22
รวมองค์ความรู้ จากโครงการรักษ์ป่า สร้างคน ๘๔ ตำาบล วิถีพอเพียง อำ�เภอวังชิ้น จังหวัดแพร่ ทุนทรัพยากร นำาสู่ทุนบุคคล พลิกฟื้นสู่ชุมชนพอเพียง ตำาบลนาพูน

อำ เภอวังชิ้น จังหวัดแพร่ · นิยามความพอเพียงของตำาบลนาพูน ”ความพออยู่

  • Upload
    others

  • View
    2

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: อำ เภอวังชิ้น จังหวัดแพร่ · นิยามความพอเพียงของตำาบลนาพูน ”ความพออยู่

รวมองคความร จากโครงการรกษปา สรางคน ๘๔ ตำาบล วถพอเพยง

อำ�เภอวงชนจงหวดแพรทนทรพยากร นำาสทนบคคล

พลกฟนสชมชนพอเพยง

ตำาบลนาพน

Page 2: อำ เภอวังชิ้น จังหวัดแพร่ · นิยามความพอเพียงของตำาบลนาพูน ”ความพออยู่

นยามความพอเพยงของตำาบลนาพน”ความพออย พอกน พงพงตนเองทงทางดานเศรษฐกจและพลงงาน

มแหลงพงพาอาศยทางธรรมชาตทอดมสมบรณ

มความสมดลระหวางคนกบธรรมชาต สงแวดลอม

มความเกอกลซงกนและกนรวมถงการมความสขทยงยน”

สารบญ

๐๖ สภาพแวดลอม

๐๘ ความเปนมา

๑๖ กาวเดนดวยความพอเพยง

๑๘ กลไกการขบเคลอน

๒๕ รปธรรมความสำาเรจในพนท

๓๒ แผนทความร

๓๔ ลดรายจาย=เพมรายได

๓๘ ภาคผนวก

๐๓๐๒

Page 3: อำ เภอวังชิ้น จังหวัดแพร่ · นิยามความพอเพียงของตำาบลนาพูน ”ความพออยู่
Page 4: อำ เภอวังชิ้น จังหวัดแพร่ · นิยามความพอเพียงของตำาบลนาพูน ”ความพออยู่

ตำาบลนาพนเคยเปนพนทเขยวชอมและสมบรณดวยทรพยากรธรรมชาตปาไมแตกลายเปนผนปาทเสอมโทรมจากการใหสมปทานและการลกลอบตดไมปาถกแผวถางเพอนำามาเปนพนททางการเกษตรแบบเชงเดยวการใชปยและสารเคมสงเหลานสงผลตอธรรมชาตเปนอยางมากทงยงเพมภาระหนสนใหแกเกษตรกรในชมชนจนทำาใหวถชมชนเปลยนไปแตดวยความเขมแขงและการรวมมอของกลมผนำาและกลมเยาวชนผรกผนปา ทำาใหสามารถพลกฟนคนชวต และนำาชมชนกาวสแนวทางวถแบบพอเพยงกลายเปนชมชนตนแบบทพรอมเดนตามแนวพระราชดำารเศรษฐกจพอเพยง

ตำาบลนาพนอำาเภอวงชนจงหวดแพรมเนอทประมาณ๓๖๒.๘ตารางกโลเมตรสภาพภมประเทศ สวนใหญเปนภเขาและปาเบญจพรรณมความหลากหลายและความอดมสมบรณของปาตามธรรมชาต

สภาพ แวดลอม มทราบรวมทงแหลงนำำาธรรมชาตและแหลงนำาทสรางขนเชนอางเกบนำำาทกระจายตวอยตามหมบาน

ตางๆ เออตอการประกอบอาชพเกษตรกรรมซงเปนวถหลกในการเลยงชพของชาวนาพนมาเนนนานตำาบลนาพนยงมความสมบรณของธรรมชาตทงดงามอยาง“มอนหนกอง”ซงเปนแหลงรวมของแทงหนภเขาไฟชนดบะซอลตเหมาะสำาหรบการศกษาทางธรณวทยาและมแหลงพลอยไพลนบรเวณลมแมนำำาแมสน-แมสงโดยในปจจบนไดพฒนากลายเปนแหลงทองเทยว

ในดานการปกครองตำาบลนาพนแบงเขตการปกครองเปนพนท๑๑หมบานมจำานวนประชากรรวมกน ประมาณ ๗,๖๐๐ คน สวนใหญประกอบอาชพทางการเกษตร โดยอาศยแรงงานภายในครวเรอน เปนหลก เมอถงชวงฤดการผลตจะมการลงแขกชวยเหลอหรอเอาแรงกน และจะมการอพยพเคลอนยายแรงงานไปหางานทำา หรอไปขายแรงงานหลงฤดเกบเกยวผลผลตเสรจ สวนดานวฒนธรรมทนยงคงงดงามดวยประเพณทองถนทถอปฏบตตดตอกนมานานกวาประมาณ ๑๐๐ ป เชน ประเพณแหนำำาชางซงหาชมไดยากยง

๐๗๐๖

Page 5: อำ เภอวังชิ้น จังหวัดแพร่ · นิยามความพอเพียงของตำาบลนาพูน ”ความพออยู่

วถชวตของคนนาพนถกหลอหลอมขนจากสภาพแวดลอมทรพยากรทองถนวถชวตความเปนอยและอาชพ ตลอดจนความเชอและวฒนธรรมประเพณตางๆซงสามารถนำามาสรปเปนการเปลยนแปลงในยคตางๆไดดงน

