บทท 13

กฎหมายเทคโนโลยสารสนเทศ

วตถประสงคการเรยนร

1. มความรในเรองกฎหมายเทคโนโลยสารสนเทศ

2. มความรเกยวกบพระราชบญญตวาดวยการกระท าความผดทางคอมพวเตอร พ.ศ. 2550

3. มความรเกยวกบอาชญากรรมคอมพวเตอร และ ค าแนะน าเพอปองกนการกระท าความผด

4. ศกษากรณตวอยางเกยวกบการกระท าความผดและกฎหมาย

5. มความรเกยวกบจรยธรรมกบเทคโนโลยสารสนเทศ

บทน า

1. ท าไมตองมการออกกฎหมายเทคโนโลยสารสนเทศ

สงคมสารสนเทศเปนสงคมใหม การอยรวมกนในสงคมสารสนเทศ จ าเปนตองมกฎเกณฑ เพอการ

อยรวมกนโดยสนตและสงบสข เออประโยชนซงกนและกน ทกวนนเครอขายอนเทอรเนตไดเขามามบทบาท

ในชวตประจ าวน มการใชคอมพวเตอร และระบบสอสารกนมาก ขณะเดยวกนกมผใชเทคโนโลย

สารสนเทศในทางทไมถก ไมควร ดงนนจงจ าเปนตองมกฎหมายเทคโนโลยสารสนเทศ และเมอมกฎหมาย

แลว ผใชเทคโนโลยสารสนเทศจะปฏเสธ ความผดวาไมรกฎหมายไมได

2. กฎหมายเทคโนโลยสารสนเทศ

กฎหมายเทคโนโลยสารสนเทศของประเทศไทยเรมวนท 15 ธนวาคม 2541 โดยคณะ กรรมการ

เทคโนโลยสารสนเทศแหงชาต (กทสช) ไดท าการศกษาและยกรางกฎหมายเทคโนโลยสารสนเทศ จ านวน

6 ฉบบ ไดแก

1. กฎหมายเกยวกบธรกรรมทางอเลกทรอนกส (Electronic Transactions Law)

เพอรบรองสถานะทางกฎหมายของขอมลอเลกทรอนกสใหเสมอดวยกระดาษ อนเปนการรองรบ

นตสมพนธตาง ๆ ซงแตเดมอาจจะจดท าขนในรปแบบของหนงสอใหเทาเทยมกบนตสมพนธรปแบบใหมท

จดท าขนใหอยในรปแบบของขอมลอเลกทรอนกส รวมตลอดทงการลงลายมอชอในขอมลอเลกทรอนกส

และการรบฟงพยานหลกฐานทอยในรปแบบของขอมลอเลกทรอนกส

2. กฎหมายเกยวกบลายมอชออเลกทรอนกส (Electronic Signatures Law)

เพอรบรองการใชลายมอชออเลกทรอนกสดวยกระบวนการใด ๆ ทางเทคโนโลยใหเสมอดวยการลง

ลายมอชอธรรมดา อนสงผลตอความเชอมนมากขนในการท าธรกรรมทางอเลกทรอนกส และก าหนดใหม

การก ากบดแลการใหบรการ เกยวกบลายมอชออเลกทรอนกสตลอดจนการให บรการอน ทเกยวของกบ

ลายมอชออเลกทรอนกส

3. กฎหมายเกยวกบการพฒนาโครงสรางพนฐานสารสนเทศใหทวถง และเทาเทยมกน

(National Information Infrastructure Law)

เพอกอใหเกดการสงเสรม สนบสนน และพฒนาโครงสรางพนฐานสารสนเทศ อนไดแกโครงขาย

โทรคมนาคม เทคโนโลยสารสนเทศ สารสนเทศทรพยากรมนษย และโครงสรางพนฐานสารสนเทศส าคญ

อน ๆ อนเปนปจจยพนฐาน ส าคญในการพฒนาสงคม และชมชนโดยอาศยกลไกของรฐ ซงรองรบ

เจตนารมณส าคญประการหนงของแนวนโยบายพนฐานแหงรฐตามรฐธรรมนญ มาตรา 78 ในการกระจาย

สารสนเทศใหทวถง และเทาเทยมกน และนบเปนกลไกส าคญในการชวยลดความเหลอมล าของสงคม

อยางคอยเปนคอยไป เพอสนบสนนใหทองถนมศกยภาพในการปกครองตนเองพฒนาเศรษฐกจภายใน

ชมชน และน าไปสสงคมแหงปญญา และการเรยนร

4. กฎหมายเกยวกบการคมครองขอมลสวนบคคล (Data Protection Law)

เพอกอใหเกดการรบรองสทธ และใหความคมครองขอมลสวนบคคลซงอาจถกประมวลผลเปดเผย

หรอเผยแพรถงบคคลจ านวนมากไดในระยะเวลาอนรวดเรวโดยอาศยพฒนาการทางเทคโนโลย จนอาจ

กอใหเกดการน าขอมลนนไปใชในทางมชอบอนเปนการละเมดตอเจาของขอมล ทงนโดยค านงถงการรกษา

ดลยภาพระหวางสทธขนพนฐานในความเปนสวนตว เสรภาพในการตดตอสอสาร และความมนคงของรฐ

5. กฎหมายเกยวกบการกระท าความผดเกยวกบคอมพวเตอร (Computer Crime Law)

เพอก าหนดมาตรการทางอาญา ในการลงโทษผกระท าผดตอระบบการท างานของคอมพวเตอร

ระบบขอมล และระบบเครอขาย ทงนเพอเปนหลกประกนสทธเสรภาพ และการคมครองการอยรวมกนของ

สงคม

6. กฎหมายเกยวกบการโอนเงนทางอเลกทรอนกส (Electronic Funds Transfer Law)

เพอก าหนดกลไกส าคญทางกฎหมายในการรองรบระบบการโอนเงนทางอเลกทรอนกส ทงทเปน

การโอนเงนระหวางสถาบนการเงน และ ระบบการช าระเงนรปแบบใหมในรปของเงนอเลกทรอนกส

กอใหเกดความเชอมนตอระบบการท าธรกรรมทางการเงน และการท าธรกรรมทางอเลกทรอนกสมากยงขน

3. พระราชบญญตวาดวยการกระท าความผดเกยวกบคอมพวเตอร พ.ศ.2550

พระราชบญญตวาดวยการกระท าความผดเกยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. 2550 ผานการเหนชอบจาก

