* * * * * * * * * * * * * * * * * * * *

บทท 7

การปลกปา

การเลอกพนท

เตรยมปลก

วนปลกปา

การดแลกลาไมในแปลงปลก

การตดตามการฟนตวของปา

การเลอกพนทปลกปาเพอการอนรกษ

ในการเลอกพนทปลกปาเพอใหเกดประโยชนสงสดสำหรบการอนรกษนนอาจเลอกปลกพรรณไมโครงสรางเพอ (A) สรางทางเชอมระหวางพนทปาทเหลออยใหแกสตวปา

(B) ปองกนการกดเซาะของดนและโคลนถลม (C) อนรกษพนทตนนำและแหลงนำทจำเปนสำหรบสตวปาบางกลม เชน เปดนำ (D) นาก (E) เสอปลา (F) และแมลงปอ (G)

AA

BBCC

DD

EE

FF

CC

GG

ปลกใหเปนปา 105

ก า ร ป ล ก ป า * * * * * * * * * * * * * *

การปลกปา

“ผปลกตนไมคอผรบใชพระเจา

สงทเขาไดสรางสรรคขนจะยงประโยชนใหแกลกหลานในรนตอไป

และคนรนหลงจะสรรเสรญในการกระทำของเขา แมไมเคยไดรจก”

เฮนร แวน ไดค (1852-1933), จากหนงสอ “The friendly tree”

การปลกปาเปนกจกรรมทไดรบความนยมสงสดสำหรบการฟนฟปา ภาพของกลาไมทปลกกระจายเตมพนททเคยรกราง

หลงงานหนกตลอดทงวนเปนเหมอนสงยนยนใหแกผรวมในกจกรรมปลกตนไมนนวา พวกเขาไดมสวนรวมในการชวยใหปาแหง

นนฟนตวกลบมาอกครง อยางไรกตาม การปลกตนไมเปนเพยงจดเรมตนของงานฟนฟปาเทานน ความสำเรจของโครงการยงขน

อยกบการดแลพนทหลงการปลกปาดวย การรวบรวมผคนในชมชนใหมารวมกนปลกปาอาจไมใชเรองทยากนก แตการใหชมชน

ดแลรกษาตนไมทไดลงแรงปลกลงไปกลบเปนสงทยากยง การฟนฟปาไมใชเพยงการปลกตนไมแตเปนกจกรรมทตองการความ

ตอเนอง ถาหากตนไมทปลกไปนนไมไดรบการดแลแผวถางวชพช ใสปย และปองกนไฟแลว ตนไมทลงทงแรงและเงนปลกไป

นนอาจไมสามารถเจรญเตบโตจนเปนไมใหญได ในบทนจะกลาวถงกจกรรมทมความจำเปนตอการฟนฟปาทประสบความสำเรจ

ตอนท 1 การเลอกพนท

พนทปลก

ดงทไดกลาวไปแลวในบทท 3 วธพรรณไมโครงสราง

นน เหมาะสำหรบการฟนฟปาในพนทอนรกษ เชน อทยาน

แหงชาต เขตรกษาพนธสตวปา หรอพนททใหความสำคญ

กบการอนรกษความหลากหลายทางชวภาพเปนหลก (ถงแม

วายงอาจมการเกบเกยวผลผลตจากปาเพอใชประโยชนบาง)

แมวาวธนจะเปนวธการทคมคากบการลงทนในระยะยาว แต

ในชวงตนของการฟนฟปาดวยวธนตองใชทงแรงงาน เงนทน

และเวลา ในการดแลรกษาตนไมในพนทปลก (ดบทท 8) จง

ควรเลอกปลกในพนททจะกอใหเกดประโยชนสงสดตอระบบ

นเวศกอนซงพนทดงกลาว ไดแก

พนททเปนทางเชอมระหวางผนปา

พนทรอบ ๆ ตนนำและลำธาร

พนททมความเสยงตอการพงทลายหรอ

ถลมของดน

ความไมตอเนองของผนปา

ความไมตอเนองของผนปาเกดจากปาขนาดใหญทถก

แบงแยกออกเปนสวน ๆ ดวยถนน สงกอสราง หรอพนททาง

การเกษตร เปนตน พนทปาขนาดเลกทถกตดขาดออกจาก

ผนปาใหญจะคอย ๆ มขนาดเลกลงเนองจากการบกรกจาก

บรเวณชายปาทงจากการตดไมและการเผารกเขามาในพนท

ในพนทลกษณะนประชากรของพชและสตวมจำนวนไมมาก

ทำใหมความเสยงตอการสญพนธสง ทงจากสายพนธทออน

แอลงจากการผสมกนเอง (Inbreeding) และการเกดโรค

นอกจากนถาหากมภยพบตอน ๆ เชน ไฟปา ประชากรขนาด

เลกนจะมโอกาสสญพนธไดงายกวาประชากรในพนทขนาดใหญ

เมอสงมชวตบางอยางสญพนธไปโอกาสทพชหรอสตวชนดนน

จะอพยพเขามาจากทอนอาจเกดไดยาก เนองจากพนท

ระหวางปาแตละผนอาจไมเหมาะสำหรบสงมชวตเหลานน เชน

พนทปาสองแหงถกคนดวยเมองหรอพนทเกษตรกรรมทำให

สตวปาไมสามารถอพยพผานได ยกเวนพวกนกบางชนดท

อาจบนขามพนทได

ปลกใหเปนปา106

ก า ร ป ล ก ป า* * * * * * * * * * * * *

ปาถกตดผาน

ถนน ทางรถไฟ และสายไฟฟา

ตดผานไปในพนท

พนทระหวางปาขยายตว

ปาถกบกรกจากชมชนทเขามา

ตงถนฐานตามแนวถนน

พนทปาถกแยกออกเปนผนยอย ๆ

พนทระหวางผนปา

มขนาดใหญกวาปาทเหลอ

ปาเสอมโทรมลง

พนทปาแตละผนคอย ๆ ลดขนาดลง

พนทปาขนาดเลกสามารถรองรบประชากรของสตวแตละชนดไดไมมากนก ทำใหสตวเหลานนหมดไปจากพนทไดงาย และเมอ

สตวชนดนนสญพนธไปจากพนท ไมสามารถอพยพเขามาจากทอนได เนองจากถกขวางไวดวยพนทเกษตรกรรมหรออปสรรคอยาง

อน เชน ถนน การปลกปาเพอสรางทางเชอมระหวางผนปายอย ๆ นนอาจเปนทางหนงทชวยใหสตวทกระจายอยในปา

