A Sop Halalslaughter

2 5 5 4

การฆาชาแหละแพะแกะ ในระดบครวเรอน

โครงการเพมศกยภาพแพะเนอเพอผลตอาหารฮาลาล สานกงานปศสตวจงหวดปตตาน

กลมจงหวดภาคใตชายแดน

คานา

ตาม พ.ร.บ.ควบคมการฆาสตวและจาหนายเนอสตว พ.ศ.2535 กาหนดใหการฆาสตวจะตองดาเนนการในโรงฆาสตวทไดรบอนญาต แตกฎหมายยกเวนใหการฆาตามพธกรรมในทางศาสนาสามารถฆาสตวนอกโรงฆาได ทงนตามวธการทกาหนดในกฎกระทรวง นอกจากนนแลวสานกงานมาตรฐานสนคาเกษตรและอาหารแหงชาต กระทรวงเกษตรและสหกรณ ไดประกาศมาตรฐาน มกอช.8400-2500 เรอง อาหารฮาลาล เมอ 29 พฤษภาคม 2550 เพอใหสนคาอาหารฮาลาลของไทยมความถกตองตามหลก ศาสนบญญตอสลามและปลอดภยตอผบรโภคเปนทเชอถอและยอมรบได และโดยทปรากฏวาในพนทจงหวดชายแดนภาคใตมการเชอดแพะแกะเพอประกอบพธกรรมทางศาสนาเปนหลกใหญ จงมความจาเปนทจะตองพฒนาองคความรของผประกอบการในการดาเนนการเชอดแพะแกะในระดบครวเรอนหรอนอกโรงฆาสตวใหเปนไปตามทกฎหมายกาหนด ซงนอกเหนอจากเพอการใชประโยชนทางพธกรรมแลว ยงเปนการวางพนฐานในการพฒนาไปสโรงฆามาตรฐานตามกฎหมาย และการพฒนากจการอาหารฮาลาลอกดวย

เอกสารเรองการฆาแพะในครวเรอนหรอนอกโรงฆาสตวฉบบนจดทาเพอเปนคมอสาหรบประกอบหลกสตรฝกอบรมผประกอบการหรอเกษตรกร ตลอดจนผสนใจ โดยมจดประสงคทจะใหผเขารบการฝกอบรมมแนวทางปฏบตทถกตองในการเชอดแพะแกะใหถกตองตามหลกศาสนา และไดเนอแพะแกะทถกสขอนามยอกดวย ในการจดทาอาจมความบกพรองในเนอหาปรากฏอย ขอไดโปรดแจงใหผจดทาทราบเพอทาการแกไขจะเปนประโยชนอยางสง

อนง การจดอบรมครงนดาเนนการตามกจกรรมพฒนาองคความรเพอผลตอาหารฮาลาล โครงการเพมศกยภาพแพะเนอเพอผลตอาหารฮาลาล โดยกลมจงหวดภาคใตชายแดนสนบสนนงบประมาณประจาป 2554 ใหดาเนนการจนสาเรจลลวงไปไดดวยด จงขอขอบคณมา ณ ทน และขอขอบคณคณะวทยากร และเจาหนาทผมสวนเกยวของทกทาน

สานกงานปศสตวจงหวดปตตาน

กนยายน 2554

รายนามคณะวทยากรและคณะทางาน

1. นายสตวแพทยพงศทศน พรหมไพจตร

2. นายอบดลเลาะ จาร 3. นายอบดลเราะฮมาน ฟอด อาลมฮมมดอามน

4. นายตวนบกอร โตะกบาฮา

5. นายเจะบอราเฮง ยาลอ

6. นายรอน ยาลอ

7. นายมานพ รตโนภาสจรญ

8. นายประสงค เพชรทอง

D:\My Documents\A Pattani\โรงฆา\A SOP1 Preface.doc

การฆาแพะในครวเรอนหรอนอกโรงฆาสตว เลขทเอกสาร ชอเอกสาร : การฆาดวยวธซบฮ (อซ ซบฮ) แกไขครงท ประเภทเอกสาร : คาแนะนา วนทมผลบงคบใช หนาท 1/7

D:\My Documents\A Pattani\โรงฆา\A SOP2 Halalslaughter.doc

1. วตถประสงค ใหผปฏบตงานทาการฆาสตวโดยทาใหสตวหมดความรสกอยางรวดเรวทสด และถกตองตามขนตอน ของวธซบฮ

2. ผปฏบต

พนกงานฆาสตว และพนกงานผชวย

3. อปกรณ

1. แทนบงคบสตว ยดตดกบพน 2. มดเชอด ลบคม ความยาวประมาณ 2 เทาของความหนาลาคอสตว 3. โซแขวน และแขนแขวนสาหรบคลองโซ 4. เสาและรางแขวน ยดตดกบพน

4. เงอนไข/วธการ

ซบฮ เปนวธการทกาหนดไวอยางชดเจนและตายตวสาหรบการฆาสตวเพอใหไดเนอซงเหมาะสมแกการบรโภคของมนษย คาวา “ซบฮ” ในภาษาอาหรบ หมายถง การทาใหบรสทธ หรอทาใหมประโยชน ภาษาอาหรบเรยกซบฮวา ซะกาต ซงมความหมายเดม คอ การทาใหบรสทธ หรอทาใหสมบรณ ตองอยภายใตเงอนไขตามทกาหนดไวศาสนบญญต โดยอาจแยกพจาณาตามสถานการณโดยแบงเปน กอนการเชอด ระหวางเชอด และภายหลงจากการเชอด ดงน

กอนการเชอด 1. ผเชอด (ในภาษาอาหรบเรยกวา “ซาบฮ”) จะตองเปนผมจตปกต บรรลศาสนภาวะ ชายหรอหญงกได

เปนมสลม ไมอยในอาการมนเมา ไมเปนโรคตดตอทสงคมรงเกยจ และมความรเรองขนตอนการเชอดสตวทถกตองตามหลกการทางศาสนาอสลาม (อซ ซบฮ)

2. สตวทนามาเชอดตองเปนสตวทยงมชวต หรอเชอวายงมชวต ณ เวลาทลงมอเชอด 3. การลาเลยงการขนสงสตว ตองไมปะปนกบสตวทตองหามตามบญญตศาสนาอสลาม 4. มด/เครองมอทใชในการทาซบฮตองคมกรบ เพอผานทะลผวหนงไดเรว ตดหลอดลม และเสนเลอด

ตางๆ ทาใหเลอดไหลออกมาหมดจด ในระยะเวลาทรวดเรวทสด 5. จดเตรยมสถานท โดยไมใหสตวตวอนเหนการเชอด

ทานศาสดามฮมมด (ขอความสนตสขจงบงเกดแดทาน) กลาววา “แทจรงแลว อลลอฮทรงกาหนดใหกระทาทกสงอยางมประสทธภาพ ดงนนหากพวกทานจกฆา กจงฆาอยางด ขอใหพวกทานลบมดใหคมกรบ อยาใหสตวทฆาตองไดทกขทรมานเลย” เปนการแปลมาจากภาษาอาหรบ “วล ยรฮ ซะบหตาฮ” ซงอาจแปลไดวา “และใหเขาปลอบโยนสตวทฆา” จงมการตความวา ใหปฏบตอยางออนโยนตอสตว (ถงขนใหอาหารใหนา) กอนทาซบฮ (ไมทาการทารณสตวกอนการเชอด)

ระหวางเชอด 1. ผเชอดจะตองแตงการรดกม ปกปดสวนตางๆอยางมดชด ผทผมยาวจะตองใสหมวก รวบเกบผมอยาง

มดชด เพอปองกนการสมผสเชอโรค และนาโรคมาสซากทจะมการฆาชาแหละ



2. ตองเชอดทคอ ตรงจดทอยใตชองหลอดเสยงทโคนลาคอ นอกจากตดเสนเลอดดา และเสนเลอดแดงใหญทคอแลว จะตองตดคอหอย (ฮลกม) และหลอดอาหาร (มาร) ดวย แตตองไมถกไขสนหลง ดงนน ศรษะจะตองไมขาด และตองเชอดโดยตอเนองในคราวเดยว ไมมการยกอปกรณออกจากลาคอสตวในขณะเชอด

3. ตสมยะฮ ผเชอดหนหนาไปทางกบลต (ทศตะวนตกเฉยงเหนอ:ทศทเปนทตงวหารกะอบะฮ) แลวกลาวนามของอลลอฮโดยพดวา “บสมลลาฮ” (ในนามแหงอลลอฮ) ทนทกอนเชอด

*** ตามความเหนของ ทานอบ ฮานฟะฮ นกกฎหมายอสลามอกทานหนง เหนวาหากจงใจไมกลาวคาวา “บสมลลาฮ” เนอสตวจะเปน ฮะรอม แตไมจงใจ เนอสตวนนเปน ฮาลาล

*** ทานอหมามซาฟอเหนวา ไมวาบคคลละเลยโดยจงใจหรอไมจงใจกตามทจะกลาว “บสมลลาฮ” กอนการฆา เนอสตวจะเปน ฮาลาล เสมอ ตราบใดทบคคลนนสามารถทาซบฮได

4. สตวจะตองตายเพราะการเชอดนน เมอเชอดแลวตองปลอยสตวใหตายสนทเอง กอนนาไปผาเปดซาก/แบงซาก ชาแหละชนสวนตอไป

ภายหลงจากการเชอด หลงจากการเชอด ซงไดดาเนนการในสวนพนททมการสมผสกบเลอด และอจจาระ สาหรบการ