ความเปนมา

๐๙๐๘

Page 6: อำ เภอวังชิ้น จังหวัดแพร่ · นิยามความพอเพียงของตำาบลนาพูน ”ความพออยู่

พฒนาการตำาบล

นาพนในวนวานครงอดต ผนปาในเขตตำาบลนาพนเขยวขจ

ดวยพชพรรณและไมนานาชนด ไมว าจะเปน ไมเนอแขงจำาพวกไมประดไมมะคาไมสกไมแดง ไมเตงรง ไมยางและไมตะเคยนทองนอกจากน ยงม ไมเนอออนจำาพวกไมกวาดเหลอง ไมฉำาฉา และไมมะคาแดง โดยความสมบรณของผนปา เปนเครองชวดถงความมนคงในชวตของผ คน ในพนทปาทใหทงไมสรางบาน เปนแหลงอาหาร และยารกษาโรค กระทงสสนเสนใยของพชยงสามารถนำามาทำาเปนเครองนงหมได ทสำาคญทสดคอปาเปนแหลงเกบกกนำาเออประโยชนตอวถการผลตของชาวบาน

กอนป พ.ศ.๒๕๐๔นาพนในกระแสการพฒนา

ในกระแสการพฒนาท ไดพดผานนาพนใหชาวนาพนนำาทรพยากรทมอยในทองถนไปแลกกบคาตอบแทนเปนเงนตรา ยคนนาพนเตมไปดวยนายทนคาไม กระทงคนในชมชนเองกผนตวจาก พอเลยงชางมาลงทนซอเครองจกรสำาหรบธรกจแปรรปไม มการวาจางแรงงาน ชาวบานคนไหนไมม ทนทรพย กใชรางกายเปนทนเอาแรงงานเขาแลก นเปนชวงเวลาทผนปาไดถกตคาในเชงอรรถประโยชน ทางเศรษฐกจอยางเตมขน ไมซง ไมแผนแปรรป ไมกลงไมปาเกถกสงออกจากนาพนไปยงทอน

การใชทรพยากรอยางเขมขนสงผลถงความสมพนธตอวถชวตวถการผลตของผ คนในยคนหนวยงานทงภาครฐและเอกชนตางกเขามาสงเสรมใหชาวบานปลกพชเศรษฐกจตามความตองการของตลาดเชนขาวโพดถวเหลองถวเขยวสมเขยวหวาน และมะละกอ ทำาใหชาวบานบางสวนละทงวถชวตแบบการปลกอยปลกกน หนมาปลกพชเชงเดยวตามความตองการของตลาดใชสารเคมในปรมาณทสง บกรกทปาเพอเปนทราบ ทำาใหทรพยากรทเคยมอยสภาพของความเปนปาทเคยอดมสมบรณ

พ.ศ.๒๕๐๕-๒๕๔๖กเหลอแตความแหงแลง ตอมามกฎหมายไมให ทำาไมทำาใหนายทนออกนอกพนทไป

ในป ๒๕๔๖ เกษตรกรเรมประสบกบปญหาอยางหนก เชน การขาดแหลงนำาทำาการเกษตรเกดปญหาการขาดทนและเปนหนสนซงมทงหนสน ในภาคการเกษตร และนอกภาคการเกษตร โดยสวนใหญจะเปนหนทเกดจากคานยมในการบรโภค ของฟมเฟอยเมอยงเปนหนเกษตรกรกยงปลกพชหลายครงมากขนสงผลใหเกดปญหาดนเสอมสภาพไมอดมสมบรณ เนองจากใชหนาดนอยางเขมขน โดยเฉพาะการปลกขาวโพดซงเปนพชทดดซมแรธาต ในดนจำานวนมาก

สงทเหลออยกบคนสวนใหญของนาพนในชวงเวลานนคอ ปญหาความยากจนเพราะราคาพชผล ทางการเกษตรตกตำา สภาพดนเสอมโทรมและความแหงแลงผคนตางดนรนบางพยายามตอสทำาเกษตรกรรมตอไปบางผนตวไปเปนแรงงานรบจางในเมองใหญ บางเปนทงเกษตรกรและแรงงานรบจางในเวลาเดยวกน

๑๑๑๐

Page 7: อำ เภอวังชิ้น จังหวัดแพร่ · นิยามความพอเพียงของตำาบลนาพูน ”ความพออยู่

๑๓๑๒

นาพนกบการตอสเพอฟนฟคณคา วถชมชนพงตนเอง

หลงป พ.ศ.๒๕๔๖ นาพนไดผานพนมรสมและการลองผดลองถก จนเรยกไดวานาพนมทงชดความรและประสบการณทตกผลกแลวและยงมเรองราวประสบการณอกมากทรอการบมเพาะแตงเตมเสรมใหเขมแขงเพยงพอทจะนำามาใชประโยชนกบชมชนและเผยแพรใหทองถนอนไดนำาไปตอยอดดวยการรวมมอรวมใจของกลมเยาวชนนาพนไดลกขนมาตงคำาถามกบสงทเกดขนในบานเกดจากกลมเยาวชนเลกๆทไดพสจนใหสงคมเหนวาความตงใจ