สภานตบญญต การลงพระปรมาภไธย และการประกาศลงในราชกจจานเบกษาแลว เมอ 18 มถนายน

พ.ศ. 2550 และจะมผลใชบงคบตงแต 19 กรกฎาคม พ.ศ. 2550 เปนตนไป ดงนนผใชคอมพวเตอร

อนเทอรเนตโดยทวไป ผใหบรการ ซงรวมไปถงหนวยงานตางๆ ทเปดบรการอนเทอรเนตใหแกผ อนหรอ

กลมพนกงานนกศกษาในองคกร ควรทราบถงรายละเอยดของพระราชบญญตวาดวยการกระท าความผด

เกยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. 2550 โดยประเทศไทยไดมการน าคบใชเปนทเรยบรอยแลว

3.1 ความเปนมาของพระราชบญญต 2550

1. สภาพปญหาเกยวกบการกระท าความผดทางคอมพวเตอรในปจจบน

1.1 ความส าคญของคอมพวเตอรในชวตประจ าวน

1.2 ผลของการกระท าผดกระทบหรอความเสยหายในวงกวางและรวดเรว

1.3 ยงไมมกฎหมายก าหนดความผดมากอน

1.3.1 การทกฎหมายอาญามงคมครอง วตถทมรปรางเทานน แตในยคไอท ขอมลขาวสาร

เปนวตถทไมมรปราง ตวอยางของการกออาชญากรรมทางคอมพวเตอร ไดแก การ

โจรกรรมเงนในบญชลกคาของธนาคาร การโจรกรรมความลบของบรษทตางๆ ทเกบ

ไวในคอมพวเตอร การปลอยไวรสเขาไปในคอมพวเตอร

1.3.2 พยานหลกฐานทเกยวกบคอมพวเตอรนนสามารถเปลยนแปลงไดตลอดเวลาและถก

กระท าไดงายแตยากตอการสบหา

1.3.3 ปญหาเรองขอบเขตพนทซงเปนเรองทมความส าคญ เพราะผกระท าความผดอาจ

กระท าจากทอนๆ ทไมใชประเทศไทย ซงอยนอกเขตอ านาจของศาลไทย

2. เจตนารมณในการรางพระราชบญญตวาดวยการกระท าความผดเกยวกบคอมพวเตอร

พ.ศ. 2550

เนองจากปญหาภยคกคามทเกดจาก ไวรสคอมพวเตอร แฮกเกอร การเผยแพร รปภาพ ขอความ ท

มลกษณะลามก อนาจาร หรอขอมลอนเปนเทจทกอใหเกดความเสยหายตอบคคล ตอความมนคงทางการ

เมอง สงคม และเศรษฐกจของประเทศ จงเปนเหตใหเกดการรางพระราชบญญตวาดวยการกระท า

ความผดเกยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. 2550 ขนโดยมเจตนารมณดงน

1. เพอเปนการใชกรอบแหงกฎหมายในการก าหนดฐานความผดและบทลงโทษในการเรยกรอง

คาเสยหายแกผกระท าความผดเพอคมครองสทธใหแกประชาชน

2. เพอก าหนดบทบญญตเกยวกบอ านาจหนาทของเจาพนกงาน เจาหนาททงดานนโยบาย มาตรฐาน

แนวปฏบต และก าหนดหนาทของผใหบรการไมวาจะแกตนเองหรอบคคลอนในการเขาส

อนเทอรเนต หรอใหสามารถตดตอถงกนโดยผานระบบคอมพวเตอรกตาม โดยใหมแนวทางการ

ปฏบตการด าเนนงานใหเกดความชดเจนถกตองในแนวทางเดยวกน

3.2 ความผดเกยวกบคอมพวเตอร

พระราชบญญตวาดวยการกระท าผดเกยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. 2550 มทงหมด 30 มาตรา ซงใน