ชาแหละชนสวนตางๆ นน ผปฏบตการเชอดสตวจะตองดาเนนการตดแบงชนสวนตางๆในสวนทจดเตรยม หรอเรยกวา “บรเวณสะอาด”

โดยจะตองมการชาระลาง โดยจะตองเปดชองทองเพอเอาเครองใน ลาไส และกระเพาะอาหารอาหารออก กอนทจะผานไปสบรเวณสะอาด กอนทจะชาแหละแบงเปนชนสวนตางๆ สาหรบนาซงนบวาเปนสวนประกอบทสาคญในกระบวนการผลตอาหารฮาลาลนน จะตองไมมการปนเปอนสงหะรอม และสงตองหามทางศาสนาอสลามตลอดกระบวนการ นาสะอาดทมสงทสะอาดเจอปนอย เชน มชา กาแฟ นาชนดนหามนาไปใชทาความสะอาด สาหรบนาสะอาดในปรมาณนอยกวา 193 ลตร หากแปดเปอนดวยรางกายทสกปรกของคนถอวานานนเปนนะญส และนาทปนเปอน และการปนเปอนนนทาใหคณสมบตทางดานส กลน และรส ใหถอวานานนเปนนะญส

ระหวางการชาแหละชนสวนตางๆผเชอดชาแหละควรลางมอทกขนตอน เพอปองกนการปนเปอนทอาจเกดขน และหามสมผสกบชนสวน -เนอสตว ในขณะทอยในบรเวณสกปรก กอนทจะไดมการลางมอ และเคลอนยายซากไปในบรเวณสะอาด

5. เอกสารอางอง ประมวล พรชพนธ(ผแปล). 2546. อซ ซบห การฆาเพอเปนอาหารตามวถทางแหงอสลาม. อสลามค

อะเคเดม.กรงเทพฯ สถาบนมาตรฐานฮาลาลแหงประเทศไทย. 2551. คมอแนะนาฮาลาล-ฮารอม. สานกงานมาตรฐานสนคา

เกษตรและอาหารแหงชาต

6. เอกสารประกอบ

มาตรฐาน Halal-GMP/HACCP 5001: 1426 ระบบบรหารเพอเตรยมการอาหารฮาลาล : ขอกาหนด



มาตรฐาน Halal-GMP/HACCP 5001: 1426 ระบบบรหารเพอเตรยมการอาหารฮาลาล : ขอกาหนด

บทนา • แนวทางการบรหารสถานประกอบการเพอการผลตอาหารฮาลาล (Halal-GMP/HACCP) กาหนดขน

เพอใชในการจดทาระบบบรหารเพอการเตรยมอาหารฮาลาลใหแกผบรโภคมสลม และเพอใชประกอบกบการรบรองฮาลาล โดยเนนดานความปลอดภยของผบรโภคและการปฏบตตามบทบญญตของศาสนาอสลามเปนสาคญ ในสวนความปลอดภยของอาหารไดนาเอาหลกเกณฑทวไปสาหรบสขลกษณะทดในการผลตอาหารตามมาตรฐานโคเดกซ [CAC/RCP-1(1985)] ขอปฏบตแนะนาระหวางประเทศ : หลกการทวไปเกยวกบสขลกษณะอาหาร ของสานกงานมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม (มอก. 34-2536) และหลกการของระบบการวเคราะหอนตรายและจดวกฤตทตองควบคมในการผลตอาหาร ของสานกงานมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม [มอก. 7000-2540 Annex to CAC/RCP-1(1969), Rev.3(1997)] มาประยกตใช สวนบทบญญตของศาสนาอสลาม ถอตามระเบยบคณะกรรมการกลางอสลามแหงประเทศไทยวาดวยการรบรองฮาลาล พ.ศ. 2544, มาตรฐานฮาลาลโคเดกซ (CAC Gl-24/1997) และมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม มอก.1701-2541 เรอง ขอแนะนาทวไปสาหรบการใชคา “ฮาลาล” ทงนโดยยดถอหลกการทวาดวย การผสมผสานหลกเกณฑการผลตอาหารตามมาตรฐานสากลและหลกเกณฑตามบทบญญตของศาสนาอสลามเขาดวยกน ยอมกอใหเกดความปลอดภยตอสขภาพในมตตางๆ ของผบรโภคสอดคลองกบหลกความเชอทางศาสนาอสลาม

1 บททวไป (General) 1.1 ขอบเขต (Scope)

• มาตรฐานทจดทาขนฉบบน เพอกาหนดแนวทางพนฐานของสถานประกอบการในการควบคมการผลตตามขนตอนตางๆ นบตงแตขนตอนการจดหาวตถดบ การผลต การเกบรกษา และการสงมอบผลตภณฑอาหารฮาลาล เพอสรางความมนใจใหแกผบรโภคมสลม ในเรองของสขอนามย และความสอดคลองกบศาสนบญญตของอสลาม

• มาตรฐานนใชปฏบตสาหรบการใชคา “ฮาลาล” และคาอนทเทยบเทา ในการกลาวอางตามทกาหนด ในมาตรฐานทวไปสาหรบการแสดงฉลากของอาหารบรรจหบหอ (General Standard for the Labeling of Prepackaged Foods) และรวมถงการใชเครองหมายการคา ชอยหอ และชอทางธรกจ (มอก. 1701-2541)

1.2 วธใช • มาตรฐานฉบบนสาหรบผประกอบการผลตอาหารฮาลาลนาไปเปนแนวทางปฏบต เพอใหมนใจวาอาหารทผลตขนนนฮาลาล • มาตรฐานฉบบนจดทาขนโดยยดระเบยบคณะกรรมการกลางอสลามแหงประเทศไทยวาดวย การรบรองฮาลาล พ.ศ. 2544

เปนหลก 1.3 ความสมพนธกบมาตรฐานสากล

• แนวทางนมความสอดคลองกบขอแนะนาทวไปสาหรบการใชคา ”ฮาลาล” หลกเกณฑทวไปสาหรบสขลกษณะทดในการผลตอาหาร (GMP) และหลกการของระบบการวเคราะหอนตรายและจดวกฤตทตองควบคมในการผลตอาหาร (HACCP) ตามมาตรฐานโคเดกซ (Codex) สวนขอกาหนดในมาตรฐานนสอดคลองกบมาตรฐานสากลดงตอไปน

มาตรฐานอางอง – Codex Alimentarius Commission (FAO/WHO): Recommended International Code of Practice General

Principle of Food Hygiene, CAC/RCP-1(1985) – Codex Alimentarius Commission (FAO/WHO): Hazard Analysis and Critical Control Point (HACCP)

Guideline, Annex to CAC/RCP-1(1969), Rev.3 (1997) – Codex Alimentarius Commission (FAO/WHO): General Standard for the Labeling of Prepackaged

Foods, CODEX STAN 1-1985(1991) – ASEAN Cooperation in Food, Agriculture and Forestry : General Guidelines on the Preparations and

handling of HALAL Food, 1997 – Codex Alimentarius Commission (FAO/WHO) : General Guidelines for use of the Term “HALAL”, CAC-

GL 24/1997 – มาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม : กาหนดสขลกษณะของอาหาร มอก. 34-2546 – มาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม : ระบบการวเคราะหอนตรายและจดวกฤตทตองควบคมในการผลตอาหารและระบบ



– ระเบยบคณะกรรมการกลางอสลามแหงประเทศไทยวาดวยการรบรองฮาลาล พ.ศ. 2544 – มาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม : ขอแนะนาทวไปสาหรบการใชคา “ฮาลาล” มอก.1701-2541

2. การอางอง • เอกสารอางองตอไปน ซงรวมถงสงทมการอางองไวในบรรณานกรมดวยนน นามาซงการอางองใน

มาตรฐาน Halal-GMP/HACCP ฉบบน สาหรบเอกสารอางองทมการระบปทพมพนน เมอมการแกไขแลว หรอจดพมพใหม เอกสารทอางองไวจะไมนามาใชอกตอไป

• เอกสารทใชอางองคอ Halal-GMP/HACCP 5000:1425 วาดวยหลกการพนฐานและนยามคาศพท 3. คาศพทและคานยาม

3.1 อาหารฮาลาล หมายถง อาหารทไดรบอนญาตตามบทบญญตศาสนาอสลามใหบรโภคได 3.2 หะรอม หมายถง สงทไมอนญาตหรอสงตองหามในศาสนาอสลาม โดยมการบญญตไวในคมภรอลกรอาน หรอมาจากแนวทางท

ศาสดามฮมหมด (ซ.ล.) ปฏบตหรอมวจนะไว (ซนนะห) หรอมาจากมตทเปนเอกฉนททนกปราชญในศาสนาอสลามบนทกไว (อจมะห) หรอมาจากวธการทนกปราชญ ในศาสนาอสลามเทยบเคยงกบบญญตในคมภรอลกรอาน (กยาส)

3.3 นะยส หมายถง สงททางศาสนาอสลามถอวาสกปรก 3.4 มสลม หมายถง ผทสโรราบและนอบนอมตอพระผเปนเจาอยางสงบสนตและโดยไมมเงอนไข และนาเอาหลกการอสลามมา

ถอเปนแนวทางการดาเนนชวต 3.5 อสลาม หมายถง การยอมรบและยอมจานนตอพระผเปนเจา (อลลอฮ [ซ.บ.]) และนาคาสงของพระผเปนเจาทปรากฏใน

คมภรอลกรอาน หรอคาสอนทศาสดามฮมหมด (ซ.ล.) มาเผยแพรและ ปฏบตอยางเครงครด โดยปราศจากความกงขาจนเปนวธปฏบตและขนบธรรมเนยมประเพณของการดารงชวตประจาวน

