บทท 2

อปสงค อปทาน ภาวะดลยภาพในระบบเศรษฐกจแบบทนนยมและแบบผสม กลไกราคาจะเปน

เครองมอในการแกปญหาพนฐานทางเศรษฐกจ วาจะผลตอะไร และผลตอยางไร ซงสงทเปนตวกำาหนดราคาสนคาและบรการในทางเศรษฐกจ คอ อปสงคของผบรโภค และอปทานของผผลตนนเอง

อปสงค (Demand)อปสงค คอ ปรมาณความตองการซอสนคาใดสนคาหนงทผ

บรโภคมความตองการซอและมอำานาจซอองคประกอบของอปสงค 1.ความตองการซอ2.มอำานาจซออปสงคสวนบคคล คอ ปรมาณความตองการซอสนคาของผ

บรโภคคนใดคนหนง ณ ระดบราคาตางๆ อปสงคตลาด คอ การนำาอปสงคสวนบคคลมารวมไวดวยกน

     กฎของอปสงค (Law of Demand)1.เมอราคาสนคาและบรการชนดหนงเพมขน ปรมาณการซอ

สนคาและการบรการชนดนนจะลดลง          2. เมอราคาสนคาและบรการชนดหนงลดลง ปรมาณการซอสนคาและการบรการชนดนนจะเพมขน

กฎของอปสงคกลาววา "ปรมาณสนคาทผบรโภคตองการซอในขณะใดขณะหนงจะมความสมพนธในทางตรงกนขามกบราคาสนคาชนดนน" โดยมขอสมมตใหปจจยอนๆคงท เขยนเปนสญญลกษณไดดงน

P Q P Q

( Price หมายถง ราคา , Quantity หมายถง ปรมาณ )

 ตารางอปสงคบญชหรอตาราง

ปรมาณสนคาในระดบตางๆ ทผบรโภคตองการและสามารถซอได ณ ระดบราคาตางๆ ในชวงเวลาหนง โดยปจจยอนๆ คงท

ตารางท 2.1 อปสงคของ นาย ก. ทมตอ

เนอไก ใน 1 สปดาห

เสนอปสงค เสนอปสงค (Demand Curve) จะมลกษณะเปนเสนตรงลาดลงจากซายมาขวา ความชน (slope) ของเสนเปนลบ เนองจากราคาและปรมาณความตองการซอมความสมพนธในทศทางตรงกนขาม

รปท 2.1เสนอปสงคของ นาย ก. ทมตอเนอไกใน 1 สปดาห

ราคาเนอไก/กโลกรม(บาท)

ปรมาณซอ/สปดาห

(กโลกรม)70656055504540

1234567

ราค

7 A

อปสงคสวนบคคล (Individual Demand) และอปสงคตลาด (Market Demand)

ในการพจารณาอปสงค ถาพจารณาความสมพนธระหวางราคาสนคากบปรมาณสนคาทผบรโภคคนใดคนหนงตองการ เรยกอปสงคนนวา อปสงคสวนบคคล “ (Individual Demand)” แตถาพจารณาถงความสมพนธระหวางราคาสนคากบปรมาณสนคาทผบรโภคทงหมดในสงคมหนงๆ ตองการซอ เรยกอปสงคนนวา อปส“งคของตลาด (Market Demand)”

ราคาเนอไก(บาท)

ปรมาณซอ ปรมาณซอรวม

ของทงหมดนาย ก. นาย ข.

70656055504540

1234567

0123456

(1+0) = 1(2+1) = 3(3+2) = 5(4+3) = 7(5+4) = 9

(6+5) = 11(7+6) = 13

           เราสามารถหาอปสงคของตลาด ณ ระดบราคาตางๆ กนได ดงแสดงในชองสดทายของตาราง

เราอาจแสดงการหาอปสงคของตลาดจากอปสงคของแตละบคคลโดยรปไดดงน

รปท 2.2

654

1 3 5 7

BC

Dปรมาณ

เสนอปสงค

ราค ราค ราค

อปสงคของ อปสงคของ อปสงคของ

-4- ปจจยทกำาหนดอปสงค

1. ราคาสนคาชนดนน คอถาราคาสงคนจะซอนอย ถาราคาถกคนจะซอมาก

2.รายไดของผบรโภค แบงเปน 2 กรณ 1.เปนสนคาปกต (normal good) เชน เสอผา เครอง

สำาอาง รายไดของผบรโภคเพมขน ผบรโภคซอสนคาชนดนนเพมขน

2.สนคาดอยคณภาพ (inferior good) เชน บะหมสำาเรจรป ขาวไขเจยวรายไดของผบรโภคเพมขน ผบรโภคซอสนคาชนดนนลดลง