บทเรยนนจะกลาวถงหมวดท 1 ความผดเกยวกบคอมพวเตอร เทานน

หมวดท 1 ความผดเกยวกบคอมพวเตอร ฐานความผดและบทลงโทษส าหรบการกระท าโดยมชอบ

มาตรา 5

การ เขาถงระบบคอมพวเตอร: ผใดเขาถงโดยมชอบซงระบบคอมพวเตอรท มมาตราการปองกน

การเขาถงโดยเฉพาะและมาตรการนนมไดมไวส าหรบตน ตองระวางโทษจ าคกไมเกนหกเดอน หรอปรบไม

เกนหนงหมนบาท หรอทงจ าทงปรบ

มาตรา 6

การลวงรมาตรการปองกนการเขาถง : ผใดลวงรมาตรการปองกนการเขาถง ระบบคอมพวเตอรท

ผ อนจดท าขนเปนการเฉพาะ ถาน ามาตรการดงกลาวไปเปดเผยโดยมชอบในประการทนาจะเกดความ

เสยหายแต ผ อน ตองระวางโทษจ าคกไมเกนหนงป หรอปรบไมเกนสองหมนบาท หรอทงจ าทงปรบ

มาตรา 7

การ เขาถงขอมลคอมพวเตอร : ผใดเขาถงโดยมชอบซงขอมลคอมพวเตอรท มมาตรการปองกน

การเขาถงโดยเฉพาะและมาตรการนนมไดมไวส าหรบตน ตองระวางโทษจ าคกไมเกนสองป หรอปรบไมเกน

สหมนบาทหรอทงจ าทงปรบ

มาตรา 8

การ ดกขอมลโดยมชอบ : ผ ใดกระท าดวยประการใดโดยมชอบดวยวธการ ทางอเลกทรอนกสเพอ

ดกรบไวซงขอมลคอมพวเตอรของผ อนทอย ระหวางการสงในระบบคอมพวเตอรและขอมลคอมพวเตอรนน

มไดมไวเพอ ประโยชนสาธารณะหรอเพอใหบคคลทวไปใชประโยชนได ตองระวางโทษจ าคกไมเกนสามป

หรอปรบไมเกนหกหมนบาท หรอทงจ าทงปรบ

มาตรา 9

การแกไขเปลยนแปลง ขอมลคอมพวเตอร : ผใดท าใหเสยหาย ท าลาย แกไข เปลยนแปลง หรอ

เพมเตมไมวาทงหมดหรอบางสวนซงขอมลคอมพวเตอรของผ อน โดยมชอบ ตองระวางโทษจ าคกไมเกนหา

ป หรอปรบไมเกนหนงแสนบาทหรอทงจ าทงปรบ

มาตรา 10

รบกวน ขดขวาง ระบบคอมพวเตอร : ผใดกระท าดวยประการใดโดยม ชอบเพอใหการท างานของ

ระบบคอมพวเตอรของผ อนถกระงบ ชะลอ ขดขวาง หรอรบกวน จนไมสามารถท างานตามปกตได ตอง

ระวางโทษจ าคกไมเกนหาป หรอปรบไมเกนหนงแสนบาท หรอทงจ าทงปรบ

มาตรา 11

สแปมเมล (Spam mail) : ผใดสงขอมลคอมพวเตอรหรอจดหมาย อเลกทรอนกสแกบคคลอนโดย

ปกปดหรอปลอมแปลงแหลงทมาของการสงขอมล ดงกลาว อนเปนการรบกวนการใชระบบคอมพวเตอร

ของบคคลอนโดยปกตสข ตองระวางโทษไมเกนหนงแสนบาท

มาตรา 12

การกระท าความผดตอ ประชาชนโดยทวไป / ความมนคง : ถาการกระท า ความผดตามมาตรา 9

หรอ มาตรา 10

(1) กอใหเกดความเสยหายแกประชาชนไมวาความเสยหายนนจะเกดขนในทนท หรอในภายหลง

และไมวาจะเกดขนพรอมกนหรอไมตองระวางโทษจ าคกไมเกน สบป และปรบไมเกนสองแสนบาท

(2) เปนการกระท าโดยประการทนาจะเกดความเสยหายตอขอมลคอมพวเตอรหรอระบบ

คอมพวเตอรทเกยวกบการรกษาความมนคงปลอดภยของประเทศความปลอดภย สาธารณะ หรอ

เปนการกระท าตอขอมลคอมพวเตอรหรอระบบคอมพวเตอร ทมไวเพอประโยชนสาธารณะ ตอง

ระวางโทษจ าคกตงแตสามปถงสบหาป และปรบตงแตหกหมนบาทถงสามแสนบาท

ถาการกระท าความผดตาม (2) เปนเหตใหผ อนถงแกความตาย ตองระวางโทษจ าคกตงแตสบปถง

ยสบป

มาตรา 13

การ จ าหนาย / เผยแพรชดค าสงเพอใชกระท าความผด : ผใดจ าหนายหรอ เผยแพรชดค าสง ท

จดท าขนโดยเฉพาะเพอน าไปใชเปนเครองมอในการกระท าความผด ตามมาตรา 5 มาตรา 6 มาตรา 7

มาตรา 8 มาตรา 9 มาตรา 10 หรอมาตรา 11 ตองระวางโทษจ าคกไมเกนหนงป หรอปรบไมเกนสองหมน

บาท หรอทงจ าทงปรบ

มาตรา 14

น า เขา / ปลอม / เทจ / ภยมนคง / ลามก / สงตอขอมลคอมพวเตอร : ผ ใด กระท าความผดทระบ

ไวดงตอไปน ตองระวางโทษจ าคกไมเกนหาป หรอปรบไมเกนหนงแสนบาท หรอทงจ า ทงปรบ

(1) น าเขาสระบบคอมพวเตอรซงขอมลคอมพวเตอรปลอมไมวาทงหมดหรอบาง สวน หรอ

ขอมลคอมพวเตอรอนเปนเทจ โดยประการทนาจะเกดความเสยหายแกผ อนหรอประชาชน

(2) น าเขาสระบบคอมพวเตอรซงขอมลคอมพวเตอรอนเปนเทจ โดยประการทนาจะเกดความ

เสยหายตอความมนคงของประเทศหรอกอใหเกดความ ตนตระหนกแกประชาชน

(3) น าเขาสระบบคอมพวเตอรซงขอมลคอมพวเตอรใด ๆ อนเปนความผดเกยวกบความมนคงแหง

ราชอาณาจกรหรอความผดเกยวกบการ กอการรายตามประมวลกฎหมายอาญา

(4) น าเขาสระบบคอมพวเตอรซงขอมลคอมพวเตอรใด ๆ ทมลกษณะอนลามก และ

ขอมลคอมพวเตอรนนประชาชนทวไปอาจเขาถงได

(5) เผยแพรหรอสงตอซงขอมลคอมพวเตอรโดยรอยแลววาเปนขอมลคอมพวเตอรตาม (1) (2) (3)

หรอ (4)

มาตรา 15

ความรบผดของผใหบรการ: ผใดใหบรการผใดจงใจสนบสนนหรอ ยนยอมใหมการกระท าความผด

ตามมาตรา 14 ในระบบคอมพวเตอรทอยในความควบคมของตน ตองระวางโทษเชนเดยวกบผกระท า

ความผดตามมาตรา 14

มาตรา 16

การเผยแพรภาพ ตดตอ / ดดแปลง: ผใดน าเขาสระบบคอมพวเตอรท ประชาชนทวไปอาจเขาถงได

ซงขอมลคอมพวเตอรทปรากฏเปนภาพของผ อน และภาพนนเปนภาพทเกดจากการสรางขน ตดตอ เตม

หรอดดแปลงดวยวธการทางอเลกทรอนกสหรอวธการอนใด ทงน โดยประการทนาจะท าใหผ อนนนเสย

ชอเสยง ถกดหมน ถกเกลยดชง หรอไดรบความอบอาย ตองระวางโทษจ าคกไมเกนสามป หรอปรบไมเกน

หกหมนบาท หรอทงจ าทงปรบ

มาตรา 17 ผใดกระท าความผดตามพระราชบญญตนนอกราชอาณาจกรและ (1) ผกระท าความผดนนเปนคนไทย และรฐบาลแหงประเทศทความผดไดเกดขนหรอผ เสยหายได

รองขอใหลงโทษ หรอ (2) ผกระท าความผดนนเปนคนตางดาว และรฐบาลไทยหรอคนไทยเปนผ เสยหายและผ เสยหาย

