ชววทยา วชาสามญในหนงสอ “Hack โจทย 9 วชาสามญ ชวะ ม.ปลาย” เลมน พไดเขยนและเรยบเรยงเนอหาใหม

โดยองจากขอสอบในอดตเพอใหนองๆ ไดลองฝกท�าโจทยและคนชนกบการท�าขอสอบในสนามเเขงน (และอาจมเพมเตมความยากไปบางเพอใหเนอหาเขมขนขน) ซงขอสอบวชาชววทยาม 80 ขอ และมเนอหาทออกสอบประมาณ 29 บท โดยตงแตป 2554-2558 เนอหาแตละบทมจ�านวนขอสอบดงตารางตอไปน

บทนำ�

บท ชอบทจ�ำนวนขอ (รวม 5 ป)

เปอรเซนต หมำยเหต

1The Cell and Microscope เซลลและกลองจลทรรศน

17 4.25

ชววทยาพนฐานรวม 50 ขอ 12.5%

2Chemistry of Life เคมของสงมชวต

10 2.5

3Membrane Structure and Function โครงสรางและหนาทของเยอหมเซลล

8 2

4Cell Cycle (Cell Division) การแบงเซลล

7 1.75

5Cellular Respiration and Fermentationการหายใจระดบเซลลและการหมก

8 2

6Circulation System ระบบไหลเวยนเลอด

14.5 3.625

ระบบตางๆ ของสตวรวม 132 ขอ 33%

7Gas Exchange (RS) ระบบหายใจ

8.5 2.125

8Animal Nutrition ระบบยอยอาหารของสตว

13 3.25

9Excretion System ระบบขบถาย

11 2.75

10Immune System ระบบภมคมกน

15 3.75

11Animal Locomotion การเคลอนไหวและระบบโครงรางของสตว

10 2.5

12Endocrine System ระบบตอมไรทอ

14.5 3.625

13Nervous System ระบบประสาท

24.5 6.125

14Reproductive System ระบบสบพนธ

14 3.5

15Animal Development การเจรญเตบโตของสตว

7 1.75

บท ชอบทจ�ำนวนขอ(รวม 5 ป)

เปอรเซนต หมำยเหต

16Plant Form and Function โครงสรางและการท�างานของพช

13 3.25

พช รวม 60 ขอ 15%

17Photosynthesis and Photorespiration การสงเคราะหดวยแสงและการหายใจแสง

18 4.5

18Soil and Plant Nutrition แรธาตและสารอาหารของพช

3 0.75

19Angiosperm พชดอก

13 3.25

20Plant Hormone ฮอรโมนพช

8 2

21Plant Response การตอบสนองของพช

5 1.25

22Mendelian Genetics พนธศาสตรของเมนเดล

28 7

พนธศาสตร รวม 83 ขอ 20.75%

23Molecular Genetics พนธศาสตรระดบโมเลกล

36 9

24Biotechnology เทคโนโลยทางชววทยา

14 3.5

25Population Genetics พนธศาสตรประชากร 5 1.25

26Evolution ววฒนาการ

13 3.25

ความหลากหลายทางชวภาพ

รวม 75 ขอ 18.75%

27Diversity of Life ความหลากหลายของสงมชวต

15 3.75

28Ecology นเวศวทยา

38 9.5

29Animal Behavior พฤตกรรมของสตว

9 2.25

ขอสอบปละ 80 ขอ รวม 5 ป 400 100

1. ท�าความเขาใจความเปนจรงของเนอหาและขอสอบ เนอหาของวชาชววทยานน ถาสงเกตดๆ จะพบวามหลายบททเชอมโยงกน จงสามารถ