3.ราคาสนคาทเกยวของ (price of related good: PY ) ม 2 กรณ

1.เปนสนคาทใชประกอบกน (complementary good) ) ราคาสนคาเพมขน ผบรโภคซอสนคาอกชนดลดลง เชน ราคานำามนกบรถยนต นำามนแพงคนจะซอรถยนตนอยลง

2.สนคาทใชทดแทนกน (substitutes good)ราคาสนคาเพมขน ผบรโภคซอสนคาอกชนดเพมขน เชน เนอหมกบเนอไก (เนอหมแพงคนจะไปซอไกแทน)

4.รสนยมของผบรโภค เชนปจจบนคนนยมอปกรณสอสารราคาแพง

60 60 6050 50 50

3 5 2 4 5 9

ab b/

a/ AB

ปรมาณ ปรมาณ ปรมาณ

5.การคาดคะเนเหตการณในอนาคต การคาดคะเนเหตการณในอนาคต เชนถารวานนำามนพชจะขนราคา คนกจะรบไปซอมาเกบไว

6.ปจจยอนๆ การทผบรโภคจะมอปสงคตอสนคายงขนอยกบอกหลายปจจย เชน อปนสยในการใชจาย ลกษณะการจดเกบภาษของรฐ อตราดอกเบย ฤดกาล เปนตน

การเปลยนแปลงของอปสงค สามารถเปลยนแปลงได 2 แบบคอ

1.การเปลยนแปลงปรมาณของอปสงค (Change in quantity demand)

เปนการเปลยนแปลงอปสงคเนองจากราคาสนคาชนดนนเปลยนแปลงไป โดยกำาหนดใหสงอนๆคงท

การเปลยนแปลงปรมาณของอปสงคจะทำาใหปรมาณการซอเปลยนแปลงอยบนเสนอปสงค

เสนเดม ถาพจารณาจากกราฟ การเปลยนแปลงของอปสงค ดงกลาวจะเปนการเปลยนแปลงในลกษณะของการเคลอนไหวอยภายในเสนอปสงคเสนเดมจาก จดหนงไปยงอกจดหนง (ตามรปจากจด A ไปยง จด B)

2.การเปลยนแปลงระดบอปสงค (Change in demand) หมายถงการเปลยนแปลงในปรมาณการเสนอซออนเนองมาจากการเปลยนแลงในสงอนๆ (ทไมใชราคาของสนคานน) เชน รายได ราคาสนคาชนดอนทเกยวของ เปลยนแปลง ภายใตขอสมมตราคาสนคาชนดนนคงท ถาพจารณาจากกราฟ การเปลยนแปลงอปสงคดงกลาวจะเปนการเปลยนแปลงในลกษณะของการเคลอนยายเสนอปสงคไปทงเสนจาก

รปท 2.3 การเปลยนแปลงของปรมานของอปสงคในสนคา y

เสนเดมไปสเสนใหม โดยถาเสนอปสงคเคลอนยายไปทางขวาของเสนเดมแสดงวาอปสงคเพมขน ถาเคลอนยายไปทางซายแสดงวา อปสงคลดลง ดงรป

อปทาน (Supply) อปทาน (Supply) หมายถง ปรมาณสนคาและบรการชนดใดชนดหนงทผผลตเตมใจนำาออกเสนอขายและความสามารถในการจดหามาเสนอขายได โดยสมมตใหปจจยอนๆ ทกำาหนดอปทานคงท 1.กลาวคอ เมอราคาสนคาสงขนปรมาณอปทานจะเพมขน เนองจากผผลตมความตองการทจะเสนอขายมากขน2. เมอราคาสนคาลดลงปรมาณอปทานจะนอยลง

ลกษณะทวไปของเสนอปทานลกษณะทวไปของเสนอปทานจงเปนเสนทมลกษณะทลาก

เฉยงขนจากซายไปขวา

รปท 2.3 การเปลยนแปลงในระดบอปสงคในสนคา a

รปท 2.4 ลกษณะทวไปของเสนอปทาน

ตารางอปทานและเสนอปทานตารางอปทาน (supply schedule) เปนตารางตวเลขท

แสดงความสมพนธระหวางปรมาณอปทานของสนคาหรอบรการอยางใดอยางหนง ณ ระดบราคาตางๆ ซงแบงออกเปน 2 ประเภท คอ

ตารางอปทานสวนบคคล (individual supply schedule) เปนตารางตวเลขแสดงปรมาณอปทานในสนคาหรอบรการของบคคลใดบคคลหนง ณ ระดบราคาตางๆ

ลกษณะของเสนอปทาน (Supply Curve)เสนอปทาน (Supply Curve) มลกษณะเปนเสนตรงลาด

ขนจากซายไปขวา ความชน (Slope) เปนบวก เนองจากราคาและปรมาณการเสนอขายมความสมพนธในทศทางเดยวกน