ไดรองขอใหลงโทษ จะตองรบโทษภายในราชอาณาจกร

3.3 สรปบทลงโทษส าหรบผกระท าความผดกฎหมายภายใต พ.ร.บ. วาดวยการกระท าผดเกยวกบ

คอมพวเตอร พ.ศ.2550

ตารางความผดเกยวกบคอมพวเตอร

ฐานความผด โทษจ าคก โทษปรบ

การเขาถงระบบคอมพวเตอรโดยไมชอบ ไมเกน 6 เดอน ไมเกน 10,000 บาท

การเปดเผยมาตรการปองกนการเขาถงระบบคอมพวเตอรทผ อนจดท าขนเปนการเฉพาะโดยไมชอบ

ไมเกน 1 ป ไมเกน 20,000 บาท

การเขาถงขอมลคอมพวเตอรโดยไมชอบ ไมเกน 2 ป ไมเกน 40,000 บาท

การดกรบขอมลคอมพวเตอรของผ อนโดยไมชอบ ไมเกน 3 ป ไมเกน 60,000 บาท

การท าใหเสยหาย ท าลาย แกไข เปลยนแปลง เพมเตมขอมลคอมพวเตอรโดยไมชอบ

ไมเกน 5 ป ไมเกน 100,000 บาท

การกระท าเพอใหการท างานของระบบคอมพวเตอรของผ อนไมสามารถท างานไดตามปกต

ไมเกน 5 ป ไมเกน 100,000 บาท

การสงขอมลคอมพวเตอรรบกวนการใชระบบ ไมม ไมเกน 100,000 บาท

คอมพวเตอรของคนอนโดยปกตสข (Spam Mail)

การจ าหนายชดค าสงทจดท าขนเพอน าไปใชเปนเครองมอในการกระท าความผด

ไมเกน 1 ป ไมเกน 20,000 บาท

การกระท าตอความมนคง - กอความเสยหายแกขอมลคอมพวเตอร - กระทบตอความมนคงปลอดภยของประเทศ/เศรษฐกจ - เปนเหตใหผ อนถงแกชวต

ไมเกน 10 ป 3 ปถง 15 ป 10 ปถง 20 ป

และไมเกน 200,000

บาท และ60,000-300,000

บาท ไมม

การใชระบบคอมพวเตอรท าความผดอน (การเผยแพรเนอหาอนไมเหมาะสม)

ไมเกน 5 ป ไมเกน 100,000 บาท

ผใหบรการจงใจสนบสนนหรอยนยอมใหมการกระท าความผด

ตองระวางโทษเชนเดยวกบผกระท า

ความผด

ตองระวางโทษเชนเดยวกบผกระท า

ความผด

การตกแตงขอมลคอมพวเตอรทเปนภาพของบคคล ไมเกน 3 ป ไมเกน 60,000 บาท

กระทรวงเทคโนโลยและการสอสารไดจดท า พ.ร.บ. วาดวยการกระท าผดเกยวกบคอมพวเตอร

พ.ศ.2550 (ฉบบการตน)1 เพอใหเขาใจในเรองของฐานความผดและบทลงโทษไดงายขน

3.4 ค าแนะน าเพอปองกนการกระท าความผด

ไฟลวอลสวนตว (Personal Firewall)

ไฟลวอลลสวนตวคอซอฟแวรทตดตงในเครองคอมพวเตอรสวนตวซงท าหนาทปองกนผบกรกหรอผ

ไมประสงคดเขามาในเครองคอมพวเตอรสวนตวของเราหรอชวยปองกนโปรแกรมทไมประสงคด เชน ไวรส

โทรจน สปายแวร ถกตดตงลงไปในเครองคอมพวเตอรสวนตวโดยทเราไมทราบหรอไมรตว ดงนนเราควร

ตดตงไฟลวอลลสวนตวโดยสามารถดาวนโหลดไดจากเวบ

1 http://www.mict.go.th/download/law/law_com_cartoon_p1-10.pdf

การสวมรอยบคคล (Identity Theft)

ในปจจบน การขโมยและการฉอฉลนน สามารถกระท าไดกบเอกสารอเลกทรอนกสทอยในเครอง

คอมพวเตอร ทงนเนองจากปจจบนเอกสารส าคญทใชระบตวตนมากมายไดถกจดเกบไวในเครอง

คอมพวเตอรและอาจเขาถงได โดยผบกรกโดยผานเครอขายอนเทอรเนต การขโมยเอกสารส าคญนนอาจ

น าไปสการสวมรอยเปนตวบคคลผ เปนเจาของเอกสารนน และอาจใชในการด าเนนเรองตาง ๆ แทนเจาของ

โดยมไดรบอนญาตซงเปนการกระท าทผดกฎหมาย เชนการขโมยบญชผใชและรหสผานเพอท าการลอกอน

เขาไปซอสนคา ผลทเกดขนตอผ ทถกสวมรอย ไดแก เสยประวตทางดานการเงน เสยชอเสยง และอนๆ

ค าแนะน ากคอ ใหระมดระวงไมเปดเผยขอมลสวนตวเกนความจ าเปน ระวงการใหขอมลเกยวกบบตร

เครดต เปลยนรหสผานบอย ๆ

ขอความฉบพลน หองสนทนา และการแชรไฟลบนอนเทอรเนต (Instant Messaging,

Chat Rooms, File Sharing)

หองสนทนาและการใชขอความฉบพลนไดมการใชงานกนอยางแพรหลาย ถงแมวาการสนทนาใน

ทงสองรปแบบจะมประโยชนอยางมากในการแลกเปลยนความคดเหนหรอขอมลตางๆ แตถาไมได

เตรยมการปองกนไวใหดแลว ผลลบกอาจจะเกดขนได เชน การตดไวรสหรอโทรจน การเปดเผยขอมล

สวนตว

การแชรไฟลเปนรปแบบหนงของการแลกเปลยนขอมลบนอนเทอรเนต กอาจเปดโอกาสท าใหผบก

รกเขามาเอาไฟลในเครองของผใชงานไปได ค าแนะน า ใหหลกเลยงการสงขอความฉบพลน การสนทนาใน

หองสนทนา และการแชรไฟลบนอนเทอรเนต เพราะอาจกอใหเกดการละเมดความเปนสวนตวได

อเมลหลอกลวง (Instant Scams)

ปจจบนไดมอเมลหลอกลวงใหผ รบอเมลหลงเชอซงหลาย ๆ ครงท าใหเกดความเสยตอผ รบอเมล

เชน การเสยเงน เสยเวลา ปจจบนองคกร Federal Trade Commission (FTC) ของสหรฐอเมรกาไดระบ