ท�าความเขาใจไดงายยงขนเมออานไปดวยกน เชน “ระบบตางๆ ของสตว” กจะเชอมโยงกบ

ทกบททเปนระบบของสตว ไมวาจะเปนระบบหายใจ ระบบขบถาย ระบบยอยอาหาร ฯลฯ

พจงขอแนะน�าใหนองๆ ท�าความเขาใจและพยายามทบทวนเนอหาใหไดสกสองรอบ กจะเรมเหน

ถงความเชอมโยงและสนกไปกบวชานมากยงขน อยางทพย�านองๆ ทเรยนกบพอยบอยๆ วา

“วชาชววทยานน Form มากบ Function เสมอ” กลาวคอ ลกษณะรปแบบทนองๆ ไดเรยน

มกจะเชอมโยงกบหนาทของสงนนเสมอ

ความจรงอกขอหนงคอ อาจารยมหาวทยาลยซงเปนผออกขอสอบมกจะมแหลงอางองมา

จากหนงสอเรยนตางประเทศ เชน Campbell Biology และ Guyton Physiology จงท�าใหม

โอกาสออกสอบเกนหลกสตรไดบาง

2. วธการอานเพอท�าโจทย การอานเพอท�าโจทย พแนะน�าวาใหเนนท�าโจทยเพอทบทวนในบททตนเองไมถนดแตม

เปอรเซนตออกสอบสง เชน นองบางคนอาจไมชอบหรอไมถนดในบท “นเวศวทยา” แตกลบเปน

บททออกสอบคอนขางเยอะ สวนในบททนองๆ ถนดอยแลว พแนะน�าใหท�าโจทยแทรกไปกบบท

ทตนไมถนดเพอกระตนความจ�า โดยยงคงเนนบททมเปอรเซนตการออกขอสอบสงๆ สวนเนอหา

ทยากและสดสวนขอนอยกวาใหจดล�าดบความส�าคญรองลงมา และเนองจากยงมวชาอนอก

หลายวชาทจะตองสอบแขงขน สวนตวพเคยใชวธท�าขอสอบวนวชาไปเรอยๆ กคอนขางไดผล

เพราะจะชวยใหจ�าเนอหาไดมากขน

แมนองๆ จะไดฝกท�าขอสอบในหนงสอเลมนหรอหาขอสอบมาฝกท�าเพมจนเชยวชาญแลว

พกอยากฝากเพมเตมวาเราไมไดเรยนหนงสอเพอท�าขอสอบเทานน แตเราควรจะเรยนเพอให

สามารถน�าความรไปใชเรยนตอและน�าไปใชไดจรงในชวตประจ�าวนดวย หวงวาหนงสอเลมนจะ

สรางประโยชนใหแกนองๆ ทกคนทไดอานนะครบ

ดวยรกและหวงใยจากพหมอเฮดครบ ^

ส�าหรบกลยทธในการท�าขอสอบชวะนน พจะแบงการแนะน�าออกเปน 2 สวน ดงน

แนวขอสอบ9 วชาสามญ

ชวะ

ชดท

12

หากตองการศกษารายละเอยดภายนอกของดอกไมและละอองเรณ ควรใชกลองจลทรรศนในขอใด ตามล�าดบA. กลองจลทรรศนสเตอรโอB. กลองจลทรรศนแบบใชแสงC. กลองจลทรรศนอเลกตรอนแบบสองกราด (SEM)D. กลองจลทรรศนอเลกตรอนแบบสองผาน (TEM) 1. B, C 2. C, D 3. A, C 4. A, D 5. A, B

ขอใดคอลกษณะของเซลลทตายแลว 1. เยอหมเซลลแตก 2. เซลลนนไมมนวเคลยส 3. เซลลนนไมมไมโทคอนเดรย 4. เซลลนนไมมฟดแวควโอล 5. เซลลนนไมมคลอโรพลาสต

1

2

โครงสรางใดของเซลลไมมไมโครทวบล (Microtubule) เปนองคประกอบหลก 1. Cilia 2. Flagella 3. Centriole 4. Basal Body 5. Plant Cell Wall