3.6 ซาบฮะห หมายถง การเชอดสตวตามบทบญญตศาสนาอสลาม 3.7 สงตองหาม หมายถง สงทไมอนญาตใหใชในการผลตอาหารฮาลาล 3.8 สงนาสงสย (ซบฮต หรอมชบฮ) หมายถง สงทนาเคลอบแคลงสงสยหรอไมแนใจในแหลงทมา หากตรวจสอบแหลงทมาไมได

อสลามแนะนาใหหลกเลยง 3.9 การปนเปอน หมายถง การปนเปอนสงทเปนอนตรายทางกายภาพ อนตรายทางเคม อนตรายทางชวภาพ หะรอม และ

นะยส 3.10 การปนเปอนสงหะรอม หมายถง การปนเปอนสงหะรอมโดยการสมผส หรอการเตมโดยเจตนา หรอไมเจตนา ทาใหสงหะรอม

และสงนาสงสย (ซบฮต) เขาสวงจรอาหาร ทาใหอาหารทผลตขนไมฮาลาลอกตอไป 4. ระบบบรหารการจดทาอาหารฮาลาล

4.1 ขอกาหนดดานเอกสาร • ตองมนใจวาเอกสารและบนทกตางๆ ทประยกตใชกบระบบมาตรฐาน Halal-GMP/HACCP ตองจดทาเปนรปเอกสาร

4.2 การควบคมเอกสาร • ตองมนใจวาเอกสารทใช ณ จดใชงานตองเปนปจจบน เอกสารทลาสมยตองถกจดเกบและทาลาย

เอกสารตองอานได และไดรบการชบง มการควบคมการแจกจาย 4.3 การควบคมบนทก

• บนทกตางๆ ทแสดงถงการผลตอาหารทเปนไปตามมาตรฐานน ตองมการจดเกบรกษาเพอการอางอง สาหรบการสอบกลบไดของผลตภณฑ

4.4 นโยบาย และวตถประสงคขององคกร • ผบรหารระดบสงตองกาหนดนโยบาย และวตถประสงคในการผลตอาหารฮาลาลตามขอกาหนด ในมาตรฐานฉบบนโดยจดทา

เปนเอกสาร และประกาศเผยแพรนโยบายใหพนกงานในองคกรทกคนรบทราบ เกดความเขาใจ ตระหนกในความรบผดชอบ และนาไปปฏบตตามเพอใหไดมาซงอาหารฮาลาลทเปนไปตามขอกาหนด

4.5 ตวแทนผบรหารเพอรบผดชอบการผลตอาหารฮาลาล • ผบรหารระดบสงตองแตงตงตวแทนผบรหารดานฮาลาล (Halal Management Representative, HMR)



4.5.1 การทาใหมนใจวากระบวนการตางๆ ทจาเปนสาหรบระบบการบรหารการผลตอาหารฮาลาล ไดจดใหมขน ปฏบตจรง และธารงรกษาไว

4.5.2 รายงานใหผบรหารระดบสงทราบเกยวกบผลการดาเนนงานการผลตอาหารฮาลาลของ าสถานประกอบการถงการสอดคลองกบขอกาหนด และปญหาตางๆ

4.6 การสอสารภายใน • ผบรหารระดบสงตองทาใหมนใจวา กระบวนการสอสารทมความเหมาะสมทงหลาย ไดถกทาใหมขนในองคกร และไดมการ

สอสารเกยวกบเรองความมประสทธภาพในการผลตอาหารใหเปนไปตามมาตรฐานฉบบน 5. การบรหารทรพยากร (Resource Management) 5.1 การจดสรรทรพยากร

• ผบรหารระดบสงตองจดหา จดสรรทรพยากรและสงอานวยความสะดวกทจาเปนในสถานประกอบการใหพรอมและเพยงพอ และมการบารงรกษาเพอใหการผลตอาหารฮาลาลเปนไปอยางมประสทธภาพและประสทธผล

5.2 ทรพยากรมนษย (Human Resources) 5.2.1 ความสามารถ ความตระหนก และการฝกอบรม องคกรตอง

5.2.1.1 พจารณาระบความสามารถทจาเปนสาหรบบคลากร ซงปฏบตงานทมผลตอผลตภณฑอาหาร ฮาลาล 5.2.1.2 จดฝกอบรม หรอจดดาเนนการอยางอน ในอนทจะทาใหไดผลตามความจาเปนเหลาน 5.2.1.3 ทาใหมนใจวา บคลากรมความตระหนกในความเกยวของและความสาคญของกจกรรมททา

และการปฏบตงานในอนททาใหสมฤทธผลตามวตถประสงค 5.2.1.4 คงไวซงบนทกทเหมาะสมเกยวกบการศกษา การฝกอบรม ทกษะ และประสบการณ

5.2.2 เจาหนาท Halal-GMP/HACCP และเจาหนาทเชอดสตว ตองมบทบาทและความรบผดชอบดงน

5.2.2.1 เปนพนกงานประจาทเปนมสลมและปฏบตตามหลกศาสนาอสลาม กรณทเปนเจาหนาทเชอดสตว ตองมความรในวธการฆาสตวตามหลกศาสนาอสลาม

5.2.2.2 มความรพนฐานของขอกาหนดของฮาลาล GMP และ HACCP 5.2.2.3 มสวนรบผดชอบในการจดซอวตถดบทใชในการผลต เพอใหมนใจวาเปนวตถดบทไมมสงปนเปอนหะรอม 5.2.2.4 สรางความมนใจวา มาตรฐาน Halal-GMP/HACCP ไดรบการปฏบตในสถานทประกอบอาหาร และ

สวนประกอบของอาหารเปนฮาลาล 5.2.2.5 สรางความมนใจวา มาตรฐาน Halal-GMP/HACCP ไดรบการปฏบตและธารงรกษาไวตลอดเวลา

5.2.3 บคลากรทเกยวของกบการผลตอาหารฮาลาล • องคกรตองทาใหมนใจวาบคลากรทเกยวของกบการผลตอาหารมสขภาพ และ สขอนามยสวนบคคลเหมาะสมในการผลต

อาหารฮาลาลตามมาตรฐานฉบบน 5.3 โครงสรางพนฐาน (Infrastructure) • องคกรตองพจารณา ระบ จดหา และธารงไวซงโครงสรางพนฐานทจาเปน สาหรบการทาใหบรรลถงความสอดคลองกบ

ขอกาหนดในมาตรฐานน โดยสอดคลองกบหลกศาสนาอสลามและความปลอดภยดานอาหาร ในการนโครงสรางพนฐานประกอบดวย (เทาทมการนามาใช)

5.3.1 อาคารสถานทปฏบตงาน และสาธารณปโภคทเกยวของ 5.3.2 อปกรณประกอบกระบวนการตางๆ (ทงฮารดแวร และซอฟทแวร) 5.3.3 บรการสนบสนนตางๆ (ดงเชนการขนสง และการสอสาร) 5.4 สภาพแวดลอมในการปฏบตงาน • องคกรตองพจารณา ระบ บรหาร และธารงรกษาไวซงสภาพแวดลอมของการปฏบตงานทจาเปน

สาหรบทาใหบรรลถงความสอดคลองกบขอกาหนดอาหาร Halal-GMP/HACCP 6. กระบวนการผลต 6.1 การวางแผนการผลต



• องคกรตองวางแผนและพฒนากระบวนการตางๆ ทจาเปนสาหรบการผลตอาหารใหสอดคลองกบมาตรฐาน Halal-GMP/HACCP ในการวางแผนการผลตนน องคกรจะตองระบสงตอไปนตามความเหมาะสม 6.1.1 ขอกาหนดของวตถดบและผลตภณฑอาหารฮาลาล 6.1.2 ความจาเปนในการจดใหมกระบวนการตางๆ เอกสาร และการจดทรพยากรทเฉพาะสาหรบ ผลตภณฑอาหารฮาลาลทสอดคลองกบหลกการสขอนามยในการผลตอาหาร

6.1.3 กจกรรมการทบทวน ทวนสอบ การตรวจตดตาม การตรวจสอบ และการทดสอบ ทเฉพาะสาหรบ ผลตภณฑอาหารฮาลาลทสอดคลองกบหลกการสขอนามยในการผลตอาหาร และเกณฑสาหรบการยอมรบ

6.1.4 บนทกทจาเปนสาหรบแสดงใหเหนวา กระบวนการตางๆ ของการผลต และผลตภณฑทไดเปนไปตาม ขอกาหนด 6.1.5 ขอกาหนดทระบโดยลกคา ซงครอบคลมขอกาหนดสาหรบกจกรรมการสงมอบ และกจกรรมหลงการ สงมอบ 6.1.6 ขอกาหนดทมไดระบโดยลกคา แตเปนทรกนวาเปนลกษณะเฉพาะเจาะจงของผลตภณฑ 6.1.7 ขอกาหนดตามกฎหมายและกฎขอบงคบทเกยวของกบผลตภณฑ 6.1.8 ขอกาหนดเพมเตมใดๆ ทพจารณาระบโดยองคกร