อเมลไว 12 ประเภท ทผใชตองใหความระมดระวง

1. การสรางโอกาสทางธรกจ อเมลนจะเสนอรายไดกอนใหญโดยไมตองท าอะไรมาก

2. อเมลการขายสนคาทมกลมผใชงานเปนจ านวนมาก (Bulk E-mail) อเมลนจะเสนอรายชอกลม

ผใชงานอเมลซงมจ านวนมากและชกชวนวาสามารถโฆษณาหรอขายสนคาไปยงกลมผใชงาน

อเมลนได

3. อเมลลกโซชกชวนใหผ รบสงเงนจ านวนเลกนอยไปยงผสงและสงอเมลนไปยงผ อนตอไป

4. การท างานทบานโดยลงแรงเลกนอย อเมลนจะเสนอรายไดอยางสม าเสมอ แตตองจาย

คาธรรมเนยมแรกเขาและท าตามทอเมลขอใหท า แตผ รบไมมทางไดรบคาตอบแทนใดๆ ทงสน

กลบคน

5. การรกษาสขภาพและการควบคมน าหนก อเมลนจะเสนอยาประเภทตางๆ ถาหลงเชอค าโฆษณา

ซอผลตภณฑมาใชสวนใหญแลวจะเปนการเสยเงนไปโดยเปลาประโยชน

6. รายไดกอนโตโดยไมตองเสยแรงมากนก อเมลนจะเสนอวธร ารวยไดอยางรวดเรว

7. สนคาฟร อเมลนจะเสนอใหสนคาฟรโดยช าระเงนเพยงเลกนอย เชน เพอเขาเปนสมาชก

8. โอกาสการลงทนทมผลตอบแทนสง อเมลนจะเสนอผลตอบแทนทสงกบการลงทนทไมมความเสยง

เงนทลงทนไปกจะสญไปโดยเปลาประโยชน

9. ชดอปกรณเชอมตอเคเบลทว อเมลนจะขายชดอปกรณส าหรบเชอมตอเขากบเคเบลไดโดยไมตอง

เสยคาสมาชก ถงแมวาจะท าไดจรงแตเปนสงทผดกฎหมาย

10. การใหเงนกหรอสนเชอโดยมเงอนไขงาย ๆ ซงสถาบนการเงนทถกตองตามกฎหมายจะไมใชวธการ

สงอเมลแบบน

11. การเคลยรสนเชอ อเมลนจะเสนอชวยเคลยรขอมลสนเชอทตดลบในบญชธนาคาร การท าตามท

เสนอถอเปนการกระท าทผดกฎหมาย

12. การเสนอใหรางวลไปเทยวฟร อเมลจะเสนอวาทานเปนผ ทไดรบรางวลไปเทยวฟร ภายหลงกจะ

พบวา ขอเสนอนนไมเปนอยางทคด หรอไมกตองชะระเงนเพมเตม

ค าแนะน า คอ ใหระมดระวงโฆษณาชวนเชอในลกษณะดงกลาว และ หมนตดตามประเภทของ

อเมลหลอกลวงในแหลงขอมลเพมเตม2

ประเดนทางกฎหมาย (Legal Issues)

กจกรรมบนอนเทอรเนตทวไปทถอวาเปนการกระท าทผดกฎหมาย ไดแก

o การเลนการพนน

o การซออาวธปน

o การซอขายยาเสพตด

o การน าเสนอสอลามกทกประเภท

2 http://www.ftc.gov และ http://www.crimes-of-persuasion.com

o การบกรกคอมพวเตอรหรอเครอขาย

o การพฒนาและการแพรไวรสคอมพวเตอร

o การท าใหเครอขายหรอเครองคอมพวเตอรของผ อนไมสามารถใชงานหรอใหบรการได

o การสวมรอยบคคลเพอท าการฉอฉล

ค าแนะน า คอ ไมควรเขาไปยงเกยวกบกจกรรมทผดกฎหมาย และ ปฏบตตามกฎหมายของ

ประเทศในเรองทวๆ ไปและทเกยวของกบการใชงานอนเทอรเนต รวมทงกฎหมายในระดบนานาชาต

ดวย

การเฝาดการใชงานอนเทอรเนต (Monitoring Internet Usage)

ค าแนะน าส าหรบการใชงานอนเทอรเนตภายในองคกร

o ใหความรกบพนกงานเกยวกบการใชงานอนเทอรเนตอยางสม าเสมอ

o จดท านโยบายการใชงานอนเทอรเนตขององคกรเปนลายลกษณอกษร โดยมเนอหา ดงน

การใชงานอนเทอรเนตมจดประสงคเพอผลประโยชนขององคกรไมใชใชเพอผลประโยชน

สวนตว

การใชงานอนเทอรเนตจะไดรบการดแลอยางใกลชดจากผดแลระบบ

มแนวทางการใชอเมลอยางเหมาะสม

ค าแนะน าส าหรบการใชอนเทอรเนตจากทบาน

o พอแมตองใหความรเกยวกบการใชงานอนเทอรเนตอยางเหมาะสม

o ใชซอฟตแวรตรวจสอบการเขาเวบไซตส าหรบบตรหลาน รวมทงกรองการเขาเวบบางเวบทไม

เหมาะสม

o ตดตง ICT House Keeper ปองกนเวบทไมเหมาะสมส าหรบเยาวชน

การหมนประมาทหรอการท าใหผอนเสยชอเสยง (Online Defamation)

ขอความทกรปแบบทใชงานบนอนเทอรเนต ตองระวงไมใหเปนขอความอนเปนเทจหรอกอใหเกด

ความเสยหายตอตวบคคลหรอองคกรทถกพาดพงกลาวถง หรอ อางอง

สแปม (Spam)

สแปม คออเมลทเปนขยะ ผ รบสแปมอาจจะตองใชเวลาในการจดการกบสแปมจ านวนมากในแต

ละวน และ สแปมยงกดขวางการท างานของเมลเซฟเวอรทวโลก ซงท าใหทกคนประสบกบปญหาการ

เชอมตอทชาลงและเสยคาใชจายในการเชอตอทสงขน ถงแมวาจะไมสามารถจดการกบสแปมไดอยาง

เดดขาด แตกสามารถลดระดบความรนแรงลงได ดงน

o ไมสงอเมลเพอตอบกลบสแปมทสงมา การตอบกลบสแปมนนเทากบเปนการยนยนอเมล

แอดเดรสของผ รบวามอยจรงและจะท าใหผ รบตกเปนเปาหมายทชดเจนยงขน

o ใชอเมลแอดเดรสประจ าเพอตดตอกบผ ทตดตออยดวยเปนประจ า เชน ผ รวมงาน ครอบครว

ส าหรบการสงอเมลเพอจดประสงคอน ๆ ใหใชอเมลแอดเดรสตางหาก

o ใชตวกรองสแปม ใหเลอกชนดทเหมาะสมกบโปรแกรมอเมลทใชงานอยใหมากทสด

สปายแวร (Spyware)

