที่แข็งแรงและหยั ่งลึก อีกทั ้งใหผลผลิตและให้คุณค่าทางอาหารสูงเหมาะแก่การตัดสด เนื ่องจากมีสัดส่วนของใบมากกว่าส่วนของลาต้น ดังนั ้น การใช้ประโยชน์จากหญ้าเนเปียร์มวกเหล็กตัดสดจะเป็ นแนวทางหนึ่งในการนามาเลี้ยงโคนมต่อไป การเตรียมแปลงหญ้า องค์ประกอบทางเคมีของหญ้าเนเปียร์อายุตัด 40 วัน องค์ประกอบ หญ้าเนเปียร์มวกเหล็ก อาหารข้น องค์ประกอบทางเคมี (เปอร์เซ็นต์วัตถุแห้ง) วัตถุแห้ง(DM) 14.53 87.43 โปรตีน (CP) 13.83 16.41 NDF 60.3 33.74 ADF 37.63 17.90 ปริมาณกรดไขมัน (% ของกรดไขมัน) C18:2n6 (linoleic acid) 17.93 25.09 C18:3n3 (alpha-linolenic acid) 32.66 0.09 วิธีการ ใช้แม่โครีดนมลูกผสมพันธุ ์โฮลสไตน์ฟรีเชี่ยนจานวน 12 ตัว ให้นมมาแล้ว (Days in milk; DIM) 134±8 วัน โดยแบ่งออกเป็น 4 กลุ่ม ทุกกลุ่มจะได้รับหญ้าเนเปียร์มวกเหล็กตัดสดที ่อายุ 40 วันอย่างเต็มที (ad libitum) และจะได้รับอาหารข้นโปรตีน 16 เปอร์เซ็นต์ที่ระดับ 0, 1:4, 1:2 และ 1:1.5 ตามลาดับ บันทึก ปริมาณการให้อาหาร ปริมาณกินได้ และปริมาณผลผลิตน้านมทุกวันตลอดการทดลอง ต้นทุนค่าอาหาร ต้นทุนค่าอาหาร กลุ่มโคนมทดลอง(บาท/ตัว) T1 T2 T3 T4 ค่าอาหารรวมทั ้งหมด (บาท/ตัว/วัน) - ค่าหญ้าเนเปียร์มวกเหล็ก - ค่าอาหารข้น ต้นทุนค่าอาหารต่อปริมาณน้านม 1 กก. (บาท) 74.18 74.18 - 5.81 120.03 58.12 61.91 5.85 182.35 58.53 123.82 8.41 220.12 58.44 161.68 9.37 วันพืชมงคล 2557 วันพืชมงคล หมายถึง วันพระราชพิธีจรด พระนังคัลแรกนาขวัญ ซึ่งเป็ นพระราชพิธี ที่สืบทอดมาแต่โบราณ เพื ่อเป็ นศิริมงคล แด่พืชพันธ์ธัญญาหาร บารุงขวัญ เกษตรกรและเตือนให้เริ่มเพาะปลูกข้าว และพืชไร่อันเป็ นธัญญาหารหลักในการ ดารงชีวิตของชาวไทย ปี นี้ตรงกับวันพุธที่ 13 พฤษภาคม 2557 ขึ้น 11ค ่า เดือน 6 คำเสี่ยงทำยวันพืชมงคล 2557 1.คัดเลือกท่อนพันธุ2.การจัดเตรียมแปลงหญ้า 3.ผลผลิต 4.การนาไปใช้ประโยชน์ สรุป การใช้หญ้าเนเปียร์มวกเหล็กตัดสดที่อายุตัด 40 วันเพียงอย่างเดียวเลี้ยงโคนม พบว่าโคนมสามารถใหผลผลิตนมได้วันละ 13 กก. เมื่อเสริมอาหารข้นที่ระดับ 1:4 โคให้ผลผลิตนมเพิ่มขึ้น โดยมีต้นทุนการ ผลิตนมและปริมาณ CLA ในนมใกล้เคียงกัน ฉะนั ้นการใช้หญ้าเนเปียร์มวกเหล็กอายุ 40วัน ร่วมกับ อาหารข้นในระดับ 1:4 จะเป็ นอีกทางเลือกที่ดีสาหรับเกษตรกรผู้เลี้ยงโคนม ที ่มา : นิทรรศการโคนม58

