บทท 2 ความรเกยวกบตนทน

บณยาพร ภทอง 1

ตนทน (Cost) คอ รายจายทเกดขนเพอใหไดมาซงสนคาหรอบรการซงจะคดตงแตออกแบบ ผลต จดเกบ ขนสงโดยประกอบดวย 1. ตนทนวตถดบ คอคาใชจายทเกยวของกบวตถดบตางๆ ในกระบวนการผลตรวมทงคาใชจายทเกยวกบวสดทใชในการผลตสนคาและบรการ 2. ตนทนการท างานของเครองจกร คอตนทนในการจดหา จดซอเครองจกร ตนทนการท างาน ตนทนพลงงานทใชกบเครองจกร และการดแลรกษาเครองจกร 3. ตนทนแรงงาน คอ คาจาง คาตอบแทนทจายใหพนกงานทมาท างาน สวสดการของพนกงานและอนๆ ทเกยวของกบพนกงาน

บณยาพร ภทอง 2

ประเภทของตนทน

การจ าแนกประเภทของตนทน จ าแนกเปน 5 ลกษณะดงน 1. จ าแนกตามหนาททางการผลต และสวนประกอบของผลตภณฑ 2. จ าแนกตามความส าคญและลกษณะของตนทนการผลต 3. จ าแนกตนทนตามลกษณะพฤตกรรม 4. จ าแนกตนทนเพอใชในการคดหรอก าหนดตนทนของสงทจะคดตนทน 5. จ าแนกตนทนเพอใชในการตดสนใจ

บณยาพร ภทอง 3

1. จ ำแนกตำมหนำททำงกำรผลต และสวนประกอบของผลตภณฑ ตนทนทเกยวของกบการผลต (Manufacturing cost) ซงประกอบดวย 1.1 วตถดบ (material) 1)วตถดบทางตรง (direct material) คอ วตถดบทใชเพอการผลตโดยตรง โดย จ านวนในการใชงานวตถดบทางตรงนจะแปรผนกบหนวยในการผลตโดยตรง 2) วตถดบทางออม (indirect material) เชนเครองมอ, อปกรณ ทใชสนบสนนในการผลตโดยสวนมากจะไมแปรผนกบปรมาณการผลตโดยตรง บณยาพร ภทอง 4

1. 2 คาแรงงาน (Labor) ซงประกอบดวย 1) คาใชจายดานแรงงานทางตรง (direct labor cost) เชน คาจารายวน/เงนเดอนของพนกงานฝายผลต,ซงจะแปรผนกบปรมาณการผลตโดยตรง 2) คาใชจายดานแรงงานทางออม (indirect labor cost) เชน เงนเดอนของพนกงานขาย, เงนเดอนของผจดการ, เงนเดอนของพนกงานรกษาความปลอดภย , คาใชจายเหลานจะไมแปรผนกบปรมาณในการผลตโดยตรง

บณยาพร ภทอง 5

1.3 คาใชจายในการผลต (overhead cost) หรอเปนตนทนทางออม เปนคาใชจายทนอกเหนอจากจากคาใชจายของวตถดบทางตรงและคาใชจายดานแรงงานทางตรง เชน คาสาธารณปโภค, คาเชาโรงงาน, คาบ ารงรกษาเครองจกร, สวสดการตางๆ เปนตน

บณยาพร ภทอง 6

ตนทนการผลตสนคา = วตถดบทางตรง + คาแรงงานทางตรง+คาใชจายการผลต

บณยาพร ภทอง 7

ตวอยาง

บรษทแหงหนงท าการผลตเกยวกบโตะ ในรปแบบตางๆ โดยมขอมลเกยวกบวตถดบ คาแรงงาน และคาใชจายอนๆดงน

วตถดบ ไมสกแปรรป 2,500,000 บาท ไมอดกาว 2,100,000 บาท กาว 8,000 บาท ตะป 10,000 บาท รวม 4,618,100 บาท

คาแรงงาน ชางเลอยไม 1,850,000 บาท ชางประกอบตวโตะ 1,950,000 บาท ชางทาส 1,700,000 บาท ผควบคมโรงงาน 250,000 บาท พนกงานท าความสะอาดโรงงาน 150,000 บาท รวม 5,900,000 บาท