แตละหยอมมโอกาสทจะเดนทางไปยงทอนได

การเกดความไมตอเนองของผนปา

ปลกใหเปนปา 107

ก า ร ป ล ก ป า * * * * * * * * * * * * * *

การปลกปารกษาแหลงนำ

การปลกปาในพนทตนนำ โดยเฉพาะอยางยงบรเวณ

รอบ ๆ ตานำจะสงผลดตอแหลงนำทงในแงปรมาณและ

คณภาพของนำ ถงแมวาตนไมจะดงนำบางสวนออกไปจาก

พนดนโดยการคายนำแตในขณะเดยวกนใบไมทรวงหลนลง

มาและยอยสลายจะเปนแหลงของสารอนทรยในพนททำให

ดนอมนำไดสงขนและเกบนำไดมากในชวงฤดฝน และ

คอย ๆ ปลอยใหซมออกมาในฤดแลงตามวฏจกรดงกลาว

การฟนฟปาจงคอย ๆ เปลยนลำธารทเคยแหงผากในชวง

ฤดแลงกลายเปนลำธารทมนำไหลตลอดปได

การปลกปาตามแนวลำธารยงเปนการสรางถนอาศยท

เหมาะสมใหกบสตวบางชนดตงแตแมลงปอไปจนถงนากซง

ชอบอาศยอยในลำธารหรอรมตลง ในขณะเดยวกนพนทรม

ลำธารนยงเปนทหลบภยใหแกสตวปาอน ๆ ในชวงฤดแลง

หรอเมอเกดไฟปาขนดวย พรรณไมทปลกบรเวณรมลำธาร

ยงชวยลดการกดเซาะหนาดนทำใหตะกอนดนในลำธารนอย

ลง ลดการตนเขนของแหลงนำ รากทยดเกาะดนไวจะชวย

ลดความเสยงของการเกดการพงทลายของตลงและนำปาใน

ฤดนำหลาก

อทยานแหงชาตพนทกนออก

เขตกนชน

เขตกนชน

ลำธาร

ทางเชอม

พนทแกนกลาง

เขตอนรกษ

พนทอนรกษทออกแบบอยางดประกอบดวยพนท

แกนกลางซงไมมกจกรรมของมนษยเขาไปรบกวน

และพนทแนวกนชนเพอลดความขดแยงระหวาง

มนษยและสตวปา หมบานทอยกอนถกกนออก

จากพนท มการปลกปาเพอสรางทางเชอมระหวางปา

ทเหลออย เพอใหสตวปาอพยพเคลอนยายระหวาง

พนทได ทงยงชวยรองรบประชากรขนาดใหญและลด

ความเสยงในการสญพนธ

ทางเชอมสำหรบสตวปา

การผสานพนทปาขนาดเลกแตละผนเขาเปนผนใหญโดยการ

ปลกพรรณไมโครงสรางเพอใหเปนทางเชอมระหวางหยอมปานน

จะทำใหสตวปาสามารถอพยพเคลอนยายระหวางปาแตละ

หยอมไดอยางปลอดภย ทำใหรกษาระดบความหลากหลาย

ทางพนธกรรมไดด และถาสตวชนดใดหมดไปจากพนท

อาจมสตวจากพนทอนอพยพกลบเขามาโดยผานทางเชอมท

สรางไวได และอาจเปนดานสตวไดในอนาคต อยางไรกตาม

ทางเชอมในลกษณะนจะใชไดผลกตอเมอไมมการลาสตวใน

พนทเทานน เพราะสตวทเขามาอยในบรเวณทางเชอมนนจะ

ถกลาไดงายกวาในพนทปา ดงนนถายงมการลาสตวอยบรเวณ

ทางเชอมจะกลายเปนพนททมความเสยงสงทสตวจะถกลา

ความกวางของทางเชอม

ความกวางของทางเชอมระหวางปานนขนอยกบชนดของ

สตว สำหรบแมลงและนกขนาดเลกบางชนด ทางเชอมทสราง

จากตนไมทปลกความกวางเพยงไมกเมตรกเพยงพอสำหรบ

สตวในกลมนทจะใชสำหรบเดนทางไปมาระหวางผนปาได

แตสำหรบนกทหากนบนพนปาหรอสตวเลยงลกดวยนมขนาด

เลกหรอขนาดกลาง อาจตองใชทางเชอมทมความกวาง 200-

300 เมตร จนกระทงถง 2-3 กโลเมตร และสำหรบสตวขนาด

ใหญทางเชอมอาจตองกวางถง 10 กโลเมตรถงจะไดผล ใน

การสรางทางเชอมนนควรเรมจากการปลกตนไมเปนทาง

แคบ ๆ แลวจงคอย ๆ ปลกตนไมขยายความกวางออกไป

และตองมการเกบขอมลเกยวกบสตวทเขามาใชทางเชอม

ดงกลาวดวย

การกำหนดพนทอนรกษ

พนทแกนกลาง

ปลกใหเปนปา108

ก า ร ป ล ก ป า* * * * * * * * * * * * *

ลกษณะพนททเหมาะกบการปลกพรรณไม

โครงสราง

บางครงพนททเหมาะสมในการฟนฟปาเพอการอนรกษตาม

ทกลาวมานนอาจหาไมได ซงอาจเกดจากขอจำกดทางสงคม

หรอกฎหมาย ปญหาสทธในการถอครองพนท ความตอง

การพนทเพอการเกษตรหรออาจเขาถงไดลำบากเกนไป จาก

ขอจำกดดงกลาวถาตองปลกปาเพอฟนฟพนททอาจมความ

สำคญนอยกวานนยงจะคมคาหรอไม

คำตอบสำหรบคำถามดงกลาวคอ “อาจจะ” เพราะแมแต

ในพนทหางไกลจากปาทสมบรณ การปลกพรรณไมโครง

สรางกอาจกอใหเกดผลดได การฟนตวของความหลาก

หลายทางชวภาพอาจเกดขนไดไมเรวเทากบในพนทปาทอย

ใกล ๆ แตคอย ๆ เพมขน เชน สตวทสามารถเดนทางในระ

ยะทางใกลได เชน นกหรอคางคาว อาจเขามาอยในปาทได

รบการฟนฟไดไมยากนก แตสตวขนาดใหญหรอเมลด

ขนาดใหญของไมปาบางชนดกไมอาจกระจายมาถงพนท

ดงกลาวได นอกจากมการนำกลบเขามาในพนทโดย

ตรง ขอดประการหนงของการปลกพรรณไมโครง

สรางในทหางไกลจากปาธรรมชาตกคอ พนทดง

กลาวจะเปนจดเรมตนของการฟนตวตามธรรมชาต

ของระบบนเวศปาในบรเวณนน โดยพรรณไม

ทปลกจะคอย ๆ กระจายเมลดพนธไปสพนท

ใกลเคยง นอกจากนนยงเปนแหลงของเมลด

พนธสำหรบเรอนเพาะชำกลาไมของพนทใน

อนาคตอกดวย

อยางไรกตาม แปลงปลกปาทอยแยก

โดด ๆ นน จะไดรบผลกระทบจากพนทขอบ

ไดงายและยงอาจเกดปญหาเชนเดยวกบปาขนาด

เลกดงนนจงตองมการวางแผนการจดการทม

ประสทธภาพเพอลดปญหาตาง ๆ ทกลาวมา

ปญหาการพงทลายของดนอาจกอใหเกดความเสยหายตอพนท

เกษตรกรรม การฟนฟปาสามารถปองกนไมใหเกดการกดเซาะ

หนาดนและแผนดนถลม

การปลกตนไมลดการพงทลายของดน

ดนทถกกดเซาะและพงทลายลงสแหลงนำจะกลายเปนตะ

กอนทบถม ทำใหแหลงนำตนเขน และสงผลใหความสามารถ

ในการรองรบนำของพนทนอยลงทำใหเกดนำทวมในฤดฝนและ

ความแหงแลงในฤดแลง ในบางพนทการพงทลายของดนอาจ

เกดขนอยางรนแรงกนบรเวณกวางหรอทเรยกวาแผนดนถลม

ซงมกเปนภยพบตทเกดขนอยางรวดเรวและกอใหเกดความ

เสยหายทงตอสาธารณปโภค พนททำกน ทรพยสน หรอแม

กระทงชวตของคนในชมชนในทองท พนทบนภเขาทมลกษณะ

ลาดชนเปนระยะทางยาวมโอกาสเกดการพงทลายและแผนดน

ถลมไดงาย

การปลกตนไมจะชวยลดความเสยงของการกดเซาะหนาดน

และแผนดนถลม โดยรากของตนไมจะชวยยดดนไวทำให

อนภาคของดนอยกบท ใบไมทรวงหลนลงดนยงชวยปรบปรง

โครงสรางของดนใหโปรงมากขน นำฝนจงซมผานไดมากขน

และลดปรมาณนำทไหลบนผวดน เรอนยอดของตนไมชวย

ลดแรงปะทะของเมดฝนทตกกระทบพนดนทงยงปองกนไมให

ดนอดกนแนนจนทำใหนำผานไมได ในเกอบทกประเทศม

ระบบการกำหนดเขตพนทตนนำของตวเอง พรอมทงแผนท

แสดงความเสยงในการเกดการพงทลายของดนในแตละพนท

สำหรบประเทศไทยสามารถขอคำปรกษาไดจากหนวยงานของ

กรมพฒนาทดนเพอประเมนวาการปลกปาจะชวยลดการพง

ทลายของดนในพนทไดหรอไม

ปลกใหเปนปา 109

ก า ร ป ล ก ป า * * * * * * * * * * * * * *

ในการวางแผนปลกปา สงหนงทสำคญ คอ การมองถง

สภาพโดยรวมของภมประเทศ มใชมองเฉพาะพนทปลกเพยง

โดด ๆ พนทรอบขางไมวาจะเปนพนทเกษตรกรรม ปาธรรมชาต

ปาปลก แหลงนำ หรอสงกอสรางตาง ๆ ลวนมความสมพนธ

เกยวของกบพนทฟนฟปาทงในแงนเวศวทยาและสงคมเศรษฐกจ

The World Wide Fund for Nature (WWF) และ

The World Conservation Union (IUCN) ไดนำเสนอแนว

คดการฟนฟภมทศนปาไม (Forest Landscape Restoration

: FLR) ซงเปนการนำแนวความคดในการจดการพนทซงมจด

ประสงคเพอฟนฟคณคาทางนเวศวทยาของปาทถกทำลายหรอ

ปาเสอมโทรม พรอม ๆ กบทำใหมนษยมความเปนอยทดขน

โดยอาศยความรวมมอจากผมสวนไดสวนเสยทกภาคสวน การ

ฟนฟภมทศนปาไมไดรวมเอาแนวความคดทเกยวของกบการ

พฒนา การอนรกษและการจดการทรพยากรธรรมชาตท

หลากหลายเขาไวดวยกนเพอฟนฟพนทปาเสอมโทรมใหกลบ

มามความสมบรณเพอเปนประโยชนทงแกมนษยและธรรมชาต

ภมประเทศ หมายถง แผนดนทมขนาดอยระหวางพนท

และเขตนเวศ ซงมลกษณะทางนเวศวทยาและสงคมเศรษฐกจ

ทสามารถแยกออกจากภมประเทศทอยใกลเคยงไดอยางชดเจน

ภมทศนปาถกจดวาเปนพนทเสอมโทรมกตอเมอ ความรนแรง

ของการสญเสยปาทำใหพนทดงกลาวสญเสยศกยภาพในการ

ใหผลผลตทเพยงพอหรอการใหประโยชนในแงมมอนแกมนษย

สญเสย กลไกการทำงานของระบบนเวศรวมไปถงความหลาก

หลายทางธรรมชาต

เพออนรกษความหลากหลายทางธรรมชาต การฟนฟ