6.2 การจดซอ 6.2.1 กระบวนการจดซอ

• องคกรตองทาใหมนใจวา วตถดบทจดซอสอดคลองกบขอกาหนดตามมาตรฐานน โดยวตถดบเหลานนไมใชนะยส หะรอม หรอซบฮต และไมมการปนเปอนกบสงหะรอม ทงนตองเปนไปตามขอกาหนดของลกคา นอกจากนตองปลอดภยในการดาเนนการขนตอไปในกระบวนการผลต องคกรตองทาการประเมนและคดเลอกผสงมอบบนพนฐานความสามารถทจดสงวตถดบฮาลาลใหเปนไปตามขอกาหนดของมาตรฐานนโดยตองมการจดทาเกณฑคดเลอก วธการประเมน และตองมการเกบรกษาบนทกผลการประเมน

6.2.2 ขอมลการจดซอ ขอมลการจดซอตองอธบายถงผลตภณฑทจดซอ รวมถงสงตอไปน ตามความเหมาะสม

• ขอกาหนดสาหรบการอนมตผลตภณฑ ระเบยบวธปฏบต กระบวนการและอปกรณทใชในการผลตวตถดบทสงมอบ • ขอกาหนดสาหรบบคลากรทใชในการผลตวตถดบทสงมอบ • ขอกาหนดเกยวกบมาตรฐานฮาลาล

องคกรตองทาใหมนใจวา ขอกาหนดการจดซอทระบไวมความพอเพยงกอนสอสารไปยงผสงมอบ 6.2.3 การทวนสอบวตถดบทจดซอ • องคกรตองจดใหมการทวนสอบ หรอกจกรรมใดๆ ทจาเปน สาหรบการทาใหมนใจวา วตถดบทจดซอเปนไป

ตามขอกาหนดตามมาตรฐานน ไมเปนนะยส หะรอม หรอซบฮต และไมไดปนเปอนกบสงหะรอม 6.3 การดาเนนการผลต 6.3.1 การควบคมการดาเนนการผลต • องคกรตองวางแผนและทาใหการดาเนนการผลตภายใตเงอนไขทมการควบคมจดวกฤตทตองควบคมเพอปองกนการปนเปอน

หะรอมและอนตรายในอาหาร ทงน เงอนไขของการควบคมตองครอบคลมถง 6.3.1.1 การจดใหมขอมลทอธบายคณลกษณะของผลตภณฑ 6.3.1.2 การจดใหมวธปฏบตงานทจาเปน 6.3.1.3 การใชเครองมอทเหมาะสมตอกระบวนการผลตนน

6.3.1.4 การจดหา การใชและบารงรกษาเครองมอวด และเครองมอตรวจตดตามใหเพยงพอตอการ ควบคมการปฏบตงานใหไดตามมาตรฐานน

6.3.1.5 การปฏบตการในเรองการตรวจปลอย และการสงมอบ 6.3.2 การชบงและการสอบกลบ • องคกรตองชบงผลตภณฑดวยวธการทเหมาะสม ตลอดกระบวนการผลตและตองชบงสถานะของผลตภณฑทเกยวเนองกบ

ขอกาหนด ในการตรวจตดตาม ตรวจสอบ และการวด • ในกรณทการสอบกลบเปนกจกรรมทกาหนดใหปฏบตแลว องคกรตองควบคมและบนทกการสอบกลบของผลตภณฑนนๆ

6.3.3 การถนอมรกษาผลตภณฑ



• องคกรตองถนอมรกษาผลตภณฑอาหารในระหวางกระบวนการผลตภายในองคกร และระหวางการสงมอบไปยงลกคา ปองกนไมใหมการปนเปอนจากหะรอม จลนทรย สารเคม สงแปลกปลอม การเสอมคณภาพของผลตภณฑ หรอความเสยหายทอาจเกดกบภาชนะบรรจในระหวางการเกบรกษา

6.3.4 การตรวจตดตามและการวดกระบวนการ • องคกรตองใชวธทเหมาะสมสาหรบการตดตามตรวจสอบของกระบวนการตางๆ ในการผลตอาหารฮาลาล

วธการเหลานตองแสดงใหเหนถงความสามารถของกระบวนการตางๆ ทจะบรรลถงผลตามแผนทวางไว เมอผลตามแผนไมบรรล ตองมการปฏบตการแกไขอยางเหมาะสม เพอจะใหมนใจวาผลตภณฑสอดคลองกบขอกาหนดตามมาตรฐานน

7. การตรวจสอบ 7.1 การตรวจตดตามภายใน

• องคกรตองจดใหมการตรวจตดตามภายในตามชวงระยะเวลาทกาหนดไว เพอตรวจสอบวาระบบบรหาร การผลตอาหารฮาลาล ยงคงมประสทธผลทสอดคลองกบขอกาหนดตามมาตรฐาน Halal-GMP/HACCP น 7.1.1 สอดคลองกบแผนทวางไว 7.1.2 มการปฏบตจรงอยางมประสทธภาพและธารงไว ตองมการวางแผนกาหนดการตรวจตดตาม กาหนดพนททตองการ

ตรวจตดตาม มเกณฑการตรวจ ขอบขาย ตลอดจนความถและวธทใช มการคดเลอกผตรวจตดตาม ในการนผตรวจตดตามตองไมตรวจงานของตวเอง การตรวจตดตามภายในน ตองจดทาเปนเอกสารระบไวในระเบยบวธปฏบตงาน

7.2 การควบคมผลตภณฑทไมเปนไปตามขอกาหนด • องคกรตองทาใหมนใจวา ผลตภณฑทไมเปนไปตามขอกาหนด มการชบงและควบคม เพอปองกนการนาไปใชงานหรอสงมอบ

โดยไมตงใจ การควบคมและหนาทความรบผดชอบ รวมทงอานาจในการจดการกบผลตภณฑทไมเปนไปตามขอกาหนด ไดระบไวในระเบยบวธปฏบตงานทเปนเอกสาร

• กรณทมขอรองเรยนเกยวกบผลตภณฑทไมเปนไปตามขอกาหนด องคกรตองจดใหมกระบวนการและชองทางในการสอสารกบลกคาในการจดการกบผลตภณฑทไมเปนไปตามขอกาหนดดงกลาว เพอสรางความมนใจวาไมมการนาผลตภณฑนนๆ สงมอบในรปของอาหารฮาลาล

7.3 การปฏบตการแกไข • องคกรตองปฏบตการกาจดสาเหตของสภาพผดเงอนไขในอนทจะปองกนการเกดซา โดยตองจดทาอยใน

รประเบยบวธปฏบตงานทเปนเอกสาร เพอนยามเปนขอกาหนดสาหรบการทบทวนสภาพทผดเงอนไข และสาเหตของการผดเงอนไข ผลของการปฏบตการแกไขตองจดเกบอยในรปเอกสาร

7.4 การปฏบตการปองกน • องคกรตองพจารณาระบการปฏบตงานทจะปองกนสาเหตของสภาพผดเงอนไขทอาจเกดขนได

โดยจดทาเพอนยามไวในระเบยบวธปฏบตงานทเปนเอกสาร เพอระบถงสภาพผดเงอนไขทอาจเกดขน การปฏบตการปองกนทจาเปน การบนทกผลการปฏบตการททาไป และทบทวนการปฏบตการปองกน ทจดทาไปวายงมประสทธผลอยหรอไม

1

اسالم عليكم ورحمةاهللا وبرآاته

ขอความสนตสขและความเปนศรมงคล

จงมแดทานผมเกยรตทกๆทาน

ไมมพระเจาอนใดทกราบไหว..นอกจากพระองคอลลอฮ

และศาสดามฮาหมด(ซ.ล)ทรงเปนศาสนฑตของพระองค

2

หลกการเชอดสตวในอสลาม

ความหมายของการเชอดสตว

การเชอดสตว คอ การนาสตวทศาสนาอนมตใหรบประทานไดมาเชอดโดยการตดหลอดลม หลอดอาหารและเสนเลอดคอ

3

“และอาหารของบรรดาผทไดรบคมภร (ยวและครสต) เปนทอนมตแกพวกทาน”อลมาอดะฮ / 5หมายถง สตวเชอดของอะฮลลกตาบทเปนยวและครสต เปนท

อนมตแกบรรดามสลม

كم حل لهم وطعام الذين أوتواألكتاب حل لكم وطعام

“ فأحسنواالذبحة إذاذبحتم "“เมอพวกทานตองการเชอดสตว จงทาใหดในการเชอด”

บนทกโดย มสลม

กฎเกณฑการเชอดสตว ตามบทบญญตในอสลาม

1. สตวทนามาเชอด2. ผเชอด3. วธเชอด4. อปกรณการเชอด

4

สตวทนามาเชอด

. เปนสตวทศาสนาอสลามอนมตใหบรโภคได

. มกรรมวธการเชอดตามบญญตศาสนาอสลาม

. ไมมการทรมานหรอทารณสตวกอนหรอขณะท

เชอด

ผเชอด

.ตองเปนมสลมหรอชาวคมภรทเชอดสตวตามวธการอสลาม .มสขภาพจตสมบรณ

.ไมเปนโรคตดตอทสงคมรงเกยจ

5

วธเชอดใหกลาวนามของอลลอฮเมอเรมเชอด (บสมลลาฮ อลลอฮอกบร)ควรผนหนาไปทางกบลต ( ทศตะวนตก )อลลอฮไดกลาววาلفسق وانه، عليه ألله يذآرأسم والتأآلواممالم " "“และพวกทานจงอยาบรโภคจากสง(สตวเชอด)ทพระนามของอลลอฮมไดถกกลาวบนมน(ขณะเชอด) แทจรง(การบรโภคสตวเชอดทมไดกลาวนามของอลลอฮขณะเชอด)เปนการละเมด” อลอนอาม /121

