บทท 1

บทนาเกยวกบการประยกตสารสนเทศทางธรกจ

บทนา ในสงคมฐานความร (Knowledge-based Society) ขอมล ขาวสาร และสารสนเทศ

(Information) เปนสงสาคญอยางยงตอการดาเนนงานทงภาครฐและเอกชน โดยเฉพาะ

อยางยงการประกอบธรกจในยคดจทลทมการนาเทคโนโลยสารสนเทศเขามาชวย

ประกอบการตดสนใจ (Decision Making) ในการจดการและบรหารงานดานตาง ๆ ทาให

ขาวสารเปนสงททกคนจาเปนจะตองไดรบทราบและเขาถงไดอยางรวดเรว

หวขอการเรยนร

ขอมล สารสนเทศ และระบบสารสนเทศ สาเหตททาใหเกดสารสนเทศ

ระบบสารสนเทศเพอการจดการ ลกษณะของสารสนเทศ

องคประกอบ ความสาคญ และประโยชนของระบบสารสนเทศ

ขอมล สารสนเทศ และระบบสารสนเทศ ขอมล หมายถง ขอเทจจรงตาง ๆ อาจอยในรปของตวเลข ตวอกษร สญลกษณ รปภาพ

หรอเสยงกได เชน จานวนนกศกษาชนปท 1 และทอยปจจบนของนกศกษา เปนตน

ขอมล สารสนเทศ และระบบสารสนเทศ

สารสนเทศ หมายถง สงทไดจากการประมวลผลขอมล และสามารถนาไปใชประโยชนในการวางแผน การตดสนใจ และก า ร ค า ด ก า ร ณ ใ น อ น า ค ต ไ ด สารสนเทศอาจแสดงในรปของขอความ ตาราง แผนภม หรอรปภาพ

ขอมล สารสนเทศ และระบบสารสนเทศ

ขอมล ประมวลผล สารสนเทศ

กระบวนการประมวลผลขอมลใหเปนสารสนเทศ

ขอมล สารสนเทศ และระบบสารสนเทศ นอกจากคาวาขอมลและสารสนเทศแลว ยงมอกคาหนงทเกยวของกน นนคอคาวา

“ความร” หรอ “Knowledge”

ความร คอ การรบรและความเขาใจสารสนเทศจนถงระดบทสามารถวเคราะห และ

สงเคราะหได คอมความเขาใจ (Understanding) ในองคประกอบตาง ๆ จนอาจสรางเปน

ทฤษฎ หรอเปนแบบจาลองทางความคด และสามารถนาไปใชเพอแกปญหาในการ

ดาเนนงานได

ขอมล สารสนเทศ และระบบสารสนเทศ ระบบ (System) หมายถง กลมของสวนประกอบหรอระบบยอยตาง ๆ ทมการ

ทางานรวมกนเพอใหบรรลเปาหมายทกาหนดไว ซงสวนประกอบของระบบประกอบดวย

การนาเขาสระบบ (Input) การประมวลผล (Process) ผลลพธ (Output) และการใหขอมล

สะทอนกลบ (Feedback)

ยกตวอยาง เกรดเฉลยนกศกษา

สวนนาเขา คอ เกรดแตละเทอมของนกศกษา

การประมวลผล คอ นาเกรดทกเทอมบวกกนแลวหารดวยจานวนเทอม

ผลลพธ คอ เกรดเฉลยสะสม

ขอมล สารสนเทศ และระบบสารสนเทศ ระบบสารสนเทศ (Information System) เปนการนาองคประกอบทมความสมพนธ

กนของระบบมาใชในการรวบรวม บนทก ประมวลผล และแจกจายสารสนเทศเพอใชในการ

วางแผน ควบคม จดการและสนบสนนการตดสนใจ องคประกอบของระบบสารสนเทศ

ขอมล สารสนเทศ และระบบสารสนเทศ กระบวนการทางานของระบบสารสนเทศจะประกอบดวยสวนประกอบหลก 3 สวน

