โดย ... รองศาสตราจารย ดร. สวสด แสงบางปลา ทปรกษา สหกรณออมทรพยจฬาลงกรณมหาวทยาลย จ ากด

ทปรกษา ชมนมสหกรณธนกจไทย จ ากด

ทปรกษา ชมนมสหกรณออมทรพยไทยไอซท จ ากด

นกสหกรณแหงชาต

ปราชญสหกรณ

งบดล สนทรพย = หนสน + ทน

3

1. เงนรบฝาก

2. เงนกยม

3. หนสนอน

4. ทนเรอนหน

5. ทนส ารอง

6. ทนสะสม

7. ก าไรสทธ

4

หนสน

ทน

1. ใหสมาชกก

2. ใหสหกรณอนก

3. ฝากเงนในสถาบนการเงน

4. ลงทนในหลกทรพย

5. ลงทนในสนทรพยถาวร

6. ลงทนในสนทรพยอน

5

สนทรพย

เงนของสหกรณนน สหกรณอาจฝากหรอลงทนไดดงตอไปน

(1) ฝากในชมนมสหกรณหรอสหกรณอน

(2) ฝากในธนาคาร หรอฝากในสถาบนการเงนทม

วตถประสงคเพอใหความชวยเหลอทางการเงน

แกสหกรณ

(3) ซอหลกทรพยของรฐบาลหรอรฐวสาหกจ

(4) ซอหนของธนาคารทมวตถประสงค เพอใหความชวยเหลอ

ทางการเงนแกสหกรณ

(5) ซอหนของชมนมสหกรณหรอสหกรณอน

(6) ซอหนของสถาบนทประกอบธรกจอนท าใหเกดความสะดวก

หรอสงเสรมความเจรญแกกจการของสหกรณ

โดยไดรบความชอบจากนายทะเบยนสหกรณ

(7) ฝากหรอลงทนอยางอนตามทคณะกรรมการพฒนาการ

สหกรณแหงชาต (คพช.) ก าหนด

ขอ 1 ใหยกเลกประกาศคณะกรรมการพฒนาการสหกรณแหงชาต

เรอง ขอก าหนดการฝากหรอลงทนอยางอนของสหกรณ พ.ศ. 2550

ขอ 2 ในประกาศน

“ธนาคาร” หมายความวา ธนาคารพาณชยและธนาคารทม

กฎหมายเฉพาะจดต งขน ซงประกอบกจการภายในราชอาณาจกร

“ตราสารแสดงสทธในหน” หมายความวา ต วแลกเงน

ตวสญญาใชเงน หนกทมหลกประกน หนกไมดอยสทธ

ขอ 3 เงนของสหกรณอาจฝากหรอลงทนได ดงตอไปน

(1) บตรเงนฝากทธนาคารเปนผออก

(2) ตวแลกเงนทธนาคารเปนผรบรอง สลกหลงหรอรบอาวล หรอตวสญญาใชเงนทธนาคารเปนผสลกหลงหรอรบอาวล โดยไมม ขอจ ากดความรบผด

(3) ตราสารแสดงสทธในหนทธนาคารซงมใชรฐวสาหกจเปนผออก

(4) บตรเงนฝาก หรอใบรบฝากเงนทออกโดยบรษทเงนทน หรอบรษทเครดตฟองซเอร ซงสถาบนคมครองเงนฝากประกนช าระ คนตนเงนและดอกเบย

(5) ตราสารแสดงสทธในหนทนตบคคลเฉพาะกจเปนผออกภายใตโครงการแปลงสนทรพยเปนหลกทรพย ทไดรบอนญาตตาม พระราชก าหนดนตบคคลเฉพาะกจ เพอการแปลงสนทรพยเปนหลกทรพย พ.ศ. 2540 และตราสารแสดงสทธในหนนนไดรบการจดอนดบความนาเชอถอตงแตระดบ A- ขนไป จากบรษทจดอนดบความนาเชอถอทได รบความเหนชอบจากคณะกรรมการก ากบหลกทรพยและตลาดหลกทรพย