ค ำเสี่ยงทำยวันพืชมงคล 2557 · กำรใช้ประโยชน์จำก 1 ... บทคัดย่อ : งาน ... จดหมายข่าวโคนม

  • Upload
    others

  • View
    1

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: ค ำเสี่ยงทำยวันพืชมงคล 2557 · กำรใช้ประโยชน์จำก 1 ... บทคัดย่อ : งาน ... จดหมายข่าวโคนม

ปท 16 ฉบบท 8 ประจ ำเดอน พฤษภำคม 2558 ฝำยวจยและพฒนำกำรเลยงโคนม

E-mail : [email protected]

สาระ หนา กำรใชประโยชนจำก 1 หญำเนเปยรแคะสำยพนธมวกเหลก

กำรจดกำรฟำรม 2

รำคำวตถดบอำหำรสตว 2

จ ำนวนโคนม อ.ส.ค. 2

บทคดยองำนวจยภำยในประเทศ 3

Dairy Activities News 4

การใชประโยชนจากหญาเนเปยรแคระสายพนธมวกเหลกตดสดตอการผลตนม

มลฤด โฉมสวย1/ เสาร ศวชชย

2/ จ าเรญ เทยงธรรม

1/ วรยา ลงใหญ

1/ พงศธร คงม น

1/

และสมเกยรต ประสานพานช1/*

หญาเนเปยรมวกเหลก (Pennisetum purpureum cv. Mauklek) เปนหญาเนเปยรแคระตนเตยกวาเนเปยรท วไป น าเขาจากประเทศอเมรกา โดย Prof. Dr. C. R. Staple จากมหาวทยาลยฟลอรดา มอบใหองคการสงเสรมกจการโคนมแหงประเทศ ในป 2531 หลงจากนน ศ.ดร.สายณห ทดศร ภาควชาพชไร-นา คณะเกษตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร ไดท าการคดเลอกพนธ และพบวา หญาพนธเนเปยรมวกเหลกเปนหญาประเภทกอต งมความสงเตมท 150-170 เซนตเมตร มการแตกหนอจากใตดน มใบขนาดใหญและชตรง มขนเลกนอย เปนหญาททนแลงไดดเนองจากมระบบรากทแขงแรงและหย งลก อกท งใหผลผลตและใหคณคาทางอาหารสงเหมาะแกการตดสด เนองจากมสดสวนของใบมากกวาสวนของล าตน ดงนน การใชประโยชนจากหญาเนเปยรมวกเหลกตดสดจะเปนแนวทางหนงในการน ามาเลยงโคนมตอไป

การเตรยมแปลงหญา องคประกอบทางเคมของหญาเนเปยรอายตด 40 วน

องคประกอบ หญาเนเปยรมวกเหลก อาหารขน

องคประกอบทางเคม (เปอรเซนตวตถแหง)

วตถแหง(DM) 14.53 87.43

โปรตน (CP) 13.83 16.41

NDF 60.3 33.74

ADF 37.63 17.90

ปรมาณกรดไขมน (% ของกรดไขมน)