การนาขอมลเขาสระบบ เปนกจกรรมการรวบรวมขอมลเขาสระบบเพอการประมวลผล

การประมวลผล เปนการนาทรพยากรทไดนาเขาสระบบมาปรบเปลยนใหอยในรปทม

ความหมายเพอใชประโยชนในการตดสนใจ วางแผน ควบคม และดาเนนงานดานตาง ๆ ใน

การประมวลผลสามารถกระทาดวยมอ (Manual) หรอจะใชคอมพวเตอรเขามาชวย

ผลลพธ เปนผลผลตทไดจากการประมวลผล โดยทวไปจะอย ในรปของเอกสารหรอ

รายงานสารสนเทศ

สาเหตททาใหเกดสารสนเทศ

1. พฒนาการของความร สงประดษฐ หรอผลตภณฑใหม ๆ

2. พฒนาการของเทคโนโลยคอมพวเตอรและการสอสาร

3. ความตองการในการใชสารสนเทศของผใชงาน เพอนามาแกปญหาการ

ปฏบตงาน

4. ความตองการในการใชสารสนเทศของผบรหาร เพอใชในการตดสนใจ และ

การบรรลเปาหมายขององคกร

ลกษณะของสารสนเทศทด สารสนเทศทมคณภาพจะชวยใหผบรหารสามารถใชสารสนเทศนน ๆ ในการ

ตดสนใจไดอยางมประสทธภาพ คณลกษณะของสารสนเทศทดมคณภาพควรจะมลกษณะดงตอไปน

1. ถกตอง (Validity) สารสนเทศควรมความถกตองตรงกบขอเทจจรง 2. เทยงตรงแมนยา (Accuracy) สารสนเทศจะตองมความสอดคลองกนของผลทไดจากการประมวลผลซา ๆ กน 3. สมบรณครบถวน (Completeness) ควรไดรบสารสนเทศทงหมดทตองการ 4. เขาใจงาย (Simplicity) สารสนเทศควรไดรบในรปแบบทงายตอความเขาใจ 5. ทนตอเวลา (Timelyness) สารสนเทศควรจะไดรบทนเวลาเมอตองการ 6. เชอถอได (Reliable)

7. ตรวจสอบได (Verifiable) 8. ยดหยน (Flexible) สามารถปรบตวใหเขากบสถานการณทเปลยนแปลงได 9.สอดคลองกบความตองการ (Relevant) สารสนเทศควรจะสมพนธกบความตองการของผรบเฉพาะราย ในสถานการณทเจาะจง 10. สะดวกในการเขาถง (Accessible) 11. ปลอดภย (Security) 12. คมราคา (Economical) ประโยชนทไดรบคมคากบการลงทน

13. ความพอใจของผใช (User satisfaction) ผใชงานสามารถนามาประยกตในงานหรอเพมประสทธภาพในการทางาน และจะตองกระตนหรอโนมนาวใหผใชหนมาใชระบบใหมากขน

องคประกอบของระบบสารสนเทศคอมพวเตอร ระบบสารสนเทศคอมพวเตอร ประกอบดวยสวนประกอบหลก 6 สวนดงน

กระบวนการ

ฮารดแวร

การสอสารและเครอขาย

ซอฟตแวร

บคลากร ฐานขอมล

1. ฮารดแวร (hardware) หมายถง คอมพวเตอรและอปกรณตอพวงตาง ๆ ทจาเปน โดยคอมพวเตอรจะทาหนาทในการประมวลผลและควบคมการทางานของอปกรณตาง ๆ สวนประกอบอปกรณตอพวงตาง ๆ จะทาหนาทเปนหนวยนาเขาขอมล และหนวยแสดงผลขอมล

2. ซอฟตแวร (software) หมายถง ชดคาสงทคอมพวเตอรสามารถเขาใจไดและทางาน

รวมฮารดแวร เพอทาหนาทควบคมการทางานของฮารดแวร ไดแก ซอฟตแวรระบบ (system software) หรอทาหนาทเปนชดคาสงทเขยนขนตามวตถประสงคในการใช งานของผใชงาน ไดแกซอฟตแวรประยกตตาง ๆ (application software)