บณยาพร ภทอง 8

คาใชจายอนๆ คาเชาโรงงาน 800,000 บาท คาน า คาไฟ โรงงาน 300,000 บาท คาเชาส านกงาน 260,000 บาท เงนเดอนพนกงานในส านกงาน 800,000 บาท คาเสอมราคาอปกรณในโรงงาน 210,000 บาท คาเสอมราคาเครองใชส านกงาน 80,000 บาท รวม 2,450,000 บาท

บณยาพร ภทอง 9

วตถดบทางตรง แรงงานทางตรง คชจ.การผลต ตนทน

การผลตรวม คชจ.ในการด าเนนงาน

ไมสกแปรรป

ไมอดแปรรป

กาว

ตะป

ชางเลอยไม

ชางประกอบตวโตะ

ชางทาส

ผควบคมโรงงาน

พนกงานท าความสะอาดโรงงาน

คาเชาโรงงาน

คาน าคาไฟในโรงงาน

คาเชาส านกงาน

เงนเดอนพนกงานในส านกงาน

คาเสอมราคาอปกรณในโรงงาน

คาเสอมราคาเครองใชส านกงาน

บณยาพร ภทอง 10

วตถดบทางตรง แรงงานทางตรง คชจ.การผลต ตนทน

การผลตรวม คชจ.ในการด าเนนงาน

ไมสกแปรรป 2,500,000 2,500,000

ไมอดแปรรป 2,100,000 2,100,000

กาว 8,000 8,000

ตะป 10,000 10,000

ชางเลอยไม 1,850,000 1,850,000

ชางประกอบตวโตะ 1,950,000 1,950,000

ชางทาส 1,700,000 1,700,000

ผควบคมโรงงาน 250,000 250,000

พนกงานท าความสะอาดโรงงาน 150,000 150,000

คาเชาโรงงาน 800,000 800,000

คาน าคาไฟในโรงงาน 300,000 300,000

คาเชาส านกงาน 260,000

เงนเดอนพนกงานในส านกงาน 800,000

คาเสอมราคาอปกรณในโรงงาน 210,000 210,000

คาเสอมราคาเครองใชส านกงาน 80,000

รวม 4,600,000 5,500,000 1,728,000 11,802.000 1,140,000

2. จ ำแนกตำมควำมส ำคญและลกษณะของตนทนกำรผลต การจ าแนกตามลกษณะน มความคลายคลงกบประเภทแรก แตมวตถประสงคเพอใชในการวางแผนและควบคมมากกวา เพอการค านวณ โดยสามารถจ าแนกออกไดเปน 2 ประเภท ดงน 2.1 ตนทนขนตน (Prime cost) หมายถง ตนทนรวมระหวางวตถดบและคาแรงทางตรง โดยปกต ตนทนขนตนจะมความสมพนธโดยตรงกบการผลต รวมทงเปนตนทนทมจ านวนมากเมอเทยบกบตนทนการผลตทงหมด 2.2 ตนทนแปรสภาพ (Conversion cost) หมายถง ตนทนทเกยวของกบการแปรสภาพหรอเปลยนรปแบบจากวตถดบทางตรงใหกลายสภาพเปน สนคาส าเรจรป ตนทนแปรสภาพจะประกอบดวยคาแรงงานทางตรง และคาใชจายการผลต บณยาพร ภทอง 11

วถดบทางตรง

แรงงานทางตรง

คาใชจายในการผลต

ตนทนขนตน

ตนทนแปรสภาพ

บณยาพร ภทอง 12

3. จ ำแนกตนทนตำมระดบของกจกรรมหรอตำมลกษณะพฤตกรรม 3.1 ตนทนผนแปร (Variable Cost) คอ ตนทนทจ านวนรวมจะผนแปรไปตามการเปลยนแปลงของกจกรรม 3.2 ตนทนคงท ( Fixed Cost) คอ ตนทนทจ านวนรวมคงท ไมผนแปรไปตามการเปลยนแปลงของกจกรรม 3.3 ตนทนผสม ( Mixed Cost) คอตนทนทจะมตนทนสวนหนงคงทอยในทกระดบกจกรรม และมตนทนอกสวนหนง แปรไปตามระดบกจกรรม โดยแบงออกได 2 ลกษณะ

