คู มือปฏิบัติงานซ อมบํารุงสะพานbmm.doh.go.th/website/images/download/bridge_manual/manual_05.pdf · 5.2 แนวทางเลือกวิธีการซ

ก

โครงการศกษาวธการแกไขความเสยหายของสะพาน

จากการเสอมสภาพของวสด และอายการใชงาน

ของสะพานในสายทางโครงขายทางหลวงชนบท

คมอปฏบตงานซอมบารงสะพาน

(สาหรบสะพานในสายทางโครงขายทางหลวงชนบท)

สานกวเคราะห วจยและพฒนา

กรมทางหลวงชนบท

ภาควชาวศวกรรมโยธา คณะวศวกรรมศาสตร

มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

สงหาคม 2551

ข

คณะกรรมการกากบการดาเนนโครงการ

ประธานกรรมการ

นายสพน เดชพลมาตย วศวกรวชาชพ 8 วช.(วศวกรรมโยธา) สวว .

กรรมการ

นายสมศกด ธรรมจารสร วศวกรโยธา 8 วช. สบร .

นายสรพงษ สายสงเนน วศวกรโยธา 8 วช. สบร .

นายปฐม เฉลยวาเรศ วศวกรวชาชพ 8 วช.(วศวกรรมโยธา) สกส.

นายพสฐ ศรวรานนท วศวกรวชาชพ 8 วช.(วศวกรรมโยธา) สสอ .

นายสมชย องกรววฒน วศวกรโยธา 8 วช. สวว.

นายสมชาย ชะนะภย วศวกรโยธา 7 วช. สกส.

นายชาครย บารงวงศ วศวกรวชาชพ 7 วช.(วศวกรรมโยธา) สกส.

วศวกรผประสานงาน

นายประสทธ สทธคณ วศวกรโยธา 5 สวว.

เลขานการ

น.ส.อนจ เขยวไสว เจาพนกงานธรการ สวว.

ค

รายชอคณะผวจย

บคคลากรหลก

นายอารย หาญสบสาย ผอานวยการโครงการ

ผศ.ดร. ณรงค เหลองบตรนาค ทปรกษาโครงการ

ดร. วสนต ธระเจตกล ผจดการโครงการ

นายธเนศ วระศร ผเชยวชาญดานการซอมแซมโครงสราง

นายยรรยง ลทธวรรณ ผเชยวชาญดานการออกแบบสะพาน

บคคลากรสนบสนน

ผศ.ดร. วฒพงษ เมองนอย วศวกร/นกวจย

ผศ.วาท ร.อ. อทธพร ศรสวสด วศวกร/นกวจย

นายสดนรนดร เพชรรตน วศวกร/นกวจย

ดร. อครวชร เลนวาร วศวกร/นกวจย

นายอฐสทธ ศรวชราภรณ วศวกร/นกวจย

ดร. ภวดล ศรรงศร วศวกร/นกวจย

ดร. ดษฎ สถรเศรษฐทว วศวกร/นกวจย

นางสาวนตยา ศรณยธรรมกล วศวกร/นกวจย

นายชนนทร ตนตทรงธรรม วศวกร /นกวจย

นางสาวสดารตน จรสทรงกต วศวกร/นกวจย

นายวรช ปร ะสาทแกว วศวกร /ผประสานงานโครงการ

นายรงโรจน ฤกษหราย เจาหนาทเทคนค/ผชวยนกวจย

นายสชาต ทองรงเรองชย เจาหนาทเทคนค/ผชวยนกวจย

นางเสาวลกษณ คงกระเรยน เลขานการ

ง

คานา

กรมทางหลวงชนบท ตองรบผดชอบดแลทรพยสนทเปนสะพานจานวนมาก ทงสะพานขนาดเลกท

อยในสายทางโครงขายทางหลวงชนบท กวา 5,700 แหง สะพานขนาดกลางขามแมนาสายตางๆ ในยาน

ชมชน ประมาณกวา 700 แหง และสะพานขนาดใหญขามแมนาสายหลก เชน แมนาเจาพระยา อก หลาย

แหงในจานวนน มสะพานบางแหงผานการใชงานมานานกวา 20 ป วสดมการเสอมสภาพ เกดความชารด

เสยหายขน ซงหากไมไดรบการบารงรกษา ซอมแซมในเวลาอนควร กจะขยายลกลามมากขนจนใชการ

ไมได หรอตองใชงบประมาณในการซอมแซมเพมขน

ในปงบประมาณ พ.ศ. 2548 – 2549 สานกวเคราะห วจยและพฒนา ไดทาการสมตรวจสอบสภาพ

ของสะพานในสายทางโครงขายทางหลวงชนบท ในพนทปรมณฑล 5 จงหวด รวม 39 แหง เนองจากเหนวา

สะพานในสายทางนน สวนใหญจะเปนสะพานขนาดเลกทกอสรางพรอมงานถนน จงมกไดรบการเอาใจใส

นอยกวางานถนนตงแตขนตอนการกอสรางและการบารงรกษา ผลปรากฎวา มสะพานหลายแหงทเกด

ความเสยหาย ขนในรปแบบ ลกษณะ และระดบความรนแรงทแตกตางกน ทงทมสาเหตมาจากการ

เสอมสภาพของวสด จากการกระทาของหนวยแรง และอนๆ ซงการแกไข ปองกนปญหาเหลาน สามารถทา

ไดโดยใชเทคนค วธการ วสด อปกรณ และคาใชจายทแตกตางกนไป ผมหนาทเกยวของจะตองรจก

เลอกใชใหเหมาะสม ปลอดภย และคมคา

ในปงบประมาณ พ.ศ. 2550 กรมทางหลวงชนบทจงไดจดทาโครงการศกษาวธการแกไขปญหา

ความเสยหายของสะพานในสายทาง มงเนนเฉพาะกรณทมสาเหตหลกมาจากการเสอมสภาพของวสด จาก

อายการใชงาน โดยทาการศกษาสะพานของกรมฯ จานวน 8 8 แหง รวบรวมรปแบบ ลกษณะ สาเหตของ

ความเสยหาย และนาเสนอเทคนค วธการ วสด อปกรณ และคาใชจายสาหรบการแกไขและปองกน แลว

จดทาเปนคมอปฏบตงานซอมบารงสะพานฉบบนขน เพอใหบคลากรของกรมฯไดใชเปนแนวทางในการ

ตรวจสอบ ประเมนสภาพความเสยหาย เลอกวธการและวสดสาหรบการแกไข ปองกนปญหา ประมาณการ

คาใชจาย และนาไปประยกตใชในการวางแผนงานบารงรกษา ไดอยางถกตอง เหมาะสมและประหยด

อยางไรกตาม ความสมบรณของเนอหาในคมอเลมน อาจขาดหายหรอคลาดเคลอนไปบาง สานก

วเคราะห วจยและพฒนากไดมโครงการตอเนองในปงบประมาณ พ.ศ. 2552 เปนระยะท 2 ซงจะเปนการ

ทดลองนาแนวทาง วธการในคมอนไปปฏบตงานจรง แลวตดตาม รวบรวมขอมล ประมวลผล วเคราะหและ

สรป เพอพฒนาคมอนใหครบถวนสมบรณยงขน นาไปสการพฒนาเปนมาตรฐานการปฏบตงานซอมบารง

สะพานในสายทางของกรมฯ และเผยแพรเปนมาตรฐานแนะนาสาหรบหนวยงานของทองถนตอไป

คณะผจดทา

จ

สารบญ ___________________________________________________________________________

เรอง หนา

ปกใน ก

รายชอคณะกรรมการกากบโครงการ ข

รายชอคณะผวจย ค

คานา ง

สารบญ จ

สารบญรป ซ

สารบญตาราง ฎ

สารบญแบบฟอรม ฐ 1. บทนา 1-1

1.1 กรอบ ขอบขายของคมอ 1-1

1.2 องคประกอบของคมอ 1-2

1.3 กลมบคคลผใชงานคมอ 1- 3

1.4 ผงกระบวนงานซอมบารงสะพาน 1- 3

1.5 ขอมลในแผน CD 1-6

2. การตรวจสอบสะพานดวยสายตา 2-1

2.1 การตรวจสอบสะพานดวยสายตา 2-1

2.2 การตรวจสอบทางกายภาพโดยการใชเครองมอพนฐาน 2-1

2.3 การตรวจสอบทางกายภาพโดยการใชเครองมออยางละเอยด 2-2

2.4 รปแบบ ขนตอนการตรวจสอบ 2-2

2.5 พนทเสยงตอความเสยหาย 2-3

2.6 เครองมอพนฐานทใชในการตรวจสอบ 2- 4

2.7 การตรวจสอบสะพานในสนาม 2- 9

2.8 รปแบบการรายงานและแบบฟอรมการตรวจสอบ 2-1 7

3. ลกษณะและสาเหตของความเสยหาย 3-1

3.1 ลกษณะความเสยหาย 3-1

3.2 การแบงกลมของลกษณะความเสยหาย 3-6

3.3 โอกาสของการเกดความเสยหายในชนสวนตางๆของสะพาน 3-6

3.4 สาเหตของความเสยหาย 3-7

ฉ

สารบญ(ตอ)

4. การประเมนสภาพและระดบความเสยหาย 4-1

4.1การประเมนสภาพความเสยหาย 4-1

4.2 การประเมนสภาพความเสยหายของชนสวนสะพาน 4- 2

4.3 การประเมนระดบความเสยหาย 4- 4

4.4 การประเมนสภาพและระดบความเสยหายตามกลมของความเสยหาย 4- 6

4.5 ลกษณะความเสยหายและแนวโนมความรนแรง ทอาจเกดกบแตละ 4- 8

ชนสวนสะพาน

5. ทางเลอกวธแกไขและซอมแซมสะพาน 5-1

5.1 วธการโดยทวไปทใชแกไขซอมแซมความเสยหายจากการเสอมสภาพของวสด 5-1

5.2 แนวทางเลอกวธการซอมแซมสาหรบความเสยหายในชนสวนตางๆ 5-1

5.3 งบประมาณ ความจาเปนเรงดวนและระยะเวลาในการซอมแซม 5- 6

6. การเลอกวสดในการซอมแซมสะพาน 6-1

6.1 ปอรตแลนดซเมนตมอรตา 6-1

6.2 ดรายแพคและอพอกซดรายแพค 6-3

6.3 คอนกรตวางมวลรวมกอน 6-5

6.4 ชอตกรต 6-6

6.5 คอนกรต 6-7

6.6 ปนอพอกซ 6-9

6.7 Epoxy Bonded Replacement Concrete 6-11

6.8 โพลเมอรคอนกรต 6-12

6.9 Thin Polymer Concrete Overlay 6-13

6.10 นายาเกราท 6-14

6.11 วสดทใชในการเคลอบปองกน 6-15

6.12 วสดเพมแรงยดเหนยว 6-17

6.13 สรปขอแนะนาใน การเลอกใชวสด 6-18

7. ขนตอนการซอมแซมพนสะพาน 7-1

7.1 ขนตอนการซอมแซมพนสะพานทเปน Slab Type ทมความเสยหายดานบน 7-2

7.2 ขนตอนการซอมแซมพนสะพานทเปน Slab Type ทมความเสยหายดานลาง 7-9

7.3 ขนตอนการซอมแซมราวสะพาน 7-1 3

7.4 ขนตอนการซอมพนสะพานเปนแบบ Slab Type ความเสยหายบนพนผว 7-16

สะพานเปนรอยแตกราว

7.5 อปกรณเครองมอเครองจกร 7-1 9

ช

สารบญ(ตอ) ___________________________________________________________________________

7.6 ปญหาและอปสรรค 7- 20

7.7 ขอควรระวงและความปลอดภยในการทางาน 7-20

8. ขนตอนการซอมแซมคานคอนกรต 8-1

8.1 ขนตอนการซอมแซมคานคอนกรตสะพาน 8-1

8.2 อปกรณเครองมอเครองจกร 8-6

8.3 ปญหาและอปสรรค 8-7


9. แบบการแกไขซอมแซมเสาตอมอสะพาน 9-1

9.1 ขนตอนการซอมแซมตอมอเสาเขมเดยว 9-1

9.2 การซอมโดยไมตดเสาตอมอ 9-2

9.3 การซอมโดยการตดเสาตอมอ 9-8

9.4 อปกรณเครองมอเครองจกร 9-13

9.5 ปญหาและอปสรรค

9-14


10. การเตรยมแบบแปลนซอมแซม 10-1

10.1 รายการแบบแปลน 10-1

11. การประมาณราคาและการคานวณราคากลางงานซอมสะพาน 11-1

11.1 แบบฟอรมประมาณราคา 11-2

11.2 การถอดแบบคานวณปรมาณงานซอมสะพาน 11-3

11.3 การกาหนดแหลง และราคาวสด 11-4

11.4 การคานวณราคาตอหนวย 11-5

12.บรรณานกรม 1 2-1

13.ภาคผนวก 1 3-1

13.1 รปแบบการรายงานและฟอรมการตรวจสอบ 13-1

13.2 แบบการประเมนการตรวจสอบระดบความเสยหาย 13-7

ซ

สารบญรป _______________________________________________________________________________

รปท หนา

รปท 1.1 แผนผงกระบวนงานซอมบารงสะพาน 1-4 รปท 2.1 เครองมอทาความสะอาด 2-4

รปท 2.2 เครองมอตรวจสอบ 2-5

รปท 2.3 เครองมอชวยสงเกต 2-5

รปท 2.4 เครองมอชวยการตรวจวด 2-6

รปท 2.5 เครองมอชวยบนทก 2-7

รปท 2.6 เครองมอชวยพเศษ 2-7

รปท 2.7 เครองมอชวยทดสอบทางเคม 2-7

รปท 2.8 เครองชวยความปลอดภย 2-8

รปท 2.9 เครองมอชวยตรวจสอบ 2-8

รปท 2.10 การตรวจสอบการหลดลอกและโพรงของพนสะพานโดยการลากโซเหลก 2-10

รปท 2.11 การใชคอนเคาะเพอตรวจสอบการหลดลอกเปนแผนและโพรงของพนสะพาน 2-11

รปท 2.12 ทดสอบกาลงอดของคอนกรตโดยใชเครองทดสอบ Rebound Hammer 2-11

รปท 2.13 การตรวจสอบขนาดของรอยแตกราว ดวย Crack Width Ruler 2-12

รปท 2.14 ทดสอบกาลงรบแรงอดของคอนกรต ดวย Rebound hammer 2-15

รปท 2.15 แสดงตาแหนงความเสยหายท ตอมอตบรม ( A ) 2-2 5

รปท 2.16 แสดงภาพความเสยหาย 2-2 5

รปท 2.17 แสดงตาแหนงความเสยหายท P1/1-P1/5 2- 26

รปท 2.18 แสดงภาพความเสยหายของเสาตอมอ P1/1-P1/5 2-26

รปท 2.19 แสดงตาแหนงความเสยหายของเสาตอมอ P1/1-P1/5 2-27

รปท 2.20 แสดงภาพความเสยหายของเสาตอมอ P1/1-P1/2 2-27

รปท 2.21 แสดงภาพความเสยหายของเสาตอมอ P1/3 2-28



รปท 3.1 แสดงผวพนสะพาน และตอมอทแตกราวเสยหาย 3-2

รปท 3.2 แสดงรอยชารดเนองจากเกดการหลดกะเทาะ 3-2

รปท 3.3 แสดงการสญเสยปนฉาบทผวหนาและมวลรวมคอนกรตเนองจากการหลดลอก 3-3

รปท 3.4 แสดงความเสยหายทเกดจากการหลดออกเปนแผน 3-4

รปท 3.5 แสดงการเกดรพรนและชองวางบนเนอคอนกรต 3-4

ฌ

สารบญรป(ตอ) _______________________________________________________________________________

รปท 3.6 แสดงการเกดคราบเกลอบนเนอคอนกรต 3-5

รปท 3.7 แสดงการเกดการสกกรอนตอผวของชนสวน 3-5

รปท 3.8 แสดงการเกดสนมในเหลกเสรม 3-6

รปท 7.1 แสดงระดบความลกและตาแหนงของความเสยหายทกาหนดซอมแซม 7-1

รปท 7.2 แสดงแผนผงการซอมแซมพนสะพานดานบน 7-3

รปท 7.3 แสดงการกาหนดพนททจะทาการซอมแซม 7-4

รปท 7.4 การตดคอนกรตตามแนวพนทกาหนดจะทาการซอมแซม 7- 4

รปท 7.5 สกดหรอทบรอคอนกรตทเสยหายออก 7-5

รปท 7.6 หลงจากสกดคอนกรตทเสยหายออกจากตาแหนงททาการซอมแซม 7-5

รปท 7.7 วธปฏบตเมอพบเหลกเสรมในการสกดคอนกรตเพอทาการซอมแซม 7-6

รปท 7.8 High pressure Water cleaning 7-7

รปท 7.9 แสดงเครองมอ Needle Scalar 7-8

รปท 7.10 การตดคอนกรตตามแนวพนททกาหนดจะทาการซอมแซม 7-10

รปท 7.11 การสกดคอนกรตทเสยหายลกไปในคอนกรตดประมาณ 25 มม. 7-10

รปท 7.12 เจาะรสาหรบเทคอนกรตหรอ Non-Shrink จากดานบน 7-11

รปท 7.13 การเสรมเหลกใหม 7-11

รปท 7.14 การทาความสะอาดเหลกเสรมและพนผวคอนกรต 7-12

รปท 7.15 เขาแบบหลอเทคอนกรตหรอ Non-Shrink จากดานบน 7-13

รปท 7.16 เขาแบบหลอเทคอนกรตหรอ Non-Shrink จากดานขาง 7-13

รปท 7.17 แสดงผวคอนกรตสกดคอนกรตทชารด 7-14

รปท 7.18 แสดงการเสรมเหลกในสวนทสกดรอออก 7-1 4

รปท 7.19 ประกอบไมแบบ 7-16

รปท 7.20 เทคอนกรตใหมทงหนา 7- 16

รปท 7.21 เปาทาความสะอาดพนสะพาน 7-1 7

รปท 7.22 เซาะรองพนคอนกรตเปนรปตวว 7-17

รปท 7.23 กาหนดระยะททาการซอมพรอมเจาะรสาหรบตดตงหวฉด 7-17

รปท 7.24 อดรอยแตกราวททาการเซาะรอง 7-1 8

รปท 7.25 อดฉดอพอกซดวยแรงอด 7-18

รปท 7.26 พนสะพานททาการซอมเสรจสมบรณ 7-18

รปท 8.1 แสดงแผนผงการซอมโครงสรางคานของสะพาน 8-2

รปท 8.2 แสดงการปดจราจรบนสะพานใหเหลอ 1 ชองจราจร 8-3

รปท 8.3 แสดงคานคอนกรตแตกราวบางสวน 8-3

ญ

สารบญรป(ตอ) _______________________________________________________________________________

รปท 8.4 กาหนดพนทในการซอมแซม 8-4

รปท 8.5 แสดงการสกดคอนกรตทชารดออก 8-4

รปท 8.6 แสดงการตดเหลกเสรมทเปนสนมออก 8-5

รปท 8.7 แสดงการตอเหลกดวยวธการเชอมชนหรอทาบโดยคาแนะนาของวศวกร 8-5

รปท 8.8 แสดงการประกอบแบบหลอคอนกรต 8-6

รปท 9.1 แผนผงการซอมเสาตอมอ 9-2

รปท 9.2 แสดงเสาตอมอชารดเนองจากคลอไรดในนาทะเลโดยคอนกรตสวน 9-3

ทอยภายในเหลกเสรมยงมสภาพด

รปท 9.3 แสดงการซอมเสาตอมอ ตบละ 1 ตน 9-4

รปท 9.4 แสดงการปดกนการจราจร 9-4

รปท 9.5 แสดงการตดตงเสาคายน 9-5

รปท 9.6 แสดงการสกดสวนทเสยหาย 9-5

รปท 9.7 แสดงเครองมอ Needle Scalar 9-6

รปท 9.8 ก แสดงการตดตงเสาคายน 9-6

รปท 9.8 ข แสดงการตอเชอมเพอเสรมเหลกใหม 9-7

รปท 9.9 แสดงการเสรมเหลกใหมและใสเหลกปลอก 9-7

รปท 9.10 แสดงการทาวสดเพมแรงยดเหนยว 9-8

รปท 9.11 แสดงแบบหลอเสาตอมอ 9-9

รปท 9.12 แสดงการเทคอนกรตเสาตอมอ 9-9

รปท 9.13 ก แสดงการตดตงเสาคายน 9-10

รปท 9.13 ข แสดงการตดตงเสาคายน 9-10

รปท 9.13 ค แสดงการสกดคอนกรตทเสยหาย 9-10

รปท 9.13 ง แสดงการตดตอมอ 9-11

รปท 9.14 แสดงทาคายนและการตดเสาตอมอทชารดออก 9-11

รปท 9.15 แสดงการตดตงบอกนนา 9-12

รปท 9.16 แสดงการตดตงบอกนนา 9-12

รปท 9.17 แสดงรปแปลนการกนนาบรเวณทซอมของตอมอตบรม 9-13

รปท 9.18 แสดงรปตดการกนนาบรเวณทซอมของตอมอตบรม 9-13

รปท 9.19 แสดงตวอยางอปกรณเครองมอเครองจกร 9-14

รปท 9.20 ก สรปและขนตอนการซอมแซมตอมอ 9-16

รปท 9.20 ข สรปและขนตอนการซอมแซมตอมอ 9-17

ฎ

สารบญตาราง _______________________________________________________________________________

ตารางท หนา

ตารางท 3.1 แสดงการแบงกลมลกษณะความเสยหายจากทง 8 ลกษณะเปน 3 กลม 3-6

ตารางท 3.2 แสดงโอกาสในการเกดความเสยหายทชนสวนของสะพาน 3-7

ตารางท 3.3 แสดงตาแหนงทมกเกดความเสยหายในแตละสวนของสะพาน 3-7

ตารางท 3.4 ลกษณะความเสยหายสวนใหญทพบและสาเหต 3-22

ตารางท 4.1 แสดงการประเมนความเสยหายของสะพานโดยระบบคะแนน 4-2

ตารางท 4.2 การประเมนสภาพความเสยหายของสะพาน 4-3

ตารางท 4.3 แสดงการแบงระดบความเสยหาย 4-6

ตารางท 4.4 แสดงการประเมนระดบความเสยหายสาหรบกลมท 1 ความเสยหายจากการแตกราว 4-7

(Crack)

ตารางท 4.5 แสดงการประเมนระดบความเสยหายสาหรบกลมท 2 ความเสยหายจากการกะเทาะ 4-7

(Spalling)

ตารางท 4.6 แสดงการประเมนสภาพและระดบความเสยหายสาหรบกลมท 3 ความเสยหายจาก 4-8

การหลดลอก (Scalling)

ตารางท 4.7 รปชนสวนโครงสรางพนสะพานดานบน (แตกราว) 4-1 3

ตารางท 4.8 รปชนสวนโครงสรางพนสะพานดานบน (หลดกะเทาะ) 4-1 4

ตารางท 4.9 รปชนสวนโครงสรางพนสะพานดานบน (หลดลอก) 4-1 5

ตารางท 4.10 รปชนสวนโครงสรางพนสะพานดานลาง (แตกราว) 4-1 6

ตารางท 4.11 รปชนสวนโครงสรางพนสะพานดานลาง (หลดกะเทาะ) 4-1 7

ตารางท 4.12 รปชนสวนโครงสรางพนสะพานดานลาง (หลดลอก) 4-1 8

ตารางท 4.13 รปชนสวนโครงสรางคาน (แตกราว) 4- 19

ตารางท 4.14 รปชนสวนโครงสรางคาน (หลดกะเทาะ) 4- 20

ตารางท 4.15 รปชนสวนโครงสรางคาน (หลดลอก) 4-2 1

ตารางท 4.16 รปชนสวนโครงสรางตอมอ (แตกราว) 4-2 2

ตารางท 4.17 รปชนสวนโครงสรางตอมอ (หลดกะเทาะ) 4-2 3

ตารางท 4.18 รปชนสวนโครงสรางตอมอ (หลดลอก) 4-2 4

ตารางท 5.1 แสดงแนวทางเลอกวธการซอมแซม 5-6

ตารางท 6.1 แสดงขนาดคละของทราย 6-11

ตารางท 9.1 สรปสาเหตความเสยหายและการแกไข 9-1 7

ตารางท 10.1 แสดงรายการแบบแปลนสาหรบการซอมแซมสะพาน 10-3

ตารางท 11.1 แบบฟอรมการประเมนราคาสาหรบงานซอมแซมสะพาน 11-2

ฎ

ตารางท 11.2 ตวอยางใบแบบประเมนราคางานซอมแซมสะพาน 11-15

ตารางท 11.2 แบบประเมนราคางานซอมแซมการซอมพน ทางเทาและราวสะพาน 11-16

ตารางท 11.3 แบบประเมนราคางานซอมแซมตอมอสะพานคอนกรตสะพาน 11-18

ตารางท 11.4 แบบประเมนราคางานซอมแซมคานคอนกรตสะพาน 11-20

ฐ

สารบญแบบฟอรม _______________________________________________________________________________

แบบฟอรมท หนา

แบบฟอรมท 1 ผงแสดงตาแหนงสะพาน 2-18

แบบฟอรมท 2 ผงแสดงรปตดสะพาน 2-20

แบบฟอรมท 3 แบบฟอรมบนทกลกษณะโครงสรางสะพาน 2-22

แบบฟอรมท 4 แบบฟอรมบนทกความเสยหาย 2-23

แบบฟอรมท 5 แบบแสดงตาแหนงและรปภาพความเสยหาย 2-24

1-1

1

บทนา

1.1 กรอบ ขอบขายของคมอ

สะพานในสายทางโครงขายทางหลวงชนบท ซงเปนสะพานขนาดเลก ทกรมทางหลวงชนบท

ตองรบผดชอบดแลหลายแหงมการชารดเสยหาย เกดขน อนเนองมาจากการเสอมสภาพของวสด ตาม

อายการใชงาน ลกษณะความเสยหายทพบมอยหลายประการ เชน เกดรอยแตกราวตามแนวยาวของ

พนสะพานทมระบบพนเปนแบบแผนพนคอนกรตอดแรงวางชดตดกน (Multibeam) ผวคอนกรตของ

เสาตอมอ คานและพน เกดการแตกราว หลดลอ ก และเหลกเสรมเปนสนมขม บางแหงเกดความ

เสยหายอนเนองมาจากการกระทาของหนวยแรง เชนเสาเขมในตอมอตบรมเกดแตกหกเสยหาย

เนองจากแรงดนของดนถมคอสะพานและนาหนกบรรทก ความเสยหายของตอมอและระบบพนจาก

การทรดตวของฐานราก เปนตน

การแกไข ปองกน บรรเทาปญหาเหลาน ไมวาจะเปนการซอมแซมชวคราวเพอไมใหความ

เสยหายลกลาม หรอการซอมแซมเพอแกไขปญหาอยางถาวรนน มความยงยากอยสามประการ

สาคญๆคอ

ประการแรก คอ ตองแกไขหรอปองกนใหถกตอง ตรงกบสาเหตแหงปญหา โดยจะตองมการ

สารวจ ตรวจสอบสภาพทวๆไปในบรเวณพนท สภาพความเสยหาย และขอมลอนๆ วเคราะหหา

สาเหต รวมทงประเมนระดบความรนแรงของความเสยหายวากระทบกบความมนคงแขงแรงของ

โครงสรางสะพานหรอไมเพยงใด ซงตองอาศยความร และประสบการณอยพอสมควร

ประการทสอง คอ ตองเลอกใชเทคนค วธการและวสดทเหมาะสม เนองจากเทคนควธการ

และวสดสาหรบงานซอมแซมนน มใหเลอกใชไดหลากหลาย และมความสะดวก เหมาะสม และ

คาใชจายทแตกตางกนไป

ประการทสาม คอ งานดานการแกไขปญหาความเสยหาย มกเปนกรณเฉพาะตว เนองจาก

การเกดความเสยหายแตละกรณนน มกจะมสภาพความเสยหาย ลกษณะ รปแบบ สาเหต ความ

รนแรง และขอจากดตางๆของพนท แตกตางกนไป ดงนน ในการออกแบบเพอแกไขปองกน จงยากท

จะกาหนดเปนแบบมาตรฐานไวใหครอบคลมในทกกรณ ทาไดกแตเพยงเปนแบบแนะนา หรอ

แนวทางเลอกทแนะนาไวสาหรบกรณทมกพบไดบอยๆ การตดสนใจเลอกใชวธการหรอวสดใดๆตอง

อยบนพนฐานของความครบถวนในดานขอมล องคความร ความเขาใจและประสบการณของ

ผปฏบตงานเปนสาคญ โดยเฉพาะกรณความเสยหายทเกดจากการกระทาของหนวยแรง ทหาก

จะตองดาเนนการซอมแซมจรงแลว ควรจะมการสารวจ ตรวจสอบ ทดสอบ วเคราะหและออกแบบ

เปนกรณๆไป

1-2

จากเหตผลดงกลาวขางตน ในคมอเลมน จงขอกลาวถงเฉพาะกรณของความเสยหายทเกด

จากการเสอมสภาพของวสดกอสราง ซงมกจะพบไดบอยๆ ในสะพานขนาดเลก ในสายทางโครงขาย

ทางหลวงชนบท ทมอายการใชงานมานาน และไดรบการดแลบารงรกษาไมทวถงเพยงพอ เนองจาก

มรปแบบ ลกษณะ และสาเหตของความเสยหายทไมหลากหลายจนเกนไปนก อยในวสยทจะสามารถ

รวบรวม จดหมวดหม วเคราะห นาเสนอเทคนค วธการ และวสดทใชสาหรบการแกไขปองกน เพอ

เปนแนวทาง ขอแนะนาสาหรบผปฏบตงานใหสามารถนามาพจารณาประกอบการตดสนใจเลอกใชได

อยางถกตอง เหมาะสม อกทงการสารวจ ตรวจสอบ เกบขอมล กสามารถกระทาไดดวยการตรวจสอบ

ดวยสายตา หรออาจใชเครองมอ อปกรณแบบพนฐานทไมมเทคนคยงยากนกเขามาชวยในการสารวจ

ตรวจสอบ

1.2 องคประกอบของคมอ

คมอปฏบตงานซอมบารงสะพานน ประกอบดวย 6 สวนหลกๆ คอ

สวนแรก : การสารวจ ตวจสอบความเสยหาย

จะอธบายเกยวกบแนวทาง วธการสารวจ ตรวจสอบ เกบรวบรวมขอมล ซงจะเนนไปทการ

ตรวจสอบดวยสายตา และการตรวจสอบโดยใชเครองมอพนฐาน รวมทงแบบฟอรมและตวอยางการ

กรอกแบบฟอรมทใชในการตรวจสอบ ปรากฏในเนอหาของ บทท 2

สวนทสอง : ความรเกยวกบความเสยหายทเกดขนจากการเสอมสภาพของวสด

จะอธบายถงรปแบบ ลกษณะ สาเหตของความเสยหาย การจดกลมของความเสยหาย ซง

แบงออกได 3 กลม คอ กลมความเสยหายแบบแตกราว กลมความเสยหายแบบหลดกะเทาะ และกลม

ความเสยหายแบบหลดลอก พรอมภาพประกอบ รวมถงการประเมนสภาพหรอประเมนสขภาพ

สะพาน และการระบระดบความรนแรงของความเสยหาย ทไดกาหนดไวใน 4 ระดบ (A, B, C, D)

ตามความจาเปนของการซอมแซม ปรากฏในเนอหาของ บทท 3 และ บทท 4

สวนทสาม : ความรเกยวกบเทคนควธการ และวสดทใชในการซอม

จะอธบายถงเทคนควธการหลกๆทใชกนอยทวไปในการซอม ซงมอย 3 แบบ คอ 1) การปะ

(Patching) หรอการแทนทดวยวสดใหม (Replacement) 2) การเกราทหรออดฉดดวยวสดซเมนต

ความหนดตา และ 3) การซอมแซมและปองกนสนม นอกจากนยงอธบายถงชนด และประเภทของ

วสด ทจะสามารถเลอกนามาใชในการซอมแซมใหเหมาะสมสาหรบแตละวธ หรอแตละกรณความ

เสยหาย ซงเปนเนอหาของ บทท 5 และ บทท 6

สวนทส : ขนตอนการซอมแซมความเสยหาย

เปนขอแนะนาเกยวกบขนตอนการซอมแซมความเสยหายลกษณะตางๆ ทงการแตกราว

การหลดกะเทาะ การหลดลอก สาหรบชนสวนโครงสรางตางๆ ของสะพาน ทงพนสวนบน พน

สวนลาง คาน (Cap Beam) คานรด ตอมอ และตอมอตบรม พรอมทงเครองมอทใช และหลกความ

ปลอดภย ซงปรากฏในเนอหาของ บทท 7 บทท 8 และ บทท 9

1-3

สวนทหา : ขอแนะนาเกยวกบแบบแปลน และรายละเอยดประกอบแบบ

จะอธบายถงการจดทาแบบแปลน ขอกาหนด และรายละเอยดประกอบแบบตางๆ ซง

สามารถนาไปใชเปนแนวทางในการจดทาแบบแปลนสาหรบการแกไขความเสยหายไดตอไป ปรากฏ

ในเนอหาของ บทท 10

สวนทหก : ขอแนะนาเกยวกบการประมาณราคาคาใชจาย

จะอธบายถงการประมาณราคาคาใชจาย สาหรบวธการแกไขตางๆ ทอยในแบบแปลนแนะนา

พรอมตวอยางและขอแนะนา ทงน ควรมการตรวจสอบราคาตอหนวยของวสดใหเปนปจจบนทกครงท

มการนาไปใชงานจรง เนองจากราคาวสดอาจมการเปลยนแปลงไปได เนอหาสวนนปรากฏในเนอหา

ของ บทท 11

1.3 กลมบคคลผใชงานคมอ

ในกระบวนการปฏบตงานซอมบารงสะพานน มขนตอนทเกยวของโดยเฉพาะในสวนทเปน

งานดานวศวกรรมหลายขนตอน คอ

1) การสารวจ ตรวจสอบ ทดสอบ เกบรวบรวมขอมล

2) การวเคราะหสาเหตความเสยหาย

3) การประเมนสภาพของสะพาน และการระบระดบความรนแรงของความเสยหาย

4) การเลอกวธการ วสดทใชในการซอมแซม การจดทาแบบแปลน และประมาณราคา

5) การวางแผนงานซอม และควบคมการดาเนนการซอม

การปฏบตงานน ตองใชบคลากรหลายคนประกอบกนเปนทมงาน ภายใตการกากบ ควบคม

ของวศวกร หรอชางผชานาญงาน ซงควรมความรความเขาใจ และประสบการณในดานวศวกรรม

โครงสราง และการกอสรางพอสมควร โดยเฉพาะในขนตอนการตรวจสอบขอมล วเคราะหสาเหต

ประเมนสภาพสะพาน วเคราะหระดบความรนแรง การตดสนใจเลอกวธการ วสดทใชในการซอมแซม

การออกแบบ คานวณตรวจสอบความปลอดภย การวางแผนงานซอม และควบคมการดาเนนการ

ซอมแซม ฯลฯ

ดงนน คมอปฏบตงานสะพานน จงเหมาะสาหรบวศวกร หรอชางผชานาญงาน หรอผทไดรบ

การฝกอบรมการใชงานคมอเปนอยางดแลว เพอใหสามารถนาคมอไปใชงานไดอยางถกตองเหมาะสม

1.4 ผงกระบวนงานซอมบารงสะพาน

เพอใหผปฏบตงานไดเขาใจถงภาพรวมของกระบวนงานซอมบารงสะพาน จงไดจดทา เปนผง

แสดงขนตอน กระบวนงานทเกยวของกบการซอมบารงสะพาน ตงแตการตรวจสอบ วเคราะหและ

ประเมนระดบความเสยหายของสะพาน แนวทางการเลอกวธการและวสด ไปจนถงการดาเนนการ

ซอมแซม ดงแสดงไวในรปท 1.1

1-4

การตรวจสอบดวย

สายตาและ

เครองมอพนฐาน

สภาพการวบต

การประเมน

A

ไมจาเปนตอง

ซอมแซม

B

ยงไมมความจาเปน

ตองซอมแซมแต

ตองคอยระวง

C

ตองเขาไปทาการ

บารงรกษา

เฝาตดตาม

D

ตองมการซอมแซม

โดยเรงดวนและ

มมาตราการกากบ

ควบคมการใชงาน

คายนเพมเตม

งบประมาณ ความเรงดวน

สรางใหม

ตรวจสอบพเศษเพอ

เพมความปลอดภย

ตบแตงผวหนา

(Cosmetic)เลอกวธและวสดในการซอมแซม ดาเนนการซอมแซม

รปท 1.1 ผงกระบวนงานซอมบารงสะพาน

1- 5

คาอธบายผง กอนนามาสกระบวนการซอมแซมสะพานคอนกรตเสรมเหลกจากการเสอมสภาพของวสด

1) การตรวจสอบสะพานดวยสายตาและเครองมอพนฐาน

การสารวจและตรวจสอบเพอเกบรวบรวมขอมลความเสยหายของสะพาน มความสาคญอยาง

ยง ซงจะชวยใหการ ประเมนสภาพ ความเสยหาย ระดบความรนแรง และสาเหตได อยางถกตอง

นาไปสการตดสนใจดาเนนการในขนตอนตอไป เชน ทาการแกไขหรอทาการปองกนทมค วามถกตอง

ปลอดภย ประหยด คมคา การตรวจสอบความเสยหายของสะพานทาไดหลายวธ แตในทนจะกลาวถง

เฉพาะ 2 วธคอ การตรวจสอบสะพานดวยสายตาและการตรวจสอบทางกายภาพโดยการใชเครองมอ

พนฐาน

ในการเขาทาการตรวจสอบสะพานดวยสายตาและเครองมอพนฐาน ถาในเบองตนพบวา

สะพานมสภาพการวบต ความเสยหายรนแรง สงผลตอความสามารถในการรบนาหนกของโครงสราง

สะพาน เชน เสาตอมอขาด หรอพนสะพานหก จะตองทาการคายนเพมเตมใหมความปลอดภย และ

ตดตงปายเตอน และ/หรอสงกดขวางเพอจากดนาหนกบรรทก หรอทาการปดการจราจรแลวแตกรณ

กอนนาไปพจารณาตรวจสอบและประเมน วาจะสามารถทาการซอมแซมไดหรอไม หรอจะตอง

ตดสนใจใหดาเนนการกอสรางใหม บางครงอาจดาเนนการไดทงสองกรณ ซงจาเปนทจะตองพจารณา

เปรยบเทยบคาใชจายและความคมคากอนทาการตดสนใจ เมอตดสนใจเลอกคาตอบแลวจงจะนาไป

พจารณาตงงบประมาณเพอดาเนนการตอไปตามความเรงดวนของแตละกรณ

2) การประเมนความเสยหาย

เมอดาเนนการตรวจสอบสะพานแลว จะตองทาการจาแนกลกษณะความเสยของแตละ

ชนสวนของโครงสรางสะพาน ทาการวเคราะหสาเหตความเสยหายทเกดขนกบสะพาน แลวจงทาการ

ประเมนสภาพสะพาน และระบระดบความเสยหายของสะพานในแตละชนสวนของโครงสราง ทได

กาหนดไวใน 4 ระดบตามความจาเปนของการซอมแซม คอ A B CและD ในกรณทตองดาเนนการ

ซอมแซม จะตองดาเนนการเลอกวธการซอมแซมและวสดทใชในการซอมแซม ใหตรงตามลกษณะ

และสาเหตของความเสยหายแลว ทาการประเมนราคาเบองตนตามแนวทางทกาหนดไวในคมอ

ปฏบตงานซอมบารงสะพาน

3) การพจารณาจดงบประมาณและจดลาดบความเรงดวน

จากราคาประมาณการในการซอมแซมทไดในขนตอนขางตน บางกรณอาจตองพจารณา

เปรยบเทยบความคมคากบการกอสรางสะพานใหม พจารณาความเรงดวนในการดาเนนงาน เพอ

เลอกผลทดทสด กอนทจะนาไปกาหนดในแผนงานจดทางบประมาณในการซอมแซมตอไป

4) การเลอกวธการและวสดทใชในการซอมแซม

ในกรณทตองดาเนนการซอมแซมและไดรบการจดสรรงบประมาณแลว จะตองนามาทบทวน

วธการซอมแซมและการเลอกใชวสดในการซอมแซม จดทาแบบและรายละเอยดในการซอมแซม โดย

1- 6

สามารถดแนวทางการซอมแซมไดจากคมอปฏบตการซอมบารงสะพาน กอนนาไปดาเนนซอมแซม

หรอการจดจางตามระเบยบพสดตอไป

5) ดาเนนการซอมแซม

เนองจากงานซอมแซมคอนกรตจากการเสอมสภาพ เปนงานทมความละเอยดสงกวางาน

กอสรางทวๆไป การจะทางานใหมประสทธภาพตามขอกาหนด ในการดาเนนการซอมแซมจะตอง

ระมดระวงในการทางานทงเรองกระบวนการในการทางาน ความปลอดภยในการทางาน การจด

การจราจรและการปองกนอบตเหต

1.5 ขอมลในแผน CD

ในคมอนจะประกอบดวยแผน CD ขอมลจานวน 2 แผน

ขอมลทบรรจอยในแผน CD แผนท 1 ประกอบดวย

1) คมอปฏบตการซอมบารงสะพานทงหมด แสดงไวใน DOC. File และ PDF. File

2) แบบทใชในการประมาณราคาและซอมแซม แสดงไวใน CAD. File และ PDF. File

ขอมลทบรรจอยใน CD แผนท 2 ประกอบดวย เอกสารประกอบซงเปนขอมลทางเทคนคของ

วสดทใชในการซอมแซม แสดงไวเปน PDF. File

10-1

10

การเตรยมแบบแปลนซอมแซม

ในบทนจะกลาวถง การจดเตรยมแบบแปลนทจะใชในการซอมแซมสะพาน พรอมแสดง

รายการประกอบแบบและขนตอนวธการซอมสะพาน

10.1 รายการแบบแปลน

การทจะทาการประมาณราคาหรอทาการซอมแซมสะพาน หรอทาการกอสรางจะตองมแบบ

กอสรางและรายการประกอบแบบ เพอใหผปฏบตงานสามารถทาความเขาใจกบแบบกอสรางไดงาย

และสามารถนาไปใชในการประมาณราคาเพอการซอมแซมไดตอไป จงทาการจดแบงแบบแปลน

ออกเปน 3 กลมหลกคอ

1) รายการประกอบแบบ

2) แบบแสดงขนตอนการซอมแซม

3) แบบแสดงรายละเอยดสาหรบการซอมแซม

กลมท 1 รายการประกอบแบบ ประกอบดวย

• สารบญแบบ • สญลกษณ

• รายการทวไปคอนกรต • รายการประกอบแบบ

• รายการทวไปเหลก • รายการปรบปรงซอมแซมตอมอสะพาน

• รายการคายอ

กลมท 2 แบบแสดงขนตอนการซอมแซม ประกอบดวย

• ขนตอนการซอมแซมพนสะพาน

ดานบน

• ขนตอนการซอมแซมตอมอสะพาน

ดวยการอดฉดนายาเกราท

• ขนตอนการซอมแซมทองพนสะพาน • ขนตอนการซอมแซมโดยการตดเสา

ตอมอ

• ขนตอนการซอมแซมรอยราว


• ขนตอนการซอมแซมโดยการตดเสา

ตอมอ

• ขนตอนการซอมแซมคานสะพาน • ขนตอนการซอมแซมโดยการไมตด

เสาตอมอ

10-2

• ขนตอนการซอมแซม ตอมอสะพาน

ดวยการเทคอนกรต

• ขนตอนการซอมแซมโดยการไมตด

เสาตอมอ

กลมท 3 แบบแสดงแบบกอสราง ประกอบดวย

• แปลนสะพาน • รายละเอยดการซอมตอมอ

• รปตดตามขวาง • รายละเอยดการซอมพนใตทางเทา

• รปตดตามยาว • รายละเอยดการซอมพนดานขาง

• รายละเอยดการเตรยมผวคอนกรต • รายละเอยดการซอมตอมอตบรม

• การซอมตอมอชนดบอจม • รายละเอยดการซอมคานสะพานและ

ราวสะพาน

• การซอมตอมอตบรมทเสยหาย

เลกนอย

โดยไดกาหนดรายชอและเลขทแบบของกลมตางๆ ดงแสดงไวในตารางท 10.1 และแบบ

มาตรฐานทเตรยมไวอาจไมครอบคลมทกกรณของความเสยหาย ซงวศวกร ผรบผดชอบอาจพจารณา

ปรบปรง หรอประยกตเพมเตมไดตอไป

10-3

ตารางท 10.1 แสดงรายการแบบแปลนสาหรบการซอมแซมสะพาน

กลมท 1 รายการประกอบแบบ กลมท 2 ขนตอนการซอมแซม กลมท 3 แบบกอสราง

ชอแบบ แบบเลขท * ชอแบบ แบบเลขท * ชอแบบ แบบเลขท *

สารบญแบบ 001 ขนตอนการซอมแซมพนสะพานดานบน 008 แปลนสะพาน 018

รายการทวไปคอนกรต 002 ขนตอนการซอมแซมทองพนสะพาน 009 รปตดตามขวาง 019

รายการทวไปเหลก 003 ขนตอนการซอมแซมรอยราวดวยการอดฉด

นายาเกราท

010 รปตดตามยาว 020

รายการคายอ 004 ขนตอนการซอมแซมคานสะพาน 011 รายละเอยดการเตรยมผวคอนกรต 021

สญลกษณ 005 ขนตอนการซอมแซมตอมอสะพาน

ดวยการเทคอนกรต

012 การซอมตอมอชนดบอจม 022

รายการประกอบแบบ 006 ขนตอนการซอมแซมตอมอสะพาน


013 การซอมตอมอตบรมทเสยหาย

เลกนอย

023

รายการปรบปรงซอมแซมตอมอ

สะพาน

007 ขนตอนการซอมแซมโดยการตดเสาตอมอ 014 รายละเอยดการซอมตอมอ 024

ขนตอนการซอมแซมโดยการตดเสาตอมอ 015 รายละเอยดการซอมพนใตทางเทา 025

ขนตอนการซอมแซม โดยการไมตดเสา

ตอมอ

016 รายละเอยดการซอมพนดานขาง 026

ขนตอนการซอมแซม โดยการไมตดเสา

ตอมอ

017 รายละเอยดการซอมตอมอตบรม 027

รายละเอยดการซอมคานสะพานและ

ราวสะพาน

028

* เลขทแบบใชอางองเฉพาะในคมอเลมน

10-4

กลมท 1 รายการประกอบแบบ

001 สารบญแบบ

002 รายการทวไปคอนกรต

003 รายการทวไปเหลก

004 รายการคายอ

005 สญลกษณ

006 รายการประกอบแบบ

007 รายการปรบปรงซอมแซมตอมอสะพาน

10-5

10-6

10-7

10-8

10-9

10-10

10-11

10-13

กลมท 2 แบบแสดงขนตอนการซอมแซม

008 ขนตอนการซอมแซมพนสะพานดานบน

009 ขนตอนการซอมแซมทองพนสะพาน

010 ขนตอนการซอมแซมรอยราวดวยการอดฉดนายาเกราท

011 ขนตอนการซอมแซมคานสะพาน

012 ขนตอนการซอมแซมตอมอสะพานดวยการเทคอนกรต

013 ขนตอนการซอมแซมตอมอสะพานดวยการอดฉดนายาเกราท

014 ขนตอนการซอมแซมโดยการตดเสาตอมอ

015 ขนตอนการซอมแซมโดยการตดเสาตอมอ (ตอ)

016 ขนตอนการซอมแซมโดยการไมตดเสาตอมอ

017 ขนตอนการซอมแซมโดยการไมตดเสาตอมอ (ตอมอ)

10-13

10-14

10-15

10-16

10-17

10-18

10-19

10-20

10-23

กลมท 3 ขนตอนการซอมแซม

018 แปลนสะพาน

019 รปตดตามขวาง

020 รปตดตามยาว

021 รายละเอยดการเตรยมผวคอนกรต

022 การซอมตอมอชนดบอจม

023 การซอมตอมอตบรมทเสยหายเลกนอย

024 รายละเอยดการซอมตอมอ

025 รายละเอยดการซอมพนใตทางเทา

026 รายละเอยดการซอมพนดานขาง

027 รายละเอยดการซอมตอมอตบรม

028 รายละเอยดการซอมคานสะพานและราวสะพาน

10-24

10-25

10-26

10-27

10-28

10-29

11-1

11 การประมาณราคาและการคานวณราคากลางงานซอมแซมสะพาน

ในบทนจะกลาวถงการประมาณราคาและการคานวณราคากลางงานซอม แซมสะพาน โดยใช

แบบขนตอนและวธการซอม แซมสะพานมาประกอบเพอประมาณราคา และการคานวณราคากลาง

งานซอมแซมสะพาน องคประกอบทสาคญในการประมาณราคามดงน

1. การหาปรมาณวสด พรอมเผอความสญเสย

2. ราคาวสด

3. แหลงวสด

4. คาแรงงาน

5. Factor ตางๆ

สาหรบการจดทาหลกเกณฑการประมาณราคามสวนรายละเอยดประกอบดวย ดงน

1. แบบฟอรมการประมาณราคา

2. การถอดแบบคานวณปรมาณงาน

3. การกาหนดแหลงและราคาวสด

4. การคานวณราคาตอหนวย

11-2

11.1 แบบฟอรมการประมาณราคา

เพอเปนการอานวยความสะดวก และใหผมหนาทคานวณราคากลางไดมแบบฟอรมเพอสรป

การประเมนราคาหรอการคานวณราคากลางสาหรบงานซอมแซมสะพาน ประกอบดวย

ชอง ลาดบ หมายถง ลาดบทของกลมงานและรายการกอสราง

ชอง รายการ ใชแสดงกลมงานและรายการกอสรางตางๆ

ชอง หนวย ใชแสดงหนวยวดสาหรบรายการกอสรางแตละรายการ

ชอง จานวน ใชแสดงจานวนหนวย (ปรมาณงาน) ของแตละรายการกอสราง

ชอง ราคาตอหนวย หมายถง คางานตนทนตอหนวยหรอราคาตอหนวยของแตละรายการ

กอสราง

ชอง ราคาทน หมายถง คางานตนทนของแตละรายการกอสราง ซงมคา = ชองจานวน ×

ราคาตอหนวย

ชอง FN

ลาดบ

หมายถง คา Factor F สาหรบรายการกอสรางแตละรายการ ตามระเบยบ

กรมบญชกลาง

ทงน แบบฟอรมประเมนราคางานซอม แซมสะพาน มรายละเอยดตามแบบฟอรม สาหรบ

รปแบบและรายการตางๆทปรากฏในแบบฟอรมดงกลาว ผมหนาทประมาณราคาสามารถ

เปลยนแปลงและปรบปรงไดตามความเหมาะและสอดคลองตามขอเทจจรงสาหรบงานซอม แซม

สะพานจรง ดงแสดงในตารางท 11.1

ตารางท 11.1 แบบฟอรมสาหรบการประเมนราคาสาหรบงานซอมแซมสะพาน

รายการ หนวย

(A)

จานวน

(B)

ราคาตอหนวย

(C)

ราคาทน

(D)=(B)*(C)

รวมคางานตนทนงานซอมสะพาน

FACTOR F (เปดตาราง)

เปนเงน

รวมเปนเงนคากอสรางทงสน

11-3

11.2 การถอดแบบคานวณปรมาณงานซอมแซมสะพาน

1. ลกษณะงานซอมแซมสะพาน

1.1 งานตดคอนกรต ลก 3 มม. (กาหนดพนทซอม)

L = Σ2(ก+ย) (ม.)