3. ฐานขอมล (database) หมายถง การจดการกบขอมล โดยการจดระเบยบขอมล

จดเกบขอมล บารงรกษา ปรบปรงขอมล คนคนขอมล และรกษาความปลอดภยของขอมลไดอยางมประสทธภาพและสามารถนามาใชงานได ปจจบนเทคโนโลยทนามาจดการขอมลเปนการจดการแบบระบบฐานขอมล (database system)

4. เครอขาย (network) หมายถงการเชอมตอคอมพวเตอรตงแต 2 เครองขนไปเพอ

แบงปนกนใชทรพยากรรวมกน รวมถงเครอขายทเชอมโยงระบบคอมพวเตอรภายในองคกรกบระบบคอมพวเตอรภายนอกองคไดอยางไมจากด กอใหเกดประโยชนและผลกระทบตอการปรบเปลยนกระบวนการทางานในธรกจ

5. บคลากร (Peopleware) หมายถงบคลากรทมความรความสามารถและเขาใจวธการการใหไดมาซงสารสนเทศ และการใชเทคโนโลยสารสนเทศ จะเปนผดาเนนการในการทางานทงหมด บคลากรในองคการเปนสวนประกอบทจะทาใหเกดระบบสารสนเทศดวยกนทกคน เชนรานขายสนคาแหงหนง บคลากรทดาเนนการในรานทกคน ตงแตผจดการถงพนกงานขายเปนสวนประกอบทจะทาใหเกดสารสนเทศได

6. กระบวนการ (Procedure)หมายถงระเบยบวธการปฏบตงาน ในการจดเกบรกษาขอมลใหอยในรปแบบทจะใหเปนสารสนเทศได เชน การกาหนดเวลาใหมการปอนขอมล การแกไขขอมลใหถกตองอยเสมอ กาหนดเวลาในการประมวลผลการทารายงาน การดาเนนการตางๆ ตองมขนตอนวธการปฏบตทกาหนดไวลวงหนา

ระบบสารสนเทศทางธรกจ

แบงตามหนาทการปฏบตงาน

1. ระบบสารสนเทศดานการบญช

2. ระบบสารสนเทศดานการเงน

3. ระบบสารสนเทศดานการตลาด

4. ระบบสารสนเทศดานการผลตและการดาเนนงาน

5. ระบบสารสนเทศดานทรพยากรบคคล

ระบบสารสนเทศสาหรบองคกรดจทล

แบงตามกระบวนการทางธรกจ

1. ระบบการวางแผนการใชทรพยากรขององคกร (enterprise resource planning system : ERP)

2. ระบบบรหารความสมพนธลกคา (customer relationship management system : CRM)

3. ระบบบรหารหวงโซอปทาน (supply chain management system : SCM)

ระบบสารสนเทศเพอการจดการ แบงตามระดบการจดการ 1. ระบบสารสนเทศเพอการประมวลผลรายการ (transaction processing system :

TPS) 2. ระบบสารสนเทศเพองานสานกงาน (office information system : OIS) 3. ระบบสารสนเทศเพอการจดการ (management information system : MIS) 4. ระบบสารสนเทศเพอสนบสนนการตดสนใจ (decision support system – DSS) 5. ระบบสารสนเทศสาหรบผบรหารระดบสง (executive information system : EIS)

ความสาคญของการประยกตสารสนเทศทางธรกจ การนาเสนอระบบสารสนเทศมาประยกตใชในงานธรกจพอสงเขป ดงน