อปทานสวนบคคล (Individual Supply) และอปทานตลาด (Market Supply)

ในการพจารณาอปทาน ถาพจารณาความสมพนธระหวางราคาสนคากบปรมาณการเสนอขายสนคาทผผลตรายใดรายหนงตองการเสนอขาย เรยกอปทานนนวา อปทานสวนบคคล แตถาพจารณา“ ”ความสมพนธระหวางราคาสนคากบปรมาณการเสนอขายสนคาทงหมดในระบบเศรษฐกจหนงๆ เรยกอปทานนนวา อปทานตลาด “(Market Supply)”

รปท 2.5 เสนอปทานสวนบคคลของชวนสวนเงาะแหงหนง

จากตารางและรป 2.6 แสดงวาถาปจจยอนคงทเมอราคาของสนคาหรอบรการสงขน ทงอปทานสวนบคคลและอปทานรวมจะเพมขน และในทางกลบกน เมอราคาลดลงปรมาณอปทาน ทงสองประเภทจะลดลงดวย และถาพจารณาจากกราฟจะเหนไดวาลกษณะของทงเสนอปทานสวนบคคล และอปทานรวมจะเปนเสนทลากเฉยงขนจากซายไปขวา ซงเปนไปตามกฎของอปทานทวาราคาของสนคาหรอบรการชนดใดชนดหนงจะเปนปฏภาคโดยตรงกบปรมาณความตองการ

รปท 2.6 เสนอปทานรวมของตลาดเงาะ

เสนอขายหรออปทานในสนคาชนดนน โดยอยภายใตขอสมมตวาปจจยอนๆคงท

ปจจยทกำาหนดอปทาน1.ราคาของสนคาชนดนน2.ตนทนการผลต ตนทนการผลตมผลตอปรมาณการผลต

สนคาโดยมความสมพนธในทศทางตรงกนขาม ถาตนทนแพงอปทานจะลดลง         3. ราคาของสนคาชนดอนทเกยวของ เชน สนคาทเปนวตถดบในการผลตสนคาเปลยนแปลงจะสงผลตอการผลตสนคาเปลยนแปลงไปดวย         4.สภาพดนฟาอากาศ   สภาพดนฟาอากาศมผลกระทบตอปรมาณการเสนอขายสนคาโดยเฉพาะสนคาเกษตร         5.เทคโนโลย การนำาเทคโนโลยททนสมยมาใชในการผลตจะชวยเพมประสทธภาพการผลตและปรมาณผลผลตดวย         6.นโยบายรฐบาล  ปรมาณเสนอขายสนคาอาจไดรบผลกระทบจากการเปลยนแปลงนโยบายของรฐ เชน ถาจดเกบภาษการคาเพมขน ผผลตอาจลดการผลตลงเนองจากตนทนในการผลตสงขน เปนตน

การเปลยนแปลงอปทานการเปลยนแปลงของอปทานสามารถเปลยนแปลงได 2 แบบ

คอ1.การเปลยนแปลงปรมาณของอปทาน (Change in

quantity supply) เปนการเปลยนแปลงอปทานเนองจากราคาสนคาชนดนนเปลยนแปลงไป

การเปลยนแปลงปรมาณของอปทานจะทำาใหปรมาณการเสนอขายเปลยนแปลงอยบนเสนอปทานเสนเดม

ถาพจารณาจากกราฟการเปลยนแปลงของอปทานดงกลาวจะเปนการเปลยนแปลง ในลกษณะของการเคลอนไหวอยภายในเสนอปทานเสนเดม จากจดหนงไปยงอกจดหนง

(ดงรป จากจด A ไปยงจด B )

2.การเปลยนแปลงระดบอปทาน (Change in supply) เปนการเปลยนแปลงอปทานเนองจากปจจยอนๆ ทมอทธพลตออปทาน เชน ตนทนการผลต เทคโนโลยการผลตเปลยนแปลง ภายใตขอสมมตราคาสนคาชนดนนคงท

และสงผลใหเสนอปทานเกดการเคลอนยายไปจากเสนเดม ถาผลการเปลยนแปลงทำาใหอปทานเพมขนเสนจะเลอนระดบไปดานขวามอของเสนเดม และถามผลใหอปทานลดลงเสนจะเลอนระดบไปทางซายมอของเสนเดม

ถาพจารณาจากกราฟการเปลยนแปลงของอปทานดงกลาวจะเปนการเปลยนแปลงในลกษณะของการเคลอนยายเสนอปทานไปทงเสนจากเสนเดมไปสเสนใหม โดยถาเสนอปทานเคลอนยายไปทางขวาของเสนเดมแสดงวาอปทานเพมขน ถาเคลอนยายไปทางซายแสดงวาอปทานลดลง (ตามรป 2.8)