บณยาพร ภทอง 13

บณยาพร ภทอง 14

3.3.1 ตนทนกงผนแปร( Semivariable Cost) คอตนทนทจะมตนทนทกระดบกจกรรม และมตนทนอกสวนหนง แปรไปตามระดบกจกรรม เชน คาโทรศพท ซงมคาคงทตอเดอน 100 บาท และสวนของผนแปร 3 บาท/ครงของการโทร เปนตน

3.3.2 ตนทนเชงขน(Step Cost) หรอตนทนกงคงท ( Semifixed Cost) คอตนทนทจะมจ านวนคงทในระดบหนง และจะเปลยนไปคงทในอกระดบกจกรรมหนง

บณยาพร ภทอง 15

ตนทนผนแปร ตนทนคงท ตนทนผสม

ตนทนกงผนแปร ตนทนเชงขน

- วตถดบทางตรง - วสดโรงงาน - คาแรงงานทางตรงท

จายในลกษณะรายวน รายชวโมง หรอตามชนงาน

- คาไฟฟา - คาน ามนเชอเพลง - คาเสอมราคาตาม

หนวยการผลต - คานายหนาพนกงาน

- คาบ ารงรกษาอาคาร - คาเสอมราคา - คาเชาโรงงาน - คาภาษ - คาเบยประกน. - คาเชาส านกงาน - คาโฆษณา - ดอกเบยจาย

- คาเชาเครองจกร - คาโทรศพท - คาแรงงานทจายเปน

เงนเดอนและคาลวงเวลา

- คาใชจายเกยวกบสวสดการของพนกงาน

- คาใชจายในการซอมบ ารง

- คาใชจายในการตรวจสอบคณภาพ

- เงนเดอนผควบคมโรงงาน

4. จ ำแนกตนทนเพอใชในกำรคดหรอก ำหนดตนทนของสงทจะคดตนทน 4.1 ตนทนทางตรง ( Direct Cost ) เปนตนทนทเกดขนโดยตรงของสงทจะคดตนทน เชน คาแรงของผจดการฝายขาย เปนตนทนทางตรงของแผนกขาย 4.2 ตนทนทางออม (Indirect Cost) เปนตนทนทเกดขนแลวยากตอการพจารณา จ าแนกเปนตนทนของสงทจะคดตนทน เชน เงนเดอนของผจดการโรงงานจะเปนตนทนทางออมของตนทนการผลตสนคาแตละชนด

บณยาพร ภทอง 16

5. จ ำแนกตนทนเพอใชในกำรตดสนใจ 5.1 ตนทนเสยโอกาส (Opportunity cost) คอ ประโยชนของทางเลอกหนงทเสยไปเมอตดสนใจเลอกอกทางเลอกหนง 5.2 ตนทนจม (Sunk cost) เปนตนทนทเกดขนแลวไมสามารถเปลยนแปลงไดทงในปจจบนและอนาคต 5.3 ตนทนสวนเพมตอหนวย (Marginal cost) หมายถง ตนทนทจะเพมขนเมอการผลตเพมขนหนงหนวย 5.4 ตนทนทหลกเลยงได (Avoid Cost) เปนตนทนทประหยดไดจากการตดสนใจทางเลอกใดทางเลอกหนง

บณยาพร ภทอง 17

บณยาพร ภทอง 18

6. จ ำแนกตำมหนำทในสำยกำรผลต 6.1 ตนทนแผนกผลต(Cost of Production Department) คอ ตนทนทเกยวของกบการท างานของเครองจกร คนงาน และอนๆทใชในการผลต 5.2 ตนทนแผนกบรการ ((Cost of Service Department) คอตนทนตางๆทไมเกยวกบการผลตโดยตรง เชนแผนกบคคล