พ.ศ. ๒๕๔๗-๒๕๕๑ฟนฟทองถนทมอยอยางเตมเปยม การขบเคลอนของพลงเยาวชนนนำาพานาพนเปดประตออกไปสสงคมใหญ จนทำาใหชมชนไดรบรางวลลกโลกสเขยวและรางวลหมบานเศรษฐกจพอเพยงและนจงเปนจดเรมตนของตำาบลนาพนกบการเขารวมในโครงการรกษปา สรางคน ๘๔ ตำาบล วถพอเพยง ซงมนโยบายเพอสงเสรมใหชมชนเขมแขงและพงตนเองได โดยตองการหนนเสรมศกยภาพของชมชนดานตางๆททำางานขบเคลอนในการอนรกษสงแวดลอม และสงเสรมการยงชพดวยวถพอเพยง

Page 8: อำ เภอวังชิ้น จังหวัดแพร่ · นิยามความพอเพียงของตำาบลนาพูน ”ความพออยู่

ทนตำาบลตำาบลนาพนไดเรมตนการเรยนรเพอทจะชวยกนพฒนา

ทองถนของตนเองดวยการใชกระบวนการทเรยกวา “วเคราะหตนเอง” ตงแตเมอป ๒๕๔๖ โดยจดเปนเวทท ผ นำาชมชน แกนนำา ผนำากลมองคกรตางๆ ไดมโอกาสเรยนรเขาใจคำาวา แผนชวตโดยมแนวทางใหชมชนไดเรยนรในการวเคราะหตนเอง ประเมนสถานะของทองถนตนเองดวยการนำาขอมลในดานตางๆ มาใชใหเปนประโยชน เขาถงปญหาทแทจรงใหคนในชมชน ไดมสวนรวมในการเขามาสะทอนความเปนตวตนของตนเองเสนอทางออก วธการในการแกไขปญหาตางๆ จนเกดเปนแผนแมบทชมชนตำาบลนาพนตงแตป๒๕๔๖เปนตนมา

กระทงปจจบนเกดเปนตนทนใหกบพนททงในดานการพฒนาบคลากรทเปนการรวมกลมกนของแกนนำาทองถนเปนองคกรภาคประชาชนทชอวา “คณะท�างานแผนแมบทชมชน” พรอมกบการสงเสรมสนบสนนใหครวเรอนมการบนทกบญช ครวเรอนสงเสรมการออมลดรายจายเพมรายไดการรวมกลมอาชพตางๆ ทใชหลกเศรษฐกจพอเพยงตามแนวพระราชดำารสของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวมาเปนแนวทางในการดำาเนนงานโดยมงเนนใหเกดการชวยเหลอ เกอกล พงพาซงกนและกน ลดการพงพาปจจยภายนอก มงสงเสรมใหเกดการพงตนเอง จนเกดผลลพธทเปนรปธรรมในหลายๆ รปแบบ เชนกลมอาชพกลมออมทรพยและกลมสมอนทรยเปนตน

๑๕๑๔

Page 9: อำ เภอวังชิ้น จังหวัดแพร่ · นิยามความพอเพียงของตำาบลนาพูน ”ความพออยู่

กาวเดน ดวยความพอเพยง

ตำาบลนาพนไดเขารวมในโครงการรกษปาสรางคน๘๔ตำาบลวถพอเพยงโดยเรมดำาเนนการในระยะท๒ประมาณกลางป๒๕๕๑จากการนอมนำาเอาหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงมาสรางการเรยนร เพอปฏบตการใหเกดรปธรรมความสำาเรจทงในระดบบคคล ครวเรอนและระดบตำาบล ดวยการสรางความเขาใจใหคนในชมชนเกดการเรยนรและเขาถงสถานการณตางๆทเกยวของกบการดำารงอยของคน

ในชมชนเกดการตนรตระหนกในความจำาเปนทจะตองลกขนมาชวยกนดแลสงคมชมชนและครอบครวจนเหนแนวโนมและมทศทางทจะเกดเปนชมชนพงตนเอง ไดอยางยงยนในอนาคต มการลดการพงพาปจจยจากภายนอกเนนการใชปจจยภายในรจกประยกตใชระหวางภายในและภายนอกไดอยางเหมาะสม ไมขดกบวถชวตอตลกษณบรบทดงเดมของชมชนจากหลกของการคดทพอเพยงพงตนเองน ยงตองอาศยองคความรประสบการณทมอยเพอสรางองคความรใหมหรอเพมเตมเตมสวนทขาด เพอนำาเอาความรทไดไปใชในการพฒนาชมชนใหเขมแขง เปนสขอยางยงยน รวมไปถงการชใหเหนถงสถานการณททางพนทจะตองประสบกบภาวะเศรษฐกจลมสลายนนคอการกลบคนสถนฐานของแรงงานททางพนทจะตองเตรยมหามาตรการรองรบเพอไมใหเขามาเปนภาระและจะทำาอยางไรทจะใหเขาไดมามสวนรวมทจะทำาประโยชนใหกบทองถน รวมไปถงการดแลคนรนใหมททางตำาบลนาพนจะจดการกนอยางไรเพอสรางทายาทไวใหกบทองถนจากรนสรน