ภมทศนปาไม ใหความสำคญกบการดแลรกษาพนทปาทเหลอ

อย โดยหลกการทสำคญ คอ การปองกนไมใหเกดการแบง

พนทออกเปนผนยอย ๆ เพอดำรงไวซงความหลากหลายทาง

ชวภาพ อยางไรกตามเปนททราบกนดวาการรกษาเฉพาะ

พนทปาไมสามารถปองกนการแบงพนทและการลดลงของความ

หลากหลายทางธรรมชาตได

ดงนน การฟนฟปาจงเปนองคประกอบทสำคญของการ

ฟนฟภมทศนปาไม เปนสวนทใหประโยชนทงแกมนษยและพช

พรรณสตวปาในพนทการฟนฟภมทศนปาไม คำนงถงทงการ

อนรกษสภาพแวดลอมและความเปนอยของชมชนในพนท

เพราะคนในทองถนเปนผทมความสำคญในการจดการพนทของ

ตนเองและชมชนจะตองเหนประโยชนทจะไดรบจากปากอนจง

จะชกนำใหเกดความพยายามทจะรกษาพนท ดงกลาวไว

กรอบ 7.1 การฟนฟภมทศนปาไม

สงทไดจากการฟนฟภมทศนปาไม

ดวยการทำงานรวมกบชมชนอยางใกลชดผานกระบวนการ

ใหคำปรกษา อบรมและแลกเปลยนขอมลการฟนฟภมทศน

ปาไม ควรนำมาซง

การฟนฟกลไกการทำงานของสงแวดลอม เชน นำ

ความหลากหลายทางชวภาพ โดยใชการปลกปา

ANR และการฟนตวตามธรรมชาต

ชมชนไดรบสทธประโยชนจากพนท ไมวาจะเปน

แหลงเกบเกยวของปา นำสะอาด หรอแมแตการ

ปองกนนำทวม

รกษาความหลากหลายทางชวภาพและความ

สมบรณของพนทปาใกลเคยง

ทำใหเกดความสมดลในการ ใชประโยชนจากพนท

ในระดบภมประเทศ

เพมทางเลอกในการจดการพนทในอนาคต

ปรบเปลยนการจดการใหเขากบการใชพนทและ

การเปลยนแปลงของระบบนเวศได

ปองกนไมใหเกดการทำลายพนทปาเพมขน

หนวยวจยการฟนฟปา ตวอยางของการฟนฟ

ภมทศนปาไม

หนวยวจยการฟนฟปา (FORRU) เปนหนงในตวอยางทด

ของการประยกตแนวความคดในการฟนฟภมทศนของปาไมโดย

รวมมอกบชมชน วางแผนจดการพนทรอบ ๆ หมบานแมสาใหม

ฟนฟปาตนนำของหมบานเพอ

ฟนฟระบบนเวศปาเพอการอนรกษ

ทำใหแหลงนำในหมบานมคณภาพดและปรมาณ

สมำเสมอ

สรางแหลงทองเทยวเชงนเวศในทองท เปนการ

เพมรายไดใหชมชน

สนบสนนใหชาวบานปรบเปลยนระบบการทำ

เกษตรกรรมจากการทำไร เปนการทำสวนลนจ

ทใหผลตอบแทนสงกวาและกอผลเสยตอระบบ

นเวศนอยกวา ในบรเวณเชงเขา

ปลกใหเปนปา110

ก า ร ป ล ก ป า* * * * * * * * * * * * *

เจาของพนท

ในการทำกจกรรมเพอการอนรกษสงทเราไมตองการใหเกด

ขน คอ ปญหาในเรองของสทธการถอครองพนท เมอปลกปา

บนพนทสาธารณะผปลกควรดำเนนการใหไดรบอนญาตในการ

ปลกตนไมอยางเปนลายลกษณอกษรพรอมทงแผนทจากผม

อำนาจในการตดสนใจซงสวนมากมกเตมใจใหความรวมมอใน

โครงการปลกปาของชมชนและองคกรเอกชนแตการทำเรองขอ

อนญาตมกใชเวลานาน จงควรเรมปรกษาหารอในเรองดง

กลาวอยางนอยหนงปกอนวนปลกปา ดใหแนใจวาทก ๆ หนวย

งานทเกยวของไดเขามามสวนรวมในทกขนตอนของการวางแผน

การดำเนนงานเพอใหทกฝายมความเขาใจทตรงกนวาการปลกปา

นนไมไดหมายถงสทธในการครอบครองพนทตามกฏหมาย

สำหรบการปลกปาบนพนทของเอกชนตองแนใจวาเจาของ

ทดนและทายาทจะรกษาพนทดงกลาวไวเปนปาตลอดไป การ

ปลกตนไมถอเปนการเพมมลคาใหแกทดน เจาของทดน

จงควรเปนผรบผดชอบคาใชจายในการปลกตนไมทงหมด

พนทเดมทปกคลมดวยปาธรรมชาต พนททถกเปลยนแปลงรปแบบการใชพนท แตปายง

สามารถใหผลผลตและทำหนาทในทางนเวศได

พนทเสอมโทรม-ตนไมถกตดออกไปจนทำใหผลผลตจาก

ปาและความสามารถในการทำหนาททางนเวศของภมทศนนนลดลง

พนททไดรบการฟนฟ การฟนฟภมทศนปาไมมจดมงหมายเพอ

ฟนฟความสามารถในการทำหนาทของระบบนเวศและผลผลตของพนท

การฟนฟภมทศนปาไม

แหลงขอมล: Maginnis, S.

and W.J. Jackson (2002)

พนทปลกควรมขนาดและรปรางอยางไร

ขนาดของแปลงปลกในแตละปขนกบแรงงานทสามารถ

หาไดสำหรบการกำจดวชพชและการดแลตนไมทปลกไวใน 2

ปแรก การคำนวณคาใชจายสามารถดไดในบทท 8

เมอคำนงถงเรองผลของพนทชายขอบพนทปลกควรม

อตราสวนระหวาง พนทขอบ : พนท ตำทสด ดงนน วงกลม

จงเปนรปทรงทเหมาะสมทสดสำหรบการวางแปลงปลก อยาง

ไรกตาม ในทางปฏบตการวางแปลงปลกในรปดงกลาวในพนท

ขนาดใหญอาจทำไดยาก ดงนน กฏเกณฑคราว ๆ สำหรบการ

วางแปลงปลก คอพยายามใหพนทมความกวางและยาวเทา ๆ

กนและอยาวางแปลงแคบยาวนอกจากตงใจจะสรางแนวปาหรอ

ทางเดนสตวปาเพอเชอมปาสองผนเขาดวยกน

การฟนตวของความหลากหลายทางชวภาพจะเกดไดเรวขน

ถาแปลงปลกพรรณไมโครงสรางนนอยตดหรอใกลกบปาท

มอยเดม

ปลกใหเปนปา 111

ก า ร ป ล ก ป า * * * * * * * * * * * * * *

การสำรวจหาพนทปลกปา

ในการสำรวจเพอหาพนททเหมาะสมสำหรบโครงการฟน

ฟปานน ผทมสวนไดสวนเสยทกฝายควรมสวนรวมดวย

เพราะการไดลงสำรวจพนทจรงจะทำใหสามารถหารอในหวขอ

ตาง ๆ ทอาจมผลตอการวางแผนและดำเนนงานไดดขน เชน

สทธในการถอครองพนท แรงงานทตองใช เปนตน นอกจาก

นนยงทำใหเหนจดมงหมายของโครงการปลกปาชดเจนขนและ

สรางเสรมใหเกดความรวมมอในระยะยาวอกดวย

แผนทภมศาสตรแสดงพนทปา เขมทศ และกลองถาย

ภาพเปนสงทมความจำเปนสำหรบการสำรวจพนทและถาหาก

สามารถจดหาหรอยมเคร องระบตำแหนงทางภมศาสตร

(GPS) จากหนวยงานหรอสถาบนการศกษามาใชรวมดวย

จะมประโยชนอยางมาก

เรมตนจากการศกษาในแผนทเพอประมาณความสงของ

พนทจากเสนระดบความสง เลอกพรรณไมโครงสรางทม

ความเหมาะสมโดยดจากชวงระดบความสงทพรรณไมดงกลาว

สามารถขนได (บทท 9) จากนนใชเสนระดบความสงประ

มาณความชนของพนท เพอใหทราบถงความเสยงในการ

เกดการพงทลายของดน และความยากงายในการทำงานบน

พนทดงกลาว ดวาสามารถเขาถงไดอยางไร สงเกตเสนทาง

หรอถนนทเขาสพนท กะดระยะทางทตองขนยายกลาและ

อปกรณจากถนนไปยงพนทปลก จำไววาการปลกปาและด

แลกลาไมจะตองทำในชวงฤดฝน จงตองดดวยวาสภาพเสน

ทางดงกลาวจำเปนตองใชรถขบเคลอนสลอ สตวตางหรอ

การขนสงในลกษณะใด เพอขนยายกลาไมและผปลก

สำรวจวาในพนทมการฟนตวตามธรรมชาตอยมากนอย

เพยงใด ประมาณความหนาแนนของกลาไมเดม กลาไม

ธรรมชาต หรอตอไมทแตกยอดใหม หนวยวจยฯแนะนำให

ปลกพรรณไมโครงสรางทความหนาแนนประมาณ 500 ตน

ตอไร ในพนททไมมตนไมอยเลยแตถาในพนทดงกลาวม

ไมเดมอยเราสามารถลดจำนวนกลาไมทปลกใหนอยลงได

โดยตองปองกนไมใหเกดความเสยหายตอกลาไมธรรมชาตและ

ไมเดมในระหวางการเตรยมพนท

เกบตวอยางพรรณไมจากตนไมและตอไมทแตกยอดใน

พนทเพอนำไประบชนดโดยนกพฤกษศาสตร ชอทองถน

หรอชอสามญของพชในแตละพนทมกแตกตางกนและอาจทำ

ใหสบสนได จงควรใชชอวทยาศาสตรในการทำงานถาตนไม

ชนดใดมอยในพนทมากแลวสามารถตดออกจากรายชอพรรณ

ไมโครงสรางทจะปลกได

ตอไปจงหนมาจดการกบวชพชในพนท ถาวชพชมไม

มาก แรงงานทจำเปนสำหรบการเตรยมพนทจะนอยลง ถา

วชพชคอนขางสนอาจกำจดโดยการพนยาทไมทงสารพษตก

คาง เชน กลมไกลโฟเสต (ราวดอพ) เพยงครงเดยว แตถา

เปนหญาตนสง ๆ จะตองตดหญาแลวทงระยะเวลาหลาย ๆ

สปดาห ใหหญางอกกลบขนมากอนทจะพนดวยยาฆาหญา

อกครง

ดนเปนสงทตองใหความสนใจตอไปถาดนแนนและแขง

มาก การเตรยมหลมปลกจะตองใชแรงงานเพมขนและการ

คลมโคนตนหลงปลกอาจจำเปนเพอชวยปรบปรงโครงสรางของ

ดน ถาเปนไปไดควรสงตวอยางดนไปวเคราะหทวทยาลย

เกษตรกรรมหรอหนวยงานของกรมพฒนาทดนเพอดวาควร

จะใสปยมากนอยแคไหนเพอใหกลาไมทปลกมปรมาณธาต

อาหารทเพยงพอในการเตบโต

สำรวจวาในพนทมรองรอยของไฟหรอไม เชน ตอไม

ทมรอยไหมเพอใชในการตดสนใจวาตองเตรยมการปองกน

ไฟอยางไร ปศสตวเปนอกเรองหนงทตองคำนงถง ถาจำเปน

ควรหารอกนวาจะกนปศสตวออกจากพนทปลกไดอยางไร

(บทท 3 ตอนท 6 และ บทท 4 ตอนท 2)