สปายแวรคอซอฟตแวรใดๆ ทใชชองทางการเชอมตอกบอนเทอรเนตในเครองคอมพวเตอรของ

ผ อนใชเพอแอบสงขอมลสวนตวของผใชนนไปใหกบบคคลหรอองคกรหนงโดยทผใชเองกไมทราบ โดย

สปายแวร สามารถเขาสเครองคอมพวเตอรทใชงานไดโดยผานทางไวรสคอมพวเตอร เวบทเขาไปด หรอ

อเมลทเปดอาน ค าแนะน า คอ สามารถดาวนโหลดโปรแกรมตรวจสอบสปายแวรมาใชงานเชนโปรแกรม

“Ad-aware” (www.lavasoft.de)

ปฏบตตวอยางไรใหปลอดภยจากการกระท าความผด

1. ไมตดตอและเผยแพรภาพตดตอของผ อน ทท าใหเขาเสยหายหรอเสยชอเสยง

2. กอนดาวนโหลดโปรแกรมหรอขอมลจากเวบไซต ควรอานเงอนไขใหละเอยดเสยกอน

3. ไมสงตอ (forward) อเมล หรอคลปวดโอภาพลามกอนาจารหรอขอความทไมเหมาะสม

4. ไมเผยแพร spam mail หรอไวรส

5. ไมเปดเผยมาตรการระบบคอมพวเตอรใหผ อนลวงร

6. ไมขโมยขอมลระบบคอมพวเตอรของผ อน

7. ระวงการ chat กบคนแปลกหนา อยาหลงเชอเขางาย ๆ

8. อยาลมลงโปรแกรมปองกนไวรสและสปายแวร

9. ไมแฮกระบบคอมพวเตอรหรอขอมลคอมพวเตอรของผ อน

10. ไมควรบนทกรหสผาน (Password) ไวในคอมพวเตอร และควรเปลยนรหสผาน (password) ทก ๆ

3 เดอน

11. ไมแอบดกรบขอมลคอมพวเตอรของผ อน

12. ไมน าเขาขอมลหรอภาพลามกอนาจารเขาไปในระบบคอมพวเตอร

13. อยาแอบเขาใชงานระบบคอมพวเตอรของผ อนโดยทเจาของไมอนญาต

14. ใหความรวมมอกบพนกงานเจาหนาทในการสบสวนสอบสวนตวผกระท าผด

4. อาชญากรรมคอมพวเตอร

4.1 ความหมายของอาชญากรรมทางคอมพวเตอร ม 2 ประการ ไดแก

1. การกระท าใด ๆ กตาม ทเกยวกบการใชคอมพวเตอร อนท าใหเหยอไดรบความเสยหาย และ

ท าใหผกระท าไดรบผลตอบแทน

2. การกระท าผดกฎหมายใด ๆ ซงจะตองใชความรเกยวของกบคอมพวเตอร มาประกอบการกระ

ผด และตองใชผ มความรทางคอมพวเตอร ในการสบสวน ตดตาม รวบรวมหลกฐาน เพอการด าเนนคด

จบกม

อาชญากรคอมพวเตอรจะกออาชญากรรมหลายรปแบบ ซงปจจบนทวโลกจดออกเปน 9 ประเภท (ตามขอมลคณะอนกรรมการเฉพาะกจรางกฎหมายอาชญากรรมคอมพวเตอร)

1. การขโมยขอมลทางอนเตอรเนต ซงรวมถงการขโมยประโยชนในการลกลอบใชบรการ 2. อาชญากรน าเอาระบบการสอสารมาปกปดความผดของตนเอง 3. การละเมดสทธปลอมแปรงรปแบบ เลยนแบบระบบซอฟตแวรโดยมชอบ 4. ใชคอมพวเตอรแพรภาพ เสยง ลามก อนาจาร และขอมลทไมเหมาะสม 5. ใชคอมพวเตอรฟอกเงน 6. อนธพาลทางคอมพวเตอรทเชาไปกอกวน ท าลายระบบสาธารณปโภค เชน ระบบจายน า จายไป ระบบการจราจร 7. หลอกลวงใหรวมคาขายหรอลงทนปลอม 8. แทรกแซงขอมลแลวน าขอมลนนมาเปน)ระโยชนตอตนโดยมชอบ เชน ลกลอบคนหารหสบตรเครดตของผ อนมาใช ดกขอมลทางการคาเพอเอาผลประโยชนนนเปนของตน 9. ใชคอมพวเตอรแอบโอนเงนบญชผ อนเขาบญชตวเอง

นอกจากนนในสวนของอนเทอรเนต ยงมรปแบบการกระท าผดอกมาก เชนการแอบขโมย โดเมน

เนม , แอบใช รบ-สง อเมล, แอบใชบญชอนเทอรเนต (เวลาการใชงาน), การสง อเมลจ านวนมหาศาล

ฯลฯ รวมทงการกระท าผดแบบดงเดมทใชเทคโนโลยอนเทอรเนต เปนเครองมอ เชน ภาพลามกอนาจาร

การคาประเวณ การพนน ใสรายปายส หมนประมาท ฯลฯ

4.2 กรณศกษาอาชญากรรมและกฎหมายเทคโนโลยสารสนเทศ3

กรณท 1: นายจางหรอผบงคบบญชา เปด e-mail ลกจางหรอผใตบงคบบญชาอานไดหรอไม?

ในการใชงาน e-mail ภายในองคกรนน จะมค าถามวา ถาองคกรนน ๆ มการก าหนด User name

และ Password ใหกบคนในองคกร แลวถานายจางหรอผบงคบบญชาร User name และ Password ของ

คนในองคกรแลว นายจางหรอผบงคบบญชามสามารถเปดอาน e-mail ของลกจางไดหรอไม ถาในประเทศ

สหรฐอเมรกา มกฎหมายก าหนดไวอยางชดเจนวา นายจางหรอผบงคบบญชาขององคกรนน ๆ สามารถ

เปดดและตรวจสอบ e-mail ของลกจางไดรวมทงสามารถดแฟมขอมลตาง ๆ ในฮารดดสกคอมพวเตอรของ

บรษทได หากเปน e-mail ทเปนขององคกร เพราะเปน e-mail ส าหรบการปฏบตงาน แตหากเปน e-mail

อนทไมใชขององคกร นายจางหรอผบงคบบญชาไมไดรบอนญาตใหเปดอาน หากนายจางหรอ

ผบงคบบญชาละเมดสทธ ลกจางสมารถฟองรองนายจางหรอผบงคบบญชาใหชดใชคาเสยหายทางแพงได

กรณท 2: การ Copy รปภาพ/ขอความบนเวบไซตของผ อนมาใช เปนการละเมดลขสทธทกกรณหรอ

เปลา?