(6) หนกทมหลกประกน หรอหนกไมดอยสทธ ทไดรบการจดอนดบ ความนาเชอถอตงแตระดบ A- ขนไป จากบรษทจดอนดบความนาเชอถอ ทไดรบความเหนชอบจากคณะกรรมการก ากบหลกทรพยและ ตลาดหลกทรพย

(7) ฝากหรอลงทนอนใด นอกจากทก าหนดไวตาม (1) ถง (6) โดยไดรบความเหนชอบจากคณะกรรมการพฒนาการสหกรณแหงชาตกอน

ขอ 4 การน าเงนไปฝากหรอลงทนตามขอ 3 (7) รวมกนตองไมเกน

ทนส ารองของสหกรณ และตองผานการอนมตจากทประชมใหญ

ของสหกรณกอนจงจะด าเนนการได

ขอ 5 การฝากหรอลงทนของสหกรณทไดด าเนนการตามประกาศ

คณะกรรมการพฒนาการสหกรณแหงชาต เรอง ขอก าหนด

การฝากหรอลงทนอยางอนของสหกรณ พ.ศ. 2550 อยกอนวนท

ประกาศฉบบนใชบงคบ ใหถอวาเปนการฝากหรอลงทนตาม

ประกาศฉบบนตอไป

ขอ 6 ประกาศนใหใชบงคบต งแตวนออกประกาศเปนตนไป

ประกาศ ณ วนท 16 พฤศจกายน พ.ศ. 2552

ธระ วงศสมทร

รฐมนตรวาการกระทรวงเกษตรและสหกรณ

ประธานกรรมการพฒนาการสหกรณแหงชาต

1. การลงทนระยะส น

2. การลงทนระยะยาว

การลงทนระยะส น

แบงออกเปน 3 สวน คอ

(1) เงนฝากธนาคารหรอชมนมสหกรณ

ทระยะเวลา ไมเกน 1 ป

(2) เงนใหสมาชกก หรอสหกรณก ในสวนทลกหนจะช าระหนคน

ในระยะเวลา ไมเกน 1 ป

(3) เงนลงทนอน เชน พนธบตร หนกรฐวสาหกจทลงทนไวและ

จะสนเวลาการลงทน ไมเกน 1 ป

การลงทนระยะยาว

แบงออกเปน 3 สวน คอ

(1) เงนฝากธนาคารหรอชมนมสหกรณ

ทมระยะเวลา เกนกวา 1 ป

(2) เงนใหสมาชกกหรอสหกรณกในสวนทลกหนจะช าระหนคน

ในระยะเวลา เกนกวา 1 ป

(3) เงนลงทนอน เชน พนธบตร หนกรฐวสาหกจทลงทนท งหมด และมระยะเวลา

สนสดการลงทน เกนกวา 1 ป

สงส าคญทสหกรณควรค านงถงคอ สวนทเปนการลงทนระยะยาววา

จะมเงนลงทนไดจ านวนเทาใดทไมใหมากเกนไป มฉะนนจะเกดขาดสภาพคลองได

อตราสวนรอยละของเงนทจะน าไปลงทนระยะสนและระยะยาว