ถายรปเพอบนทกสภาพเรมตนของพนท รปเหลานจะ

กลายเปนบนทกประวตศาสตรทมคาในการประเมนความสำเรจ

ของโครงการเมอเวลาผานไป

ถาหากมเครองระบตำแหนงทางภมศาสตร ใหระบ

ตำแหนงพกดภมศาสตรของมมตาง ๆ ของพนทปลกและทำ

เครองหมายโดยใชเสาคอนกรตหรอเสาโลหะ ใชเชอกขง

เพอกำหนดขอบเขตชวคราวของแปลง

จากนนตดตงปายชอโครงการ โดยควรมแผนทของ

ตำแหนงขอบเขตของพนทปลกและทอยของผประสานงาน

โครงการเพอใหชาวบานในพนททตองการใหการสนบสนนหรอ

คดคานตดตอได

ขนสดทายใชแผนททางภมศาสตรเพอดวาผนปาธรรม

ชาตทใกลทสด ในระดบความสงใกลเคยงกบพนทปลกอย

ในบรเวณใด การนำผมสวนไดสวนเสยทงหมดไปยงปานน

จะใหภาพทชดเจนของเปาหมายในการฟนฟปา ศกษาวาปา

ดงกลาวเปนปาแบบใด (บทท 2) และมตนไมชนดใดบาง

จากนนจงนำมาเทยบกบรายชอพรรณไมโครงสรางทคาดวาจะ

ปลกอกครง

ปลกใหเปนปา112

ก า ร ป ล ก ป า* * * * * * * * * * * * *

ทำเครองหมายตำแหนงของไมทขนตามธรรมชาตใน

พนทใหชดเจน ไมวาจะเปนกลาไม ลกไม และตอไมท

ยงมชวต จากนนถางวชพชกอนพนยาฆาหญา

ถางวชพช

ตอนท 2 เตรยมปลก

ชวงเวลาทเหมาะสมในการปลกปา

ในพนททมฤดกาลชดเจน ชวงเวลาทเหมาะสมสำหรบการ

ปลกตนไมมากทสด คอ ตนฤดฝน เมอฝนตกอยางสมำเสมอ

และเพยงพอ การปลกตนไมในชวงฤดฝนเปดโอกาสใหกลา

ไมมเวลาในการพฒนาระบบรากทลกพอสำหรบนำนำมาใชใน

ชวงฤดแลงแรกหลงปลก และไมแหงตาย ในภาคเหนอของ

ประเทศไทยชวงเวลาทเหมาะสมสำหรบการปลก คอ กลาง

เดอนมถนายนจนถงกลางเดอนกรกฏาคม

การเตรยมพนทปลก

วชพชในพนทตองถกกำจดกอนการปลกปา ถาวธกำจดท

เลอกตองใชเวลา เชน การใชยาฆาหญาพวกไกลโฟเสต

อาจตองเรมเตรยมพนทประมาณ 6 สปดาหกอนปลก ใน

ภาคเหนอของไทยควรเรมตนเดอนพฤษภาคม แตถากำจด

วชพชโดยใชเครองมออน ๆ อาจเตรยมพนทประมาณ 1-2

สปดาห กอนการปลก

ไมเดมและลกไมธรรมชาตในพนท

สำหรบตนไม ลกไม กลาไม และตอไมทยงไมตาย สง

แรกทตองทำ คอ ปองกนไมใหไมเหลานนเสยหายจาก

กจกรรมปลกปา โดยสำรวจและทำเครองหมายตนไมทง

หมดในพนท โดยใชไมไผทาสสด ๆ ปกขาง ๆ ตนไมทพบ

อยามองขามตนกลาขนาดเลก ๆ ทอาจถกวชพชขนคลมอย

ถางวชพชรอบ ๆ โคนตนออกเปนวงกวางประมาณ 1.5 เมตร

วธการนจะชวยใหเหนตนกลาไดงายขนและลดความเสยงท

ตนกลาเหลานนจะถกทำลายในชวงกำจดวชพช หรอการ

ปลกปา และยงเปนการลดการแขงขนกบวชพช ทำใหตนกลา

เจรญเตบโตไดดเทา ๆ กบกลาไมทนำไปปลก อยาลมเนน

ใหทกคนททำงานในแปลงปลกตระหนกถงความสำคญของกลาไม

ธรรมชาตในกระบวนการฟนตวของระบบนเวศปา

ปลกใหเปนปา 113

ก า ร ป ล ก ป า * * * * * * * * * * * * * *

AA

BB

CC

DD

EE

FF

GG

HH

เมอสำรวจหาพนทสำหรบปลกปา ควรคำนงถงความชนของพนทและโอกาสเกดการพงทลายของดน (B) ความสะดวกในการเขาถง (C) พรรณไมเดมใน

พนท (D) วชพช (E) และสภาพดน (F) ในการสำรวจควรสำรวจพนทปาธรรมชาตทอยใกลเคยงดวย (H) ใชแผนทภมศาสตร (A) และ

เครองระบพกดภมศาสตร (GPS) (G) เพอบนทกตำแหนงของแปลงปลก ขนสดทายตดปาย (I) เพอประกาศใหคนในพนททราบเกยวกบโครงการ

GGGG

การประเมนสภาพพนทปลก

DD

II

ปลกใหเปนปา114

ก า ร ป ล ก ป า* * * * * * * * * * * * *

การปลกตนไม

ถางวชพชรอบ ๆ โคนกลาไม ใสปยในฤดฝนท 1 และ 2 หลงปลก หลงจากปลก รดนำใหตนกลา 2-3 ลตรตอตน อาจใชรถขนนำถาจำเปน

นคอสงทเกดขนกบแปลงปลกปาทไม

มการควบคมวชพช ตนกลาทงหมดตาย

ภายใน 1 ป เพราะถกเฟรนขนปกคลม

กลาไมทปลกลงดนแลวทแมอาว ลำพน (บน)

ตดถงปลกเปดออกดวย

มดพบ พยายามไมใหวสด

ปลกหลดออกจากราก (บน)

. .

การหาอาสาสมครปลกปามกไมใชเรองยาก (บน)

กำหนดพนทปลกโดยใชเขมทศ เสาโลหะเบา ๆ และเชอก (ซาย)

ปองกนความเสยหายจากการขนยาย

โดยใชตาขายคลมกลาไมไวระหวาง

ขนสง (บน) การขนยายกลาไมไปยง

พนทหางไกลอาจมอปสรรค (ขวา)

ปลกใหเปนปา 115

ก า ร ป ล ก ป า * * * * * * * * * * * * * *

การใชยาฆาหญา ในการเตรยมพนทปลก

เราสามารถใชยาฆาหญาในการกำจดวชพชเพอเตรยม

พนทปลกได แตตองตดหญาใหสนกวาระดบเขากอน ทงเศษ

วชพชไวในแปลงเพอใชเปนวสดคลมโคนตน วธนจะลดการ

พงทลายของดนและปองกนสงมชวตเลก ๆ ในดนดวย

ทงระยะเวลาอยางนอย 2-3 สปดาห ใหหญาขนมาใหมกอน

พนดวยไกลโฟเสต (ราวดอพ)

ไกลโฟเซตทำงานอยางไร

ไกลโฟเซตสามารถกำจดวชพชไดทกชนด เปนสารท

สลายตวไดงายในดน ทำใหไมเกดการสะสมในสงแวดลอม

เหมอนสารพษอน ๆ เชน ดดท สารเคมชนดนจะซมผานใบ

กอนถกลำเลยงไปยงสวนตาง ๆ รวมทงรากของพช พชจะ

คอย ๆ ตาย สงเกตไดจากสทคอย ๆ เปลยนเปนสนำตาลใน

1-2 สปดาห

ดวยวธนวชพชจะตายทงหมด วชพชทขนใหมตองมา

จากเมลดเทานน ซงการงอกจากเมลดนใชเวลานานกวาการ

แตกยอดจากตนหรอเหงาเดม กลาไมทปลกจงมเวลา

ประมาณ 6 - 8 สปดาห ในการเจรญเตบโตโดยไมตองแขง

กบวชพช ระยะเวลาดงกลาว เพยงพอใหรากของกลาไมเขา

ครอบครองพนททวชพชเคยอยมากอนได

รอใหวชพชระบดขนมาอกครงกอนฉดพนดวยสาร

กำจดวชพชทสลายตวไดงาย เชน ไกลโฟเซต (ราวดอพ)

สวมถงมอ รองเทายางและเสอผากนนำในการฉดพน

การพนยากำจดวชพช

วธการใชสารกำจดวชพช

ฉดพนสารกำจดวชพชในวนทไมมลมและความชนตำ

เพอปองกนการกระจายตวของสารเคมไปยงกลาไมธรรมชาต

ในพนท อยาฉดพนยาถามพยากรณอากาศวาฝนจะตกภาย

ใน 24 ชวโมง ฝนหรอแมแตนำคางในชวง 2-3 ชวโมงหลง

ฉดพนจะทำใหประสทธภาพของสารลดลง

ในชมชนททำการเกษตรเปนอาชพหลกอาจหาเครองพน

ยาขนาดใหญทตดตงบนรถกระบะไดไมยาก แตแนะนำให

ใชถงตดหลงขนาด 15 ลตร พรอมหวฉดทตดกบทอโลหะ

ยาวในการฉดพนไกลโฟเซตในการเตรยมพนทฟนฟปาเพราะ

ควบคมไดงาย และลดความเสยงทสารเคมจะฟงไปถกกลา

ไมธรรมชาตในแปลง และยงลดการใชสารเคมมากเกน

ความจำเปนดวย

แตงตวใหมดชด สวมถงมอยาง รองเทายาง ใสเสอกน

นำและกางเกงขายาวหรออาจใชชดยาง (Duport Tyvek

100% spun-bonded polyethylene) และหนากากเพอ

เพมความปลอดภย

เทไกลโฟเซตเขมขน 150 มลลลตร ลงในถง 15 ลตร

จากนนจงเตมนำใหเตม สำหรบพนท 1 ไร ตองใชประมาณ

6-8 ถง (ใชนำยา 900 ถง 1200 มลลลตร)