ก = ความกวาง (ม.)

ย = ความยาว (ม.)

1.2 งานสกดคอนกรตทเสอมสภาพสวนพนบน

พ.ท. = ΣΑ (ตร.ม.)

A = (ความกวาง+ระยะเผอ 10 ซม.xความยาว+ระยะเผอ 10

ซม.)

1.3 งานตบแตงผวคอนกรต

พ.ท. = ΣΑ (ตร.ม.)

A = (ความกวาง xความยาว)

1.4 งานเจาะทะลพนคอนกรต

ปรมาณรเจาะ = Σ(p) ( ร) P = จานวนรเจาะ

1.5 งานขดสนมเหลกเสรม

L = Σl (เมตร)

l = ความยาวเหลกเสรมแตละเสนทตองขดสนม

1.6 งานเชอมและตดเหลกเสรม

P = Σp (จด)

p = จดทตดเหลกเสรม

1.6 งานเกราท

L = Σl (ม.)

l = ความยาวเกราท

1.7 งานไมแบบ

W = ΣV (ม.2

1.8 ไมเครายดแบบ

) V = (ความกวาง x ความยาว)

W1 = ΣV (ม.2)

V = (ความกวาง x ความยาว) 1.9 ไมคายนโครงสราง

W2 = ΣV (ม.2)

11-4

V = (ความกวาง x ความยาว)

1.10 งานนงราน (Formwork)

F = ΣA (ม.2

)

A = (ความกวาง x ความยาว )

11.3 การกาหนดแหลง และราคาวสด

การประมาณราคาในคมอเลมนไดกาหนดแหลงและราคาวสดทใชเปนตวอยางสาหรบ

การคานวณราคาจากราคาวสดและคาแรงในเขตกรงเทพมหานครและปรมณฑล สรปราคาเมอสน

เดอน มถนายน 2551 โดยมคาแรงขนตาท 203 บาท

ในการนาราคาทแสดงตวอยางไวในคมอนไปใช วศวกรหรอผประมาณราคาควรตองปรบ

ราคาใหเขากบสภาพแวดลอม และตองพจารณาถงปจจย และเงอนไขอนๆทเกยวของประกอบดวย

11-5

11.4 การคานวณราคาตอหนวย

1.งานซอมพนสะพาน ดานบน ขนาด 4.00 x 5.00 ม.

1.1 งานตดคอนกรต ลก 3 มม. ราคาเมตรละ 40 บาท (กาหนดพนทซอม)

L = Σ2(4+5) (ม.)

= 18 (ม.)

ราคารวม = 18 X40 = 720 บาท

1.2 งานสกดคอนกรตทเสอมสภาพสวนพนบน ลก 25 มม.ราคาตารางเมตรละ 25

บาท

พ.ท. = 4 x 5 (ตร.ม.)

ราคารวม = 20 X 25 = 500

1.3 งานขดสนมเหลก ราคาเมตรละ 10 บาท

บาท

L = (4 ม.x 20 เสน)+(5X16 เสน) (เมตร)

= 160 (เมตร)

ราคารวม = 160 X 10 = 1,600 บาท

* กรณทมปรมาณมากจะตองใชเครองมอชวยสามารถตงราคาแบบเหมาจาย

11-6

1.4 งานเชอมและตดเหลกเสรม ราคาจดละ 10 บาท

P = 10 (จด)

ราคารวม = 10 X 10 = 100 บาท

1.4 งานทาวสดเพมแรงยดเหนยว ราคาตารางเมตรละ 25 บาท

พ.ท. = 4 x 5 (จด)

ราคารวม = 20 X 25 = 2,500

1.5 งานไมแบบ ราคาตารางเมตรละ 425 บาท

บาท

W = 0.53 ม.2

ราคารวม = 0.53 X 425 = 212

1.6 ไมเครายดแบบ ราคาตารางเมตรละ 400 บาท

บาท

W1 = 1.00 ม.2

ราคารวม = 1.00 X 400 = 400 บาท

1.7 งานคอนกรตกาลงอด 240 กก./ซม. 2 ราคาลกบาศกเมตรละ 2,510บาท

W1 = 4.00X5.00x.0.025 = 0.50 ม.3

ราคารวม = 0.50 X 2,510 = 1,255

บาท

รวมราคาทงสน = 4,787 บาท

11-7

2.งานซอมพนสะพาน สวนลาง ขนาด 4.00 x 5.00 ม.


L = 2(4+5) (ม.)

= 18 (ม.)

ราคารวม = 18 X40 = 720 บาท

2.2 งานสกดคอนกรตทเสอมสภาพสวนพนบน ลกไมเกน 25 มม.ราคาตารางเมตร

ละ 100 บาท

พ.ท. = 4 x 5 (ตร.ม.)

ราคารวม = 20 X 100 = 2,000 บาท


L = (4 ม.x 20 เสน) + (5X16 เสน) (เมตร)

= 160 (เมตร)

ราคารวม = 160 X 10 = 1,600 บาท


P = 10 (จด)


11-8

2.5 งานเจาะทะลพนคอนกรต ราคารละ 50 บาท

ปรมาณรเจาะ = 20 (ร) ราคารวม = 20 X 50 = 1,000 บาท


W = 3.35 ม.2

ราคารวม = 0.35 X 425 = 1,414


บาท

W1 = 1.00 ม.3

ราคารวม = 1.00 X 425 = 400


บาท

F = 4.00x5.00 = 20 (ม.2)

ราคารวม = 20 X 1,000 = 20,000 บาท

2.9 Thin Polymer Concrete Overlay ราคา 60 บาท /มม./ม.

W

2

1 = 4.00X5.00x3 = 60 ม.2

ราคารวม = 60 X60 = 3,600


บาท

11-9

3.งานซอมคานสะพาน ขนาด 0.30 x 1.00 ม.


L = Σ2(0.5)+2(1+1)+4(0.3) (ม.)

= 6.2 (ม.)

ราคารวม = 6.2 X40 = 248



บาท

พ.ท. = 0.30 x 1 (ตร.ม.)

ราคารวม = 0.3 X 125 = 2,000


บาท

L = (0.5 ม.x 4 เสน)+(1X4 เสน) (เมตร)

= 6 (เมตร)



P = 8 (จด)



W = 0.885 ม.2

ราคารวม = 0.885X 425 = 354 บาท

11-10


W1 = 1.00 ม.2

ราคารวม = 1.00X 400 = 400


บาท

F = 2.00x2.00 = 4 (ม.2)

ราคารวม = 4 X 1,000 = 4,000

3.7 คอนกรต 240 ksc ราคาลกบาศกเมตรละ 2,510บาท

บาท

W1 = 0.50X1.00x.0.10 = 0.05 ม.3

ราคารวม = 0.05 X 2,510 = 125 บาท


11-11

4.งานซอมเสาตอมอสะพาน แบบไมตดตอมอ ขนาด 0.40 x 0.40 ม.


L = Σ4(0.4) x 2 (ม.)

= 3.2 (ม.)

ราคารวม = 3.2 X40 = 248



บาท

พ.ท. = 4 X0.4 x 1 (ตร.ม.)

ราคารวม = 1.6 X 125 = 200


บาท

L = (1 ม.x 4 เสน)+(1.6X 4 เสน) (เมตร)

= 6.4 (เมตร)

ราคารวม = 6.4 X 10 = 64 บาท

11-12


W = 3.53 ม.2

ราคารวม = 3.53 X 400 = 1,414


บาท

W1 = 1.00 ม.3

ราคารวม = 1.00 X 400 = 400


บาท

F = 2.50x2.50 = 6.255 (ม.2)

ราคารวม = 6.25 X 1,000 = 6,250

4.7 คอนกรต 240 ksc ราคาลกบาศกเมตรละ 2,510 บาท

บาท

W1 = 0.50X0.50x1.00= 0.25 ม.3

ราคารวม = 0.25 X 2,510 = 627.5 บาท

รวมราคาทงสน = 9,203.5 บาท

11-13

5.งานซอมเสาตอมอสะพาน แบบตดตอมอ ขนาด 0.40 x 0.40 ม.


L = Σ4(0.4) x 2 (ม.)

= 3.2 (ม.)

ราคารวม = 3.2 X40 = 248



บาท

พ.ท. = 4 X0.4 x 1 (ตร.ม.)

ราคารวม = 1.6 X 125 = 200 บาท

5.3 งานตดเสาตอมอ ราคาตนละ 175 บาท

เสาตอมอ = 1 ตน


11-14


P = 8 (จด)



W = 3.53 ม.2

ราคารวม = 3.53 X 400 = 1,414

4.6 ไมเครายดแบบ ราคาตารางเมตรละ 4,000 บาท

บาท

W1 = 1.00 ม.2

ราคารวม = 1.00 X 400 = 400


บาท

F = 2.50x2.50 = 6.255 (ม.2)

ราคารวม = 6.25 X 1,000 = 6,250

4.7 คอนกรต 240 ksc ราคาลกบาศกเมตรละ 2,510 บาท

บาท

W1 = 0.50X0.50x1.00= 0.25 ม.3

ราคารวม = 0.25 X 2,510 = 627.5 บาท

รวมราคาทงสน = 9,394.5 บาท

11-15

ตารางท 11.2 ตวอยางรายการประเมนราคางานซอมแซมสะพาน

ลาดบ รายการ หนวย จานวน ราคาตอหนวย ราคาทน

(A) (B) (C) (D)=(B)*(C)

1 งานตดคอนกรต ลก 3 มม. ม. 18.00 40.00 720.00

2 งานสกดคอนกรตทเสอมสภาพสวนพนบน

ลก 25 มม.

ม. 20.00 2 25.00 500.00

3 งานขดสนมเหลก ม. 160.00 10.00 1,600.00

4 งานเชอมและตดเหลกเสรม จด 10.00 10.00 100.00

5 เหลกเสรม DB 20 SD-30 เสน 1.00 1,200.00 1,200.00

6 ลวดผกเหลก กก. 1.00 46.09 46.09

7 งานทาวสดเพมแรงยดเหนยว ม. 20.00 2 25.00 500.00

8 งานไมแบบ ม. 0.53 2 400.00 214.25

9 ไมเครายดแบบ ม. 0.10 2 400.00 40.00

10 งานคอนกรตกาลงอดประลยทอาย 28 วน

(กก./ตร.ซม)

ม. 0.50 3 2510 1255.00

รวมคางานตนทนงานซอมสะพาน 6,175.34

FACTOR F (เปดตาราง) 1.23

เปนเงน 7,604.93

รวมเปนเงนคากอสรางทงสน 7,604.93

รวมคางานตนทนงานซอมสะพาน 6,175.34

11-16

ตารางท 11.3 ราคาตอหนวยงานซอมแซมการซอมพน ทางเทาและราวสะพาน


(A) (B) (C) (D)=(B)*(C)

1 งานคอนกรต

1.1กาลงคอนกรต 180 ksc (ลบ.) ม. 1.00 3 2,430.00 2,430.00




1.5ปนถง ประเภท 1 ตราชาง ถง 1.00 145.00 145.00

2 ทราย

2.1ทรายหยาบ ม. 1.00 3 357.50 357.50

2.2ทรายละเอยด ม. 1.00 3 367.50 367.50

3 หนยอย

3.1หนยอย เบอร 1 ตน 1.00 482.00 482.00

3.2หนยอย เบอร 2 ตน 1.00 482.00 482.00

3.3หนสเปก ตน 1.00 392.00 392.00

4 งานเหลกเสรม

4.1RB 6 SR-24 ตน 1.00 39,970.00 39,970.00

4.2RB 9 SR-24 ตน 1.00 39,230.00 39,230.00

4.3DB 10 SD-30 ตน 1.00 38,290.00 38,290.00

4.4DB 12 SD-30 ตน 1.00 38,290.00 38,290.00

4.5DB 16 SD-30 ตน 1.00 38,290.00 38,290.00

4.6DB 20 SD-30 ตน 1.00 38,290.00 38,290.00

4.7DB 28 SD-30 ตน 1.00 38,290.00 38,290.00

4.8DB 32 SD-30 ตน 1.00 38,290.00 38,290.00

5 ลวดผกเหลก กก. 1.00 46.09 46.09

6 ไมแบบ ม. 1.00 3 4,285.00 4,285.00

7 ไมเครายดแบบ ม. 1.00 3 4,000.00 4,000.00

8 ไมคายนโครงสราง ม. 1.00 3 4,000.00 4,000.00

* ราคากลางของกระทรวงพาณชย ประจาเดอนกรกฎาคม 2551 (www.price.moc.go.th)

11-17

ตารางท 11.3 ราคาตอหนวยงานซอมแซมการซอมพน ทางเทาและราวสะพาน (ตอ)


(A) (B) (C) (D)=(B)*(C)

9 งานนงราน ม. 1.00 2 1,000.00 1,000.00

10 งานสกดคอนกรตทเสอมสภาพ (พนบน)

10.1ความลกไมเกน 25 มม. ม. 1.00 2 25.00 25.00

10.2ความลกไมเกน 50 มม. ม. 1.00 2 35.00 35.00

10.3ความลกไมเกน 100 มม. ม. 1.00 2 60.00 60.00

11 งานสกดคอนกรตทเสอมสภาพ (พนลาง)

11.1ความลกไมเกน 25 มม. ม. 1.00 2 100.00 100.00

11.2ความลกไมเกน 50 มม. ม. 1.00 2 150.00 150.00

11.3ความลกไมเกน 100 มม. ม. 1.00 2 200.00 200.00

12 งานตดคอนกรต ม. 1.00 40.00 40.00

13 งานเชอมคอนกรตเกากบคอนกรตใหม ม. 1.00 3 50.00 50.00

14 งานขดสนมเหลก ม. 1.00 20.00 20.00

15 งานตดเหลกเสรม จด 1.00 10.00 10.00

16 Non-Shrink Concrete ถง 1.00 1,000.00 1,000.00

17 สารผสมเพม Type F ถง 1.00 2,500.00 2,500.00

18 Epoxy Rasin มม./ม. 1.00 2 200.00 200.00

19 Epoxy Bonded Replacement Concrete มม./ม. 1.00 2 100.00 100.00

20 โพลเมอรคอนกรต มม./ม. 1.00 2 80.00 80.00

21 Thin Polymer Concrete Overlay มม./ม. 1.00 2 120.00 120.00

22 นายาเกราหรอเรซนเกราท ม. 1.00 1,440.00 1,440.00


11-18

ตารางท 11.4 ราคาตอหนวยงานซอมแซมตอมอสะพานคอนกรตสะพาน


(A) (B) (C) (D)=(B)*(C)







2 ทราย

2.1ทรายหยาบ ม. 1.00 3 357.50 357.50

2.2ทรายละเอยด ม. 1.00 3 367.50 367.50

3 หนยอย

3.1หนยอย เบอร 1 ตน 1.00 482.00 482.00

3.2หนยอย เบอร 2 ตน 1.00 482.00 482.00

3.3หนสเปก ตน 1.00 392.00 392.00


4.1RB 6 SR-24 ตน 1.00 39,970.00 39,970.00

4.2RB 9 SR-24 ตน 1.00 39,230.00 39,230.00

4.3DB 10 SD-30 ตน 1.00 38,290.00 38,290.00

4.4DB 12 SD-30 ตน 1.00 38,290.00 38,290.00

4.5DB 16 SD-30 ตน 1.00 38,290.00 38,290.00

4.6DB 20 SD-30 ตน 1.00 38,290.00 38,290.00

4.7DB 28 SD-30 ตน 1.00 38,290.00 38,290.00

4.8DB 32 SD-30 ตน 1.00 38,290.00 38,290.00

5 ลวดผกเหลก กก. 1.00 46.09 46.09

6 ไมแบบ ม. 1.00 3 4,285.00 4,285.00

7 ไมเครายดแบบ ม. 1.00 3 4,000.00 4,000.00


11-19

ตารางท 11.4 ราคาตอหนวยงานซอมแซมตอมอสะพานคอนกรตสะพาน (ตอ)


(A) (B) (C) (D)=(B)*(C)


9 งาน Sheet Pile ตน 1 367.50 367.50

10 งานนงราน ม. 1.00 2 1,000.00 1,000.00

11 งานตดเสาตอมอ ตน 1.00 175.00 175.00

12 งานสกดคอนกรตทเสอมสภาพ

12.1ความลกไมเกน 25 มม. ม. 1.00 2 75.00 75.00

12.2ความลกไมเกน 50 มม. ม. 1.00 2 100.00 100.00

12.3ความลกไมเกน 100 มม. ม. 1.00 2 125.00 125.00

13 งานตดคอนกรต ม. 1.00 40.00 40.00



16 งานขดสนมเหลก ม. 1.00 20.00 20.00



19 Epoxy Rasin มม./ม. 1.00 2 200.00 200.00






11-20

ตารางท 11.5 ราคาตอหนวยงานซอมแซมคานคอนกรตสะพาน


(A) (B) (C) (D)=(B)*(C)







2 ทราย

2.1ทรายหยาบ ม. 1.00 3 357.50 357.50

2.2ทรายละเอยด ม. 1.00 3 367.50 367.50

3 หนยอย

3.1หนยอย เบอร 1 ตน 1.00 482.00 482.00

3.2หนยอย เบอร 2 ตน 1.00 482.00 482.00

3.3หนสเปก ตน 1.00 392.00 392.00


4.1RB 6 SR-24 ตน 1.00 39,970.00 39,970.00

4.2RB 9 SR-24 ตน 1.00 39,230.00 39,230.00

4.3DB 10 SD-30 ตน 1.00 38,290.00 38,290.00

4.4DB 12 SD-30 ตน 1.00 38,290.00 38,290.00

4.5DB 16 SD-30 ตน 1.00 38,290.00 38,290.00

4.6DB 20 SD-30 ตน 1.00 38,290.00 38,290.00

4.7DB 28 SD-30 ตน 1.00 38,290.00 38,290.00

4.8DB 32 SD-30 ตน 1.00 38,290.00 38,290.00

5 ลวดผกเหลก กก. 1.00 46.09 46.09

6 งานนงราน ม. 1.00 2 1,000.00 1,000.00

7 ไมแบบ ม. 1.00 3 4,285.00 4,285.00

8 ไมเครายดแบบ ม. 1 3 4,000.00 4,000.00


11-21

ตารางท 11.5 ราคาตอหนวยงานซอมแซมคานคอนกรตสะพาน (ตอ)


(A) (B) (C) (D)=(B)*(C)


10 งานสกดคอนกรตทเสอมสภาพ คาน

11.1ความลกไมเกน 25 มม. ม. 1.00 2 75.00 75.00

11.2ความลกไมเกน 50 มม. ม. 1.00 2 100.00 100.00

11.3ความลกไมเกน 100 มม. ม. 1.00 2 125.00 125.00

12 งานตดคอนกรต ม. 1.00 40.00 40.00



15 งานขดสนมเหลก ม. 1.00 20.00 20.00



18 Epoxy Rasin มม./ม. 1.00 2 200.00 200.00






12-1

13 บรรณานกรม

กรมทางหลวง คมอการตรวจสอบ วเคราะห และประเมนกาลงรบนาหนกของสะพาน 2549

กรมทางหลวง คมอการซอมแซมและบารงสะพาน

สถาบนขนสงจฬาลงกรณมหาวทยาลย โครงการพฒนาระบบโครงขายสายทางของกรมทางชนบท (ระยะท

1)รายงานฉบบสมบรณ

IMMS การศกษาและพฒนาสะพานใหสามารถรบนาหนกไดเพมขนโดยวธการเสรมกาลงพนสะพาน

คอนกรตเสรมเหลกหลอในท ชวง 5-10 เมตร, 2550

กรมทางหลวง คมอวธการปฏบตงานบรณะและการปรบปรงสะพานและทอเหลยม 2547

กรมทางหลวง คมอวธการปฏบตงานกอสรางและการปรบปรงสะพานและทอเหลยม

กรมทางหลวง คมอการเสรมกาลงสะพาน

AASHTO. (1976). Manual for Bridge Maintenance. AASHTO. Washington DC .

AASHTO. (1998). Movable Bridge Inspection. Evaluation and Maintenance Manual.

AASHTO.Washington DC.

AASHTO. (2006). Standard Specifications for Highway Bridges.AASHTO.Washington DC.

American Concrete Institute (2005) ACI Manual of Concrete Practice

ASCE (2006). Minimum Desigh Loads for Buildings and Other Structures.ASCE.

ASTM (2001). Ammual Book of ASTM Standards: Construction, Concrete and Aggregate, ASTM,

Baltimore

Ball, J.C., Schweickhard A.J., and Thaxton, C.R. (2007). Corrosion mitigation and Column

Strengthening at the Atalaya Tower Condominium. Concrete repair bulletin. March/april. PP.

13-17

Chen, W., Duan, L. (2003). BridgeEengineering Construction and Maintenance. CRC, America

Cope, R. J. (1987). Concrete Bridge Engineering, Elsevier Applied Science. London.

Earley, B. (2008) Repair of Concrete Structure under Construction. Concrete Repair bulletin

January/February. PP. 12-15

Emmons, P. (1993). Concrete Repair and Maintenance IIIustrated.R.S. Means,USA.

Emmons, P. (2007). Repair Application Procedures. Concrete repair Bulletin. July/August. PP.

26-31

12-2

Emmons, P. (2007). Surface Repair Using Form and Pour Techniques. Concrete repair Bulletin.

March/April. PP. 12-18

Neville, A.M. Brooks, J.J. (1994), Concrete Technology. John Wiley. New York

O-Dea, V. (2008). Thin-repair of Concrete in Waste Water Environment using Commercially

Available Cementitious Resurfacers. Concrete repair bulletin January/February. PP. 16-20

Page, K.M. (2005). Infrastructure Case Study: Concrete Column Rehabilitation. Concrete repair

bulletin. May/June. PP. 10-11

Raina, V. K. (1994) Concrete Bridges, Tata McGraw-Hill, New delhi.

Silano, L.G. (1993). Bridge Inspection and Rehabilitation: A practice Guide. John Wiley & Sons.

New York.

United State Department of the Institute Bureau of Reclamation Technical Service Center, (1996).

Guide to Concrete Repair.

Vaysburd A., Carino N., & Bissonette B. (2000) Predicting the Performance of Concrete Repairing.

United State Department Of Commerce Administration

Watson, P. (2005). Repair Application Procedures, Concrete repairBbulletin. May/June. PP. 16-21

Woods, H. (1968). Durability Concrete Construction, American Concrete Institute, Iowa

Xanthakos, P. (1996). Bridge Strengthening and Rehabilitation, Prentice Halls, New Jersey.

13-1

13

ภาคผนวก

13.1 รปแบบการรายงานและฟอรมการตรวจสอบ

แบบฟอรมทใชในการตรวจสอบสะพาน แบงออกเปน 5 แบบฟอรมคอ

1. แบบแสดงตาแหนงสะพาน

2. แบบแสดงรปตดสะพานเพอกาหนดรหสอางอง

3. แบบบนทกลกษณะโครงสรางสะพาน

4. แบบบนทกความเสยหาย

5. แบบแสดงรปภาพประกอบความเสยหายของสะพาน

13-2

แบบแสดงตาแหนงสะพาน

13-3

แบบแสดงรปตดสะพานเพอกาหนดรหสอางอง

13-4

แบบฟอรมท 3 แบบฟอรมบนทกลกษณะโครงสรางสะพาน

แบบบนทกลกษณะโครงสรางสะพาน

ชอสะพาน.............................................................. วนททาการสารวจ............................................................

เวลาสารวจ เรม.................................................... เสรจ................................................................... .............

สภาพอากาศ....................................................... วธการสารวจ...................................................... ..............

หนวยงานรบผดชอบ......................................................ผสารวจ................................................................. .......

ขอมลทวไปของสะพาน ขอมลโครงสรางสะพาน

1 จงหวด รหสจงหวด 10 โครงสรางหลก

2 รหสสายทาง วสดประเภท

3 หลกกโลเมตร 11 โครงสรางชวง Approach

4 ชอสะพาน วสดประเภท

5 ชอลานา 12 จานวนชวงสะพาน

6 หมบาน 13 จานวนชวงสะพาน Approach

7 ตาบล 14 โครงสรางพนสะพาน

8 อาเภอ 15. ผวจราจร

9 ตาแหนง GPS E N

ขอมลการใชงานสะพาน ขอมลทางเรขาครต

16 ปทสราง 20 ความยาวชวงสะพานสง (m.)

17 ปททาการซอมแซมลาสด 21 ความยาวสะพานทงหมด(m.)

18 ประเภทการใชงาน 22 ความกวางทางเทา (m.)

19 ทศทางการจราจร จานวนเลน ซาย ขวา

23 ความกวางถนน (m.)

24 ความกวางโครงสรางสะพาน (m.)

25 ความกวางชวงApproach (m.)

26 แนวเอยงของสะพาน (องศา)

27 ระยะนอยทสดเหนอสะพาน (m.)

28 ระยะนอยทสดใตสะพาน (m.)

ขอมลทางนา หมายเหต

29 ลกษณะทางนา ...................................................................................

30 การปองกนตอมอ ……………………………………………………………

31 ความสงคมนาคมใตสะพาน (m.) ……………………………………………………………

32 ความกวางคมนาคมใตสะพาน (m.) ……………………………………………………………

13-5

แบบบนทกความเสยหาย

ชอสะพาน...........................................คลอง......................................กม............................................ตาบล.............................อาเภอ......………… จงหวด.......

A สะพาน ตาแหนง

แตกร

าว

กระเ

ทาะ

หลดล

อก

หลดอ

อกเป

นแผน

รพรน

คราบ

เกลอ

, สญ

เสยน

า

สกกร

อน

เปนส

นม

รายละเอยดความเสยหาย ระดบ/

(สภาพ) หมายเลขรปอางอง

A1 พนสะพานคอนกรต

A2 ระบบระบายนา

A3 ทางเทา

A4 ราวสะพาน

A5 คานคอนกรตตามยาว

A6 Abutment

A7 คานคอนกรตขวางกลาง

A8 แผนรองคาน

A9 เสาตอมอคอนกรต

A10 คานยด

A11 Slope protection

A12 อนๆ ( ระบ)

13-6

แบบแสดงรปภาพประกอบความเสยหายของสะพาน

13-7

13.2 รายการประเมนระดบและสภาพความเสยหายของสะพาน

รายการประเมนระดบความเสยหาย รายการประเมนสภาพความเสยหาย

1. พนสะพานคอนกรต

2. ทางเทา

3. ราวสะพาน

4. คานคอนกรตตามยาว

5. ตอมอตบรม

6. คานคอนกรต (Cap Beam)

7. เสาตอมอคอนกรต

8. คานยด

1. พนสะพานคอนกรต





6. คานคอนกรต (Cap Beam)


8. คานยด

13-8

แบบการประเมนการตรวจสอบระดบความเสยหาย ของ พนสะพาน

คอนกรต

ความเสยหายทตอง

ทาการตรวจสอบ

□ 1. คอนกรตแตกราว □ 2. คอนกรตหลดกะเทาะ

□ 3. คอนกรตหลดลอก* □ 4. คราบนา คราบขเกลอ

□ 5. โพรงภายในคอนกรต รงผง

ระดบความเสยหาย

A ไมจาเปนตองซอมแซม B ไมจาเปนตองซอมแซม แตตองคอยระวง

□ 1. ไมมการแตกราวของคอนกรต หรอ หากมรอย

แตกราวตองมขนาดกวางไมเกน 0.5มม. หรอ

เปนรอยแตกราวขนาดเสนผม (Hairline

Crack)

□ 2. ไมมการกะเทาะ

□ 3. เกดความเสยหายหรอเสอมสภาพเพยงเลก

นอย หรอมการสญเสยปนทผวหนาไมเกน 6

มม. อาจสามารถมองเหนมวลรวมได

□ 4. ไมมคราบนา คราบขเกลอบนผวคานตามยาว

□ 5. เนอคอนกรตแนน ไมมโพรงภายในเนอ

คอนกรต

□ 1. เกดรอยแตกราวขนาดเลก กวางประมาณ 0.5 -

1.0 มม.

□ 2. กะเทาะเลกนอยลกไมเกน 12 มม.

□ 3. มการสญเสยปนฉาบทผวหนา ตงแตความลก 6

มม. จนถง 12 มม. และมการสญเสยเนอปน

ระหวางมวลรวม

□ 4. เกดคราบนา คราบขเกลอบนผวคอนกรตไมเกน

10% ของพนทผวคานตามยาว

□ 5. มโพรงภายในเนอคอนกรต เปนบรเวณไมเกน


C ตองเขาไปทาการซอมบารงหรอเฝาตดตาม C ตองเขาไปทาการซอมบารงหรอเฝาตดตาม

□ 1. เกดรอยแตกราวขนาดกลาง กวางประมาณ 1.0

- 2.0 มม.

□ 2. มการกะเทาะลกไมเกน 25 มมหรอขนาด

กะเทาะกวางไมเกน 150 มม.

□ 3. มการสญเสยปนฉาบทผวหนา ตงแต ความลก

12 มม. จนถง 25 มม. และสามารถมองเหน

มวลรวมหยาบไดชดเจนมาก

□ 4. เกดคราบนา คราบขเกลอบนผวคอนกรต

ประมาณ 10 - 30% ของพนทผวคานตามยาว

□ 5. มโพรงภายในเนอคอนกรต เปนบรเวณปรมาณ

2 – 5% ของพนทผวคานตามยาว

□ 1. เกดรอยแตกราวขนาดใหญ กวางมากกวา 2.0

มม.

□ 2. มการกะเทาะลกเกนกวา 25 มม. หรอขนาด

กะเทาะกวางมากกวา 150 มม.

□ 3. มการสญเสยสวนของมวลรวมหยาบ พรอมกบการ

สญเสยปนฉาบทผวหนา รวมถงเนอปนทอยรอบๆ

มวลรวมหยาบ มความลกมากกวา 25 มม.ขนไป

และเหลกเสรมในคอนกรตโผลออกมาใหเหน

□ 4. เกดคราบนา คราบขเกลอบนผวคอนกรตมากกวา


□ 5. มโพรงภายในเนอคอนกรต เปนบรเวณมากกวา


* ประเมนรวมกนการหลดออกเปนแผน และการกดเซาะ

13-9

แบบการประเมนการตรวจสอบระดบความเสยหายของทางเทา








□ 1. ไมมการแตกราวของคอนกรต หรอหากม

รอยแตกราวตองมขนาดกวางไมเกน 0.5มม.

หรอเปนรอยแตกราวขนาดเสนผ

(HairlineCrack)


□ 3. เกดความเสยหายหรอเสอมสภาพเพยง

เลกนอย หรอมการสญเสยปนทผวหนาไมเกน

6 มม. อาจสามารถมองเหนมวลรวมได



คอนกรต


1.0 มม.










□ 1. เกดรอยแตกราวขนาดกลาง กวางประมาณ

1.0 - 2.0 มม.



□ 3. มการสญเสยปนฉาบทผวหนา ตงแต ความ

ลก 12 มม. จนถง 25 มม. และสามารถ

มองเหนมวลรวมหยาบไดชดเจนมาก


ประมาณ 10- 30% ของพนทผวคานตามยาว

□ 5. มโพรงภายในเนอคอนกรต เปนบรเวณ

ประมาณ 2 – 5% ของพนทผวคานตามยาว

□ 1. เกดรอยแตกราวขนาดใหญ กวางมากกวา 2.0มม.












13-10

แบบการประเมนการตรวจสอบระดบความเสยหายของราวสะพาน










หรอเปนรอยแตกราวขนาดเสนผม (Hairline

Crack)







คอนกรต

□ 1. เกดรอยแตกราวขนาดเลก กวางประมาณ 0.5 -1.0

มม.











1.0 - 2.0 มม.







ประมาณ 10 - 30% ของพนทผวคานตามยาว



□ 1. เกดรอยแตกราวขนาดใหญ กวางมากกวา 2.0 มม.

□ 2. มการกะเทาะลกเกนกวา 25 มม. หรอขนาดกะเทาะ

กวางมากกวา 150 มม.










13-11

แบบการประเมนการตรวจสอบระดบความเสยหาย ของคานคอนกรต

ตามยาว











Crack)







คอนกรต


1.0 มม.











1.0 - 2.0 มม.







ประมาณ 10 - 30% ของพนทผวคาน

ตามยาว




มม.












13-12

แบบการประเมนการตรวจสอบระดบความเสยหายของตอมอตบรม











Crack)







คอนกรต


1.0 มม.











1.0 - 2.0 มม.








ตามยาว




มม.












13-13

แบบการประเมนการตรวจสอบระดบความเสยหายของคานคอนกรต

(Cap Beam)











Crack)







คอนกรต


1.0 มม.











1.0 - 2.0 มม.








ตามยาว




มม.











13-14


แบบการประเมนการตรวจสอบระดบความเสยหายของเสาตอมอคอนกรต











Crack)







คอนกรต


1.0 มม.











1.0 - 2.0 มม.








ตามยาว




มม.












13-15

แบบการประเมนการตรวจสอบระดบความเสยหายของคานยด











Crack)







คอนกรต

□ 1. เกดรอยแตกราวขนาดเลก กวางประมาณ 0.5 –

1.0 มม.









C ตองเขาไปทาการซอมบารงหรอเฝาตดตาม D ตองมการซอมแซมโดยเรงดวน


1.0 - 2.0 มม.








ตามยาว




มม.












13-16

แบบการประเมนการตรวจสอบสภาพความเสยหาย ของ พนสะพาน

คอนกรต







สภาพดมาก (Very Good Condition) สภาพด (Good Condition)




Crack)

□ 2. ไมมการกะเทาะหรอเกดการกดกรอนขนาดเบา

□ 3. ไมมการหลดลอกหรอเกดการหลดลอก

เลกนอย



คอนกรต


1.0 มม.

□ 2. กะเทาะเลกนอยลกเปนบรเวณไมเกน 2 %ของ

พนท

□ 3. มการทดลองเปนบรเวณไมเกน 2% ของพนท





สภาพปกต (Fair Condition) สภาพแย (Poor Condition)


1.0 - 2.0 มม.

□ 2. สภาพเสยหายเลกนอยมการกะเทาะเปน

บรเวณไมเกน 2-5% ของพนท

□ 3. สภาพเสยหายเลกนอยมการหลดลอกไมเกน

2-5% ของพนท



ตามยาว




มม.

□ 2. สภาพรนแรงมการกะเทาะเปนบรเวณกวางกวา

5% ของพนท

□ 3. สภาพความเสยหายรนแรงมการหลดลอกเปน

บรเวณมากกวา 5% ของพนท





รวมการกดกรอนและการหลดลอกออกเปนแผน

1,4,5 ในคมอนใชเกณฑเดยวกบการวดระดบความเสยหาย

13-17

แบบการประเมนการตรวจสอบสภาพความเสยหายของทางเทา











Crack)



เลกนอย



คอนกรต


1.0 มม.


พนท






สภาพพอใช (Fair Condition) สภาพแย (Poor Condition)


1.0 - 2.0 มม.







ตามยาว




มม.











13-18

แบบการประเมนการตรวจสอบสภาพความเสยหายของราวสะพาน











Crack)



เลกนอย



คอนกรต


1.0 มม.


พนท








1.0 - 2.0 มม.







ตามยาว




มม.











13-19

แบบการประเมนการตรวจสอบสภาพความเสยหาย ของคานคอนกรต

ตามยาว











Crack)



เลกนอย



คอนกรต


1.0 มม.


พนท








1.0 - 2.0 มม.







ตามยาว




มม.











13-20

แบบการประเมนการตรวจสอบสภาพความเสยหายของตอมอตบรม











Crack)



เลกนอย



คอนกรต


1.0 มม.


พนท








1.0 - 2.0 มม.







ตามยาว




มม.











13-21

แบบการประเมนการตรวจสอบสภาพความเสยหายของคานคอนกรต

(Cap Beam)











Crack)



เลกนอย



คอนกรต


1.0 มม.


พนท








1.0 - 2.0 มม.







ตามยาว




มม.











13-22

แบบการประเมนการตรวจสอบสภาพความเสยหายของเสาตอมอคอนกรต











Crack)



เลกนอย



คอนกรต


1.0 มม.


พนท








1.0 - 2.0 มม.







ตามยาว




มม.











13-23

แบบการประเมนการตรวจสอบสภาพความเสยหายของคานยด











Crack)



เลกนอย



คอนกรต


1.0 มม.


พนท








1.0 - 2.0 มม.







ตามยาว




มม.











2-1

2

การตรวจสอบสะพานดวยสายตา

การตรวจสอบสะพาน เพอเกบรวบรวมขอมล มความสาคญอยางยง ทจะชวยใหการ ประเมน

สภาพความเสยหาย ระดบความรนแรง และสาเหตไดอยางถกตอง นาไปสการแกไข ปองกนทมความ

ถกตอง ปลอดภย ประหยด คมคา โดยทวไปการตรวจสอบความเสยหาย กระทาได 3 วธคอ

1. การตรวจสอบสะพานดวยสายตา

2. การตรวจสอบทางกายภาพโดยการใชเครองมอพนฐาน

3. การตรวจสอบทางกายภาพโดยการใชเครองมออยางละเอยด

2.1 การตรวจสอบสะพานดวยสายตา

การตรวจสอบ 3ส 3ะพานดวยสายตา มวตถประสงค เพอตรวจหารอยแตก ราว และการชารด

เสยหายอนๆทสามารถมองเหนไดชดเจน โดยจะใหความสาคญตอ ความเสยหายทเกดกบช นสวนท

สาคญๆ ของโครงสรางสะพาน มผลตอความมนคงแขงแรงของสะพาน มความเสยงทจะเกดการวบต

เชน การแตกราวบรเวณฐานรองรบ หรอกงกลางความยาวชวง ของชนสวนโครงสราง คานและพน

คอนกรตซงมโมเมนตดดสงทสด การแตกราวของคอนกรต การกะเทาะของผวคอนกรต โดยผ

ตรวจสอบสมควรตองมความรพนฐานทางวศวกรรมโยธา ในการทาการตรวจสอบจงควร มวศวกรหรอ

ชางเทคนคทผานการฝกอบรม เขารวมทาการตรวจสอบดวย โดยจะตองตรวจสอบเพอคนหาอาการ

ผดปกตหรอความเสยหายทอาจเกดขน เชน

1. รอยแตกราว

2. พนผวทมการกะเทาะของคอนกรต

3. การรวซมของนาทบรเวณรอยตอ

4. การเคลอนตวหรอแอนตวของโครงสราง

5. การกดกรอนเปนสนม

6. การพองตวของคอนกรตและอนๆ

2.2 การตรวจสอบทางกายภาพโดยการใชเครองมอพนฐาน

การใชเครองมอ พนฐานชวยในการตรวจสอบสะพานอยางเหมาะสม ทาใหการตรวจสอบม

ความถกตองและครอบคลมรายละเอยดไดครบถวน มากขน เชนการใชคอน เคาะหรอโซลาก เพอฟง

ความแตกตางของเสยงสะทอน จะทาใหทราบถงตาแหนงของโพรงหรอรกลวงในเนอคอนกรตนนได

2-2

2.3 การตรวจสอบทางกายภาพโดยการใชเครองมออยางละเอยด

การตรวจทางกายภาพโดยการใชเครองมออยางละเอยดหรอเครองมอพเศษ เปนการ

ตรวจสอบเพมเตมหลงจากทาการตรวจสอบดวยสายตาและการตรวจสอบดวยเครองมอพนฐานแลว

ซงกระทาโดยการใชเครองมอทคอนขางซบซอน เชน การใชเครองอลตราโซนค ( Utrasonic Pulse

Velocity) การใชวธการ Impact-Echo เปนตน วตถประสงคในการตรวจสอบดวยเครองมอพเศษน

เพอ

1. ใหทราบถงพฤตกรรมอยางละเอยดของโครงสรางสะพาน

2. ตรวจสอบตาแหนงและขอบเขตของความเสยหายทมองไมเหน รวมทงตรวจสอบตาแหนง

สวนประกอบและวสดในโครงสราง

3. ตรวจสอบการขยายตวหรอขอบเขตความเสยหายทเกดขนในโครงสราง

4. หาวธปองกนและควบคมความเสยหายไมใหเกนคาทกาหนด

5. ประเมนสาเหตของความเสยหายทเกดขนในโครงสรางเพอปองกนความเสยหายทอาจเกด

ขนในโครงสรางอก

6. ทดสอบความแขงแรงวสดในโครงสรางสะพาน เพอประเมนความแขงแรงและเสถยรภาพ

ของโครงสราง

หมายเหต : ในคมอปฏบตงานซอมบารงสะพานเลมน จะไมไดกลาวถงวธการทดสอบดวย

เครองมออยางละเอยดหรอเครองมอพเศษเหลาน ซงในทนจะเนนเฉพาะ การตรวจสอบสะพานดวย

สายตาและการตรวจสอบทางกายภาพ โดยการใชเครองมอพนฐาน บางชนดมาชวยในการตรวจสอบ

ดวยเทานน เนองจากทางทองถนสามารถดาเนนการไดทนท

2.4 รปแบบ ขนตอนการตรวจสอบ

วธการ ขนตอนและแบบฟอรมทใชเปนหลกในการดาเนนการตรวจสอบสะพานและรายงาน

ผล ไดกาหนดลาดบการตรวจสอบองคประกอบตางๆ ของโครงสรางสะพานไวดงน

1. พนสะพาน

2. ระบบระบายนา





7. คานคอนกรต

8. แผนรองคาน


10. คานยด

11. Slope Protection

2-3

12. อนๆ เชน รอยตอ ปายจราจร เปนตน

2.5 พนทเสยงตอความเสยหาย

ในการตรวจสอบโครงสรางสะพาน อยางนอยผเขาทาการตรวจสอบตองพจารณาความ

เสยหายใน 3 พนทหลก คอ พนทเสยงตอรอยราว พนทเสยงตอการสกกรอนและพนทเสยงตอการ

เกดการระยะโกงทตวมากเกนไป

1 พนทเสยงตอรอยราว (Cracked Areas)

ทกชนสวนคอนกรตสมควรตองตรวจสอบวามรอยราวเกดขนหรอไม โดยพนทเหลานเปน

พนทสาคญทตองตรวจสอบอยางใกลชด ไดแก

• พนทรบแรงเฉอน (Shear Zones) พนททรบแรงเฉอนสงจะอยในตาแหนงของฐานรอง

(Support) ของแผนพน คาน โดยรอยราวดงกลาวจะวางตวในแนวเอยง

• พนทรบแรงดง (Tension Zones) พนทรบแรงดงเปนพนทนาวตกของ โครงสรางคอนกรต

รอยราวเนองจากแรงดดซงโดยทวไปจะเกดในแนวดงและมกเกดขนทกงกลางคาน และพน

(Slab Type) สาหรบคานชวงเดยว (Simple Beam) สวนคานตอเนอง (Continuous Beam)

รอยราวมกเกดทกงกลางคานและทฐานรองรบ

• พนทรบแรงแบกทาน (Bearing Regions) พนทรบแรงแบกทานมโอกาสเสยงทจะเกดการ

แตกกะเทาะ (Spalling) เนองจากคอนกรตขยายตวและหดตว รวมทงเกดการกระแทกกนของ

ชนสวนโครงสราง การแตกหกนนจะรายแรงมากขนหากมนาและเกลอแทรกอยในคอนกรต

2 พนทเสยงตอการสกกรอน (Corrosion Prone Areas)

พนททถกปกปดอยางมดชด บรเวณฐานรอง (Support) และจดเชอมตอ (Connection) เปน

พนททเสยงตอการกดกรอน พนทรบนาทกระเซนจากผวจราจร (Areas Exposed to Spray from the

Roadway) เปนพนทเสยงตอการแทรกซมคลอไรด พนททางผานนาทระบายจากผวจราจร (Areas

Exposed to Roadway Runoff) ควรตรวจสอบความเสยหายเนองจากการทะลผานของคลอไรด พนท

ทเกดคราบสนมและรอยราวรวมกบคราบขเกลอ (Efflorescence) บงชถงการกดกรอนของเหลกเสรม

คอนกรต

3 พนทเสยงตอการเกดระยะโกงตวทมากเกนไป (Excessive Deflection)

ความเสยหายทางกายภาพและนาหนกบรรทกทมากเกนไปเปนสาเหตททาใหเกดระยะโกง

ตวทมากเกนไปของชนสวนคอนกรต นอกจากนนผลของความเสยหายทางกายภาพและนาหนก

บรรทกทมากเกนไปจะสงผลให พนสะพานและคอนกรตอดแรงมระยะโกงตวมากเกนไป ซงแสดงถง

การสญเสยแรงยดเหนยวและการยดตวของ เหลกเสรมและ ลวดอดแรง การกดกรอนของลวดอดแรง

และบรเวณสมอยด (Anchorage) หรอการสญเสยแรงยดเหนยวบรเวณสมอยด

2-4

2.6 เครองมอพนฐานทใชในการตรวจสอบ

ในการตรวจสอบโครงสรางสะพานนน วศวกรและทมงานผทาการตรวจสอบจะตองจดเตรยม

เครองมอและ อปกรณ ในการ ตรวจสอบใหครอบคลมและเพยงพอตอการใชงาน ซง เครองมอ และ

อปกรณพนฐานนนควรจะประกอบดวย

1. เครองมอทาความสะอาด เชน ไมกวาด แปรงลวด

2. เครองมอตรวจสอบ เชน คอน โซเหลก Rebound Hammer

3. เครองมอชวยสงเกต เชน ไฟฉาย กลองสองทางไกล กลองขยาย

4. เครองมอสาหรบวด เชน เทปวดระยะ Crack Width Ruler

5. เครองมอสาหรบบนทก เชน กลองถายรปดจตอล กลองวดโอ

6. เครองมอพเศษ เชน Ultrasonic Pulse Velocity, Data Logger

7. เครองมอทดสอบทางเคม เชน สารละลายททาปฏกรยากบกรด ทนยมใชคอสารละลาย

ฟนอฟทาลน (Phenolphthalein) ในแอลกอฮอล เขมขน 1%

8. เครองมอชวยความปลอดภย เชน หมวกนรภย เขมขดนรภย กรวยยาง

9. เครองมอชวยตรวจสอบ เชน เรอยาง บนได รถกระเชา

เครองมอทาความสะอาด

ใชเพอทาความสะอาดโครงสรางในสวนทมความสกปรก เชน การทาความสะอาด คราบฝน

ละอองและสงสกปรกตามผวคอนกรต เพอใหมองเหนไดชดเจนจนสามารถ ตรวจสอบวาเกดการ

แตกราว ในเนอคอนกรต หรอไม อปกรณทาความสะอาดทจาเปนไดแก ไมกวาด ผา นายาทาความ

สะอาดและแปรงทาความสะอาดชนดตางๆ ดงแสดงในรปท 2.1

รปท 2.1 เครองมอทาความสะอาด

เครองมอตรวจสอบ

เพอใชในการตรวจสอบลกษณะทางกายภาพของเนอคอนกรตวามความสมบรณ หรอมโพรง

หรอไม เครองมอดงกลาวไดแก คอน โซลากและ Rebound Hammer ดงแสดงในรท 2.2

2-5

รปท 2.2 เครองมอตรวจสอบ (Rebound Hammer)