รปท 2.7 การเปลยนแปลงปรมาณอปทานในสนคา y

รปท 2.8 การเปลยนแปลงอปทานในสนคา a

ภาวะดลยภาพดลยภาพเกดขนจากการทำางานของกลไกตลาด กำาหนดจาก

อปสงคทแสดงพฤตกรรมของผบรโภค เสนอปทานแสดงถงพฤตกรรมของผผลต  ในระบบเศรษฐกจแบบทนนยม กลไกราคา (Price Mechanism)หรอกลไกตลาด เปนสงสำาคญในการควบคมอปสงคและอปทานในตลาดใหเกดความสมดล ถาอปสงคและอปทานไมเทากนจะมการปรบตวจนกระทงเกดสมดลหรออปสงคเทากบอปทาน ดลยภาพจะไมเปลยนแปลงตราบเทาทปจจยทกำาหนดอปสงคและอปทานไมเปลยนแปลง ราคาสนคา ณ จดทอปสงคเทากบอปทานเรยกวา ราคาดลยภาพตลาด “ (Market Equilibrium Price)” ปรมาณสนคา ณ จดนนเรยกวา ปรมาณดลยภาพตลาด “ (Market Equilibrium Quantity)” และเรยกจดดงกลาววา ดลยภาพ“ตลาด (Market Equilibrium)” ดงภาพ

จากตารางและรปท 2.9 ราคาดลยภาพเทากบ 14 บาท ปรมาณดลยภาพเทากบ 70 หนวย (ปรมาณอปสงคเทากบปรมาณอปทาน)

อ ป ท า น ส ว น เ ก นอปทานสวนเกน (Excess supply) หรอ อปสงคสวน

ขาด (Demand Shortage) เกดขนเมอระดบราคาสนคาสงกวาราคาดลยภาพ ทำาใหความตองการเสนอขายสนคา มมากกวาความตองการซอสนคา สงผลใหสนคาลนตลาด ผขายขายสนคาไมหมดและตองเสยทรพยากรในการเกบรกษาสนคา หรอปลอยใหสนคาเนาเสย ซงแกไขไดโดยการยอมลดราคาสนคาลงมาทจดดลยภาพ

รปท 2.9 เสนอปสงคและอปทานของ

อ ป ส ง ค ส ว น เ ก นอปสงคสวนเกน (Excess Demand) หรอ อปทาน

สวนขาด (Supply Shortage) เกดขนเมอระดบราคาสนคาตำากวาราคาดลยภาพ ทำาใหความตองการเสนอขายสนคา มนอยกวาความตองการซอสนคา สงผลใหสนคาขาดตลาด ในกรณนผขายสามารถเพมราคาสนคาเพอผลกำาไรทเพมขนได

บทบาทของรฐบาลทมผลกระทบตอดลยภาพของตลาดบทบาทของรฐบาลทเขาไปแทรกแซงตลาดโดยใชนโยบายการ

ควบคมราคา ซงมผลกระทบตอดลยภาพของตลาด การควบคมราคา (price control) คอการทรฐบาลยนมอเขามาใหความชวยเหลอเพอทำาใหราคา

สนคามเสถยรภาพ กลาวคอ เมอปรมาณการผลตเปลยนแปลงไปมกจะทำาใหราคาเปลยนแปลงไปดวย ซงอาจจะสงหรอตำาเกนไปจนทำาใหผบรโภคหรอผผลตไดรบความเดอดรอน รฐบาลจงเขามาใหความชวยเหลอทงทางดานผบรโภคและผผลต

มาตรการทใชโดยทวๆไปแบงออกเปน 2 กรณ คอ1.การกำาหนดราคาขนสง (maximum price

control) การควบคมราคาขนสงเปนมาตรการทรฐบาลควบคมราคาเพอใหความชวยเหลอผบรโภคทไดรบความเดอดรอนจากการทสนคาทจำาเปนแกการดำารงชวตมราคาสงขน

รฐบาลจะกำาหนดราคาขนสงไวในระดบทตำากวาราคาดลยภาพการควบคมราคาขนสงรฐบาลจะกำาหนดราคาขายสงสดของ