3

จากภาพเซลลเมดเลอดขาวทงสองชนด องคประกอบชนดใดทมในเซลลเมดเลอดขาวภาพ A มากกวาภาพ B ในขณะทรางกายก�าลงตอสกบสงแปลกปลอม

RBC

RBC

WBC

WBC

A. B.

1. Food Vacuole, RER 2. Lysosome, Food Vacuole 3. SER, Free Ribosome 4. RER, SER 5. Golgi Complex, RER

4

Hack โจท

ย 9 วชาสาม

ญ ชวะ ม

.ปลาย

| แนวขอสอบ

01ชดท

13

หากตองการสลายพนธะเอสเทอร (Ester) ในโมเลกลไตรกลเซอไรด (Triglyceride) จะตองสลายการเชอมตอระหวางหมฟงกชนใด 1. Carboxyl, Amino 2. Carboxyl, Carbonyl 3. Hydroxyl, Carboxyl 4. Hydroxyl, Amino 5. Carbonyl, Amino

โครงสรางโมเลกลดงภาพคลายกบองคประกอบของสารชนดใดมากทสด

HO

H3C

A B

C DCH3

CH3

CH(CH2)3CH(CH3)2

1. คารโบไฮเดรต 2. ไคทน 3. คอเลสเตอรอล 4. โปรตน 5. กรดนวคลอก

5

6

จากภาพโครงสรางเยอหมเซลลฟอลลควลาร (Follicular Cell) ของตอมไทรอยด โครงสรางใดท�าหนาทเปนตวรบของฮอรโมนกระตนตอมไทรอยด (TSH) หรอ Thyrotropin Receptor