C18:2n6 (linoleic acid) 17.93 25.09

C18:3n3 (alpha-linolenic acid) 32.66 0.09

วธการ ใชแมโครดนมลกผสมพนธโฮลสไตนฟรเชยนจ านวน 12 ตว ใหนมมาแลว (Days in milk; DIM) 134±8 วน โดยแบงออกเปน 4 กลม ทกกลมจะไดรบหญาเนเปยรมวกเหลกตดสดทอาย 40 วนอยางเตมท (ad libitum) และจะไดรบอาหารขนโปรตน 16 เปอรเซนตทระดบ 0, 1:4, 1:2 และ 1:1.5 ตามล าดบ บนทกปรมาณการใหอาหาร ปรมาณกนได และปรมาณผลผลตน านมทกวนตลอดการทดลอง ตนทนคาอาหาร

ตนทนคาอาหาร กลมโคนมทดลอง(บาท/ตว)

T1 T2 T3 T4

คาอาหารรวมท งหมด (บาท/ตว/วน) - คาหญาเนเปยรมวกเหลก - คาอาหารขน ตนทนคาอาหารตอปรมาณน านม 1 กก. (บาท)

74.18 74.18

- 5.81

120.03 58.12 61.91 5.85

182.35 58.53

123.82 8.41

220.12 58.44

161.68 9.37

วนพชมงคล 2557 วนพชมงคล หมายถง วนพระราชพธจรดพระนงคลแรกนาขวญ ซงเปนพระราชพธทสบทอดมาแตโบราณ เพอเปนศรมงคลแดพชพนธธญญาหาร บ ารงขวญเกษตรกรและเตอนใหเรมเพาะปลกขาวและพชไรอนเปนธญญาหารหลกในการด ารงชวตของชาวไทย ปนตรงกบวนพธท 13 พฤษภาคม 2557 ขน 11ค า เดอน 6

ค ำเสยงทำยวนพชมงคล 2557

1.คดเลอกทอนพนธ 2.การจดเตรยมแปลงหญา 3.ผลผลต 4.การน าไปใชประโยชน

สรป การใชหญาเนเปยรมวกเหลกตดสดทอายตด 40 วนเพยงอยางเดยวเลยงโคนม พบวาโคนมสามารถใหผลผลตนมไดวนละ 13 กก. เมอเสรมอาหารขนทระดบ 1:4 โคใหผลผลตนมเพมขน โดยมตนทนการผลตนมและปรมาณ CLA ในนมใกลเคยงกน ฉะนนการใชหญาเนเปยรมวกเหลกอาย 40วน รวมกบอาหารขนในระดบ 1:4 จะเปนอกทางเลอกทดส าหรบเกษตรกรผเลยงโคนม

ทมา : นทรรศการโคนม58

Page 2: ค ำเสี่ยงทำยวันพืชมงคล 2557 · กำรใช้ประโยชน์จำก 1 ... บทคัดย่อ : งาน ... จดหมายข่าวโคนม

ราคา : วตถดบอาหารสตว

รายการ น าหนก กส./กก.

ราคา กส.

พ.ค.57 พ.ค.58

บาท./กก. บาท./กก.

กากถ วเหลอง

เมลดฝาย

แรธาต อ.ส.ค.

แรธาต อ.ส.ค.

ขาวโพดบด

สามอลท

ร าสาล

ผวถ วเหลอง

ถ วเขยวบด

กากมะพราว

มนเสนสบมอ

ร าออน(เบอร2)

กากปาลม

ร าหยาบ

อาหารเมดกรงไทย 16%

70

50

25

50

80

40

50

40

80

70

59

60

70

40

30

1,280

700

300

575

820

385

440

350

720

595

440

400

550

180

289

21.00

14.00

12.00

11.50

9.00

9.50

8.00

8.20

8.63

8.00

7.80

6.17

6.00

4.00

9.63

17.86

14.00

12.00

11.50

10.25

9.63

8.80

8.75

9.00

8.50

7.46

6.67

6.88

4.50

9.63

ราคาวตถดบอาหารสตว ในพนท อ.มวกเหลก ประจ าเดอน พฤษภาคม 2558

การพฒนาป ยจากน านมดบเพอเพมคณภาพ ของหญาอาหารสตวส าหรบเลยงโคนม

โครงการความรวมมอดานการวจย

องคการสงเสรมกจการโคนมแหงประเทศไทย(อ.ส.ค.) รวมกบ สถาบนวจยวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงประเทศไทย(วว.)