ถาสารเคมทใชเขาตาหรอสมผสถกผว ใหลางดวยนำ

หลาย ๆ ครงและปรกษาแพทย ตรวจดทศทางลมและหน

หลงใหลมเสมอเพอใหละอองยาปลวไปดานหนาไมใชพดเขา

หาตว ปมสารเคมดวยมอซายและถอหวพนดวยมอขวา ใช

แรงดนตำ ๆ ใหไดละอองขนาดใหญเพอไมใหฟงกระจาย

ปลกใหเปนปา116

ก า ร ป ล ก ป า* * * * * * * * * * * * *

อยาทำลายผลงานทมาจากการทำงานตลอดทงปในเรอนเพาะชำระหวางการขนยายกลาไมไปยงพนทปลก

ในการขนยายควรทำอยางระมดระวง บรรทกกลาไมขนรถ คลมดวยตาขายเพอไมใหถกแดดหรอลมมาก

เกนไป อยาวางตนกลาซอนทบกน

ชาลงอกนด

คอย ๆ เดนฉดนำยาใหทวแปลง โดยเดนเปนแนวพรอมฉด

ใหเปนแถบกวางประมาณ 3 เมตร คอย ๆ กวาดหวฉดจาก

ดานหนงไปอกดานหนง อาจเตมสยอมลงไปในนำยาเลกนอย

เพอใหเหนไดงายวา บรเวณไหนฉดไปแลว กนไมใหฉดนำยา

ซำในทเดม

ไกลโฟเซตมผลตอพชทกชนดรวมทงกลาไม และลกไม

ดวย ดงนนจงตองระมดระวงในการฉดพนใกล ๆ กลาไมโดย

พยายามใหหวฉดอยตำ ๆ ปองกนการฟงกระจาย ถาหากพน

นำยาไปถกกลาไมโดยไมไดตงใจ ใหเดดใบทถกนำยาทง เพอ

กนไมใหไกลโฟเซตซมเขาไปในตนและลำเลยงไปยงราก

หลงจากฉดพนยาใหอาบนำและซกเสอผาทใสใหเรวทสด

ลางอปกรณทใชทงหมด (ถงใสสาร รองเทา และถงมอ) ดวย

นำปรมาณมาก ๆ ดใหแนใจวานำทลางไมไปปนเปอนในแหลง

นำดม ปลอยใหนำทลางอปกรณคอย ๆ ไหลซมลงไปในดน

บรเวณทไมมพชขนอยและอยหางจากแหลงนำ

อนตรายจากไกลโฟเซต

ถาหากละเลยขอควรปฏบตทแนะนำไวในการใชไกลโฟ

เซตอาจกอใหเกดอนตรายตอสขภาพของผใชและสงแวดลอม

ได กอนใชควรอานและปฏบตตามวธทแนะนำไวขางกลอง

อยางเครงครด สารพษชนดนไมเปนอนตรายตอสตวเลยง

ลกดวยนม (รวมทงคน) แตเปนพษตอปลา ดงนนหามลาง

อปกรณทเปอนไกลโฟเซตในลำธารหรอสระนำเดดขาด ม

รายงานวาสารนอาจมผลตอจลนทรยในดน อยางไรกตาม

ผลกระทบเลก ๆ นอย ๆ น ตองนำมาชงนำหนกกบผลเสย

ทอาจจะเกดขนกบสภาพแวดลอมหากการฟนฟระบบนเวศปา

ไมประสบความสำเรจ ไกลโฟเซตจะใชเพยงครงเดยวในชวง

การเตรยมพนทปลก แตหลงจากปลกกลาไมแลวไมแนะนำ

ใหใชสารเคมในการกำจดวชพช

การกำจดวชพชโดยใชมอ

คนจำนวนมากทเขาไปถางพนทดวยมดพราหรอจอบอาจ

กอใหเกดความเสยหายกบพนทไดเชนกน แตถาไมอยากใช

สารเคม การกำจดวชพชในลกษณะนคงเปนสงทหลกเลยง

ไมได ขนแรกตดวชพชใหสนลงกอน จากนนจงจะขดออก

ดวยจอบ ควรเตรยมชดปฐมพยาบาลไวเผอกรณเกดอบตเหต

ดวย

การขดรากออก

การตดถางวชพชออกจะชวยเรงใหเกดการแตกยอดใหม

ในการแตกยอดใหมนนวชพชจะใชนำและธาตอาหารจากดน

มากกวาเมอไมถกตด ซงทำใหรากของวชพชแยงอาหารจาก

พชทปลกมาก ดงนนจงจำเปนตองขดรากทงดวย ถงแมจะเปน

งานทตองใชแรงงานมากกตาม การขดรากวชพชทงยงเปน

การรบกวนดนและเพมความเสยงทจะเกดการกดเซาะหนาดน

นอกจากนนรากวชพชยงอาจพลาดไปถกกลาไมหรอตนไมใน

พนทอกดวย

ปลกใหเปนปา 117

ก า ร ป ล ก ป า * * * * * * * * * * * * * *

ชางถกนำมาใชในอตสาหกรรมทำไมซงทำลาย

ถนอาศยของพวกมนเองเปนเวลานานกวารอยป

ในปจจบนพวกมนสามารถมสวนรวมในการฟนฟ

พนทดงกลาวโดยการขนยายกลาไมไปยงพนทท

เขาถงไดยาก

จากเหตผลดงกลาวและเพอประหยดงบประมาณ เรา

จงแนะนำใหใชไกลโฟเซตในการเตรยมพนทปลก แตไมใช

สำหรบการกำจดวชพชหลงปลก (ดตอนท 4)

ไฟ เปนสงตองหาม

ไฟเปนสงตองหามสำหรบการเตรยมพนท การเผาหญา

จะทำลายกลาไมธรรมชาตทมอยและกระตนใหหญาและวชพช

อน ๆ แตกยอดใหมอกดวย ไฟยงทำลายจลนทรยทมประ

โยชนในดน เชน ไมคอไรซาและอนทรยวตถตาง ๆ นอกจาก

นน ยงมความเสยงทไฟจะลามไปยงปาทอยใกลเคยง

อกดวย

จำนวนตนกลาทตองนำไปทแปลง

หลงปลกปา จำนวนกลาไมในแตละไรควรมประมาณ

500 ตนตอไร ดงนนจำนวนกลาไมทตองใชตอไรจะเทากบ

500 ลบดวยจำนวนกลาไมธรรมชาตหรอตอไมเดมทมชวตใน

พนท จำนวนกลาไมทใชนจะใชระยะหางระหวางกลาไมทงท

ปลกใหมและตนไมเดมประมาณ 1.8 เมตร

ระยะปลกทใชนแคบกวาระยะปลกทใชในการปลกปา

เศรษฐกจ โดยวตถประสงคหลกของการปลกใหหนาแนน

มากขนนกเพอใหเรอนยอดของตนไมปกคลมพนทใหเรวทสด

รมเงาของตนไมทโตขนเปนเครองมอทมประสทธภาพทสดใน

การควบคมวชพชในพนทและเปนมตรกบสงแวดลอม การ

ปลกกลาไมจำนวนนอยทำใหตองกำจดวชพชไปหลายปและ

ทำใหคาใชจายโดยรวมสงขน

ถาจำนวนของกลาไมตอไรสงกวา 500 ตน ตนไมชนดท

โตชาจะไมสามารถโตแขงกบชนดทโตเรว ๆ ไดและคอย ๆ ตาย

ไปเปนการสญเสยทรพยากรโดยเปลาประโยชน นอกจากนน

ถาปลกกลาไมแนนเกนไปโอกาสทกลาไมธรรมชาตจะกลบเขา

มาในพนทไดกจะนอยลง และทำใหความหลากหลายของ

พนทฟนตวไดชาลงไปดวย

ปลกใหเปนปา118

ก า ร ป ล ก ป า* * * * * * * * * * * * *

อยา วางกลาไมไวกลางแดดจด

หารมเงาธรรมชาตหรอทำทบงแดด

ชวคราวเพอปองกนกลาไมเหยว

วธถอกลาไมทถกตอง

อยา ถอกลาไมในลกษณะน

เพราะอาจทำใหลำตนเสยหายได

จำนวนชนดของพรรณไมโครงสรางตอพนท

จำนวนชนดของพรรณไมโครงสรางทปลกควรอยระหวาง

20-30 ชนด การปลกพรรณไมมากชนดชวยเรงใหความหลาก

หลายทางชวภาพฟนตวไดเรวขน เพราะตนไมแตละชนด

ดงดดสตวปาทแตกตางกนเขามาในพนท อยางไรกตาม

การผลตกลาไมมากกวา 30 ชนด จะทำใหเกดความยงยาก

ในการเกบเมลดพนธและการจดการเรอนเพาะชำและยงไม

จำเปนนก

การลำเลยงกลาไมไปยงแปลงปลก

คดเลอกกลาไมทแขงแรงทสดจากเรอนเพาะชำหลงจากคด

ขนาดและทำใหแกรงแลว (ดบทท 6 ตอน 7 และ 6 ตามลำดบ)

ทำเครองหมายกลาไมทจะตดตามการเจรญเตบโต (ดตอนท 5

ในบทน) จากนน เรยงกลาไมลงในตะกราทแขงแรงเพอขนยาย

ไปยงแปลงปลกกอนปลก 1 วน

แมแตกลาไมทมคณภาพกอาจเกดความเสยหายจาก

ความรอนและการสญเสยนำระหวางการขนยายไปยงแปลงปลก

ได การเคลอนยายภาชนะปลกอาจกอใหเกดความเสยหาย

กบระบบรากฝอย ถงปลก สวนยอดของกลาไมอาจถกทำ

ลายไดเชนกน ถาเรยงกลาไมขนรถไมระมดระวง

มาตรการงาย ๆ สามารถปองกนไมใหเกดปญหาดงกลาว

โดยงดใหนำกลาไม 1-2 วนกอนขนยายเพอกนไมใหวสดปลก

ออนตวเมอขนขนรถ ดใหแนใจวาภาชนะปลกตงตรงชดกนเพอ

ปองกนไมใหถงปลกลมและวสดปลกหกออกมา ถาใชถงดำ

ในการเพาะกลา อยาวางถงเบยดกนแนนเกนไปจนเสยรป

และไมควรตงภาชนะปลกซอนกนเพราะอาจทำใหกงกานหก

เสยหายได ถาใชรถกระบะทไมมหลงคาในการขนกลา ใหคลม

กลาไมดวยตาขายพรางแสงเพอไมใหปะทะลมและปองกนไมให

กลาเหยว ขบชา ๆ

เมอถงแปลงปลกตงกลาไมไวในทรมและถาเปนไปไดให

รดนำตนกลาอกครง ถาตะกราทใชบรรจกลามเพยงพอใหทง

กลาไมไวในตะกราเลย เพอความสะดวกในการขนยายกลา

เวลาปลก

ปลกใหเปนปา 119

ก า ร ป ล ก ป า * * * * * * * * * * * * * *

เครองมอพนฐานสำหรบการปลกตนไม

2.

1.3.

4.

5.

6.7. 8.