สนคานนไว และหามผใดขายสนคาเกนกวาราคาทรฐบาลกำาหนด

จากรป 2.10 ณ ระดบราคา OP0 ซงเปนราคาดลยภาพ รฐบาลมความเหนวาเปนราคา ทสงเกนไป ซงทำาใหผบรโภคเดอดรอน รฐบาลจำาเปนตองกำาหนดใหผขายขายสนคานนในราคาเพยง OP1 ซงเมอราคาลดลงเหลอ OP1 จะทำาใหผขายมความตองการขายลดนอยลงคอ OQ1 แตทางดานผซอตองการซอสนคานนเพมขนเปน OQ2 ดงนนทำาใหสนคาขาดตลาดหรอไมเพยงพอแกการจำาหนาย อยเทากบ Q1Q2 เมอเกดสนคาขาดตลาด รฐบาลจงตองดำาเนนมาตรการตอมาคอการใชวธการปนสวน สนคา (rationing) การปนสวนสนคานจะชวยใหผบรโภคไดรบสนคาไปบรโภคอยางทวถงกน หรอรฐบาล อาจดำาเนนมาตรการจดหาสนคามาจำาหนายเพมเตมโดยการสงซอสนคาจากตางประเทศหรอทอนใดเพอชดเชยสวนทขาดนน

2.การกำาหนดราคาขนตำา (minimum price control)คอการประกนราคาหรอพยงราคาการควบคมราคาขนตำาเปนมาตรการทรฐบาลควบคมราคาเพอใหความชวยเหลอผผลต

ไมใหไดรบความเดอดรอนจากการทราคาสนคาทผลตไดตำาเกนไปไมคมทนทลงไป การควบคมราคาขนตำาสวนใหญจะควบคมสนคาทเปนสนคาเกษตรซงรฐบาลเหนวาราคาผลผลตตำาเกนไป

รปท 2.10 การเกดอปสงคสวนเกนเนองจากการกำาหนดราคาขนสง

ทำาใหเกษตรกรเดอดรอน โดยการกำาหนดราคาขนตำาของสนคาทจะขายในตลาดใหสงกวาระดบราคาดลยภาพนโยบายนเรยกวาการประกนราคาหรอการพยงราคา• นโยบายการประกนราคา เปนการกำาหนราคาสนคาใหสงกวาราคาดลยภาพโดยมไดเขาไปเปลยนลกษณะอปสงคหรออปทานเปนการเขาไปแทรกแซงกลไกราคาอยางแทจรง• นโยบายพยงราคา เปนการยกระดบราคาสนคาใหสงขนโดยการเปลยนแปลงอปสงค(สงขน)หรออปทาน(ลดลง)โดยทกลไกราคาทำางานตามปกต

รปท 2.11 การเกดอปทานสวนเกนเนองจากการกำาหนดราคาขนตำา

จากรปท 2.11 ณ ระดบราคา OP0 รฐบาลมความเหนวาเปนราคาทตำาเกนไปทำาใหผผลต เดอดรอน รฐบาลจะประกาศใหผรบซอสนคาตองรบซอสนคาในราคา OP1 ซงเมอราคาอยท OP1 จะทำาใหความตองการซอสนคาลดลงจาก OQ0 เปน OQ1 และความตองการขายสงขนจาก OQ0 เปน OQ2 ดงนนจงทำาใหสนคาลนตลาดหรอจำาหนายไมหมดอยเทากบ Q1Q2 เมอสนคาลนตลาด รฐบาลจงตองดำาเนนมาตรการตอมาคอตองใชวธรบซอสนคา (purchase

policy) สวนทขายไมหมด โดยอาจจะระบายไปขายตางประเทศ หรอซอเกบไวแลวคอยนำาออกจำาหนายเมอสนคาขาดตลาดในเวลาตอไป

ตลาด (Market)ในทางเศรษฐศาสตร ตลาด (Market)

หมายถง การทผซอและผขายทำาการตกลงซอขายแลกเปลยนสนคาโดยไมคำานงถงวาตองมสถานททำาการตดตอซอขายหรอไม ถามการตกลงซอขายแลกเปลยนเกดขนจะถอวาไดเกดตลาดสนคานนๆ ขนแลว

องคประกอบของตลาด• ผซอ (ผบรโภค)• ผขาย (ผผลต)• สนคาหรอบรการหรอสงทขาย

การพจารณาลกษณะหรอคณสมบตของตลาด(เกณฑทใชแบงประเภทของตลาดตามโตรงสราง)1. จำานวนผผลต : มจำานวนมากราย หรอนอยราย2. ลกษณะของสนคาหรอบรการของผผลตแตละราย :มลกษณะทเหมอนกน หรอ แตกตางกน3. ความยาก-งายในการเขา-ออกจากตลาด :ผผลตรายใหมสามารถเขามาผลตแขงขนกบรายเดมไดหรอไม

ตลาดแบงไดดงน                1. ตลาดแขงขนสมบรณ (Perfectly competitive Market)                2. ตลาดแขงขนไมสมบรณ (Imperfectly competitive Market) แบงได 3 ประเภทคอ              - ตลาดผกขาดแทจรง (Pure monopoly Market)              - ตลาดผขายนอยราย (Oligopoly Market)              - ตลาดกงแขงขนกงผกขาด (Monopolistic Competition Market)