บณยาพร ภทอง 19

7. จ ำแนกตนทนโดยพจำรณำชวงเวลำในกำรค ำนวณ 7.1 ตนทนผลตภณฑ (Product Cost) คอ ตนทนทงโดยตรง และโดยออมในการผลตสนคา ทงสนคาทผลตเสรจ (Finish Cost) และยงผลตไมเสรจ (Work-in-Process) 7.2 ตนทนงวดเวลา (Preroid Cost) คอตนทนตางๆทไมเกยวกบการผลตแตจะเปนประโยชนแกกจการสนสดลงในงวดบญชเชนเงนเดอนพนกงาน ดอกเบยจาย

บณยาพร ภทอง 20

8. จ ำแนกตนทนตำมควำมรบผดชอบ 8.1 ตนทนทควบคมได (Control Cost) คอตนทนทสามารถระบหรอก าหนดไดวาใครเปนผรบผดชอบ สามารถเพมหรอลดไดภายใตการตดสนใจของผรบผดชอบ 8.2 ตนทนทควบคมไมได (Uncontrol Cost) คอ ตนทนทไมอยในความรบผดชอบของหนวยงานใด สวนใหญเปนผบรหาร

บณยาพร ภทอง 21

9. จ ำแนกตนทนตำมควำมสมพนธกบเวลำ 9.1 ตนทนในอดต (Historial Cost) คอตนทนทกจการจายไปตามหลกฐานทปรากฏตามหลกฐาน ซงไมควรน ามาใชในการตดสนใจของฝายบรหารในปจจบน เพราะคาของเงนคางกน 9.2 ตนทนทดแทน (Replacement Cost) คอ ตนทนทตองการซอสนทรพยมาทดแทนสนทรพยในอดต วามความแตกตางมากเทาไร ปกตตนทนทดแทนจะสงกวาตนทนในอดต เพราะคาเงนตางกน 9.3 ตนทนในอนาคต (Future Cost) คอตนทนทคาดวาจะเกดขนในอนาคตจากการตดสนใจเรองใด เรองหนงซงตนทนในอนาคตอาจเกดจากการพยากรณ

บณยาพร ภทอง 22

ตวอยาง

1.ตอไปนเปนขอมลเกยวกบตนทน ของบรษท ABC การพมพ จ ากด ดงน

วตถดบทางตรงทใชในการผลต 600,000 บาท คาโฆษณา 75,000 บาท คาเสอมราคาอาคารโรงงาน 80,000 บาท และเครองจกร คาแรงงานทางตรง 250,000 บาท คาแรงงานทางออม 90,000 บาท เงนเดอนผควบคมการผลต 30,000 บาท

บณยาพร ภทอง 23

คาใชจายในการซอมบ ารงเครองจกร 45,000 บาท คาใชจายเกยวกบสวสดการของคนงาน 60,000 บาท คาใชจายในการบรหารงานทวไป 25,000 บาท คาเชาส านกงานขาย 15,000 บาท คานายหนาพนกงานขาย 10,000 บาท คาสาธารณปโภคในโรงงาน 58,000 บาท เงนเดอนพนกงานส านกงาน 22,000 บาท

จงหา ก. ตนทนขนตน ง. ตนทนผลตภณฑ ข. คาใชจายในการผลต จ. ตนทนงวดเวลา ค. ตนทนแปรสภาพ

บณยาพร ภทอง 24

ก. ตนทนขนตน วตถดบทางตรง 600,000 บาท คาแรงงานทางตรง 250,000 บาท รวม 850,000 บาท

ข. คายในการผลต คาเสอมราคาอาคารโรงงานและเครองจกร 80,000 บาท คาแรงงานทางออม 90,000 บาท เงนเดอนผควบคมการผลต 30,000 บาท คาใชจายในการซอมบ ารงเครองจกร 45,000 บาท คาใชจายเกยวกบสวสดการของคนงาน 60,000 บาท คาสาธารณปโภคในโรงงาน 58,000 บาท รวม 363,000 บาท

วธท า

บณยาพร ภทอง 25

ค. ตนทนแปรสภาพ คาแรงงานทางตรง 250,000 บาท คาใชจายการผลต 363000 บาท รวม 613,000 บาท

ง. ตนทนผลตภณฑ วตถดบทางตรง 600,000 บาท คาแรงงานทางตรง 250,000 บาท คาใชจายการผลต 363000 บาท รวม 613,000 บาท