1. มด

2. ถงมอ

3. ปย ถง และถวยสำหรบ

ตวงปย

4. ตะกราสำหรบการขนยายกลาไม

5. จอบขด

6. กระดาษแขงสำหรบคลมโคนตน

7. ชดปฐมพยาบาล

8. หลกไมไผ

วสดอปกรณทตองเตรยมไปพนทปลก

นำของทจำเปนสำหรบการปลก ไปยงพนทในวนกอน

ปลก อปกรณประกอบดวยหลกไมไผ กระดาษแขงสำหรบ

คลมโคนตนกลาไมแตละตน ปย 1/2 กระสอบ (ประมาณ 25

กโลกรม) ตอไร คลมของทเตรยมไวดวยผาใบกนฝน

สงทตองทำกอนวนปลก

กอนวนปลก 2-3 วน ควรประชมเตรยมความพรอมรวม

กบผรบผดชอบโครงการ กำหนดหวหนาทมปลกปา สำหรบ

ผทจะเขารวมในกจกรรมปลกปาแตละกลม ซกซอมใหแนใจ

วาหวหนากลมรจกและคนเคยกบวธการปลกปาทอธบายไวใน

ตอนท 3 และทราบตำแหนงทแนนอนของแปลงปลกทรบ

ผดชอบ เพอใหการปลกปาเสรจสนใน 1 วนควรใชคนปลก

ประมาณ 8-10 คนตอพนท 1 ไร ใหหวหนากลมบอกสมาชก

ในกลมเตรยมถงมอผาหนา ๆ มดพบ (สำหรบกรดเปดถง

พลาสตก) ถงและถวยสำหรบตวงปย และจอบหรอพลว

เลก ๆ (สำหรบกลบหลมปลก) ควรแนะนำใหผทจะมารวม

ปลกปาเตรยมหมวกกนแดดและนำดมตดตวมาดวย และ

ควรใสเสอแขนยาวกางเกงขายาวเพอปองกนการขดขวนพรอม

ทงใสรองเทาทรดกม

ประมาณจำนวนคนทงหมดทคาดวาจะเขารวมในวนปลก

ปา เตรยมยานพาหนะ เตรยมอาหารและนำใหเพยงพอ จด

เตรยมแผนไวสำหรบกรณทสภาพอากาศแยมาก ๆ ทายทสด

พจารณาวาโครงการและชมชนจะไดรบประโยชนหรอไมถาม

การประชาสมพนธกจกรรมดงกลาวใหผอนรบร ถาใชควร

ตดตอสอมวลชนทองถนใหเขารวมในกจกรรมดงกลาวดวย

ปลกใหเปนปา120

ก า ร ป ล ก ป า* * * * * * * * * * * * *

ตอนท 3 วนปลกปา

การปลกปาไมใชเพยงการนำตนไมปลกลงในดน แตยงเปนโอกาสใหทก ๆ คนไดมสวนรวมในการปรบปรงสภาพแวดลอมใน

ทองถนของตนเอง กจกรรมนยงอาจชวยสรางจตวญญาณของชมชน นอกจากนน การประชาสมพนธผานสอยงชวยสงเสรม

ภาพพจนทดของชมชนในฐานะผทมความรบผดชอบตอธรรมชาตและสงแวดลอม

การปลกปายงสามารถใชเปนบทเรยนในการสอไปยงผทเขารวมกจกรรมได ไมใชเพยงการเรยนรทจะปลกตนไม แตเรยนรวา

ทำไมเราจงตองปลกปา ใชเวลาสน ๆ กอนเรมกจกรรมเพอสาธตวธการปลกตนไมทถกตอง บอกวตถประสงคของโครงการฟนฟปา

ทจดขน และใชโอกาสนในการเชญชวนทกคนใหกลบมารวมในกจกรรมอน ๆ หลงปลก เชน การกำจดวชพช ใสปย หรอการจด

ทำแนวกนไฟ

เตรยมพรอมสำหรบการปลกปา สวมหมวก

กนแดด (1) เสอแขนยาว (2) นำดม (3)

กางเกงขายาว (4) มดพบหรอคตเตอรสำหรบ

กรดถงพลาสตก (5) รองเทารดกม (6)

ถงมอ (7) และจอบสำหรบขดหลมปลก (8)

ระยะหางระหวางตน

ขนแรกของการปลกตนไม คอ ทำเครองหมายตำแหนงท

จะปลกตนไมแตละตน โดยใชหลกทมความสงประมาณ 1

เมตร วางหลกใหมระยะหางประมาณ 1.8 เมตร และใช

ระยะเดยวกนจากไมเดมทมอยในพนท พยายามอยาวาง

หลกเปนแนวเสนตรง การปกหลกแบบไมเปนแถวทำใหปาท

ฟนฟมลกษณะใกลเคยงธรรมชาตมากกวา การกำหนดจด

ปลกนสามารถทำไดทงในวนปลกหรอกอนปลก 2-3 วน

การปลกกลาไมลงในแปลง

ใชตะกราขนกลาไมไปวางตามหลกไมไผแตละหลก

ในแตละตะกราควรมกลาไมหลาย ๆ ชนดผสมกนเพอไมให

กลาไมชนดเดยวกนปลกอยตดกน ใชจอบขดหลมประมาณ

2 เทาของภาชนะปลกขาง ๆ หลกไมไผแตละหลก ถางหญา

รอบ ๆ ปากหลมออกไปประมาณ 50 เซนตเมตร

ถากลาไมอยในถงพลาสตกใหใชมดพบกรดถงดานขาง

ใหเปดออก ระวงอยาใหถกรากขางใน แกะถงออก พยายาม

อยาใหวสดปลกหลดออกจากราก วางกลาไมลงในหลมตงตน

กลาใหตรง กลบดนใหถงระดบคอรากของกลาไม ถากลาไม

ตดเครองหมายสำหรบตดตามการเจรญเตบโตระวงอยาใหปาย

ถกกลบไปดวย

ปลกใหเปนปา 121

ก า ร ป ล ก ป า * * * * * * * * * * * * * *

1. ปกหลกกำหนดจดปลก

2. ขดหลมขนาดสองเทาของภาชนะบรรจกลาไม

3. นำกลาไมออกจากภาชนะปลก

พยายามใหวสดปลกเกาะตดกบราก 4. วางกลาไมลงในหลมและกลบดวยดน

ใชฝามอกดดนรอบ ๆ โคนตนกลาใหแนน เพอลดชองวาง

ระหวางวสดปลกกบดนในแปลง เพอใหรากกลาไมรบนำและ

ออกซเจนจากดนรอบ ๆ ไดเรวขน

จากนน ใสปยเปนวงรอบ ๆ โคนตน โดยใหหางจากตนกลา

ประมาณ 20 เซนตเมตร ระวงอยาใหปยถกกลาไมโดยตรง

เพราะอาจเกดอาการไหม ใชปย 50-100 กรม (1/2-1 ขด)

ตอกลาไม 1 ตน โดยใชถวยพลาสตกทวดปรมาตรไวลวง

หนาตวงปยใสกลาไมแตละตน

คลมโคนตนกลาแตละตนดวยกระดาษแขง เสนผาศนย

กลางประมาณ 40 เซนตเมตร ตรงกระดาษกลองไวดวยหลก

ไมไผ ใชเศษวชพชทตดแลวคลมบนกระดาษอกชนหนง

หลงจากปลกตนไมทงหมดแลวถามแหลงนำใกล ๆ ควร

รดนำกลาไมแตละตน 2-3 ลตร หากอยหางจากแหลงนำ

อาจจางรถนำใหขนนำเขามาในแปลงปลกได แตสำหรบพนท

ทรถเขาไมถงและไมมแหลงนำใกล ๆ ควรวางแผนปลกปา

ในชวงทมฝนตกสมำเสมอแลว

สงสดทายทตองทำกอนออกจากแปลงปลกปา คอ การ

เกบถงพลาสตก หลกไมทเหลอ กระดาษกลองและขยะอน ๆ

ออกจากพนท หวหนาทมปลกปาควรกลาวคำขอบคณทก ๆ

คนทมารวมกจกรรมปลกปาน หรอจดใหเปนงานอยางเปนทาง

การเพอขอบคณผทเขารวมการปลกปาไปพรอม ๆ กบการ

สรางแนวรวมสำหรบงานฟนฟปาในอนาคต

ปลกใหเปนปา122

ก า ร ป ล ก ป า* * * * * * * * * * * * *

6. โรยปยเปนวงหางจากตนกลา

ประมาณ 20 เซนตเมตร

ปยทเหมาะสำหรบการปลกกลาไม

สำหรบพนทบนเขาสงเราพบวา ปยเคมสตร N:P:K

15:15:15 ทใชกนอยทว ๆ ไป ชวยบำรงตนกลาไดด การให

ปยโดยโรยเปนวงรอบ ๆ โคนตนกลาใหผลดกวาการใสปย

รองกนหลม เพราะปยจะซมลงไปในดนพรอม ๆ กบทราก

ของกลาไมเจรญเตบโตออกไปยงดนรอบ ๆ หลม ในพน

ทราบทดนคอนขางเลว พบวาการใชปยอนทรยอดเมดททำ

จากมลสตว เชน ปยโพธกรณา ใหผลดกวาปยเคมเลกนอย

ทงน อาจเนองจากปยชนดนคอย ๆ สลายตวและซมลงใน

ดนชากวาปยเคมทำใหกลาไมไดรบธาตอาหารสมำเสมอเปน

เวลานาน

5. กดดนรอบโคนตนกลาใหแนน

7. วางกระดาษคลมโคนตน ตรงดวยหลกไมไผ

8. ถาเปนไปไดรดนำกลาไมท

ปลก ถาไมมนำควรปลกเมอ

มฝนตก

วสดคลมโคนตน

การใชกระดาษกลองคลมโคนตนสามารถเพมอตราการ

รอดชวตและการเจรญเตบโตของกลาไมได โดยเฉพาะ

อยางยงในพนททดนคอนขางแหง ดงนน จงควรใชวสดคลม

โคนตนเมอปลกปาในพนทปาผลดใบในทตำ หรอในททเปน

ดนลกรง

เมลดวชพชสวนใหญจะถกกระตนใหงอกดวยแสง

การคลมรอบ ๆ โคนตนกลาไวจะกนไมใหเมลดวชพชไดรบ

แสงทำใหวชพชขนไมได วสดคลมโคนตนยงทำใหดนเยนและ

ลดการระเหยของนำจากผวดนอกดวย

ปลกใหเปนปา 123

ก า ร ป ล ก ป า * * * * * * * * * * * * * *

ไฟปา

ตงแตป พ.ศ. 2541 ทก ๆ ป

ชาวบานแมสาใหมไดจดระบบปองกน

ไฟปาทประสบความสำเรจอยางดมา

โดยตลอด แตละบานจะสงสมาชกใน

บาน 1 คน เขารวมในการทำแนว

กนไฟรอบ ๆ แปลงปลกประมาณ

กลางเดอนมกราคม

ในฤดแลง แตละครอบครวจะ

ใหสมาชกเขารวมทมระวงไฟ 1 คน

ทก ๆ 11 วน ทมดงกลาวประกอบ

ดวยสมาชก 16 คน ทำหนาทระวง

ไฟและปองกนมใหไฟลามเขาสแปลง

ปลก ในลกษณะนทงชมชนจงไดมสวน

รวมในงานดงกลาวเทา ๆ กน

(ดบทท 8)