จากการทดลองใชผงเชอจลนทรยทมประสทธภาพในการยอยสลายไขมนโปรตน และองคประกอบตางๆ ในน านม โดยใชเชอจากคลงจลนทรยของ วว. จลนทรย ทผานการคดเลอกแกรหส TISTIR 783 Pediococcus acidilactici รหส TISTIR 374 Pediococcus pentosaceus รหส TISTR 5105 Pichia farinose รหส TISTER 1045 Bacillus amyloliquefaciens และเชอธรรมชาต(แยกอาหารหมกดองจากพชและสตว) จากอาหารหมกดอง 5 ชนด รหส TISTR TM#01-TISTR TM#05 การใชผงเชอจลนทรยของ วว. 1 ซอง (25 กรม) ตอน านม 3 ลตร รวมกบกากน าตาล 5 เปอรเซนต หมกครบ 60 วน พบวาอตราการยอยสลายมากทสดและเมอวเคราะหปรมาณธาตอาหารพชในน าป ยนมมปรมาณธาตอาหารสง จากนนทดสอบอตราการเจรญเตบโตของหญาอาหารสตว(หญากนนสมวง) ดวยป ยนม 2 สตร คอสตรป ยนมอนทรยและสตรป ยนมเสรมเคมในอตราการฉดพน 90-100 ลตรตอไร สงผลตออตราการเจรญเตบโตของหญากนนสมวงทเพมขน สวนการวเคราะหคณคาทางโภชนะพบวาปรมาณโปรตนตอน าหนกแหงและปรมาณเสนใยอาหารสงขนตามล าดบ ดงนนจงสรปไดวาป ยนมอนทรยและป ยเสรมเคมตามเทคโนโลยการผลตของ วว. สงผลตออตราการเจรญเตบโตและคณภาพของหญาอาหารสตวทเพมขน องคการสงเสรมกจการโคนมแหงประเทศไทย(อ.ส.ค.) มความประสงคใหทางสถาบนวจยวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงประเทศไทย(วว.) โดยทางฝายวทยาศาสตรชวภาพ(ฝวช.) พฒนาป ยจากน านมดบเพอเพมคณภาพของหญาอาหารสตวในการเลยงโคนมเพอเปนแนวทางในการพฒนาธรกจฟารมโคนมใหประสบความส าเรจและเปนแนวทางในการขยายผลตอธรกจฟารมโคนมในเครอขาย อ.ส.ค. ตอไป

อปกรณและวธการ สรปผลการทดลอง การหมกป ยนมโดยใชเชอผงจลนทรยของ วว. มประสทธภาพในการยอยสลายน านมหมก และมปรมาณธาตอาหาร ในน าป ยนมทมาก เมอทดสอบอตราการเจรญเตบโตของพชอาหารสตว(หญากนนสมวง) โดยการฉดพนสงผลตออตราการเจรญเตบโตและคณภาพของหญาหญากนนสมวง ทเพมขน

ทมา :นทรรศการโคนม 58

จ านวน : โคนม อ.ส.ค.

ภาค/ หนวยงาน

สมาชกสงนม (ราย)

โคท งหมด (ตว)

โครดนม (ตว)

ปรมาณนมดบ (ตน/วน)

กลาง 1,659 55,194 26,229 248.32

เหนอ 412 17,536 7,529 87.80

ตอ/น 502 17,067 6,836 99.73

ใต 1,086 32,473 14,215 92.68

อ.ส.ค. - 426 77 1.04

รวมท งหมด 3,659 122,696 54,886 529.57

รายงานจ านวนโคนมและสมาชกสงน านมดบให อ.ส.ค. ประจ าเดอน มนาคม 2558

หมายเหต : ปรมาณนมดบ ตน/วน (ไมรวมน านมดบจากหนวยงานภายนอก)