12

3

4

5

1. 1 2. 2 3. 3 4. 4 5. 5

7

ขอ 1 ตอบ 3

ขอ 2 ตอบ 1

ขอ 3 ตอบ 5

ขอ 4 ตอบ 2

ขอ 5 ตอบ 3

ขอ 6 ตอบ 3

ขอ 7 ตอบ 4

ขอ 8 ตอบ 3

ขอ 9 ตอบ 4

ขอ 10 ตอบ 3

ขอ 11 ตอบ 4

ขอ 12 ตอบ 2

ขอ 13 ตอบ 3

ขอ 14 ตอบ 3

ขอ 15 ตอบ 5

ขอ 16 ตอบ 3

ขอ 17 ตอบ 4

ขอ 18 ตอบ 2

ขอ 19 ตอบ 5

ขอ 20 ตอบ 2

ขอ 21 ตอบ 2

ขอ 22 ตอบ 4

ขอ 23 ตอบ 5

ขอ 24 ตอบ 5

ขอ 25 ตอบ 5

ขอ 26 ตอบ 3

ขอ 27 ตอบ 5

ชดท 01ขอ 55 ตอบ 2

ขอ 56 ตอบ 4

ขอ 57 ตอบ 4

ขอ 58 ตอบ 5

ขอ 59 ตอบ 3

ขอ 60 ตอบ 4

ขอ 61 ตอบ 3

ขอ 62 ตอบ 5

ขอ 63 ตอบ 4

ขอ 64 ตอบ 5

ขอ 65 ตอบ 1

ขอ 66 ตอบ 4

ขอ 67 ตอบ 4

ขอ 68 ตอบ 4

ขอ 69 ตอบ 5

ขอ 70 ตอบ 1

ขอ 71 ตอบ 4

ขอ 72 ตอบ 1

ขอ 73 ตอบ 4

ขอ 74 ตอบ 4

ขอ 75 ตอบ 4

ขอ 76 ตอบ 5

ขอ 77 ตอบ 1

ขอ 78 ตอบ 5

ขอ 79 ตอบ 1

ขอ 80 ตอบ 1

ขอ 28 ตอบ 3

ขอ 29 ตอบ 2

ขอ 30 ตอบ 5

ขอ 31 ตอบ 4

ขอ 32 ตอบ 5

ขอ 33 ตอบ 4

ขอ 34 ตอบ 4

ขอ 35 ตอบ 1

ขอ 36 ตอบ 5

ขอ 37 ตอบ 5

ขอ 38 ตอบ 1

ขอ 39 ตอบ 2

ขอ 40 ตอบ 4

ขอ 41 ตอบ 3

ขอ 42 ตอบ 5

ขอ 43 ตอบ 3

ขอ 44 ตอบ 5

ขอ 45 ตอบ 3

ขอ 46 ตอบ 2

ขอ 47 ตอบ 3

ขอ 48 ตอบ 1

ขอ 49 ตอบ 4

ขอ 50 ตอบ 4

ขอ 51 ตอบ 3

ขอ 52 ตอบ 2

ขอ 53 ตอบ 3

ขอ 54 ตอบ 5

128

การศกษาลกษณะภายนอกของดอกไมเปนการศกษารปรางลกษณะภาพรวมจงสามารถใชกลองจลทรรศนสเตอรโอได สวนการศกษาลกษณะภายนอกของละอองเรณซงมขนาดเลกจ�าเปนตองใชกลองจลทรรศน อเลกตรอนแบบสองกราด(SEM)เพอศกษาใหเหนภาพไดชดเจน

ขอ 1 ตอบ 3

เนองจากเยอหมเซลลมหนาทก�าหนดขอบเขตของเซลล และเพอควบคมการเขาออกของสารตางๆ ภายในเซลล ใหมปรมาณและความเขมขนทเหมาะสมตอการด�ารงอยของเซลล ดงนนเมอเยอหมเซลลแตก จงท�าใหไมมการปองกนความปลอดภยและควบคมปรมาณสารตางๆสงผลใหเซลลไมสามารถท�างานเปนปกตได โดยการแตกของเยอหมเซลลมชอเรยกวา อะพอพโทซส(Apoptosis) หรอCellLysis ซงการเกดอะพอพโทซส อาจเกดจากการทเซลลนนแตกออกจากการกระท�าภายนอก เชน การน�าเซลลไปอยในสารละลายไฮโพโทนก(Hypotonic)หรอเกดจากการกระตนใหเซลลตายโดยกลไกภายในกไดซงมกเกดเนองจากมความผดปกตเชนความผดปกตของDNAภายในเซลล

ขอ 2 ตอบ 1

กลองจลทรรศนแบบใชแสงและกลองจลทรรศนอเลกตรอนแบบสองผาน(TEM)จะใชในการศกษาลกษณะภายในของสงนนๆ

ตวอยางของเซลลทไมมนวเคลยสไมโทคอนเดรยและฟดแวควโอลแตยงมชวตคอเซลลเมดเลอดแดง(RedBloodCell)นนเอง

Tip!

Tip!