สตวตองตายเพราะการเชอดกอนนาไปดาเนนการอยางอน

เชอดใหหลอดลม หลอดอาหารและเสนเลอดสองขางลาคอขาดจากกน

ควรเชอดโดยตอเนองในคราวเดยวกน

6

อปกรณในการเชอด

ตองเปนของมคม

ยกเวน.. เลบ

กระดกฟน

ขอกาหนดทเกยวของกบสตวทเชอด

1) การเชอดสตวตามบญญตศาสนาจะสมบรณดวยวธการใดวธการหนงดงตอไปน1.1) อซซบฮ : การตดเสน ฮลกม : หลอดลม หรอ หลอดคอ มะรอ : หลอดอาหารและนาดมวดญาน : เสนเลอดทงสองเสนทอย ขางคอ

7

1.2) อนนะฮร : คอการแทงทหลมโคนคอ ( ควานเสนตาง ๆ

ใหขาด)


เปนวธทยอดเยยมในการเชอดอฐและสตวทมคอยาว เชน อฐ และอนญาตใหเชอดววดวยวธนเชนกน

1.3) อลอกร


: คอการทาใหสตวทไมสามารถเชอดไดตามปกตเกดบาดแผลทสวนใดของรางกายไมวาจะเปนสตวเปรยวทอนญาตใหลา หรอสตวบานทกลายเปนสตวเปรยว ถาหากผลาไดมนมาขณะทยงมชวตอยเขาจาเปนตองเชอดมนดวยวธ ซบฮ หรอ นะฮร แลวแตกรณ

8

2. เงอนไขของการเชอดทมผลใชได มดงตอไปน

2.1) ผเชอดตองบรรลศาสนภาวะ หรออยในวยทแยกแยะได(มมยยซ)

เปนมสลม สตวทเชอดโดยคนนอกศาสนานนจะรบประทานไมได

2.2) การเชอดตองใชสงมคมทสามารถตด และทาใหขาดไดดวยคม

ของ มน

…ไมวาจะเปนเหลกหรอวตถอยางอนททาใหเลอดไหลได ทงนตองไมใชฟน กระดกและเลบ ไมอนญาตใหรบประทาน “สตวทถกรดคอตาย” โดยการกระทาของมนเองหรอโดยการกระทาของผอน “สตวทถกตตาย” คอสตวทตายดวยการถกทบตดวยของหนก “สตวทตายเพราะตกจากทสง” หรอตกลงไปในหลมบอ “สตวทถกขวดตาย” และ “สตวทถกสตวปากดตาย” ซงไมใชเปนสตวทฝกไวสาหรบลาและถกสงออกไป ถาหากวาสตวดงกลาวยงมชวตมนคงและเขาไดเชอดมนไดทน กอนญาตใหรบประทานได

9

2.3) ผเชอดตองกลาวนามของอลลอฮ (ซ.บ.) ขณะเชอดการใชเครองบนทกเสยงเปดนามของอลลอฮ ถอวาใช

ไมได นอกจากคนทลมกลาวนามของอลลอฮ สตวทเขาเชอดถอวาอนญาตใหรบประทานได

3) การเชอดสตวมระเบยบหลายประการ ทศาสนาเตอนใหพงระลกถงอยเสมอ เพอเปนการเมตตาตอสตวทจะเชอด ทงกอนเชอด ขณะเชอด และภายหลงจากเชอดแลว จะตอง.....

ไมลบมดตอหนาสตวทจะเชอด ไมเชอดสตวตอหนาสตวอน

ไมเชอดสตวดวยมดทไมคม ไมทาทารณตอสตวทจะเชอด

ไมตดสวนใด ๆ ของสตวไมถลกหนงไมจมในนารอน และไมถอนขน...

นอกจากมนใจวาสตวนนตายแลว

10

4) สตวทจะเชอดตองไมเปนสตวทมโรคตดตอ และไมมสงทจะทาใหเนอสตวเปลยนแปลงถงขนเปนอนตรายแกผบรโภค และจะตองมความมนใจวาปลอดจากโรคเมอจะนาออกจาหนายหรอนาเขาสตวทถกเชอดภายหลงจากถกทาใหสงบแลว ถอวาเปนการเชอดทถกตองตามบทบญญตศาสนา อนญาตใหรบประทานได

1.จะตองสวมขวไฟฟาทขมบทงสองขาง หรอดานหนาผากของสตว

2. ความดนของไฟฟาจะตองอยระหวาง 100-400 โวลต

3. ความแรงของกระแสไฟฟาอยระหวาง 0.75+1.0 แอมแปร สาหรบแพะ และแกะ

และระหวาง 2.0-2.5 แอมแปร สาหรบวว

4. การปลอยกระแสไฟฟาอยระหวาง 3-6 วนาท

อนญาตใหมสลมทเดนทางไปทองเทยว หรอพานกอยในประเทศทไมใชประเทศอสลามรบประทานสตวทเชอดโดยชาวคมภรได จากสตวทศาสนาอสลามอนญาตใหรบประทานโดยตองมนใจวาไมมสงตองหามปะปนอยในเนอนนเวนแตพวกเขาจะมนใจวาเปนสตวทไมไดเชอดอยางถกตองตามบญญตศาสนา

เนอหา : จากหนงสอฮาลาลและฮารอมในอสลาม

ของเชคยซฟ อลกอรดอวย

11

ซเราะหท 99 อซ-ซลซะละฮ อายะฮท 7,8

“ดงนน ผใดประพฤตความดหนง มปรมาณเทานาหนกของผงธล เขาจะไดมองเหนมน”

“และผใดประพฤตความเลวหนง มปรมาณนาหนกของผงธล เขากจะไดมองเหนมน”

شكرا TERIMA KASEH

THANK YOU

Merci beaucoup

XIA XIA

ขอบคณ

การฆาแพะในครวเรอนหรอนอกโรงฆาสตว เลขทเอกสาร ชอเอกสาร : การเชอดเอาเลอดออก แกไขครงท ประเภทเอกสาร : คมอฝกอบรม วนทมผลบงคบใช หนาท 1/4

D:\My Documents\A Pattani\โรงฆา\A SOP3 bleeding.doc

1. วตถประสงค 1. ใหผปฏบตงานทาการฆาสตวโดยทาใหสตวหมดความรสกอยาง

รวดเรวทสด 2. ใหผปฏบตทาการฆาสตวโดยไมทาใหสตวเกดสภาพเครยด ตนเตน

ตกใจ กอนและในระหวางการฆา

2. ผปฏบต


3. อปกรณ

1. แทนบงคบสตว มดเชอด ลบคม ความยาวประมาณ 2 เทาของความหนาลาคอสตว 2.

3. โซแขวน และแขนแขวนสาหรบคลองโซ 4. เสาและรางแขวน ยดตดกบพน หรอเหลกฉากยดตดกบเสา

4. วธการ

ประกอบดวยขนตอน การจดเตรยม จดสภาพแวดลอม ไมใหสตวอนเหนการเชอด, ไมอดอาหารและนา, ไมทาการทารณ ทรมานสตว ทาความสะอาดอปกรณและลบคมมด

0.

1. ชงนาหนก ชงนาหนกสตวและบนทกนาหนก 2. บงคบสตว จงสตวจากคอกพกเขาสหองปฏบตงาน ยกตวสตววาง

ลงบนแทนบงคบสตว ปรบแทนบงคบใหยกระดบขนจนทาใหขาสตวลอยขนเหนอพน

3. เชอดคอ เมอแพะอยนง ภายในไมเกน 10 วนาท ใหจบหวแพะแลวเชดคางขนเพอเปดบรเวณคอ โดยแนวเชอดอยทแนวหลงขากรรไกรตอกบฐานใบห ใชมดเชอดโดยปาดคอดวยความรวดเรวเพยงครงเดยว มดจะตองตดผานเสนเลอดแดง, เสนเลอดดา, หลอดคอ และหลอดอาหาร แตไมถงกระดก ปลอยมอจากหวแพะใหสตวลมพบลงเอง

4. สตวหยดนง รอจนสตวหยดนงสนท 5. ใชเชอกคลองทหนาแขงขาหลงขวา ระหวางนวตงและขอเอนรอย

หวาย ดงขายกตวแพะขนจากแทนหอยหวลง เกยวโซคลองขาขวา ระหวางนวตงและปลายเทา เขากบกลางแขนแขวน A ปลดเชอกรอกออก

6. ปลอยใหเลอดไหล ไมนอยกวา 8 นาท

- ลาง ลบมด และตมฆาเชอมด กอนทจะใชกบแพะตวตอไป

ผงกระบวนวธการ : การเชอดเอาเลอดออก



5. สมรรถนะทตองการจากการฝก

หวขอ การเชอด แขวนขา และเอาเลอดออก คาอธบาย ทกษะและความรในการเชอดเอาเลอดออกจากตวสตวอยางมประสทธภาพและถกสขอนามย

องคประกอบ เกณฑความสามารถ 1. การเชอดคอ 1. ชตาแหนงเสนเลอดดาและแดงบรเวณคอหอย, หลอดลมและหลอดอาหาร

ไดอยางถกตอง 2. ลงมดเชอดถกตองตามตาแหนง 3. ปฏบตงานทาใหสตวทถกเชอดหลกเลยงความเจบปวดทรมานทไมจาเปน 4. หลอดลมและหลอดอาหารถกตดขาดออกจากกน 5. วธการเชอดมความเสยงนอยทสดในการทาใหซากปนเปอน

2. การเอาเลอดออก 1. สตวถกเอาเลอดออกอยางรวดเรวและหมดจดสมบรณ 2. เกบเลอดลงในถงบรรจ

6. เอกสารอางอง

Clottey John.A. St. 1985. Manual for the Slaughter of Small Ruminants in Developing Countries. Food and Agriculture Organization of the United Nations, Rome.