               1.ตลาดแขงขนสมบรณ (Perfectly Competitive Market)          ตลาดแขงขนสมบรณ (Perfectly Competitive Market) ถอวาเปนตลาดทดทสด

ลกษณะสำาคญของตลาดแขงขนสมบรณ1) สนคาไมมความแตกตางกน (Undifferentiated

Product) สนคาทอยในตลาดแขงขนสมบรณตองไมมความแตกตางทงทางดานรปลกษณะหรอประโยชนใชสอยใดๆเลย ตนทนในการซอสนคาจากผขายรายใดๆทอยในตลาดจะไมมความแตกตางกน เชน การซอนำาดมไมวาจะซอจากผผลตรายใดกไมมความแตกตางกนและดวยความไมแตกตางกนของสนคาทำาใหสนคามราคาเดยว                     2) การเขาออกจากตลาดและการโยกยายปจจยการผลตเปนไปอยางเสร( Free entry and perfect mobility)

ผซอและผขายรวมถงปจจยการผลตสามารถเขาและออกจากตลาดไดอยางเสรโดยไมมใครในตลาดมอำานาจพอในการควบคมการใชทรพยากรได การเขาและออกจากตลาดสามารถทำาไดโดยปราศจากตนทน                      3) ผซอและผขายมจำานวนมากรายและแตละรายไมมอทธพลในการกำาหนดราคาตลาด (Many buyers and sellers)                     ผซอและผขายมจำานวนมากและไมสามารถรวมตวกนเพอกำาหนดราคาหรอสรางอำานาจตอรองได ผลผลตของแตละคนคดเปนสดสวนเพยงเลกนอยเมอเทยบกบผลผลตทงตลาด ตลอดทงผขายปจจยการผลตแตละรายกไมสามารถทจะรวมตวกนเพอควบคมปจจยการผลตไดเพราะปรมาณปจจยการผลตมสดสวนตำาเมอเทยบกบความตองการของผผลตรวมกนทงตลาด                       4) ผซอและผขายรสภาวการณตลาดเปนอยางด (Perfect knowledge of market condition) ผซอและผขาย

มความรอบรอยางสมบรณโดยเฉพาะอยางยงขอมลทางดานราคาเปนเพราะทงผซอและผขายมความคนเคยกบตลาดเปนอยางด เพราะฉะนนถาราคาสนคาจากแหลงหนงแหลงใดมราคาสงกจะทำาใหผบรโภคสามารถเลอกซอสนคาจากแหลงอนทมราคาถกกวา

สนคาทมลกษณะใกลเคยงคอ สนคาเกษตร  เชน ขาว ยางพารา 

เสนอปสงคของตลาดจะเปนเสนทอดลงจากซายไปขวา เชนเดยวกบลกษณะเสนอปสงคทวไป แตเสนอปสงคของผขายแตละรายจะเปนเสนขนานแกนนอน ณ ราคาทถกกำาหนดโดยตลาด

ขอดของตลาดแขงขนสมบรณ1. ผบรโภคซอสนคาในราคายตธรรมคอ ราคาเทากบตนทนเฉลย และตนทนสวนเพม 2. การผลตมประสทธภาพสงสด คอ ผผลต ผลตสนคา ณ จดตำาสดของเสนตนทนเฉลย 3. ไมตองเสยคาใชจายในการสงเสรมการขาย เพราะสนคาของแตละรายเหมอนกนทกประการ

ขอเสยแขงขนสมบรณ1.ไมจงใจใหมการพฒนาการผลต ผานการวจยและพฒนา2. ผบรโภคบางคนอาจไมไดรบความพอใจสงสดเนองจากสนคาไมหลากหลาย

3. อาจมการผลตหรอใชทรพยากรเกนระดบทสงคมตองการถามผลกระทบภายนอกเชงลบ

ดลยภาพในตลาดแขงขนสมบรณ (Equilibrium in Perfectly Competitive Market) ดลยภาพของผผลต หมายถง สภาวะทผผลตไมมแนวโนมทจะเปลยนแปลงการผลต การผลตทเปนอยในขณะนนเปนการผลตทดทสด ผผลตจะทำาการผลต ณ จดท MC=MR

2.ตลาดแขงขนไมสมบรณ (Imperfectly competitive market)ตลาดแขงขนไมสมบรณ (Imperfectly competitive Market) คอ ตลาดทมผซอผขายจำานวนไมมาก สนคาทซอขายกนในตลาดจะมลกษณะแตกตางกน (Heterogeneous Product) ดงนน ผขายแตละรายจงสามารถผกขาดและกำาหนดราคาสนคา (Price Maker) ไดในระดบหนง ตลาดแขงขนไมสมบรณแบงออกได 3 ตลาดคอ ตลาดผกขาดแทจรง ตลาดผขายนอยราย และตลาดกงแขงขนกงผกขาด