๑๗๑๖

Page 10: อำ เภอวังชิ้น จังหวัดแพร่ · นิยามความพอเพียงของตำาบลนาพูน ”ความพออยู่

กลไกการขบเคลอนตำาบลนาพนไดเรมตนการเรยนรเพอทจะชวยกนพฒนา

ทองถนของตนเองดวยการใชกระบวนการทเรยกวา “วเคราะหตนเอง” โดยมผ นำาชมชน แกนนำา ผ นำากล มองคกรตางๆภายใตการสนบสนนจากหนวยงานพฒนาภายนอก หลงจาก ไดเรยนรและทำาความเขาใจรวมกนจงมการจดตงคณะกรรมการโครงการฯแผนแมบทชมชนตำาบลนาพนขนในป ๒๕๔๖ โดยมสงด กาเจรญ กำานนตำาบลนาพน เปนประธานคณะกรรมการโครงการฯและมผใหญบานสมาชกองคการบรหารสวนตำาบล หวหนาสวนราชการผนำากลมตางๆเขารวมเปนคณะกรรมการโครงการฯโดยมบทบาทหนาทในการใหความรความเขาใจคำาวา แผนชมชน และใหการขบเคลอนงานแผนชมชนเปนแผนท เกดขนจากการมสวนรวมของทกฝาย สามารถกำาหนด ทศทางการพฒนาทองถนของตนเอง โดยมองคการบรหาร

สวนตำาบลนาพนใหการสนบสนนงบประมาณในการทำางานตอมาในป๒๕๕๑ตวแทนคณะทำางาน แผนแมบทจงไดมโอกาสไดเขารวมดำาเนนงานโครงการรกษปา สรางคน ๘๔ ตำาบล วถพอเพยง ซงในการทำางานชวงระยะแรกทโครงการฯ เขามา ยงมไดมการแยกคณะทำางานอยางชดเจน จงเทากบวาคณะทำางานแผนแมบทชมชนทงหมดสวมหมวก๒ใบคอทำาหนาทเปนทงคณะทำางาน แผนแมบทชมชน และเปนคณะกรรมการโครงการฯ ไปพรอมกน แตเกดป ญหาตรงทว า การดำาเนนงานของโครงการฯ มขอจำากดและมเงอนไขตางๆ หลายประการ ซงตางจากการดำาเนนงานของแผนแมบทชมชนเดมทไมมกรอบหรอเงอนไขใดๆ สามารถดำาเนนการไดทกเรองซงเวลาทมการประชมคณะทำางานมกจะแยกไมออกวาเรองไหนเปนของโครงการฯเรองไหนเปนของแผนแมบทชมชนภายหลงจงมการปรบเปลยนโครงสรางการจดการใหมดวยการแยกคณะทำางาน โครงการฯไปเปนอกชดหนงตางหากแตผทเปนคณะกรรมการโครงการฯกคอคนทอยในคณะทำางาน แผนแมบทชมชนนนเอง โดยคณะกรรมการโครงการฯ สวนใหญจะเปนสมาชกองคการบรหาร สวนตำาบลนาพนและมภาคความรวมมอในพนทเชนผแทนจากสถาบนการศกษาและพฒนาชมชนซงเปนคณะกลไกเดมของพนททแยกออกมาโดยมบทบาททำาหนาทบรหารโครงการฯเพอความคลองตวดานการบรหารงานการตดตามหนนเสรมกจกรรมครวเรอนพอเพยงอาสาและการดแลงบประมาณอยางใกลชด เพอทำาใหเกดแผนงานคณภาพทจะทำาใหบรรลเปาหมายทงระดบพนทและระดบโครงการฯ

๑๙๑๘

Page 11: อำ เภอวังชิ้น จังหวัดแพร่ · นิยามความพอเพียงของตำาบลนาพูน ”ความพออยู่

ประธานคณะกรรมการโครงการฯนายวเชยร สมฤทธ

นายแสวงสแกว

นายลำามวลญาณปญญา

นายบญเซยนบญเรอง

นายพทกษกดเมอง

นายจเรคำาหน

นายกฤษดาฟองฝน

นายอดมอตมา

นายประดษฐสายวงค

นายสมเดชหลอหลอม

นายประยรปนจต

นายสมศรกาศวเศษ

คณะกรรมการฝายบรหารแผนงาน/กจกรรม

คณะกรรมการฝายการเงนและบญช

คณะกรรมการฝายตดตามและประเมนผล

คณะกรรมการฝายจดซอจดจาง

นายศรวยสบพนธ

นายประทปกาศโอสถ

นายอทยอนตะสข

นายณรงคลมขจร

นายแสวงสแกว

คณะกรรมการโครงการฯ ตำาบลนาพน

๒๑๒๐

Page 12: อำ เภอวังชิ้น จังหวัดแพร่ · นิยามความพอเพียงของตำาบลนาพูน ”ความพออยู่

ทมงานภาคสนาม ปตท. เจาหนาทประจ�าต�าบลเปนผททำางานในพนทมาอยางตอเนองจงมความใกลชดและผกพนอยกบพนทมาอยางยาวนานรจก