Regenstein J. M. 2003. Recommended Ritual Slaughter Guidelines for Livestock (Cattle, Sheep and Goats) and Poultry. Food Marketing Institute (FMI) and National Council of Chain Restaurants (NCCR) animal welfare program. Retrived on : http://www.fmi.org.

Savell W.J., 2000. Goat Slaughter HACCP Plan. Rosenthal HACCP Plans. January 6, 2000 Version retrieved from : http://www.meat.tamu.edu/HACCP/goatslaughter.pdf.

แนวเชอดหลงขากรรไกรตอกบฐานใบห

แสดงตาแหนง 1) ผกเชอกรอก, 2) เปลยนโซแขวน, 3) ตดขอขาหลง, 4) แขวนเอนรอยหวาย และเสนประแสดงแนวกรดเปดผวหนง

http://www.fmi.org/

http://www.meat.tamu.edu/HACCP/goatslaughter.pdf



คาอธบาย การฆาสตวทยอมรบไดตามหลกสวสดภาพของสตว (animal welfare) มลกษณะดงตอไปน 1. สตวจะถกฆาโดยไมมการทาใหเกดสภาพเครยด หรอมการบงคบสตวอยางรนแรงหรอทารณสตว 2. สตวจะถกฆาในทายนตามปกต โดยมอปกรณชวยบงคบ 3. สตวจะถกฆาโดยไมมการทาใหสลบหรอหมดความรสก โดยดาเนนการอยางรวดเรว อาการทแสดงวาสตวหมดความรสก (loss of sensibility) หลงจากการฆา 1) ลมลง ยนไมได 2) ตากรอกกลบเมอการหมดความรสกเรมตน 3) ไมกระพรบตา 4) ตาไมสามารถกรอกไปมา 5) ไมมหายใจตามจงหวะ 6) ไมมการยกหว 7) ไมมการกระพรบตาเมอสมผสกระจกตา (corneal reflex) 8) ขาอาจมการขยบหรอเตะไดเปนกระบวนการตอบสนอง (reflex) ไมถอวามความรสก ใหดทหวสตวเปนสาคญ ขอกาหนดเกยวกบอปกรณ

อปกรณ คาอธบาย เหตผล 1 แทนบงคบสตว

เปนอปกรณบงคบสตวกอนและในระหวางการฆา โดยจะทาการยกตวสตวขนทาใหขาสตวลอยขนเหนอพน อปกรณจะพยงนาหนกตวสตวไวใอยางสมดล แพะจะอยในทายนตามปกต โดยไมมการกด รด พน ผกทตวสตว

แทนบงคบสตวหลกเลยงการใชแรงคนจบซงจะทาใหมการกด บบ ตวสตว ดวยแรงคน และไมมการมด รด สวนหนงสวนใดของตวสตวไว ซงจะทาใหสตวตนตกใจ

2 แสงสวาง ทแทนบงคบสตว จะตองมความสวางใหสตวเหนไดอยางชดเจน

สตวจะไมเกดอาการหวาดกลว

3 มดเชอด มดเชอดตองมความคมจด และมความยาว 2 เทาของความหนาลาคอสตว

เมอเชอดดวยมดทสน ใบมดจะจมลกลงไปในรอยเชอดทาใหสตวดนรนดวยความเจบปวด

4 พน พนทสตวเดน ตองไมลน เลอน หรอโคลงเคลง รวมถงแทนบงคบสตวจะตองมนคง ยดตรงแนน ไมโคลงเคลง

พนทไมมนคงจะทาใหสตวตนเตน ตกใจ



การฆาแพะในครวเรอนหรอนอกโรงฆาสตว เลขทเอกสาร ชอเอกสาร : การถลกหนง แกไขครงท ประเภทเอกสาร : คมอฝกอบรม วนทมผลบงคบใช หนาท 1/5

1. วตถประสงค 1. ใหผปฏบตงานทาการถลกหนงโดยไมมความสกปรกเปรอะเปอนตอซากแพะ 2. ใหผปฏบตงานทาการทาการถลกหนงใหซากแพะไมเหยวแหง

2. ผปฏบต


3. อปกรณ

1. มดชาแหละ

2. ตะขอเสตนเลส 3. โซรง 4. แขนแขวนA 4. กระตกตมนาเดอด

4. วธการ

- ใหลางทาความสะอาดมอและเชดมอใหสะอาดกอนลงมอทางาน และในระหวางปฏบตงาน ใหลางทาความสะอาดทกครงเมอพบวามอสกปรก

- ใหจมมดลงในนาเดอด เมอพบวามดสกปรก หรอ เปนระยะตลอดเวลาทปฏบต

ถลกหนงขาซาย-ตดเทาซาย-แขวนขาซาย 7. ใชมดกรดเปดหนงขาซาย เปดหนงจากบรเวณดานหลงของขอ

ขาเอนรอยหวาย (hock) ไปถงปลายเทา และ กรดเปดอกทางหนงไปจนถงบรเวณทวารหนก – ใชมดกรดผวหนงรอบขอเทา และเปดถลกหนงทขาลงมาจนถงขอขาเอนรอยหวาย ตดทขอหวเขา (ระหวางแขงกบเอนรอยหวาย แตไมโดนขอเอนรอยหวาย) แลวตดหรอหกแขงทงไป ถายงไมชานาญ อาจตดถกเอนรอยหวาย ใหเปลยนเปนตดเทาหลงตอนทายทสดกได – ใชตะขอเสตนเลสเกยวเอนรอยหวายเขากบแขนแขวนA (หากไมมตะขอเสตนเลส ใหเกยวเอนรอยหวายเขากบแขนแขวนAโดยตรง) แลวถลกหนงสวนของขาซายทงหมดลงมาจนถงบรเวณบนเอวซาย (rump)

ผงกระบวนวธการ : การถลกหนง


ถลกหนงขาขวา-ตดเทาขวา-แขวนขาขวา 8. ใชโซรงปลายแขนแขวนA อกดานหนงกบเสาเพอไมใหแขน

แขวนA หงาย ถอดโซออกจากขาขวาแลวกรดเปดหนงเชนเดยวกบขาซาย (ตดแขงทงไปตอนนหรอตอนหลงกได) ใชตะขอเสตนเลสเกยวขาขวากบปลายแขนแขวนA แลวเอาโซรงออก แลวถลกหนงสวนของขาขวาทงหมดลงมาจนถงบรเวณบนเอวขวา

ถลกหนงสวนทาย 9. ใชมดควานบรเวณทวารหนก ดงลาไสใหญขนมาและใชเชอกผก

ทวารหนกไว ตดชองทวารหนกทง แลวยดลาไสใหญกลบชองเชงกราน – แลหนงบรเวณทายออก โดยตดกระดกหางตดไปกบผวหนง แลวถลกหนงสวนทายลงมา

ถลกหนงลาตว 10. ใชมดกรดผาเปดหนงตามแนวกลางลาตว จากขาหนบลงมา

หนาอกถงลาคอ เปดแบะหนงออกทางสวาป 11. ตดหรอหกขอขาหนาตรงปลายตอขอมอ (lower end of

metacarpus) กรดหนงออกขนมาตามแนวหลงแขนจนถงขอศอกและรกแร ทาเชนเดยวกนกบขาหนาอกขางหนง ใชมดกรดหนงจากรกแรขวางหนาอกจนมาพบกบแนวกรดทรกแรดานตรงขาม

12. ใชกาปนตอยแยกหนงออกจากซาก จากสวาป เอว สนหลง ลงมาซโครง ไหล ดงหนงลงทางสนหลง ปลอยหนงหอยลงเหลอตดกบซากทบรเวณคอและหว แนวหนงตดอยทสวนคอและหว

ตดหว 13. ใชมดตดตามแนวของลาคอ จะเหนหลอดลม ใหผกหลอด

อาหารทตาแหนงใกลกบหว ตดหลอดอาหารตรงระหวางตาแหนงทผกและหว ตดหวตรงรอยตอกะโหลกกบกระดกคอ ดงหนงตดออกไปพรอมหว

ลางซากครงท 1 14. ฉดลางซากแพะดวยนาสะอาดใหทวถง


ขอ 7 ใชมดกรดเปดหนงขาซาย ตดทขอหวเขา (ระหวางแขงกบเอนรอยหวาย แตไมโดนขอเอนรอยหวาย)

ขอ 9 ใชมดควานบรเวณทวารหนก ดงลาไสใหญขนมาและใชเชอกผกทวารหนกไว แลวยดกลบเขาไป

ขอ 10.ใชมดกรดผาเปดหนงตามแนวกลางลาตว เปดแบะหนงออกทางสวาป ขอ 11.ตดหรอหกขอขาหนาตรงปลายตอขอมอกรดหนงออกขนมาตามแนวหลงแขนจนถงขอศอกและรกแร ทาเชนเดยวกนกบขาหนาอกขางหนง ใชมดกรดหนงจากรกแรขวางหนาอกจนมาพบกบแนวกรดทรกแรดานตรงขาม


ขอ 12. ใชกาปนตอยแยกหนงออกจากซาก ดงหนงลงทางสนหลง แนวหนงตดอยทสวนคอและหว และ ขอ13 ตดหว

ตรงรอยตอกะโหลกกบกระดกคอ ดงหนงตดออกไปพรอมหว

ขอ 14 ลางซาก


5. สมรรถนะ

หวขอ การถลกหนง คาอธบาย ทกษะและความรทตองทราบในการหาและผกหลอดอาหาร, ตดหาง, ผกทวาร, ตดหว, นาอวยวะ