การทาทายของเศรษฐกจโลก

สภาพแวดลอมทางธรกจในปจจบนน “สารสนเทศ” กคอ “อานาจ” และการรจก

“ คแขงขน” และ “ลกคา” เปนปจจยทชวยสงเสรมใหการดาเนนงานธรกจประสบ

ความสาเรจ ในชวตประจาวนผบรหารสามารถรบขอมลขาวสารไดจากแหลงขอมลท

หลากหลาย เชน หนงสอพมพ เวบไซต เปนตน นบวาเปนยคของการเปลยนแปลงระบบ

เศรษฐกจทงดานการสอสารและระบบการขนสง ไดสงผลตอการเปลยนแปลงลกษณะการ

ดาเนนงานธรกจขององคการตาง ๆ

ความสาคญของการประยกตสารสนเทศทางธรกจ การเปลยนแปลงของเศรษฐกจโลก

ยง เ ปนยค ของการ เป ลยนแปลงระบบ

เศรษฐกจทงดานการสอสารและระบบการขนสง เพอ

ชวยขยายโอกาสทางเศรษฐกจทกระดบ ดงนน

อง ค ก าร จา เ ป น จ ะต อ ง ม ร ะ บ บ ส า ร ส นเ ท ศ ท ม

ประสทธภาพ เพอใหเหมาะสมกบยคของระบบ

เศรษฐกจฐานความร (Knowledge-based Economy)

ความสาคญของการประยกตสารสนเทศทางธรกจ

การแขงขนทางการคา

การเจรญเตบโตทางเศรษฐกจและอตสาหกรรมและ

การทาธรกจมความเปนอสระและเสรมากขน จงสงผลใหการ

แขงขนทางการคามความรนแรงมากขน

ระบบสารสนเทศทถกตองและทนสมยเปนปจจย

สาคญอยางหนงในการแขงขนขายสนคาและบรการ โดยเฉพาะ

อยางยงขอมลดานผลตภณฑ ราคาและชองทางการจาหนาย ซงม

ความสาคญอยางยงตอการประชาสมพนธ โฆษณาและสงเสรม

การขาย

ความสาคญของการประยกตสารสนเทศทางธรกจ การขยายเครอขายทางการคา

การดาเนนงานธรกจในรปแบบตาง ๆ

ตองปรบปรงและเปลยนแปลงใหสอดคลองกบ

ความตองการทเพมขนของผ บรโภค รปแบบ

ธรกจ ทได รบความนยมอยางแพรหลาย คอ

ธรกจแฟรนไชส และธรกจออนไลน ในลกษณะ

ข อ ง พ า ณ ช ย อ เ ลก ท ร อ น ก ส (E-Commerce)

ซงระบบสารสนเทศทมประสทธภาพ

จะชวยสงเสรมและสนบสนนการตดสนใจและทา

ใหการข ยายการ บร หารงานเ ปนไปอยาง ม

ประสทธภาพ

ความสาคญของการประยกตสารสนเทศทางธรกจ ความกาวหนาทางเทคโนโลย

สารสนเทศ

คอมพวเตอรและอนเทอรเนตไดถกพฒนาให

เปนเครองมอเพอการสอสารในการดาเนนงานดานตาง ๆ

ทงทางธรกจ เศรษฐกจ สงคม วทยาศาสตร และการศกษา

ดวยความกาวหนาของเทคโนโลยทชวยให

สารสนเทศกระจายไปยงผบรโภคไดอยางมประสทธภาพ

สะดวกและรวดเรว ทาใหองคการตาง ๆ ไดนาเทคโนโลย

ททนสมยมาประยกตใชเพอการพฒนาระบบสารสนเทศ

ใหมคณภาพ เพอสรางโอกาสทางธรกจ ใหบรการลกคา

และเพมประสทธภาพการทางานของพนกงาน

ประโยชนของการประยกตสารสนเทศทางธรกจ ระบบสารสนเทศทมคณภาพจะชวยสงเสรมและสนบสนนการดาเนนงานของ