ผนำาแกนนำารวมทงมขอมลและมประสบการณรวมกบชมชนสามารถมองเหนถงศกยภาพทแทจรงของตำาบลตงแตระดบปจเจกบคคลกลมองคกรหมบานและภาพรวมความเขมแขงในระดบตำาบลรวมถงบรบทรากเหงาประวตศาสตรชมชนจากขอมลทมอยนอกจากนในการรวมเรยนรผานกระบวนการขบเคลอน งานโครงการฯ และการพฒนาบคลากรของคนทำางาน จงมสวนสำาคญในการชวยผลกดน หนนเสรมใหเจาหนาทประจำาตำาบลสามารถทำาหนาทในการบรหารจดการโครงการฯในระดบตำาบลเปนไปอยางมประสทธภาพถกทศถกทางและสอดคลองกบสงททางโครงการฯตงเปาหมายไวโดยเฉพาะการยดเอาหลกความพอเพยงมาสปฏบตและสรางรปธรรมความสำาเรจใหปรากฎ

กระบวนการจดทำาแผนตำาบลวถพอเพยง ตำาบลนาพน

๒๓๒๒

Page 13: อำ เภอวังชิ้น จังหวัดแพร่ · นิยามความพอเพียงของตำาบลนาพูน ”ความพออยู่

เจาหนาทประจ�าภาคมบทบาทในการจดกระบวนการเรยนรใหกบบคลากรคณะทำางานและกลมเปาหมายทเขารวม

กจกรรมกบทางโครงการฯ อาทเชน คนตนแบบ ครวเรอนพอเพยงอาสา และรวมในกระบวนการคด วเคราะหและจดทำาแผนตำาบลวถพอเพยงรวมกบชมชนและชวยผลกดนใหชมชนเกดการตนตวและกระตอรอรนในการทจะรวมกนดำาเนนงานตามแผนใหบรรลเปาหมาย และเพอการสงสมองคความรของชมชนผานการปฏบตจรงในพนท รวมถงการจดเกบรวบรวมขอมลทกอยางทเกยวของกบการทจะเอาออกมาใชประโยชนทงตวชมชนเองและภายนอกชมชน อกทงยงเปน ตวกลางในการเชอมประสานการทำางานระหวางพนทกบโครงการฯ หรอระหวางพนทกบภาคตางๆทงนเพอสรางเครอขายการเรยนรวถพอเพยงทงระหวางตำาบลทเขารวมโครงการฯหรอระหวางองคกรหนวยงานภาคภายนอกตางๆทมสวนรวมในการปฏบตการโครงการฯ

รปธรรมความสำาเรจในพนทครวเรอนพอเพยงอาสาสวถพอเพยง

ในการหนนเสรมครวเรอนพอเพยงอาสา โครงการฯ ไดเขามาตอยอดกระบวนการพฒนาระดบครวเรอนของพนทเนองจากการดำาเนนงานแผนแมบทชมชนไดมการดำาเนนการในเรองของการจดเกบ ขอมลครวเรอนมากอนจงนำาขอมลทงระดบครวเรอนและระดบกลมอาชพมาจดทำาเปนแผนปฏบตการ เพอหนนเสรมใหครวเรอนเหนความสำาคญของการบนทกบญชครวเรอนและนำาขอมลมาวเคราะหสถานะ

๒๕๒๔

Page 14: อำ เภอวังชิ้น จังหวัดแพร่ · นิยามความพอเพียงของตำาบลนาพูน ”ความพออยู่

ของครอบครวเพอนำามาสการปรบเปลยนพฤตกรรมและเปลยนแปลงวถชวตตามแนวทางเศรษฐกจพอเพยง โดยใหคนในชมชนรจกทจะพงพาตนเอง ชวยเหลอเกอกลซงกนและกนรจกเรยนรเพอพฒนาอาชพของตนเองใหมความมนคงยงยนโดยมการดำาเนนการอยางเปนขนตอนเรมตงแต

การสรรหาครวเรอนพอเพยงอาสา โดยผนำาหมบานจะเปนคนนำารอง ทำาหนาทเปนครวเรอนพอเพยงอาสาไปพรอมๆกบการสำารวจวาในหมบานของตนมใครทมศกยภาพพอทจะเปนครวเรอนพอเพยงอาสาไดเนนไปทครวเรอนท

มทนเดมอยบางแลว และมการบนทกบญชครวเรอนอยางตอเนองดวยการจดเกบขอมลแลวนำามาประมวลผลไดทำาใหระดบครวเรอนไดวเคราะหถงสาเหตของปญหาทงเรองตนทนการผลตรายรบรายจาย และปญหาหนสน

การสงเสรมท�าเกษตรอนทรย และเกษตรผสมผสาน โดยลดละ เลกการใชสารเคมในการทำาการเกษตร

การปลกอยปลกกนมการปลกพชผกสวนครวไวบรโภคภายในครวเรอนเพอลดคาใชจายในครวเรอนเปนกจกรรมพนฐานทสงเสรม ใหชาวบานพงตนเองดวยการปลกพชผกสวนครว สมนไพร และ ทำาไรนาสวนผสมเพอใหมกนมใชภายในครวเรอนกอน

สงเหลานนบวาเปนการรอฟนวถชวตแบบดงเดมของคนในชนบทกอใหเกดคนตนแบบและจดการเรยนรในชมชนเปนตวอยางในการขยายผลสชมชนอนในทสด

๒๗๒๖

Page 15: อำ เภอวังชิ้น จังหวัดแพร่ · นิยามความพอเพียงของตำาบลนาพูน ”ความพออยู่

กลไกการทำางานในดานการจดการปาของตำาบลนาพน แตเดมคอนขางมประสทธภาพอยแลวเพยงแตเมอโครงการฯเขามากมสวนชวยทำาใหคณะทำางานสามารถจดการกบปญหาบางเรองและดำาเนนงานตางๆไดสะดวกมากยงขนโดยเฉพาะ