2.1 ตลาดผกขาดแทจรง (Pure Monopoly Market)1) มผผลตเพยงรายเดยว (Monopolist)

2) สนคามลกษณะทไมเหมอนใคร ไมสามารถหาสนคาอนมาแทนไดอยางใกลเคยง  3) สามารถกดกนการเขามาของผผลตรายใหมๆ ได (Barrier to entry) ซงมทงการผกขาดตามธรรมชาตของการผลต ตวอยางสนคาเชน กจการโทรศพทบาน หรอไฟฟา ซงจำาเปนตองลงทนสงมาก เปนตน หรออาจเกดการผกขาดจากนโยบายรฐ เชน การผลตบหร หรอ สลากกนแบงรฐบาล เปนตนตลาดผกขาดอยางแทจรง (Pure Monopoly Market)

จากลกษณะของตลาดทกลาวมาจะเหนไดวา ผผกขาดมอำานาจในการกำาหนดราคาสนคา (Price Maker) หรอกำาหนดปรมาณขาย (Price Searcher) อยางใดอยางหนงไดตามตองการ

ขอดของตลาดผกขาด• ในกรณของสนคาทใชตนทนประเภทคงทจานวนมหาศาล เชน กจการสาธารณปโภคประเภทตางๆ การประหยดตอขนาดการผลต ทาใหตนทนตอหนวยจะลดลง รฐมกเขามาควบคมดานราคาสนคาและบรการประเภทนเนองจากผผกขาดอาจตงราคาสง จนผบรโภคเดอดรอน• ในกรณการผลตสนคาหรอการใหบรการบางประเภททมคณประโยชน แตมแรงจงใจดานกาไรนอยจนเอกชนไมสนใจผลต เชน บรการปองกนประเทศการผลตวคซน• ในกรณสนคาและบรการทใหคณและโทษตอสงคม รฐตองเขามากากบดแลอยางเขมงวด เชน โรงงานยาสบ• การมอานาจผกขาด อาจชวยสงเสรมในดานการวจยพฒนากอใหเกดการเปลยนแปลงนวตกรรมใหมของอตสาหกรรมขอเสยของตลาดผกขาด ขอเสยของตลาดผกขาด• ทาใหการผลตสนคาเปนไปอยางไมมประสทธภาพ เพราะผผกขาดไมมคแขงทางการคา จงไมคอยใหความสนใจตอประสทธภาพในการผลตเทาใดนก การใชทรพยากรทางเศรษฐกจจงไมมความคมคามากทสด• ผลผลตทนาออกมาจาหนายในตลาดอาจมจานวนไมพอเพยงตามความตองการบรโภค เพราะการตงราคาผลผลตทสงของผผกขาดจากอานาจผกขาดทม ทาใหมการเสนอซอหรออปสงคสนคาในตลาดตา ผทไดบรโภคอยางพอเพยงเปนกลมคนทมฐานะทางเศรษฐกจทดกวา

2.2 ตลาดผขายนอยราย (Oligopoly)                ตลาดผขายนอยราย (Oligopoly Market) หมายถง ตลาดทประกอบดวยผผลตหรอผขายตงแต 2 รายขนไป แตไมวาจำานวนผผลตหรอผขายในตลาดมกรายเมอใด เมอผผลตรายใดรายหนง ทำาการเปลยนแปลงราคาและจำานวนผลผลตจะสงผลกระทบตอผผลตรายอนในตลาด และมกมการโตตอบจากผผลตรายอน ลกษณะของตลาดจะแบงได 2 แบบ                 แบบทหนง Pure oligopoly คอ ผผลตแตละรายผลตสนคาเหมอนกนทกประการ เชน ซเมนต สงกะส เปนตน การแขงขนของผผลตแตละรายจะไมใชราคา (Non–price Competition) แตจะใชการบรการซงจะทำาใหเกดความแตกตางของสนคาในสายตาของผซอ                 แบบทสอง Differentiated oligopoly คอ ผผลตแตละรายผลตสนคาทมความแตกตางกนแตสามารถใชแทนกนได เชน รถยนต บหร เปนตน                 ตลาดผขายนอยรายทง 2 แบบมสงกดขวางไมใหผผลตใหมเขามาทำาการผลตแขงขนไดสะดวกเพอรกษากำาไรเกนปกตทไดรบไวจนในทสดสามารถดำารงสภาพตลาดทมผขายนอยรายไวไดตอไป

2.3 ตลาดกงแขงขนกงผกขาด (Monopolistic Competition Market)                ลกษณะสำาคญของตลาดกงแขงขนกงผกขาด 