จ ด ห ม า ย ข า ว โ ค น ม ป ท 1 6 ฉ บ บ ท 8 ป ร ะ จ า เ ด อ น พ ฤ ษ ภ า ค ม 2 5 5 8 ( ห น า 2 )

ม.ค. 56 ปรมาณนมดบ 498.40 ตน/วน ม.ค. 57 ปรมาณนมดบ 489.05 ตน/วน

บทคดยอ : งานวจยภายในประเทศ

การทดลองในหองปฏบตการ การทดลองภาคสนาม

Page 3: ค ำเสี่ยงทำยวันพืชมงคล 2557 · กำรใช้ประโยชน์จำก 1 ... บทคัดย่อ : งาน ... จดหมายข่าวโคนม

การจดการฟารม

จ ด ห ม า ย ข า ว โ ค น ม ป ท 1 6 ฉ บ บ ท 8 ป ร ะ จ า เ ด อ น พ ฤ ษ ภ า ค ม 2 5 5 8 ( ห น า 3 )

การเลยงดและการจดการโคทดแทนระยะตางๆ(ตอ)

โดย นายเสาร ศวชย หวหนากองปจจยการเลยงโคนม

โรคของลกโค ทองอด เกดจากความผดปกตในการยอยถาเปนมากใหลดอาหารขนแลวชวยโดยการสอดสายยางขนาดเสนผาศนยกลาง 1 ซม. ทางปากผาน ล าคลองไปชวยระบบกาซในกระเพาะออก การจงลกโคเดนไปมาจะชวยในการเคลอนตวของกระเพาะและชวยท าใหเรอกาซออกมาไดบาง สะดออกเสบและขอบวม การตดเชอทางสะดอเปนสะดออกเสบแลวเชอสามารถผานเขาไปในระบบน าเหลองและเกดการตดเชอตามขอได ปอดบวม(นวมอเนย) นบวาเปนโรคทท าใหลกโคตายเปนปรมาณสงสดเกดจากการตดเชอ ซงการตดเชอจะมากในสภาพโรงเรอนทมฝ นมาก อากาศหนาวเยน เนองจากลมโกรกมากไปพนแฉะ อบชน ลกโคจะมการตดเชอมากในชวงหลงหยานมไปจนถง 5-6 เดอน ลกโคทตดเชอจะมอาการไอพรอมกบมน ามกสขาวปนเหลองไหลและตามน าตาชมมาก สวนมากจะมไขสง(มากกวา 41

oC) ปกตลกโคทเปนปอดบวมมกจะตายแม

จะไดรบการฉดยาแกไข ทองรวง เมอมอาการทองรวง อจจาระไหล ควรจะหยดนม 1-2 มอแลวใหน าเกลอแทนโดยผสมน า(ตมเดอดทงใหเยน) กบเกลอแรผง (ส าหรบคนขององคการเภสชฯ) และใหยาปฏชวนะ เมออจจาระหายเหลวแลวจงคอยเรมนมทละนอยไดแลวคอยปรบเพมใหเปนปกต

โรคของโครน-โคสาว โรคเฮโมรายกเซฟตคซเมยหรอโรคคอบวม โรคปากและเทาเปอย โรคแอนแทรกซ โรคตดเชอทางเดนหายใจ โรคพยาธ โรคไขสามวนหรอไขขาแขง โรคตดเชอทางเดนอาหารหรอทองเสย โรคไขเหบ แตวธทดทสดคอ การปองกนดวยการรกษาสภาพภายในโรงเรอนหรอทเลยงลกโคใหมการระบายอากาศดไมเปนฝ น ไมอบชน การทภายในโรงเรอนมกลนเหมนฉนของปสสาวะแสดงถงการระบายอากาศในโรงเรอนไมด

ตารางแสดงความตองการโภชนะของโครน-โคสาว

อายโค น าหนกตว(กก.)