เครองมอชวยสงเกต

ใชเพอทาใหการตรวจสอบมประสทธภาพ สามารถเหนรายละเอยดของการบกพรองใน

โครงสรางไดดยงขน ไดแก อปกรณใหแสงสวาง แวนขยาย กลองสองทางไกล ดงแสดงในรปท 2.3

รปท 2.3 เครองมอชวยสงเกต

2-6

เครองมอชวยการตรวจวด

ใชเพอบนทกรายละเอยดของขอบกพรองในโครงสรางทเกดขน เพอทจะไดทาการวาง

แผนการเฝาระวงหรอซอมบารง อปกรณเหลานไดแก ระดบนา เทปวดความยาว เวอรเนย และCrack

Width Ruler ดงแสดงในรปท 2.4

รปท 2.4 เครองมอชวยการตรวจวด

เครองมอชวยบนทก

ใชเพอบนทกยนยนรายละเอยด และเปนอปกรณในการชวยจาจากการเกบขอมลในสนาม

เชน กลองถายรป กลองวดโอ ดงแสดงในรปท 2.5

2-7

รปท 2.5 เครองมอชวยบนทก

เครองมอพเศษ

เปนเครองมอทใชตรวจวดคณสมบตทางกายภาพของคอนกรตในสวนทไมสามารถมองเหน

ได หรอใชยนยนคณสมบตทางวศวกรรมของวสด เชน Ultrasonic Pulse Velocity และ Data Logger

ดงแสดงในรปท 2.6

รปท 2.6 เครองมอชวยพเศษ

เครองมอชวยทดสอบทางเคม

เปนเครองมอเพอแสดงผลจากการเสอมสภาพของวสด หรอหาสาเหตของการเสอมสภาพนน

เชน ฟนอฟทาลน ดงแสดงในรปท 2.7

รปท 2.7 เครองมอชวยทดสอบทางเคม

2-8

เครองมอชวยความปลอดภย

อปกรณทชวยอานวยความสะดวกและเพมความปลอดภยใหกบผตรวจสอบ เชน เขมขดนรภย

แวน และถงมอ ดงแสดงในรปท 2.8

รปท 2.8 เครองมอชวยความปลอดภย

เครองมอชวยตรวจสอบ

เปนอปกรณทเพมประสทธภาพในการตรวจสอบ การเขาถง สวนโครงสรางทตองทาการ

ตรวจสอบ ไดแก เรอ รถกระเชา บนได ดงแสดงในรปท 2.9

รปท 2.9 เครองมอชวยตรวจสอบ

2-9

2.7 การตรวจสอบสะพานในสนาม

ขนตอนการตรวจสอบสะพานในสนามดวยสายตาและการการตรวจสอบดวยเครองมอพนฐาน

สามารถดาเนนการตามขนตอนไดดงน

1) ตรวจสอบสภาพเบองตน

เปนการตรวจสอบตาแหนงและทตงของสะพานตามลกษณะภมประเทศ และสภาพการใชงาน

ทวๆไป เพอนาไปกาหนดรหสของสะพาน กอนทาการตรวจสอบในรายละเอยดของโครงสรางตอไป

โดยดาเนนการดงน

1. เขยนแบบรางแสดงตาแหนงทตง พรอมความกวาง ความยาวของสะพาน ชอลานา/

ลาคลอง ความกวางโดยประมาณของลานา ทศเหนอ และขอมลสาคญอนๆทจาเปน

โดยใชแบบฟอรมท 1

2. จดทา KEY PLAN เพอแสดงตาแหนงของชนสวนโครงสรางสะพาน และกาหนดรหส

หรอสญลกษณ ใหกบชนสวนโครงสรางสะพาน เพอความชดเจน และความสะดวกใน

การอางอง เชน

พนสะพาน (Span of Deck) = S

คาน (Cap Beam) = C

ตอมอตบรม (Abutment) = A

เสาตอมอ (Peir) = P

ดานซายมอ (Left-hand Side) = L

ดาน ขวามอ (Right-hand Side) = R

ทงน ควรเรยงลาดบเลขทของชนสวน และกาหนดดานซาย – ขวาของสะพาน โดยยดถอ

จากจดเรมตน ไปหาจดสนสดของสะพาน ตามตวอยางในแบบฟอรมท 2

2) การตรวจสอบพนสะพาน

หลงจากการกาหนดรหสเพอการตรวจสอบแลว จงเรม ทาการตรวจสอบ 3ส 3

1. กาหนดพกดและสญลกษณ ของชนสวนพนโดยเรยงลาดบตามทศทางทกาหนด

จดเรมตนไวในขอท 1 โดยการใชแบบฟอรมท 1 และแบบฟอรมท 2 บนทกตาแหนง

พกดสะพาน ณ จดดานซายมอของสะพาน

ะพานดวยสายตา

และเครองมอพนฐานทใชในการตรวจสอบ โดยมขนตอนดงน

พนสะพานชวงท 1 = S1



2. เกบขอมลลกษณะทางกายภาพของพนสะพาน เชน ความหนาของพนสะพาน ความ

ยาวของชวงสะพาน ความกวางของถนน พรอมบนทกขอมลลงในแบบฟอรมท 3

3. ทาการตรวจสอบดวยสายตาและใชเครองมอ พนฐานทใชในการตรวจสอบ พรอมทง

บนทกขอมลลงในแบบฟอรมท 4 ดงน

2-10

• ใชการลาก โซเหลก เพอตรวจสอบ ตาแหนง การหลดลอนออกเปนแผน และหา

โพรงในคอนกรต การลากโซเปนวธการวเคราะหเชงคณภาพซงทาไดงายและ

ราคาถก ซงทดสอบโดยฟงจากเสยงโซทลากผานบรเวณทมการกะเทาะหรอหลด

ลอกเปนแผน (Spalling and Delamination) จะไดยนเสยงทไมแนน (Hollow

Sound) ซงแตกตางจากเสยงทแนน (Solid Sound) เมอทาการลากโซผาน

คอนกรตคณภาพด โดยมมาตรฐานการทดสอบ ASTM D4580-86 ดงแสดงใน

รปท 2.10 (เมอพบบรเวณทเสยหาย ถามเครองมอการตรวจสอบพเศษ ควร

จะตองทาการทดสอบเพมเตมเพอตรวจสอบขอบเขตการกดกรอนของเหลกเสรม

และตาแหนงทแทจรงของการหลดออกเปนแผน (Delamination) วธการทดสอบ

เพมเตมทนยมคอ วธ Impact Echo-Technique)

รปท 2.10 การตรวจสอบการหลดลอกและโพรงของพนสะพานโดยการลากโซเหลก

• ทาการหาขอบเขตพนทเสยหายโดยละเอยดดวยการใชคอนเคาะเพอ

เปรยบเทยบเสยงสะทอน พรอมทาเครองหมายกาหนดขอบเขต วธการเคาะดวย

คอนเปนเทคนคทงาย สามารถ ใหขอมลพนทบรเวณทมการหลด ลอกเปนแผน

(Delamination) ไดด ซงพนทบรเวณนเมอเคาะดวยคอนจะไดยนเสยงทไมแนน

(Hollow Sound) เมอเปรยบเทยบกบเสยงแนน (Solid Sound) เมอเคาะคอนกรต

คณภาพดวยคอน ดงแสดงในรปท 2.11

2-11

รปท 2.11 การใชคอนเคาะเพอตรวจสอบการหลดลอกเปนแผนและโพรงของพนสะพาน

• ตรวจสอบความสมบรณของคอนกรตดานการรบกาลงดวย Rebound Hammer

โดยใชคาเฉลยจากการทดสอบ 10 ครงจากแตละชนสวนโครงสราง ดงแสดงใน

รปท 2.12

รปท 2.12 ทดสอบกาลงอดของคอนกรต โดยใชเครองทดสอบ Rebound Hanmmer

• ตรวจสอบขนาดของรอยแตกราว และวดความกวางของรอยแตกดวย Crack

Width Ruler ดงแสดงในรป 2.13

2-12

รป

ท

2.13 การตรวจสอบขนาดของรอยแตกราวดวย Crack Width Ruler

4. ดาเนนการประเมนพนทความเสยหายจากการหลดลอกและความเสยหายอนๆ

• ตกรดเพอกาหนดขนาดพนทโดยใหมขนาดประมาณ 2×2 เมตร สาหรบประเมน

พนทการหลดลอกของพนผวคอนกรต

• ประเมนพนทความเสยหายจากการหลดลอกและจากความเสยหายลกษณะอนๆ

5. กรณทเหลกเสรมเกดสนม ตองทาความสะอาดเหลกเสรม และบรเวณทเกดสนมกอน

ดาเนนการ เกบรายละเอยด โดยการวด ขนาดเหลกเสรมจรง ณ ปจจบนโดยใชเวอร

เนย

6. ในการตรวจสอบความเสยหาย ผทาการตรวจสอบจะตองทาการเกบขอมลและ

บนทกลกษณะความเสยหาย ลงในแบบฟอรมท 4 เชน ขนาดความกวาง ความลก

และความยาวของรอยแตกราว ลกษณะการแตกราวเปนแนวตามยาว ตามขวาง หรอ

แผกระจาย (ไมมทศทาง) เพอนาไปใชประเมนระดบความเสยหาย

7. ทกขนตอนทาการบนทกภาพดวยกลองถายรปดจตอลหรอกลองวดโอ

3) การตรวจสอบทางเทา

ทาการตรวจสอบ3ทางเทาส3

1. กาหนดพกดและสญลกษณ ของทางเทาตามลาดบตามขอ 1. ของการตรวจสอบพน

สะพานโดยใชแบบฟอรมท 1 และ แบบฟอรมท 2

ะพานตามรหสทกาหนดไว ในการตรวจสอบมขนตอนดงน

2. เกบขอมลลกษณะทางกาย ภาพของทางเทา เชน ความยาว และความกวางทางเทา

พรอมบนทกขอมลลงในแบบฟอรมท 3

3. ทาการตรวจสอบทางเทาดวยสายตาและใชเครองมอในการตรวจสอบ พรอมบนทก

ขอมลลงในแบบฟอรมท 4 ดงน

• ใชโซเหลกลาก เพอตรวจสอบการ หลดลอกเปนแผน หรอโพรงในเนอคอนกรต

โดยการเปรยบเทยบเสยง

2-13

• ทาการหาขอบเขตพนทเสยหายโดยละเอยดดวยการใชคอนเคาะเปรยบเทยบ

เสยงพรอมทาเครองหมายกาหนดขอบเขต

• ใช Rebound Hammer ตรวจสอบความสมบรณของคอนกรตดานการรบกาลง

• ตรวจสอบขนาดของรอยแตกราว และวดความกวางรอยแตกราวดวย Crack

Width Ruler


5. กรณทเหลกเสรมเกดสนม ตองทาความสะอาดเหลกเสรมและบรเวณทเกดสนม กอน

ดาเนนการ เกบรายละเอยด เชน วดขนาดเหลกเสรมจรง ณ ปจจบน โดยใชเวอรเนย


ลกษณะความเสยหายทกลกษณะ เชน ขนาดความกวาง ความลก และความยาวของ

รอยแตกราว ลกษณะการแตกราวเปนแนวตามยาว ตามขวาง หรอแผกระจาย (ไมม

ทศทาง) เพอนาไปประเมนระดบความเสยหาย


4) การตรวจสอบราวสะพาน

ทาการตรวจสอบราวสะพานดวยสายตา และเครองมอทใชในการตรวจสอบโดยมขนตอนดงน

1. กาหนดลาดบของพกดและสญลกษณของราวสะพานตามขอ1. ของการตรวจสอบพน

สะพานโดยการใชแบบฟอรมท 1 และแบบฟอรมท 2

2. เกบขอมลลกษณะทางกายภาพของราวสะพาน เชน ความยาวของชวงสะพาน ความ

กวางและความลกของคานราวสะพาน พรอมบนทกขอมลลงในแบบฟอรมท 3

3. ทาการตรวจสอบดวยสายตาและใชเครองมอและอปกรณทใชในการตรวจสอบ ลงใน

แบบฟอรมท 4 ดงน

• ใชคอนเคาะเพอตรวจโพรง หรอการหลดลอกเปนแผน โดยการเปรยบเทยบเสยง

• ใช Crack Width Ruler วดขนาดของรอยแตกราว และวดความยาวของรอยแตก


4. ประเมนพนทความเสยหายในลกษณะอนๆ


ดาเนนการ เกบรายละเอยด เชน ขนาดเหลกเสรมจรง ณ ปจจบนโดยใชเวอรเนย






2-14

5) การตรวจสอบตอมอตบรม – คานตวกลาง

ทาการตรวจสอบ 3ส 3

1. กาหนดพกดและสญลกษณตามขอ 1. ของการตรวจสอบพนโดยใชแบบฟอรมท 1

และแบบฟอรมท 2

ะพานดวยสายตา และ เครองมอและอปกรณทใชในการตรวจสอบ ม

ขนตอนดงน

2. เกบขอมลลกษณะทางกาย ภาพของสะพาน เชน ความยาวของชวงสะพาน ความ

กวางของถนน ลงในแบบฟอรมท 3




• ใช Crack Width Ruler วดขนาดของรอยแตกราว และวดความกวางของรอย

แตก

• ใช Rebound Hammer ตรวจสอบความสมบรณของคอนกรตดานการรบกาลงใน

แตละชนสวนโครงสราง



ดาเนนการ เกบรายละเอยด เชน ขนาดเหลกเสรมจรง ณ ปจจบน โดยใชเวอรเนย


ลกษณะความเสยหาย เชน ขนาดความกวาง ความลก และความยาวของรอย

แตกราว ลกษณะการแตกราวเปนแนวตามยาว ตามขวางหรอแผกระจาย (ไมม

ทศทาง) เพอประเมนระดบความเสยหาย

7. ทดสอบการเกดปฏกรยาคารบอเนชน โดยใชสารละลายฟนอฟทาลน เขมขน1 % ฉด

พนไปบนคอนกรตททาความสะอาดแลว ถาพบวาผวคอนกรตเปนสชมพแสดงวาเนอ

คอนกรตเกดปฏกรยาคารบอเนชนแลว

8. ทกขนตอนทาการบนทกดวยกลองถายรปดจตอลหรอกลองวดโอ

6) การตรวจสอบเสาตอมอ

ทาการตรวจสอบ3เสาตอมอส 3

1. กาหนดลาดบพกดและสญลกษณ ของเสาตอมอ ตามขอ 1. ตามการตรวจสอบพน

สะพานโดยใชแบบฟอรมท 1 และแบบฟอรมท 2

ะพานดวยสายตาและ เครองมอ พนฐานทใชในการตรวจสอบ ม


2. เกบขอมลลกษณะทางกาย ภาพของสะพาน เชน ความ สงของตอมอสะพาน ขนาด

ความกวางของตอมอ พรอมบนทกขอมลลงในแบบฟอรมท 3

2-15

3. ทาการตรวจสอบ ตอมอดวยสายตาและใชเครองมอในการตรวจสอบ พรอมบนทก



• ใช Crack Width Ruler ตรวจสอบขนาดของรอยแตกราว และวดความกวาง ของ

รอยแตก

• ใช Rebound Hammer ตรวจสอบความสมบรณของคอนกรตดานการรบกาลงดง

แสดงในรปท 2.14

รปท 2.14 ทดสอบกาลงรบแรงอดของคอนกรตดวย Rebound hammer



ดาเนนการ เกบรายละเอยด เชน วดขนาดเหลกเสรมจรง ทเหลอ ณ ปจจบน โดยใช

เวอรเนย


ลกษณะความเสยหาย ในทกลกษณะ เชน ขนาดความกวาง ความลก และความยาว

ของรอยแตกราว ลกษณะการแตกราวเปนแนวตามยาว ตามขวาง หรอแผกระจาย

(ไมมทศทาง) เพอประเมนระดบความเสยหาย

7. ทดสอบการเกดปฏกรยาคารบอเนชน โดยใชสารละลายฟนอฟทาลน เขมขน 1% (ถา

ทาได)

8. ทดสอบการแทรกซมของปรมาณคลอไรด (ถาทาได)


2-16

ขอแนะนา กรณทหนวยงานของกรมทางหลวงชนบทมเครองมอตรวจสอบพเศษ ควรใชการ

ตรวจสอบหาความลกของรอยแตกและสภาพการเกดสนมของเหลกและควรทาการตรวจสอบความ

เสยหายทเกดจากปฏกรยาทางเคมดงน

การทดสอบหาปรมาณคลอไรดและซลเฟต

การทดสอบนเหมาะสาหรบประเมนสภาพโครงสรางสะพานคอนกรตของกรมทางหลวงชนบท

ในสวนของตอมอและพนดานลาง โดยเฉพาะพนทในภาคตะวนออกเฉยงเหนอและจงหวดทตด

ชายทะเล ทคาดวาเกดการแทรกซม จากสารเคมรนแรงและเกดการกดกรอนของเหลกเสรมคอนกรต

หากคลอไรดแทรกซมเขาไปในแผนพนคอนกรต จะนาไปสการกดกรอนของเหลกเสรมและรอยราวใน

คอนกรต ในการทดสอบเพอตรวจสอบปรมาณคลอไรดในคอนกรตจะตองทาลายเนอคอนกรต

บางสวน เพราะตองเกบตวอยางโดยการเจาะคอนกรต (Core Sampling) แลวนาตวอยางคอนกรตไป

ทดสอบในหองปฏบตการเพอไดขอมลทตองการ

คลอไรดในรปของคลอไรดอออนเปนสาเหตหนงททาใหความเปนดางของคอนกรตลดลง เมอ

คอนกรตมปรมาณนาและออกซเจนเพยงพอจะทาใหเหลกเสรมในคอนกรตเกดสนม และถกกดกรอน

ตามปฏกรยา Anodic and Cathodic โดยมากแลวคลอไรดทมผลตอการกดกรอนจะมาจาก

สภาพแวดลอม เชน นาเกลอ นากรอย หรอดน นอกจากนน ในสวนของคอนกรตอาจมสวนประกอบ

ของคลอไรดได เชน คลอไรดในนาทผสมคอนกรต หรอ คลอไรดในทรายหรอหน (โดยเฉพาะอยางยง

แหลงใกลทะเล)

การวเคราะหผลการทดสอบตามหลกเกณฑของสถาบนคอนกรตอเมรกา (ACI) กาหนด

ปรมาณคลอไรดเพอมใหมปรมาณเพยงพอทจะกอใหเกดกระบวนการกดกรอนของเหลกเสรมใน

โครงสราง ดงน

• สาหรบโครงสรางคอนกรตอดแรง (Prestress Concrete) ไมเกนรอยละ 0.08 ของ

นาหนกซเมนต

• สาหรบโครงสรางคอนกรตเสรมเหลก ไมเกนรอยละ 0.08 ของนาหนกซเมนต

วธ Chloride 90-day Ponding Test

วธการนตองขงสารละลายโซเดยมคลอไรด 3% บนแผนคอนกรตเปนระยะเวลาไมนอยกวา 4

เดอน หลงจากนนจะตองเกบตวอยางโดยการเจาะคอนกรต (Core Sampling) แลวนาตวอยาง

คอนกรตไปทดสอบในหองปฏบตการเพอหาปรมาณคลอไรดอออน

การนาไปใช: สามารถทดสอบไดทกพนททเสยงตอการแทรกซมของคลอไรดอออน

ขอด: สามารถตรวจสอบความเสยงในการแทรกซมของคลอไรดอออน

ขอเสย: ตองใชระยะเวลานานในการทดสอบและวเคราะห และตองเกบตวอยางคอนกรตเพอ

นาไปทดสอบในหองปฏบตการ

2-17



1. แบบฟอรมท 1 ผงแสดงตาแหนงสะพาน

2. แบบฟอรมท 2 ผงแสดงรปตดสะพาน

3. แบบฟอรมท 3 แบบฟอรมบนทกลกษณะโครงสรางสะพาน

4. แบบฟอรมท 4 แบบฟอรมบนทกความเสยหาย

5. แบบฟอรมท 5 แสดงตาแหนงและรปภาพความเสยหาย

2-18

แบบฟอรมท 1 ผงแสดงตาแหนงสะพาน

2-19


ความยาวสะพาน

คลอง……………...

ตวอยางผงสะพาน

ทศเหนอ

ดานซายมอ

ดานขวามอตนทาง

ความกวางสะพาน ป

ลายท

าง

STA.1

5+455

STA.1

5+495

ความกวางของลานาปายจราจร

30 เมตร

ณ. ม.ค.51

ทศทางการไหลของลานา

เสาไฟสองสวาง

จดเรมตน (GPS)

ความกวางสะพาน 8 เมตร

ความยาวทงหมดของสะพาน 40 เมตร

สะพาน 2 ชองจราจร 2 ทศทาง

2-20

แบบฟอรมท 2 ผงแสดงรปตดสะพาน

2-21

S4S1 S2 S3

P1/1

P1/2

P1/3

P1/4

P1/5 P2/5

P2/4

P2/3

P2/2

P2/1

P3/3

P3/2

P3/1

P3/4

P3/5

C1

C2

C3

A1 A2

ตนทาง

จดเรมตน2

2

11

STA

.15+

455

ทศทางการไหลของนา

8.00

40.00

กรงเทพฯ นครนายก

STA

.15+

495

แบบรางแปลนสะพาน

ความยาวทงหมดของสะพาน

ความยาวชวงสะพาน

A1

S1

P1

C1

S2 S3 S4

A2P2

C2

P3

C3

กรงเทพ

4@10=40 เมตร

รปตดตามยาว 1-1

ความกวางของสะพาน

ความกวางของถนน

ความหนาพนสะพาน

(S) 0.20 mC1

P1/1 P1/5P1/2 P1/4 P1/3ความสงเสา

รปตดตามขวาง 2-2

คานรองรบ ( C )

0.50 x 0.70 m

ตอมอกลาง ( P )

0.40 x 0.40 m.

ตวอยางผงแสดงรปตดสะพาน

2-22





หนวยงานรบผดชอบ....................................................................................................................... ....................























29 ลกษณะทางนา ...................................................................................

30 การปองกนตอมอ ……………………………………………………………



2-23

แบบฟอรมท 4 แบบฟอรมบนทกความเสยหาย

ชอสะพาน.....................................คลอง......................................กม............................................ตาบล.............................อาเภอ......………… จงหวด.......

ลาดบ สะพาน ตาแหนง

แตกร

าว

กระเ

ทาะ

หลดล

อก

หลดอ

อกเป

นแผน

รพรน

คราบ

เกลอ

, สญ

เสยน

า

สกกร

อน

เปนส

นม

รายละเอยดความเสยหาย สภาพ หมายเลขรปอางอง

1 พนสะพานคอนกรต

2 ระบบระบายนา

3 ทางเทา

4 ราวสะพาน

5 คานคอนกรตตามยาว

6 ตอมอตบรม

7 คาน

8 แผนรองคาน

9 เสาตอมอคอนกรต

10 คานยด

11 Slope protection

12 อนๆ ( ระบ)

2-24

ตวอยาง แบบฟอรมท 4 แบบฟอรมบนทกความเสยหาย

ชอสะพาน..........คลองใหญ........คลอง.........คลองใหญ........กม...........1+100..........ตาบล.....ทรายมล......อาเภอ......องครกษ…… จงหวด.......นครนายก......


แตกร

าว

กระเ

ทาะ

หลดล

อก

หล

ดออก

เปนแ

ผน

รพ

รน

คราบ

เกลอ

, สญ

เสยน

า

สก

กรอน

เป

นสนม

รายละเอยดความเสยหาย สภาพ หมายเลข

รปอางอง

1 พนสะพานคอนกรต - - - - - - - - - - - -

2 ระบบระบายนา - - - - - - - - - - - -

3 ทางเทา - - - - - - - - - - - -

4 ราวสะพาน - - - - - - - - - - - -

5 คานคอนกรตตามยาว - - - - - - - - - - - -

6 ตอมอตบรม ( A1 1 - - - - - - - เกดรอยแตกราวขนาดใหญ กวางมากกวา 2.0 มม. แย 2.17

7 คาน - - - - - - - - - - - -

8 แผนรองคาน - - - - - - - - - - - -

9 เสาตอมอคอนกรต P1/1 1 1 - - - - - 1 เกดรอยแตกราวขนาดใหญ กวางมากกวา 2.0 มม. มการกะเทาะลกเกนกวา 25 มม. และขนาดกะเทาะกวางมากกวา 150มม.

เปนสนมเหลกยน ขนาด DB 20(18) มม.ยาวประมาณ 30 ซม.

และเหลกปลอก ขนาด RB 9(6) มม.ยาวประมาณ 20 ซม.

แย 2.18

2.19

2.20

2-25

ตวอยาง แบบฟอรมท 4 แบบฟอรมบนทกความเสยหาย (ตฮ)



แตกร

าว

กระเ

ทาะ

หลดล

อก

หล

ดออก

เปนแ

ผน

รพ

รน

คราบ

เกลอ

, สญ

เสยน

า

สก

กรอน

เป

นสนม



P1/2 1 1 - - - - - 1 เกดรอยแตกราวขนาดใหญ กวางมากกวา 2.0 มม.

มการกะเทาะลกเกนกวา 25 มม. และขนาดกะเทาะกวางมากกวา 150 มม.

เปนสนมเหลกยน ขนาด DB 20(17) มม.ยาวประมาณ 45 ซม.และเหลก

ปลอก ขนาด RB 9(7) มม.ยาวประมาณ 40 ซม.

แย 2.18

2.19

2.20

P1/3 1 - - - - - - - เกดรอยแตกราวขนาดใหญ กวางมากกวา 2.0 มม. แย 2.21


มการกะเทาะลกเกนกวา 25 มม. และขนาดกะเทาะกวางมากกวา 150มม.



แย 2.18

2.19

2.22


มการกะเทาะลกเกนกวา 25 มม. และขนาดกะเทาะกวางมากกวา150 มม.



แย 2.18

2.19

2.23

10 คานยด - - - - - - - - - - - -

11 Slope protection - - - - - - - - - - - -

12 อนๆ ( ระบ) - - - - - - - - - - - -

2-26

แบบฟอรมท 5 แสดงตาแหนงและรปภาพความเสยหาย

2-27

ตวอยาง แบบฟอรมท 5 แสดงตาแหนงและรปภาพความเสยหาย

รปท 2.15 แสดงตาแหนงความเสยหายท ตอมอตบรม (A1)

รปท 2.16 แสดงภาพความเสยหาย

ตาแหนงทเกดความเสยหาย

2-28

รปท 2.17 แสดงตาแหนงความเสยหายท P1/1-P1/5

รปท 2.18 แสดงภาพความเสยหายของเสาตอมอ P1/1-P1/5

P1/5

P1/4 P1/3

P1/1

P1/1 P1/2

P1/1 P1/2 P1/3 P1/4 P1/5

2-29


รปท 2.20 ภาพแสดงความเสยหายของเสาตอมอ P1/1 และ P1/2

P1/1 P1/2

2-30

รปท 2.21 ภาพแสดงความเสยหายของเสาตอมอ P1/3


P1/3

P1/4

2-31


P1/5

3-1

3

ลกษณะและสาเหตแของความเสยหาย

เนอหาในบทนจะกลาวคลอบคลมถง ลกษณะความเสยหายของสะพานทพบจากการสารวจ

รวมทงการสรปถงตาแหนงหรอชนสวนตางๆ ของโครงสรางสะพาน ทเกดความเสยหายขนบอยๆ ใน

สวนสดทายจะกลาวถงการพจารณาสาเหตททาใหเกดความเสยหายนนและทฤษฎสนบสนน

3.1 ลกษณะความเสยหาย

ลกษณะความเสยหายของสะพานคอนกรตเสรมเหลก เมอพจารณาตาม AASHTO Manual

for Bridge Maintenance (1976) และ Concrete in Practice (National Ready Mixed Concrete

Association, 2004) สามารถทาการพจารณาลกษณะความเสยหายทเกดขน กบโครงสรางสะพานของ

กรมทางหลวงชนบท ทมกจะพบโดยทวไปไดดงน

1. การแตกราว (Crack)

2. การหลดกะเทาะ (Spalling)

3. การหลดลอก (Scalling)

4. การหลดออกเปนแผน (Delamination)

5. การเปนรพรน (Honeycomb)

6. การเปนคราบเกลอ การสญเสยนา (Efflorescence)

7. การสกกรอน (Erosion)

8. การเปนสนม (Corrosion)

แตกราว (Cracking) รอยแตกอาจเกดขนเพยงสวนหนงหรอทงหมดของแตละชนสวน

คอนกรต ขนาดของรอยแตกอาจถกแยกแยะออกเปน รอยแตกขนาดเทาเสนผม รอยแตกขนาดกลาง

หรอรอยแตกขนาดใหญ รอยแตกขนาดเทาเสนผมจะเปนรอยแตกทไมสามารถวดขนาดไดดวย

อปกรณธรรมดา รอยแตกเหลานเปนสงทสาคญมากและควรทจะไดรบการตรวจสอบและบนทกไวใน

บนทกการตรวจสอบ (Raina, 1994)

ในพนสะพานทเปนคอนกรต รอยแตกจากอณหภมและการหดตวสามารถเกดขนไดทงในแนว

ขวาง (Transverse) และแนวยาว (Longitudinal) สาหรบในตอมอตบรมรอยแตกเหลานจะอยใน

แนวตง สวนในคานคอนกรตรอยแตกเหลานจะเกดขนในแนวตงหรอแนวขวางบนตวชนสวนนน

(ASSTHO, 1976; Emmons, 1993; กรมทางหลวง 2549) ตวอยางลกษณะของการแตกราวของ

คอนกรตแสดงไวในรปท 3.1

3-2

รปท 3.1 แสดงพนผวสะพาน และตอมอทแตกราวเสยหาย

1. หลดกะเทาะ (Spalling) คอการยบตวหรอหลดออกของคอนกรตเปนรปคลายวงกลม

หรอวงร มสาเหตมาจากการแยกตวหรอการถกเคลอนยายของสวนใดสวนหนงของคอนกรตทผวหนา

ทาใหเหนรอยแตกทคอนขางจะขนานกบผวคอนกรต มสาเหต สวนใหญมาจากการทเหลกเสรมเปน

สนมจนดนคอนกรตแตกกะเทาะออก และการเกดแรงเสยดทานจากการขยายตวเนองจากความรอน

การหลดกะเทาะสามารถแบงออกตามขนาดไดคอ การหลด กะเทาะขนาดเลกจะมความลกนอยกวา

2.5 มม. หรอเสนผานศนยกลางประมาณ 15 มม. หากมขนาดใหญขนคอมความลกมากกวา 2.5 มม.

หรอเสนผานศนยกลางมากกวา 15 มม. ถอวาเปนการหลดกะเทาะขนาดใหญ เมอทาการตรวจสอบ

เกยวกบการหลดกะเทาะ ผตรวจสอบจะตองระบตาแหนงของรอย กะเทาะ ขนาดของพนทและความ

ลกของการกะเทาะ ตวอยางลกษณะของการหลดกะเทาะ (AASHTO, 1976; Raina, 1994) แสดงไว

ในรปท 3.2

รปท 3.2 แสดงรอยชารดเนองจากเกดการหลดกะเทาะ

2. หลดลอก (Scaling) หรอการหลดลอกของผวหนา เปนการเกดความเสยหายใน

ลกษณะทมการสญเสยปนฉาบทผวหนาและมวลรวมคอนกรตในบรเวณหนงๆอยางตอเนองและ

เพมขนเรอยๆ (Gradual and Continuing) จะสามารถบอกปรมาณการเสยหายประเภทน โดยการวด

ขนาดพนทและความลกของการหลด ลอก รวมทงความชดเจนในการมองเหนมวลรวม AASHTO

Manual for Bridge Maintenain (1976) ไดแบงระดบความเสยหายนออกเปน 4 ระดบ ดงน

3-3

1. ขนาดเบา มการสญเสยปนฉาบทผวหนา จนถงความลก 6 มม. และสามารถมองเหน

มวลรวมหยาบได

2. ขนาดกลาง มการสญเสยปนฉาบทผวหนา ตงแตความลก 6 มม. จนถง 12 มม. และ

มการสญเสยเนอปนระหวางมวลรวม

3. ขนาดรนแรง มการสญเสยปนฉาบทผวหนา ตงแตความลก 12 มม. จนถง 25 มม.

และสามารถมองเหนมวลรวมหยาบไดชดเจนมาก

4. ขนาดรนแรงมาก มการสญเสยสวนของมวลรวมหยาบ พรอมกบการสญเสยปนฉาบ

ทผวหนา รวมถงเนอปนทอยรอบๆมวลรวมหยาบ มความลกมากกวา 25 มม.ขนไป


ในการรายงานผลการตรวจสอบการหลด ลอกน ผตรวจสอบควรตองระบตาแหนงของการ

ชารดขนาดของพนททชารดและความลกของการชารดน ตวอยางลกษณะของการหล ดลอก แสดงไว

ในรปท 3.3

รปท 3.3 แสดงการสญเสยปนฉาบทผวหนาและมวลรวมคอนกรตเนองจากการหลดลอก

4. หลดออกเปนแผน (Delamination) เปนลกษณะการหลดแยกออกของชนตางๆของ

คอนกรตทผวนอกสดหรอสวนทอยใกลผวนอกสดของชนเหลกเสรม สาเหตหลกของการหลดชนดน

คอ การขยายตวของเหลกเสรมทเปนสนม เนองมาจากการแทรกซมของสารจาพวก เกลอคลอไรด

สนมทเกดขนจะเขาไปครอบคลมและมปรมาณมากถง 10 เทาของปรมาตรเหลกเสรม พนททเกดการ

หลดออกของคอนกรตน จะเปนโพรงขางใตผวคอนกรต โดยสงเกตไดจากการฟงเสยงเมอใชคอนเคาะ

และเมอพนทสวนดงกลาวไดหลดออกจากชนสวนอยางถาวร จงเรยกไดวาเปนการหลดออกเปนแผน

เมอทาการตรวจสอบถงความเสยหายน ควรทจะตองระบตาแหนงและขนาดของพนททเกดการชารด

(Raina, 1994; NRCA, 1998; การทางพเศษแหงประเทศไทย )ตวอยางลกษณะของการหลดออกเปน

แผน แสดงไวในรปท 3.4

3-4

รปท 3.4 แสดงความเสยหายทเกดจากการหลดออกเปนแผน

5. รพรน (Honeycomb) เปนการเกดรพรนและชองวางบนเนอคอนกรตทมลกษณะคลาย

รวงผง มสาเหตมาจากการจ หรอการเขยา คอนกรตไมเหมาะสมระหวางการกอสราง หรอการรวซม

ของนาปน อนเปนผลใหเกดการแยกตวของมวลรวมหยาบออกจากมวลรวมละเอยดและซเมนต

(Emmons, 1993; Raina, 1994) ตวอยางลกษณะของการเกดรพรน แสดงไวในรปท 3.5

รปท 3.5 แสดงการเกดรพรนและชองวางบนเนอคอนกรต

6. คราบเกลอ และสญเสยนา (Efflorescence) หรอการเกดขเกลอ คอ การเกดคราบส

ขาวบนคอนกรต มสาเหตมาจากการตกผลกของสารละลายประเภทเกลอ แคลเซยมคลอไรด

(Calcium Chloride) ซงออกมาสผวคอนกรตไดโดยผานการดดซบและการไหลเวยนของความชนใน

คอนกรต การเกดคราบเกลอนเปนตวบงชวาคอนกรตนนไดถกปนเปอนแลว (Contaminated)

ตวอยางลกษณะของการเกดคราบเกลอ (Emmons, 1993; Raina, 1994) แสดงไวในรปท 3.6

3-5

รปท 3.6 แสดงการเกดคราบเกลอบนเนอคอนกรต

7. สกกรอน (Erosion) การสกกรอนเปนผลมาจากการทแรงภายนอกไดกระทาตอผวของ

ชนสวนทเปนคอนกรต การกดเซาะของกระแสนาทมกรวดทรายและโคลนตมอยมาก หรอการแตกดว

ของฟองอากาศ ซงกระทบบนผวคอนกรต กสามารถทาใหคอนกรตเกดการสกกรอนได โดยเฉพาะท

บรเวณตอมอ คานยดและเสาเขม เชนเดยวกบคอนกรตทอยในบรเวณทมคลนมาก กอาจเกดการสก

กรอนไดโดยการถกกระทบจากทรายและโคลนทอยในนา ตวอยางลกษณะของการเกดการสกกรอน

(Emmons, 1993; Raina, 1994) แสดงไวในรปท 3.7

รปท 3.7 แสดงการเกดการสกกรอนตอผวของชนสวน

8. เปนสนม (Corrosion) การเกดสนมในเหลกเสรมเปนผลสบเนองมาจาก ผลทางเคมของ

คอนกรต เหลกเสรมซงฝงอยในเนอคอนกรตจะถกปกปองมใหเกดสนมในสภาวะแวดลอมทมความ

เปนดางสง จะมชนเยอบางๆอยทผวของเหลกเสรมเพอปองกนไมใหเกดสนม การปองกนของ

คอนกรตวธนจะหมดไปเมอมการแทรกซมของสารพวกคลอไรด ซงทาใหนาและออกซเจนสามารถ ซม

ผานเขาไปสรางความเสยหายตอเหลกเสรม โดยการสรางไอออนออกไซดหรอสนมขน ไอออนของ

คลอไรดทเกดขนในคอนกรตนจะเขาสเหลกเสรมโดยแพรกระจายซมเขาคอนกรตหรอเขาตามรอย

แตกในคอนกรต ตวอยางลกษณะของการเกดการสกกรอน (Emmons, 1993; Raina, 1994;

Emmons, 2007) แสดงไวในรปท 3.8

3-6

รปท 3.8 แสดงการเกดสนมในเหลกเสรม

3.2 การแบงกลมของลกษณะความเสยหาย

AASHTO Manual for Bridge Maintenance (1976) ไดแนะนาลกษณะความเสยหายหลก ท

มผลตอความปลอดภยของโครงสรางสะพานไว 3 กลม คอ

กลมท 1 กลมความเสยหายจากการแตกราว

กลมท 2 กลมความเสยหายจากการหลดกะเทาะ

กลมท 3 กลมความเสยหายจากการหลดลอก

ดงนน จงไดจดกลมของลกษณะความเสยหายทง 8 ไวเปน 3 กลม ดงแสดงในตารางท 3.1

ตารางท 3.1 แสดงการแบงกลมลกษณะความเสยหายจากทง 8 ลกษณะ เปน 3 กลม

1. กลมความเสยหายจากการ

แตกราว

2. กลมความเสยหายจากการหลด

กะเทาะ

3. กลมความเสยหายจากการ

หลดลอก

- แตกราว - หลดกะเทาะ - หลดลอก

- เปนสนม - หลดลอนเปนแผน - สกกรอน

- เปนรพรน - การเปนคราบเกลอ

- เปนสนม

หมายเหต การเปนสนมมกจะเกดคกบการแตกราวและหลดกะเทาะ

3.3 โอกาสของการเกดความเสยหายในชนสวนตางๆ ของสะพาน

เมอพจารณาโอกาสในการเกดความเสยหายในแตละกลมของชนสวนโครงสราง ซงแบง

ออกเปน 3 กลม ไดแก

1) กลมของโครงสรางพนสะพาน ประกอบไปดวยชนสวนพนสะพาน ราวสะพาน และทางเทา

2) กลมของชนสวนคานคอนกรต ประกอบไปดวยคานคอนกรตตามขวาง คานคอนกรต

ตามยาว คานรด

3) กลมของโครงสรางตอมอ ประกอบไปดวยเสาตอมอตบกลาง และตอมอตบรม

3-7

ในคมอนไดสรปโอกาสในการเกดความเสยหายทแตละชนสวนของสะพาน ดงแสดงในตาราง

ท 3.2 และสรปตาแหนงทมกเกดความเสยหายใน แตละสวนของสะพาน ซงเปนขอแนะนา ทผทาการ

ตรวจสอบควรใหความสาคญ และเพมความละเอยดรอบคอบเปนพเศษ ดงแสดงไวในตารางท 3.3

ตารางท 3.2 แสดงโอกาสในการเกดความเสยหายทชนสวนของสะพาน

กลมของชนสวนโครงสราง โอกาสการเกดความเสยหายลกษณะตางๆ

แตกราว หลดกะเทาะ หลดลอก เปนสนม

กลมพนสะพาน / / / /

กลมคานคอนกรต / / / /

กลมตอมอ และ ตอมอตบรม / / / /

ตารางท 3.3 แสดงตาแหนงทมกเกดความเสยหายในแตละสวนของสะพาน

พน คาน ตอมอ

แตกราว

(Crack)

• พนบนทวไป • กลางคาน • ทวไป มรอยแตกในแนวดง

และบางสวนในแนวราบ

หลดกะเทาะ

(Spalling)

• พนบนบรเวณใกลรอยตอ

• พนลางบรเวณใกลทวาง

กบคานรบ

• สวนลาง

• ดานขางของคานทวางรม

นอก

• ทวไป พบพรอมสนมใน

เหลก

หลดลอก

(Scaling)

• เกดมากทพนบน

• พนลางทมความชนสง

• ทองคาน

• บรเวณทสมผสกบผวนา

• บรเวณทอยกบผวนา

• บรเวณทสมผสกบผวนา

* ในแผนยางรองรบยงไมพบความเสยหาย

3.4 สาเหตของความเสยหาย

สาเหตความเสยหายของสะพานในโครงขายทางหลวงชนบททเกดจากการเสอมสภาพของ

คอนกรต สามารถแยกเปนกลมตามลกษณะความเสยหาย คอ

1) นาในสวนผสมของคอนกรตมากเกนไป

ในกระบวนการทางานกอสราง บอยครงทเกดความผดพลาดจากการใชสวนผสมของ

คอนกรต (Mix Design) ทไมไดสดสวนตามขอกาหนดของกรมทางหลวงชนบท โดยเฉพาะการใชนา

ในสวนผสมมากเกนไป เพอใหสามารถทาการเทคอนกรตไดงายและสะดวก ผลทตามมาคอทาให

คอนกรตเกดการคบ ( Creep) ไดมากขน ความทบนานอยลง และยงทาใหความตานทานตอการสก

กรอนและการหลดลอกนอยลงไปดวย โดยเฉพาะบรเวณผวพนสะพานทมรถยนตวงทาใหเกดการขด

สของลอกบพนและบรเวณสวนของโครงสรางทสมผสกระแสนา เชน คานและตอมอ

3-8

2) การออกแบบกอสราง (Faulty Design)

การออกแบบคอนกรตทมพนฐานความคดมาจาก การพจารณากาลงคอนกรตทอาย 28 วน ม

จดดอยตรงทไมไดคานงถงการเสอมสภาพของคอนกรตไปตามอายการใชงาน โดยเฉพาะอยางยงใน

สภาวะแวดลอมทรนแรง จงนามาสแนวคดการออกแบบใหมโดยคานงถงความคงทนของคอนกรต

ดวย อยางไรกดกอนทจะสามารถออกแบบโดยแนวคดใหมนได จาเปนตองมความเขาใจถงการ

เสอมสภาพของคอนกรตทเกดจากความคลาดเคลอนในการออกแบบดงน

เหลกเสรมมากเกนไป

การออกแบบโดยเฉพาะอยางยง การใหรายละเอยดของเหลกเสรมและการควบคมการ

กอสรางกมผลตออายของโครงสรางเชนเดยวกน การใหรายละเอยดของเหลกเสรมทไมด หรอแนน

เกนไปโดยไมคานงถงความเปนไปไดในการเทคอนกรต ทาใหทางานไดยากอาจทาใหการเทคอนกรต

ไมเตมแบบ การแนนตวของคอนกรตจะถกเหลกเสรมขดขวางทาใหเกดการหดตวไมเทากนจนทาให

เกดการแตกราวได จนเปนสาเหตใหนาและอากาศซมผานเนอคอนกรตเขาถงเหลกไดงายขน ซง

นาไปสปญหาโครงสรางคอนกรตมอายการใชงานสนลงกวาทควรจะเปน

ระยะหมเหลกเสรมนอยเกนไป

การใหรายละเอยดของเหลกเสรม ทมระยะคอนกรตหมเหลกไมเพยงพอ เชน การใหระยะหม

เหลก 25 มม. สาหรบพนและ 50 มม. สาหรบตอมอทอยในสภาวะแวดลอมทรนแรงสาหรบคอนกรต

การซมของอากาศและสารละลายของเกลอหรอสารเคมซมเขาถงเหลกเสรม จนเกดเปนสนมดน

คอนกรตแตกราว กระทงเกดการหลดกะเทาะออกไดงาย นอกจากนยงพบเสมอวามการใชระยะหม

เหลกเสรม 25 มม. ในสวนโครงสรางของตอมอ และตอมอตบรม ดวยเปนจานวนมาก

แผนรองคานบางรบนาหนกไมได

การแตกราวและกะเทาะออกทดานลางของพนสะพานทวางบนคานหรอแทนรองคานและ

ตอมอตบรม เกดจากแผนรองคานบางเกนไปไมสามารถรบนาหนกทเกดจากการกระแทกของรถทวง

ผานสะพานได จงเกดการกระแทกกนระหวางชนสวนโครงสรางทงสอง จนเกดการกะเทาะในบรเวณ

ใกลจดรองรบ

ความแตกตางของอณหภมในคอนกรต

พบบรเวณพนบนสะพานซงถกแสงแดดกระทาทผวคอนกรต ทาใหผวคอนกรตบรเวณนนม

ความรอนสงกวาคอนกรตทอยลกลงไปหรอเนอคอนกรตทพนสะพานดานลาง สงผลใหคอนกรตทง

สองสวนขยายตวไมเทากนจงเกดการแตกราวบรเวณใตผวดานบน กระทงเกดการหลดออกเปนแผน

ทบรเวณผวสะพาน

3) ความผดพลาดจากการกอสราง

ในระหวางทาการกอสรางสะพาน การควบคมงานทไมดจะเปนสาเหตทาใหเกดการ

เสอมสภาพในคอนกรตไดจากหลายสาเหตคอ

3-9

กะเปาะฟองอากาศใตหน (Rock Pocket)

การกระจกตวของมวลรวมทาใหเกดกระเปาะหรอโพรงอากาศใตหน หรอเกดจากการเขยา

คอนกรตทไมเหมาะสม นอกจากนยงเปนทสะสมความชนหรอนา เมอเกดใกลเหลกเสรมจะเปน

สาเหตของการเกดสนมเหลกไดงาย

รงผง

เกดจากการควบคมคณภาพการเทคอนกรตทไมด สาเหตสวนใหญมาจากการจหรอการเขยา

คอนกรตไมเหมาะสมระหวางการกอสราง อนเปนผลใหเกดการแยกตวของมวลรวมหยาบออกจาก

มวลรวมละเอยดและซเมนต หรอเกดจากการรวของแบบหลอทาใหนาปนรวซมออกไป

การทรดตวไมเทากน

สวนใหญเกดขนระหวางการหลอคอนกรต เกดจากการยดแบบไมแนนหรอคายนไมด เชน

การทาคายนแบบโดยตรงกบพนดนทเปยกชน เมอทาการหลอคอนกรต แบบหลอจะรบนาหนกและ

คอย ๆ เกดการทรดตวแตกตางกน ทาใหเกดการแตกราวได

การเขยา

ในขณะททาการเทคอนกรต การเขยาคอนกรตเปนการทาใหคอนกรตเกดการแนนตวมากขน

แตการเขยาคอนกรตทมากเกนไปในขณะทางาน จะทาใหมวลรวมหยาบจมลง ขณะทสวนละเอยด

และสวนเสยของคอนกรตลอยขนมาอยทผวหนา เกดการสกกรอนและหลดลอกไดงาย

การบม

การบมคอนกรตเปนการควบคมคณภาพของคอนกรตใหไดตามคณภาพทออกแบบไว ทงยง

ทาใหปฏกรยาไฮเดรชนของซเมนตกบนาซงสงผลตอการรบแรงของคอนกรตมความสมบรณ ในการ

ควบคมงานกอสรางวศวกรทควบคมงานมกละเลยตอขนตอนน จะดแลใหมการบมเฉพาะ 2-3 วน

แรกเทานน ความไมมประสทธภาพหรอการบมคอนกรตทไมเพยงพอจงเปนการลดคณภาพของ

คอนกรตและเปนการลดอายการใชงานของคอนกรตดวย

การกอสรางไมเปนไปตามขอกาหนด

ในระหวางการกอสรางบอยครงทพบวามการกอสรางไมเปนไปตามขอกาหนดทาใหเกดความ

เสยหายในระหวางการใชงานของสะพานไดงายขน เชน การหลอเสาตอมอในแตละชวงเยองศนยกน

และไมไดดงทาใหเกดการกระแทกกนในขณะทรถวงผาน จนเกดการกระเทาะออก หรอการวางเหลก

ผดต3ำแหนง3

ทาใหระยะหมเหลอนอยเกนไปหรอไมเหลอคอนกรตหมเหลกเสรมเลย

4) การกดกรอนโดยซลเฟต (Sulfate Deterioration)

เกลอซลเฟต (SO42) ทอยในรปของสารละลายสามารถทาอนตรายตอซเมนตเพสตใน

คอนกรตได ตวอยางของเกลอซลเฟตทพบมากในธรรมชาตและเปนอนตรายตอคอนกรต คอ โซเดยม

ซลเฟต (NaSO4) แมกนเซยมซลเฟต (MgSO4) และ แคลเซยมซลเฟต ( CaSO4

) เปนตน (Wood,

1968; Emmons, 1993; Neville & Brooks,1994; Raina, 1994)

3-10

เกลอซลเฟตมมากอยในนาทะเล นากรอย ในดนบรเวณรมทะเล หรอ ในดนทวไปเกลอ

ซลเฟตชนดทพบมากทสดมกจะเปนเกลอโซเดยมซลเฟต รองลงมากคอ แมกนเซยมซลเฟต เกลอ

ซลเฟตยงมกจะพบอยในนาเสยจากบานเรอน หรอจากแหลงนาพรอนธรรมชาตดวย

5) ปฏกรยาระหวางดางกบมวลรวม (Alkali – Aggregate Reaction)

ปฏกรยาระหวางอลคาไลกบมวลรวมเปนสาเหตหนงซงทาใหเกดการขยายตวและแตกราวใน

คอนกรต โดยทวไปอลคาไลในคอนกรตจะเปนไฮดรอกไซดไอออนของธาตกลมอลคาไลซงจะไดมา

จากปฏกรยาไฮเดรชนของคอนกรต เชน ธาตโซเดยม (Na) ธาตโปตสเซยม (K) ธาตแคลเซยม (Ca)

โดยทวไปแลวปฏกรยาระหวางอลคาไลกบมวลรวมมหลายชนดแตสวนใหญเกดจากธาตซลกาซงพบ

มากในมวลรวม ทผสมในคอนกรต ธาตซลกาประเภท Reactive ในมวลรวม จะทาปฏกรยากบธาต

กลมอลคาไล ในซเมนตเพสต และนากอใหเกดอลคาไลซลกาเจล (Alkali Silica Gel) ซงจะขยายตว

ทาใหคอนกรตรอบมวลรวมแตกราว ซงในปจจบนมการใช ปอรตแลนดซเมนตทมสวนผสมของซลกา

ตาในงานกอสรางสะพานเพอลดปญหาดงกลาว (Wood, 1968; Emmons, 1993; Raina, 1994)

6) การขดสและการกดเซาะ

ผวคอนกรตจะสกกรอนจากการขดส (Abrasion) ในหลายลกษณะเชน การเลอนไถล

(Sliding) การขดถ ขด ขด ครด (Scraping) การกระทบกระแทกแบบเฉยว (Percussion) โดยการขด