หนวยวจยการฟนฟปาและเจาหนาทปาไมใหการสนบสนนคาอาหาร

สำหรบทมระวงไฟ และการประกอบพธตามความเชอของชมชน (บน)

ตนไมบางชนดทนการทำลายจากไฟไดดกวาชนดอน

นางพญาเสอโครง (Prunus cerasoides) (ขวา)

ถกไฟไหมหลงปลกได 8 เดอน ตนเดมถกเผาจนตาย

แตกลบแตกยอดขนมาใหมใน 3 เดอน

เมอเรมฤดไฟ ชาวบานจะเซนไหวเพอขอใหสงศกดสทธชวยคมครองกลาไมทปลก

จากไฟปา ถาการปองกนไฟประสบความสำเรจพธกรรมเซนไหวเพอขอบคณจะจด

รถดบเพลงแบบนใชไดเฉพาะบรเวณรมถนน (ซาย)

ยอดเกาทตาย

ยอดแตกใหม

ขนอกครง หมทถกลมนอกจากเพอ

เปนของเซนไหวแลวยงเปนรางวล

แกทมระวงไฟดวย

ปลกใหเปนปา124

ก า ร ป ล ก ป า* * * * * * * * * * * * *

การกำจดวชพชเปนสงจำเปนเพอใหตนกลามโอกาสรอดมากขนในชวง 2 ฤดฝนแรก กระดาษกลองทใชคลมโคนตนสามารถชวยควบคม

วชพชรอบ ๆ โคนตนกลาได (A) ดงวชพชทขนใกลโคนตนกลาดวยมอเพอปองกนไมใหรากตนไมกระทบกระเทอน (B) พยายามใหกระดาษอยทเดม

จากนนใชจอบถางวชพชทอยรอบ ๆ กระดาษกลองออก (C) และวางเศษวชพชทถางออกมาลงบนกระดาษทใชคลมโคนตน (D) จากนนจงใสปย

(50-100 กรม) เปนวงรอบ ๆ กระดาษ (E)

การกำจดวชพชเปนสงจำเปน

AA

BB CC

DDEE

ปลกใหเปนปา 125

ก า ร ป ล ก ป า * * * * * * * * * * * * * *

123456789012345678901234567890121234567890123456789123456789012345678901234567890121234567890123456789123456789012345678901234567890121234567890123456789123456789012345678901234567890121234567890123456789123456789012345678901234567890121234567890123456789123456789012345678901234567890121234567890123456789123456789012345678901234567890121234567890123456789123456789012345678901234567890121234567890123456789123456789012345678901234567890121234567890123456789123456789012345678901234567890121234567890123456789123456789012345678901234567890121234567890123456789123456789012345678901234567890121234567890123456789123456789012345678901234567890121234567890123456789123456789012345678901234567890121234567890123456789123456789012345678901234567890121234567890123456789123456789012345678901234567890121234567890123456789123456789012345678901234567890121234567890123456789123456789012345678901234567890121234567890123456789123456789012345678901234567890121234567890123456789123456789012345678901234567890121234567890123456789123456789012345678901234567890121234567890123456789123456789012345678901234567890121234567890123456789123456789012345678901234567890121234567890123456789123456789012345678901234567890121234567890123456789123456789012345678901234567890121234567890123456789123456789012345678901234567890121234567890123456789123456789012345678901234567890121234567890123456789123456789012345678901234567890121234567890123456789123456789012345678901234567890121234567890123456789123456789012345678901234567890121234567890123456789123456789012345678901234567890121234567890123456789123456789012345678901234567890121234567890123456789123456789012345678901234567890121234567890123456789123456789012345678901234567890121234567890123456789123456789012345678901234567890121234567890123456789123456789012345678901234567890121234567890123456789123456789012345678901234567890121234567890123456789123456789012345678901234567890121234567890123456789123456789012345678901234567890121234567890123456789123456789012345678901234567890121234567890123456789123456789012345678901234567890121234567890123456789123456789012345678901234567890121234567890123456789123456789012345678901234567890121234567890123456789123456789012345678901234567890121234567890123456789123456789012345678901234567890121234567890123456789123456789012345678901234567890121234567890123456789123456789012345678901234567890121234567890123456789123456789012345678901234567890121234567890123456789

30-40 cm

วสดคลมโคนตนทเตรยมจากกระดาษกลองเปนวสดทราคาถกและชวยลดอตราการ

ตายของกลาไมหลงปลกไดด โดยเฉพาะอยางยงในพนทแหงแลงและดนไมด

วสดคลมโคนตนชวยควบคมวชพช ลดคาใชจายและแรงงานในการกำจดวชพช

ใสปยรอบ ๆ กระดาษทใชคลมโคนตน ถาไมถกทำลายระหวางการกำจดวชพช

วสดคลมโคนตนนอยไดประมาณ 1 ป

กระดาษแขงสำหรบคลมโคนตน

สตวขนาดเลกทอยในดนชอบเขามาอยใตวสดคลมโคน

ตนเพราะดนคอนขางเยน สตวเหลานจะชวยพรวนดนบรเวณ

โคนตนทำใหดนระบายนำและอากาศไดด

กระดาษแขงหรอกระดาษลกฟกทใชคลมโคนตนควรตด

เปนวงกลมกวางประมาณ 30-40 เซนตเมตร ตรงกลางเจาะร

ขนาดเสนผาศนยกลางประมาณ 5-10 เซนตเมตร พรอมชอง

แคบ ๆ จากรตรงกลางมาดานขาง ชองขางนเตรยมไวสำหรบ

สวมกระดาษเขาไปทรอบโคนตนกลา ระวงอยาใหกระดาษ

แขงชนกบตนกลา เพราะอาจทำใหตนกลาเกดรอยแผลและ

ตดเชอราบรเวณแผลดงกลาว ปกหลกไมไผเพอตรงให

กระดาษอยกบท

กระดาษกลองทใชคลมโคนตนนจะยอยสลายไปในเวลา

ประมาณ 1 ปเปนการเพมสารอนทรยใหแกดน การใสกระดาษ

กลองซำในปท 2 ไมไดใหประโยชนมากนกจงไมมความจำเปน

การใชโพลเมอรในการปลกปา

โพลเมอรเจลทดดซบนำไดมาก หรอทเรารจกกนวาเปน

ดนวทยาศาสตร สามารถชวยรกษานำใหแกรากของกลาไมท

เพงปลกและลดความเครยดของกลาไมจากการยายปลกได

บนทสงซงดนไดรบนำเพยงพอ การใชเจลไมมความจำเปน

แต ในพ นท ป าผล ดใบท ด นไม สมบรณและแห งแล ง

การใชเจลรองกนหลมรวมกบกระดาษกลองคลมโคนตนจะ

ชวยลดอตราการตายของกลาไมหลงปลกได

เจลนสามารถหาซอไดในรานขายวสดการเกษตรทวไป

ใน ปจจบนกำลงมการพฒนาวสดทคลายคลงกนจากของใน

ทองถน เชน แปงขาวจาวและแปงขาวโพด ในการใชเจลให

ผสมเจลกบนำตามสดสวนทผผลตกำหนด จากนนผสมเจล

1-2 ลตร กบดนกนหลมกอนจะปลกกลาไม

สงทตองทำหลงการปลกปา

ในวนปลกปามกมอาสาสมครมารวมกจกรรมจำนวนมาก

และแมวาจะสาธตวธการปลกทถกตองกอนเรมปลกจรงแลว

กมกมกลาไมบางสวนทยงปลกไมเรยบรอย ดงนน หลงจาก

เสรจสนงานปลกปาแลว หวหนาทมควรตรวจความเรยบ

รอยของตนไมทปลก แกไขขอผดพลาดทเกดขน เชน ดวา

ตนกลาทกตนตงตรง ดนรอบ ๆ ตนถกกดใหแนน เครองหมาย

ของกลาไมไมถกกลบ ตรวจดวามกลาไมทถกทงไวโดยไมได

ปลกหรอหลมทไมมตนกลาหรอเปลา เกบขยะ และวสดทเหลอ

ออกจากพนทใหหมด

ปลกใหเปนปา126

ก า ร ป ล ก ป า* * * * * * * * * * * * *

ตอนท 4 การดแลกลาไมหลงปลก

ในพนทปาถกทำลาย กลาไมตองผจญกบสภาพแวดลอมทรอนแหงแลงภายใตแสงแดดจด และการแขงขนกบวชพชท

เจรญเตบโตอยางรวดเรว นอกจากนนในฤดแลงกลาไมยงเสยงกบการถกไฟเขาทำลาย การดแลกลาไมในแปลงปลกอยางใกลชด

ในระยะ 18 เดอนแรกหลงปลกจงมความสำคญมากในการชวยใหกลาไมอยรอดได แมวาการดแลกลาไมจะเปนสงทตองใช

เงนมากและเปนงานหนก แตโดยรวมแลวยงคมคากวาทจะตองปลกตนไมใหมเพอทดแทนตนกลาทตายไป ถาปฏบตตามคำ

แนะนำทใหไวดานลาง และกลาไมทปลกสมบรณแขงแรง และไดผานการทำใหแกรงมาอยางดแลว ปาทไดรบการฟนฟควรจะ