ควรเปนดงตารางขางลางน

เงนลงทน

การลงทน

ระยะสน ระยะยาว

(1) ทนเรอนหน - 100%

(2) ทนส ารอง - 100%

(3) ทนสะสม 10% 90%

(5) เงนรบฝาก 10% 90%

(6) เงนกยม 100% -

(4) ก าไรสทธ 100% -

ทนเรอนหน

เปน ทนระยะยาว สมาชกจะถอนหนบางสวนไปไมได

ถาจะตองการน าหนไปใช จะตองลาออกกอน โดยปกต

ผทลาออกจะคงหนไวจนสนปบญช เพอใหไดเงนปนผล

ครงสดทาย วนทส าคญทสหกรณจะตองมเงนมากหนอย

คอวนแรกของปบญช เตรยมเงนไวเผอใหพอ แมวาสมาชก

จะออกและถอนหนไปบาง กไมท าใหยอดทนเรอนหนลดลง

ต ากวาปทผานมา มแตจะเพมขนเรอยๆ ดงนน สหกรณ

สามารถน าเงนทนเรอนหนทงหมดไป ลงทนระยะยาว ได

ทนส ารอง

เปน ทนระยะยาว อกทนหนง ซงมเพมข นทกปอยางนอย

เพมข นปละ 10% ของก าไรสทธ จะลดลงไดกตอเมอไปชดเชย

การขาดทนเทานน โดยปกตสหกรณออมทรพยไมมการขาดทน

ดงนน สหกรณจะน าทนส ารองไป ลงทนระยะยาว ได

ทนสะสม

เปน ทนระยะสน หรอ ทนระยะยาว กได ทงนข นอยกบ

ทนสะสมของแตละสหกรณ บางแหงจดสรรจากก าไรสทธใน

แตละปแลวใชไปถง 90% และเหลอทนเพยง 10% กม ส าหรบ

สหกรณออมทรพยจฬาฯ ของเรานน ใชจายระหวางปไมเกน 10%

ของทนสะสมทงหมด ดงนนจงสามารถ ลงทนระยะสน 10%

และ ลงทนระยะยาว อก 90%

ก าไรสทธ

เปน ทนระยะสน เพราะในระหวางป

สหกรณจะไดก าไรสะสมไปในแตละเดอน

เมอถงสนปบญชแลว จะจดสรรก าไรสทธ

หมดในปนน จะไมเหลอเปนก าไรสทธอกตอไป

จงน าเงนไป ลงทนระยะสน เทานน

เงนรบฝาก

เปนเงนรบฝากประเภทออมทรพยเปนสวนใหญ และมเงนฝาก

ประจ าเปนสวนนอย ส าหรบสหกรณออมทรพยจฬาฯ อตราสวน

ยอดเงนฝากออมทรพยตอเงนฝากประจ าประมาณ 85 ตอ 15

เงนฝากประจ ามระยะเวลาฝาก 3, 6 หรอ 12 เดอน ซงปกตจะเปน

เงนทนระยะสน ซงไมแตกตางกบเงนฝากออมทรพย (ชนดเผอเรยก)