สถกจะถายทอดจากลอยางรถยนตไปสผวถนนจากการเรงความเรว ชะลอความเรวหรอหามลอ

บรเวณทพบ คอ พนผวของสะพาน

การชะลางดวยกระแสนาและกรวดทราย ( Erosion) เปนการสกกรอนของผวคอนกรตท

เกดขนจากกระแสนาทไหลผาน หรอเมดกรวดทรายทถกพดพา มากบกระแสนา อตราการสกกรอน

ของผวคอนกรตจะมความรนแรง ถากระแสนามความเรวสง รปรางของกรวดทรายมเหลยมคม ม

ขนาดใหญ มความแขงมาก และมนาหนกมากตวอยางของโครงสรางทมกเกดปญหาการชะลางดวย

กระแสนาและกรวดทราย และบรเวณทพบ คอ พนผวของตอมอทตดกบกระแสนา

7) การแตกตวของฟองอากาศ

การแตกตวของฟองอากาศในนา (Cavitations) หรอการระเบดของฟองอากาศทอยในนา ซง

จะมความถสง ฟองอากาศเหลานจะเกดขนจากการไหลของกระ 3แสนาทมความเรวสง 3เปนการทาให

เกดการสกกรอนของผวคอนกรต 3 ลกษณะของการสกกรอนกจะเปนลกษณะของการเกดหลมบอทม

ขนาดเลกบนพนผวของคอนกรต 3

และถารนแรงกสามารถทจะทาใหมวลรวมหลดออกจากพนผว

คอนกรตได บรเวณทพบ คอ พนผวของตอมอและคานทโดนนาพด

3-11

8) การกดกรอนจากสนมเหลก

โดยปกตแลวเหลกเสรมทอยในคอนกรตจะถกปกปองไมใหเกดสนมดวยความเปนดาง(pH)สง

ของคอนกรต ทงนเนองจากในสภาวะของความเปนดางทสง เหลกจะไมสามารถเกดปฏกรยาอะโนดค

(Anodic) ได นนคอเหลกจะไมเกดการแตกตวออกเปนอออนของเหลก ( Fe2+

) และอเลคตรอน (2e-

เหลกเสรมในคอนกรตจะเปนสนมได กตอเมอเงอนไขทง 3 ประการดงตอไปนเกดขน

)

ไดเลย ความเปนดางในคอนกรต (pH) โดยปกตมกจะอยในชวงตงแต 12.5 จนถง 13.5 ขนอยกบวสด

ทใชผสม และสวนผสมของคอนกรต คณภาพของคอนกรต และหมของเหลกเสรมกเปนปจจยสาคญ

ของการควบคมการเปนสนมของเหลกเสรมดวย

1. ความเปนดางในคอนกรตลดลงจนปฏกรยาอะโนดค สามารถเกดขนได ซงความเปนดาง

ในระดบทจะทาใหปฏกรยาอะโนดคเกดไดนน จะมคาของ pH ตากวาระดบ 9 หรอ 10

ซงเรยกวาระดบวกฤต (Critical Level) ของความเปนดางสาหรบคอนกรต ความเปนดาง

ในคอนกรตลดลงไดดวยหลายสาเหต เชน การเกดคารบอเนชน (Carbonation) การซม

ผานของคลอไรดเขาไปในคอนกรต หรอแมแตการชะลางของนาฝนในกรณทคอนกรตม

ความพรนมาก

2. ความชนเพยงพอทจะทาให อออนของเหลก (Fe2+

3. ปรมาณออกซเจนเพยงพอในการทาปฏกรยาเพอการเกดสนม ปกตแลวออกซเจนจะแพร

เขาสคอนกรตบรเวณเหลกเสรมโดยผานทางชองวางทไมอมตวดวยนา ( Unsaturated

Pores) นนคอแพรผานอากาศในชองวางแตการแพรของออกซเจนผานทางชองวางท

อมตวดวยนา (Saturated Pores) จะเปนไปไดยาก เนองจากออกซเจนจะละลายนาได

นอยมาก ดงนน คอนกรตทอมตวดวยนาอยตลอดเวลามกจะไมเกดสนมในเหลก

) เขาสสภาวะสารละลาย และพอเพยง

ทจะทาปฏกรยาในการเกดสนม ซงโดยปกตความชนมกจะมเพยงพอในบรเวณคอนกรต

ทหมรอบๆ เหลกเสรมอยแลว

สาเหตหลกททาใหโครงสรางคอนกรตสญเสยกาลงรบแรงจากการเกดสนมของเหลกเสรมม

อย 2 ประการคอ

1. ขนาดของเหลกบรเวณทเกดปฏกรยายาอะโนดค จะเลกลงเนองจากเนอเหลกบางสวน

กลายเปนสารละลาย (Fe2+) และเสยอเลคตรอน (e

-

2. การเกดสนมจะทาใหเกดแรงดนตอคอนกรตบรเวณรอบๆเหลกสนม เนองจากสนมเหลก

จะมปรมาตรมากกวาเหลกเดมทสลายตวเขาไปสสารละลาย ในบางกรณสนมเหลกอาจม

ปรมาตรมากกวา 6 เทาของเหลกเดม จะทาใหคอนกรตหมเหลกเสรมแตกราวตามแนว

เหลกเสรมได (Splitting Crack)

) ทาใหพนทหนาตดในการรบแรงใน

บรเวณดงกลาวลดลงตามขนาดของเหลกทลดขนาดลง

3-12

ดงนนผลกระทบโดยรวมจากสาเหตขางตนนคอ กาลงรบแรงของโครงสรางลดลง โดยเฉพาะ

อยางยง ความตานทานความลา (Fatigue) ความสามารถในการยดหดตว (Elongation Ability) ความ

ยดหยน (Stiffness) การเกดรอยแตกราวยงเปนการเรงใหนาและออกซเจน ซมเขาไปถงบรเวณเหลก

เสรมไดเรวและมากยงขน เปนการเรงการเกดสนมของเหลกเสรมใหเรวและรนแรงยงขนดวย สาเหต

ทเกดสนมในเหลกเสรมทพบจากความเสยหายของสะพานในความรบผดชอบของกรมทางหลวง

ชนบท ม 2 สาเหตหลกคอ

ก. การเกดสนมของเหลกเสรมโดยคลอไรด (Steel Corrosion due to Chloride)

คลอไรดเปนสาเหตหนงททาใหเกดการกดกรอนของเหลกเสรมไดโดยอออนของคลอไรด

(Chloride Ions) เปนตวการททาใหความเปนดางของคอนกรตทปองกนเหลก เสรม ไมใหเกดสนม

ลดลงและหลงจากถงจดวกฤตแลว ถามนาและออกซเจนเพยงพอกจะทาใหเกดสนมได

คลอไรดอาจมอยในคอนกรต เชน มอยในนาทผสมคอนกรต หน ทราย หรอนายาผสม

คอนกรตบางชนด เชน แคลเซยมคลอไรด (CaCl2

1. การซมผานเขาไปในเนอคอนกรตทแหงของนาทมคลอไรด (Capillary Suction)

) ทมกอยในสารเรงกอตว อยางไรกตามไดมการ

กาหนดมาตรฐานไวสาหรบปรมาณคลอไรดทยอมรบไดในคอนกรตสด (วสท.1014-40) คอไมเกนรอย

ละ 0.08 ของนาหนกซเมนต แตปญหาของคลอไรดทกระทบตอความทนทานของคอนกรตนน

สวนมากจะมาจากภายนอกคอนกรตในชวงทใชงาน เชน จากนาทะเล ความเคม จากดน ในภาค

ตะวนออกเฉยงเหนอ หรอจากเกลอทใช ผสมนาแขงเพอแชแขงปลา ซงคลอไรดอาจเขาสคอนกรตได

โดยวธดงตอไปน (Emmons, 1993; Silano, 1993; Raina, 1994)

2. การแพรของอออนคลอไรด ( Chloride Ions) จากภายนอกทมความเขมขนของคลอไรด

สงกวาภายในของคอนกรต

3. การซมผานเขาไปในคอนกรตของนาทมคลอไรด โดยแรงดนของนา

ถงแมคลอไรดสามารถซมผานเขาไปในคอนกรตไดด แตถาไมมออกซเจน การเกดสนมของ

เหลกเสรมกไมสามารถเกดขนได จงไมเปนปญหานก สาหรบคอนกรตทแชอยใน นา หรอนาทะเล

ตลอดเวลา

ความเสยงทเกดจากการกดกรอนเหลกเสรมมากทสด มกพบในบรเวณคลนและละอองนา

(Splash Zone) รองลงมาเปนบรเวณบรรยากาศทะเล (Atmospheric Zone) และบรเวณนาขนนาลง

(Tidal Zone) สวนบรเวณนาใตทะเล (Submerged Zone) จะมความเสยงตอการกดกรอนเหลกเสรม

นอยมาก เนองจากมความเขมขนของออกซเจนนอยและอตราการแพรของออกซเจนเขาไปใน

คอนกรตตามาก เนองจากชองวางภายในคอนกรต เปนชองวางทอมตวดวยนา ซงละลายนาไดนอย

มากทาใหอตราการแพรเกดขนนอย (กรมทางหลวง 2547)

ถงแมวาจะมปรมาณของออกซเจนมาก ในบรเวณนาขนนาลง แตการเกดสนมกถกจากด โดย

อตราการแพรทตาของออกซเจน ผานชองวางทอมตวดวยนาของคอนกรตในชวงทคอนกรตเปยก

3-13

ในกรณของสภาพเปยกสลบแหงนน นาทะเลจะเขาสคอนกรตทแหงโดย การดดซบ

(Absorption) หรอ Capillary Suction จนกระทงคอนกรตอยในสภาพทอมตว เมอสภาพภายนอก

เปลยนเปนแหง นาทผวคอนกรตกจะระเหยออกไปทงไวแตคราบเกลอ เมอ กลบส สภาพเปยกอก

ความเขมขนของคลอไรด ซงมความเขมขนสงทบรเวณผว จะซมสภายในโดยการแพร ซงในแตละ

รอบของการเปยกและแหงจะทาใหคลอไรดบรเวณใกลผวมความเขมขนสงขนเรอยๆ และจะ แพรเขา

ไปสภายในคอนกรต และสบรเวณเหลกเสรมมากขน ปกตแลวคอนกรตจะเปยก ( Saturated) ไดเรว

แตจะแหงไดชากวามาก และภายในของคอนกรตนนไมสามารถทาใหแหงโดยสมบรณ ดงนนการแพร

ของอออนของคลอไรดเขาไปในคอนกรตทแชอยในนาทะเลตลอดเวลาจงชากวาการเขาไปของคลอ

ไรดโดยการเปยกสลบแหงโดยนาทะเล (Wood,1968; Emmons, 1993; Silano, 1993; Raina, 1994)

การเคลอนตวของอออนคลอไรด เขาไปในเนอคอนกรตนน ขนอยกบระยะเวลาของสภาพ

เปยกและแหง ซงขนอยกบสถานทและสภาพแวดลอมเชน อณหภม ความชน การไหลของนาทะเล

ทศทางลม ทศทางแสงอาทตย และการใชงานโครงสราง เปนตน ทาใหในโครงสรางเดยวกนแตละ

สวนอาจจะประสบสภาวะเปยกและแหงไดไมเหมอนกน โดยทวไปแลวคอนกรตทสภาพแหงนานกวา

สภาพเปยกมกจะเรงอออนของคลอไรดเขาสคอนกรตไดเรวขน ดงนนคอนกรตทถกนาทะเลเปน

บางครง (ชวงแหงนาน) จะมโอกาสเกดปญหาการกดกรอนของเหลกเสรม มากกวาคอนกรตทประสบ

กบสภาวะชวงแหงสน การกดกรอนจะเรมเกดขนกตอเมอ ปรมาณอออนของคลอไรด มมากพอทผว

ของเหลกเสรม จนทาใหคาความเปนดางของคอนกรตลดลงจนถงระดบวกฤต

ข. การเกดสนมในเหลกเนองจากการกอสรางไมไดมาตรฐาน ( Steel Corrosion Due

to Low Quality Construction)

ถงแมวาโครงสรางคอนกรตเสรมเหลกจะไมไดอยในสงแวดลอมทรนแรง เชน ในบรเวณทะเล

หรอบรเวณทมแนวโนมทจะเกดคารบอเนชนสง เหลกเสรมกมโอกาสทจะเปนสนมได ถาคณภาพของ

คอนกรตทหมเหลกเสรมไมดพอ สาเหตของปญหานมกเกดจากการกอสรางทไมไดมาตรฐาน หรอ

การเลอกสวนผสมของคอนกรตไมเหมาะกบลกษณะงาน เชน การกาหนดระยะหมของเหลกเสรมนอย

เกนไป คอนกรตหมเหลกเสรมมคณภาพตามความพรนสง เทไมเตมแบบ เปนตน ซงคอนกรตหม

เหลกเสรมในลกษณะดงกลาว จะสามารถสญเสยความเปนดางไดเรว ถงแมจะไมถกกระทาโดยคลอ

ไรดหรอคารบอเนชน เพยงแตฝนกสามารถชะลางความเปนดางทสงใหลดตาลงได และจากความพรน

ทสง และมความหนาของระยะหมนอย ทาใหนาและออกซเจนมเพยงพอทจะทาใหเกดสนมในเหลก

เสรมได ปญหาการเปนสนมในลกษณะเชนนพบเปนจานวนมาก ดงนนวศวกรตลอดจนผทมความ

เกยวของกบการกอสราง สะพาน ควรหนมาใหความเอาใจใสกบ การควบคมคณภาพ งานกอสรางให

มากขน ถงแมจะออกแบบและเลอกวสดคอนกรตมาเปนอยางด แตในการกอสรางกลบละเลย

ความสาคญของการควบคมคณภาพ โดยเฉพาะอยางยงคอนกรตทหมเหลกเสรมกจะทาใหเกดปญหา

นขนมาได และการเปนสนมของเหลกโดยสาเหตน มกเกดเรวกวาปกต ในบางกรณกอาจเกดใหเหน

3-14

ภายในระยะเวลาเพยง 1-2 ป หลงจากการกอสรางเทานน (Emmons, 1993; Raina, 1994: (กรมทาง

หลวง 2547))

9) การกดของกรด (Acid Explosure)

คอนกรตอาจถกกระทาใหสกกรอนไดโดยสารเคมหลายชนด ซลเฟตกเปนตวอยางหนง ท

ไดอธบายไปแลวในหวขอกอนหนาน การสกกรอนของคอนกรตทเกดจากสารเคมอกชนดหนง ซงอาจ

พบไมมากเทากบซลเฟต แตกเปนลกษณะการสกกรอนทรนแรง นนคอ การกดกรอนโดยกรด

คอนกรตจะเกดความเสยหายในสภาวะแวดลอมทเปนกรด โดยของเหลวทม pH ตากวา 6.5 และ

หากตากวา 4.5 กจะเกดความเสยหายรนแรงอยางมาก ตวอยางของกรดทสามารถกดกรอนคอนกรต

อยางรนแรงคอ กรด Carbonic, Hydrochloric, Hydrofluoric, Nitric, Phosphoric, Sulfuric, Acetic,

Citric, Formic, Holmic, Lactic และ Tannic (Wood, 1968; Emmons, 1993 ; Raina, 1994)

กรดททาลายคอนกรตอาจมาจากแหลงตางๆ ไดดงตอไปน

1. จากโรงงานหรอแหลงผลตทมการใชกรดในการผลต หรอไดกรดเปนผลผลตจากการผลต

2. จากระบบบาบดนาเสยและทอระบายนาเสยจากบานเรอน ซง ปลอยลงใกลบรเวณตอมอ

สะพาน โดยระบบทางชวภาพทาใหเกดกรดซลฟรก (H2SO4

3. จากฝนกรด ซงอาจจะมกรดซลฟรก และ คารบอนก เปนตน

) ได หรออาจเกดจากกรดท

ใชในการทาความสะอาดหองนา

การกดกรอนโดยกรด เปนกระบวนการเปลยนแปลงสารประกอบแคลเซยมทกประเภททมอย

ในคอนกรต เชน แคลเซยมไฮดรอกไซด แคลเซยมซลเกตไฮเดรท ( C-S-H) แคลเซยมอลมเนตไฮเด

รท (C-A-H) ใหกลายเปนเกลอแคลเซยมของกรดทเขามาปฏกรยา เชน กรดเกลอ ( HCI) กจะเปลยน

สารประกอบแคลเซยมในคอนกรตไปเปนแคลเซยมคลอไรด ( CaCl2) กรดซลฟรก ( H2SO4) จะ

เปลยนสารประกอบแคลเซยมในคอนกรตเปน แคลเซยมซลเฟต (CaSO4

เนองจากการกดกรอนโดยกรด เปนการทาลายสารประกอบทกชนดในซเมนตเพสต ดงนน

การลดความสามารถในการซมผานของนาดวยการลดอตราสวนนาตอปนซเมนตของคอนกรตให

ตาลงจะชวยบรรเทาปญหาลงไปบาง แตกไมไดเปนการปองกนไมใหกรดทาลายคอนกรตไดอยางม

ประสทธภาพจรงๆ

) เมอสารประกอบแคลเซยม

ในคอนกรตถกเปลยนไปเปนเกลอ จะทาใหบรเวณทถกกดกรอนสญเสยความสามารถในการยดเกาะ

ระหวางกน โดยเฉพาะอยางยงระหวางซเมนตเพสตกบมวลรวม เกลอทเกดขนกสามารถถกชะลาง

ออกไปไดโดยงายทาใหเนอของคอนกรตถกทาลายหายไป และมวลรวมหลดออกจากคอนกรตไดงาย

(Wood, 1968; Emmons, 1993; Raina, 1994)

ความรนแรงของการกดกรอนของกรดขนอยกบชนดของกรด ตลอดจนความเขมขนของกรด

กรดทมการกดกรอนรนแรงจะเปนชนดทเปลยนสารประกอบแคลเซยมในคอนกรตไปเปนเกลอ

แคลเซยมทละลายนาไดงาย ดงนนกรดเกลอ ( HCI) จะเปนกรดทกดกรอนคอนกรตทรนแรงมาก

3-15

เนองจากแคลเซยมคลอไรด ( CaCl2

) สามารถละลายนาไดดกวาเกลอแคลเซยมทเกดจากกรดชนด

อนๆ

10) การบรรทกนาหนกเกน

การเสยหายลกษณะนมกเกดจากหนวยแรง เปนความเสยหายทางกายภาพ นาหนกบรรทกท

มากเกนไปเปนสาเหตททาใหเกดระยะโกงตวทมากเกนไปของชนสวนคอนกรต นอกจากนนผลของ

ความเสยหายทางกายภาพและนาหนกบรรทกทมากเกนไปจะสงผลใหคอนกรตอดแรงมระยะโกงตว

มากเกนไปซงแสดงถงการสญเสยแรงยดเหนยวและการยดตวของลวดอดแรง การกดกรอนของลวด

อดแรงและบรเวณสมอยด (Anchorage) หรอการสญเสยแรงยดเหนยวบรเวณสมอยด

11) การเสอมสภาพทางกายภาพของคอนกรต

การแตกราวทางโครงสรางสวนใหญเกดจาก การเสอมสภาพทางกายภาพ ของคอนกรต สวน

ใหญมกจะเกดกบคอนกรตหลงจากสภาวะแขงตวแลว ซงเปนสภาวะการใชงานของคอนกรต อยางไร

กตามปญหาทเกดขนกบคอนกรตในสภาวะกอนหนานกสามารถนาไปสปญหาในระยะยาวได ดงนน

ในทฤษฎของคอนกรตจะเรมอธบายปญหาของคอนกรตตงแตในสภาวะเบองตนไป จนถงปญหาของ

คอนกรตทเกดขนในระยะเวลาทคอนกรตแขงตวไปแลวเปนเวลานานโดยแบงคอนกรตออกเปนหลาย

สภาวะตามอายของคอนกรต (Salino, 1993; Raina, 1994) คอ

1. คอนกรตสด หมายถง คอนกรตหลงการผสมแลวจนถงชวงเสรจสนการเทคอนกรต

แลว

2. คอนกรตในสภาวะพลาสตก หมายถง คอนกรตหลงจากเสรจสนการเทจนถงเวลาท

คอนกรตกอตวขนสดทาย

3. คอนกรตในสภาวะอายเรมตน หมายถงคอนกรตชวงการกอตวขนสดทายจนถง

ชวงเวลากอนทคอนกรตจะพฒนากาลงรบแรงไดถงคากาลงทออกแบบไว

4. คอนกรตในสภาวะแขงตวแลว หมายถง คอนกรตหลงจากพฒนากาลงไดถงหรอเกน

คาทออกแบบไปแลว

5. คอนกรตในสภาวะ ใชงาน หมายถง คอนกรตในสภาวะแขงตวแลวมกาลง อายเกน

กวาอายทใชออกแบบและตองคงทนเปนเวลายาวนาน ในสภาวะแวดลอม ทมการใช

งานคอนกรตนน

ในแตละสภาวะของคอนกรตทาใหเกดโอกาสในการแตกราวทแตกตางกนดงน

ก. คอนกรตสด

คอนกรตสดทสงผลกระทบตอความเสยหาย สวนใหญมาจากคณภาพของกระบวนการทางาน

กอสราง เชนการใชนาในสวนผสมคอนกรต การเขยาคอนกรตและการบมคอนกรต เปนตน

3-16

ผลกระทบจากกระบวนการทางานน จะสงผลไปสความเสยหายเมอคอนกรตเปลยนสสภาวะการ

แขงตว

ข. คอนกรตในสภาวะพลาสตก

ทาใหเกดแตกราวไดจาก 2 สาเหตคอ

รอยแตกราวทเกดจากการทรดตวของคอนกรต (Settlement Crack)

รอยแตกราวชนดนเกดขนจากการทคอนกรตมการทรดตวทแตกตางกนในเน อ คอนกรตเอง

หลงจากทเทคอนกรตแลวและคอนกรตยงอยในสภาวะพลาสตกอย อนมสาเหตหลายประการ เชน

• มเหลกมากเกนไปจนกดขวางการทรดตวของคอนกรต หรอทาใหคอนกรตทรดตวไม

เทากน

• ความหนาของโครงสรางคอนกรตในทศทางการทรดตวแตกตางกน ทาใหทรดตวไม

เทากน

• ความเสยดทานระหวางผนงแบบหลอกบคอนกรต ทาใหคอนกรตบรเวณทตดกบผว

แบบหลอทรดตวนอยกวาคอนกรตบรเวณขางใน

รอยแตกราวแบบพลาสตก (Plastic Shrinkage Crack)

รอยแตกราวชนดนเกดจากการทคอนกรตสญเสยความชนไปสสงแวดลอม โดยการระเหย

ของนาบรเวณผวของคอนกรตทสมผสกบอากาศ ในชวงหลงจากทเทคอนกรตเสรจแลว จนถงชวงท

คอนกรตเรมกอตว (Neville Brooks,1994; Raina, 1994; NRCA, 1998)

การสญเสยความชนของคอนกรตบรเวณผวของคอนกรตทสมผสกบอากาศ จะทาใหชองวาง

คะปลลาร (Capillary Pores) บรเวณผวทสมผสอากาศสญเสยความชนไป เกดแรงดงแบบคะปลลาร

(Capillary Tension) ขนพรอมๆ กบการลดปรมาตรของคอนกรตบรเวณทแหง เมอแรงดงนมคา

มากกวากาลงรบแรงดงของคอนกรตในชวงพลาสตกซงมคาตามาก รอยแตกราวกจะเกดขน สาเหต

และกลไกการหดตวแบบพลาสตกและการแตกราวทเกดจากการหดตวแบบพลาสตก จะมความ

คลายคลงกบการหดตวแบบแหง (Drying Shrinkage) และการแตกราวทเกดจากการหดตวแบบแหง

(Drying Shrinkage Crack) เพยงแตการหดตวแบบแหงจะหมายถงการหดตวทเกดขนหลงจากท

คอนกรตแขงตวแลว การหดตวแบบพลาสตกจะรนแรงในสภาพอากาศรอน ความชนสมพทธตา และ

ลมแรง การแตกราวเนองจากการหดตวแบบพลาสตกมกจะเปนแนวขนานกนมความยาวประมาณ

0.1 ถง 1 เมตร และมความลก 25 ถง 50 มลลเมตร (กรมทางหลวง 2547)

ค. คอนกรตในสภาวะอายเรมตน

รอยแตกราวเนองจากอณหภม (Temperature Cracking)

3-17

การแตกราวเนองจากอณหภมของคอนกรตเปนปญหาสาคญของานคอนกรตขนาดใหญท

มการเทคอนกรตปรมาณมากๆ ในเวลาจากด ทมกจะเรยกวา งานคอนกรตหลา ( Mass Concrete)

ซงความแตกตางระหวางอณหภมในเนอคอนกรตและอณหภมบรรยากาศ หรอมโครงสรางทตอยดอย

กบคอนกรตทเทใหมทาเกดการยดรง ซงการยดรงนอาจนาไปสการแตกราวได โดยเฉพาะในกรณท

คอนกรตยงอยในชวงอายเรมตน ซงมการพฒนากาลงไมเตมท การแตกราวนจะมผลตอกาลงรบแรง

ในระยะยาวของคอนกรตทเท มผลตอความหนาแนนของคอนกรต และมผลตอเนองไปถงความคงทน

ในระยะยาวดวย โดยเฉพาะในกรณทโครงสรางคอนกรตนนอยในสภาวะแวดลอม 3ทรนแรง (Neville &

Brooks, 1994

การแตกราวจากอณหภม ทเกดขนเนองจากปฏกรยาระหวางปนซเมนตกบนา ( Hydration

Reaction) เปนปฏกรยาชนดทคายความรอน อกทงคอนกรตในสภาวะอายเรมตนมกมคาการนาความ

รอนทตาดงนนความรอนทเกดขนจากปฏกรยาดงกลาวจงจะสมอยในคอนกรต เนองจากไมสามารถ

ถายเทความรอนออกไปสสงแวดลอมไดอยางรวดเรว โดยเฉพาะอยางยง โครงสรางคอนกรตทม

ขนาดใหญและมความหนามาก เมออณหภมของคอนกรตเพมขนในระหวางเกดปฏกรยา ในชวงท

คอนกรตอยในสภาวะพลาสตกคอนกรตจะมคาโมดลสของความยดหยนตามาก ดงนนหนวยแรงจะยง

ไมเกดขนในคอนกรต ตราบจนคอนกรตเรมแขงตวความแตกตางของอณหภมในเนอคอนกรตระหวาง

บรเวณภายในและบรเวณผวของคอนกรตหรอโครงสรางอนทยดรงคอนกรตนน จะทาใหเกดการยดรง

และกอใหเกดหนวยแรงดงของคอนกรต กจะทาใหเกดรอยแตกราวขนได (Neville & Brooks, 1994)

)

การแตกราวของคอนกรตเนองจากอณหภมนน สามารถเกดไดทงในชวงทอณหภมภายใน

ของคอนกรตกาลงเพมขนหรอกาลงลดลง ยกเวนในกรณทมการยดรงโดยภายนอก เชน ในกรณทม

การยดรงโดยคอนกรตเดมทเทไปแลวมกจะเกดการแตกราวในชวงทคอนกรตทเทใหมเยนลง

นอกจากนการทอณหภมภายในของคอนกรตสงกวาอณหภมของบรรยากาศมาก กยง

สามารถนาไปสการแตกราวบรเวณผวคอนกรตเนองจากการแหงไดอกดวย ทงนเนองจากผลตาง

ระหวางอณหภมของคอนกรตและบรรยากาศมผลตอการระเหยของนาบรเวณผวของคอนกรต

โดยเฉพาะอยางยงในการเทคอนกรตทมพนผวกวางและมอตราการระเหยนาสงกวา 0.5 กก./ตร.ม./

ชวโมง โดยประมาณ (กรมทางหลวง 2547)

โดยหลกการแลวรอยแตกราวแบบนจะเกดในบรเวณทมความแตกตางของอณหภมตอหนวย

มตมากทสด ดงนนสวนมากจะเปนบรเวณผวหรอใกลผวของคอนกรตทสมผสกบบรรยากาศ ซง

บางครงอาจจะมองไมเหนจากผวภายนอกของคอนกรตกได หรอในกรณทมสาเหตจากการยดรงจาก

ภายนอก กมกจะเกดในบรเวณรอยตอระหวางโครงสรางทยดรงอยกบคอนกรตทเทใหมโดยจะเกด

รอยแตกราวในคอนกรตทเทใหม

การหดตวเนองจากปฏกรยาไฮเดรชน

ในชวงกอนการกอตวเปนการหดตวทมกไมกอใหเกดผลเสยหายตอคอนกรตทแขงตวแลวและ

มกไมคอยมผลตอปรมาตรโดยรวมของคอนกรต เนองจากจะเกดขนมากในชวงเวลาเรมแรกกอนเวลา

กอตวสดทายของคอนกรต ซงคอนกรตมกจะสามารถเปลยนแปลงรปรางไดโดยไมเกดหนวยแรงและ

3-18

ลกษณะของการหดตวจะเปนการสรางชองวางในเจลของผลตผลของไฮเดรชน ซงจะเปนผลทาง

จลภาค (Microscopic Volume Reaction) จงไมคอยมผลตอปรมาตรของคอนกรตโดยรวม ดงนนการ

หดตวประเภทนในชวงกอนการกอตวของคอนกรตจงไมคอยไดรบความสนใจมากนก แตสวนทหดตว

หลงจากคอนกรตกอตวสดทายแลว จะเปนปญหาและจะคดรวมอยในการหดตวแบบออโตจเนยส

(Neville & Brooks, 1994; Raina, 1994)

การหดตวแบบออโตจเนยส

เปนการหดตวทเกดหลงจากการกอตวขนสดทายของคอนกรตรวมกบอกสวนหนงทเกด

จากการสญเสยความชนในชองคะปลลาร ( Capillary Pores) ในเพสต เนองจากความชนบางสวนถก

ใชไปในปฏกรยาระหวางวสดประสานกบนา ทาใหเกด Capillary Suction การหดตวแบบออโตจเนยส

แตกตางจากการหดตวแบบแหงตรงทไมไดมการสญเสยความชนในคอนกรตไปสสงแวดลอม แตเปน

การสญเสยความชนภายในคอนกรต การหดตวแบบออโตจเนยส เกดขนทนทหลงจากผสมเสรจ แต

ในทางปฏบต จะมผลตอปรมาตรหลงจากทเทคอนกรตเสรจแลว เนองจากการหดตวในชวงกอนการ

เทคอนกรตจะไมมผลตอปรมาตรของโครงสรางทจะเท และจะมผลในทางโครงสรางหลงจากท

คอนกรตกอตวแลว เนองจากการเปลยนแปลงปรมาตรกอนการกอตวจะไมทาใหเกดหนวยแรงใน

คอนกรต ดงนนจงนยมวดคาการหดตวออโตจเนยส โดยเรมตนจากระยะเวลากอตวเรมตน (Raina,

1994)

ง. คอนกรตในสภาวะแขงตวแลว

การหดตวแบบแหง (Drying Shrinkage)

เกดจากการทคอนกรตอยในสภาวะอากาศทมความชนตา ทาใหคอนกรตบรเวณผวทสมผส

กบอากาศสญเสยนา จนเกดการหดตว โดยทการหดตวทเกดขนนน บางสวนไมอาจกลบคนสสภาพ

เดมไดแมวาจะทาใหคอนกรตเปยกชนขนมาใหม

การหดตวแบบแหงและการแตกราวเนองจากการหดตวแบบแหง มกลไกการเกด

เชนเดยวกบการเกดรอยแตกแบบพลาสตก นนคอในคอนกรตบรเวณผวทสมผสกบอากาศ มความชน

ตากวาความชนในชองคะปลลาร (Capillary Pores) มาก เนองจากการสญเสยนาอสระ (Free Water)

ไปสอากาศไดดวยการระเหย ทาใหเกดแรงดงขนในชองวางคะปลลาร ประกอบกบปรมาตรของ

คอนกรตลดลง หรอหดตวลงจากการสญเสยนา ถาการหดตวนถกยดรง ไมวาดวยโครงสรางทมอย

รอบขาง หรอดวยเนอคอนกรตภายในทไมมการสญเสยความชน รอยแตกราวกอาจเกดขนไดถาการ

ยดรงนกอใหเกดหนวยแรงทมคาสงกวากาลงแรงดงของคอนกรตในขณะนน การแตกราวทเกดจาก

การแตกราวแบบพลาสตก จะเกดในชวงทคอนกรตอยในชวงพลาสตกและสามารถแกไขไดงายโดย

การตกแตงผวคอนกรตทคอนกรตจะแขงตว สวนการแตกราวทเกดจากการหดตวแบบแหงจะเกด

หลงจากทคอนกรตแขงตวแลว ซงไมสามารถตกแตงผวใหมไดแลว (Neville & Brooks,1994; Raina,

1994)

3-19

จ. คอนกรตในสภาวะใชงาน

คอนกรตในสภาวะนจะเกดการแตกราวไดหลายสาเหต เชน ความลา ( Fatigve) การคบ

(Creep) อณหภมจากแสงแดด การรบนาหนกเกนพกด การแตกราวในสภาวะนจะมผลโดยตรงตอ

กาลงรบนาหนกของคอนกรตฯลฯ

12) การเกดคารบอเนชน (Carbonation)

คารบอเนชนเปน ขบวนการทเปลยนผลตผลบางชนดของปฏกรยาไฮเดรชน โดยปกตมกจะ

เปนแคลเซยมไฮเดรออกไซด (Ca(OH)2

Ca(OH)

) หรอ แคลเซยมซลเกตไฮเดรท (C-S-H) ทบรเวณผวหนา

หรอใกลผวหนาของคอนกรต ตามสมการของปฏกรยา (Wood, 1968; Emmons, 1993) ดงตอไปน

2 + CO2 CaCO3 + H2

หรอ

O

(3.1)

3CaO.2SiO2.3 H2O + 3CO3 3CaCO3.2SiO2.H2

O (3.2)

ปฏกรยา คารบอเนชน สวนใหญแลวจะเปน แบบ (3.1) แตทงสองปฏกรยา มนาในการทา

ปฏกรยาดวย เนอง จากปฏกรยาคารบอเนชนเปนปฏกรยาทเกดในสภาพของสารละลาย คอนกรตท

ถกคารบอเนตไปแลวจะมความพรนนอยลงเนองจากแคลเซยมคารบอเนตซงเปนผลตผลจากปฏกรยา

คารบอเนชนจะชวยอดชองวางสวนหนงในคอนกรตลกษณะของการทาปฏกรยาจะเกดในบรเวณใกล

ผวหนาของคอนกรตทมโอกาสสมผสกบกาซคารบอนไดออกไซด ( CO2

เนองจากการทาปฏกรยาคารบอเนชนตองการทงกาซคารบอนไดออกไซดและนา ดงนนใน

คอนกรตทอมตวดวยนาหรอคอนกรตทแหงสนทจะไมเกดคารบอเนชน เนองจากในคอนกรตทอมตว

ดวยนาจะไมมกาซคารบอนไดออกไซดซมผานเขาไปไดมาก สวนในคอนกรตทแหงสนทกจะไมมนา

ในการทาปฏกรยา ดงนนคารบอเนชนทรนแรง ในกรณทมความชนสมพทธของอากาศอยระหวาง กง

ชนกงแหง ( Semi-Dry) นนคอ ความชนสมพทธอยระหวางรอยละ 40 ถงรอยละ 60 และมกาซ

คารบอนไดออกไซดในอากาศมาก การเกด คารบอเนชน สงผลสาคญตอคณสมบตของคอนกรต 3

ประการ (Wood, 1968; Emmons, 1993; Raina, 1994) คอ

) ในอากาศ และกาซ

คารบอนไดออกไซดกจะซมผานเขาไปในคอนกรตไดด โดยผานทางชองวางทไมอมตว เขาไปทา

ปฏกรยาในบรเวณใกลผวหนาของคอนกรตได ดงนนคารบอเนชนจะคอยๆ คบหนาเขาไปในเนอ

คอนกรตดวยอตราทชาลงเรอยๆ เพราะกาซคารบอนไดออกไซดตองแพรผานโครงสรางชองวาง ของ

คอนกรตและผานสวนทถกคารบอเนตไปแลวซงมความพรนนอยลง ทาใหซมผานเขาไปไดยากขน

(Wood, 1968; Emmons, 1993; Raina, 1994)

3-20

1. ทาใหความพรนของคอนกรตบรเวณทเกดคารบอเนชนตาลงผลในประการแรกอาจจะเปน

ผลดตอคอนกรตในเรองของความคงทน

2. ทาใหความเปนดางของคอนกรตในบรเวณทเกดคารบอเนชนตาลง เนองจา ก

แคลเซยมไฮเดรออกไซด (Ca(OH)2) ถกใชไปในปฏกรยาคารบอเนชน แลว ผลทตามมา

คอสามารถทาใหเหลกเสรมเปนสนมได โดย 3เฉพ 3

3. ทาใหเกดการหดตว( Carbonation Shrinkage) ซงเปนผลมาจาการทกาซ

คารบอนไดออกไซด ทาปฏกรยากบ แคลเซยมไฮเดรออกไซด( Ca(OH)

าะเมอ คารบอเนชนเกดเขาไปจนถง

ตาแหนงเหลกเสรม จนทาใหสภาพความเปนดางของคอนกรตรอบเหลกเสรมลดตาลงจน

ใกลหรอตากวาระดบวกฤต (pH< 9)

2

) ภายใตหนวย

แรงอดทเกดจากหดตวแบบแหง หรอจากการททาใหแคลเซยมซลเกตไฮเดรทเกดเสยนา

(Dehydrate) ซงสงผลใหเกดการหดตวและแตกราว

จะเหนไดวา ผลของการเกด คารบอเนชน ทง 3 กรณ แมวาจะทาใหความพรนของเนอ

คอนกรตลดลง แตในโครงสรางสะพานซงเปนคอนกรตเสรมเหลก การเกด คารบอเนชนจะมผลเสย

มากกวาผลดทไดจากการลดความพรน เพราะจะทาใหความเปนดางใน เนอคอนกรตลดลง จนทาให

เหลกเสรม เปนสนมไดงายขน ซง กรณนจะ มความรนแรงและ ผลเสยตอความคงทนของ สะพาน

คอนกรตมากทสด

13. สาเหตอนๆ

ก. ความเสยหายของคอนกรตจากสงแวดลอม (Deterioration in Environment)

ความเสยหายทอาจเกดขนไดตอโครงสรางคอนกรต ทเกดขนในแตละสงแวดลอม มอยหลาย

ประการ เชน การเกดสนมของเหลกเสรม การกดกรอนโดยซลเฟต การสกกรอนจากการขดส การตก

ผลกของเกลอหรอแมแตการเสอมสภาพทเกดจากสาเหตทาง ตะไครนา เปนตน ซงความเสยหายจาก

สาเหตตางๆเหลาน จะมความรนแรงทแตกตางกนในบรเวณทตางกน เชน บรเวณทอยใตนา

ตลอดเวลา หรอบรเวณทอยเหนอนาตลอดเวลา หรอบรเวณทเปยก และแหงสลบกนไป ดงนนเพอให

เกดความเขาใจไดงาย จงมการแบงสงแวดลอมของสะพานออกเปน 5 สวนยอยๆดงตอไปน(กรมทาง

หลวง 2547)

1. บรเวณพนดนใตนา

2. บรเวณใตนา

3. บรเวณระหวางระดบนาขนสงสดและนาลงตาสด

4. บรเวณโดนคลนและละอองนา

5. บรเวณทวไป ซงเปนบรเวณทไมถกละอองนาจากคลนโดยตรง

ลกษณะความเสยหายทอาจเกดไดในแตละสงแวดลอมมดงน

3-21

• สงแวดลอม พนใตนา ความเสยหายสามารถเกดจากการกดกรอนโดยซลเฟต หรอการ

ซมของคลอไรด การเปนสนมของเหลกจะเปนไปไดยากเนองจากไมมออกซเจนเพยงพอ

การเกดสนมเหลกจงเกดไดบรเวณผวบนของนา

• สงแวดลอมระหวางระดบนาขนสงสดและระดบนาลงตาสด ความเสยหายสามารถเกด

จากกดกรอนโดยซลเฟต การสกกรอนจากการกระทาของ คลนและกระแสนา การเกด

สนมในเหลกเสรม

• สงแวดลอมบรเวณความชนสงและมละอองนาหรอละอองนาทะเล การสกกรอนเกดจาก

การกดกรอนโดยซลเฟตจะไมรนแรงเทาบรเวณใตนา แตการเกดสนมในเหลกจะรนแรง

มการเกดคารบอเนชน การตกผลกของคราบเกลอ

• บรเวณทวไป ความเสยหายสามารถเกดจากการเกดคารบอเนชน การหดตวแบบแหง

การเกดสนมในเหลกเสรม การตกผลกของเกลอ

ข. คนเขาไปใชประโยชนในพนทสะพาน

การทคนเขาไปใชพนสรางความเสยหายแบบตางๆ ใหกบโครงสรางสะพาน เชน

• ทาการทบสกดคอนกรตโครงสรางสะพานเพอตอเตมเปนทอยอาศย

• ทาการประมงซงมการใชเกลอเพอแชแขงสตวนา

สาหรบสาเหตและลกษณะความเสยหายโดยทวไปของสะพานไดสรปไวในตารางท 3.4

3-22

ตารางท 3.4 ลกษณะความเสยหายสวนใหญทพบและสาเหต

Primary Cause(s) สาเหตหลก

/ = เกดความเสยหาย

๏ = มโอกาสเกดความเสยหาย

ควา

มชน

คลอ

ไรด

ซลเ

ฟต

คารบ

อนได

ออกไ

ซด แ

ละคว

ามชน

เหลก

เสรม

ทไมไ

ดปอง

กนสน

ม

วางเ

หลกผ

ดตาแ

หนง

หนวย

แรงจ

ากคว

ามรอ

น

นา

หนก

การเ

สอมส

ภาพ

ของม

วลรว

ม

การห

ดตวเ

รมแร

ก

การก

ระจา

ยของ

ฟอง

อากา

ศไมส

มาเส

มอ

การเ

ท / บ

ม / แ

ตงผว

ไมด

ความเสยหาย

Scaling and Pop-outs / / / ๏ / ๏

Disintegration / ๏ /

Wide Crack ๏ ๏ /

Narrow Crack ๏ / /

Leach & Efflorescence / / ๏ ๏ ๏

Reinforcing Steel Corrosion / / ๏ / ๏

Crosion

Carbonation / / ๏ ๏ ๏

Spalling / / /

4-1

4

การประเมนสภาพและระดบความเสยหาย

ในบทนกลาวถงการพจารณาประเมนสภาพและระดบความเสยหายของสะพาน ตาแหนงของ

แตละชนสวนทสามารถเกดความรนแรง พรอมทงตารางการประเมนความเสยหายของแตละประเภท

ทเกดขนกบชนสวนโครงสรางสะพาน

4.1 การประเมนความเสยหาย

จากการสารวจความเสยหายของสะพานในภาคสนาม จะทาใหทราบถงชนดและลกษณะของ

ความเสยหายทเกดขน และอาจจะเกดขนกบแตละสวนประกอบของสะพาน เพอนามาประเมนระดบ

ความรนแรงของความเสยหาย และแนวโนมในการขยายตวของความเสยหายทเกดขน

การประเมนความเสยหายมหลายรปแบบ ในประเทศไทยหนวยงานทรบผดชอบในงาน

กอสรางและบารงรกษาสะพาน คอ กรมทางหลวงและการทางพเศษแหงประเทศไทย ไดแนะนาการ

ประเมนโดยระบบการใหคะแนน 9 คะแนน (Element Condition Rating) สาหรบประเมนความ

เสยหายของสะพาน โดย กาหนดใหคะแนนนอยทสด คอ 0 คะแนน หมายถงโครงสรางนนอยใน

สภาวะวบต และคะแนนมากทสดคอ 9 คะแนนหมายถงโครงสรางนนอยในสภาพเหมอนใหม ดงแสดง

ไวในตารางท 4.1

4-2

ตารางท 4.1 แสดงการประเมนความเสยหายของสะพานโดยระบบคะแนน

Element Condition Rating

คาคะแนน ลกษณะทพบ

9 เหมอนใหม

8 ดมาก เสยหายนอยมากยงไมตองบนทกความเสยหายหาย

7 สภาพด เรมสงเกตความเสยหาย (Hair crack)

6 สภาพนาพอใจ ความกวางของรอยแตกนอยกวา 0.5 มม.

Spalling ≅ 2% ไมกระทบการรบนาหนกโดยรวม

5 สภาพปานกลาง ระยะแตก อยระหวาง 0.5 – 1.0 มม.

Spalling ประมาณ 2-5% ไมกระทบการรบนาหนก

4 สภาพแย ความกวางของระยะแตก อยระหวาง 1.0 – 2.5 มม.

Spalling มากกวา 5% ปลอยไวอาจมอนตรายอาจพจารณาซอมเฉพาะท

3 สภาพแยมาก ความกวางของระยะแตก อยระหวาง 2.5 – 5.0 มม. ควรตองเฝาระวง

2 วกฤต ความกวางของระยะแตกมากกวา 5 มม. การใชงานไมเปนตามขอกาหนด

1 สภาพใกลวบต ความกวางของระยะแตกมากกวา 5 มม. มความเสยหายและการ

วบตเฉพาะท

0 วบต เทากบ ไมสามารถใชงานได

อยางไรกตามในสะพานทมขนาดเลกของกรมทางหลวงชนบท การประเมนโดยใชระบบ 9

คะแนน จะเปนการไมสะดวกเนองจากมความละเอยดมากเกนไป เมอพจารณาเทยบกบขนาดของ

สะพาน ในคมอนจะแบงการประเมนความเสยหายของสะพานออกเปน 2 ลกษณะ โดยอางองจาก

ระบบคะแนน คอ การประเมนสภาพความเสยหายของสะพานและการประเมนระดบความเสยหาย

ของสะพาน

4.2 การประเมนสภาพความเสยหายของชนสวนสะพาน

การประเมนสภาพความเสยหายของชนสวนสะพาน เปนการประเมนเพอทจะบอกสภาพ

โดยทวไปของสะพาน เหมอนกบการบอกสภาพหลงการตรวจสขภาพประจาปของคนวามสขภาพด

หรอไม การประเมนสภาพความเสยหายของสะพาน จะเปนการดถงปรมาณของความเสยหาย เพอให

สามารถเหนรองรอยความเสยหายของสะพานและชนสวนสะพาน

การประเมนสภาพของสะพานในคมอน ได ปรบเปลยนมาจากขอเสนอของ สถาบนการขนสง

จฬาลงกรณมหาวทยาลย ทไดเสนอวธการประเมนความเสยหาย ของสะพานตอกรมทางหลวงชนบท

โดยแบงระดบการประเมนเปน ออกเปน 4 ระดบ เทยบกบระดบการประเมนแบบคะแนน ดงแสดงใน

ตารางท 4.2

4-3

ตารางท 4.2 การประเมนสภาพความเสยหายของสะพาน

การประเมนแบบคะแนน การประเมนสภาพความเสยหายของสะพาน

คาคะแนน ลกษณะทพบ สภาพของสะพาน

9 เหมอนใหม สภาพดมาก (Very Good): ชนสวนโครงสรางอย

ในสภาพดเหมอนใหม ไมมความเสยหายเกดขน 8 ดมาก เสยหายนอยมากยงไม

ตองบนทกความเสยหายหาย

7 สภาพด เรมสงเกตความเสยหาย

(Hair crack)

สภาพด (Good): ชนสวนโครงสรางอยในสภาพด

ไมมความเสยหายรนแรง

6 สภาพนาพอใจ ความกวางของ

รอยแตกนอยกวา 0.5 มม.

กะเทาะ ≅ 2%

ไมกระทบการรบนาหนกโดยรวม

5 สภาพปานกลาง ระยะแตก อย

ระหวาง 0.5 – 1.0 มม. Spalling

ประมาณ 2-5% ไมกระทบการ

รบนาหนก

สภาพปกต (Fair): ชนสวนโครงสรางสะพานม

ความเสยหายอยบางแตไมกระทบตอกาลงรบ

นาหนกของโครงสรางสะพาน

4 สภาพแย ความกวางของระยะ

แตก อยระหวาง 1.0 – 2.5 มม.

กะเทาะมากกวา 5% ปลอยไว

อาจมอนตรายอาจพจารณาซอม

เฉพาะท

3 สภาพแยมาก ความกวางของ

ระยะแตก อยระหวาง 2.5 –

5.0 มม. ควรตองเฝาระวง

สภาพแย (Poor): ชนสวนโครงสรางสะพานม

ความเสยหายเกดขนในระดบทมผลตอกาลงรบ

นาหนกของโครงสราง

2 วกฤต ความกวางของระยะแตก

มากกวา 5 มม. การใชงานไม

เปนตามขอกาหนด

1 สภาพใกลวบต ความกวางของ

ระยะแตกมากกวา 5 มม. ม

ความเสยหายและการวบต

เฉพาะท

0 วบต เทากบ ไมสามารถใชงาน

ได

4-4

4.3 การประเมนระดบของความเสยหาย

การประเมนระดบความเสยหาย เพอใหทราบถงระดบความรนแรงของความเสยหายทเกดขน

ในแตละชนสวนของโครงสรางสะพาน และเปนการบอกถงความจาเปนในการทตองเขาดาเนนการ

ซอมแซม โดยการปรบปรงวธการประเมนมาจาก AASHTO 1976 Manual for Bridge Maintenance

และไดแบง ระดบความเสยหายท ออกเปน 4 ระดบ คอ ระดบ A, B, C, และ D เพอชวย ในการ

ตรวจสอบ เกบขอมลความเสยหายของสะพาน ซงอาจตอง ใชทมงานทม วศวกร หรอชาง หลายชด

ทางานในเวลาเดยวกน เนองจากมปรมาณงานเปนจานวนมาก การทจะ พจารณาลกษณะ สภาพ และ

ประเมนระดบความรนแรงของความเสยหาย ใหอยบนบรรทดฐานอนเดยวกนในทกทม จา เปนอยาง

ยงทจะตองกาหนดรายละเอยดและขยายความเพมเตม ดงน

1) ระดบความเสยหาย A หมายถง ยงไมมความจาเปนตองซอมแซม เนองจาก ไมมความ

เสยหายหรอมความเสยหายคอนขางนอย โครงสรางทพบจะมลกษณะอยางใดอยางหนงดงน

• ไมมการแตกราวของคอนกรต หรอหากมรอยแตกราวตองมขนาดกวางไมเกน 0.5

มม. หรอเปนรอยแตกราวขนาดเสนผม (Hairline Crack)

• ไมมการกะเทาะ

• เกดความเสยหายหรอเสอมสภาพเพยงเลกนอย หรอมการสญเสยปนทผวหนาลกไม

เกน 6 มม. อาจสามารถมองเหนมวลรวมได

2) ระดบความเสยหาย B หมายถง ยงไมมความจาเปนตองซอมแซม เปนระดบความ

เสยหายเลกนอยแตตองคอยเ ฝาระวงไมใหความเสยหายขยายออกไป เชน การเกดความชนและ

ความสกปรกในโครงสราง เกดการอดตนทอาจทาใหโครงสรางเกดการเคลอนทผดปกต ลกษณะทพบ

จะมอยางใดอยางหนงดงน

• เกดรอยแตกราวขนาดเลก กวางประมาณ 0.5 - 1.0 มม.