องคการ ซงประโยชนของระบบสารสนเทศทเดนชดมดงน

1. ชวยเพมประสทธภาพในการทางาน

2. ชวยสรางทางเลอกในการแขงขน

3. ชวยสนบสนนการตดสนใจ

4. ชวยเพมคณภาพชวต

ประโยชนของการประยกตสารสนเทศทางธรกจ 1. ชวยเพมประสทธภาพในการทางาน

ระบบสารสนเทศชวยใหการดาเนนงานมความถกตอง สะดวก และรวดเรว และยง

ชวยใหการสอสารและการตดตอประสานงานมความคลองตวมากขน การประมวลผล

การจดเกบขอมล การกระจายขอมล

สามารถกระทาไดอยางรวดเรว ทนตอเวลา

ชวยลดขนตอน ทาใหการปฏบตงานม

ประสทธภาพมากขน

ประโยชนของการประยกตสารสนเทศทางธรกจ 2. ชวยสรางทางเลอกในการแขงขน

ร ะ บ บ ส า ร ส น เ ท ศ ส า ม า ร ถ นา ม า

ประยกตใชเพอการแขงขนทางธรกจ เพอสราง

ความพงพอใจในการใหบรการแกลกคา

ประโยชนของการประยกตสารสนเทศทางธรกจ 3. ชวยสนบสนนการตดสนใจ

ระบบสารสนเทศชวยใหขอมล

เพอการตดสนใจของผบรหารสาหรบ

การสรางและขยายโอกาสทางธรกจ การ

ควบคมและการเพมผลผลต ตลอดจน

การวเคราะหความเปนไปไดในการ

ลงทน

ประโยชนของการประยกตสารสนเทศทางธรกจ 4. ชวยเพมคณภาพชวต

ร ะ บ บส า ร ส น เท ศ ชว ย ให ก า ร

ดา เ นนงานตาง ๆ มประสทธภาพและ

ป ร ะ ส ท ธ ผ ล เ พ ม ม า ก ข น เ ช น ก า ร

ต ด ต อ ส อ ส า ร ท ง ภ า ย ใ น แ ล ะ ภ า ย น อ ก

องคการ การจองตวชมภาพยนตร ชวยลด

ขนตอนในการปฏบตงานของบคคลตาง ๆ

ในองคการ ระบบสารสนเทศเกยวกบการสง

เอกสารออนไลน สงเหลานถอไดวาระบบ

สารสนเทศไดชวยเพมคณภาพชวตใหกบ

มนษย

กรณศกษา: การใชเทคโนโลยสารสนเทศเพอการบรหารงานรานไอศกรม Iberry

รานไอศครม Iberry มคณววฒน และคณอจฉรา บรารกษ เปนเจาของ ปจจบนม 10 สาขา

ในกรงเทพฯ 9 สาขา และตางจงหวด 1 สาขา Iberry เปนไอศครมโฮมเมดทเนนรสชาตของผลไม

ไทย ๆ เชน มะยม มะดน มะมวง

มะพราว ฯลฯ

กรณศกษา: การใชเทคโนโลยสารสนเทศเพอการบรหารงานรานไอศกรม Iberry

ในการปฏบตงานของราน Iberry ประสบปญหาในการบรหารงาน ดงน

1. ปญหาเรองการบนทกขอมลการขาย เนองจากการขายมการออกใบเสรจรบเงน

อยางยอ ดวยเครองบนทกเงนสด ทาใหไมสามารถเกบรายละเอยดขอมลการขาย และขอมล

ลกคา และพบวามการทจรตของพนกงานในการขาย

2. ปญหาการจายคาแรงพนกงาน เนองจากทางรานมหลายสาขา และใชวธการตอก

บตรเวลาทางาน ทาใหไมสามารถตองมการคานวณเวลาการทางาน และคานวณคาแรงดวยมอ

ซงพบวามการคานวณผด และไมสามารถออกใบจายเงนเดอนไดทนเวลา

3. ปญหาเรองการสรปขอมลการขาย และการทารายงานทางการเงน เพอใชในการ

ตดสนใจของผบรหาร เชน ขอมลสรปการขายแตละวนแยกตามสาขา รสชาตของไอศกรม

และรายงานทางการเงนเพอการเสยภาษอากร

กรณศกษา: การใชเทคโนโลยสารสนเทศเพอการบรหารงานรานไอศกรม Iberry

จากปญหาทกลาวมาขางตน ผบรหารรานไอศกรมไดมแนวคดทจะนาไอท (ทง

ฮารดแวร ซอฟตแวร และเครอขาย) เขามาชวยในการแกปญหาดวยวธดงน 1.พฒนาระบบงานขาย เพอนามาใชในการบนทกรายการขาย และออกเอกสาร