เทาใดนก แตตามความจรงแลว ไดสงเกตพฤตกรรมของผฝาก

จะถอนเงนไปใชไมมาก ยอดรวมไมเคลอนไหวมากนก ดงนนจง

ถอไดวาเงนฝาก 90% เปนทนระยะยาว เพอลงทนระยะยาวได

สวนอก 10% เปนการลงทนระยะสน

เงนกยม

เปนเงนทกผอน (สหกรณหรอธนาคาร) มาใหสมาชกกตอ

หรอลงทนตอ มสวนหนงทตองผอนช าระหนไมเกน 1 ป

จะถอเปน เงนลงทนระยะสน สวนทเกนหนงปเปน

เงนลงทนระยะยาว ส าหรบสหกรณออมทรพยจฬาฯ นน

กยมจากธนาคารมาใชในชวงสนๆ ไมเกน 3 เดอน จงเปน

เงนลงทนระยะสนทง 100%

เมอทราบเหตผลประกอบส าหรบเงนทนของสหกรณ

ออมทรพยจฬาฯ จงจดการลงทนระยะสนและระยะยาว ดงน

- 9,723 9,723

- 1,569 1,569

67 608 675

847 - 847

796 7,166 7,962

7,938 - 7,938

9,648 19,516 28,714

34% 66% 100%

ตวอยาง สหกรณออมทรพยจฬาฯ ณ วนท 31 ธนวาคม 2554

มทนเรอนหน 9,723 ลานบาท, ทนส ารอง 1,569 ลานบาท , ทนสะสม 675 ลานบาท,

เงนรบฝาก 7,962 ลานบาท และเงนกยม 7,938 ลานบาท จงลงทนดงตารางขางลางน หนวย : ลานบาท

เงนลงทน การลงทน

ระยะสน ระยะยาว รวม

(1) ทนเรอนหน

(2) ทนส ารอง

(3) ทนสะสม

(5) เงนรบฝาก

(6) เงนกยม

รวม

คดเปนรอยละ

(4) ก าไรสทธ

726 - 726

486 3,448 3,934

2,180 4,397 6,577

4,355 13,188 17,543

7,747 21,033 28,780

27% 73% 100%

หนวย : ลานบาท

เงนลงทน การลงทน

ระยะสน ระยะยาว รวม

เงนสด / ฝากธนาคาร

สมาชกก

สหกรณก

ลงทนอน

รวม

คดเปนรอยละ

จากงบดลของสหกรณออมทรพยจฬาฯ ณ วนท 31 ธนวาคม 2554

ปรากฏวาน าเงนไปลงทน ดงน

จะเหนไดวา การลงทนระยะยาวทด าเนนการจรง

ของสหกรณออมทรพยจฬาฯ นน

สงกวาทควรจะเปน = 21,033 – 19,516 = 1,517 ลานบาท

ซงคดเปนรอยละ = 73 - 66 = 7 ของเงนลงทนทงหมด

นบวาเปนความไมปลอดภยมากนก แตถาเราลงทนระยะยาว

มากกวาตามหลกเกณฑ จะท าใหไดผลตอบแทนมากขนกวาปกต

สอ.จฬาฯ ไดรบอนมตวงเงนกยม 10,300 ลานบาท ไดใชไป

7,938 ลานบาท คงเหลอวงเงนกยม 2,362 ลานบาท ซงมากกวา

1,517 ลานบาท อยอก 845 ลานบาท

เปนความปลอดภยเพยงพอแลว

ขอควรระวง

อยาไดลงทนระยะยาวมากจนเกนเหต

จะท าใหขาดสภาพคลองเปนผลเสยหาย

แกการด าเนนงานของสหกรณได

ส าหรบสอ.จฬาฯ

ไดรบอนมตวงเงนกยม 10,300 ลานบาท และม

นโยบายทจะใชวงเงนนไมใหเกน 85% นนคอ 8,755

ลานบาท ซงเราใช 7,938 ลานบาท หรอ 77% ของ

วงเงนกยม ทไดรบอนมต จงมสภาพคลองเหลออยอก

2,362 ลานบาท เผอไว 1,545 ลานบาท

เพอมใหเกดเสยสภาพคลอง

นบวาปลอดภยเพยงพอแลว

เพอใหการลงทนมประสทธภาพ และไดรบ

ผลตอบแทนสงสด

ตวอยางท 1

สมมตสหกรณ ก. มเงนเหลอ 100 ลานบาท

และประสงคจะฝากเงนไวกบชมนมสหกรณแหงหนง

(สมมตวาเปนชมนมสหกรณธนกจไทย จ ากด ซงม

ประกาศอตราดอกเบยเงนรบฝากประจ าระยะยาว

แนบมากบเอกสารนแลว)