• มการกะเทาะเลกนอยลกไมเกน 12 มม.

• มการสญเสยปนฉาบทผวหนา ตงแตความลก 6 มม. จนถง 12 มม. และมการสญเสย

เนอปนระหวางมวลรวม

3) ระดบความเสยหาย C เปนระดบความเสยหายทตองเขาไปทาการซอ มบารงหรอเฝา

ตดตามและทาการตรวจสอบเพมเตมดวยวธการทละเอยดกวาการตรวจสอบดวยสายตาเพอใหไดผล

การตรวจสอบทมความถกตองแมนยามากขน อาจตองทาการบารงรกษาไมใหลกลาม ลกษณะทพบ

จะมอยางใดอยางหนงดงน

• เกดรอยแตกราวขนาดกลาง กวางประมาณ 1.0 - 2.0 มม.

• มการกะเทาะลกไมเกน 25 มม.หรอขนาดกะเทาะกวางไมเกน 150 มม.

4-5

• มการสญเสยปนฉาบทผวหนา ตงแตความลก 12 มม. จนถง 25 มม. และสามารถ


4) ระดบความเสยหาย D เปนระดบชนความเสยหายทตองมการซอมแซมโดยเรงดวน

ความเสยหายทเกดขนมผลตอความแขงแรงของโครงสราง หรออาจเกดอนตรายตอผใชสะพานได

และตองมมาตรการกากบควบคมการใชสะพานเชน จากดนาหนกบรรทก ตดตงสงกดขวาง คาแนะนา

ปายเตอน ฯลฯ ลกษณะทพบจะมลกษณะอยางใดอยางหนงดงน

• เกดรอยแตกราวขนาดใหญ กวางมากกวา 2.0 มม.

• มการกะเทาะลกเกนกวา 25 มม. หรอขนาดกะเทาะกวางมากกวา 150 มม.

• มการสญเสยสวนของมวลรวมหยาบ พรอมกบการสญเสยปนฉาบทผวหนา รวมถง

เนอปนทอยรอบๆมวลรวมหยาบ มความลกมากกวา 25 มม.ขนไป และเหลกเสรมใน

คอนกรตโผลออกมาใหเหน

การแบงระดบความเสยหายลกษณะน แสดงสรปไวในตารางท 4.3 เพอกาหนดใหทราบถง

ความรนแรงหรอระดบทสงผลตอสภาพของสะพาน องคประกอบทเกดความเสยหายจะสงผลโดยตรง

ตอความปลอดภยของชนสวนโครงสรางสะพานตามหลกวศวกรรม เชน ความกวาง ความลกของรอย

แตกหรอขนาดและความลกของการกะเทาะออกของคอนกรตทหมเหลกเสรม

ในการพจารณาความจาเปนของการซอมแซมสะพานในคมอน จะพจารณาจากการประเมน

ระดบความเสยหายเปนหลก ซงการประเมนระดบความเสยหายนจะบอกถงความรนแรงของความ

เสยหายทกระทบกบความปลอดภย และบอกถงความจาเปนในการดาเนนการซอมแซมสะพาน

4-6

ตารางท 4.3 แสดงการแบงระดบความเสยหาย

การประเมนระดบความเสยหาย


A: ไมจาเปนตองซอมแซม

• ไมมการแตกราวของคอนกรต หรอหากมรอยแตกราวตองมขนาดกวางไมเกน 0.5 มม. หรอเปน

รอยแตกราวขนาดเสนผม (Hairline Crack)

• ไมมการกะเทาะ

• เกดความเสยหายหรอเสอมสภาพเพยงเลกนอย หรอมการสญเสยปนทผวหนาไมเกน 6 มม. อาจ

สามารถมองเหนมวลรวมได

B: ยงไมมความจาเปนตองซอมแซม แตตองคอยเฝาระวง


• เรมมการกะเทาะเลกนอยลกไมเกน 12 มม.

• มการสญเสยปนฉาบทผวหนา ตงแตความลก 12 มม. จนถง 25 มม. และสามารถมองเหนมวล

รวมหยาบไดชดเจนมาก

C: ตองเขาไปทาการซอมบารงหรอเฝาตดตาม


• มการกะเทาะลกไมเกน 25 มม.หรอขนาดกะเทาะกวางไมเกน 150 มม.

• มการสญเสยปนฉาบทผวหนา ตงแตความลก 12 มม. จนถง 25 มม. และสามารถมองเหนมวล

รวมหยาบไดชดเจนมาก

D: ตองมการซอมแซมโดยเรงดวน /มมาตรการณควบคมการใชงาน

• เกดรอยแตกราวขนาดใหญ กวางมากกวา 2.0 มม.

• มการกะเทาะลกเกนกวา 25 มม. หรอขนาดกะเทาะกวางมากกวา 150 มม.

• มการสญเสยสวนของมวลรวมหยาบ พรอมกบการสญเสยปนฉาบทผวหนา รวมถงเนอปนทอย

รอบๆ มวลรวมหยาบ มความลกมากกวา 25 มม. ขนไป และเหลกเสรมในคอนกรตโผลออกมาให

เหน

4.4 การประเมนระดบความเสยหายตามกลมของความเสยหาย

จากบทท 3 ขอ 3.2 ไดแบงลกษณะของความเสยหายไวเปน 3 กลม จงไดกาหนด

รายละเอยดของระดบความเสยหาย สาหรบทง 3 กลมของลกษณะความเสยหาย คอ การแตกราว

การกะเทาะและการหลดลอก เพอนาไปประกอบการประเมนระดบความเสยหาย และใชพจารณา

กาหนดแนวทางในการซอมแซม ดงแสดงในตารางท 4.4 ตารางท 4.5 และ ตารางท 4.6

4-7

ตารางท 4.4 แสดงการประเมนระดบความเสยหายสาหรบ กลมท 1 ความเสยหายจากการ แตกราว

(Crack)


ระดบความ

เสยหาย

ขอกาหนดในการซอม ลกษณะ

A

ไมจาเปนตองซอมแซม ไมมการแตกราวของคอนกรต หรอหากมรอย

แตกราวตองมขนาดกวางไมเกน 0.5 มม. หรอ

เปนรอยแตกราวขนาดเสนผม (Hairline Crack)

B ยงไมมความจาเปนตองซอมแซม

แตตองคอยเฝาระวง

เกดรอยแตกราวขนาดเลก กวางประมาณ 0.5 -

1.0 มม.

C ตองเขาไปทาการซอม บารง หรอ


เกดรอยแตกราวขนาดกลาง กวางประมาณ 1.0

- 2.0 มม.

D ตองมการซอมแซมโดยเรงดวน /ม

มาตรการควบคมการใชงาน

เกดรอยแตกราวขนาดใหญ กวางมากกวา 2.0

มม.

ตารางท 4.5 แสดงการประเมนระดบความเสยหายสาหรบกลมท 2 ความเสยหายจากการกะเทาะ

(Spalling)



เสยหาย


A ไมจาเปนตองซอมแซม ไมมการกะเทาะ



เรมมการกะเทาะเลกนอยลกไมเกน 12 มม..



มการกะเทาะลกไมเกน 25 มม.หรอขนาด




มการกะเทาะลกเกนกวา 25 มม.หรอขนาด


4-8

ตารางท 4.6 แสดงการประเมนระดบความเสยหายสาหรบกลมท 3 ความเสยหาย จากการหลดลอก

(Scaling)



เสยหาย


A ไมจาเปนตองซอมแซม ไมจาเปนตองซอมแซม เนองจากเกดความ

เสยหายหรอเสอมสภาพเพยงเลกนอย หรอ ม

การสญเสยปนทผวหนาไมเกน 6 มม. สามารถ

มองเหนมวลรวมได



มการสญเสยปนฉาบทผวหนา ตงแตความลก 6

มม.จนถ ง 12 มม.และมการสญเสยเนอปน




ขนาดรนแรง มการสญเสยปนฉาบทผวหนา

ตงแตความลก 12 มม.จนถง 25 มม. และ

สามารถมองเหนมวลรวมหยาบไดชดเจนมาก



ขนาดรนแรงมาก มการสญเสยสวนของมวลรวม

หยาบ พรอมกบการสญเสยปนฉาบทผวหนา

รวมถงเนอปนทอยรอบๆมวลรวมหยาบ มความ

ลกมากกวา 25 มม.ขนไป และเหลกเสรมใน

คอนกรตโผลออกมาใหเหน

4.5 ลกษณะความเสยหาย และแนวโนมความรนแรง ทอาจเกดกบแตละชนสวนสะพาน

ในหวขอน จะไดอธบายเพมเตมถงลกษณะความเสยหายทง 3 กลมคอ การแตกราว การหลด

กะเทาะ และการหลดลอก ทอาจเกดขนกบชนสวนตางๆของสะพาน ทงพนสะพานดานบน พน

ดานลาง คาน คานรด ตอมอและตอมอตบรม วามลกษณะและสาเหตอยางไร มแนวโนมทจะเกดความ

รนแรง และสงผลกระทบตอโครงสรางของสะพานเพยงใด พรอมขอแนะนา และรปภาพประกอบ เพอ

ใชเปนขอมลประกอบการประเมนระดบความเสยหาย และการตดสนใจปรบปรงแกไขตอไป

4.5.1 พนสะพานดานบน

1) การแตกราว (Crack)

ความเสยหายจากการแตกราว ของพนสะพาน ดานบน ทจะ สงผลกระทบกบโครงสราง คอ

กรณท พนสะพานเกดรอยแตกราวขนาดใหญ กวางมากกวา 2.0 มม . โดยเฉพาะรอยแตกราวทม

ลกษณะเปนแนวตามยาวหรอตามขวาง ซงเกดขนตามแนวของเหลกเสรม ความเสยหายลกษณะนจะ

สงผลกระทบตอความปลอดภยของ โครงสราง สาเหตเกดจากสนมของเหลกเสรมทดนคอนกรต แตก

4-9

ออกมา รอยแตกลกษณะนจะมแนวโนมของการขยายตวมความเสยหายรนแรงเพมขน โดยเฉพาะ ใน

บรเวณทเหลกเสรมคอนกรตมระยะหม (Covering) นอยกวา 25 มม..

สาเหตอนของการเกดรอยแตกตามแนวยาวหรอตามขวางทมขนาดใหญ จะเกดจากการแอน

ตวหรอการทรดตวของโครงสราง รอยแตกราวนจะมแนวโนมของการขยายตวไปเรอยๆ จนกวาการ

ทรดตวจะหยดลง สวนรอยแตกขนาดเลก มกเกดจากคณสมบตในการหดตวและการขยายตวของ

คอนกรต จะมความรนแรงไมมากนก เชน รอยแตกรปแผนท เกดจากการเทและการบมคอนกรตทไม

เหมาะสมรวมทงจากคณสมบตการหดตวของคอนกรตจงทาใหเกดรอยแตกราวกระจายโดยทวไป

ลกษณะความเสยหายและระดบความเสยหายแสดงไวใน ตารางท 4.7

2) การหลดกะเทาะ (Spalling)

ลกษณะความเสยหายของพนสะพานทควรทาการซอมแซมคอ พนสะพานทเกดการหลด

กะเทาะของปนทผวหนา และมผลกระทบตอความปลอดภยในการใชงาน คอพนททมการหลดกะเทาะ

ตงแตความลกมากกวา 25 มม. หรอขนาดกะเทาะกวางกวา 150 มม.ขนไป สาเหตทมความเสยหาย

รนแรงจะเกดจากการทเหลกเสรมเปนสนมแลวดนจนคอนกรตทหมกะเทาะออก ทาใหเหลกเสรมอย

ในสภาพเปลอยตอบรรยากาศ มแนวโนมมากขนทจะเกดการกดกรอนจากสนมจนทาใหโครงสรางลด

ความปลอดภยลงอยางรวดเรวโดยเฉพาะบรเวณพนสะพานดานขาง

สาเหตอนๆ ททาใหเกดการหลดกะเทาะทไมรนแรงนกมาจากการ เทคอนกรตปรบระดบเพม

ภายหลงทาใหคอนกรตไมเปนเนอเดยวกน จงเกดการกะเทาะออก หรอเกดจากการทพนรบนาหนก

แลวมการทรดตวหรอแตกแลวหลดออกเปนวง สาหรบการกะเทาะบรเวณรอยตอของพนสะพานจะ

เกดจากการกระแทกของลอรถกบพนจนเกดการกะเทาะแตกเปนแนวเฉยงลงจากบนไปลาง ลกษณะ

ความเสยหายและระดบความเสยหายแสดงไวในตารางท 4.8

3) การหลดลอก (Scaling)

บรเวณทเกดการหลดลอกจะพบไดทวๆไปบนพนสะพาน ลกษณะความเสยหายทเกดการหลด

ของผวหนาคอนกรต ท มความรนแรงจนตอง พจารณาซอมแซม คอ บรเวณพนสะพานทเกดการหลด

ของผวหนาลกมากกวา 25 มม. โดยเฉพาะเมอเกดการหลดลอกจนสามารถมองเหนเหลกเสรมได

การหลดลอกสวนใหญ มสาเหตจากสวนผสมคอนกรต ทไมไดสดสวนตามสวนผสมทกาหนด

(Mixed Design) มคาการยบตว (เหลว) มากเกนไป เขยาคอนกรตนานเกนไป จนทาใหเกดการ

แยกตวของมวลรวม หรอบมคอนกรตไมดทาใหปฏกรยาของซเมนตกบนาไมสมบรณ สงผลใหความ

แขงแรงทนทานของพนสะพานตากวามาตรฐาน คอนกรตจงเกดการหลด ลอกไดงาย อกสาเหตหนง

มาจากการทมรถบรรทกนาหนกเกนกวามาตรฐาน วงผานทาใหเกดการสกกรอนของตวสะพาน จาก

การขดสกบลอรถไดเรวขน นอกจากนความชนของอากาศทสงทาใหเกดตะไครนาทผวทาใหคอนกรต

เกดการสกกรอนไป ลกษณะความเสยหายและระดบความเสยหายแสดงไวในตารางท 4.9

4-10

4.5.2 พนสะพานดานลาง


การแตกราวของพนดานลางมกพบคกบการหลด กะเทาะ สาเหตเกดจากเหลกเสรมเปนสนม

ดนคอนกรตใหเกดการแตกราวและ กะเทาะออก ความเสยหายนมแนวโนมทจะเกดการขยายตว และ

เพมความรนแรงขน รอยแตกทพบจะเกดเปนแนวยาวตาวแนวเหลกเสรมมขนาดกวางมากกวา 2 มม.

การแตกราวในลกษณะอนมแนวโนมทจะเกดความรนแรงนอย เชน การแตกราวมลกษณะแผ

กระจาย รอยแตกราวขนาดเลก เปนสาเหตใหเกดการซมของนาและอากาศ ซง สาเหตการแตกราวจะ

เกดจากการกอสรางทคลาดเคลอน ลกษณะความเสยหายและระดบความเสยหาย แสดงไวในตารางท

4.10


การหลด กะเทาะ ทเกดบรเวณใตพนและมมดานขางสะพานจะมความรนแรงมากกวาการ

กะเทาะทผวดานบน โดยเฉพาะบรเวณตาแหนงทพนสะพานคอนกรตวางบนคานรบ เกดจากการ

กระแทกกนของโครงสรางสะพานเนองจาก แผนรองคาน ไมสามารถ รบนาหนกบรรทกได ทาใหเกด

การกะเทาะจนถงเหลกเสรมได จง มผลกระทบกบ ความปลอดภยของ โครงสราง โดย 0เฉพาะสวนทม

ความลกมากกวา 25 มม. (1 นว) แ0ละกวางมากกวา 150 มม. (6 นว) ลกษณะความเสยหายและระดบ

ความเสยหายแสดงไวในตารางท 4.11


ความเสยหายจากการหลดลอกทพนดานลางมแนวโนมทจะเกดอนตรายตอโครงสรางสะพาน

ไมมากนก สาเหตสวนใหญเกดจากการควบคมงานทไมเปนไปตามมาตรฐาน เชนการรวซมของนา

ปน ทาใหเกดรงผง ความเสยหายทสงผลรนแรงตอความปลอดภยของโครงสราง จะมาจากสวนทเปน

สนมของเหลกเสรม ลกษณะความเสยหายและสภาพความรนแรงแสดงไวใน ตารางท 4.12

4.5.3 คาน และคานรด


การแตกราวของคานและคานรดจะพบมากทคานตวรม รอยแตกราวจะ เกดขนานกบแนวของ

เหลกเสรมคอนกรต หรอเกดตดขวางตามแนวของเหลกปลอก รอยแตกราวทกวางกวา 2 มม. สวน

ใหญจะมสาเหตจากการเปนสนมของเหลกดนคอนกรตใหเกดการแตกราว และมแนวโนมทจะเกด

ความรนแรงมากขน ซงความเสยหาย นจะสงผลกระทบตอ ความปลอดภยของ โครงสราง นอกจากน

สภาพแวดลอมทมความเคมของนา ปรมาณคลอไรดสง รวมทงการเกดปฏกรยาคารบอเนชน จะเปน

ตวเรงทาใหเกดสนมเหลกเสรมเรวขน ลกษณะความเสยหายและระดบความเสยหายแสดงไวในตาราง

ท 4.13

4-11


การกะเทาะของคานจะมความรนแรงและเกดมาก บรเวณชวงรอยตอของ พนสะพานกบคาน

จะกะเทาะแตกเปนแนวเฉยงลง สาเหตจากการกระแทก กนระหวางพนสะพานกบคานจากการทแผน

รองคานรบนาหนกไมได นอกจากนยงมสาเหตการกะเทาะทมผลตอเนองจากการเกดสนมในเหลก

เสรม ซงนบไดวามแนวโนมของความรนแรงสงของและจะสงผล กระทบ ตอความปลอดภยของ

โครงสราง ลกษณะความเสยหายและระดบความเสยหายแสดงไวในตารางท 4.14


การหลดลอกทนบวามแนวโนมของความรนแรง จะเปนความเสยหายทเกดจากการกดเซาะ

ขนทเนอคอนกรต จากกระแสนา การแตกตวของฟองอากาศ ทราย และโคลนทพดพามากระทบและ

เสยดสกบคอนกรตจนทาใหเกดการสกกรอน สาเหตอนๆ ท ไมมความเสยหายทรนแรงมากนก คอ

การสกกรอนทเกดจากความชน ลกษณะความเสยหายและระดบความเสยหาย แสดงไวในตารางท

4.15

4.5.4 ตอมอ และ ตอมอตบรม


การแตกราวท เกดกบเสาตอมอ และตอมอตบรมของ สะพาน จะมแนวโนมความเสยหายท

รนแรง และสงผลตอความปลอดภยของโครงสรางสะพาน รอยแตกราวจะเกดขนานกบ ตาแหนง

แนวตงของเหลกเสรม และในแนวนอนตามตาแหนงของเหลกปลอก แสดงใหเหนถงการเกดสนมใน

เหลกเสรม จนดนคอนกรตทหมแตกราว ดงนนรอยแตกจง มความลกตงแตผวคอนกรตถงตาแหนง

ของเหลกเสรม สาเหตการเกดการสนมของเหลกเสรมภายในตอมอ มาจากความเปนดางทลดลงของ

คอนกรต ลกษณะความเสยหายและระดบความเสยหายแสดงไวในตารางท 4.16


การหลดกะเทาะของตอมอ เปนความเสยหายทมความรนแรงท เกดตอเนองจากการทเหลก

เสรมเปนสนมดนคอนกรตทหมใหแตกราวและกะเทาะออก ทาใหเหลกเสรมเผยสสภาพภายนอก

โดยเฉพาะในตาแนงเหลกปลอกทมระยะหมนอยกวา 2.5 ซม. สาเหตอนทมความรนแรงรองลงมา

เกดจากแรงกระแทกของรถบรรทกทถายแรงลงมาจากพนสะพาน และถายแรงตอลงมาบนคานรองรบ

และลงสเสาตอมอตามลาดบ ทาใหเกดแตกราวในบรเวณโคนของตอมอ ลกษณะความเสยหายและ

ระดบความเสยหายแสดงไวในตารางท 4.17

3) การหลดลอกและสกกรอน (Scaling and Erosion)

4-12

ความเสยหายของเสาตอมอ จะเกดในลกษณะของการสกกรอนจากการกระทาของกระแสนา

เปนหลก ความเสยหายและความรนแรง จะมลกษณะเดยวกบคานรดในสวนทสมผสนา ลกษณะความ

เสยหายและระดบความเสยหายแสดงไวในตารางท 4.18

4-13

ตารางท 4.7 รปแบบการตรวจสอบชนสวนโครงสรางพนสะพานดานบน

ลกษณะความเสยหาย แตกราว

ระดบความเสยหาย A ระดบความเสยหาย B ไมมการ

แตกราวของ

คอนกรต หรอ

หากมรอย

แตกราวตองม

ขนาดกวางไม

เกน 0.5มม.

หรอเปนรอย

แตกราวขนาด

เสนผม

(Hairline

Crack)

เกดรอยแตก

ราวขนาดเลก

กวางประมาณ

0.5 - 1.0 มม.

ระดบความเสยหาย C ระดบความเสยหาย D เกดรอย


กลาง กวาง

ประมาณ 1.0

- 2.0 มม.

เกดรอย


ใหญ กวาง

มากกวา 2.0

มม.

4-14

ตารางท 4.8 รปแบการตรวจสอบชนสวนโครงสรางพนสะพานดานบน

ลกษณะความเสยหายหลดกะเทาะ


กะเทาะ

กะเทาะ

เลกนอยลกไม

เกน 12 มม.

ระดบความเสยหาย C ระดบความเสยหาย D มการกะเทาะ

ลกไมเกน 25

มมหรอขนาด

กะเทาะกวาง

ไมเกน 150

มม.

มการกะเทาะ

ลกเกนกวา 25

มม. หรอขนาด


มากกวา 150

มม.

4-15

ตารางท 4.9 รปแบบการตรวจสอบชนสวนโครงสรางพนสะพานดานบน

ลกษณะความเสยหาย หลดลอก

ระดบความเสยหาย A ระดบความเสยหาย B เกดความ

เสยหายหรอ

เสอมสภาพ

เพยงเลกนอย

หรอมการ

สญเสยปนท

ผวหนาไมเกน

6 มม. อาจ

สามารถ

มองเหนมวล

รวมได

มการสญเสยปน

ฉาบทผวหนา

ตงแตความลก6

มม. จนถง 12

มม. และมการ

สญเสยเนอปน


ระดบความเสยหาย C ระดบความเสยหาย D มการสญเสย

ปนฉาบท

ผวหนาตงแต

ความลก12มม.

จนถง 25 มม.

และสามารถ


รวมหยาบได

ชดเจนมาก

มการสญเสย

สวนของมวล

รวมหยาบ

พรอมกบการ

สญเสยปนฉาบ

ทผวหนารวมถง

เนอปนทอย

รอบๆมวลรวม

หยาบ มความ

ลกมากกวา 25

มม.ขนไป และ

เหลกเสรมใน

คอนกรตโผล

ออกมาใหเหน

4-16

ตารางท 4.10 รปแบบการตรวจสอบชนสวนโครงสรางพนสะพานดานลาง





หากม

รอยแตกราว

ตองมขนาด

กวางไมเกน

0.5มม. หรอ

เปนรอย


เสนผม

(Hairline

Crack




0.5 - 1.0 มม.





- 2.0 มม.

เกดรอย




มม.

4-17


ลกษณะความเสยหาย หลดกะเทาะ


กะเทาะ

กะเทาะ





มม.หรอขนาด

กะเทาะกวางไม


มการกะเทาะลก

เกนกวา 25 มม.

หรอขนาด


มากกวา150มม.

4-18










6 มม. อาจ

สามารถ


รวมได








ระดบความเสยหาย C ระดบความเสยหาย D มการสญเสย

ปนฉาบท

ผวหนา ตงแต

ความลก

12 มม. จนถง

25 มม. และ

สามารถ








สญเสยปนฉาบ

ทผวหนา

รวมถง









4-19

4-19

ตารางท 4.13 รปแบบการตรวจสอบชนสวนโครงสรางคาน





หากมรอย

แตกราวตองม

ขนาดกวางไม

เกน 0.5มม.

หรอเปนรอย


เสนผม

(Hairline Crack




0.5 - 1.0 มม.




ประมาณ 1.0 -

2.0 มม.

เกดรอย




มม.

4-20




กะเทาะ

กะเทาะ



ระดบความเสยหาย C ระดบความเสยหาย D มการกะเทาะลก

ไมเกน 25 มม









4-21










6 มม. อาจ

สามารถ


รวมได








ระดบความเสยหาย C ระดบความเสยหาย D มการสญเสยปน


ตงแต ความลก



สามารถ








สญเสยปนฉาบท

ผวหนา รวมถง









4-22

ตารางท 4.16 รปแบบการตรวจสอบชนสวนโครงสรางตอมอ

ลกษณะความเสยหายแตกราว




หากม

รอยแตกราว

ตองมขนาด

กวางไมเกน

0.5มม. หรอ

เปนรอย


เสนผม

(Hairline Crac




0.5 - 1.0 มม.





- 2.0 มม.

เกดรอย




มม.

4-23

ตารางท 4.17 รปแบบการตรวจสอบชนสวนโครงสรางตอมอ



กะเทาะ

กะเทาะ





มม.หรอขนาด








4-24

ตารางท 4.18 รปแบการตรวจสอบชนสวนโครงสรางตอมอ









6 มม. อาจ

สามารถ


รวมได








ระดบความเสยหาย C ระดบความเสยหาย D มการสญเสยปน


ตงแต ความลก



สามารถ








สญเสยปนฉาบท

ผวหนา รวมถง









4-25

5-1

5

ทางเลอกวธการแกไขและซอมแซมสะพาน

ในบทนจะกลาวถง วธการโดยทวๆไปของการซอมแซมความเสยหายของสะพาน จากการ

เสอมสภาพของวสด และแนวทางการเลอกวธการซอมแซม สาหรบความเสยหายในชนสวนตางๆ ซง

จะระบถงปญหา แนวทางการเลอกวธซอมแซม สาหรบชนสวนทเกดความเสยหายขนแลว ให

สอดคลองกบลกษณะและสาเหตของความเสยหาย และยงระบแนวทางปองกนมใหเกดปญหาไวดวย

5.1 วธการโดยทวไป ทใชแกไขซอมแซมความเสยหายจากการเสอมสภาพของวสด

กระบวนการซอมแซมความเสยหายของสะพานจากการเสอมสภาพของวสดนนพบวา หลาย

ครงทเปนการซอมแซมตามอาการหรอลกษณะความเสยหาย แตไมไดแกไขทสาเหตของความ

เสยหาย ซงอาจเกดจากขอมลความเสยหายทางวศวกรรมทไมเพยงพอ ยงขาดการสารวจและ

วเคราะหขอมลรายละเอยดทครบถวน สาหรบการตดสนใจเลอกวธการ วสดทเหมาะสม ประหยด และ

กาจดปญหาจากความเสยหายทแทจรงได

การเลอกวธการซอมแซม ความเสยหายของสะพานจากการเสอมสภาพของวสด จงตอง

พจารณาทง ลกษณะของความเสยหาย สภาพความรนแรง แนวโนมทจะสงผลกระทบตอโครงสราง

สะพาน และทสาคญคอสาเหตของความเสยหายนน เปนขอมลหลกในการพจารณาตดสนใจ

โดยทวไปแลว การซอมแซม ความเสยหายจากการเสอมสภาพของวสด จะมอย 3 วธการ

หลกๆ คอ

1) การปะ (Patching) ปทบ หรอการแทนทดวยวสดใหม (Replacement)

ใชกบการซอมแซมพนทเกดการหลด กะเทาะและหลดลอก โดยการแทนทวสดทเสอมสภาพ

ดวยวสดใหม หรอการเททบดวยวสดใหมลงไปในพนททตองการซอมแซม

2) การเกราท หรออดฉดดวยวสดซเมนตความหนดตา (Grouting or Injection)

ใชในกรณตองการซอมพน หรอชนสวนโครงสราง ทเกดรอยแตก ซงขนอยกบลกษณะ และ

ความกวางของรอยแตก

3) การซอมและปองกนสนม (Cathodic Protection)

ในกรณทเหลกเสรมเปนสนม หรอเกดความเสยหายจนถง เนอเหลกเสรม ใหพจารณาทาการ

กาจดสนมในเหลกเสรม หรอเปลยนเหลกเสรมใหมกอนทจะทาการปะ หรอเททบดวยวสดใหม

5.2 แนวทางการเลอกวธการซอมแซม สาหรบความเสยหายในชนสวนตางๆ

5.2.1 สาหรบความเสยหายทพนสะพาน

ปญหาความเสยหายหลกๆ จากการเสอมสภาพของวสดในพนสะพานคอนกรต ในความ

รบผดชอบของกรมทางหลวงชนบท ทมแนวโนมจะสงผลตอความปลอดภยในการใชงานสะพาน มอย

5-2

3 กลมลกษณะ คอ การแตกราว การหลดกะเทาะ และการหลดลอก ในทนจงขออธบายถงปญหา แนว

ทางการเลอกวธการซอม และการปองกนทง 3 ลกษณะ ดงน

1) การแตกราว (Crack) ของพนสะพาน

ปญหา การแตกราว (Cracking) รอยแตกอาจเกดขนเพยงสวนหนงหรอทงหมดของแตละ

ชนสวนคอนกรต ในพนสะพานทเปนคอนกรต รอยแตกจากอณหภมและการหดตวสามาร ถเกดขนได

ทงในแนวขวาง (Transverse) แนวยาว (Longitudinal) แนวทแยงเขาหามม รอยแตกรปแผนทและ

รอยแตกทไมสามารถระบรปแบบได รอยแตกเกดขนเมอหนวยแรงดง (Tensile Stress) ทเกดขนใน

พนสะพานคอนกรต มคาเกนความสามารถในการรบแรงดงของคอนกรต โดยทวไปรอยแตกในแนว

ขวางถนนจะเกดบรเวณหลงเหลกเสรม รอยแตกตามแนวยาวมกเกดบรเวณรอยตอของคาน รอยแตก

ทกระจายแบบไมมทศทางมกเกดจากการใชงานหรอขนตอนการบมทไมมประสทธภาพ หรอการ

เลอกใชวสดทไมเหมาะสม

ทางเลอกวธการแกไขซอมแซม การพจารณาวาจะทาการซอมแซมหรอไมหรอจะใชวธการ

ใดซอมแซม ขนอยกบธรรมชาตของความเสยหาย การซอมแซมโดยทวไปสามารถทาไดเมอรอยแตก

นนหยดการขยายตวแลว โดยการฉดนายาเกราทเขาไปตามรอยแตกนนๆ กรณทรอยแตกทเกดขนม

ขนาดเลก ไมลก โดยเกดกระจายอยทวไปตามผวหนาของคอนกรต การซอมโดยการปวสดทกน

ความชนไดทบลงไปจะมความเหมาะสมมากกวา

การปองกน การควบคมการกอสรางทดเปนไปตามมาตรฐานงานการควบคมงานกอสราง

ของกรมทางหลวงชนบท สามารถการปองกนและลดไมใหพนผวคอนกรตเกดการแตกราวได

โดยเฉพาะการควบคมการบมคอนกรต เพอลดการสญเสยนาในสวนผสมของคอนกรต และยงชวยให

เกดปฏกรยาไฮเดรชนทสมบรณระหวางปนซเมนตกบนา

การออกแบบมสวนชวยในการปองกนไมใหเกดรอยแตกราวในพนสะพานคอนกรต โดยใน

การออกแบบควรตองกาหนดชองวางระหวางรอยตอใหพอเพยงไมใหพนคอนกรตเกดการขยายตวจน

ดนกนเปนรอยแตกราวขน

2) การหลดกะเทาะ (Spalling) ของพนสะพาน

ปญหา เปนการแตกกระเทาะหลดออกมาของชนคอนกรต สวนใหญพบวาจะเรมเกดบนผว

คอนกรตสวนทหมเหลกเสรม สาเหตหลกมาจากผลของปฏกรยาออกซเดชนระหวางเหลกเสรมกบ

ออกซเจน (Oxidation) ทซมผานเขาไปในเนอคอนกรต บางสวนเกดจากการขยายตวในเนอคอนกรต

เองหรอเกดจากการเสอมสภาพของมวลรวมทอยในสวนผสมของคอนกรต (Inferior Aggregate)

ลกษณะความเสยหายแบบหลดกระเทาะมความใกลเคยงกบการหลดลอกหรอหลดออกเปนแผน

บางครงอาจกลาวไดวาเปนการหลดออกทมความรนแรง

5-3

การหลดกะเทาะมกเกดขนสมพนธกบการเกดสนมในเหลกเสรม โดยมคลอไรดเปนตวเรงให

เกดความรนแรง ซงสาเหตจากความเคมของเกลอคลอไรดน จะมแนวโนมของความเสยหายทมความ

รนแรงเพมขนอยางรวดเรว จนสามารถสงผลตอความปลอดภยในการใชสะพาน

ปญหาอนๆททาใหเกดการกะเทาะในพนผวคอนกรตพบวามาจากระยะหมเหลกทนอยเกนไป

ความพรนหรอการซมไดของคอนกรต สาเหตเกดจากทงการออกแบบและกระบวนการในการทางาน

กอสรางทไมมประสทธภาพ นอกจากนปรมาณการจราจรและการบรรทกนาหนกเกนของยานพาหนะ

ทใชสะพาน ทาใหแผนพนเกดการแอนตวและเกดการกระแทกกนกบโครงสรางทรองรบจนหลด

กระเทาะออก

ทางเลอกวธการแกไขซอมแซม การแกไขซอมแซมความเสยหายจากการหลดกะเทาะท

พนสะพานสามารถทาไดหลายวธคอ

ก. การปะ (Patching)

กรณทเรมพบความเสยหายใหมๆ ทบรเวณผวดานบนของพนสะพาน ควรตองรบดาเนนการ

ซอมแซมชวคราวกอนเพอปองกนไมใหความเสยหายขยายตวไดอยางรวดเรว วธการซอมแซมทงาย

ทสดคอการปะดวยวสดแอสฟลต เมอการหลดกะเทาะเกดการขยายตวเปนบรเวณกวางและเรมม

ความลกมากขน ควรตองวางแผนเพอกาหนดวธการซอมแซม เชน การปะดวยมอรตา อพอกซ หรอ

การใชพวกปนซเมนตประเภทใหกาลงสงในระยะตน ซงมความสะดวกและรวดเรวในการทางาน

ซอมแซม

ข. การปทบ (Overlay)

เมอความเสยหายกระจายเปนวงกวาง แตยงเสยหายไมลกนก การปทบดวยวสดซเมนต พวก

สารผสมระหวางซเมนตกบโพลเมอรหรอแอสฟสต เปนอกวธหนงในการลดและควบคมปญหาจากการ

หลดกะเทาะ ทงจากการซมผานไดของนา การขดสและการกระแทกจากลอรถยนต

ค. การทดแทน (Replacement)

เมอความเสยหายเกดเปนบรเวณกวางและมความลกพอ เชน ระดบความรนแรงมาก มการ

สญเสยสวนของมวลรวมหยาบ พรอมกบการสญเสยปนฉาบทผวหนา รวมถงเนอปนทอยรอบๆมวล

รวมหยาบ มความลกมากกวา 25 มม.ขนไป และเหลกเสรมในคอนกรตโผลออกมาใหเหนการสกด

คอนกรตบรเวณทมความเสยหายออก แลวทาการทดแทนดวยวสดใหมทมคณสมบตทางกายภาพ

ใกลเคยงกน จะเปนการซอมแซมทไดผลคอนขางสง เชน การเททบดวยคอนกรตทมกาลงและ

สวนผสมทเหมอนกบคอนกรตเดม

การปองกน การปองกนการหลดกะเทาะตองพจารณาปองกนทสาเหต โดยเฉพาะการ

ปองกนการเกดสนมเหลกเสรมในโครงสรางซงเปนสาเหตหลกของการหลดกะเทาะ เชน

1. ใชสวนผสมของคอนกรตทมความทบนา

2. ทาการปองกนการซมของนา (Water Proof) เชน การใชสารเคลอบ

3. ปองกนการเกดสนมของเหลกเสรมโดยการใชสารเคลอบผวเหลก (Epoxy and

Galvanized)

5-4

4. เพมระยะหมของพนจากเดม 25 มม. เปน 50 มม.

5. ในการออกแบบใหพจารณาวธการลดแรงกระแทกจากการวงผานสะพานของยวดยาน

(Live Load Vibration) เชน การปพนสะพานดวยแอสฟสตเพอเปนผวจราจร

6. พจารณาวธการปองกนการเกดสนมของเหลกเสรมจากการเสยประจไฟฟาสาหรบสะพาน

ทมขนาดใหญ

7. ใหความสนใจกระบวนการทางานและควบคมงานกอสรางใหไดคณภาพตามมาตรฐาน

การควบคมงานของกรมทางหลวงชนบท

8. ใชสารพวกโพลเมอรในสวนผสมของคอนกรตเพอลดการซมของนา

9. เพมคณสมบตในการรบแรงกระแทกของแผนรองรบพน (Bearing Pad)

3) การหลดลอก (Scaling) ของพนสะพาน

ปญหา การหลดลอกของผวหนา เปนการเกดความเสยหายในลกษณะทมการสญเสยซเมนต

เพสตหรอปนฉาบทผวหนาและมวลรวมคอนกรตในบรเวณหนงๆอยางตอเนองและเพม ขนาดความ

กวางและความลกมากขนเรอยๆ สาเหตสวนใหญเกดจากการกระบวนการทางานและการเลอกใชวสด

ทไมเหมาะสม เชน การเลอกใชสวนผสมของคอนกรตทเหลวเกนไป การเทและเขยาคอนกรตแลวทา

ใหเกดการแยกตว การบมไมดทาใหเกดการสญเสยนาจนทาใหปฏกรยาไฮเดรชนเกดขนไมสมบรณ

นอกจากนยงเกดจากการขดสของลอรถ การถกกดเซาะจากนาทมเกลอผสมจากรถบรรทกอาหารสด

ทางเลอกวธการแกไขซอมแซม ความเสยหายทสงผลตอความปลอดภยของสะพาน จะ

เปนความเสยหายทเกดขนในระดบทตองมการซอมแซมโดยเรงดวน ความเสยหายทเกดขนมผลตอ

ความแขงแรงของโครงสราง หรออาจเกดอนตรายตอผใชสะพานได ถาบรเวณความเสยหายทตนและ

บรเวณทไมกวางนกสามารถซอมแซมไดโดยการสะกดสวนทเสยหายและทาการปะดวยมอรตา อพอก

ซมอรตาหรอปทบดวยวสดผสมพวกโพลเมอร ในกรณทความเสยหายมบรเวณกวางและลกสามารถ

เททบดวยคอนกรตทมอตราสวนนาตอซเมนตตา คาการยบตวนอย หรอการเพมปรมาณซเมนตใน

สวนผสมของคอนกรต

การปองกน การควบคมการใชวสดและกระบวนการทางานในการกอสรางใหดไมใหมความ

ผดพลาดจะลดปญหาการเสอมสภาพจากการหลดลอก การใชวสดหรอสารผสมเพมประเภทสาร

กระจายกกฟองอากาศจะชวยทาใหเกดการกระจายของฟองอากาศอยางสมาเสมอทาใหทางานไดงาย

และยงสามารถลดปรมาณนาในสวนผสมของคอนกรต

การดแลหรอออกแบบใหมการระบายนาทด ทาใหไมเกดนาขงหรอไหลไปในทศทางเดยวกน

ดวยปรมาณทมากและความเรวในการไหลทสง กสามารถปองกนความเสยหายจากการหลดลอกของ

พนผวสะพานไดเชนกน

นอกจากน AASHTO Manual for Bridge Maintenance (1976) แนะนาวาการใช Linseed

Oil สามารถลดการเกดการหลดลอกของผวพนสะพานได

5-5

5.2.2 สาหรบความเสยหายทโครงสรางคาน ตอมอ และ ตอมอตบรม

ปญหา ปญหาของโครงสรางสวนลางในสวนของ คาน (Cap Beam) ตอมอ และ ตอมอตบรม

ทเกดจากการเสอมสภาพของวสดมสองลกษณะหลกๆคอ ความเสยหายทผวคอนกรต และความ

เสยหายในสวนทสมผสนา ซงเกดขนทงในกลมการแตกราว การหลดกะเทาะและการหลดลอก

ทางเลอกวธการแกไขซอมแซม การเสอมสภาพของวสดทผวของตอมอตบรมและ คานตว

รม เปนผลจากปฏกรยาเคม คณภาพของมวลรวมไมด หรอเกดขนพรอมๆกนจากหลายสาเหต

ลกษณะความเสยหายทพบจะมลกษณะการคอนกรตหลดออกเปนชนทผวหนาในสวนทหมเหลกเสรม

อย หลดออกเปนจดๆ (Pop-out) หรอมการแตกบนทมม

การซอมแซมความเสยหายลกษณะนทาไดโดยการทบสกดคอนกรตสวนทเสยหายออกให

หมด ซอมแซมหรอเปลยนเหลกเสรม แลวแทนทดวยวสดใหม เชน มอรตา คอนกรตหรอโพลเมอร

คอนกรต การซอมโดยวธนจะตองระมดระวงเรองของการหดตวทแตกตางกน รวมทงการยดเหนยว

ระหวางคอนกรตเกาและวสดใหมทนามาทดแทน

ตอมอและ ตอมอตบรม ในสวนทสมผสกบนาจะเกดการเสอมสภาพจากการกดเซาะของนา

กรวด ทรายและการแตกตวของฟองอากาศจากกระแสนา ในการซอมแซมจะตองทาการสรางทานบ

กนนาชวคราว เพอปองกนนาไมใหเขาไปทาความเสยหายโครงสรางทกาลงทาการซอมแซม

การปองกน

1. ใชสวนผสมของคอนกรตทมความทบนา เชน เพมปรมาณซเมนตหรอเถาลอยใน

สวนผสม

2. ทาการปองกนการซมและการกดเซาะของนา เชน การใชสารเคลอบ

3. ปองกนการเกดสนมของเหลกเสรมโดยการใชสารเคลอบผวเหลกเสรม (Epoxy and

Galvanized)

4. เพมระยะหมของพนจากเดม 25 มม. เปน 50 มม. ในคาน และ 75 มม. ในตอมอ

5. ในการออกแบบใหพจารณาวธการลดแรงกระแทกจากการวงผานสะพานของยวดยาน

เชน การปพนสะพานดวยแอสฟสตเพอเปนผวจราจร

6. พจารณาวธการปองกนการเกดสนมของเหลกเสรมจากการเสยประจไฟฟา โดยเฉพาะใน

ตอมอ

7. ใหความสนใจกระบวนการทางานและควบคมงานกอสรางใหไดคณภาพตามมาตรฐาน

การควบคมงานของกรมทางหลวงชนบท

8. ใชสารพวกโพลเมอรในสวนผสมของคอนกรตเพอลดการซมของนา

9. เพมคณสมบตในการรบแรงกระแทกของแผนรองรบพน (Bearing Pad)

5-6

แนวทางในการซอมแซมสะพานและการเลอกวสดเพอใชในการซอมแซม ไดสรปไวในตาราง

ท 5.1

ตารางท 5.1 แสดงแนวการเลอกวธการซอมแซม

ความเสยหาย วธซอมแซม วสด

แตกราว • เกราท

• ปทบ

• นายาเกราท

• โพลเมอรคอนกรต

กะเทาะ • ปะ

• ดรายแพค

• สกดทาผวใหม

• มอรตา อพอกซ

• ดรายแพค

• คอนกรต โพลเมอรคอนกรต

• คอนกรตวางมวลรวมกอน

หลดลอก • ปทบ

• สกดทาผวใหม

• โพลเมอรคอนกรต (บาง)

• มอรตา คอนกรต โพลเมอรคอนกรต

• คอนกรตวางมวลรวมกอน

5.3 งบประมาณ ความจาเปนเรงดวนและระยะเวลาในการซอมแซม

ในการเลอกและกาหนดวธการซอมแซมนน จะตองพจารณาถงความจาเปนในการใชงาน

สะพานและคาใชจายประกอบกน นอกจากนยงตองพจารณาถงความเปนไปไดและความสามารถของ

ผรบเหมาในทองถนวาสามารถดาเนนการไดหรอไม

ความเสยหายของคอนกรตทเกดขนไมไดมความจาเปนทจะตองทาการซอมแซมโดยเรงดวน

ในทกกรณ มหลายปจจยทจะตองนามาพจารณาประกอบถงการสงผลกระทบตอความปลอดภยใน

โครงสรางคอนกรต

การซอมแซมโครงสรางคอนกรตควรจะกระทาเมอพจารณาวากระทบกบความปลอดภยใน

การใชงาน ซงสวนใหญจะอยในระดบความเสยหาย ทตองเขาไปทาการซอมบารงหรอเฝาตดตาม (C)

และอยในสภาพความเสยหายทตองมการซอมแซมโดยเรงดวนและมมาตรการควบคมการใชงาน (D)

หรอพบวามแนวโนมความเสยหายทเกดขนอยางตอเนองและรวดเรว

อยางไรกตามความเสยหายจากการเสอมสภาพของคอนกรตในสภาพสงแวดลอมปกตจะม

อตราเพมของความเสยหายคอนขางชา เมอตรวจพบความเสยหายตงแตระยะเรมตน จะทาให

สามารถตดตามอตราการเพมขนของความเสอมสภาพในคอนกรตได

ความเสยหายบางประเภทของคอนกรต ไมมความจาเปนทจะตองทาการซอมแซมทนทหรอ

สามารถปลอยไวตามสภาพได เชน การแตกราวจากการหดตวแบบแหง ( Drying Shrinkage) หรอ

การสกกรอนในระยะตนๆของการหลดลอกทผวพนบนของสะพานจากการไหลของนาฝน การ

ซอมแซมความเสยหายเชนนจะลกษณะเปนเพยงการตบแตงผวใหดสวยงามเทานน ( Cosmetic

Purpose)

5-7

ในการเลอกและกาหนดวธการซอมแซมนน จะตองพจารณาถงความจาเปนในการใชงาน

สะพานและคาใชจายประกอบกน นอกจากนยงตองพจารณาถงความเปนไปไดและความสามารถของ

ผรบเหมาในทองถนวาสามารถดาเนนการไดหรอไม

6-1

6

การเลอกวสดในการซอมแซมสะพาน

เนอหาของบทนจะคลอบคลมถง คณสมบตของวสดและการพจารณาเลอกวสดอปกรณท

เหมาะสมเพอทจะใชในการซอมแซมสะพาน การเลอกวสดจะงายขนเมอพจารณาถงผลกระทบใน 3

ขนตอน คอสภาพการณทจาเปนตองมการซอมแซม ชวงเวลาทจะทาการซอมแซมและ การซอมแซม

สนสดลง ขอมลเหลานรวมถงบรเวณหรอพนททจะตองทาการซอมแซม จะนามาใชเพอพจารณาเลอก

ประเภทวสดซอมแซมจากทงหมดทกาหนดไว 10 ประเภท คอ

1. ปอรตแลนดซเมนต มอรตา (Conventional Mortar)

2. ดรายแพคและอพอกซดรายแพค (Dry Pack and Epoxy-bonded Dry Pack)

3. คอนกรตวางมวลรวมกอน (Preplace Aggregate Concrete)

4. ชอตกรต (Shotcrete)

5. คอนกรต (Replacement Concrete)

6. ปนอพอกซ (Epoxy Bonded and Epoxy Mortar)

7. Epoxy Bonded Replacement Concrete

8. โพลเมอรคอนกรต (Polymer Concrete)

9. Thin Polymer Concrete Overlay

10. นายาเกราทหรอเรซนเกราท (Resin Injection)

6.1 ปอรตแลนดซเมนตมอรตา (Conventional Mortar)