•การสนบสนนใหเกดการเชอมโยงกนเปนเครอขายการจดการปาในระดบตำาบล•การสงเสรมใหรวมตวกนเปนคณะกรรมการปาชมชนตำาบลนาพนทงนเพอชวย

กนสนบสนนใหการจดการปาชมชนในแตละหมบานมประสทธภาพ•สวนภายนอกชมชนคณะกรรมการปาระดบตำาบลกทำาหนาทในการประสานการ

ทำางานกบหนวยงานทมสวนเกยวของ เชน ปาไมจงหวดและหนวยจดการปาทอยในพนท

การจดการปาชมชน

๒๙๒๘

Page 16: อำ เภอวังชิ้น จังหวัดแพร่ · นิยามความพอเพียงของตำาบลนาพูน ”ความพออยู่

นอกจากนปจจยทสงผลใหการดำาเนนงาน ดานการจดการปาของตำาบลนาพนประสบความสำาเรจ กคอ การทชาวบานเคยไดรบ ผลกระทบจากภยพบตธรรมชาตดวยตวเองทำาใหชาวบานตระหนกถงความสำาคญ เกดจตสำานกในการดแลรกษาปามากยงขน มการปลกปาเสรมการบวชปารวมทงมการตรวจสอบ ตรวจตราในการลกลอบตดไมทำาลายปาเกดเปนกลไกในการควบคมกนเองภายในชมชน ทเกดจากการสนบสนนของโครงการฯทชวยใหกลไกเดมไดพฒนาและเกดแนวคดทมประสทธภาพมากยงขน

๓๑๓๐

Page 17: อำ เภอวังชิ้น จังหวัดแพร่ · นิยามความพอเพียงของตำาบลนาพูน ”ความพออยู่

แผนทความร

๓๓๓๒

Page 18: อำ เภอวังชิ้น จังหวัดแพร่ · นิยามความพอเพียงของตำาบลนาพูน ”ความพออยู่

แผนภม๑ขอมลเปรยบเทยบรายรบรวมรายจายรวมและรายจายพลงงานระหวางป๒๕๕๒-๒๕๕๓

แผนภม๒ขอมลเปรยบเทยบรายรบระหวางป๒๕๕๒-๒๕๕๓

จากการเกบรวบรวมขอมลเศรษฐกจและพลงงาน ในภาพรวมของตำาบลระหวางป ๒๕๕๒-๒๕๕๓ พบวารายรบรวมป๒๕๕๓เพมขนจากป๒๕๕๒เปนเงน๒.๙๑ลานบาทคดเปน๑๓%ของรายรบรวมป๒๕๕๒รายจาย รวมป๒๕๕๓ลดลงจากป๒๕๕๒เปนเงน๔๒.๗๔ลานบาทคดเปน๗๐%ของรายจายรวมป๒๕๕๒รายจายพลงงานป๒๕๕๓ลดลงจากป๒๕๕๒เปนเงน๔.๙๘ลานบาทคดเปน๙๑%ของรายจายพลงงานป๒๕๕๒ดงแผนภม๑

รายรบรวมป ๒๕๕๓ ทเพมขนมากทสดมาจากภาคการผลต ๓.๘๕ ลานบาท รองลงมาเปนการประกอบอาชพนอกภาคผลต สวสดการและรายรบอนๆ และ การศกษา เพมขน ๐.๗ ๐.๔๘ และ ๐.๓๔ ลานบาท ตามลำาดบดงแผนภม๒

ลดรายจาย=เพมรายไดลา

นบาท

ลานบาท

๓๕๓๔

Page 19: อำ เภอวังชิ้น จังหวัดแพร่ · นิยามความพอเพียงของตำาบลนาพูน ”ความพออยู่

๓๕๓๔ ๓๗๓๖

kgCO

2

หมายเหต : เกบขอมลจากกลมครวเรอนพอเพยงอาสาทเขารวมโครงการฯ

ปรมาณการปลอยคารบอนไดออกไซดทลดลงจากการทำากจกรรม ตลอดระยะเวลาทเขารวมโครงการฯ

ตำาบลนาพนลดการปลอยคารบอนไดออกไซดลงได ๘๗,๔๒๑ กโลกรม จากกจกรรมปลกตนไม การทำาปยอนทรยกจกรรมรณรงคการประหยดพลงงานพลงงานทดแทนทใชแทนแกสหงตมและการคดแยกขยะ

Page 20: อำ เภอวังชิ้น จังหวัดแพร่ · นิยามความพอเพียงของตำาบลนาพูน ”ความพออยู่

รายชอคนตนแบบ...บทสรปความพอเพยงมนกาญจนะ

เกษตรผสมผสาน“การมกน มใชภายในครวเรอน พงพาภายนอกใหนอยทสด”มนเคยประสบกบความลมเหลวจากการปลกพชเชงเดยวมาแลวหลายตอหลายครงโดยประสบกบ