หากตองท าการ copy รปภาพหรอขอความบนเวบไซตของผ อนมาใชงาน จ าเปนตองขออนญาต

เจาของเสยกอน เพราะหากน ามาใชโดยไมไดรบอนญาตจะถอวาละเมดลขสทธผดกฎหมาย หากน าไปใช

เพอการคาอาจถกฟองเปนคดแพงหรอคดอาญาได อยางไรกตามกมขอยกเวนส าหรบกรณเพอการศกษา

โดยตองมการอางองและขออนญาตเจาของลขสทธ

กรณท 3: การหมนประมาททางอนเทอรเนต สามารถฟองรองเอาผดไดหรอไม?

หากมการหมนประมาทบคคลผานทางอนเทอรเนต สามารถฟองรองไดทงคดอาญา และคดแพง

ซงตามกฎหมาย การหมนประมาททางแพงหมายถง “ การกลาวหรอไขขาวแพรหลายซงขอความอนฝาฝน

ความจรง และการกลาวหรอไขขาวนนท าใหเกดความเสยหายแกชอเสยงเกยรตคณ ทางท ามาหาไดหรอ

3 http://www.lawyerthai.com/articles/it/006.php

ทางเจรญของบคคลอน ซงแมวาผ ทหมนประมาทจะไมรวาขอความทตนกลาวหรอไขขาวนนไมจรง แตหาก

วาควรจะรไดกตองรบผดในความเสยหายทเกดขน” สวนใหญคดหมนประมาทจะฟองรองกนเปนคดแพง

และเรยกคาเสยหายกนมากๆ เพอใหจ าเลยเขดหลาบ คดแพงเรองหมนประมาท ในประเทศไทยยงม

ประเดนทนาสนใจคอ เรองศาลทจะฟองคด คอโจทกสามารถฟองคดไดทศาลทจ าเลยมภมล าเนาอยในเขต

หรอศาลทเปนทเกดของเหตในการฟองคด ทางปฏบตทเกดขนการหมนประมาทโดยการโฆษณา

หนงสอพมพนนเนองจาก หนงสอพมพมการสงไปขายทวประเทศ ฝายผ เสยหาย ซงมกเปนนกการเมอง

อาจถอวาความผดเกดขนทวประเทศ จงท าการตระเวนไปฟองตามศาลตาง ๆ ทวประเทศ สงผลใหจ าเลย

ตองตามไปแกคด

กรณท 4: การท า Hyperlink อยางไรไมใหละเมดลขสทธ?

การอางองเวบไซตของผ อน มาใสไวในเวบของเรา มโอกาสละเมดลขสทธ หากมการมองวาเปน

การท าซ างานอนมลขสทธ แตถาการเชอมโยงนนเปนการเชอมโยงตอไปยงหนาแรกของเวบผ อนกสามารถ

ไดแตควรขออนญาตเจาของลขสทธใหเรยบรอย หากเปนการเชอมโยงลกลงไปถงเนอหาสวนอนของเวบ

ผ อนจะถอเปนการละเมดลขสทธได ในกรณทไมตองการใหใครน าเวบของเราไปเชอมโยงอาจจะระบไวท

เวบเลยวา ไมอนญาตจะท าใหผ ทเขามาเชอมโยง หากยงมการละเมดสทธกจะมความผดโดยไมตอง

ตความ

กรณท 5: โหลดโปรแกรมหรอเพลงทางอนเทอรเนตผดกฎหมายหรอเปลา?

การ Download โปรแกรมทางอนเทอรเนตมาใชงานแบบถกตองตามกฎหมายโดยไมละเมด

ลขสทธ กตอเมอโปรแกรมทผใช Download มาใชนน ถกระบวาเปนประเภท Freeware, Shareware

ส าหรบการโหลดเพลงทางอนเทอรเนตสามารถท าไดโดยไมเปนการละเมดลขสทธหากไดรบอนญาต แต

โดยทวไปแลวคายเพลงมกจะไมอนญาต ยกเวนจะท าเพอการคา สวนการ Upload เพลงขนบน

อนเทอรเนตใหคนทวไปโหลดไดฟร ๆ เปนการละเมดลขสทธถอเปนคดอาญา

กรณท 6: ซอโปรแกรมลขสทธมา copy แจกเพอนไดหรอเปลา?

การท าส าเนาหรอการ copy โปรแกรมคอมพวเตอรนน ตามกฎหมายลขสทธเขาเรยกวา "ท าซ า"

ซงถอเปนการละเมดลขสทธ แมกฎหมายเขาจะมขอยกเวนใหการท าส าเนาโดยเจาของโปรแกรมมลขสทธ

ท าไดโดยไมผดกฎหมาย แตกฎหมายเขาจ ากดจ านวนส าเนาวา ใหมจ านวนตามสมควรเพอ

วตถประสงคในการบ ารงรกษาหรอปองกนการสญหาย คอท าส าเนาไดเฉพาะ backup ถาจะมา

copy แจกเพอน ๆ ทง office กถอวามความผดในเรองการละเมดลขสทธ

4.3 ตวอยางลกษณะความผดทพบไดบอยในปจจบนส าหรบการใชงานอนเทอรเนต

1. การสงเมลกอกวนหรอโฆษณาขายสนคาหรอขายบรการ ประเภทปอปอพ หรอพวกสงอเมลขยะ

ทเขาไมตองการมโทษปรบอยางเดยวไมเกน 100,000 บาท โทษฐานกอความร าคาญ

2. การสงเมล ใสรายปายสคนอน ขาวลอทกอใหเกดความวนวาย การสงภาพลามกอนาจาร

ทงหลาย รวมถงการไดรบแลวสงตอดวย มโทษเสมอกนคอ จ าคกไมเกน 5 ป ปรบไมเกน 100,000 บาท

ดงนนจงไมควรสงตอเมลทไมเหมาะสม

3. การตดตอภาพของคนอน แลวน าเขาเผยแพรทางอนเตอรเนต ท าใหเจาของภาพเสยหาย อบ

อาย ตองโทษจ าคกไมเกน 3 ป ปรบไมเกน 600, 000 บาท แตกฎหมายยกเวนส าหรบผ ทท าดวยความ

สจรต จะไมเปนความผด

4. การ ใช user name/password ของผ อน Log in เขาสระบบ มความผดตามมาตรา 5 ปรบไม

เกน 10,000 บาท จ าคกไมเกน 6 เดอน ดงนน ไมควรใช user/password ของผ อนและไมควรใหผ อนลวงร