การใชงาน สะพานของกรมทางหลวงชนบทเกอบทงหมดสรางจากวสดทเปนคอนกรต

ดงนนการใชคอนกรตและ มอรตาหรอวสดประสาน ( Cementations Materials) ในการซอมแซม จง

เปนทางเลอกทด และเหมาะสม เพอทจะใหคอนกรต เดมทถกซอมแซมมคณสมบตใกลเคยงกบ วสด

หรอคอนกรตใหมทสด

ปอรตแลนดซเมนตมอรตาหรอมอรตา เปนวสดประเภทหนงทไดรบความนยมนามาใชในงาน

ซอมแซมคอนกรตมาก จาก การทหาไดงายและมราคาถก การใช มอรตา ในงานซอมแซมเลกๆ นน

อาจจะเลอกใชปนซเมนตปอรตแลนดไดหลากหลายชนดโดยขนอยกบวตถประสงคของงาน และ

สภาพการสมผสกบสภาพแวดลอม (Exposure) รวมถงความตองการในเรองของกาลงคอนกรต

มอรตาสามารถใชซอมแซมในสถานการณเดยวกบคอนกรต โดยเฉพาะการซอมแซมขนาด

เลกๆ และในชนสวนทบาง การซอมผวคอนกรตดวยมอรตาเหมาะสมสาหรบความเสยหายทคอนขาง

ตนมขนาดไมใหญ หรอกวางนก มกใชในบรเวณทมองเหนไมเดนนก การซอมโดยวธนควรเชอมดวย

มอรตาในขณะทคอนกรตยงเปนสเขยวอย หรอหลงจากถอดแบบไมเกน 24 ชม. หรอใชในการซอม

บรเวณซงมขนาดความเสยหายเกนกวา (จนไมเหมาะสม) ทจะซอมโดยการใชดรายแพคหรอบรเวณ

6-2

ทความเสยหายนนตนเกนกวาทจะเทคอนกรตเพอซอมแซมได การซอมดวยมอรตาอาจใชเครองมอ

หรอใชวธทางานดวยมอกได

การใชมอรตาซอมคอนกรตทเกดการเสอมสภาพจากอายการใชงาน หรอใชในการซอมแซม

คอนกรตเกาทเสยหาย ควรใชคกบวสดเชอมประสาน ( Bonding Agent or Bonding Resin) ในการ

ซอมแซมโดยการใชมอรตาจะตองระวงเรองการสญเสยนาจากการระเหยออกจากผวหนา รวมทงการ

ถกคอนกรตเกาดดนาไป ซงจะทาใหเกดปฏกรยาไฮเดรชนทไมสมบรณ และตองระวงดวยวาการ

พฒนาแรงยดเกยว (Bonding) จะไมมประสทธภาพ

การเตรยมการ การซอมผวตอนกรตเดมดวยมอรตา ถาจะใหไดผลดควรตองใชคกบปนยง

มอรตาขนาดเลก (Pnuematic Gun) โดยเฉพาะกรณพนทตองการซอมมบรเวณกวาง ทงนพนผว

บรเวณทตองซอมแซมตองสะอาดปราศจากฝนและเศษวสด การเตรยมพนทเพอการซอมแซมน

อาจจะมคาใชจายสง ในกรณทไมสามารถใชปนยงมอรตาไดอาจใชฝมอแรงงานแทนไดโดยเฉพาะใน

บรเวณทตองการซอมทมขนาดเลก

วสด มอรตาทใชในการซอมแซมประกอบดวย ซเมนต มวลรวมละเอยดหรอทรายทรอนผาน

ตะแกรงเบอร 16 และนาในสดสวนทพอเหมาะ ซเมนตทใชควรเปนประเภทเดยวกบซเมนตทใชใน

คอนกรตเดม โดยมสดสวนของซเมนตตอทรายอยระหวาง 1:2 ถง 1:4 ขนอยกบเทคนคในการทางาน

นอกจากนนยงสามารถใชสารเคมประเภทตางๆ ทเปนสารผสมเพมเพอเตมเขาไปในสวนผสมของ

มอรตา เชนการใชสารลดนา สารชวยในการขยายตว เพอชวยลดการหดตวทอาจจะเกดขนกบ มอรตา

ตวอยางเชน

มอรตาทคนตวเรว (Quick-setting Non-shrink Mortar) ใชเมอตองการควบคมรอยแตก

อนเนองมาจากการหดตว (Shrinkage Cracks) ระหวางวสดใหมและคอนกรตเดมสามารถกระทาได

โดยใชซเมนตทมคณสมบตการขยายตว ( Expansive Cement) ผลตภณฑชนดนจะถกรวมตวกบสาร

ผสมเพม ( Admixtures) ซงจะเพมกาลง ปรบปรงทงแรงยดเหนยว และความสามารถในการเท

(Workability) ใหดขน และยง สามารถลดเวลาในการบม ไดอกดวย ผลตภณฑ ประเภทนมกเปน

ผลตภณฑทมการผสมมาเรยบรอยแลว จากโรงงาน จงมราคาสงกวามอรตาทผสมเอง แตกเปนวสดท

มความเหมาะสม และสะดวก ตอการใชงาน โดยเฉพาะอยางยงเมอตองการเพมกาลงของคอนกรต

ภายในเวลาอนจากด โดยสวนใหญแลวจะใชผลตภณฑชนดนในการซอมแซมหรอสรางใหมในสวนหว

ของตอมอ และตอมอตบรม แผนรองสะพาน รอยตอของพนสะพาน (Deck Joints) การหลดกะเทาะท

ไมใหญมากนก และในสถานการณอนๆ ทมลกษณะใกลเคยงกน

ซเมนตกอตวเรว (Rapid-Setting Cements) การใชงานซเมนตกอตวเรวเปนประโยช นอยาง

อยางมากตอการซอมแซมถนนหรอสะพานทตองการเปดการใชงานไดอยางรว ดเรว เชนการซอมผ ว

ถนนสะพาน คณสมบตของซเมนตกอตวเรวคอมระยะเวลาการกอตวทเรว ในบางครงสามารถพฒนา

กาลงแรงอดไดเกน 6.9 MPa ภายในเวลา 3 ชวโมง ในอดตจนถงปจจบน มการใชปนซเมนตชนด

พฒนากาลงรบแรงไดเรวรวมกบการใชสารเรงการกอตวมากกวาวสดชนดอนเพอนามาใชงาน

ซอมแซม ซเมนตกอตวเรวสามารถพฒนากาลงรบนาหนกไดอยางรวดเรว ซงเมอนาไปใชในงานซอม

6-3

จะทาใหสามารถเปดใหใชงานไดอยางรวดเรวกวาคอนกรตทวไป ซงจะเปนประโยชนอยางมากในการ

ซอมแซมถนนและสะพานเนองจากสามารถลดระยะเวลาการซอมแซม เพมความปลอดภย ลด

คาใชจายในการควบคมดแลระบบการจราจรในขณะทาการซอมแซม

ถงแมวา ซเมนตกอตวเรวจะมความคงทนเทากบคอนกรต แตเนองจากสวนผสมของซเมนตกอ

ตวเรวอาจไมเหมาะสมในการนามาใชในบางสภาพแวดลอม ซเมนตกอตวเรวพฒนากาลงจากการ

ขยายตวของ Ettringite ซงหากมระดบการขยายตวทมากเกนไป และเวลาทใชในการพฒนาจนถง

ระดบสงสดทนานเกนไปอาจนาไปสการลดลงของกาลงของวสดได นอกจากนยงตองคานงถง

ระยะเวลา และวธการทใชในการบมเนองจากปจจยเหลานมผลกระทบตอการพฒนาของ Ettringite

สาเหตจากสวนผสมของซเมนตกอตวเรวมสวนผสมของ อลคาไล และอลมเนต สง ดงนนตองระวง

ไมให นาไปใชในสภาวะทมซลเฟตสง และหลกเลยงการนาไปใชกบมวลรวมททาปฏกรยากบอลคาไล

มอรตาทมการหดตวกอน (Pre-shrink Mortar) คอมอรตาทปรมาณนานอย และถกนามาผสม

และยอมให มอรตาหดตว 30 ถง 90 นาทกอนนามาใชงาน ขนอยกบ อณหภม กอนทจะนามาใช ปะ

หรอเททบตองมการผสมอกครง มอรตาทมการหดตวกอนเหมาะสาหรบงานทมบรเวณเลกมากๆ ซง

ไมสามารถกระทงดรายแพคใหแนนได

การซอม พนทความเสยหายทตองซอมแซมของของสะพานมกจะอยในแนวตงและเหนอ

ศรษะดงนนการซอมดวยมอรตา ในพนทความเสยหายทมขนาดลกมากกวา 25 มม. (1นว) จะตองทา

เปนชนๆ ละประมาณ 18 มม. (¾นว) เพอหลกเลยงการเสยแรงยดเหนยวระหวางมอรตาทนามาใช

ซอมแซมและคอนกรตเดม เนองจากนาหนกของมอรตาทใชซอมแซมมมากเกนไป ทาใหไมเกาะตว

และหลดลอนออกมา โดยในแตละชนของการซอมแซมควรดาเนนการโดยใหมเวลาหางกนประมาณ

30 นาทหรอมากกวา ในระหวา งชนของการซอมแซมจะตองขดผวหนาใหเปนรอยไวและตองระวง

ไมใหมอรตาในชนนนแหง เมอซอมชนสดทายแลวเสรจใหปาดดวยเกรยงแลวทาการบม แตหามโรย

ปนผงเพอแตงผวหรอทาการแตงผวจนเกดนาซมออกมาจากผวหนาของมอรตา

การบม การบมมอรตาทไมเหมาะสมเปนสาเหตหลกททาใหการซอมแซมดวยมอรตาไม

ไดผล การบมมอรตาควรเรมตนทนทเมอมอรตาเรมแขงตวและควรบมไปจนครบ 14 วน เปนอยาง

นอย การบมทาไดโดยการคลมดวยผาชบนาหรอใชสารเคลอบผว (Curing Compound)

ขอจากด การใชมอรตาในการซอมแซมตองมความระมดระวง เนองจากมอรตา มคณสมบต

การหดตวสงกวาคอนกรต สาเหตมา จากการทมอรตา มปรมาตรนา ในสวนผสม ทสงกวา มปรมา ณ

ซเมนตทมากกวา และอตราสวนซเมนตเพสตตอมวลรวมทสงกวาคอนกรต

6.2 ดรายแพคและอพอกซดรายแพค (Dry pack and Epoxy-bonded dry pack)

การใชงาน ดรายแพคเหมาะสาหรบนามาใชปะหรอกลบโพรงทมขนาดใหญและขนาดเลกซง

ยอมใหมการอดหรอกระทงดรายแพคเขาไปในโพรงทตองการซอมอยางเพยงพอ ซงโพรงหรอรทซอม

ควรมความลกไมนอยกวา 25 มม. (1 นว) การซอมแซมสามารถใชงานไดทงพนผวแนวตง และพนผว

ทอยเหนอศรษะ นอกจากน ดรายแพค ยงสามารถใชสาหรบเตมรอยแตกทไมมการขยายตวแลว

6-4

(Dormant Crack) อยางไรกตาม ดรายแพคไมควรนามาใชกบรอยแตกทยงมการขยายตวอย ( Active

Crack)

การเตรยมการ การใชดรายแพคมอรตาในการซอมแซมจะตองทาดวยความระมดระวง และ

มการตรวจสอบทด พนทหรอรทจะซอมจะตองสะอาดปราศจากสวนเสยหาย หรอหลดรอน ( Loose

Pieces of Aggregate) เพอใหเกดแรงยดเหนยวทดระหวางวสดเกาและใหมควรตองใชวสดสาหรบยด

ประสานโดยสามารถเลอกใช 1 ใน 3 วธ ดงน

วธแรก โดยการใชมอรตาขน (Stiff Mortar) เปนตวเคลอบเพอประสานวสดเกาและใหมกอนท

จะใชดรายแพคมอรตากลบหรออด มอรตาททาหนาทเปนตวเชอมประสานประกอบดวย ซเมนต 1

สวน ทราย 1 สวน ผสมนาใหเหลวขน (Fluid Paste Consistency) แลวจงทาลงไปบนบรเวณพนผวท

เตรยมไวกอนทจะทาการซอมหรอกลบดวยดรายแพค ซงจะตองดาเนนการใหแลวเสรจกอนทมอร

ตาขนจะแขงตวหรอแหง ในการซอมดวยวธนจะตองระวงไมใหพนทผวแหงหรอเปยกเกนไป เพราะจะ

มผลตอซเมนตมอรตาขนและดรายแพคทใช การทาใหบรเวณทตองการซอมแซมชนไวลวงหนา 1 คน

(Pre-soak) กอนดาเนการซอม จะทาใหไดผลการซอมแซมทดกวาและยงเปนการปองกนการสญเสย

ปฏกรยาไฮเดรชนของปนซเมนตดวย

วธท2 ทจะทาใหเกดการยดเหนยวทดระหวางคอนกรตเกาและวสดใหม เรมจากการทา Pre-

soaking พนททตองการซอมไวกอน 1 วน โดยการคลมดวยกระสอบหรอผาชบนา ( ASTM C171)

เพอควบคมใหมนาอสระ (Free Water) เหลอทผวตอนกรตทจะซอมนอยทสด เมอจะเรมการซอมแซม

จะตองเชดนาออก ทาความสะอาดโดยการเปาดวยลมหรอลมรอนเพอไลเศษนา เศษผงหรอฝนให

หมดไป กอนทาการซอมแซมดวยดรายแพค

วธท3 โดยการใชอพอกซเปนวสดเชอมประสานระหวางคอนกรตเกาและวสดใหม (ด ASTM

C 881 for Type II, Grade 2, Class B or C Resin) การเลอกใชอพอกซขนอยกบเงอนไขหรอสภาวะ

ทตองการใชงาน (โดยเฉพาะอณหภม) พงระวงวาอพอกซจะใชไดดกบคอนกรตทแหง จงจาเปนตอง

เปาใหแหงหรอใชลมรอนเปาใหแหง รบดาเนนการทาดวยอพอกซใหทวบรเวณผวทเตรยมไว แลวจง

ดาเนนการซอมดวยดรายแพคมอรตาทนท กอนทอพอกซจะแหงและแขงตว

วสด (Materials) ดรายแพคมอรตาเปนสวนผสม (โดยปรมาตรแหงหรอนาหนก) ของซเมนต

1 สวน กบทราย ทผานตะแกรง เบอร16 จานวน 221

สวน การใชปรมาณนาทพอด (Low Water

Content) ทาใหสวนผสมเหนยวตดกนเมอใชมอบบหรอปนเบาๆ โดยไมมนาไหลซมออกมา ทาใหม

อตราสวนนาตอซเมนตตา จงทาใหดรายแพค มการหดตวนอยมาก การปะดวย ดรายแพคจง มความ

แนนมากและมความคงทน มกาลงรบแรงดและมความทบนา ดรายแพคมอรตาทใชในการซอมแซม

สวนมากจะมสเขมกวาคอนกรตเดมทตองการซอมแซม หากตองการสของดรายแพค ใหมสใกลเคยง

กบวสดเดม อาจมการผสมซเมนตสขาว ลงไปบางสวนเพอใหสคอนกรตใกลเคยงกนได ซงสวนผสมท

ใชสามารถทจะปรบใหมกาลงสงขนโดยปรบสดสวนการผสมเปน 1: 3 หรอ 1: 321

6-5

การซอม (Repairing) ในการกลบ หรออดดวยดรายแพคมอรตาควรอดแนนดวยเหลก

กระทง ทมหนาตดเปนรอยหยก เหลกกระทงปกตยาว 25-30 ซม. (8-12 นว) ขนาดหนาตดทสมผส

ปนกวางไมเกน 25มม. หรอ 1 นว (ทาจากไมกได) การอดแนนตองทาเปนชนๆ ละประมาณ 9 มม

(83

นว) เมอชนแรกเรมเหนยวหนดจนมลกษณะคลายยาง (Rubbery) ใหทาการอดชนตอไปทนท ซง

อาจจะตองใชเวลา 30-40 นาทในแตละชนของการอดดวยดรายแพคมอรตา

การบม เนองจากปรมาณนาทใช ดรายแพค มปรมาณนอย ขนตอนการบมเปนเรองสาคญ

มากตอคณสมบตของดรายแพคมอรตา เพราะเปนการควบคมไมใหเกดการสญเสยนา จนกระทงเกด

การหดตว การบมโดยทวไปจะใชเวลาประมาณ 3 วน

ขอจากด ดรายแพค มความไมเหมาะสมทจะนาไปใชในการปะบรเวณทอยหลงเหลกเสรม

หรอการปะบรเวณรองตน (Shallow Depression) หากมการบมทไมเพยงพอ จะทาให ดรายแพคม

คณสมบตทไมดหรออาจใชไมไดผล

6.3 คอนกรตวางมวลรวมกอน (Preplace Aggregate Concrete)

การใชงาน คอนกรตวางมวลรวมกอน โดยทวไปใชในการซอมแซมคอนกรตขนาดใหญ

โดยเฉพาะการเทคอนกรตใตนา หรอในบรเวณทยากตอการใชคอนกรตทวไป เชนใชในการซอมแซม

ตอมอ ฐานราก และคานรดตอมอ คอนกรตวางมวลรวมกอน มปรมาณมวลรวมสง และมจดสมผสของ

มวลรวมสงทาใหการหดตวของคอนกรตประเภทนตากวาคอนกรตทวไปครงหนง จากวธการกอสราง

มการเทมวลรวมเขาไปในแบบกอน และหลงจากนนจงทาการฉดนาปนหรอนาปนผสมทราย (มอรตา)

เขาไปในแบบ ดงนนปญหาทเกดจากการแยกตวของมวลรวมกบเพส ตจงไมเกดขน นอกจากน

ชองวางระหวางมวลรวมกจะถกเตมดวย มอรตา ซงขอไดเปรยบทกลาวมานทาให คอนกรตวางมวล

รวมกอนมกาลงรบแรงอดสงกวาคอนกรตโดยทวไป

การเตรยมการ พนททจะทาการซอมแซมโดยวธนมกจะมขนาดกวางและลก การเตรยม

พนผวของคอนกรตเดมในบรเวณทตองการซอมแซม จงมความสาคญมากตอคณภาพงานซอมแซมท

ด พนผวทจะทาการซอมแซมตองสะอาดปราศจากฝนและสวนทหลดลย แบบสาหรบงานคอนกรต

จะตองสะอาดปราศจากชองวางและรรวซมทจะทาใหนาปนใหลออกมาทาใหเกดโพรงในโครงสราง

บางกรณทตองการผลเรวอาจใชอพอกซหรอสารประกอบพวกโพลเมอรทมความเหลวและหนดสง ทา

ใหงายตอการทางานและยงมระยะเวลาในการแขงตวเรว

วสด(Materials) วสดสาหรบคอนกรตวางมวลรวมกอน อาจใชจากสวนผสมของ ปนซเมนต

เถาลอยหรอทรายละเอยด และสารผสมเพม ขนาดของวสดทใชผสมในคอนกรตประเภทนจะถกจากด

ดวยขนาดของหวฉดอดหรอขนาดของทอทใชเทคอนกรต ใหเขาไปแทรกในมวลรวมทเทวางไวกอน

ในแบบ มวลรวมหยาบโดยทวไปจะเลอกใชขนาด 37.5 มม. (1½ นว) และควรมขนาดคละทดเพอให

เกดชองวางทคอนกรตไหลซมเขาไปไดงาย ในกรณทใชมวลรวมขนาดเลกสดท 12.5 มม. (½ นว)

ทรายทนามาใชผสมปนเกรา ท หรอคอนกรต ตองผานตะแกรงเบอร 8 ทงหมด และอยางนอยทสด

6-6

95% ตองผานตะแกรงเบอร 16 โดยเลอกใหมโมดลสความละเอยด อยระหวาง 1.2 ถง 2.0 และควร

เปนทรายธรรมชาตเพราะมขนาดกลมทาใหปนเกราทไหลซมผานไดด

การซอม (Repairing) วธการกอสรางทาไดโดยการ เตรยมพนผวบรเวณทจะทาการ

ซอมแซม ใหสะอาดหรอซอมเหลกทเปนสนม ทาความสะอาดพนผวทจะทาการซอมแซม ดาเนนการ

ประกอบแบบแลวจงเทหรอวางมวลรวมลงไปในแบบใหเตม กรณทใชอพอกซหรอโพลเมอรจะตองทา

ความสะอาดดวยลมและใชวสดทแหง เจาะฝงทอขนาดเสนผาศนยกลาง 25 มม. (1นว) ทกระยะทหาง

กนประมาณ 1.2 – 1.8 เมตร (4-6 ฟต) ทแบบเพอใชเทปนเกราท และตรวจสอบผลการเทปนเกราท

เสรจแลวจง ทาการเทนาปนหรอคอนกรต เขาไปตามทอเพออดชองวางระหวางมวลรวม โดยใหทอม

ความลาดเอยง 4:1 และ 6:1 เมอเทคอนกรตในนา โดยเรมจากทอทอยดานลางสดกอนพรอมเคาะท

แบบเบาๆเพอไลฟองอากาศ จนกระทงสงเกตเหนนาปนไหลออกจากทอทอยถดไปในดานบน ปด

หรออดรทเทแลวจงยายตาแหนงการเทไปทตาแหนงถดไปดานบน ดาเนนการตอไปตามขนตอน

ดงกลาวจนนาปนเตมแบบ

การบม การบมคอนกรตวางมวลรวมกอนกเหมอนกบการบมคอนกรตปกตทว ๆ ไป

โดยเฉพาะคอนกรตทเทใตนาจะถอวาคอนกรตนนไดรบการบมดพเศษ แตในกรณใชโพลเมอร

คอนกรตความชนอาจเปนปญหาตอการแขงตวได

6.4 ชอตกรต (Shotcrete)

การใชงาน ชอตกรตสามารถปรบใชกบงานไดหลายรปแบบ มความสะดวกและรวดเรว

โดยเฉพาะการซอมผวคอนกรตในแนวดง เชน นามาใชงานในการซอมแซม ตอมอตบรม (Abutment)

ของสะพานคอนกรต ซงไมจาเปนตองมแบบหลอ ชอตกรตอาจจะเปนสวนผสมของมอรตาหรอ

คอนกรตกได มสภาพทเหลวและเหนยว (Pneumatically) ใชฉดพนไปบนพนท ทมความเสยหายดวย

ปนทยงดวยความดนลม (ACI 2005)

ในงานซอมแซมโครงสรางทหนานอยกวา 150 มม. และพนทหนาตดทไมแนนอน การใช

ชอตกรต ในการซอมแซมอาจประหยดกวาคอนกรตธรรมดา เนองจากการประหยดแบบทใชในการ

หลอ ชอตกรตยงเหมาะสมในการซอมแซมงานทอยเหนอหว และวสดสามารถถกผสมและขนยายจาก

สถานทไกลมาสหวฉดในหนางานทไมสะดวกในการผสมวสดทหนางาน

การเตรยมการ สาหรบ การซอมแซมดวยชอต กรต ดาเนนการเหมอนกบการเทคอนกรต

ทดแทน ตองเปนไปตามมาตรฐาน การทางานคอนกรตของ กรมทางหลวงชนบท การฉดพนชอตกรต

ควรกระทาโดยตอเนองจนกระทงดาเนนการแลวเสรจ หรอทงระยะหางไมเกน 30 นาทตอชน กรณใช

สารผสมเพมตองระมดระวงเรองคณสมบตของคอนกรต โดยเฉพาะการหดตวเนองจากการสญเสยนา

ในคอนกรต

วสด (Materials) ชอตกรตทนยมใชกนมอย 2 ประเภท ของสวนผสม คอ แบบสวนผสมแหง

(Dry Mix) และแบบสวนผสมเปยก (Wet Mix) ในสวนผสมแบบแหงประกอบดวยซเมนต มวลรวม

ละเอยดหรอทราย และนาปรมาณเลกนอยเพอไมใหเกดการฟงกระจายในขณะท ถกขนสงดวยแรงดน

6-7

ลม สวนนาในสวนผสมทเหลอจะถกผสมขณะทสวนผสมผานหวฉดกอนทจะถกฉดพนออกไป

นอกจากซเมนตและนา แลว ยงมการใชมวล รวมหยาบ ไฟเบอร และสารผสมเพม สาหรบสวนผสม

แบบเปยกจะผสมนาตามสดสวนทออกแบบไวกอนทจะทาการฉดพน โดยนาทผสมจะตองมปรมาณ

นอยทสดคอแคพอเพยงทจะใหทางานได ชอตกรต ทมคณสมบตทด จะมคณสมบตทดทงทางดาน

โครงสราง และทางดานความคงทน ซงมแรงยดเหนยวกบคอนกรตเดมหรอวสดอนในงานกอสราง

การซอม (Repairing) ปนซเมนตทใชในงาน ซอมแซมโดยวธน จะเปนประเภทเดยวกบการ

ใชในงานคอนกรตโดยทวๆ ไป การเลอกปนซเมนตควรเปนปนซเมนตประเภท I หรอปนซเมนต อล

คาไลตา และไมควรใชมวลหยาบทมขนาดใหญกวา 9 มม (3/8 นว) ในสวนผสม

กรณใชสารผสมเพมใหดรายละเอยดเพมเตมใน ASTM C494 โดยเฉพาะการใชสารกระจาย

กกฟองอากาศในสวนผสมแบบเปยก จะตอง ควบคมปรมาณฟองอากาศใหอยระหวาง 6 – 8

เปอรเซนต

การบม การใชสารเคลอบผวคอนกรตเพอบม (Curing Compound) จะมความสะดวกตอการ

ทาการบมมากกวาการบมดวยนา หรอการบมดวยวธอนๆ และตองบมอยางตอเนอง

ขอจากด การใชชอตกรตในการซอมแซมโครงสรางคอนกรตเดม ตอง มการเตรยมผวหนา

ของคอนกรตเดม ทด นอกจากนยงตองระมดระวงในการใชนาในสวนผสม ซงงายตอการใชนามาก

เกนไป ทาใหงายตอการเกดการหดตวแบบแหง ความสมบรณในการซอมแซมดวยชอตกรต จงขนอย

กบประสบการณ และความชานาญของคนทางาน โดยเฉพาะจะมความสาคญตอการเลอกสวนผสมท

ตองการใชในการทางาน กอนการนาไปใชงานกบการซอมแซมโครงสราง

6.5 คอนกรต (Replacement Concrete)

การใชงาน คอนกรตเปนวสดทสามารถหาไดงาย และประหยด นอกจากนยงงายตอการผลต

การเท การตกแตงและการบม ผรบเหมาในทกระดบมความคนเคยในการใชงาน โดยทวไปสวนผสม

คอนกรตทนามาใชในการซอมแซม สามารถผสมใหมคณสมบตเหมอนกบคอนกรตเดม หรอใกลเคยง

ไดงาย ดงนนคอนกรต จงสามารถนามาใชงานไดอยางกวางขวางในงานซอมแซม โดยใชหลกการยด

ตวคอนกรตใหมกบคอนกรตเกาในพนททตองการซอมแซม การซอมดวยคอนกรตอาจใชอพอกซ นา

ปนขนๆ หรอมอรตาเกราทเปนตวเชอมประสาน การซอมโดยการใชคอนกรตนบรเวณทตองการซอม

ควรมขนาดพนทมากกวา 0.1 ม 2 (1ฟต 2 ) และควรมความลกมากกวา 150 มม. (6 นว)

คอนกรตมกถกนามาใชในงานซอมแซมทมความหนาคอนขางสง รวมทงในงานซอมทมพนท

ขนาดใหญมาก โดยทวไปคอนกรตเหมาะสาหรบงานปะทงบางสวนและตลอดความลกของชนสวน

นอกจากนยงมการใชคอนกรตในงานปทบ (Overlay) ทมความหนามากกวา 100 มลลเมตร เชน การ

นาคอนกรตมาใชซอมแซม พน กาแพง และเสาตอมอ คอนกรตยงเหมาะสมในการนามาใชซอมแซม

คอนกรตทเสยหาย ในสภาพแวดลอมทเกยวกบทะเลเนองจากความชนทสงของสภาพแวดลอม ทาง

ทะเลจะชวยลดการหดตวทอาจเกดขนจากการสญเสยนาได

6-8

การเตรยมการ เพอใหการซอมแซมดวยคอนกรตไดผลด จะตองพจารณาดาเนนการ

• ตองทบสกดคอนกรตทเสยหายออกใหหมด กรณทเหนเหลกควรสกดคอนกรตใหตาลงไป

จากเหลก เสรมประมาณ 25 มม. (1 นว ) ไมควรใหเหลอคอนกรตหมเหลก เสรมไว

บางสวน

• การกาหนดขอบเขตพนทซอมแซม ควรกาหนดหางจากพนทเสยหายประมาณ 100 มม.

(4 นว) และควรตดตามขอบเขตทกาหนดดวยเลอยตดคอนกรต ใหมความลกอยางนอย

25 มม. กอนทจะสกดคอนกรตทเสอมสภาพออกไป โดยใหมความเอยงขนขางบน

เลกนอย ประมาณ 1:3 เพอปองกนฟองอากาศถกกกอยภายใตผวคอนกรต

• ผวคอนกรตเดมทจะถกเททบดวยคอนกรตใหมจะตองสะอาดปราศจากฝนละออง ทา

ผวหนาใหหยาบและอมตวดวยนากอนการเทคอนกรตทบ

วสด (Materials) คอนกรตโดยทวไปประกอบดวย ปอรตแลนดซเมนต มวลรวมและนา

นอกจากนยงอาจมการใชสารผสมเพม (Admixtures) ผสมเขาไปในคอนกรตเพอ กกฟองอากาศ เรง

หรอหนวงการกอตว เพมความสามารถในการเทได ลดนาทใชในการผสม เพอเพมกาลงรบแรง อด

หรอเปลยนคณสมบตอนของคอนกรต วสดปอซโซลานก ( Pozzolanic Materials) เชน เถาลอย (Fly

Ash) หรอ ซลกาฟม ไดถกนามาใชรวมกบซเมนตเพอความประหยด หรอเพอทจะปรบปรงคณสมบต

ของคอนกรตเชน ชวยลดความรอนจากปฏกรยาไฮเดรชน เพมการพฒนากาลงรบแรงของคอนกรตท

แขงตวแลว หรอชวยเพมความตานทานตอซลเฟต และปฏกรยาระหวางดางกบมวลรวม

การเลอกสวนผสมคอนกรตตองเลอกใ ชคอนกรตทมคณสมบตในการเทได ความหนาแนน

กาลงรบแรง และความคงทนทเหมาะสมตอการใชงานทตองการ เพอทจะลดรอยแตกราวจากการหด

ตวของคอนกรต คอนกรตควรจะมอตราสวนนาตอซเมนตตา และมปรมาณมวลรวมหยาบใหสงเทาท

จะเปนไปได

คอนกรตทใชในการซอมแซมควร เลอกใชคาอตราสวน นาตอซเมนตตามคอนกรตเดมแตไม

ควรเกน 0.47 โดยนาหนก การเลอกขนาดของมวลรวมตองคานงถงลกษณะงานทตองการซอม และ

ควรใหมคาการยบตวทนอยทสดแตตองใหสามารถทางานได โดยเฉพาะการเขยาคอนกรต ใน

สวนผสมควรมปรมาณฟองอากาศประมาณ 3-5% เพอใหเกดการหดตวทนอยทสดจงตองควบคม

อณหภมของคอนกรตไมใหเกน 21°C (70° F)

การซอม (Repairing) การซอมดวยคอนกรตนตองควบคม การเทคอนกรต ใหเปนไปตาม

มาตรฐานกรมทางหลวง ชนบท ในการเทคอนกรตน ควรกระทาโดยตอเนองจนกระทงดาเนนการแลว

เสรจ ถาไมสามารถเทคอนกรตตอเนองไดควรมระยะทงหางไมเกน 30 นาท รวมทงการเขยาคอนกรต

ตองพจารณาใหเหมาะสมกบลกษณะของการซอมแซม ในกรณใชสารผสมเพมตองระมดระวงเรอง

คณสมบต และการหดตวเนองจากการสญเสยนา

การบม ความลมเหลวในการใชคอนกรตซอมแซมโครงสรางมกเกดจากความไมระมดระวงใน

เรองการบม เพราะคอนกรตทนามาใชในการซอมแซมมกจะมปรมาณนอยกวาคอนกรตเดม ทาให

6-9

คอนกรตเดมสามารถดดซมนาจากสวนผสมของคอนกรตใหมทนามาซอมแซมได การบมจะตอง

ดาเนนการทนททถอดแบบหลอออก และควรบมตอเนองกนไปจนครบ 14 วน

ขอจากด คอนกรตทปราศจากสารผสมเพม ไมควรถกนามาใชซอมแซมในสถานทซง

สภาพแวดลอมทเปนอนตรายตอคอนกรตยงไมไดถกขจดออกไปเสยกอน ซงสภาพแวดลอมนเปน

สาเหตทาใหคอนกรตเกดความเสอมสภาพยกตวอยางเชน ถาหากความเสอมสภาพของคอนกรตเกด

จากการกดกรอนโดยกรด การขดส ( Abrasion) หรอ การกดเซาะ ( Erosion) การซอมแซมโดย

คอนกรตอาจไมประสบความสาเรจ ถาสาเหตของความเสอมสภาพไมถกขจดออกไปเสยกอน สาหรบ

คณสมบตการหดตวของวสดซอมแซม นน มความสาคญเมอถกนามาใชในงาน ซอมแ ซม ปทบ

(Overlay) เนองจากวสดใหมนไดถกนามาปทบบนวสดทมการหดตวมากอนแลว จงควรมการ

พจารณาถงคณสมบต ดานการหดตว ตลอดจนวธการบมทจะนามาใชในงานซอมแซม นอกจากนน

คอนกรตทถกผสม ขนยาย และเทภายใตสภาวะอากาศทรอน ความชนตา หรอลมแรง ควรมการ

ปองกนเพอทจะชวยลดและขจดปญหาทอาจเกดขนตามมาได

6.6 ปนอพอกซ (Epoxy bonded and epoxy mortar)

การใชงาน สารผสมอพอกซ เปนทนยมใชกนอยางกวางขวางมามากกวา 3 ทศวรรษแลว

โดยปกตแลวปนอพอกซจะประก อบไปดวยองคประกอบ 2 อยางคอ ยางอพอกซ (Epoxy Resin)

และสารชวยบม (Curing Agent) สารผสมอพอกซ มคาสมประสทธความรอน (Thermal Coefficient)

และมคาโมดลสของความยดหยน (Modulus of Elasticity) ทตา ฉะนน จงไมไดรบผลกระทบจากการ

เปลยนแปลงของอณหภมไดงายๆ ผลลพธทตามมากคอ คาหนวยแรงยดเหนยว ( Bond Stress) ท

เกดขนระหวางผวของวสดใหมกบคอนกรตเดมจงไมไดเปลยนแปลงไปมากนก คณสมบตอนๆ ของ

อพอกซทควรพจารณาไดแก

• มคากาลงแรงอด แรงดง ความยดหยนและตลอดจนถงแรงเฉอนไดสง

• มคณสมบตของแรงยดเหนยวทด ภายใตการทดสอบทางความรอน

• มความทนทานตอความชนหรอสภาพแวดลอมทเปยกแฉะ และยงมความสามารถในการ

ตานทานตอปฏกรยาทางเคมไดอกดวย

• มความสามารถในการตานทานตอแรงกระแทก ( Impact) การขด และ การ ขดส

(Abrasion)

เนองจากอพอกซมคณสมบตในการใชงานทเหมาะสมดงกลาวขางตนน ผลตภณฑอพอกซจง

เปนทนยมในงานสะพานในหลากหลายประเภทดงตอไปน

• การซอมแซมคอนกรต โดยจะผสมอพอกซเรซนเขากบมวลรวม ทงแบบละเอยดและแบบ

หยาบ

• การตดตงสมอหรอเหลกยด (Anchoring และ Dowelling) โดยจะเตมอพอกซเรซนลงไป

ไปในชองวางระหวางรทเจาะกบเหลกทจะสอดเขาไปเปนสมอยด

• ใชในการอดรอยแตกโดยใชแรงดน (Pressure Grouting)

6-10

• ใชในงานชวยปองกนเหลกเสรม โดยทเหลกเสรมททาหมดวยอพอกซนจะถกนามาใชใน

งานทเสยงตอการถกกดกรอนโดยสารจาพวกซลเฟตและปองกนการเกดสนม

• ใชทาผวคอนกรตเพอปองกนผวคอนกรตจากสารจาพวกเกลอและซลเฟต

• ใชชวยในการเพมแรงยดเหนยวระหวางชนสวนตางๆ ของคอนกรต (Concrete

Segment)

• ใชซอมแซมโครงสรางสวนลาง (Substructures) ทเปนคอนกรตซงอยใตนา

• ใชในการตดตงแผนยางรองคานอนใหม ซงจะเพมกาลงความแขงแรงและการตานทาน

ตอแรงกระแทก

• ใชในงานซอมคอนกรต รอยตอบนพนสะพาน ( Deck Joints) และงานประสานคอนกรต

(Concrete Healer)

• ใชสาหรบซอมเมอความเสยหายลกนอยกวา 37.5 มม. (121

นว) และผวภายนอกสมผส

กบอณหภมคงท อพอกซมอรตาจะเกยวของกบสมประสทธความรอนสาหรบการ

ขยายตว ซงแตกตางจากคอนกรตทวไป (Thermal Coefficient of Expansion)

การเตรยมการ การใชมอรตาเพอใชในการซอมแซมจะเหมาะกบสภาพแวดลอมทมการ

เปลยนแปลงอณหภมไมมากนก กรณทอณหภมมการเปลยนแปลงสง การใชมอรตาซอมแซมมกจะไม

คอยไดผล ดงนนจงเกดการพฒนามาใชอพอกซมอรตา เพอใหสามารถใชไดกบสภาพทมการ

เปลยนแปลงอณหภมคอนขางสง แตควรระวงในการใชโดยไมควรใชซอมคอนกรตนเกดการ

เสอมสภาพจากการเปนสนมของเหลก เพราะอพอกซมอรตาอาจจะสรางหรอมความตางศกยไฟฟา

(Electric Potential) ตางจากคอนกรตเดม ซงความตางศกยไฟฟาจากคอนกรตทงสองอาจเปนตวเรง

การเกดสนมของเหลกเสรมกได

อพอกซมอรตาเหมาะสาหรบการซอมแซมความเสยหายทตน 12.5 มม. - 37.5 มม. (21

-121

นว) ภายใตสภาวะการใชงานภายนอก โดยเฉพาะสาหรบการซอมผวพนสะพานดานบนและดานลาง

ซงอาจไมเหมาะกบทรอน หรอบรเวณทสมผสกบแสงแดดโดยตรงตลอดเวลา

วสด อพอกซเรซนทใชควรประกอบดวย 2 องคประกอบ (Component) กาหนดตาม ASTM

C-881, type III Grade II, Class B หรอ C

โดย Class B ใชกบอณหภมระหวาง 4 - 15 C (40 - 60 F)

Class C ใชกบอณหภมสงกวา 21 C (70 F) ขนไป

ทรายทใชกบสวนของผสมอพอกซ จะตองรอนผานตะแกรงเบอร 16 และแหง มขนาดคละดง

แสดงในตารางท 6.1

6-11

ตารางท 6.1 แสดงขนาดคละของทราย

ตะแกรง % ทคาง

30 # 26-36

50 # 18-28

100 # 11-21

ถาด 25-35

การซอม (Repairing) การผสม อพอกซเรซนจะประกอบดวย 2 สวน ( Component) คอ

อพอกซเรซน (Part A) และสารทาใหแขงตว (Hardener) หรอ Part B ซงจะตองผสมกนกอนทจะใช

เมอผสมแลวจะตองรบใชทนทกอนทจะเกดการแขงตว การผสมทาไดโดยการเตม Part B ลงไปใน

Part A ตามสดสวนทกาหนดไวในคมอการใชงานของโรงงาน ผสมเขาดวยกนดวยเครองกวน ปกตจะ

มเวลาในการแขงตวประมาณ 30 นาท (ถาอณหภมสงจะแขงตวเรวขน)

อพอกซมอรตา จะประกอบดวยทรายและอพอกซ โดยผสมใหมส ความขนทพอเหมาะกบการ

ทางานไดงาย สดสวนในการผสมจะวดเปนนาหนก หรอปรมาตรกได (เทยบกลบเปนนาหนก) ASTM

C 881 แนะนาใหใชทราย 521

ถง 6 สวน ตอ อพอกซ 1 สวนโดยนาหนกหรอใหทราย 4 ถง 421

สวนกบ อพอกซ 1 สวนโดยปรมาตร โดยทรายจะถกเตมลงไปในสวนผสมของอพอกซกวนใหเขากน

ดวยเครองกวน (ควรผสมใหพอดกบการใชงานแตละครง และควรใชใหหมดกอน 30 นาท) ในกรณ

ใชกบเหลกจะตองทาการเคลอบเหลกดวยวสดเชอมประสานประเภทอพอกซ และทาการปองกนการ

เกดสนมของเหลกดวย

การบม อพอกซมอรตาควรตองทาการบมทนทหลงจาก ใชเทลงในบรเวณทตองการซอม

การบมนเปนการบารงรกษาอณหภมไวใหคงท โดยกระทาจนกวาอพอกซจะแขงตว

6.7 Epoxy Bonded Replacement Concrete

การใชงาน ควรใชงานเมอความเสยหายมขนาดลกนอยกวา 37.5 มม. (121 นว) และอยใน

สภาวะถกกระทบโดยสภาพแวดลอม และควรหลกเลยงการใชอพอกซซอมแซมโครงสรางทกระทบตอ

แสงแดดโดยตรงตลอดเวลา

การเตรยมการ การเตรยมผวคอนกรตเพอการซอมแซม ดาเนนการเชนเดยวกบการ

เตรยมการสาหรบการซอมแซมโดยคอนกรตทวไป

วสด ( Materials) Epoxy Bonded Replacement Concrete เปนสวนผสมของคอนกรตกบ

อพอกซเรซน แตจะควบคมการยบตวใหนอยกวา 25 มม. อพอกซเรซนทใชควรจะใชทอณหภม 4 -

15 C (40 - 60 F) สาหรบอพอกซเรซน Class B และทอณหภมสงกวา 21 C (70 F) สาหรบอพอก

ซเรซน Class C หรอดรายละเอยดเพมเตมจาก ASTM C881 Type II Grade 2 Class B หรอ C

6-12

การซอม (Repairing) Epoxy Bonded Replacement Concrete เหมาะสาหรบงาน

ซอมแซมทอยในแนวดงหรอบรเวณพนททตองการซอมแซมมความลาดเอยง โดยการใชแบบหลอ

ชวยในขยะเทคอนกรตลงในแบบหลอ จะตองทาการเขยาคอนกรตใหแนนปราศจากฟองอากาศและ

โพรง

การบม ใหทาการบมทนทท Epoxy Bonded Replacement Concrete แขงตวแลว จะทาให

การซอมมประสทธภาพทด การบมกระทาไดโดยการฉดพนนาไปบนผวคอนกรต การปดหมดวยแผน

พลาสตกหรอการใชนายาบมคอนกรต

6.8 โพลเมอรคอนกรต (Polymer Concrete)

การใชงาน โพลเมอรคอนกรต (ACI 548.1R) เปนวสดทมการกอตวเรว และกาลงรบนาหนก

สง จงเหมาะกบการ ซอมแซมแบบปะ เชนการซอม แซมพนสะพานหรอพน ถนน ซง มปจจยทาง

การจราจร บงคบ ใหมการปดจราจรเพยง ชวระยะเวลาสนๆ นอกจากนยง มการยดตวสง ( High

Elongation) และมโมดลสความยดหยน ตา เหมาะใชในงาน ปทบพนสะพาน และใชในงานทมการ

สมผสจากสารเคม

การเตรยมการ ผวคอนกรตทจะทาการซอมดวย โพลเมอรคอนกรต จะตองสะอาด ทสาคญ

จะตองแหงสนท ในกรณทมความชน จะสงผลตอระยะเวลาในการแขงตวของโพลเมอร

วสด โพลเมอรคอนกรต เปนวสดซงมวลรวมถกประสานเขากนดวยวสดประสานชนดโพล

เมอร โดยซเมนตจะถกใชเปนมวลรวมหรอวสดผสม โพลเมอรคอนกรตประกอบดวย เรซนและโมโน

เมอรชนดตางๆ อยางเชน โพลเอสเตอร, อพอกซ Furan, Vinylester, Methyl Methacrylate (MMA)

และ Styrene Polyester Resin มราคาทแพง แตอยางไรกตาม โพลเมอร หรออพอกซ กมขอดหลาย

อยางคอสามารถใหแรงยดเหนยวกบพนผวเปยก (ACI 503R)

คณสมบตของ โพลเมอรคอนกรต ขนอยกบคณสมบตและปรมาณของโพลเมอรท เลอกใช อน

ไดแก

ก) กอตวเรว

ข) กาลงรบแรงดง แรงอด แรงดด มคาสงขน

ค) มแรงยดเหนยวทดตอพนผวทชน

ง) ความคงทนตอการแขงตวและละลายนาสง

จ) ความสามารถในการซมผานไดตา

ฉ) มความคงทนตอสารเคม

การซอม (Repairing) โพลเมอรคอนกรตมการกอตวทเรว และมกาลงรบนาหนกทสงตอวสด

ทใชในการปะ ซงเหมาะสาหรบการซอมแซมโครงสรางคอนกรต การผสม การเท และการเขยาใหเขา

แบบของ โพลเมอรคอนกรต มวธการทคลายคลงกบคอนกรตโดยทวไปเพยงแตตองการเขยาท

มากกวาอนเนองมาจากโพลเมอรคอนกรต มความหนดสงกวาคอนกรต

6-13

ขอจากด สารละลายอนทรยมความจาเปนในการใชทาความสะอาดเครองมอ หลงจากทใช

ผสมโพลเอสเตอร หรออพอกซ การใช สารละลายอนทรย ซงเปนสารทระเหยไดงาย จะไมพบปญหา

ในการทาความสะอาด อยางไรกตาม การใชจะมโอกาสททาใหเกดการระเบดได ดงนนตองใช

เครองมอทไมทาใหเกดประกายไฟ อพอกซจะไหมไฟเมออณหภมสงกวา 230 C ผใชตองพจารณา

ถงคณสมบตของโพลเมอรคอนกรต ซงขาดความสามารถในการตานทานไฟ ควรตะหนกวา โพลเมอร

คอนกรตมการกอตวทเรว ซงหมายความวาเวลาทใชในการเท การปรบแตงผว มเวลานอยลง เวลาท

ใชในการทางานแปรเปลย นไปตามอณหภม ซงอาจจะอยในชวงเวลา 15 นาท ไปจนถง 1 ชม.

อณหภมมผลกระทบอยางมากตอคณสมบตของ โพลเมอรคอนกรต คาสมประสทธของการขยายตว

เนองจากอณหภมของ โพลเมอรคอนกรต สงกวา ของคอนกรตทวไปมาก การหดตวของ โพลเมอร

คอนกรตควรทจะทาการตรวจสอบเพอปองกนการแตกราวขนได คาโมดลส ความยดหยนของ โพล

เมอรคอนกรตจะมคา ตากวาของคอนกรตมากโดยเฉพาะอยางยงทอณหภมสง ดงนนควรมการ

พจารณากาลงรบนาหนก เมอมการนา โพลเมอรคอนกรต ไปใชควรมการตรวจสอบอณหภมท

เหมาะสมกอนนาไปใชงาน นอกจากนคอนกรตทวไปจะไมยดเหนยวกบ โพลเมอรคอนกรต ทบมแลว

และควรพจารณาความเขากนไดระหวางโพลเมอรคอนกรตและคอนกรตเดม

6.9 Thin Polymer Concrete Overlay

การใชงาน เปนคอนกรตปรบปรงดวยโพลเมอรทสามารถนา ใชในงานเททบ (Overlay) ของ

พนสะพาน และใชในการปะพนผวคอนกรตทมความหนาตงแต 20 – 50 มม. ซงจะไดผวคอนกรต

ใหมทมความคงทนตอความเสยหายเนองจากสภาพอากาศ และยงสามารถผสมสเขาไปเพอใหส

ใกลเคยงกบสของคอนกรตเดม

การใชโพลเมอรชวยทาใหคณสมบตของคอนกรตดขน ซงสามารถเพมแรงยดเหนยวระหวาง

คอนกรตเดมกบวสด ใหมทนามา ซอมแซม เพมความตานทานตอการกระแทก การเสยดสของลอ

รถยนต เพมความยดหยน เพมกาลงรบนาหนก เพมความตานทานตอสารเคมและสารละลายเกลอ

จงเหมาะสาหรบใชกบโครงสรางคอนกรตทมการเผยตวสภายนอก หรอสภาวะทความชนสง

การเตรยมการ พนผวทจะทาการซอมดวยโพลเมอรคอนกรตจะตองสะอาด การเตรยมผว

ตองฉดลางดวยเครองพนนาแรงดนสงหรอพนดวยทรายเปยกแลวปลอยใหแหงสนท ซงสามารถ

ทดสอบผววาอยในสภาพแหงจรงได โดยการใชแผนพลาสตกคลมทผวในเวลาทแดดจด ประมาณ 1-2

ชวโมง ถาไมมไอนาเกาะทดานลางของแผนพลาสตกแสดงวาพนผวแหงพรอมทจะใชงาน

การใช โพลเมอรคอนกรตในงานปทบ จะทาใหคอนกรตมอายการใชงานทยาวขน เพมแรงยด

เหนยว ลดความสามารถในการซมผานไดของคอนกรต และลดความเสยหายเนองจากการสญเสยแรง

ยดเหนยว นอกจากนการใช โพลเมอรคอนกรตยงม ความสามารถในการเทไดดขน เมอเทยบกบ

คอนกรตทวไป

การบม การบมจะเหมอนกบการบมคอนกรตโดยทวไปตองใชความชนและใชเวลาในการบม

อยางตอเนอง แต คอนกรตปรบปรงดวยโพลเมอร ใชเวลาในการบมแคเพยง 1 – 2 วน (ประมาณ 30

6-14

ชม.) โดยใชความชน หลงจากนนสามารถบมตอในอากาศ ไดเลย แตถาอณหภมในการบมตาและม

ความชนสงจะทาใหระยะในการแขงตวยาวออกไป

ขอจากด คอนกรตปรบปรงดวยโพลเมอร ควรถกบมและเททอณหภม 7 – 30 C และตอง

ระวงการเกดการแตกราวเนองจากการหดตว เพราะอตราสวนนาตอซเมนตตา ทาใหเกดโอกาสการ

แตกราวสง โดยเฉพาะอยางยงเมออตราการระเหยสงกวา 0.5 กก./ม2./ซม.