อตราการเจรญเตบโต(กรม/วน)

ปรมาณวตถแหงทกนได(กก./วน)

ความตองการยอยโภชนะยอยได(กก./วน)

ความตองการโปรตนหยาบ(กรม/วน)

ลกโคแรกเกด 25 - - - -

1-30 40 500 0.70 0.80 148

1-3 เดอน 80 700 2.10 1.75 318

3-4 เดอน 100 500 2.80 1.90 360

4-6 เดอน 120 500 3.50 2.20 400

6-12 เดอน 240 700 6.30 4.00 700

12-15 เดอน 300 700 7.20 4.50 770

ประมาณการเจรญเตบโตของโค 1.ลกโคแรกเกด น าหนก 25 กโลกรม 2.อาย 1-30 วน น าหนก 40 กโลกรม อตราการเจรญเตบโต 500กรม/วน 3.อาย 1-3 เดอน น าหนก 80 กโลกรม อตราการเจรญเตบโต 700 กรม/วน 4.อาย 3-4 เดอน น าหนก 95 กโลกรม อตราการเจรญเตบโต 500 กรม/วน 5.อาย 4-6 เดอน น าหนก 120 กโลกรม อตราการเจรญเตบโต 500 กรม/วน 6.อาย 6-12 เดอนน าหนก 240 กโลกรม อตราการเจรญเตบโต 700 กรม/วน 7.อาย 12-15 เดอน น าหนก 300 กโลกรม อตราการเจรญเตบโต700กรม/วน

ทมา การอบรมเชงปฏบตการ “งานสงเสรมเชงรก(Smart Officer)”

ณ ไรอรณวทย รสอรท อ.ปากชอง จ.นครราชสมา

การจดการ : ดานสขภาพ

ความส าคญของประสทธภาพการสบพนธ ตอการผลตโค(ตอ)

ตวออนตายระยะแรก (Early embryonic death) การสญเสยตวออนในโคถกแยกจากความลมเหลวของการปฏสนธ(fertilization)โดยมการประมาณวาในโคปกตท วไปมการปฏสนธจะเกดขน 85-95 เปอรเซนต แตในโคทมปญหาผสมซ า (repeated-breeder animals) อตราการปฏสนธจะต ากวาอยทประมาณ 56-72 เปอรเซนต และมรายงานวาในโคทมการจดการดานการสบพนธทด ความสญเสยจากความลมเหลวของการปฏสนธ ยงคงพบอยถง 15 เปอรเซนต ดงนนหากกลาวถงการสญเสยตวออนระยะแรกในโคนบวาเปนสดสวนทสงของปญหาทางการสบพนธในโค (บางรายงานพบวามการตายของตวออนสงถง 25 เปอรเซนต) ยงเปนทถกเถยงกนอยวาเวลาทแนนอนทเกดการตายของตวออนเปนเมอใด จากเอกสารรายงานตางพบวามการสญเสยตวออนมากทสดในชวงวนท 8-19 หลงการผสม และรายงานในปจจบนพบวาการสญเสยตวออนมความส าคญมากกวาความลมเหลวในการปฏสนธท าใหมผลตอการลดประสทธภาพทางสบพนธในโค การสญเสยตวออนมกเกดในระยะเวลาทแมโคจะเกดขบวนการยอมรบการต งทองของมดลก (maternal recognition) และเปนระยะทมขบวนการท าใหคอรปสลเทยมคงอยตลอดเวลาในการต งทอง ถาตวออนตายกอนวนท 14 ของวงรอบการเปนสดอายของคอรปสลเทยมจะเหมอนวงรอบปกต ท าใหโคจะกลบสการเปนสดตามวงรอบเปนการยากทจะตดสนวาการผสมไมตดและกลบสดตรงตามวงรอบ เปนสาเหตการตายของตวออนหรอเปนเพราะการปฎสนธลมเหลว แตหากมการตายของตวออนหลงระยะนไปโคจะกลบเปนสดในวนท 18-26 หลงการผสม แสดงการเปนสดไมตรงรอบ(irregular oestrus) ไมวาเกดการตายของตวออนระยะใดลวนเปนผลใหระยะหางการตกลกยาวมากขน ดงไดกลาวในขางตนการตายของตวออนสามารถพบได 15-25 เปอรเซนตเปนปกต และไมสามารถอธบายสาเหตไดชดเจน อาจเปนเหตผลอนใดอนหนงตอไปน 1.มความผดปกตของโครโมโซมหรอสารพนธกรรมทท าใหตวออนเจรญผดปกต ซงยากจะพสจนในโคทกลบสดตรงวงรอบ อาจลองแกไขโดยใชพอพนธทตางไปจากทใชผสมในคร งกอน 2.ความเครยด อาจเกดจากอณหภมภายนอกทรอนชนอยางมาก หรอมการเปลยนแปลงสงแวดลอมอยางฉบพลนและแตกตางจากปกตอยางมาก ท าใหโคเกดความเครยดนอกจากนการเปลยนสตรอาหารแบบทนท การขนยายโค เปนสาเหตใหโคเกดความเครยด หรอมปจจยอนๆ ทท าใหเกดความเครยด จะเปนสาเหตของการตายของตวออนได ซงเปนการยากมากทจะวดระดบความเคยดวามากนอยเพยงใดทจะมผลท าใหตวออนตาย 3.การตดเชอทท าใหโคมไขสง (pyrexia) จะมผลใหรางกายสรางและหล งสาร