ขนแรกใหแบงเงนออกเปน 5 สวนเทาๆ กน

นนคอ สวนละ 20 ลานบาท

ขนตอไปน าฝากระยะเวลา 12, 24, 36, 48 และ

60 เดอน ซงจะไดอตราดอกเบยเมอครบก าหนดเปน

รอยละ 3.80, 4.15, 4.40, 4.65 และ 5.00 ตามล าดบ

เมอสน 12 เดอนแรก จะไดอตราดอกเบย

ถวเฉลยรอยละ = (3.80+4.15+4.40+4.65+5.00) /5

= 4.40

สมมตวาอตราดอกเบยไมเปลยนแปลงเลยตลอด 5 ป

เมอครบก าหนด 12 เดอน ใบรบฝากเงนระยะเวลา

12 เดอน จะครบก าหนดใหถอนออก แลวน าฝากใหระยะ

เวลา 60 เดอน

เมอครบก าหนด 12 เดอนตอไป ใบรบฝากเงนระยะ

เวลา 24 เดอนจะครบก าหนด ใหถอนออก แลวน าฝากให

ระยะเวลา 60 เดอน

ท าเชนนทก ๆ 12 เดอน เมอครบ 60 เดอนแลว

สหกรณ ก. จะมใบรบฝากเงน 5 ใบ ระยะเวลา 60 เดอนทกใบ

ผลตอบแทนจะสงสดดงแสดงในตารางขางลางน

อตราดอกเบย

รอยละตอป

12

เดอน

24

เดอน

36

เดอน

48

เดอน

60

เดอน

เฉลย

12 เดอนแรก 3.80 4.15 4.40 4.65 5.00 4.40

12 เดอนทสอง 4.15 4.40 4.65 5.00 5.00 4.64

12 เดอนทสาม 4.40 4.65 5.00 5.00 5.00 4.81

12 เดอนทส 4.65 5.00 5.00 5.00 5.00 4.93

12 เดอนทหา 5.00 5.00 5.00 5.00 5.00 5.00

ในการค านวณขางตน โดยคดวาจะจายดอกเบย

ครงเดยวเมอครบก าหนดแตละ 12 เดอน

แตตามความเปนจรงแลว ชมนมสหกรณธนกจไทย

จ ากด จายดอกเบยใหเปนรายเดอน ซงสหกรณผฝากจะ

ไดรบดอกเบยมากกวานอกประมาณรอยละ 0.10 ตอป

ตวอยางท 2

สมมตสหกรณ ข. มเงนเหลอ 5 ลานบาท

เพอจะฝากเงนไวกบชมนมสหกรณนเชนเดยวกน

ประการแรก แบงเงนออกเปน 5 สวน นนคอ

สวนละ 1 ลานบาท น าฝากระยะเวลา 12, 24, 36,

48 และ 60 เดอน

จะไดรบผลตอบแทนดงตารางขางลางน

อตราดอกเบย

รอยละตอป

12

เดอน

24

เดอน

36

เดอน

48

เดอน

60

เดอน

เฉลย

12 เดอนแรก 3.50 3.85 4.10 4.35 4.60 4.08

12 เดอนทสอง 3.85 4.10 4.35 4.60 4.60 4.30

12 เดอนทสาม 4.10 4.35 4.60 4.60 4.60 4.45

12 เดอนทส 4.35 4.60 4.60 4.60 4.60 4.55

12 เดอนทหา 4.60 4.60 4.60 4.60 4.60 4.60

ส าหรบสหกรณออมทรพยทมเงนเหลอมาก

ขอเสนอแนะใหลงทนและด าเนนการ ดงน

1. น าเงนทเหลอไปซอตราสารหน คอ พนธบตร หนก

ใหเปนไปตามประกาศของ คพช.

2. เมอไดตราสารหนแลว น าไปค าประกนเงนก

จากธนาคารตางๆ กระจายไวหลายธนาคาร

3. เมอใดประสงคจะใชเงนมาลงทน ใหกจากธนาคาร

เหลาน เปนเงนกระยะสน 14 วน 30 วน หรอ 60 วน โดย

พจารณาธนาคารทคดอตราดอกเบยต าสด

(ปจจบน สอ.จฬาฯ ไดอตราดอกเบยรอยละ 2.33 ตอป)

4. น าเงนทกนไปซอพนธบตรหรอหนกระยะยาวไมเกน

10 ป โดยเฉลยการลงทนใหใกลเคยงกนตงแต 1 ป ถง10 ป

ท าใหมเงนลงทนครบก าหนดทก ๆ ป

5. โดยทวไปประมาณไมเกน 45 วน จะไดรบตราสารหน

พรอมทจะน าไปค าประกนเงนกกบธนาคารเพมขนอก

6. กธนาคารเพมขนอก แลวน าไปลงทนซอตราสารหน

ฉบบใหม แลวท าซ าเชนนไปเรอยๆ แตตองไมเกนวงเงนกยม

ทไดรบความเหนชอบจากนายทะเบยน

7. ผลตอบแทนการลงทนตงแต 5 ปขนไป ควรมอตรา

ไมนอยกวารอยละ 5.00 ตอป ฉะนน สหกรณจะได

ผลตอบแทนเพมขนอยางนอยรอยละ 1.68 ตอป ถาท าซ า

หลายรอบจะไดผลก าไรเพมขน

สหกรณบางแหง เมอมเงนเหลอจะแกไขระเบยบเงนก

โดยเพมวงเงนกยมใหสมาชกสามารถกเงนไดเพมขน เพอให

เงนทเหลอหมดไป ถายงมเงนเหลออยอก สหกรณจะขยายเวลา

การช าระหนเงนกใหยาวมากขน เพอใหสมาชกสามารถกได

การท าเชนนไมเปนการสมควร ท าใหสมาชกมหน

เพมขน ควรจะน าเงนทเหลอดงกลาวไปลงทนภายนอก

แลวน าผลตอบแทนมาใหสมาชกของตนจะดกวา

อตราดอกเบยเงนรบฝากประจ า ส าหรบสหกรณสมาชก และสหกรณอน (สหกรณทกประเภททกระดบ)