2 . เรซนเกราทหรอเคมเกราท (Chemical Grout)

2

6.10 นายาเกราท (Grout)

โดยทวไปนายา เกราทมกใชในงานเพมแรงยดเหนยวระหวางคอนกรตเกาและคอนกรตใหม

โดยใชในการอดรอยแตกทไมมการขยายตวแลว หรอใชเตมชองวางรอบๆโครงสรางคอนกรต นายา

เกราททปราศจากการหดตว (Non-shrink Cement Grout) ยงถกนามาใชในการซอมแซมคอนกรตท

หลดกะเทาะ (Spalls) หรอ คอนกรตทเสยหายแบบร งผง (Honeycomb) นอกจากนนนายาเกราทยง

ถกนามาใชยดสลกเกลยวในคอนกรตทแขงตวแลว นายาเกราท ทจะอธบายในหวขอนถกแบงเปน 2

ประเภทคอ ซเมนตเกราท (Cement Grout) และเคมเกราท (Chemical Grout)

1. ซเมนตเกราท (Cement Grout)

การใชงาน ประกอบดวยปนซเมนต มวลรวม และสารผสมเพม ซงเมอนามาผสมกบนาจะทา

ใหเกดผลตภณฑทสามารถทาใหเรยบดวยเกรยงได สามารถไหลได หรอสามารถปมได โดย

ปราศจากการแยกตวของสวนผสม สารผสมเพมทใชในซเมนตเกราทมกจะเปนสารเรงการกอตว หรอ

สารหนวงการกอตว สารลดการหดตว สารเพมความสามารถในการเทและการปมของ ซเมนตเกราท

และยงมการใชสารผสมเพมเพอเพมความคงทนตอซเมนตเกราท

ขอด ซเมนตเกราท มราคาคอนขางตา สามารถหาไดงาย สะดวกตอการใชงาน และยงเขา

กนไดดกบคอนกรต สารผสมเพมยงถกนามาใชเพมปรบปรงคณสมบตของ ซเมนตเกราท ใหม

คณสมบตเหมาะสมกบงานทตองการไดโดยราคาคอนขางตา

ขอจากด ซเมนตเกราท เหมาะสาหรบรอยแตกทมความกวางอยางนอย 3 มม. เนองจากรอย

แตกมความกวางพอทจะทาการฉด ซเมนตเกราททมมวลรวมเปนสวนผสมเขาไปในรอยแตกได

การใชงาน เคมเกราทประกอบดวยสารละลายเคมทจะทาปฏกรยาทาใหเกดการสรางตวของ

เจล (Gel) หรอ การตกตะกอนของของแขง ( Solid Precipitate) ซงตรงกนขามกบเคมเกราท ซง

ประกอบไปดวยการแขวนลอยขอ งอนภาคของแขงในของเหลว ปฏกรยาทเกดขนในสารละลายอาจ

เกดขนเนองจากสวนประกอบในสารละลาย หรออาจเกดจากปฏกรยาระหวางสวนผสมของสารละลาย

กบสารชนดอน เชน นาทใชในเคมเกราท หลงการเกดปฏกรยาจะทาใหเกด เกราท มความเหลวลดลง

และแขงตวขน ซงนาไปสการเตมชองวางในวสดทถกเคมเกราท ฉดเขาไป

6-15

การซอมรอยแตกทมขนาดเลกเพอปองกนความชนไมใหผานเขามาทางรอยแตก หรอการ

ฟนฟใหโครงสรางคอนกรตมสภาพคลายเนอเดม สามารถซอมแซมโดยใชเคมเกราท ซงเปนวธทนยม

มากทสด สวนเกราท บางประเภทเชน อพอกซ ถกนามาใช เพอเพมแรงยดเหนยว ใหกบรอยแตก

คอนกรต

ขอด เคมเกราท มขอดคอสามารถนามาใชงานในภาพแวดลอมท ชนได นามาใชงานได

หลากหลายตามระยะเวลาการกอตว และ เคมเกราท มความหนดตา จงสามารถนามาใชอดรอย

แตกราวทมขนาดเลกขนาด 0.05 มม.ได เคมเกราททมความแขง เชน อพอกซเรซน มแรงยดเหนยว

สงตอพนผวคอนกรตทแหงและสะอาด สามารถฟนฟใหชนสวนคอนกรตมกาลงรบนาหนกใหด

ขอจากด เคมเกราทมราคาทแพงมากเมอเทยบกบ ซเมนต เกราท นอกจากนยงตองการ

ทกษะขนสงในการทางานเนองจากมระยะเวลาการทางานทสนโดยเฉพาะทอณหภมสง

6.11 วสดทใชในการเคลอบปองกน

การบารงรกษาผวคอนกรตสามารถใชไดทงงานในแนวระนาบและแนวตง วธการบารงรกษา

และวสดทใชตองตรงตามวตถประสงคทตองการ การใชวธการนเพอ ปองกนการกดกรอนเหลกเสรม

โดยการสรางสภาวะทลดนาอสระในคอนกรตเพอปองกนการซมผานของความชนและคลอไรด การ

ปรบปรงผวหนาคอนกรตมประสทธภาพในการลดอตราการเกดสนมเหลก ทงในการทดลองและการ

ใชงานจรง คณสมบตของวสดและความชานาญของชางเปนสงจาเปนในการซอมแซมดวยวธน อนง

ในการเคลอบปองกนผวคอนกรตมขอพงระวง คอ ตองใชวสดทมความเขากนไดระหวางวสดปรบปรง

ผวหนา วสดซอมแซมและคอนกรตเดม หลกเลยงการคลมคอนกรตดวยวสดบารงผวหนาทไมมการ

ถายเทอากาศ และปฏบตตามคาแนะนาและขอจากดของผผลต

การปรบปรงผวหนาคอนกรตตองใชกบผวหนาคอนกรตทสะอาด แหง และอยในสภาพปกต

และควรทางานในสภาวะทอณหภมและความชนทพอเหมาะ และมอากาศทถายเท กอนทจะทาการ

ปรบปรงผวคอนกรตควรปลอยใหการซอมแซมคอนกรตบมตวอยางอยางนอย 28 วน

การเตรยมพนผวกอนทาการ ปรบปรงผวคอนกรตเปนปจจยทสาคญขนอยกบชนดของระบบ

การปองกนคอนกรตวธการรวมถงการขดผวหนาคอนกรต การแปรง การขดส การทาความสะอาด

ดวยไฟ การสลกดวยกรด ผงฝนและเศษขยะทเกดจากการเตรยมพนผวควรทจะถกนาออกกอนทจะ

ทาการปรบปรงผวหนา

ผวหนาของคอนกรตทไดรบการปรบปรงควรจะมลกษณะตางๆดงน

1. ปองกนการซมผานไดของนา หรอเพมความตานทานในการดดซมนา

2. ปองกนการซมผานไดของไอนา เมอทาการปรบปรงผวหนาแลว จะตองมความทบนา

3. ปองกนสารเคมไดเพอลดสภาวะในการเกดสนมเหลก

4. เชอมและประสานรอยแตกในผวคอนกรต

5. ตานทานการลนไถล (Skid Resistance) ไมสงขน ทาใหไมมผลตอการเกดแรงเสยดทาน

กบกระแสนา จงไมมผลตอการเกดการขดส

6-16

6. ไมเปลยนภาพลกษณ (Appearance) ของคอนกรตเดม สารเคลอบผวหนาโดยสวนใหญ

แลวเปนสารโปรงใส ซงจะทาใหคอนกรตดเปยก และแวววาวสารฉาบผวมหลากหลายส

ใหเลอก ซงสารเคลอบสวนมากมสเทาและสดา

ในปจจบนมวสดและวธการในการเคลอบปองกนความเสยหายของผวคอนกรตอยมาก ซง

สามารถกลาวในหลกการโดยรวมของวสดและวธการตางๆ ไดดงน

1. วสดเคลอบชนดซม (Penetrant Sealers)

วสดเคลอบชนดซม เปนวสดซงหลงจากมการใ ชงานแลวจะอยในคอนกรตเดม ความลกการ

ซมของสาร เคลอบ ขนอยกบผลตภณฑและคณสมบตของคอนกรต ทซงสาร เคลอบชนดซม ไดถก

นาไปใช ความลกการซมสามารถพจารณาไดจากขนาดของโมเลกลของสาร และขนาดรในเนอ

คอนกรต ในการใชวสดเคลอบชนดซมตองใหสารเคลอบซมเขาไปไดลกทสด โดยเฉพาะอยางยง

พนผวคอนกรตทตองการรบการขดส วสดทเหมาะสาหรบ เคลอบแบบซม ไดแก Boiled Linseed Oil,

Silanes, Siloxames, Epoxies, Methyacrylates

วสดเคลอบชนดซมสามารถนาไปใชโดยวธการกลง การพน การฉด บนผวคอนกรตเดม การ

เตรยมพนผวคอปจจยทสาคญตอการปรบปรงผวหนาใหประสบความสาเรจเนองจาก วสดเคลอบน ม

การตอบสนองอยางรวดเรวตอสารปนเปอนและสารเคลอบผวทไดใชไวกอนหนาน ความตานทานตอ

รงสเหนอมวง (Ultraviolet, UV) และความตานทานตอการขดสอยในเกณฑทด โดยสาร เคลอบชนด

ซมจะไมทาใหเกดการเชอมรอยแตกทงเกาและใหม

2. วสดเคลอบทผว (Surface Sealers)

วสดเคลอบทผว เปนผลตภณฑทมความ หนานอยกวาหรอเทากบ 0.25 มม. โดยทวไปจะป

ทบผวของคอนกรตไดแก อพอกซ โพลยรเทน ยรเทนชนดบมดวยนา และอครลค สบางชนดไมวาจะ

เปนชนดนาหรอลาเทกซ สามารถจดอยในสารประเภท วสดเคลอบผว ได หากมความหนานอยกวา

0.25 มม. ความหนาของฟลมทเคลอบและสมอยระหวาง 0.03 มม.และ 0.25 มม.

วสดชนดนสามารถนามาใชโดยการใชแปรง ลกกลงหรอการฉด พน สารเคมบางตวอาจทาให

เกดขอจากดบางอยาง และผใชควรปฏบตตามคาแนะนาของผผลตอยางเครงครด วสดเคลอบทผวไม

มผลตอการเชอมรอยแตกทยงไมมการหยดการขยายตว แต สามารถปดรอยแตกทมขนาดเลก หรอ

รอยแตกทไมมการขยายตวแลว

3. วสดเคลอบชนดหนา (High-Build Coatings)

เปนวสดทมความหนามากกวา 0.25 มม. แตนอยกวา 0.75 มม. เมอถกนามาใชกบผว

คอนกรต โพลเมอร เปนวสดทมกถกนามาใชกบผลตภณฑประเภทน ซงไดแก Acrylics, Stylene-

Butadienes, Polyvinyl Acetate, Chlorinated Rubbers, Urethanes, Polyesters, Epoxies High-

6-17

build Coatings วสดชนดนจะเปลยนลกษณะของผวคอนกรต คออาจจะไปยอมสผวคอนกรตหรอ

อาจจะทาใหผวคอนกรตเกดตาหน

วสดประเภทนสามารถนามาใชโดยการใชแปรง ลกกลงหรอการฉด พน ในสภาวะทวไปวสด

เคลอบตองมความตานทานตอการปฏกรยาออกซเดชน รวมถงรงสอลตราไวโอเลต และรงสอนฟาเรด

สาหรบพนสะพาน ตองพจารณาถงความตานทานตอการขดสและการเจาะ รวมถงความตานทานตอ

สารเคมทไมรนแรงมาก เชนเกลอ จารบ นามน นากรดจากแบตเตอร ผงซกฟอก

อพอกซเปนวสดท นยมใชโดยทวไป เนองจากอพอกซมแรงยดเหนยวทด มความคงทนทสง

ผลตภณฑประเภทนไมมผลตอการเชอมรอยแตกทยงขยายอย แตอาจมผลตอรอยแตกทหยดขยาย

แลว

4. เมมเบรน (Membranes)

เปนระบบการปรบปรงผวหนาทมความหนามากกวา 0.7 มม. แตนอยกวา 6 มม. ฉาบบนผว

คอนกรต ผลตภณฑประเภทนไดแก Urethanes, Epoxies, Neoprene, Cement, Polymer

Concrete, Methyl Methacrylate และ Asphaltic ผลตภณฑประเภทนเมอใชกบคอนกรตจะทาใหผว

ของคอนกรตเปลยนไปอยางมากและทาใหผวคอนกรตมตาหน

วสดดงกลาวสามารถนามาใชโดยการใชแปรง ลกกลงหรอการฉด พน เมมเบรนทใชสวนใหญ

สามารถกนการดดซมนา และสามารถเชอมรอยแตกทมขนาดเลกกวา 0.25 มม. ไมวาจะเปนรอยแตก

ทหยดการขยายตวหรอยงมการขยายอย เมมเบรนทใชรวมกบการเคลอบดวยอพอกซจะชวยปรบปรง

ความ ตานทางการลนไถล และความตานทานการขดส โดยตองหมนดแลรกษา Membranes

โดยเฉพาะในสวนทเปนทางลาด ทางโคงและบรเวณทมการหยดของการจราจร

6.12 วสดเพมแรงยดเหนยว (Bonding Materials)

วสดเพมแรงยดเหนยวถกใชเพอยดเหนยวระหวางวสดทนามาซอมแซมกบคอนกรตเดม วสด

เพมแรงยดเหนยวแบงออกไดเปน 3 ประเภทคอ อพอกซ ลาเทกซ และ ซเมนต

1. อพอกซ เมอใชอพอกซ ภายใตอากาศรอนควรมการดแล เปนพเศษ อณหภมทสงจะทาให

การบมไมเตมทและจ ะทาใหเกดแรงยดเหนยวไมเตมท อพอกซมกจะกอใหเกดชนของนา

ระหวางวสดซอมแซมกบคอนกรตเดม ทาใหนาซมกลบเขาไปทาปฏกรยากบเหลกเสรมได

จนนาไปสความเสยหายในโครงสรางคอนกรต (ASTM C881)

2. ลาเทกซ (ASTM C1059) แบงออกไดเปน 2 ชนด คอ ชนดทสามารถกระจายตวได และ

ชนดทไมสามารถกระจายตวได โดยชนดทสามารถกระจายตวไดสามารถทาไดบนพนผว

หลายวนกอนทาการเทวสดซอมแซม อยางไรกตามลาเทกซชนดทสามารถกระจายตวไดจะ

ใหแรงยดเหนยวนอยกวาชนดกระจายตวไมได ลาเทกซชนดกระจายตวไดไมควรใชกบพนผว

ทถกนา ความชน หรองานโครงสราง

6-18

3. ซเมนต มการใชซเมนตในการยดเหนยวมานาน โดยประกอบดวย ซเมนตชนดละเอยด

หรอ ซเมนตผสม (Blended Cement) และสารผสมเพมมวลรวม ซงโดยทวไปใชอตราสวน

1 : 1 โดยนาหนก และมการเตมนาลงไปเพอใหมความขนเหลว ( Consistency) ทสมาเสมอ

และเหมาะสม

6.13 สรปขอแนะนาในการเลอกใชวสด

จากทไดกลาวมาในขางตนนน จะพบวามวสดมากมายใหเลอกใชเพอซอมแซมสะพาน

คอนกรตเสรมเหลก โดยในสวนนจะกลาวถงวธการเลอกใชวสดทมคณสมบตเหมาะสมในการ

ซอมแซมความเสยหายทเกดขนกบสะพานคอนกรตในสถานการณท แตกตางกนออกไป แรงยด

เหนยวและกาลงรบแรงอดเปนปจจยสาคญในการซอมแซม อยางไรกตามยงคงมคณสมบตอยางอนท

มความสาคญและตองพจารณาควบคกน คอ

1) คณสมบตการขยายตวเนองจากอณหภม ( Coefficient of Thermal Expansion) เปนสง

สาคญมากทวสดซอมแซมควรมสมประสทธในการขยายตวเนองจากอณหภมใกลเคยง

กบคอนกรตเดม ความเขากนไดของคณสมบตทางอณหภม (Thermal Compatibility) ยง

มความจาเปนอยางยงในการปะหรอการปทบขนาดใหญ หากมความแตกตางกนมากทาง

คณสมบต ดานอณหภมของวสดสองชนด การเปลยนแปลงอณหภมอยางมากสามารถ

นาไปสความเสยหายไมวาจะเกดทผวสมผสหรอเกดขนในวสดทมกาลงรบแรงตา

2) คณสมบตการหดตว ( Shrinkage) เนองจากคอนกรตเดมซงเกดการหดตวไปมากแลว

และจะไมเกดการหดตวอยางมากอกตอไป ในการซอมจง ควรเลอกใชวสดท ไมมการหด

ตว หรอวสดทเกดการหดตวแต ตองไมเกดการสญเสยแรงยดเหนยวระหวางคอนกรตเกา

กบคอนกรตใหม การ ควบคมการหดตวของคอนกรต ทาไดโดยการใชคอนกรตทม

สวนผสมนาตอซเมนตตา หรอการใชวธการ ซอมแซม ทชวยลดการหดตว เชน การใช

ดรายแพค หรอ การซอมแซมโดยการใชคอนกรตวางมวลรวมกอน

3) คณสมบตการซมผาน ( Permeability) โดยทวไปคอนกรตทมคณภาพด จะมคณสมบต

ทบนา แตความชนภายในสามารถถกดงออกไปสผวหนาคอนกรตทแหงกวาไดเนองจาก

Capillary Action หากมการใชวสดทบนาในการปะ การปทบ หรอ การฉาบ จะทาให

ความชนทเคลอนจากภายในออกสผวหนา ถกดกอยระหวางคอนกรตเกา และวสด

ซอมแซมททบนา ความชนทถกดกไวนนอาจนาไปสความเสยหายตอแรงยดเหนยวหรอ

ซมกลบไปทาอนตรายตอเหลกเสรมได

4) โมดลสความยดหยน (Modulus of elasticity) ควรเลอกใชวสดซอมแซมทมความยดหยน

ใกลเคยงกบคอนกรตเดม เนองจาก หากมการใชวสดทมความยดหยนตางกนมาก เมอ

โครงสรางถกนาหนกกระทา จะทาใหเกดการเปลยนรปทตางกนมาก ซงจะนาไปสความ

เสยหายตอวสดซอมแซม หรอคอนกรตเดม

6-19

5) คณสมบตทางเคม ปจจบนมความสนใจ มากตอการปองกนการกดกรอนสนมเหลก ซง

โดยปกตแลวคอนกรตมความเปนดางสง (pH มากกวา 12) จะทาใหเกดฟลมซงทาหนาท

ปองกนการเกดสนมในเหลกเสรม หากมการนาวสดซอมแซมทมความเปนดางตามาใชจะ

ไมทาใหเกดการปองกนการ เกดสนมในเหลก ในอนาคตกรมทางหลวงชนบทอาจตอง

พจารณาใช การปองกน การกดกรอนเหลกเสรมโดยวธ Catholic Protection ซงม

คาใชจายสง โดยในแตละวธกมอตราสวนคาใชจายตอผลประโยชนตางกน

6) คณสมบตทางไฟฟา (Electrical Properties) ความตานทานกระแสไฟฟา หรอคณสมบต

ทางไฟฟาของวสดซอมแซมกมสวนสาคญตอคณสมบตของคอนกรตทซอมแซมหลงจาก

ความเสยหายเกดเนองจากการกดกรอน

7) ส (Color) สาหรบซอมแซมคอนกรตเพอความสวยงาม สของวสดซอมแซมควรมส

เดยวกบสของผวคอนกรตทอยใกลเคยงกน ควรมการทดลองสของวสดซอมแซมกอนท

นามาใชในการซอมแซม

7-1

7 ขนตอนการซอมแซมพนสะพาน

การเลอกวธการซอมแซมจะตองสามารถแกไขหรอกาจดสาเหตททาใหเกดความเสยหาย ซง

วธการซอมแซมจะพจารณาจากลกษณะของความเสยหายทเกดขนประกอบดวย การแกไขซอมแซม

พนสะพานในคมอน แบงออกเปนการซอมแซมสะพานดานบนและดานลาง โดยเปนการซอมแซมใน

กรณทมความเสยหายแบบตนและแบบลก การซอมแซมจะแบง ออกเปน 2 แบบสวนใหญจะเปนแบบ

เทคอนกรตทดแทนหรอการปทบ (Replacement or Overlay) ในบรเวณทเกดความเสยหาย และอก

แบบจะเปนการอดดวยนาปนหรออพอกซในกรณเสยหายแบบเปนรอยแตกราว พนคอนกรตทมความ

เสยหายในระดบตองการการศกษาเพมเตม หรอการพจารณาความจาเปนในการซอมแซม (C) ควร

ไดรบการศกษา นาไปใชในการวางแผน เพอกาหนดงบประมาณในการซอมแซม กอนทความ

เสยหายเพมมากขนจนเกดวกฤต และอาจกออบตเหตตอผใชเสนทางได

การซอมแซมพนผวสะพานคอนกรตนน แบงลกษณะการซอมออกเปนการซอมแซมแบบตน

และการซอมแซมแบบลกโดยมตาแหนงซอมแซมเปนผวบนและผวลางของสะพาน โดยการซอมแซม

พนสะพานมหลายวธขนอยกบสาเหต ลกษณะความเสยหายทเกดขนและลกษณะของโครงสราง

สะพานทจะทาการซอมแซม ดงแสดงในรปท 7.1

รปท 7.1 ระดบความลกและตาแหนงของความเสยหายทกาหนดซอมแซม

เทคนคและวสดทใชในการซอมแซมพนผวสะพานคอนกรตมการพฒนารดหนาอยางรวดเรว

และมความหลากหลายในการซอมแซมคอนกรตของโครงสรางสะพาน ตองคานงถงความ

ผวบน

ผวลาง

แบบตน แบบลก

สกด

เททบ

สกด

ตดเปลยนเหลก

เททบ

สกด-เทคอนกรตจาก

ดานบน

ฉาบดวยอพอกซ

สกดและทาความสะอาด

เทคอนกรตทดแทนจาก

ดานบน

7-2

สลบซบซอนของโครงสราง เทคนค การออกแบบรวมทงสภาพแวดลอม ซงขนตอนของการซอมแซม

พนผวสะพานคอนกรตสามารถแบงได 4 ขนตอน คอ

1. การเตรยมพนผวคอนกรต

2. การทาความสะอาดเหลกเสรม การซอม และการเสรมการปองกนใหแกเหลกเสรม

3. การเตรยมผวทจะใชสรางแรงยดเหนยว เพอเชอมกบเนอคอนกรตเดม

4. วธการหลอคอนกรตในบรเวณทซอมแซม

7.1 ขนตอนการซอมแซมพนสะพานทเปน Slab Type ทมความเสยหายดานบน

ในการซอมแซม พนคอนกรตตองคานงเสมอวา มการเคลอนยายนาหนกบรรทกออกไปจาก

ชนสวนโครงสรางนน ๆ ตวอยางเชน การสกดคอนกรต การตดเหลกเสรม ซงนาหนกบรรทกทมอยจะ

ถายเทไปสเนอคอนกรตและเหลกเสรมทเหลออย อาจกอใหเกดภาวะหนวยแรงมากเกนปกต

(Overstress) ในสวนของเนอคอนกรตเดม ทงสวนทรบแรงอด (Compression Area) และสวนทรบ

แรงดง (Tension Area) ซงสามารถแกปญหาโดยการใชคายนชวยรองรบชนสวนโครงสรางนนๆ

แผนผงการซอมแซมพนคอนกรตแสดงไวในรปท 7.2

7.1.1 การเตรยมพนผวคอนกรต (Surface Preparation)

การซอมแซมพนสะพานมหลายวธขนอยกบสาเหต ลกษณะความเสยหายทเกดขนและ

ลกษณะของโครงสรางสะพานทจะทาการซอมแซม

การเตรยมผวคอนกรตกคอ การปรบสภาพคอนกรตเดมทไดรบความเสยหายนนใหพรอม

สาหรบการซอมแซมตอไป ขนตอนทวๆ ไปในการเตรยมพนผวคอนกรตเพอทาการซอมแซม

สามารถทาได 3 ขนตอนคอ

ขนตอนท 1 การกาหนดพนททจะทาการซอมแซม

ขอกาหนดของ AC1 503.6R-97 ไดแนะนาใหการกาหนดพนททจะทาการซอมแซมควร

ดาเนนการดงน

1. ปดการจราจรในสวนทจะทาการซอมแซมพนสะพาน

2. กาหนดพนททจะทาการซอมแซม เรมจากการตรวจสอบบรเวณทมความเสยหาย

สามารถทาไดโดยใชคอนเคาะ (Hammer Sounding) หรอใชวธลากโซ โดยจะสามารถ

ตรวจสอบหาบรเวณทเกดความเสยหายไดจากลกษณะเสยงทเกดขน และควรจะเตรยม

พนททจะซอมแซมใหเปนรปสเหลยม มการตกรอบพนททซอมแซมใหชดเจนและไมใหม

ความยาวขอบมากเกนความจาเปนโดยกาหนดใหขยายพนท ในการซอมแซมใหหางจาก

บรเวณทเกดความเสยหาย 10 เซนตเมตร ดงแสดงในรปท 7.3

7-3

กาหนดพนทซอมแซม

เคลอนยายคอนกรตสวนทเสยหาย

ตกแตงบรเวณทซอมแซม

ทาความสะอาดเหลกเสรม

ตรวจพนทเสรมเหลก

วศวกร เสรมเหลกพเศษ

เคลอบเหลกเสรมดวยอพอกซ

ตงแบบหลอ

ทาความสะอาดแบบหลอ

เลอกวสดเพมแรงยดเหนยว

เทคอนกรต

ถอดแบบหลอแลวทาการบม

เหลอ 50-80 %

เหลอ < 50 %

ไมเปนสนมหรอเหลอ > 80 %

เปนสนม

รปท 7.2 แสดงแผนผงการซอมแซมพนสะพานดานบน

7-4

ขยายขอบเขตออกไปจากบรเวณทเสยหายอก 10 ซม.

รปท 7.3 การกาหนดพนททจะทาการซอมแซม (Earley, 2008)

3. ตดตงคายน (Support System) เพอพยงบรเวณทจะซอมแซมกอนทจะทาการกาจด

คอนกรตสวนทชารดเสยหายออกไปจากโครงสราง

ขนตอนท 2 การเคลอนยายคอนกรตสวนทเสยหาย

1. ทาการตดพนสะพานในสวนทเสยหายโดยการตดตามเสนขอบเขตทกาหนดไว ใหลก

ประมาณ 25 มม. ดงแสดงในรปท 7.4

.

รปท 7.4 การตดคอนกรตตามแนวพนททกาหนดจะทาการซอมแซม (Emmons, 1993)

7-5

2. ทบรอสกดคอนกรตทชารดออกไปจากบรเวณทจะซอมแซม จนถงคอนกรตสวนทดโดย

ใชเครองเจาะหรอวธการทไดรบการยอมรบแลว ดงแสดงในรปท 7.5 และรปท 7.6

รปท 7.5 สกดหรอทบรอคอนกรตทเสยหายออก (Emmons, 1993)

รปท 7.6 หลงจากสกดคอนกรตทเสยหายออกจากตาแหนงททาการซอมแซม (Emmons, 1993)

ขนตอนท 3 การตบแตงบรเวณรอยตอของบรเวณทซอมแซม

1. ใหกาจดคอนกรตสวนทชารดเสยหายออกกอนใหหมดจนถงชนเหลกเสรม ถาเหลกเสรม

นนเปนสนมอยางรนแรง กใหสกดคอนกรตทอยใตเหลกเสรมนนออก ประมาณ 25 มม.

จากนนจงทาความสะอาดเหลกเสรม ดงแสดงในรปท 7.7

2. ตดเหลกเสรมในสวนทเสยหาย แลวทาการเสรมเหลกใหม โดยพจารณาจากพนทหนาตด

ของเหลกเสรมทเหลออย

แผนพนหรอผนงลก

บางสวน Partial

แผนพนหรอผนงเตม

ความลก

7-6

รปท 7.7 วธปฏบตเมอพบเหลกเสรมในการสกดคอนกรตเพอทาการซอมแซม (Emmons, 1993)

7-7

7.1.2 การทาความสะอาด เหลกเสรม การซอม และ การเสรมการปองกนใหแกเหลก

เสรม

1. กาจดสนมและสะเกดเหลกออกไปใหหมดจากตวเหลกเสรม โดยการทาความสะอาดเหลก

เสรมนจะตองทาโดยรอบเสนรอบวงของเหลกเสรม การทาเชนนจะชวยใหกาจดเศษคอนกรตทชารด

เสยหายรอบๆ เหลกเสรมทเปนสนมออกไปดวย วธกาจดสนมนยมใชคอ

การใชแปรงลวด (Power Wise Brushing)

การใชแปรงลวดขดสนม เปนวธทมประสทธภาพวธการหนงในการกาจด สนม หรอออกไซดท

ไมตองการออกจากพนผวเหลก การขดดวยแปรงลวด เปนวธทชามาก มขอจากดท ใชไมไดผลเมอ

ตองทาความสะอาดบรเวณดานหลงของเหลกเสรม

การพนดวยแรงดนอากาศ (Abrasive Blas)t

การใชแรงดนอากาศพนวสดขดสผานหวพนเปนวธการทดทสดในการทาใหพนผวเหลกเสรม

และคอนกรตสะอาด แตวธนตองคานงถงปญหาเศษวสด(ฝน) ฟงในอากาศ ซงสามารถใชการพนนาท

ปลายหวฉด (Nozzle) รวมไปดวยเพอลดฝนในกระบวนการน

การใชแรงดนนา (High pressure Water)

เปนการใชนาแรงดนสง 20.7 ถง 69 MPa (3,000 ถง 10,000 psi.) ทาความสะอาดพนผว

ของคอนกรตและเหลกเสรม โดยการกาจดวสดทไมเหมาะสมออกไป การใชนาผสมกบทรายจะทาให

ทาความสะอาดไดเรวขน และยงทาใหพนผวขรขระ ซงจะชวยเพมแรงยดเหนยวใหกบวสดเคลอบหรอ

วสดซอมแซม ตวอยางเครองมอแสดงไวในรปท 7.8

รปท 7.8 High Pressure Water Cleaning (Emmons, 1993)

การใช Needle Scaler

Needle Scalers คอ อปกรณทาง นวเมตก (Pneumatic) ทใชแทงเหลกกลมเลกๆขบเคลอน

จากกระบอก แทงเหลกจะกระแทกกบพนผวทตองการ ทาใหวสดทอยทผวหลดออกไป วธ Needle

Scalers เหมาะสาหรบการทาความสะอาดชนออกไซดทหนา และใชทาความสะอาดพนผวคอนกรต

ในพนทเลกๆ ดงแสดงในรปท 7.9

7-8

รปท 7.9 แสดงเครองมอ Needle Scaler (Emmons, 1993)

2 กรณเหลกเสรมเปนสนมจนเหลอพนทหนาตดนอยกวา 80% แตเหลอมากกวา 50 % ให

วศวกรเปนผตดสนใจในการซอมแซมเหลกเสรม แตถาหนาตดเหลกเสรมเหลอนอยกวา

50% ใหตดเหลกเสรมในสวนทเสยหายออก แลวทาการเสรมเหลกใหมแทนโดยวธการตอ

เชอมหรอทาบเหลก โดยใหดาเนนการตามมาตรฐานการทางานของกรมทางหลวงชนบท

ภายใตการตรวจสอบของวศวกร

3. ทาการปองกนการเกดสนมใหแกเหลกเสรมโดยการเคลอบดวย อพอกซ หรอวธอนๆ

7.1.3 การเตรยมผวทจะใชสรางแรงยดเหนยว เพอเชอมกบเนอคอนกรตเดม

1. เตรยม ผวหนาของคอนกรตทสกด ใหปราศจากสวนทหลดลย ผวคอนกรตตองมความ

ขรขระพอเพยงทจะยดเกาะกบวสดใหมได ขอบจะตองเอยงออกเลกนอยเพอปองกน

ฟองอากาศไมใหถกกก โดยพจารณาดงน

• เนอคอนกรตเดมทสะอาดมสภาพด

• ผวคอนกรตททาใหหยาบแลว สาหรบการเกาะยดเชงกล (Mechanical Interlock)

• ชองวาง หรอชองเปดตางๆ ทเนอคอนกรตเดม (Pores) สะอาดไมมสวนหลวม

• วสดทใชซอมแซมหรอสารทใชชวยสรางแรงยดเหนยว สามาถทจะถกดดซบเขา

ไปในชองวางในเนอคอนกรตเดม เชน นาปนขน และ Bonding Agent

• วสดทใชซอมแซมถกตดตงเขาไปดวยแรงดนทเพยงพอทจะทาใหเกดการสมผส

ทดและกระจายอยางทวถง ระหวางวสดทใชซอมแซมและเนอคอนกรตเดมใน

บรเวณทตองการใหเกดแรงยดเหนยว (Bond Line)

2. เลอกวสดทใช เพมแรงยดเหนยวใหแกคอนกรต เกา และวสดใหมทนามาใชซอมแซมโดย

พจารณาจากวสดทง 3 ประเภท คอ อพอกซ ลาเทกและซเมนต

7.1.4 วธการหลอคอนกรตในบรเวณทซอมแซม (Placement Methods)

1. ตงแบบหลอสาหรบเทคอนกรตหรอ Non-Shrink Concrete โดยแบบหลอตองแนนสนท

ไมมรอยรวซม (เฉพาะกรณทตองใชแบบหลอ)

7-9

2. ทาความสะอาดบรเวณทจะทาการซอมแซม ใหปราศจากฝน เศษวสด

3. เตรยมผวทจะซอมแซมใหอยในสภาพอมตวดวยนา

4. ทาหรอราดดวยวสดเพมแรงยดเหนยว เพอทาใหเกดแรงยดเหนยวทดระหวางคอนกรต

ใหมและคอนกรตเกาไดด

5. เทคอนกรตหรอ Non-Shrink Concrete ทดแทนในสวนทสกดออก

6. ตรวจสอบปรมาณคอนกรตทใชกบคอนกรตในสวนทสกดออก ซงจะตองมปรมาณ

ใกลเคยงกน

7. เมอคอนกรตสามารถรบนาหนกไดตามมาตรฐานจงเปดการจราจร

7.2 ขนตอนการซอมแซมพนสะพานทเปน Slab Type ทมความเสยหายดานลาง


การซอมแซมพนผวสะพานคอนกรตนน แบงลกษณะการซอมออกเปนการซอมแซมแบบตน

และการซอมแซมแบบลกโดยมตาแหนงซอมแซมเปนผวบนและผวลางของสะพานตามลกษณะความ

เสยหาย


เพอเปนการปองกนมใหเกดปญหาการรวซมทขอบพนท และควรจะมการตกรอบพนทท

ซอมแซมใหชดเจนและไมใหมความยาวขอบมากเกนความจาเปน โดยขอกาหนดของ AC1 506R-90

ไดแนะนาใหเตรยมพนททจะซอมแซมใหเปนรปสเหลยม การกาหนดพนททจะทาการซอมแซมควร



2. กาหนดพนททจะทาการซอมแซม โดยใหขยายขอบเขตจากความเสยหาย 10 ซม. การ

ตรวจสอบบรเวณทมความเสยหายสามารถทาไดโดยใชคอนเคาะ (Hammer Sounding)

โดยจะสามารถตรวจสอบหาบรเวณทเกดความเสยหายไดจากลกษณะเสยงทเกดขน

3. ตดตงคายน (Support System) เพอพยงบรเวณทจะซอมแซมกอนทจะทาการกาจด

คอนกรตสวนทชารดเสยหายออกไปจากโครงสราง โดยปรกษาวศวกร

ขนตอนท 2 การเคลอนยายคอนกรตสวนทเสยหาย

1. ทาการตดพนสะพานตามขอบเขตทกาหนดไว ดวยเครองตดคอนกรตตามขอบเขตท

กาหนดไวดงแสดงในรปท 7.10

7-10

รปท 7.10 การตดคอนกรตตามแนวพนททกาหนดจะทาการซอมแซม (Emmons, 1993)

2. การตดหรอเจาะคอนกรตบรเวณใตเหลกเสรมทไดรบความเสยหาย โดยใชเครองเจาะ

คอนกรตหรอวธทเลอกไว กรณทเหลกเปนสนม จนเกดการสญเสยหนาตด (Section

Loss) จะตองมการซอมแซมเหลกเสรมดวย

3. สกดคอนกรตทชารดออกจนถงคอนกรตด โดยควรสกดลกไปในคอนกรตดประมาณ

25 มม. ดงแสดงในรปท 7.11

รปท 7.11 การสกดคอนกรตทเสยหายลกไปในคอนกรตดประมาณ 25 มม. (Emmons, 1993)

4. เจาะพนคอนกรตสะพานดานบนดวยเครองเจาะคอนกรตเพอเปนชองสาหรบเทคอนกรต

โดยเจาะรขนาดเสนผานศนยกลาง 25 - 50 มม. โดยมระยะหางกนประมาณ 1.2 ม. ขนอย

กบวสดทนามาใชซอมแซม ดงแสดงในรปท 7.12

7-11

รปท 7.12 เจาะรสาหรบเทคอนกรตหรอ Non-Shrink จากดานบน (กรมทางหลวง 2547)

ขนตอนท 3 การตบแตงบรเวณรอยตอของบรเวณทซอมแซม

1. กรณเหลกเสรมเปนสนมใหกาจดคอนกรตสวนทชารดเสยหายออกกอนใหหมดจนถงช น

เหลกเสรม ถาเหลกเสรมนนเปนสนมอยางรนแรง กใหสกดคอนกรตทอยใตเหลกเสรมนน

ออกดวยจากนนจงทาความสะอาดเหลกเสรม

2. ตดเหลกเสรมในสวนทเสยหาย แลวทาการเสรมเหลกใหม ดงแสดงในรปท 7.13

รปท 7.13 การเสรมเหลกใหม (Emmons, 1993)

7.2.2 การทาความสะอาดเหลกเสรม การซอม และการเสรมการปองกนใหแกเหลก

เสรม

1. กาจดสนมและสะเกดเหลกออกไปใหหมดจากตวเหลกเสรม โดยการทาความสะอาดเหลก

เสรมนจะตองทาโดยรอบเสนรอบวงของเหลกเสรม การทาเชนนจะชวยใหกาจดเศษ

คอนกรตทชารดเสยหายรอบๆ เหลกเสรมทเปนสนมออกไปดวยวธกาจดสนมทนยมใชคอ

1. การใชแปรงลวด (Power Wise Brushing

2. การใช Abrasive Blast

3. การใชแรงดนนา (High pressure Water)

4. การใช Needle Scaler

7-12

2. กรณเหลกเสรมเปนสนมจนเหลอพนทหนาตดนอยกวา 50 % ใหตดเหลกเสรมในสวนท

เสยหายออก แลวทาการเสรมเหลกใหมแทน

3. ทาความสะอาด และทาการปองกนการเกดสนมใหแกเหลกเสรม ดงแสดงในรปท 7.14

รปท 7.14 การทาความสะอาดเหลกเสรมและพนผวคอนกรต (Emmons, 1993)


1. เตรยมผวหนาของคอนกรตทสกดใหปราศจากสวนทหลดรย ผวมความขรขระพอเพยงทจะ

ยดเกาะกบวสดใหมได ขอบจะตองเอยงออกเพอปองกนฟองอากาศไมใหถกกกโดย

พจารณาดงน

1. เนอคอนกรตเดมทสะอาดมสภาพด

2. ผวคอนกรตททาใหหยาบแลว สาหรบการเกาะยดเชงกล (Mechanical Interlock)

3. ชองวาง หรอชองเปดตางๆ ทเนอคอนกรตเดม (Pores)

4. วสดทใชซอมแซมหรอสารทใชชวยสรางแรงยดเหนยวทจะถกดดซบเขาไปในชอง

วางในเนอคอนกรตเดม

5. วสดทใชซอมแซมถกตดตงเขาไปดวยแรงดนทเพยงพอทจะทาใหเกดการสมผสท

ดระหวางวสดทใชซอมแซมและเนอคอนกรตเดมในบรเวณทจะเกดแรงยดเหนยว

(Bond Line)

2. เลอกวสดทใชเพมแรงยดเหนยวใหแกคอนกรตเกาและวสดใหมทนามาใชซอมแซม


1. ประกอบแบบจา กดานบนหรอดานลางขนกบสภาพและตาแหนงของงานทจะทาการ

ซอมแซม

2. ยดแบบใหแนน อดรอยรวหรอรองทวสดซอมจะไหลออก

3. เทคอนกรตจากดานบนของสะพาน โดยใช Non-Shrink Concrete หรออพอกซมอรตาดง

แสดงในรปท 7.15 และ 7.16 ตามลาดบ

7-13

รปท 7.15 เขาแบบหลอเทคอนกรตหรอ Non-Shrink จากดานบน (กรมทางหลวง 2547)

รปท 7.16 เขาแบบหลอเทคอนกรตหรอ Non-Shrink จากดานขาง

4. ตรวจสอบปรมาณคอนกรตหรอ Non-Shrink หรอคอนกรตทใชแทนคอนกรตในสวนท

สกดออก ซงจะตองมปรมาณใกลเคยงกน

5. เมอคอนกรตสามารถรบนาหนกไดตามมาตรฐานจงเปดการจราจร

7.3 ขนตอนการซอมแซมราวสะพาน

7.3.1 การเตรยมพนผวคอนกรต

1. ทาการกาหนดพนททจะทาการซอมแซม

2. ทาการสกดคอนกรตทชารด แตกราว หลดกะเทาะและสกดผวคอนกรตทเสอมสภาพออก

ทงหมด แสดงดงรปท 7.17

7-14

รปท 7.17 แสดงผวคอนกรตสกดคอนกรตทชารด

3. หากชนสวนคอนกรตชารดเสยหายเกน 50% ของหนาตด ใหทาการหลอชนสวนใหม

4. ทาความสะอาดผวทชารดทงหมด

5. ใชนายากาจดคราบตะไครนา และเชอรา ชนดมนาเปนสวนประกอบ

6. ถาเหลกเสรมเปนสนมขมเกน 20 % แตไมเกน 50% ใหทาการขดสนมออกใหหมดโดย

ใหอยในการตดสนใจของวศวกรวาตองซอมเหลกหรอไม แตหากเปนสนมขมเกน 50%

ใหทาการเปลยนเหลกใหมโดยการตอทาบแบบเชอม แสดงดงรปท 7.18

รปท 7.18 แสดงการเสรมเหลกในสวนทสกดรอออก

7-15

7.3.2 การทาความสะอาดเหลกเสรม การซอม และเสรมการปองกนใหแกเหลกเสรม

1. ขดสนมเหลกโดยวธตาง การกาจดสนมและสะเกดเหลกออกไปใหหมดจากตวเหลกเสรม

โดยการทาความสะอาดเหลกเสรมนจะตองทาโดยรอบเสนรอบวงของเหลกเสรม การทาเชนน

จะชวยใหกาจดเศษคอนกรตทชารดเสยหายรอบๆ เหลกเสรมทเปนสนมออกไปดวย

1. การใชแปรงลวด (Power Wise Brushing

2. การใช Abrasive Blast

3. การใชแรงดนนา (High pressure Water)