ปญหาเรองผลผลตราคาถกและมากเกนความตองการของตลาดจงเรมทดลองนำาพชหลากหลายชนดปลกปนเปกนไป กลายเปนจดเรมตนของ “การปลกพชผสมผสาน” มนปลกพชแบบ “ชนดละไมมาก” แต“มากชนด”เนองจากไมไดเนนเพอขายแตปลกเพอใหมกนในครอบครวความเปลยนแปลงทเหนไดชดเจนคอลดตนทนในการผลตผลผลตนอยทำาใหขายไดราคาดสามารถตอรองกบตลาดไดสภาพหนาดนดขนจากเกษตรกรทเคยวงไลตามตลาดและเฉพาะปลกพชเศรษฐกจแตกลบประสบกบความลมเหลว จนกระทงเปลยนวธคดใหม หนมาปลกพชแบบผสมผสาน ทำาใหคนพบวา ตวเองสามารถพงตนเองได ความพอเพยงในความคดของมนจงหมายถง“การมกน มใชภายในครวเรอน พงพาภายนอกใหนอยทสด” จะเหนวาในสวนของมนจะมผกแทบทกชนดเปนผกทปลกไวกนเองถาผกชนดไหนมมากพอทจะขายไดและหากพอคาแมคารายใดสนใจมาขอซอมนจงจะขายและขายในราคาทตนเองพอใจดวย

เฉลยวเปงดบ เกษตรผสมผสาน

“การแจกใหไป จะแพงกวาการซอ-ขาย เพราะเนองจากเวลาเขามาเยยมเราเขากมอะไรมาฝาก ถาขายมนจะหายไปเลย”

เฉลยวถอเปนบคคลตนแบบดานการทำาเกษตร ผสมผสาน ดวยบทเรยนจากความลมเหลวในการ ปลกพชเชงเดยวแตหลงจากการเขารวมโครงการฯ และไดไปศกษาดงาน เหนวถของการปลกพชแบบ ผสมผสาน จงกลายเปนแรงบนดาลใจ ทำาใหปรบเปลยนพฤตกรรมมาปลกพชผสมผสาน และ กลบไปส วถความพอเพยง สงผลใหครอบครว กาวขามปญหาหนสน ครอบครวไมเดอนรอน เรองอาหารการกนผกผลไมสามารถหาเกบไดตาม บรเวณรอบบาน ซงมพอทจะแบงขายหรอแบงปน ใหกบญาตพนองทมาเยยมเยอนหรอเพอนบานในละแวกใกลเคยงได

เฉลยวและภรรยาบอกวา “การแจกใหไป จะแพงกวาการซอ-ขาย เพราะเนองจากเวลาเขามาเยยมเราเขากมอะไรมาฝาก ถาขายมนจะหายไปเลย”กหมายความวาการแบงปนสงของโดยใหเปลาเปนการสราง“ทนทางสงคม”ทจะทำาใหเราไดรบสงของในลกษณะ “ตางตอบแทน” กลบมาอยางไมมวนจบสน เฉลยวจงเปนบคคลตนแบบใหกบเกษตรกรรนหลงไดเรยนร และเปนตวอยางในการดำาเนนชวตแบบพอเพยง

สดสวาทดดพณ พลงงานชมชน

“การปฏบตตามแนววถพอเพยง ดวยพลงงานกสามารถลดรายจายไดเยอะมาก”

เธอเปนผทมความโดดเดนในเรองพลงงานมากทสด และปจจบนเปนตวแทนคนตนแบบของชมชนดานพลงงาน โดยมหลกคดในการใชชวตอยางพอเพยงวาตองทำาอยางไรใหเกดการประหยดและอย อยางพอเพยงทสด โดยเรมจากตวเองและคอยชวยเตอนสตใหคนในครอบครวและกลมสมาชกไดคดและลองปฏบตตามแนววถพอเพยงดวยพลงงานนสามารถลดรายจายไดเยอะมาก ไมตองจายคาแกสหงตมการจดการกบขาวของเครองใชในครวเรอนทเปนหมอกระทะตางๆกจะแบงเปนดำาหนงหมอ(ใชฟน)และขาวหนงหมอ(ใชแกส)ซงทำาใหประหยดและสะดวก และไมเดอดรอน เรองคาใชจาย ขณะเดยวกนการหนมาใชเตา ๒๐๐ ลตร และการทำาเกษตรแบบวถพอเพยงในความคดของสดสวาททำาใหไดอะไรหลายๆอยาง เกดการประหยดอย างเหนได ชด สามารถม รายไดเสรมลดคาใชจายไดหลายๆ อยาง ทำาให เรมมเงนเกบและเงนหมนเวยนประจำาวนกม สภาพคลองและยงเปนแบบอยางเรยนรของคนในพนทไดเปนอยางด

ภาคผนวก

๓๙๓๘

Page 21: อำ เภอวังชิ้น จังหวัดแพร่ · นิยามความพอเพียงของตำาบลนาพูน ”ความพออยู่

เจาหนาทประจำาตำาบล

เจาหนาทประจำาภาค

นายนพคณโกฎแกว

นายยศพทธบญเรองวรตน

ทมงานภาคสนาม ปตท.