สบพนธออก, ถลกหนง, ตดขา อยางมประสทธภาพและถกสขอนามย องคประกอบ เกณฑความสามารถ

1. การแขวนขา - สามารถแขวนขาเขากบแขนแขวนไดอยางถกตองตามขนตอน 2.การตดเทาหลง - ตดเทาหลงตรงตาแหนงหนาแขงตอเอนรอยหวายตามขนตอน 3.การผกลาไส - ตดและดงชองทวารหนกมาผกไดอยางถกตองโดยไมมมลรวงหลนมา

ถกซาก 4.การตดเทาหนา - ตดเทาหนาตรงตาแหนงขอขาหนาไดอยางถกตองตามขนตอน 5.ผกหลอดลมหลอดอาหาร

- ผกหลอดลมหลอดอาหารไดอยางถกตอง

6.ถลกหนง - ถลกหนงทงผน โดยไมมชนสวนขาดวน 7. ซาก - :ซากถกถลกโดยไมมชนสวนหนงหรอขนตดคางอยบนซาก 8. การฆาเชอมด - ตรวจสอบความสะอาดของมดตลอดเวลา มการทาความสะอาดโดย

การจมมดลงในนาเดอดเปนระยะ หรอเมอพบวามขนหรอสงสกปรกตดทใบมด

6. เอกสารอางอง Clottey John.A. St. 1985. Manual for the Slaughter of Small Ruminants in Developing Countries.

Food and Agriculture Organization of the United Nations, Rome. Savell W.J., 2000. Goat Slaughter HACCP Plan. Rosenthal HACCP Plans. January 6, 2000 Version

retrieved from : http://www.meat.tamu.edu/HACCP/goatslaughter.pdf.


การฆาแพะในครวเรอนหรอนอกโรงฆาสตว เลขทเอกสาร ชอเอกสาร : การนาเครองในออก แกไขครงท ประเภทเอกสาร : คาแนะนา วนทมผลบงคบใช หนาท 1/3

1. วตถประสงค 1. ใหผปฏบตงานทาการแยกเครองในออกจากตวสตวโดยไมม

ความสกปรกเปรอะเปอนตอซากแพะ 2. ใหผปฏบตงานแยกประเภทเครองในเพอทาการตรวจซาก

2. ผปฏบต


3. อปกรณ

ถาดเสตนเลส 4 ใบ แยกใสเครองใน ดงน 1) ตบ 2) กระเพาะและลาไส 3) ปอด หวใจ และ 4) ไต

4. วธการ

15. เปดผาชองทองดานบน สอดมดเขาในชองทอง กามดหนดานคมออกนอกลาตว กรดเปดชองทองจนถงบรเวณลนป อวยวะภายในจะตกออกมา

– ลวงมอจบปลายลาไสทผกไวกอนหนา ดงเครองในและลาไสเขาหาตว พยงเครองในและลาไสไว ฉกเสนเลอดเหนอตบ สอดมอเขาหลงกระเพาะ ดนกระเพาะออกมา พยงกระเพาะเอาไว

16. ตดกระบงลม ดงชดเครองในชองอกออกมา (หวใจ ปอด หลอดลม และหลอดอาหาร)

17. วางเครองในชองทอง และเครองในชองอกไวในถาดแยกจากกน เอาไต และไขมนในชองเชงกรานออกจากชองทอง แยกไตวางในถาดเพอการตรวจสอบ

18. ตรวจวการทเครองใน 19. นาเครองในขาวและแดง แยกไปซงคลาง 20. ใชมดปงตอตดกระดกหนาอกตรงแนวกลางตลอดแนวชอง

อก และผากลางกระดกสนหลงจากดานทายลงมาจนตลอดซาก แบงซากเปน 2 ซก

21. ตดขาหลงออก 22. ตดแตงเศษชนสวนทซากออกไป 23. ตรวจซาก 24. ลางซากครงท2 ฉดนาสะอาดลางซากภายในและภายนอก 25. นาซากแชเยนระยะสนทนทท 10 C กอนการตดแตง

- หากเกบนานกวานจะตองลดอณหภมลงอก โดยเกบทระหวาง-2Cถง+2C เปนเวลา 18-24 ชม. อาจเกบซากทงตวหรอตดครงทซโครงสดทาย


ขอ 15. สอดมอเขาหลงกระเพาะ ดนกระเพาะออกมา พยงกระเพาะเอาไว ขอ17.วางเครองในชองทอง และเครองในชองอกไวในถาดแยกจากกน และ ขอ 20.ใชมดปงตอตดกระดก ผากลางกระดกสนหลง แบงซากเปน 2 ซก


5. สมรรถนะทตองการจากการฝก

คาอธบาย ทกษะและความรทตองทราบในการนาเครองในออกจากตวแพะ อยางมประสทธภาพและ จดเครองในไวตรวจสอบไดอยางถกตอง

องคประกอบ เกณฑความสามารถ 1. เครองในชองทอง - สามารถแยกเครองในออกจากตวสตว โดยไมมสวนทะลทาใหสงบรรจใน

กระเพาะลาไสออกมาเปรอะซากแพะ 2.การแยกประเภทเครองใน

- สามารถแยกเครองในออกเปน 4 ถาดไวเพอการตรวจสอบ ไดแก ถาดท 1 กระเพาะ-ลาไส ถาดท 2 ตบ ถาดท 3 ปอด หวใจ หลอดลม หลอดอาหาร ถาดท 4 ไต

3.การผกลาไส - ตดและดงชองทวารหนกมาผกไดอยางถกตองโดยไมมมลรวงหลนมาถกซาก 4. การตดแตงซาก - ไมมเศษชนสวนซากอยบนซากแพะ 5.การลาง - มการใชนาสะอาดลางซาก ไมมคราบเลอดหรอสงสกปรกบนซากแพะ 6. การแชเยนซาก - มการแขเยนซากทนทท 10 C หรอท 0 C ถาเกบนาน 7. การฆาเชอมด - ตรวจสอบความสะอาดของมดตลอดเวลา มการทาความสะอาดโดยการจม

มดลงในนาเดอดเปนระยะ หรอเมอพบวามขนหรอสงสกปรกตดทใบมด

6. เอกสารอางอง Clottey John.A. St. 1985. Manual for the Slaughter of Small Ruminants in Developing Countries.

Food and Agriculture Organization of the United Nations, Rome. Savell W.J., 2000. Goat Slaughter HACCP Plan. Rosenthal HACCP Plans. January 6, 2000 Version

retrieved from : http://www.meat.tamu.edu/HACCP/goatslaughter.pdf.


การฆาแพะในครวเรอนหรอนอกโรงฆาสตว เลขทเอกสาร ชอเอกสาร : การตดแตงซาก แกไขครงท ประเภทเอกสาร : คาแนะนา วนทมผลบงคบใช หนาท 1/3

1. วตถประสงค 1. ใหผปฏบตงานทาการตดแตงซากแพะเพอนาไปปรงอาหารลกษณะตาง ๆ

2. ผปฏบต


3. อปกรณ

1. มดปงตอ 2. มดหนเนอ

3. เขยงพลาสตก

4. วธการ

1.นาซากแพะมาตดแตงตามลกษณะการนาไปใช โดยซากแพะแตละซก ตดแตงได 8 สวน (Food service) ใชมดปงตอสบเปนสวน ดงน - ขา (leg) - สะโพก (chump)| - สะเอว (loin) - ซโครง (rack) - ไหล (shoulder) - ขาหนา (foreleg) - หนาอก (breast)| - คอ (neck)

2. หลงจากนน ซากแตละสวนสามารถตดแตงใหเปนชนสวนยอยตอไป 3. บรรจชนสวนลงในถาดโฟม หมดวยพลาสตก แชเยน หรอบรรจภณฑอนตามตองการ

5. สมรรถนะทตองการจากการฝกอบรม หวขอ การตดแตงชนสวน คาอธบาย ทกษะและความรในการตดแตงชนสวน

องคประกอบ เกณฑความสามารถ 1. ชนสวน - ตดแตงชนสวนไดตามกาหนด 2.บรรจภณฑ - สามารถบรรจชนสวนลงบรรจภณฑไดอยางสะอาดเรยบรอย



การฆาแพะในครวเรอนหรอนอกโรงฆาสตว หมายเลขเอกสาร ชอเอกสาร : การแชซาก (chilling) แกไขครงท ประเภทเอกสาร : คาแนะนา วนทมผลบงคบใช หนาท

1. วตถประสงค 1.1 รกษาคณภาพของซากดวยการแชเยนจนกระทงสงจาหนาย

2. ผปฏบต โรงฆา, เขยงเนอ, รานคา

3. อปกรณ ตแชเยนขนาดใหญ

4. วธการ 1. ตดสวนทสกปรก เศษผวหนง ขน รอยชา ลางสงสกปรกออกดวยนาสะอาดแรงดนสง

ใหทวชองเชงกราน บรเวณคอ 2. พนดวยกรดอนทรย 8 วนาท 3. ชงนาหนกซาก และทาเครองหมาย 4. การแชเยนระยะสน แมจาหนายเนอแพะสดกจะตองทาการแชเยนซากไว ซากจะตองไดรบการทาให

เยนลงอยางรวดเรวในทระบายอากาศจนกระทงพนผวแหง การทาความเยนควรลงตาถงทประมาณ 10°C

5. การแชเยนระยะยาวและการแชแขง การเกบในหองเยนมความจาเปนถารอสงจาหนายเปนวน ซากแพะจะตองแชเยนทอณหภมระหวาง -2 ถง +2°C เปนระยะเวลา 18-24 ชม.