4. การใช Needle Scaler

2. ทาความสะอาด และทาการปองกนการเกดสนมใหแกเหลก


1. เตรยม ผวหนาของคอนกรตทสกด ใหปราศจากสวนทหลดลย ผวคอนกรตตองมความ

ขรขระพอเพยงทจะยดเกาะกบวสดใหมได ขอบจะตองเอยงออกเลกนอยเพอปองกนฟอง

อากาศไมใหถกกก โดยพจารณาดงน




• วสดทใชซอมแซมหรอสารทใชชวยสรางแรงยดเหนยว สามาถทจะถกดดซบเขา





2. เลอกวสดทใช เพมแรงยดเหนยวใหแกคอนกรตเกาและวสดใหมทนามาใชซอมแซม โดย



1. พนผวทกชนด จะตองสะอาด ปราศจากนาทวมขงและเศษฝ 4นตางๆ ในกรณทพนผวเดมม

เศษขยซเมนตเกาะตดใหทาความสะอาดโดยใชเครองมอกล เชน การพนทราย ขดดวย

แปรงลวดเปนตน ประกอบแบบสาหรบเทคอนกรต ดงแสดงในรปท 7.19

7-16

4รปท 7.19 ประกอบไมแบบ

2. ทาการซอมแซมโดยใช Non shrink mortar หรอฉดอดดวยมอรตา ในกรณชารดเลกนอย

หรอเทคอนกรตใหมทงหนาตด กรณทชารดเสยหายมากกวา 50% ดงแสดงในรปท 7.20

4รปท 7.20 4


เทคอนกรตใหมทงหนา

7.4 พนสะพานเปนแบบ Slab Type ความเสยหายบนพนผวสะพานเปนรอยแตกราว

พนสะพานเมอมรอยแตกราวไมมาก สามารถซอมแบบเกราทดวยนายา หรอ โดยอดนายา

อพอกซชนดใส ซงมคณสมบตสามารถรบแรงอดและแรงดงไดสงเพอไปอดชองวางของรอยแตกราว

ดวยเครองอดแรงดนสง ซงมขนตอนการซอมแซมดงน

ขนตอนการซอมแซม

2. กาหนดพนททจะทาการซอมแซม

7-17

3. ทาความสะอาดพนสะพานบรเวณทแตกราว โดยเฉพาะสงสกปรก คราบไขมน เปนตน

และหากรอยแตกราวมความชนใหเซาะรองเปนรปตวว ดงแสดงในรปท 7.21 และ 7.22

ตามลาดบ

รปท 7.21 เปาทาความสะอาดพนสะพาน

รปท 7.22 เซาะรองพนคอนกรตเปนรปตวว

4. กาหนดจดเรมและจดสนสดของรอยแตกราว ทาการอดรอยแตกราวททาการเซาะรอง

ดวยอพอกซ ดงแสดงในรปท 7.23 และ 7.24

รปท 7.23 กาหนดระยะททาการซอมพรอมเจาะรสาหรบตดตงหวฉวฉด

7-18

รปท 7.24 อดรอยแตกราวททาการเซาะรอง

5. ฝงหวอดฉดอพอกซ แลวทาการฉดอพอกซดวยแรงอดลงไปจนกระทงอพอกซไปโผลในร

ทเจาะถดไป แลวถอดหวอดเพอทาการอดอพอกซ ทาตามลาดบจนถงจดสนสด ดงแสดง

ในรปท 7.25 และ 7.26

รปท 7.25 อดฉดอพอกซดวยแรงอด

รปท 7.26 พนสะพานททาการซอมเสรจสมบรณ

7-19

7.5 อปกรณเครองมอเครองจกร

7.5.1 อปกรณเครองมอเครองจกรทใชในการซอมแซมพนสะพานทเปน Slab Type ท

มความเสยหายดานบน และดานลางมดงน

1. อปกรณสาหรบงานกอสรางทวไป เชน เครองอดลม โมผสมคอนกรต รถบรรทก ฯลฯ

2. อปกรณสาหรบงานตดคอนกรต เชน Sawcutting and Blade เครองเจาะรคอนกรต

3. อปกรณสาหรบงานสกดคอนกรต เชน Chipping Hammer

4. อปกรณสาหรบงานขดสนมเหลก เชน Abrasive Blast และ Needle Scalar

5. อปกรณสาหรบลาเลยงคอนกรตเทบนสะพานและใตสะพาน เชน กรวย ทอลาเลยง

รถเขน

6. อปกรณสาหรบอานวยความปลอดภยเกยวกบการจราจรบนสะพาน เชน แผนปายจราจร

กรวยยาง ไฟสญญาณ

7. อปกรณสาหรบอานวยความปลอดภยสาหรบผปฏบตงาน เชน หมวกนรภย ฯลฯ

7.5.2 อปกรณเครองมอเครองจกรทใชในการซอมแซมราวสะพาน มดงน


2. อปกรณสาหรบงานตดคอนกรต เชน Sawcutting and Blade

3. อปกรณสาหรบงานสกดคอนกรต เชน Chipping Hammer

4. อปกรณสาหรบงาน ขดสนม เชน Abrasive Blast และ Needle Scalar

5. อปกรณสาหรบลาเลยงคอนกรตเทบนสะพานและใตสะพาน เชน กรวย ทอลาเลยง

รถเขน



7. อปกรณสาหรบอานวยความปลอดภยสาหรบผปฏบตงาน เชน หมวกนรภย เสอสะทอน

แสง ฯลฯ

7.5.3 อปกรณเครองมอเครองจกรทใชในการซอมแซมการแตกราวของสะพานมดงน

1. อปกรณสาหรบงานกอสรางทวไป เชนเครองอดนายาเกราท เครองผสมนายาเกราท ฯลฯ

2. อปกรณสาหรบงานตดและทารอง เชน Sawcutting and Blade

3. อปกรณสาหรบงานเจาะคอนกรต เชน สวาน

4. อปกรณสาหรบลาเลยงวสดกอสราง เชน รถเขน



6. อปกรณสาหรบอานวยความปลอดภยสาหรบผปฏบตงาน เชน หมวกนรภย เสอสะทอน

แสงฯลฯ

7-20


ในการออกแบบซอมแซม พนสะพาน และราวสะพาน มสงทตองคานงถงคอเรองของ ความ

แขงแรงของโครงสรางสะพาน ทตองใหสามารถรบนาหนกไดดเชนเดม การซอมแซมจงจะชวยยดอาย

การใชงานของสะพานใหยาวนาน ดงนนการซอมแซมคอนกรตทเสอมสภาพ จงเปนกระบวนการท

จาเปน เพอคนความแขงแรงและสภาพการใชงานของโครงสรางสะพาน หลงการซอมแซม ใหม

ประสทธภาพ ในการเขาดาเนน การซอมแซม พนสะพาน และราวสะพาน มสงทตองคานงถงคอเรอง

ความปลอดภย วธการซอมแซม เนองจากการชนสวนของโครงสรางสะพานททาการซอมอยใน

ระดบสงและอยบนลานา จงมความจาเปนในการควบคบเรองความปลอดภยแกผปฏบตงาน และตอง

เลอกวธการซอมแซมทไมซบซอน สะดวกและสามารถทางานไดงาย ปญหาทควรระวงมดงน

1. มการกระทบตอสภาพการจราจรและการใชสะพาน จงตองควรทาการประชาสมพนธให

ผใชเสนทางทราบกอนเขาดาเนนการ และจะไมสามารถทาการปดจราจรไดเปนเวลานาน

2. ในกรณไมไดปดการจราจรตองคานงถงความปลอดภยของผทางานโดยเฉพาะจากผขบ

ยวดยานทขาดความระมดระวง

7.7 ขอควรระวงและความปลอดภยในการทางาน

ในการตรวจสอบโครงสราง สะพานนนจะตองคานงถงความปลอดภยในระหวางการ ทางาน

ของบคลากรทกาลงดาเนนการอยบรเวณพนสะพานทเคยเปนชองการสญจร ซงจะทาใหเกดอนตราย

ตอผทางานได ดงนนคาแนะนาในขอระวงและความปลอดภยในระหวางการทางานดงแสดงตอไปน

1. บคลากรตองสวมใสเครองปองกนอนตราย

2. บคลากรตองแตงตวใหมดชด ใชสทสามารถมองเหนไดในระยะไกล

3. ตองมการตดตงเครองมอชวยตรวจสอบ เชน เขมขดนรภย ใหมความแขงแรงทนทานตอ

การเขาทางานในกรณทตองปนออกนอกตวสะพาน

4. ตองใหความสาคญกบปายหรอสญญาณจราจรทแจงใหผใชสะพานทราบ โดยตองตงปาย

สญญาณ และสญญาณปดชองการจราจรใหหางจากสะพานพอทจะใหรถหยดหรอชะลอ

ความเรวได

8-1

8

ขนตอนการซอมแซมคานคอนกรต

สะพานทอยในสภาพแวดลอมทมความชน หรอบรเวณทสมผสกบความเคมของนาทะเลหรอ

นากรอยเจอปนอย มกจะเกดความเสยหายขนกบชนสวนโครงสรางสวนลาง (Substructure) คอเสา

และ คานรองรบ เนองจากโครงสรางเหลานจะสมผสกบนาและไอนาโดยตรง จงมโอกาสทเกดการ

ชารดเสยหายขนไดงาย ซงการชารดของคานคอนกรตมกเกดจาก

1. ถกเรอชนหรอกระแทก เนองจากบรเวณสะพานจะมเรอประมง ลอดผานใตสะพาน

โดยเฉพาะในชวงทนาขน ทาใหชองลอดใตสะพานมความสงไมเพยงพอ

2. เกดจากคลอไรดในนาทถกกระแสลมพดพามาทาปฏกรยากบเหลกเสรม ทาใหเกดสนม

เนองจากสะพานกอสรางอยใกลทะเล นากรอยหรอมความชนสง

3. ประชาชนใชสะพานเปนทจบสตวนา ทาใหนาทะเลจากอปกรณ เชนแห เบดตกปลาทา

ความเสยหายกบคานคอนกรตอดแรง

4. นาจากพนสะพานทไหลจากชองระบายนาลงสคานคอนกรตอดแรง ทาใหเกดความ

เสยหาย

8.1 ขนตอนการซอมแซมคานคอนกรตสะพาน

เทคนคและวสดทใชในการซอมแซม คานสะพาน ซงเปนโครงสรางหลกในการรบแรงของ

โครงสรางสะพาน ตองคานงถง ความสลบซบซอนของโครงสราง เทคนค การออกแบบ ความ

ปลอดภย รวมทงสภาพแวดลอม ซงขนตอนของการซอมแซม คานสะพานคอนกรตสามารถแบงได 4

ขนตอน คอ


2. การทาความสะอาดเหลกเสรม การซอมแซมและการเสรมการปองกนใหแกเหลกเสรม



แผนผงการซอมแซมคานคอนกรตแสดงไวในรปท 8.1

8-2

เตรยมพนททางาน

กาหนดขอบเขตความเสยหาย

ตดตงคายนสาหรบโครงสรางสวนบน

ตรวจเหลกเสรม

ตดบรเวณทเสยหายดวย Jack Hammer

วศวกร เสรมเหลกพเศษ


เปนสนม

เหลอ 50-80%

เหลอ < 50%

ตดตงแบบหลอ

ทาความสะอาดแบบหลอ

ทาการเทคอนกรต

ถอดแบบออกแลวทาการบม

ไมเปนสนมหรอเหลอ > 80%

รปท 8.1 แสดงแผนผงการซอมโครงสรางคานของสะพาน

8-3



ขอกาหนดของ AC1 503.6R-97 ไดแนะนาใหการกาหนดพนททจะทาการซอมแซมควร


1. ปดการจราจรใหเหลอ 1 ชองจราจร (จากแนวศนยกลางสะพาน ขางละ 2.00 ม. เพอลด

การรบนาหนกของคานทจะซอมแซม พรอมจากดความเรวของรถทสญจรหรอปด

การจราจรทงหมด ดงแสดงในรปท 8.2

รปท 8.2 แสดงการปดการจราจรบนสะพานใหเหลอ 1 ชองจราจร

2. การตรวจสอบบรเวณทมความเสยหาย ทมองเหนและตรวจสอบพนทเสยหายทมองไม

เหนโดยใชคอนเคาะ (Hammer Sounding) ตรวจสอบหาบรเวณทเกดความเสยหายได

จากลกษณะเสยงทเกดขนดงแสดงในรปท 8.3 เพอกาหนดพนทในการซอมแซม ดงแสดง

ในรปท 8.4 และควรจะเตรยมพนททจะซอมแซมใหเปนรปสเหลยม มการตกรอบพนทท

ซอมแซมใหชดเจนและไมใหมความยาวขอบมากเกนความจาเปนโดยกาหนดใหขยาย

พนทจะซอมแซมใหหางจากบรเวณทเกดความเสยหาย 10 เซนตเมตร

รปท 8.3 แสดงคานคอนกรตแตกราวบางสวน

ปดการจราจร เปดการจราจร

8-4

รปท 8.4 กาหนดพนทในการซอมแซม

3. ตดตงนงรานและคายนสาหรบพนทในการปฏบตงานใตคานคอนกรต โดยปรกษาวศวกร

4. สกดคอนกรตทชารดจนโดยใชเครองสกดคอนกรตจนถงคอนกรตทมสภาพด ดงแสดงใน

รปท 8.5

รปท 8.5 แสดงการสกดคอนกรตทชารดออก

8.1.2 การทาความสะอาดเหลกเสรม การซอมและการเสรมการปองกนใหแก เหลก

เสรม

1. ขดสนมโดยใชเครองมอขดสนม

2. กรณทเหลกเสรมเปนสนมเกน 50 % ใหตดเหลกเสรมในสวนททเปนสนมออก แลวทา

การเสรมเหลกใหม ในกรณเหลกเสรมเปนสนมอยระหวาง 20-50% ใหวศวกรพจารณาวา

ควรจะตองเปลยนเหลกเสรมหรอไม ดงแสดงในรปท 8.6

3. ใสเหลกเสรมทดแทนเหลกเสรมเดมทชารด รวมทงใสเหลกเสรมใหมทออกแบบไว

เพมเตม (ถาม) ทานายากนสนมทเหลกเสรม ดงแสดงในรปท 8.7

8-5

รปท 8.6 แสดงการตดเหลกเสรมทเปนสนมออก

รปท 8.7 แสดงการตอเหลกดวยวธการเชอมชนหรอทาบโดยคาแนะนาของวศวกร


1. เตรยมผวหนาของคอนกรตทสกดใหปราศจากสวนทหลดลย ผวคอนกรตตองมความ

ขรขระพอเพยงทจะยดเกาะกบวสดใหมได ขอบจะตองเอยงออกเลกนอยเพอปองกน

ฟองอากาศไมใหถกกก โดยพจารณาดงน

1. เนอคอนกรตเดมทสะอาดมสภาพด

2. ผวคอนกรตททาใหหยาบแลว สาหรบการเกาะยดเชงกล (Mechanical Interlock)

3. ชองวาง หรอชองเปดตางๆ ทเนอคอนกรตเดม (Pores) สะอาดไมมสวนหลวม

4. วสดทใชซอมแซมหรอสารทใชชวยสรางแรงยดเหนยว สามาถทจะถกดดซบเขา


5. วสดทใชซอมแซมถกตดตงเขาไปดวยแรงดนทเพยงพอทจะทาใหเกดการสมผส



2. เลอกวสดทใชเพมแรงยดเหนยวใหแกคอนกรตเกาและวสดใหมทนามาใชซอมแซม โดย


8-6

8.1.4 วธการหลอคอนกรตในบรเวณทซอมแซม

1. ประกอบแบบใหแนนไมมทรวซม อาจขยายดานขางคานใหกวางกวาคานเดมเพอความ

สะดวกในการเทคอนกรตได

2. ทาความสะอาดบรเวณทจะเทคอนกรต

3. ทาคอนกรตเกาใหอยในสภาพชมนา ผวแหง (Saturated Surface Dry) มนาอสระทผว

คอนกรตนอยทสด

4. ทานายากนสนมและนายาสรางแรงยดเหนยว

5. เทคอนกรตหรอวสดทเลอกไวทดแทนสวนทถกเคลอนยายออกไป

6. ถอดแบบ และบมคอนกรตเพอรกษาปฏกรยาของคอนกรตใหสมบรณตดตง

7. ถอดนงรานและคายนเมอคอนกรตสามารถรบแรงได

8. เปดการจราจร

รปท 8.8 แสดงการประกอบแบบหลอคอนกรต



2. อปกรณสาหรบลาเลยงคอนกรตเทใตสะพาน เชน กรวย ทอลาเลยง

3. อปกรณสาหรบการขดสนม เชน แปรงลวด

4. อปกรณสาหรบอานวยความปลอดภยเกยวกบจราจรบนสะพาน เชน แผนปายจราจร

กรวยยาง

5. อปกรณอานวยความปลอดภยสาหรบผปฏบตงาน เชน เสอชชพ เขมขดนรภย ฯลฯ

8-7


1. บรเวณสะพานบางครงมระดบนาลก และไหลเชยว หรอมระดบไหลขน-ลง ดงนน

ผปฏบตงานจะตองมอปกรณปองกนความปลอดภยไมใหพลดตกลงในนาหรอทะเล ซงจะ

ทาใหเกดอนตรายตอชวตได

2. คอนกรตทชารด และสกดออกมานน จะตองไมใหรวงหลนลงในนา ดงนนในขณะทสกด

คอนกรตทชารดจะตองมอปกรณรองรบ แลวนาไปทงบนฝงในทเหมาะสม

3. คาน (Cap Beam) เปนโครงสรางหลกทรบแรง จะตองใหวศวกรหรอชางเทคนคทม

ความรความสามารถทาการตรวจสอบความปลอดภยกอนทาการสกดคอนกรตและตด

เหลกเสรมเพราะจะทาใหกาลงในการรบแรงของคานคอนกรตลดลง


การซอมแซมคานคอนกรตทมความเสยหาย ระดบทตองพจารณาในการซอมแซม (C) หรอ

ในระดบทตองทาการซอมแซมเรงดวน (D) นน ตองคาถงความปลอดภย ดวยโครงสรางดงกลาวมผล

ตอการรบนาหนกขององครวมของสะพาน ดงนนผปฏบตงานตองมความพรอมและทกษะในการ

ทางาน และปองกนการเกดอนตรายตอผปฏบตงานได อาทเชน


2. บคลากรตองแตงตวใหมดชดปองกนอนตรายทอาจเกดขน

3. ตองมการตดตงเครองมอปองกนอนตราย เชน เขมขดนรภย เพอกนตกลงไปในนา

4. ตองใหความสาคญกบชนสวนทมผลตอการรบนาหนกบรรทกของโครงสรางสะพาน

5. มการฝกทกษะและเตรยมความพรอมกอนทางานทกครง ในสวนของบคคลากร และ

เครองมอเปนตน

6. ตดตงรวหรอแผนผาใบเพอรองรบการหลดรวงของวสดกอสรางหรอเศษวสด ไมใหโดนผ

ทอยดานลางสะพาน

9-1

9

ขนตอนการซอมแซมเสาตอมอสะพาน

การชารดของเสาตอมอจะเกดขนทงในกรณทเปนเสาเขมเดยวและตอมอทเปนแบบเสาเขม

กลม ดงนนขนตอนและวธการซอมแซมจงแบงออกเปน 2 ลกษณะ ตามประเภทของเสาตอมอ คอ

ตอมอเสาเขมเดยว และตอมอเสาเขมกลม คมอนจะคลอบคลมเฉพาะการซอมตอมอเสาเขมเดยว โดย

เทคนคและวสดทใชในการซอมแซมการซอมแซมเสาตอมอสะพานสามารถแบงได 4 ขนตอนคอ


2. การทาความสะอาดเหลกเสรม การซอมและการเสรมการปองกนใหแกเหลกเสรม



9.1 ขนตอนการซอมแซมตอมอเสาเขมเดยว

โดยทวไปจะเปนสะพานทมความยาวชวงระหวาง 5.00 –12.00 ม. ซง การซอมแซม แบง

ออกเปน 2 กรณ ตามลกษณะความเสยหายของเสาตอมอนน คอ การซอมโดยไมตดเสาตอมอ และ

ซอมโดยการตดเสาตอมอ ขนตอนการซอมแซมแสดงไวในรปท 9.1

9-2

เตรยมพนททางาน

กาหนดการซอมแซมเสาตอมอ

ตดตงเสาคายนสวนโครงสราง

สกดบรเวณทเสยหาย

ตรวจพนทเหลกเสรม

เสรมเหลกเสรม


ตดตงและทาความสะอาดแบบหลอ



เหลอ 50-80%

ตดตงเสาคายนสวนโครงสราง

ตดเสาและสกดบรเวณทเสยหาย

เสรมเหลกเสรม


ตดตงและทาความสะอาดแบบหลอ



ไมตดเสาตอมอ ตดเสาตอมอ

วศวกร

เหลอ < 50 %

ไมเปนสนมหรอเหลอ> 80%

เปนสนม

รปท 9.1 แผนผงการซอมเสาตอมอ

9-3

9.2 การซอมโดยไมตดเสาตอมอ การซอมโดยไมตดเสาตอมอออก ใชในกรณทมความเสยหายของเสาตอมอมเพยงรอยแตกราว

ของคอนกรตทเกดจากเหลกเสรมเปนสนม แตคอนกรตสวนทอยภายในเหลกเสรมหลกยงมสภาพดและ

ยงมความสามารถในการรบนาหนกได ดงแสดงในรปท 9.2 โดยมขนตอนการซอมแซม ดงน

รปท 9.2 แสดงเสาตอมอชารดเนองจากคลอไรดในนาทะเล

โดยคอนกรตสวนทอยภายในเหลกเสรมยงมสภาพด


1. การกาหนดลาดบการซอมแซมเสาตอมอ เพอความปลอดภยควรจะซอมเสาตอมอ ตบละ 1

ตน โดยซอมใหแลวเสรจในแถวใดแถวหนงกอน แลวจงเรมซอมแถวตอไป เชน ซอมครงท

1 จะตองซอมเสาตอมอในแถวท 1 แลวจงเรมทาการซอมเสาตอมอในแถว ของตนท 2 ดง


9-4

รปท 9.3 แสดงการซอมเสาตอมอ ตบละ 1 ตน

2. ปดการจราจรในสวนทจะทาการซอมแซมตอมอสะพาน เบยงการจราจร ไปใชดานท

เหลออยพรอมจากดความเรว หรอปดการจราจรทงหมด ดงแสดงในรปท 9.4

รปท 9.4 แสดงการปดกนการจราจร

3. ใชเหลกรปพรรณ (H-Beam) คายนระหวาง คาน (Cap Beam) และคานยด(Bracing) โดย

ใชอปกรณคายนใหแนน และในกรณทไมมคาน ยด (Bracing) ใหคายนกบคานหรอพนลาง

ภายใตคาแนะนาของวศวกร ดงแสดงในรปท 9.5 การคายนบนคานยดตองปรกษาวศวกร

4. ทาการสกดคอนกรตสวนทเสยหายออกจนถงเนอคอนกรตสวนทด ถาความเสยหายถง

เหลกเสรมควรสกดใหลกจากเหลกเสรมไปอก 25 มม. ดงแสดงในรปท 9.6

ตบท 4

ตบท 3

ตบท 2

ตบท 1

ซอมครงท 2 ซอมครงท 1

แถว 1 2 3 4 5

9-5

รปท 9.5 แสดงการตดตงเสาคายน

รปท 9.6 แสดงการสกดคอนกรตสวนทเสยหาย

9.2.2 การทาความสะอาดคอนกรต เหลกเสรม การซอม และเสรมการปองกนใหแก

เหลกเสรม

1. ทาการขดสนมออกจากเหลกเสรม โดยการใชเครองมอเหลาน

การใชแปรงลวด (Power Wise Brushing)

การใช Abrasive Blast

การใชแรงดนนา (High pressure Water)

การใช Needle Scalar ดงแสดงในรปท 9.7

9-6

รปท 9.7 แสดงเครองมอ Needle Scalar

2. ในกรณทเหลกเสรมเปนสนมเกน 50 % ใหตดเหลกเสรมเดมทงและเสรมเหลกใหม โดย ให

เสรมทาบหรอ เชอมตอดวยเหลกใหม ตามมาตรฐาน กรมทางหลวงชนบทดงแสดงในรปท

9.8 ก และ 9.8 ข กรณทเหลกเสรมเปนสนมนอยกวา 20 % ของหนาตด ใหใชเหลกเสรม

เดม และกรณเปนสนม 20-50 % ใหอยในดลพนจของวศวกร

รปท 9.8 ก แสดงการตดตงเสาคายน

9-7

รปท 9.8 ข แสดงการตอเชอมเพอเสรมเหลกใหม

3. เสรมเหลกปลอกใหครบตามขอกาหนดในแบบ ดงแสดงในรปท 9.9

รปท 9.9 แสดงการเสรมเหลกใหมและใสเหลกปลอก


1. เตรยมผวหนาของคอนกรตทสกดใหปราศจากสวนทหลดลย ผวคอนกรตตองมความขรขระ

พอเพยงทจะยดเกาะกบวสดใหมได ขอบจะตองเอยงออกเลกนอยเพอปองกนฟองอากาศไม

ใหถกกก โดยพจารณาดงน




• วสดทใชซอมแซมหรอสารทใชชวยสรางแรงยดเหนยว สามาถทจะถกดดซบเขาไป

ในชองวางในเนอคอนกรตเดม เชน นาปนขน และ Bonding Agent



บรเวณทตองการใหเกดแรงยดเหนยว

9-8

2. เลอกวสดทใช เพมแรงยดเหนยวใหแกคอนกรตเกาและวสดใหมทนามาใชซอมแซม โดย


รปท 9.10 แสดงการทาวสดเพมแรงยดเหนยว

9.2.4 วธหลอคอนกรตในบรเวณทซอมแซม (Replacement Methods)

1. ทาความสะอาดผวคอนกรตและเหลกทตองการซอม ใหปราศจากฝนและสวนหลดลย

2. ทานายาปองกนสนม (กรณความเสยหายไมมากนก)

3. ทาความสะอาดดวยลมหรอนา เปาใหแหงดวยลมหรอทาผวคอนกรตทตองการซอมใหอย

ในสถานะชมนา (Saturated Surface Dry)

4. ทาหรอลาดดวยนายาเชอมประสานคอนกรต ดงแสดงในรปท 9.10

5. เขาแบบเสาใหแนนไมใหมรรวซม ดงแสดงในรปท 9.11

6. เทคอนกรตตามวธการเทคอนกรต โดยการเพมระยะหมใหมากกวาเดม เชน ระยะหมเดม

25 มม. เปลยนเปน 50 มม. หรอ 75 มม.เขยาหรอเคาะใหคอนกรตแนน ดงแสดงในรปท

9.12

7. ถอดแบบและบมคอนกรตจนไดอายแลวจงซอมแถวตอไป โดยใชวธการเดยวกบการ

ซอมแซมครงแรก

8. เมอซอมเสาตอมอในดานทปดการจราจรจนแลวเสรจ จงเปดการจราจรในสวนนแลวทาการ

ซอมสวนทเหลอ โดยใชวธการเดยวกน

9-9

รปท 9.11 แสดงแบบหลอเสาตอมอ

รปท 9.12 การเทคอนกรตเสาตอมอ

หมายเหต ในกรณทยงไมสามารถดาเนนการซอมถาวรไดและการซอมแซมสวนทเสยหายไมมาก ควร

ซอมเบองตนโดยขดสนมจากเหลกเสรมกอนแลวทา อพอกซ เคลอบเหลกเสรมและผวคอนกรตท

แตกราวไวกอน เพอปองกนความเสยหายทจะขยายตวตอไป

9.3 การซอมแซมโดยการตดเสาตอมอ

การชารดจะเกดเหมอนกรณท 1 คอ สนมเหลกจะดนคอนกรตจนหลด กะเทาะออกจากเหลก

เสรม ในขณะเดยวกนคอนกรตสวนทเหลออยมลกษณะเสอมสภาพ ไมสามารถรบนาหนกเหมอน

คอนกรตทวๆไปได ซงอาจเกดการวบตของโครงสรางไดอยางฉบพลน หรอพนทหนาตดของตอมอ

คอนกรตเกาทอยภายในเหลกเสรมเหลอไมถง 50 % ของหนาตดเดม การซอมแซมใหดาเนนการ

เหมอนกรณท 1 แตตองตดเสาตอมอสวนทชารดทง แลวทาการกอสรางตอมอใหม ดงแสดงในรปท

9.13 ก , 9.13 ข , 9.13 ค , 9.13 ง และรปท 9.14

9-10

รปท 9.13 ก แสดงการตดตงเสาคายน

รปท 9.13 ข แสดงการตดตงเสาคายน

รปท 9.13 ค แสดงการสกดคอนกรตทเสยหาย

9-11

รปท 9.13 ง แสดงการตดตอมอ

รปท 9.14 แสดงทาคายนและการตดเสาตอมอทชารดออก

ขอแนะนา กรณบรเวณพนทตองการซอมแซมของตอมออยใตนาใหดาเนการดงน

1. ตดตงแบบหลอเสาคอนกรตซงมลกษณะเปนบอครงวงกลม 2 ชน เมอประกบกนแลวม

ขนาดเสนผานศนยกลางประมาณ 1.5 - 1.8 เมตร

2. ตอกเสาไม คอนกรตหรอเหลก ยดบอไวไมใหเกดการเคลอนทอยางนอย 2 ตน ดงแสดงใน

รปท 9.15

3. ใชแทงคอนกรตกดทบดานบนไวไมใหเกดการลอยตว ดงแสดงในรปท 9.16

4. ใชกระสอบทรายวางไวทพนภายในบอเพอกนนาซมเขา

5. ในกรณทพนทซอมแซมเปน ตอมอตบรมใหใชกระสอบบรรจทรายกนไวโดยรอบ ดงแสดงใน

รปท 9.17 และรปท 9.18

9-12

รปท 9.15 แสดงการตดตงบอกนนา

รปท 9.16 แสดงการตดตงบอกนนา

9-13

รปท 9.17 แสดงรปแปลนการกนนาบรเวณทซอมของตอมอตบรม

รปท 9.18 แสดงรปตดการกนนาบรเวณทซอมของตอมอตบรม

9-14


อปกรณในการซอมแซมตอมอประกอบดวย เครองมอ เครองจกร ในการกอสรางสะพาน เชน

โปะ หรอเรอสาหรบขนสงวสดและอปกรณ เครองอดลม โมผสมคอนกรต เครองสกดคอนกรต เครอง

ขดสนมเหลก ดงแสดงในรปท 9.19

รปท 9.19 แสดงตวอยางอปกรณเครองมอเครองจกร


การซอมเสาตอมอทชารดเนองจากคลอไรดในนาทะเล หรอจากสาเหตอนๆ จะมปญหาและ

อปสรรคพอสรปไดดงน

1. เนองจากบรเวณดงกลาวจะมนาทะเลขน-ลง ตลอดเวลา ความเสยหายของตอมอจะเกด

ในชวงระหวางระดบนาสงสดและระดบนาตาสด

2. ปญหาชวงเวลาทปฏบตงาน ตองรอระดบนาลด ซงอาจจะเปนชวงเวลากลางคนและเมอ

ตดตงเหลกเสรมใหมแลว จะตองใชนาสะอาดฉดลางเหลกเสรมกอนเทคอนกรต


การซอมแซมเสาตอมอคอนกรต ทมความเสยหาย ระดบทตองเขาไปทาการซอม บารงหรอเฝา

ตดตาม (C) หรอตองมการซอมแซมโดยเรงดวน / มมาตรการควบคมการใชงาน (D) นน ตองคาถง

ความปลอดภย ดวยโครงสรางดงกลาวมผลตอการรบนาหนกขององครวมของสะพาน และในการ

ซอมแซมผปฏบตงานตองทาในพนทสงและอยในลานา ดงนนผปฏบตงานตองมความพรอมและทกษะ

ในการทางาน และปองกนการเกดอนตรายตอผปฏบตงานได อาทเชน


2. บคลากรตองแตงตวใหมดชดปองกนอนตรายทอาจเกดขน

3. ตองมการตดตงเครองมอชวย เชน เขมขดนรภย ใหมความแขงแรงทนทานตอการเขาทา

การตรวจสอบ

9-15

4. ตองใหความสาคญกบชนสวนทมผลตอการรบนาหนกบรรทกของโครงสรางสะพาน

5. มการฝกทกษะและเตรยมความพรอมกอนทางานทกครง ในสวนของบคคลากรละ

เครองมอเปนตน

ทฤษฎและความรทใชสนบสนนในการออกแบบซอมแซมสะพานทเสาตอมอชารดเนองจาก

คลอไรดในนาทะเลและนากรอย โดยสวนมากจะมโครงสรางในสวนอนๆ เชน คานรองรบ พนสะพาน

ทางเทาและราวสะพานอยในสภาพด ดงนน งานซอมแซมเสาตอมอจงเปนการคงความแขงแรงของ

โครงสราง ใหสามารถรบนาหนกไดดเชนเดม ซงชวยยดอายการใชงานของสะพานใหยาวนาน ดงนน

การซอมแซมคอนกรตทเสอมสภาพจงเปนกระบวนการทจาเปน เพอคนความแขงแรงและสภาพการใช

งานของโครงสรางสะพานการซอมแซมคอนกรตใหมประสทธภาพตองพจารณาทงวสดและ

กระบวนการทใช ซงอาจสรปสาเหตและขนตอนการซอมแซมสนๆได 6 ขนตอน ดงแสดงในรปท 9.20

ก 9.20 ข และตารางท 9.1

9-15

รปท 9.20 ก สรปและขนตอนการซอมแซมตอมอ

9-16

รปท 9.20 ข. สรปและขนตอนการซอมแซมตอมอ

9-17

ตาราท 9.1 สรปสาเหตความเสยหายและการแกไข

สาเหต การแกไข

คลอไรดซมเขาไปในเนอคอนกรตทาใหเหลก

เกดสนม

1. ลด w/c ratio เพอเพมความทบนา

2. ใชสวนผสมคอนกรตทมสวนละเอยดสงขนเพอ

ลดการซมนา เชนผสม เถาลอย ตะกรน ปนไลม

ใชซเมนตมากขน

3. ใชสารผสมเพมเพอลดนา

ระยะหมเหลกนอย( < 2.5) ทาใหนา/คลอไรด

ซมเขาไปถงเหลกไดงาย

1. เพมระยะหม

2. ขยายขนาดตอมอ

3. เนนการควบคมงานใหมประสทธภาพ

ตองการใชงานเรว/ระดบนาขนลงทกวน 1. ใชปนชนดพเศษ ประเภทสาม แขงตวเรว

2. ใชสารเรงการแขงตวของคอนกรต

ปญหาการเกาะกนระหวางคอนกรตเกาและ

ใหม

1. ใชวสดเชอมประสาน

2. เหลกกนแรงเฉอน

ใหผรบเหมาทองถนทางานได 1. วสดหาซอไดงาย

2. เทคโนโลยไมสงนกทาใหไมตองลงทนสง

คณภาพงานไมด 1. เนนการควบคมงานใหมประสทธภาพ

มลคางานไมสง 1. ตองใชผรบเหมาทองถน

2-1

2.1 การตรวจสอบสะพานดวยสายตา

การตรวจสอบ 3ส 3

2.6 เครองมอพนฐานทใชในการตรวจสอบ

ะพานดวยสายตา มวตถประสงค เพอตรวจหารอยแตก ราว และการชารด

เสยหายอนๆทสามารถมองเหนไดชดเจน โดยจะใหความสาคญตอ ความเสยหายทเกดกบช นสวนท

สาคญๆ ของโครงสรางสะพาน มผลตอความมนคงแขงแรงของสะพาน มความเสยงทจะเกดการวบต

เชน การแตกราวบรเวณฐานรองรบ หรอกงกลางความยาวชวง ของชนสวนโครงสราง คานและพน

คอนกรตซงมโมเมนตดดสงทสด การแตกราวของคอนกรต การกะเทาะของผวคอนกรต โดยผ

ตรวจสอบสมควรตองมความรพนฐานทางวศวกรรมโยธา ในการทาการตรวจสอบจงควร มวศวกรหรอ

ชางเทคนคทผานการฝกอบรม เขารวมทาการตรวจสอบดวย โดยจะตองตรวจสอบเพอคนหาอาการ

ผดปกตหรอความเสยหายทอาจเกดขน เชน

1. รอยแตกราว

2. พนผวทมการกะเทาะของคอนกรต

3. การรวซมของนาทบรเวณรอยตอ

4. การเคลอนตวหรอแอนตวของโครงสราง

5. การกดกรอนเปนสนม

6. การพองตวของคอนกรตและอนๆ

2.2 การตรวจสอบทางกายภาพโดยการใชเครองมอพนฐาน

การใชเครองมอ พนฐานชวยในการตรวจสอบสะพานอยางเหมาะสม ทาใหการตรวจสอบม

ความถกตองและครอบคลมรายละเอยดไดครบถวน มากขน เชนการใชคอน เคาะหรอโซลาก เพอฟง

ความแตกตางของเสยงสะทอน จะทาใหทราบถงตาแหนงของโพรงหรอรกลวงในเนอคอนกรตนนได

ในการตรวจสอบโครงสรางสะพานนน วศวกรและทมงานผทาการตรวจสอบจะตองจดเตรยม

เครองมอและ อปกรณ ในการ ตรวจสอบใหครอบคลมและเพยงพอตอการใชงาน ซง เครองมอ และ

อปกรณพนฐานนนควรจะประกอบดวย

1. เครองมอทาความสะอาด เชน ไมกวาด แปรงลวด

2. เครองมอตรวจสอบ เชน คอน โซเหลก Rebound Hammer

3. เครองมอชวยสงเกต เชน ไฟฉาย กลองสองทางไกล กลองขยาย

4. เครองมอสาหรบวด เชน เทปวดระยะ Crack Width Ruler

5. เครองมอสาหรบบนทก เชน กลองถายรปดจตอล กลองวดโอ

6. เครองมอพเศษ เชน Ultrasonic Pulse Velocity, Data Logger

7. เครองมอทดสอบทางเคม เชน สารละลายททาปฏกรยากบกรด ทนยมใชคอสารละลาย

ฟนอฟทาลน (Phenolphthalein) ในแอลกอฮอล เขมขน 1%

8. เครองมอชวยความปลอดภย เชน หมวกนรภย เขมขดนรภย กรวยยาง

2-2

9. เครองมอชวยตรวจสอบ เชน เรอยาง บนได รถกระเชา

2-3

2.7 การตรวจสอบสะพานในสนาม

ขนตอนการตรวจสอบสะพานในสนามดวยสายตาและการการตรวจสอบดวยเครองมอพนฐาน

สามารถดาเนนการตามขนตอนไดดงน

1) การตรวจสอบพนสะพาน

หลงจากการกาหนดรหสเพอการตรวจสอบแลว จงเรม ทาการตรวจสอบ 3ส 3

ะพานดวยสายตา

และเครองมอพนฐานทใชในการตรวจสอบ โดยมขนตอนดงน

ใชการลาก โซเหลก เพอ ตรวจสอบ ตาแหนง การหลดลอนออกเปนแผน และหาโพรงใน

คอนกรต การลากโซเปนวธการวเคราะหเชงคณภาพซงทาไดงายและราคาถก ซงทดสอบโดยฟงจาก

เสยงโซทลากผานบรเวณทมการกะเทาะหรอหลดลอกเปนแผน (Spalling and Delamination) จะได

ยนเสยงทไมแนน (Hollow Sound) ซงแตกตางจากเสยงทแนน (Solid Sound) เมอทาการลากโซผาน

คอนกรตคณภาพด โดยมมาตรฐานการทดสอบ ASTM D4580-86 ดงแสดงในรปท 2.10 (เมอพบ

บรเวณทเสยหายถามเครองมอการตรวจสอบพเศษ ควร จะตองทาการทดสอบเพมเตมเพอตรวจสอบ

ขอบเขตการกดกรอนของเหลกเสรมและตาแหนงทแทจรงของการหลดออกเปนแผน (Delamination)

ทาการหาขอบเขตพนทเสยหายโดยละเอยดดวยการใชคอนเคาะเพอเปรยบเทยบเสยง

สะทอน พรอมทาเครองหมายกาหนดขอบเขต วธการเคาะดวยคอนเปนเทคนคทงายสามารถใหขอมล

พนทบรเวณทมการหลดลอกเปนแผน(Delamination) ไดด ซงพนทบรเวณนเมอเคาะดวยคอนจะได

ยนเสยงทไมแนน (Hollow Sound) เมอเปรยบเทยบกบเสยงแนน (Solid Sound) เมอเคาะคอนกรต

คณภาพดวยคอน

VDO

VDO

2-4


• ตกรดเพอกาหนดขนาดพนทโดยใหมขนาดประมาณ 2×2 เมตร สาหรบประเมน

พนทการหลดลอกของพนผวคอนกรต

• ประเมนพนทความเสยหายจากการหลดลอกและจากความเสยหายลกษณะอนๆ

2. กรณทเหลกเสรมเกดสนม ตองทาความสะอาดเหลกเสรม และบรเวณทเกดสนมกอน

ดาเนนการ เกบรายละเอยด โดยการวด ขนาดเหลกเสรมจรง ณ ปจจบนโดยใชเวอร

เนย


บนทกลกษณะความเสยหาย ลงในแบบฟอรมท 4 เชน ขนาดความกวาง ความลก

และความยาวของรอยแตกราว ลกษณะการแตกราวเปนแนวตามยาว ตามขวาง หรอ

แผกระจาย (ไมมทศทาง) เพอนาไปใชประเมนระดบความเสยหาย

3) การตรวจสอบทางเทา

ทาการตรวจสอบ3ทางเทาส3

1. กาหนดพกดและสญลกษณ ของทางเทาตามลาดบตามขอ 1. ของการตรวจสอบพน

สะพานโดยใชแบบฟอรมท 1 และ แบบฟอรมท 2

ะพานตามรหสทกาหนดไว ในการตรวจสอบมขนตอนดงน

2. เกบขอมลลกษณะทางกายภาพของทางเทา เชน ความยาวและความกวางทางเทา

3. ทาการตรวจสอบทางเทาดวยสายตาและใชเครองมอในการตรวจสอบ

• ใชโซเหลกลาก เพอตรวจสอบการ หลดลอกเปนแผน หรอโพรงในเนอคอนกรต

โดยการเปรยบเทยบเสยง

• ทาการหาขอบเขตพนทเสยหายโดยละเอยดดวยการใชคอนเคาะเปรยบเทยบ

เสยงพรอมทาเครองหมายกาหนดขอบเขต

• ตรวจสอบขนาดของรอยแตกราว และวดความกวางรอยแตกราวดวย Crack

Width Ruler



ดาเนนการ เกบรายละเอยด เชน วดขนาดเหลกเสรมจรง ณ ปจจบน โดยใชเวอรเนย



VDO

2-5




4) การตรวจสอบราวสะพาน

ทาการตรวจสอบราวสะพานดวยสายตา และเครองมอทใชในการตรวจสอบโดยมขนตอนดงน

1. กาหนดลาดบของพกดและสญลกษณของราวสะพานตามขอ1. ของการตรวจสอบพน

สะพานโดยการใชแบบฟอรมท 1 และแบบฟอรมท 2

2. เกบขอมลลกษณะทางกายภาพของราวสะพาน เชน ความยาวของชวงสะพาน ความ

กวางและความลกของคานราวสะพาน พรอมบนทกขอมลลงในแบบฟอรมท 3




• ใช Crack Width Ruler วดขนาดของรอยแตกราว และวดความยาวของรอยแตก




ดาเนนการ เกบรายละเอยด เชน ขนาดเหลกเสรมจรง ณ ปจจบนโดยใชเวอรเนย






5) การตรวจสอบตอมอตบรม – คานตวกลาง

ทาการตรวจสอบ 3ส 3

1. กาหนดพกดและสญลกษณตามขอ 1. ของการตรวจสอบพนโดยใชแบบฟอรมท 1

และแบบฟอรมท 2

ะพานดวยสายตา และ เครองมอและอปกรณทใชในการตรวจสอบ ม


2. เกบขอมลลกษณะทางกาย ภาพของสะพาน เชน ความยาวของชวงสะพาน ความ

กวางของถนน ลงในแบบฟอรมท 3




2-6

• ใช Crack Width Ruler วดขนาดของรอยแตกราว และวดความกวางของรอย

แตก

• ใช Rebound Hammer ตรวจสอบความสมบรณของคอนกรตดานการรบกาลงใน

แตละชนสวนโครงสราง



ดาเนนการ เกบรายละเอยด เชน ขนาดเหลกเสรมจรง ณ ปจจบน โดยใชเวอรเนย


ลกษณะความเสยหาย เชน ขนาดความกวาง ความลก และความยาวของรอย

แตกราว ลกษณะการแตกราวเปนแนวตามยาว ตามขวางหรอแผกระจาย (ไมม

ทศทาง) เพอประเมนระดบความเสยหาย

7. ทดสอบการเกดปฏกรยาคารบอเนชน โดยใชสารละลายฟนอฟทาลน เขมขน1 % ฉด

พนไปบนคอนกรตททาความสะอาดแลว ถาพบวาผวคอนกรตเปนสชมพแสดงวาเนอ

คอนกรตเกดปฏกรยาคารบอเนชนแลว

8. ทกขนตอนทาการบนทกดวยกลองถายรปดจตอลหรอกลองวดโอ

6) การตรวจสอบเสาตอมอ

ทาการตรวจสอบ3เสาตอมอส 3

1. กาหนดลาดบพกดและสญลกษณ ของเสาตอมอ ตามขอ 1. ตามการตรวจสอบพน

สะพานโดยใชแบบฟอรมท 1 และแบบฟอรมท 2

ะพานดวยสายตาและ เครองมอ พนฐานทใชในการตรวจสอบ ม


2. เกบขอมลลกษณะทางกาย ภาพของสะพาน เชน ความ สงของตอมอสะพาน ขนาด

ความกวางของตอมอ พรอมบนทกขอมลลงในแบบฟอรมท 3

3. ทาการตรวจสอบ ตอมอดวยสายตาและใชเครองมอในการตรวจสอบ พรอมบนทก



• ใช Crack Width Ruler ตรวจสอบขนาดของรอยแตกราว และวดความกวาง ของ

รอยแตก

• ใช Rebound Hammer ตรวจสอบความสมบรณของคอนกรตดานการรบกาลงดง


2-7

รปท 2.14 ทดสอบกาลงรบแรงอดของคอนกรตดวย Rebound hammer



ดาเนนการ เกบรายละเอยด เชน วดขนาดเหลกเสรมจรง ทเหลอ ณ ปจจบน โดยใช

เวอรเนย


ลกษณะความเสยหาย ในทกลกษณะ เชน ขนาดความกวาง ความลก และความยาว

ของรอยแตกราว ลกษณะการแตกราวเปนแนวตามยาว ตามขวาง หรอแผกระจาย

(ไมมทศทาง) เพอประเมนระดบความเสยหาย

7. ทดสอบการเกดปฏกรยาคารบอเนชน โดยใชสารละลายฟนอฟทาลน เขมขน 1% (ถา

ทาได)

8. ทดสอบการแทรกซมของปรมาณคลอไรด (ถาทาได)


ขอแนะนา กรณทหนวยงานของกรมทางหลวงชนบทมเครองมอตรวจสอบพเศษ ควรใชการ

ตรวจสอบหาความลกของรอยแตกและสภาพการเกดสนมของเหลกและควรทาการตรวจสอบความ

เสยหายทเกดจากปฏกรยาทางเคมดงน

การทดสอบหาปรมาณคลอไรดและซลเฟต

การทดสอบนเหมาะสาหรบประเมนสภาพโครงสรางสะพานคอนกรตของกรมทางหลวงชนบท

ในสวนของตอมอและพนดานลาง โดยเฉพาะพนทในภาคตะวนออกเฉยงเหนอและจงหวดทตด

ชายทะเล ทคาดวาเกดการแทรกซม จากสารเคมรนแรงและเกดการกดกรอนของเหลกเสรมคอนกรต

หากคลอไรดแทรกซมเขาไปในแผนพนคอนกรต จะนาไปสการกดกรอนของเหลกเสรมและรอยราวใน

คอนกรต ในการทดสอบเพอตรวจสอบปรมาณคลอไรดในคอนกรตจะตองทาลายเนอคอนกรต

2-8

บางสวน เพราะตองเกบตวอยางโดยการเจาะคอนกรต (Core Sampling) แลวนาตวอยางคอนกรตไป

ทดสอบในหองปฏบตการเพอไดขอมลทตองการ

คลอไรดในรปของคลอไรดอออนเปนสาเหตหนงททาใหความเปนดางของคอนกรตลดลง เมอ

คอนกรตมปรมาณนาและออกซเจนเพยงพอจะทาใหเหลกเสรมในคอนกรตเกดสนม และถกกดกรอน

ตามปฏกรยา Anodic and Cathodic โดยมากแลวคลอไรดทมผลตอการกดกรอนจะมาจาก

สภาพแวดลอม เชน นาเกลอ นากรอย หรอดน นอกจากนน ในสวนของคอนกรตอาจมสวนประกอบ

ของคลอไรดได เชน คลอไรดในนาทผสมคอนกรต หรอ คลอไรดในทรายหรอหน (โดยเฉพาะอยางยง

แหลงใกลทะเล)

การวเคราะหผลการทดสอบตามหลกเกณฑของสถาบนคอนกรตอเมรกา (ACI) กาหนด

ปรมาณคลอไรดเพอมใหมปรมาณเพยงพอทจะกอใหเกดกระบวนการกดกรอนของเหลกเสรมใน

โครงสราง ดงน

• สาหรบโครงสรางคอนกรตอดแรง (Prestress Concrete) ไมเกนรอยละ 0.08 ของ

นาหนกซเมนต

• สาหรบโครงสรางคอนกรตเสรมเหลก ไมเกนรอยละ 0.08 ของนาหนกซเมนต

วธ Chloride 90-day Ponding Test

วธการนตองขงสารละลายโซเดยมคลอไรด 3% บนแผนคอนกรตเปนระยะเวลาไมนอยกวา 4

เดอน หลงจากนนจะตองเกบตวอยางโดยการเจาะคอนกรต (Core Sampling) แลวนาตวอยาง

คอนกรตไปทดสอบในหองปฏบตการเพอหาปรมาณคลอไรดอออน

การนาไปใช: สามารถทดสอบไดทกพนททเสยงตอการแทรกซมของคลอไรดอออน

ขอด: สามารถตรวจสอบความเสยงในการแทรกซมของคลอไรดอออน

ขอเสย: ตองใชระยะเวลานานในการทดสอบและวเคราะห และตองเกบตวอยางคอนกรตเพอ

นาไปทดสอบในหองปฏบตการ



1. แบบฟอรมท 1 ผงแสดงตาแหนงสะพาน

2. แบบฟอรมท 2 ผงแสดงรปตดสะพาน

3. แบบฟอรมท 3 แบบฟอรมบนทกลกษณะโครงสรางสะพาน

4. แบบฟอรมท 4 แบบฟอรมบนทกความเสยหาย

5. แบบฟอรมท 5 แสดงตาแหนงและรปภาพความเสยหาย

2-9


2-10


ความยาวสะพาน

คลอง……………...

ตวอยางผงสะพาน

ทศเหนอ

ดานซายมอ

ดานขวามอตนทาง

ความกวางสะพาน ป

ลายท

าง

STA.1

5+455

STA.1

5+495

ความกวางของลานาปายจราจร

30 เมตร

ณ. ม.ค.51

ทศทางการไหลของลานา

เสาไฟสองสวาง

จดเรมตน (GPS)

ความกวางสะพาน 8 เมตร

ความยาวทงหมดของสะพาน 40 เมตร

สะพาน 2 ชองจราจร 2 ทศทาง

2-11

แบบฟอรมท 2 ผงแสดงรปตดสะพาน

2-12

S4S1 S2 S3

P1/1

P1/2

P1/3

P1/4

P1/5 P2/5

P2/4

P2/3

P2/2

P2/1

P3/3

P3/2

P3/1

P3/4

P3/5

C1

C2

C3

A1 A2

ตนทาง

จดเรมตน2

2

11

STA

.15+

455

ทศทางการไหลของนา

8.00

40.00

กรงเทพฯ นครนายก

STA

.15+

495

แบบรางแปลนสะพาน

ความยาวทงหมดของสะพาน

ความยาวชวงสะพาน

A1

S1

P1

C1

S2 S3 S4

A2P2

C2

P3

C3

กรงเทพ

4@10=40 เมตร

รปตดตามยาว 1-1

ความกวางของสะพาน

ความกวางของถนน

ความหนาพนสะพาน

(S) 0.20 mC1

P1/1 P1/5P1/2 P1/4 P1/3ความสงเสา

รปตดตามขวาง 2-2

คานรองรบ ( C )

0.50 x 0.70 m

ตอมอกลาง ( P )

0.40 x 0.40 m.

ตวอยางผงแสดงรปตดสะพาน

2-13





หนวยงานรบผดชอบ....................................................................................................................... ....................























29 ลกษณะทางนา ...................................................................................

30 การปองกนตอมอ ……………………………………………………………



2-14

แบบฟอรมท 4 แบบฟอรมบนทกความเสยหาย

ชอสะพาน.....................................คลอง......................................กม............................................ตาบล.............................อาเภอ......………… จงหวด.......


แตกร

าว

กระเ

ทาะ

หลดล

อก

หลดอ

อกเป

นแผน

รพรน

คราบ

เกลอ

, สญ

เสยน

า

สกกร

อน

เปนส

นม

รายละเอยดความเสยหาย สภาพ หมายเลขรปอางอง

1 พนสะพานคอนกรต

2 ระบบระบายนา

3 ทางเทา

4 ราวสะพาน

5 คานคอนกรตตามยาว

6 ตอมอตบรม

7 คาน

8 แผนรองคาน

9 เสาตอมอคอนกรต

10 คานยด

11 Slope protection

12 อนๆ ( ระบ)

2-15

ตวอยาง แบบฟอรมท 4 แบบฟอรมบนทกความเสยหาย



แตกร

าว

กระเ

ทาะ

หลดล

อก

หล

ดออก

เปนแ

ผน

รพ

รน

คราบ

เกลอ

, สญ

เสยน

า

สก

กรอน

เป

นสนม



1 พนสะพานคอนกรต - - - - - - - - - - - -

2 ระบบระบายนา - - - - - - - - - - - -

3 ทางเทา - - - - - - - - - - - -

4 ราวสะพาน - - - - - - - - - - - -

5 คานคอนกรตตามยาว - - - - - - - - - - - -

6 ตอมอตบรม ( A1 1 - - - - - - - เกดรอยแตกราวขนาดใหญ กวางมากกวา 2.0 มม. แย 2.17

7 คาน - - - - - - - - - - - -

8 แผนรองคาน - - - - - - - - - - - -

9 เสาตอมอคอนกรต P1/1 1 1 - - - - - 1 เกดรอยแตกราวขนาดใหญ กวางมากกวา 2.0 มม. มการกะเทาะลกเกนกวา 25 มม. และขนาดกะเทาะกวางมากกวา 150มม.

เปนสนมเหลกยน ขนาด DB 20(18) มม.ยาวประมาณ 30 ซม.

และเหลกปลอก ขนาด RB 9(6) มม.ยาวประมาณ 20 ซม.

แย 2.18

2.19

2.20

2-16

ตวอยาง แบบฟอรมท 4 แบบฟอรมบนทกความเสยหาย (ตฮ)



แตกร

าว

กระเ

ทาะ

หลดล

อก

หล

ดออก

เปนแ

ผน

รพ

รน

คราบ

เกลอ

, สญ

เสยน

า

สก

กรอน

เป

นสนม




มการกะเทาะลกเกนกวา 25 มม. และขนาดกะเทาะกวางมากกวา 150 มม.



แย 2.18

2.19

2.20

P1/3 1 - - - - - - - เกดรอยแตกราวขนาดใหญ กวางมากกวา 2.0 มม. แย 2.21


มการกะเทาะลกเกนกวา 25 มม. และขนาดกะเทาะกวางมากกวา 150มม.



แย 2.18

2.19

2.22


มการกะเทาะลกเกนกวา 25 มม. และขนาดกะเทาะกวางมากกวา150 มม.



แย 2.18

2.19

2.23

10 คานยด - - - - - - - - - - - -

11 Slope protection - - - - - - - - - - - -

12 อนๆ ( ระบ) - - - - - - - - - - - -

2-17

แบบฟอรมท 5 แสดงตาแหนงและรปภาพความเสยหาย

2-18

ตวอยาง แบบฟอรมท 5 แสดงตาแหนงและรปภาพความเสยหาย

รปท 2.15 แสดงตาแหนงความเสยหายท ตอมอตบรม (A1)

รปท 2.16 แสดงภาพความเสยหาย

ตาแหนงทเกดความเสยหาย

2-19

รปท 2.17 แสดงตาแหนงความเสยหายท P1/1-P1/5


P1/5

P1/4 P1/3

P1/1

P1/1 P1/2

P1/1 P1/2 P1/3 P1/4 P1/5

2-20


รปท 2.20 ภาพแสดงความเสยหายของเสาตอมอ P1/1 และ P1/2

P1/1 P1/2

2-21



P1/3

P1/4

2-22


P1/5

Documents

คู มือปฏิบัติงานซ อมบํารุงสะพานbmm.doh.go.th/website/images/download/bridge_manual/manual_05.pdf · 5.2 แนวทางเลือกวิธีการซ