PGF 2 ในระดบทสงมากพอทจะท าใหเกดการสลายของคอรปสลเทยม และโคกลบมาเปนสดได 4.ปญหาโรคโคอวน(fatty liver disease) โคทอวนมากในเวลาคลอดลก แลวไดรบอาหารทมพลงงานไมเพยงพอหลงคลอดและเปนระยะแรกของการใหน านม จะมผลตอการกลบมาเปนสดชา การตายของตวออนและการผสมตดต าหลงคลอด 5.สารอาหารไมเพยงพอหรอมากเกนไป อาจมผลตอการมชวตรอดของตวออนได โดยท าใหสภาพภายในมดลกไมเหมาะสม การปรบเปลยนอาหารโดยทนทในระยะทตวออนก าลงเจรญจะท าใหตวออนมโอกาสตายไดมาก ตองระวงและหลกเลยง 6.อาหารทมความส าคญมากทสดในระยะนคออาหารพลงงาน และมผลมากในโคนมทใหผลผลตสง หากมการสญเสยน าหนกโคในระยะ 60 วนหลงคลอดมาก อาจมผลตอการเจรญเตบโตของตวออนได 7. การขาดอาหารโปรตนหรอการมโปรตนในอาหารสงมากไป มผลตอการตายของตวออนไดเชนกนโดยเฉพาะการมโปรตนยอยสลายงายในกระเพาะหมก (degradable protein) มากเกนไป และมสวนเกยวของกบการไดรบอาหารพลงงานไมเพยงพอ มผลใหเกดยเรยและแอมโมเนยสงมากขนกระเพาะหมก มผลใหระดบยเรยไนโตรเจนในกระแสเลอดมมากขน และมผลท าใหมดลกมภาวะเปนกรด ซงเปนภาวะแวดลอมทไมเหมาะสมส าหรบตวอสจ ไขและตวออน ท าใหลดความสมบรณพนธลง หากคณภาพอาหารและการจดการใหอาหารมปญหามกสงผลกระทบตอโคท งฝงหรอโคสวนใหญในฝง 8.ปญหาการตดเชอและความไมสมดลของฮอรโมน อาจมผลใหสภาวะแวดลอมในมดลกไมเหมาะสมในการเจรญอยางปกตของตวออน ปจจยนอาจสงผลใหตวออนตายได 9.การท างานของเซลลลเทยลบกพรอง อาจมผลใหตวออนตายไดเชนกน แมวาจะยกในการพสจน โปรเจสเตอโรนเปนฮอรโมนทส าคญตอการมชวตรอดของตวออนและการต งทอง ฮอรโมน LH จะชวยสรางเซลลลเทยลในโค ดงนนการใหเอชซจในวนท 14 ของวงรอบการเปนสด เมอคอรปสลเทยมเรมจะสลายจะชวยรกษา คอรปสลเทยม ใหมอายยาวขนไดฮอรโมนจเอนอารเอชสามารถใหไดในวนท 5-7 หรอ 11-13 หลงการผสมจะชวยเพมอตราการต งทองได การใหการรกษาเหลานในระยะเวลาทขบวนการยอมรบการต งทอง(maternal recognition) ก าลงเกดขน โดยฮอรโมนเหลานชวยกระตนการท างานของคอรปสลเทยม ท าใหชะลอการสลายออกไปจนตวออนมชวตรอด และสรางสารทท าใหแมมการยอมรบการต งทองกอน