• มผขายหรอผผลตในตลาดเปนจานวนมาก แตไมมากเทากบตลาดแขงขนสมบรณ ผผลตแตละรายไดสวนแบงตลาดนอย จงไมมอทธพลตอการก ำา หนดราคา • สนคามลกษณะแตกตางกน ความแตกตางนอาจเกดจากรปลกษณหรอเกดขนในความรสกของผซออน อาจทำาไดโดยการโฆษณา การตอกยำาถงความแตกตางของสนคาของตนจากสญลกษณของสนคา เปนตน

• ตวอยางสนคาในตลาดประเภทนอาทเชนเชน ยาสระผม สบ นำาอดลม ไกทอด กระดาษทชช ชาเขยว ลกอม แครกเกอร นำาปลา เสอผาสำาเรจรป นาฬกา เปนตน• ผผลตหรอผขายสามารถเขาออกจากตลาดไดอยางเสร ผลของการแขงขนและผกขาด

1. ผลของการแขงขน ผลดของการแขงขน (Advantage of Competition)1) การจดสรรทรพยากรอาศยกลไกราคา (price mechanism) จะกระตนใหผผลต

รายใหมเขามาแขงขน เปนผลใหมการใชทรพยากรอยางมประสทธภาพ เพมอปทานในสนคาทผบรโภคตองการ

2) ผบรโภคในตลาดมสนคาทมคณภาพและขายในราคาตำาลง อนจะเปนผล

ดตอผบรโภคทวไป3) เทคโนโลยการผลตการแขงขนจงชวยใหมการประดษฐคดคน เกดเทคโนโลยการ

ผลต และนวตกรรม (Innovation) ใหม ๆ ในการผลตสนคาใหมคณภาพสง

ผลเสยของการแขงขน (Disadvantage of Computition)

1) การใชทรพยากรเนองจากผผลตยอมมงหวงกำาไรสงสด และสนคาทมกำาไรสงสวนมากเปนสนคาฟมเฟอยเชน ไนตคลบ อาบอบนวด เปนตน ทำาใหมการใชทรพยากรจำานวนมากไปทางดานการผลตสนคาฟมเฟอย สวนกจการสาธารณปโภค เชน ประปา ไฟฟา โทรศพท ทางหลวง เปนตน ผผลตเอกชนมกไมสนใจลงทนทำาการผลต เพราะตองใชเงนทนสง ผลตอบแทนตำา และไดรบคนในระยะยาว

2) การบรโภค

การแขงขนอาจมผลใหผผลตลดตนทนการผลต โดยใชวตถดบหรอกรรมวธการผลตทดอยคณภาพและเพมยอดขายโดยใชทนทางดานการโฆษณาสง ซงจะเปนผลเสยตอผบรโภคเพราะอาจหลงเชอการโฆษณาทเกนความเปนจรง และใชสนคาทมคณภาพตำา

3) การลงทนการแขงขนอยางรนแรงในทสดจะเหลอผผลตรายใหญ ๆ นอยราย ซงอาจนำาไปสการผกขาดได และผผลตรายยอยในประเทศทกำาลงพฒนาอาจหมดโอกาสทจะเขาไปแขงขนในตลาดได ซงอาจสงผลเสยตอการระดมทนเพอพฒนาเศรษฐกจของประเทศได

2. ผลของการผกขาด ผลดของการผกขาด (Advantage of monopoly)1) คณภาพของทรพยากรมนษย

สนคาประเภทคณธรรม (Merit goods) เชน การจดการศกษา การสธารณสข การสงคมสงเคราะห การจดหาสถานทพกผอนหยอนใจสนคาเหลานประชาชนผยากจนตองการในราคาถก แตถาใหภาคเอกชนดำาเนนการอาจไมสนใจหรอผลตขายในราคาสงเกนไป

2) ควบคมการบรโภคบางอยางการบรโภคสนคาบางอยางมากเกนไป อาจมผลเสยตอสขภาพอนามยของประชาชน เชนสรา ยาสบ สลากกนแบง เปนตนถาคนบรโภคสรามากเกนไป อาจเปนโรคพษสราเรอรง ประสทธภาพการผลตสวนรวมตกตำาลง รฐบาลอาจตองใชเงนภาษ มาบำาบดผเปนโรค และเสยคาใชจายในการปราบปรามอาชญากรรมดวยรฐบาลจงเขาผกขาดการผลตสนคาเหลาน เพอจำากดปรมาณการบรโภคและควบคมการผลตใหไดคณภาพ

3) การผลตสนคาพนฐานทางเศรษฐกจสนคาพนฐานทางเศรษฐกจ (Infra Structure) เชน ทางหลวง เขอนชลประทาน ไฟฟาประปา ตองใชเงนทนจำานวนมาก แตอาจไดรบ

ผลตอบแทนในอตราตำาและไดรบทนคนในระยะยาว ภาคเอกชนอาจไมสนใจลงทนหรอผลตออกขายในราคาสงเกนไป