บณยาพร ภทอง 26

ง. ตนทนงวดเวลา คาโฆษณา 75,000 บาท คาใชจายในการบรหารงานทวไป 25,000 บาท คาเชาส านกงานขาย 15,000 บาท คานายหนาพนกงานขาย 10,000 บาท เงนเดอนพนกงานส านกงาน 22,000 บาท รวม 147,000 บาท

บณยาพร ภทอง 27

แบบฝกหด

บณยาพร ภทอง 28

1.ใหเขยน ก. ถาเปนตนทนผลตภณฑ ข. ถาเปนตนทนงวดเวลา

……1.1 เงาะทใชท าผลไมกระปอง ……1.2 คาซอมบ ารงเครองจกร ……1.3 คาลวงเวลาของพนกงานในโรงงาน ……1.4 คาโฆษณา ……1.5 คาประกนภยอาคารโรงงาน ……1.6 คาพาหนะพนกงานขาย ……1.7 คาเชาเครองจกร ……1.8 สวสดการทใหแกพนกงานโรงงาน

บณยาพร ภทอง 29

2.ใหเขยน ก. ถาเปนตนทนคงท ข. ถาเปนตนทนผนแปร ค. ถาเปนตนทนผสม ……2.1 คาเชาโรงงาน ……2.2 คาแรงงานตามชนงาน ……2.3 คารกษาอปกรณ ……2.4 เงนเดอนนกบญชตนทน ……2.5 เงนเดอนผควบคมโรงงาน ……2.6 คากระแสไฟฟาทใชในการเดนเครองจกร ……2.7 คาเสอมราคาทดน …….2.8 คาประกนภย

บณยาพร ภทอง 30

3.จากขอมลดานลางจงหาตนทนตอไปน 3.1 ตนทนขนตน 3.2 ตนทนแปรสภาพ 3.3 ตนทนผลตภณฑ 3.4 ตนทนงวดเวลา

วตถดบในการผลต 82,000 บาท ในจ านวนนเปนวตถดบทางตรง 78, 000 บาท คาแรงคนงานทงสน 71,500 บาท โดยรวมคาแรงงานทางออมไวแลว 12,000 บาท คาเสอมราคาโรงงาน และอปกรณตางๆในโรงงาน 50,000 บาท คาใชจายในการขาย และการบรหาร 62,000 บาท จ านวนหนวยทผลตเสรจระหวางงวด 18,000 หนวย

บณยาพร ภทอง 31

4. นายหลอ แสนด เปนพนกงานบรษทแหงหนง ไดรบเงนเดอนๆละ 20,000 บาท ขณะน นายหลอ แสนด ตดสนใจศกษาตอระดบปรญญาโท แบบเตมเวลาในภาคปกต ของมหาวทยาลยมชอแหงหนง โดยใชเวลาเรยน 2 ปเตม โดยมคาใชจายตลอดหลกสตร 250,000 บาท จงหา 4.1 ตนทนคาเสยโอกาสของนายหลอ แสนด คออะไร จ านวนเทาใด 4.2 ตนทนในการศกษาของนายหลอ แสนด คดอยางละเอยดมคาเทาใด

บณยาพร ภทอง 32

5. บรษทสนไทยจ ากด ก าลงพจารณาซอเครองจกรใหมเพอทดแทนเครองจกรเกาทซอมาเมอ 3 ปทแลวในราคา 450,000 บาท โดยเครงจกรเกาคดคาเสอมปละ 45,000 บาท ในการตดสนใจซอเครองใหมม 2 ทางเลอก ทางเลอกท 1 เครองจกรรน AA ราคา 750,000 บาท และมตนทนในการด าเนนงาน 150,000 บาท/ป ทางเลอกท 2 1 เครองจกรรน BB ราคา 840,000 บาท และมตนทนในการด าเนนงาน 130,000 บาท/ป จงตอบค าถาม 5.1 ในการตดสนใจ ตนทนสวนทแตกตางทตองน ามาพจารณาไดแกตนทนใดบาง 5.2 ขอมลดงกลาวมตนทนจมเทาไร