Hack โจท

ย 9 วชาสาม

ญ ชวะ ม

.ปลาย

| เฉลยแนวขอสอบ

01ชดท

129

ขอ 3 ตอบ 5

เนองจากผนงเซลลของพช(PlantCellWall)มสวนประกอบหลกๆเปนเซลลโลสดงภาพ

การท�าโจทยลกษณะน กอนอนควรเรมจากการสงเกตชนดเมดเลอดขาว ซงท�าไดโดยการเปรยบเทยบ ขนาดของเซลลเมดเลอดขาวทพบกบเซลลเมดเลอดแดงขางเคยง จากโจทยจะพบวาทงเซลลเมดเลอดขาว ในภาพAและBมขนาดใหญกวาเซลลเมดเลอดแดงอกทงขนาดของเซลลเมดเลอดขาวภาพAยงมขนาดทใหญกวาภาพBอกดวยเมอท�าการสงเกตเพมเตมจะพบวาพลาสมาเมมเบรนของเซลลเมดเลอดขาวในภาพAมลกษณะไมเรยบ(ซงเปนลกษณะของเซลลทท�างานแบบฟาโกไซโทซส)และมขนาดของนวเคลยสทเลกมากเมอเทยบกบไซโทพลาซม ตางจากเซลลเมดเลอดขาวในภาพB ทมขอบพลาสมาเมมเบรนทเรยบกวาและมขนาดนวเคลยสทเลกกวาไซโทพลาซมไมมากนกอกทงในภาพBยงเหนกอลจคอมเพลกซอยทดานตรงขามกบนวเคลยสภายในเซลลและมองเหนเวสเคล(ซงบรรจแอนตบอด)อกดวยจากขอมลทงหมดจงสรปไดวาเซลลเมดเลอดขาว ในภาพAคอแมโครฟาจและภาพBคอพลาสมาเซลล

โครงสรางผนงเซลลของพช มดเดลลาเมลลา

ผนงเซลลปฐมภม

เยอหมเซลล

เซลลโลสไมโครไฟบรลไกลแคนเชอมโยง

เพกทน

ขอ 4 ตอบ 2

RBC Vesicle

WBC

GolgiComplex

130

พนธะเอสเทอร (Ester) เปนพนธะทพบไดในไขมน เชน ไตรกลเซอไรด (Triglyceride) ซงเกดจากการ เชอมกนระหวางหมฟงกชนคารบอกซลของกรดไขมนกบหมฟงกชนไฮดรอกซล (สารประเภทแอลกอฮอลของ กลเซอรอล) เรยกชอปฏกรยาการเชอมพนธะเอสเทอรวา ปฏกรยาเอสเทอรฟเคชน ในสวนของปฏกรยาการ สลายพนธะเอสเทอรนจะมชอวา ไฮโดรลซส ดงนนหากตองการสลายพนธะเอสเทอรในโมเลกลไตรกลเซอไรดจะตองสลายการเชอมตอทหมฟงกชนไฮดรอกซลและคารบอกซล

กระบวนการเกดสารเอสเทอร (ซงมชอเฉพาะวาEsterification) เกดจากปฏกรยาระหวางพนธะภายใน กรดคารบอกซลกกบแอลกอฮอลกลายเปนพนธะเอสเทอร

ขอ 5 ตอบ 3

SERมหนาทในการสงเคราะหสารจ�าพวกสเตอรอยดและท�าลายสารพษจงไมไดเกยวของกบเซลลเมดเลอดขาวทงสองชนดขางตน สวนไรโบโซมอสระม หนาทในการสงเคราะหสารจ�าพวกเพปไทดหรอโปรตนไวใชเองภายในเซลลจงไม เกยวของกบการก�าจดสงแปลกปลอม

Tip!

และเนองจากแมโครฟาจท�าหนาทในการจบกนสงแปลกปลอมหรอเชอโรคแมโครฟาจจงมฟดแวควโอลและไลโซโซมมากกวาพลาสมาเซลลเพราะฟดแวควโอลและไลโซโซมมหนาทในการหอหมและยอยสลายสงแปลกปลอม ทแมโครฟาจไดกนเขามาดวยวธฟาโกไซโทซสในขณะทพลาสมาเซลลท�าหนาทในการสงเคราะหแอนตบอดเพอปลอยออกมาจดการกบสงแปลกปลอมภายนอกเซลล ดงนนพลาสมาเซลลจงมRER และกอลจคอมเพลกซมากกวา

กระบวนการเกดสารเอสเทอร

*เกดเปนH2O*

เชอมกนกรดคารบอกซลก แอลกอฮอล เอสเทอร

กระบวนการเกดเอสเทอร

พนธะใหมทเกดขนพนธะเอสเทอร

H+

Hack โจท

ย 9 วชาสาม

ญ ชวะ ม

.ปลาย

| เฉลยแนวขอสอบ

01ชดท

131

กรดไขมน(กรดปาลมตก)กลเซอรอล(a) ปฏกรยาการดงน�าออกเพอสรางโมเลกลไขมน

(b) โมเลกลไขมน (ไตรกลเซอไรด)