password ของตนเอง

5. การโพสตขอความตามกระทตางๆทมเนอหาไมเหมาะสม เปนเทจ กระทบความมนคง หรอ

ลามกอนาจาร มความผดตามมาตรา 14 ปรบไมเกน 100,000 บาท จ าคกไมเกน 5 ป ดงนนจงควรใช

วจารณญาณในการแสดงความคดเหน และค านงถงผลทจะตามมา

5. จรยธรรมกบเทคโนโลยสารสนเทศ

เทคโนโลยสารสนเทศมผลกระทบตอสงคมเปนอยางมาก โดยเฉพาะประเดนจรยธรรมทเกยวกบ

ระบบสารสนเทศทจ าเปนตองพจารณารวมทงเรองความปลอดภยของระบบสารสนเทศการใชเทคโนโลย

สารสนเทศหากไมมกรอบจรยธรรมก ากบไวแลว สงคมยอมจะเกดปญหาตาง ๆ ตามมาไมสนสด รวมทง

ปญหาอาชญากรรมคอมพวเตอรดวย ดงนนหนวยงานทใชระบบสารสนเทศจงจ าเปนตองสรางระบบความ

ปลอดภยเพอปองกนปญหาดงกลาว

5.1 กรอบความคดเรองจรยธรรม หลกปรชญาเกยวกบจรยธรรม มดงน (Laudon & Laudon, 1999) R.O. Mason และคณะ ไดจ าแนกประเดนเกยวกบจรยธรรมทเกยวของกบเทคโนโลยสารสนเทศเปน 4 ประเภทคอ ความเปนสวนตว (Privacy) ความถกตองแมนย า (Accuracy) ความเปนเจาของ (Property) และความสามารถในการเขาถงได (Accessibility) (O'Brien, 1999: 675; Turban, et al., 2001: 512)

1) ประเดนความเปนสวนตว (Information Privacy) คอ การเกบรวบรวม การเกบรกษา และการเผยแพร ขอมลสารสนเทศเกยวกบปจเจกบคคล หรอองคกร ซงเจาของขอมลหรอสารสนเทศนนๆ มสทธทจะไมเผยแพรขอมลตอสาธารณะ

2) ประเดนความถกตอง (Information Accuracy) ขอมลหรอสารสนเทศทดตองสามารถตรวจสอบถงแหลงทมาได รวมถงมการตรวจสอบความถกตองกอนทจะท าการเผยแพรขอมลนนๆ

3) ประเดนของความเปนเจาของ (Intellectual Property) คอ กรรมสทธและมลคาของขอมลสารสนเทศ (ทรพยสนทางปญญา)

4) ประเดนของการเขาถงขอมล (Data Accessibility) คอ เนองจากการเขาถงขอมลท าไดอยางงาย ท าใหเกดการก าหนดสทธในการเขาถงขอมลสารสนเทศเพอความปลอดภยของขอมล และสามารถตรวจสอบไดวาใครเปนผบนทก แกไขขอมลนนๆ การคมครองความเปนสวนตว (Privacy)

ความเปนสวนตวของบคคลตองไดดลกบความตองการของสงคม สทธของสาธารณชนอยเหนอสทธความเปนสวนตวของปจเจกชน

การคมครองทางทรพยสนทางปญญา

ทรพยสนทางปญญาเปนทรพยสนทจบตองไมไดทสรางสรรคขนโดยปจเจกชน หรอนตบคคล ซงอยภายใตความคมครองของกฎหมายลขสทธ กฎหมายความลบทางการคา และกฎหมายสทธบตร

ลขสทธ (copyright) ตามพระราชบญญตลขสทธ พ.ศ. 2537 หมายถง สทธแตผ เดยวทจะกระท าการใด ๆ เกยวกบงานทผสรางสรรคไดท าขน ซงเปนสทธในการปองกนการคดลอกหรอท าซ าในงานเขยน งานศลป หรองานดานศลปะอน ตามพระราชบญญตดงกลาวลขสทธทวไปมอายหาสบปนบแตงานไดสรางสรรคขน หรอนบแตไดมการโฆษณาเปนครงแรกในขณะทประเทศสหรฐอเมรกาจะมอายเพยง 28 ป

สทธบตร (Patent) ตามพระราชบญญตสทธบตร พ.ศ. 2522 หมายถง หนงสอส าคญทออกใหเพอคมครองการประดษฐ หรอการออกแบบผลตภณฑ ตามทกฎหมายบญญตไว โดยสทธบตรการประดษฐมอายยสบปนบแตวนขอรบสทธบตร ในขณะทประเทศสหรฐอเมรกาจะคมครองเพยง 17 ป

5.2 ประโยชนของการมจรยธรรม

1. ประโยชนตอตนเอง ภาคภมใจ เปนทรกใคร เปนคนด

2. ประโยชนตอสงคม สบสข ปรองดอง สามคค

3. ประโยชนตอประเทศชาต ความเจรญรงเรอง สามคค ความพฒนา

4. ประโยชนตอองคกรธรกจ ยกระดบมาตรฐานขององคกร

5. ประโยชนตอการด ารงรกษาไวซงจรยธรรม เผยแพร รกษาจรยธรรมไปสรนตอไป

5.3 จรยธรรมของนกคอมพวเตอร

1. มความรบผดชอบตอการขายสนคาและบรการ

2. ท างานดวยความศรทธา และจรงใจ

3. รกษาผลประโยชนของผบรโภค

4. น าเสนอคณภาพสนคาตามความจรง

5. ไมเผยแพรสงทกอใหเกดผลเสยตอสงคม

6. ท าตามกฎหมาย ขอบงคบ ระเบยบของสงคม

7. ท าประโยชนตอสงคม

แหลงอางอง

1. http://www.lawyerthai.com/articles/it/006.php

2. http://www.nectec.or.th/index.php?option=com_content&view=article&id=79:-

2550&catid=40:technology-news&Itemid=165

3. http://th.wikisource.org/wiki/พระราชบญญต_วาดวยการกระท าความผดเกยวกบคอมพวเตอร_พ.ศ._

๒๕๕๐

4. กระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร http://www.mict.go.th/more_news.php?cid=47

5. คมอการปฏบตและแนวทางการปองกนเพอหลกเลยงการกระท าความผดเกยวกบคอมพวเตอร

กระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร

6. http://www.ku.ac.th/magazine_online/law.html