รายชอครวเรอนพอเพยงอาสา๙๑.นายสวรรณงาวแหลม

๙๒.นางสดสวาทดดพณ

๙๓.นายโกมลภาพสชล

๙๔.นายทองคำาเรองฤทธ

๙๕.นายแกวพรมสวรรณ

๙๖.นายวนชยแตกฉาน

๙๗.นายอดรงอกไม

๙๘.นางคำานอยงอกไม

๙๙.นางบปผาฟองแกว

๑๐๐.นายวโจรนจนนำาทวม

๑๐๑.นายวเชยรสำานก

๑๐๒.นายหยนนมานย

๑๐๓.นายกฤษดาฟองฝน

๑๐๔.นายสมบตนำาใส

๑๐๕.นายขนพลสข

๑๐๖.นายเพญมาล

๑๐๗.นางสาวสมเกยรตฟองฝน

๑๐๘.นายหวงมาจนทร

๑๐๙.นายดดพลสข

๑๑๐.นายสรยะมาเฟอง

๑๑๑.นายจำาลองมาปอก

๑๑๒.นางบญหลาวางหา

๑๑๓.นางลำามวลญาณปญญา

๑๑๔.นายยตรเงนมล

๑๑๕.นายงานตยเรอน

๑๑๖.นายมนกาญจนะ

๑๑๗.นายจำานงบญญฤทธ

๑๑๘.นายทองกาวโล

๑๑๙.นายฤทธดบทพย

๑๒๐.นายสมเดชหลอหลอม

๑.นายศรวยสบพนธ

๒.นางเวยงพรมไชย

๓.นายวนยฟมเฟอย

๔.นายกามอนทรย

๕.นายตาถาบ

๖.นายประเสรฐหาญหมน

๗.นายสวรรณทาคำา

๘.นายสมพจนทาคำา

๙.นายแทนมาเฟอง

๑๐.นายคำาลวนสคนช

๑๑.นายศรลาไชยโย

๑๒.นายเทยรถาสบ

๑๓.นายขจรใจมา

๑๔.นายทรวงจทา

๑๕.นายประภยแกววน

๑๖.นายกำามาด

๑๗.นายมนอนคำา

๑๘.นายเสนหเงนมล

๑๙.นายเสนยแสนหง

๒๐.นายอดอนคำา

๒๑.นายชมจทา

๒๒.นายสมจตตพทธกรณ

๒๓.นายประนมบญชม

๒๔.นายสมยแปงนา

๒๕.นายวเชยรพลฤทธ

๒๖.นายบญเหลอแปงนา

๒๗.นายเหรยญคำาคม

๒๘.นายธนกฤตมาบาง

๒๙.นายตมสธสอน

๓๐.นายอดมสกาว

๓๑.นายสมยอตสาห

๓๒.นายบญสงผาทอง

๓๓.ส.ต.ต.วชรพลพลฤทธ

๓๔.นายจำารสมาปอก

๓๕.นายบวรมยฤทธทองโพธ

๓๖.นายพยมมหาปรชาวงศ

๓๗.นายปนคำาส

๓๘.นายแสวงสแกว

๓๙.นายสมควรออนจา

๔๐.นายบญเลยบเขยวส

๔๑.นายสวรรณเขยวส

๔๒.นายสมจตรฟองฝน

๔๓.นายปญญาออนจา

๔๔.นายบรรพตดโพธ

๔๕.นายเฉลยวเปงดบ

๔๖.นายแสนนอยคำา

๔๗.นายสะดวกฟองฝน

๔๘.นายประยรปนจต

๔๙.นายแสนเปงดบ

๕๐.นายศรไวเงนสจจา

๕๑.นายจนทรตดเปงนอย

๕๒.นายพนมดงดอน

๕๓.นายสำาราญเปงดบ

๕๔.นายไกรฤกษตะแกว

๕๕.นายสรพลขำาพนธ

๕๖.นายเปงวงคกาปน

๕๗.นายสนเปงนอย

๕๘.นายรานใยไม

๕๙.นางประทมหาญณรงค

๖๐.นายเวชสมรส

๖๑.นายสมหมายอยคง

๖๒.นายสถตชยยะ

๖๓.นางบญเชยนบญเรอง

๖๔.นายเลอกสมรส

๖๕.นายลอยขนแกว

๖๖.นายสมยศเกดผล

๖๗.นางกรรณกาอดมกจ

๖๘.นายสงหหนองชาง

๖๙.นายประสทธชยยะ

๗๐.นายวชามเคราะหด

๗๑.นายประกอบตะพานนาค

๗๒.นายสนทวรรณสตร

๗๓.นายสอนเปยสข

๗๔.นายประเทองคำาส

๗๕.นายคณสะพานแกว

๗๖.นายวนโปรงใจ

๗๗.นายชมตวนโต

๗๘.นายสวางเมนทอง

๗๙.นายชาญตวนโต

๘๐.นายอดมวศร

๘๑.นายอนพนตบด

๘๒.นายบญรตนตบด

๘๓.นายจอนแสนคำาปน

๘๔.นายสมหมายตผด

๘๕.นายพวนธเปยง

๘๖.นายชนวงควง

๘๗.นายเดนเรอนเตม

๘๘.นายธระพงษวงควง

๘๙.นายยวนทพยอด

๙๐.นายประดษฐสายวงคทปรกษาภาค นายมงคลพนมมตร

๔๑๔๐

Page 22: อำ เภอวังชิ้น จังหวัดแพร่ · นิยามความพอเพียงของตำาบลนาพูน ”ความพออยู่

บรษท ปตท. จำากด (มหาชน)๕๕๕ ถนนวภาวดรงสต จตจกร กรงเทพฯ ๑๐๙๐๐โทร. ๖๖(๐)-๒๕๓๗-๒๐๐๐www.pttplc.com