ชมนมสหกรณธนกจไทย จ ากด

ระยะเวลา อตราดอกเบยชนดระยะเวลาไมเกน 12 เดอน (รอยละตอป)

อตราดอกเบยชนดระยะเวลาเกน 12 เดอน (รอยละตอป)

เผอเรยก 1 เดอน 3 เดอน 6 เดอน 12 เดอน 24 เดอน 36 เดอน 48 เดอน 60 เดอน

100,000.- บาท ขนไป 1.10 1.85 2.75 3.30 3.40 3.65 3.90 4.15 4.40

1,000,000.- บาท ขนไป 1.20 1.95 2.80 3.35 3.50 3.85 4.10 4.35 4.60

5,000,000.- บาท ขนไป 1.25 2.00 2.85 3.40 3.60 3.95 4.20 4.45 4.70

10,000,000.- บาท ขนไป 1.30 2.05 3.00 3.50 3.70 4.05 4.30 4.55 4.80

20,000,000.- บาท ขนไป 1.35 2.10 3.10 3.60 3.80 4.15 4.40 4.65 5.00

จ านวนเงน

เรมใชตงแตวนท 7 มถนายน 2555

รองศาสตราจารย ดร.สวสด แสงบางปลา การศกษา วศ.บ. (เกยรตนยม), วศ.ม. วศวกรรมไฟฟา จฬาฯ Ph.D. (Computer), The University of Liverpool ประเทศองกฤษ

ประสบการณ ประธานกรรมการด าเนนการสหกรณออมทรพยจฬาลงกรณมหาวทยาลย จ ากด 25 ป ทปรกษา สหกรณออมทรพยจฬาลงกรณมหาวทยาลย จ ากด 5 ป ประธานกรรมการด าเนนการชมนมสหกรณออมทรพยแหงประเทศไทย จ ากด 8 ป ทปรกษา ชมนมสหกรณออมทรพยแหงประเทศไทย จ ากด 2 ป ประธานกรรมการด าเนนการสนนบาตสหกรณแหงประเทศไทย 2 ป กรรมการผทรงคณวฒ / กรรมการผแทน ชสอ. ในคณะกรรมการพฒนาการสหกรณแหงชาต (คพช) หลายสมย ประธานกรรมการบรษท สหประกนชวต จ ากด 1 ป ประธานกรรมการ สมาคมสมาพนธสหกรณออมทรพยและเครดตในเอเชย (ACCU) 1 ป นายกสมาคมคอมพวเตอรแหงประเทศไทย ในพระบรมราชปถมภ 2 ป สมาชกสภาทปรกษาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต (สป) 2 สมย 6 ป บคคลดเดนดานไอท สมาคมสมาพนธเทคโนโลยสารสนเทศ ประจ าป 2538 นกสหกรณแหงชาต สาขาบรหารและสงเสรมพฒนาสหกรณ ประจ าป 2542 นกเรยนเกาดเดน โรงเรยนบางพลราษฎรบ ารง สมทรปราการ ประจ าป 2543 รางวลเชดชเกยรตยศ (Recognition Award) สมาคมสมาพนธสหกรณออมทรพยและเครดตในเอเชย (ACCU) ประจ าป 2544 ปราชญสหกรณ ส านกงานสงเสรมสหกรณกรงเทพมหานคร พนท 1 พ.ศ. 2554

ปจจบน

• ประธานกรรมการด าเนนการ สหกรณออมทรพยจฬาลงกรณมหาวทยาลย จ ากด • ทปรกษา ชมนมสหกรณธนกจไทย จ ากด • ทปรกษา ชมนมสหกรณออมทรพยไทยไอซท จ ากด

มอถอ 081-617-1358

2558