ทมา : หนงสอการสบพนธในโค รศ.สพ.ญ.ดร.สณรตน เอยมละมย ภาควชาศลยศาสตรและวทยาการสบพนธ

คณะสตวแพทยศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน

Page 4: ค ำเสี่ยงทำยวันพืชมงคล 2557 · กำรใช้ประโยชน์จำก 1 ... บทคัดย่อ : งาน ... จดหมายข่าวโคนม

Dairy Activities

News

จ ด ห ม า ย ข า ว โ ค น ม ป ท 1 6 ฉ บ บ ท 8 ป ร ะ จ า เ ด อ น พ ฤ ษ ภ า ค ม ( ห น า 4 )

เมอวนท 9 เมษายน 2558 แผนกวชาการโคนม กองพฒนาการเลยงโคนม และ รศ.ดร.ศรเทพ ธมวาสร จากมหาวทยาลยเกษตรศาสตร เขาชแจงความกาวหนาโครงการเรองฟนฟระบบการผลตโคนมดวยอาหาร TMF แกสมาชกสหกรณโคนมไทย-เดนมารก มตรภาพ จ ากด ทเขารวมโครงการและสมาชกทสนใจโครงการโดยมหวหนาฝายวจยและพฒนาการเลยงโคนม และประธานสหกรณฯ เปนผรวมเสวนาในหวขอโครงการดวย

เมอวนท 26 มนาคม 2558 แผนกวชาการโคนม กองพฒนาการเลยงโคนม เปนตวแทนฝายวจยและพฒนาการเลยงโคนม เขารวมงานการเปดโครงการธนาคารปยอนทรย สถานพฒนาทดนสระบร กรมพฒนาทดน ณ บานเกษตรพฒนา ต าบลซบสนน อ าเภอมวกเหลก จงหวดสระบร โดยไดน าผลตภณฑน านมหมกชวภาพของ อ.ส.ค. ไปแสดงและประชาสมพนธผลตภณฑ ดงกลาวแกเกษตรกรและผสนใจ

รองอธบดกรมพฒนาทดนและเจาหนาทเขารวมชมบธ บรเวณการจดงานและจดแสดงผลตภณฑ

เกษตรกรและผสนใจเขารวมชมบธและสอบถามการใชน านมหมกชวภาพ อ.ส.ค.

หวหนาแผนกวชาการโคนมกลาวตอนรบสมาชก

สมาชก เจาหนาทสหกรณ และพนกงาน อ.ส.ค. เขาฟงความกาวหนาโครงการ

รศ.ดร.ศรเทพ ธมวาสร ชแจงความกาวหนาโครงการกบสมาชกสหกรณ