พนธะเอสเทอร

กระบวนการดงน�าออกเพอสรางพนธะหรอDehydration พบไดในกระบวนการสรางโมเลกลไขมนไตรกลเซอไรดซงเกดจากการสรางพนธะกนระหวางกรดไขมนและกลเซอรอล

จากภาพเปนโมเลกลทมองคประกอบของABCDRing โดยเปนองคประกอบทเปนเอกลกษณของสาร จ�าพวกสเตอรอยดซงในโจทยขอนตวเลอกทเปนสารจ�าพวกสเตอรอยดคอคอเลสเตอรอล

ขอ 6 ตอบ 3

A B

C D1

2

3

4 65 7

810

11

1213

14 15

16

17

9

สเตอรอยด

HO

H3C

A B

C DCH3

CH3

CH(CH2)3CH(CH3)2

คอเลสเตอรอล

132

จากภาพโจทย

หมายเลข1คอเยอหมเซลล มหนาทกนสารทมขวไมใหเดนทางเขาหรอออกจากเซลล แตยอมใหสารทไมมขวหรอละลายไดในไขมนผานไดเชนสารสเตอรอยด

หมายเลข 2คอชองโปรตน(ProteinChannel) มหนาทเปนชองใหสารผานเขาหรอออกจากเซลล ซง สวนใหญเปนสารทละลายในน�าไดหรอสารทมขวขอสงเกตคอลกษณะการมรเชอมสองฝงของเยอหมเซลลเพอเปน ทางหรออโมงคใหสารทมขวไหลผาน

หมายเลข3คอไกลโคโปรตน(Glycoprotein) หรอน�าตาลสวนทยนออกมาจากโปรตนทฝงอยทเซลล เมมเบรนมหนาทในการตดตอสอสารระหวางเซลลทงทางไกลคอเปนตวรบฮอรโมนบางชนดและทางใกลซงใชในการจดจ�าและบงบอกวาเปนเซลลของรางกายเราเองในระบบภมคมกน(Self-Identification)รวมกบไกลโคลพด เพราะแบคทเรยจะมไกลโคโปรตนและไกลโคลพดซงเปนแอนตเจนทแตกตางจากเรา

หมายเลข4คอกอนโปรตนตวรบสญญาณ(TransmembraneReceptorProtein)มหนาทเปนโปรตนท รบสญญาณกระตนจากภายนอกและท�าการสงใหเกดกระบวนการถายทอดค�าสงเขาไปกระตนการท�างานภายในเซลลตอไป

หมายเลข5คอกอนโปรตนคอมเพลกซยอยท�าหนาทสงสญญาณ(ProteinComplexSubunit)มหนาทเปนสวนหนงทท�างานรวมกบหมายเลข4 ท�าหนาทเปนตวสงสญญาณการกระตนตอเขาไปภายในเซลลเพอใหเกดปฏกรยาตอไป

ดงนนโครงสรางทท�าหนาทเปนตวรบของTSHคอขอ4เนองจากเปนโปรตนตวรบจ�าเพาะแบบG-ProteinTransmembraneReceptorซงมตวสงสญญาณตอไปทหมายเลข5หรอตวG-ProteinSubunitนนเอง

ขอ 7 ตอบ 4

G-ProteinCoupleReceptorหรอG-ProteinLinkedReceptorเปน กลมของโปรตนทท�าหนาทในการรบสญญาณจากตวกระตนนอกเซลล และสงสญญาณตอเขาไปในเซลลเพอกระตนการท�างานของเซลลนนๆตามค�าสงทไดรบมาโดยสารทท�าหนาทสงค�าสงมกจะเปนเพปไทดฮอรโมนชนดตางๆเชนTSH,ADHและGlucagon

Tip!