ทางการคา และรายงานประจาวนไดโดยอตโนมต

2. พฒนาระบบการทะเบยนประวตพนกงาน และการจายเงนเดอนพนกงาน เพอใช

ในการเกบประวตการทางาน การคานวณเวลาทางาน และคาแรง และการออกใบจาย

เงนเดอนไดทนเวลา

3. พฒนาระบบสารสนเทศเพอการจดการ เพอใชในการบรหารจดการและการ

ตดสนใจของผบรหาร โดยการออกรายงานเพอการจดการ เชน รายงานสรปการขายแยกตาม

สาขา รายงานการจายเงนเดอน รายงานการวเคราะหการขาย และรายงานทางการเงนตางๆ

เปนตน

สรป

ขอมล หมายถงขอเทจจรงตาง ๆ ทอย ในรปของตวเลข ตวอกษร สญลกษณ

รปภาพ หรอเสยง และเมอมาผานการประมวลผล จงไดเปน สารสนเทศ ซงหมายถง สงทได

จากการประมวลผลขอมลและสามารถนาไปใชประโยชนในการวางแผน การตดสนใจ และ

คาดการณในอนาคตได

สารสนเทศประกอบดวย 3 สวน คอ

1) สวนรบขอมล 2)สวนประมวลผล 3)สวนแสดงผล

สงทผลกดนใหเกดสารสนเทศ เชน ความตองการในตวผลตภณฑใหม ๆ ทผลต

ไดอยางรวดเรว สามารถเผยแพรทวโลก อกทงชวยประหยดเวลาในการผลต และชวยให

ผบรหารตดสนใจงายขน

สรป สารสนเทศทดตองมความถกตองแมนยา ประกอบดวยขอเทจจรงทสมบรณ

ครบถวน เมอพจารณาสารสนเทศแลวจะตองเขาใจงาย ชวยใหผบรหารตดสนใจทนเวลา

ขอมลมความนาเชอถอ สามารถตรวจสอบและเปรยบเทยบใหเหนได เพอใหเกดความ

มนใจในการนาไปใช และยงสามารถใชในงานทมวตถประสงคตาง ๆ กนได สนองความ

ตองการของผ ทนาไปใช มความสะดวกในการใชสารสนเทศในระดบตาง ๆ ของผใช และ

ทสาคญมความปลอดภยจากผ ทไมมสทธในการเขาถงขอมลหรอสารสนเทศ

ระบบเทคโนโลยสารสนเทศคอมพวเตอร ประกอบดวย 6 สวนหลก ๆ

1) ฮารดแวร 4) การสอสารหรอเครอขาย

2) ซอฟตแวร 5) กระบวนการทางาน

3) ขอมล 6) บคลากรทจดการใหคอมพวเตอรทางาน (User)

สรป

ระบบสารสนเทศทประยกตใชในองคกร อาจแบงตามหนาทการทางาน แบงเปนระบบ

สารสนเทศทางการบญช ระบบสารสนเทศทางการเงน ระบบสารสนเทศทางการตลาดและ

การขาย ระบบสารสนเทศทางการผลต ระบบทรพยากรบคคล แบงตามกระบวนการทางาน แบงเปนระบบการวางแผนการใชทรพยากรขององคกร

ระบบบรหารความสมพนธลกคา และระบบบรหารหวงโซอปทาน แบงตามระดบการจดการ แบงเปนระบบสารสนเทศเพอการประมวลผลรายการ ระบบ

สารสนเทศเพองานสานกงาน ระบบสารสนเทศเพอการจดการ ระบบสารสนเทศเพอ

สนบสนนการตดสนใจ และระบบสารสนเทศสาหรบผบรหารระดบสง

คาถามทายบท จากกรณศกษา ใหอภปรายวา

- ประโยชนทรานไอศกรม Iberry นาไอทเขามาชวยการบรหารงาน นอกจาก

การแกปญหาขางตนแลว นกศกษาคดวาทางรานยงไดรบประโยชนใดไดบาง

- นกศกษาคดวาในอนาคตรานไอศกรม Iberry สามารถนาไอทเขามาชวยงาน

ดานใดอกไดบาง

-จากแนวคดการนาไอทมาใชแกปญหาของผ บรหารรานไอศกรม Iberry

นกศกษาคดวาสามารถนาแนวคดนไปประยกตใชกบธรกจใดไดบาง จงอธบายและ

ยกตวอยางประกอบ

THE END