6. เครองใน แบงเปน 3 พวก 1) เครองในแดง (ตบ, ไต และหวใจ) 2)เครองในขาว (กระเพาะ, ลาไส, ปอด และมาม) และ 3) เครองในดา (หวและเทา) เครองในแดงจะตองแชเยนเชนเดยวกบซาก สวนเครองในประเภทอนตองจาหนายทนท ถามการแชเยนจะตองแยกแชเยนในหองอน และตองเกบกระจายใหความเยนเขาทวถง

6. เอกสารอางอง 6.1 Clottey John.A. St. 1985. Manual for the Slaughter of Small Ruminants in Developing

Countries. Food and Agriculture Organization of the United Nations, Rome. 6.2 Heinz G. 2008. Abattoir Development : Option and Designs for Hygienic Basic and

Medium-sized Abattoirs. Animal Production and Health Comission for Asia and the Pacific, Food and Agriculture Organization of the United Nations, Regional Office for Asia and the Pacific. Bangkok, 2008. Rap Publication 2008/1. retrived on http://www.aphca.org.

6.3 Savell W.J., 2000. Goat Slaughter HACCP Plan. Rosenthal HACCP Plans. January 6, 2000 Version retrieved from : http://www.meat.tamu.edu/HACCP/goatslaughter.pdf.

http://www.aphca.org/


การฆาแพะในครวเรอนหรอนอกโรงฆาสตว หมายเลขเอกสาร ชอเอกสาร : การแชซาก (chilling) แกไขครงท ประเภทเอกสาร : คาแนะนา วนทมผลบงคบใช หนาท

คาอธบาย

การฆาสตวทยอมรบไดตามหลกสวสดภาพของสตว (animal welfare) มลกษณะดงตอไปน

ตวสตว

ซากตดแตง

สวนทไมใชซาก

เครองในบรโภคได

ผลพลอยได

เครองในแดง :ตบ, ไต, หวใจ

เครองในขาว : กระเพาะ, ลาไส, ปอด, มาม

เครองในดา : หว, เทา, แขง

เลอด, หนง, เขา, กบเทา

ของเสยอาหารในกระเพาะ, เศษทตดแตง,มลสตว, สวนคดทง

สวนทขายบรโภค

โรงฆาแพะ จงหวดปตตาน หมายเลขเอกสาร ชอเอกสาร : การตรวจซากหลงฆา แกไขครงท ประเภทเอกสาร : ขนตอนการปฏบตงาน วนทมผลบงคบใช หนาท

1. วตถประสงค 1.1 มการตรวจซากและเครองใน และประทบตรารบรองทซากและเนอสตว

2. ขอบเขต 2.1

3. ผรบผดชอบ พนกงานตรวจโรคสตว

4. อปกรณ 4.1ซากแพะ ทมระบหมายเลขพรอมถาดเครองใน 4.2 ถาดเสตนเลสใส ตบ, 4.3ถาดเสตนเลสใสกระเพาะและลาไส 4.4 ถาดเสตนเลสใส ปอด หวใจ 4.3 ตะขอแขวน หว ลน 4.4แสงสวาง ไมนอยกวา 540 LUX

5. วธการ 5.1 เครองในชองทอง และเครองในชองอกวางในถาดบนโตะโดยมเครองหมายระบ รอการตรวจสอบ 5.1 พนกงานตรวจโรคสตวตรวจซากและเครองในวาซากสตวนนไมเปนโรค หรอลกษณะของสตวหรอ

เนอสตวทไมเหมาะสมจะใชเนอสตวนนเปนอาหาร โดย - ซากทผานการตรวจจะถกประทบตราวา ตรวจแลว - ซากทไมหมาะสมจะใชเปนอาหาร จะถกประทบตราวา ทาลาย

6. เอกสารอางอง 6.1 กระทรวงเกษตรและสหกรณ 2546. กฎกระทรวงวาดวยการกาหนดโรคระบาด โรคหรอลกษณะของ

สตว หรอเนอสตวทไมเหมาะสมทจะใขเนอสตวนนเปนอาหาร พ.ศ.2546..

การฆาแพะในครวเรอนหรอนอกโรงฆาสตว เลขทเอกสาร ชอเอกสาร : สขาภบาลและการกาจดของเสย แกไขครงท ประเภทเอกสาร : คาแนะนา วนทมผลบงคบใช หนาท 1/2

1. วตถประสงค - ใหผปฏบตงานมความเขาใจและดาเนนการมาตรการสขาภบาลและกาจดของเสยไดอยางถกตองและม

ประสทธภาพ

2. ผปฏบต

พนกงาน

3. อปกรณ

1. แปรง 2. ผงซกฟอก

3. นาสะอาดพนแรงดน

4. กบดกหน

4. วธการ

1. อาคาร เนองจากการชาแหละและการตดแตงอยในบรเวณเดยวกน เมอเสรจสนขนตอนการชาแหละหนง จะตองทาการขนเอาหนงไปนอกบรเวณชาแหละ และทาการลางซากและบรเวณทเปรอะเปอนโดยการฉดลางดวยนาสะอาด หลงจากนนจงเอาเครองในออกและแยกเครองในออกจากทแขวนซากไปบรเวณลางเครองใน แลวใหทาการลางซาก และนาไปแชเยน หรอนาไปตดแตงซาก แลวจงลางพนททงหมด

2. การลางทาความสะอาด ใชแปรงขดลางพนท ซงมเศษเนอ ไขมน กระดก เลอด ออกใหหมดจด ใชนาแรงดนสงฉดลาง หรอนารอนจะดมาก สวนพนผวโตะ และเครองมอตางๆ ใหใชแปรงขนแขง และผงซกฟอก แลวลางออกดวยนาสะอาดหลายครง มดใหทาการลบคมและตมในนาเดอด

3. การกาจดของเสย ของเสยจากโรงฆาเปนมลพษอยางยง ใหแยกกากของเสยออกจากของเหลว กากของเสยใหใสในหลมฝง สวนของเหลวจะตองผงตากบนพนดน หรอลงในบอเกบ

4. การกาจดหนแมลง สตวจาพวก หน แมลงวน แมลงสาบ สามารถเพมจานวนไดมากในระยะเวลาสน เปนพาหะนาโรคตาง ๆ ใหทาการกาจดของเสยอยางหมดจดเปนประจาทกวน มประตหนาตางทมดชด ใชมงลวดปองกนแมลง อปกรณดกแมลง และกบดกหน

การฆาแพะในครวเรอนหรอนอกโรงฆาสตว เลขทเอกสาร ชอเอกสาร : สขาภบาลและการกาจดของเสย แกไขครงท ประเภทเอกสาร : คาแนะนา วนทมผลบงคบใช หนาท 2/2

5. สมรรถนะทตองการจากการฝกอบรม หวขอ สขาภบาลและการกาจดของเสย คาอธบาย การทาความสะอาดและเกบรกษาเครองมอ เชน มด เขยง รวบรวมกาจดของเสย ปองกนกาจด

สตวพาหะ องคประกอบ เกณฑความสามารถ

1.ความสะอาดของอปกรณ

สามารถทาความสะอาดเครองมอในการปฏบตงานประจาวนไดอยางถกตอง เชน มด เขยง โตะ ซงคนา

2. ความสะอาดสถานท

สามารถรวบรวมของเสย กาจดของเสย ทาความสะอาดพนท ปองกนและกาจดสตวพาหะ

6. เอกสารอางอง Clottey John.A. St. 1985. Manual for the Slaughter of Small Ruminants in Developing

Countries. Food and Agriculture Organization of the United Nations, Rome.

การฆาแพะในครวเรอนหรอนอกโรงฆาสตว เลขทเอกสาร ชอเอกสาร : การใชประโยชนผลพลอยได แกไขครงท ประเภทเอกสาร : คาแนะนา วนทมผลบงคบใช หนาท

1. วตถประสงค 1. ใหผปฏบตงานทราบถงวธการใชประโยชนผลพลอยไดจากโรงฆาอยางถกวธ

2. ผปฏบต


3. อปกรณ

1. เกลอ, กรอบไม 2. เตาอบพลงงานแสงอาทตย 3. ถงหมก

4. วธการ

1 หนง 1) ผงลม เมอชาแหละออกจากรางกายสตว ใหชาระลางเศษชนสวนสกปรก ตดแตง และขงดวยเชอกทกดานเขากบกรอบไม แขวนไวใหลมเขาทวถงทกดาน 2) หมกเกลอ การหมกสดใชเกลอประมาณ 25% ของนาหนกหนงสด ถบนดานเนอแลวหมกกองไว 30 วน เมอครบกาหนดใหสลดเกลอออกและพบเพอขนสงได

2. เนอ/กระดก เศษชนสวนใหทาการฝง 3. เลอด ใหแยกออกมาเนองจากมสารอาหารสงสามารถนาไปใชประโยชน โดยตมใหเปนกอน แลวทงนา

ออก แลวยอยออกตากแหง หรอใชเตาอบพลงงานแสงอาทตย เลอดปนสามารถนาไปใชเลยงสตวได 4. มล ของเสยจากอวยวะยอยอาหาร ใหนาไปใชเปนปยสด หรอปยหมก หรอกาซชวภาพ

5. สมรรถนะ

6. เอกสารอางอง Clottey John.A. St. 1985. Manual for the Slaughter of Small Ruminants in Developing

Countries. Food and Agriculture Organization of the United Nations, Rome.