สามารถเจรญเตบโตไดเองโดยไมตองดแลอกภายในเวลาประมาณ 3 ป

ความถในการกำจดวชพช

ความถของการกำจดวชพชขนอยกบวาวชพชในพนทโต

เรวแคไหน ในพนทสง วชพชเจรญเตบโตไดอยางรวดเรวใน

ฤดฝน หลงปลกควรกำจดวชพชรอบ ๆ โคนตนกลาอยาง

นอย 3 ครงในชวงฤดฝน โดยแตละครงหางกน 4-6 สปดาห

ในพนทตำ วชพชมกโตชากวาและมนอยกวาบนทสงมาก

ดงนน สามารถลดจำนวนครงในการกำจดวชพชได

ควรกลบไปทแปลงปลกบอย ๆ เพอตรวจวามวชพชมาก

หรอนอย และควรกำจดวชพชกอนทวชพชจะโตจนปกคลม

กลาไมทปลก หลงเดอนพฤศจกายนไมควรกำจดวชพชอก

แตการปลอยใหวชพชโตขนมาคลมดนกอนเขาสฤดแลงวชพชท

ขนมานจะชวยใหรมเงากบกลาไมและปองกนไมใหกลาไมแหง

ตายในชวงฤดรอนและแลงทสดของป อยางไรกตาม วชพช

ในพนทน อาจเพมความเสยงทจะทำใหเกดไฟ จงควรปลอย

ใหมวชพชไดเฉพาะในพนททมระบบปองกนไฟทดเทานน

ในพนททมความเสยงทจะเกดไฟสงตองพยายามไมใหมวชพช

ในแปลงปลกเลย การกำจดวชพชจะตองใชแรงงานเทาไรนน

ขนอยกบความหนาแนนของวชพชในพนท อยางไรกตามถา

จะทำงานใหเสรจในหนงวนตองใชคนงาน 3-4 คนตอไร ในการ

กำจดวชพช

ระยะเวลาในการกำจดวชพช

ในชวงสองฤดฝนแรกการกำจดวชพชบอย ๆ เปนสงทจำ

เปน สวนในฤดแลง โดยปกตแลวไมจำเปนตองกำจดวชพช

ในฤดฝนปท 3 อาจลดความถในการกำจดวชพชลงไดบาง

เพราะพมของตนไมทปลกจะเรมโตคลมพนท และกลายเปน

ชนเรอนยอดของปา ในฤดฝนท 4 เรอนยอดของตนไมในแปลง

ปลกควรมากพอทจะยบยงการเจรญเตบโตของวชพชไดแลว

วธการกำจดวชพช

สวมถงมอเพอถอนวชพชทขนใกล ๆ โคนตนไม รวมถง

วชพชทขนทะลกระดาษแขงขนมา พยายามอยาใหกระดาษท

ใชคลมโคนตนเสยหาย ใชจอบถางวชพชทขนรอบ ๆ กระดาษ

แขงโดยขดรากวชพชขน วางซากพชทถอนออกมาไวบน

กระดาษรอบ ๆ โคนตน เศษวชพชนจะชวยรกษาโคนตน

เชนเดยวกบกระดาษแขงทคอย ๆ ยอยสลายไปและชวยยบยง

ไมใหเมลดวชพชงอก พยายามอยาใหเศษซากวชพชไปถก

ตนไมทปลกเพราะอาจทำใหเกดเชอราได

ไมควรใชมดหรอจอบใกล ๆ กบตนไมทปลกเพราะอาจ

พลาดไปถกตนไมได เครองมอดงกลาวจะมประโยชนสำหรบ

การกำจดวชพชระหวางตนไมแตละตนมากกวา หลงจากการ

กำจดวชพชใสปยใหกบตนไมแตละตนทนท

การใสปย

การใหปยแกกลาไมในสองฤดฝนแรกหลงการปลกจะทำ

ใหมการเจรญเตบโตดขนทงในดนเลวและในดนทสมบรณอย

แลว ปยทำใหกลาไมสามารถเจรญเตบโตพนระดบของวชพช

ไดเรวขน และบงแสงทำใหวชพชตายไปในทสดซงจะชวยลด

คาใชจายในการกำจดวชพชลงได ใสปยประมาณ 50-100

กรมตอตนทก ๆ 4-6 สปดาห พรอม ๆ กบการตดหญาโดย

โรยปยเปนวงรอบ ๆ ตนกลาหางจากโคนตนประมาณ 20 เซนต

เมตร หรอถาใชกระดาษกลองคลมโคนตนอยใหใสปยรอบ ๆ

แผนกระดาษ

ปยเคมสตร 15:15:15 ใชไดผลดในพนทสง แตสำหรบ

พนทตำ ๆ ทเปนดนลกรงปยอนทรย จะใหไดผลดกวา อยาใส

ปยใกลโคนตนเกนไป เพราะอาจทำใหตนกลาเสยหายหรอตาย

ไดกอนใสปยควรตดหญากอนเพอใหแนใจวาตนกลาจะไดใช

ประโยชนจากปยเตมท ไมใชวชพชทอยโดยรอบ

ปลกใหเปนปา 127

ก า ร ป ล ก ป า * * * * * * * * * * * * * *

AA

BB

CC

DD

การทำแนวกนไฟ

ใชไฟสกบไฟ (A) ตดถางพชออกเปนสองแนวโดยใหหางกนประมาณ

10-15 เมตร (B) เศษพชทตดแลวมารวมไวตรงกลางระหวางแนวทง

สอง (C) ปลอยทงไวใหแหง 2-3 วน จากนนจงเผาทง ระวงอยาให

ไฟลามออกนอกแนวกนไฟ (D)

พนททไมไดปลก

แปลงปลกปาแนวกนไฟ

การปองกนไฟ

ในฤดแลงของทกปไฟเปนสงทมอนตรายทสดสำหรบแปลง

ปลกปา ถงแมวาไฟสามารถเกดขนไดเองตามธรรมชาตแต

สวนใหญแลวไฟปาทพบมกเกดขนจากนำมอมนษย วธปอง

กนทดทสด คอ การทำความเขาใจกบประชาชนวาไมควรจด

ไฟในพนทใกล ๆ แปลงปลกปา อยางไรกตาม แมจะใชความ

พยายามมากเทาใดในการสรางความตระหนกกบประชาชน

ในพนท ไฟกยงมกเปนปจจยททำใหเกดความเสยหายแกพนท

ปาฟนฟเสมอ ถงแมหนวยปองกนไฟปาของกรมปาไมอาจ

ชวยปองกนไฟไดบางแตบางครงเจาหนาทเหลานนไมอาจทจะ

เขาไปในทกพนทไดทนทวงท ดงนน การจดตงทมปองกนไฟปา

ขนภายในชมชนเองจงมกมประสทธภาพดกวา การปองกน

แปลงปลกปาจากไฟปาประกอบดวยการทำแนวกนไฟและ

จดทมเฝาระวงไมใหไฟเกดขนพรอมทงควบคมไฟไมใหเกด

การลกลามไปในพนท

การทำแนวกนไฟ

แนวกนไฟ คอ แนวพนททตดถางพชทอาจไหมไฟไดออก

เพอปองกนไมใหไฟลามเขาไปในพนท แนวกนไฟใชไดผลด

สำหรบปองกนไฟขนาดกลางทเปนไฟผวดน แตสำหรบไฟท

รนแรงมาก ๆ เศษไมทลกไหมอาจปลวตกไกลออกไปและ

ทำใหเกดไฟไหมในพนททหางออกไปได

ทำแนวกนไฟกวางประมาณ 10-15 เมตร รอบ ๆ แปลง

ปลกปา กอนเขาหนาแลงทอากาศรอนและแหง (สำหรบทาง

เหนอของไทยอยในชวงกลางเดอนมกราคม) วธทเรวทสดคอ

ตดถางหญา ไมลมลกและไมพมในพนทออกจากแนวกนไฟ

(ไมจำเปนตองตดตนไม) กองเศษซากพชทตดออกไวกลาง

แนวกนไฟ ปลอยทงใหแหง 2-3 วน จากนนจดไฟเผาทง

เตรยมอปกรณดบไฟ เชน ไมตไฟ หรอถงพนนำใหพรอมเพอ

ปองกนไมใหไฟลามไปนอกพนททกำหนด การชงเผาแนว

กนไฟกอนทฤดรอนและแหงแลงจะมาถงชวยลดโอกาสทไฟ

จะลามจนควบคมไมได เพราะตนพชรอบ ๆ พนทยงมความชน

มากพอทำใหตดไฟไดยาก ถนนและลำธารสามารถทำหนาท

เปนแนวกนไฟไดเชนเดยวกน จงไมจำเปนตองทำแนวกนไฟ

ตามแนวถนนหรอแนวลำธาร

ปลกใหเปนปา128

ก า ร ป ล ก ป า* * * * * * * * * * * * *

ไฟขนาดเลกสามารถควบคมไดดวยเคร องมอพนฐาน เชน

ถงนำพรอมหวฉด (A) เตรยมถงใสนำ

ไวใหพรอมตามจดตาง ๆ รอบ

แปลงปลกปา

ลดปรมาณเชอเพลงโดยใชคราด (B)

กวาดตนพชทไหมไฟไดออกจากพนทใน

ทศทไฟลามไป ตบไฟใหดบดวยไมตไฟ

หรอกงไมสด (C)

AA

BB

CC

การควบคมไฟ

การชวยคมปองกนไฟ

จดตงทมระวงไฟเพอเตอนภยแกชมชนเมอเหนไฟปาชาว

บานจะไดชวยกนดบใหทนทวงท พยายามใหชมชนมสวน

รวมในการระวงไฟโดยสงตวแทนจากแตละบานเขารวมทม

ระวงไฟทก ๆ 2-3 อาทตย การเฝาระวงไฟปาตองทำทงวน

ทงคนตงแตกลางมกราคมจนถงกลางเดอนเมษายนหรอจน

กวาฝนจะเรมตก

เตรยมนำใสถงนำมนเกาและอปกรณดบไฟไวรอบ ๆ

แปลงปลกปา อปกรณดบไฟประกอบดวย ถงนำสำหรบใส

หลงพรอมหวฉด ไมตสำหรบดบไฟ คราดสำหรบกวาดเศษ

พชทไหมไฟไดออกจากแนวไฟและชดปฐมพยาบาล กงไม

สดสามารถใชแทนไมตไฟได ถามลำธารใกล ๆ ทอยเหนอ

แปลงปลกปาอาจตอทอลงมาแปลงจะทำใหการปองกนไฟม

ประสทธภาพดยงขน

การดบไฟดวยเครองมอพนฐานนทำไดเฉพาะกบไฟผวดน

ทไหมชา ๆ และไมรนแรงนก แตถาไฟไหมรนแรงมาก ๆ และ

มการไหมถงยอดไมจะตองใหเจาหนาทดบเพลงทมความชำนาญ

พรอมอปกรณเสรมเชน เฮลคอปเตอรเขามาชวยจงควรเตรยม

ขอมลสำหรบตดตอเจาหนาทดบเพลงไวใหพรอมสำหรบกรณ

จำเปน

หนวยงานทรบผดชอบในการปองกนไฟปาของกรมปาไม

สวนมากยนดทจะจดการอบรมการควบคมไฟปาและสนบสนน

อปกรณดบไฟปาใหแกชมชน ดงนนควรตดตอขอรบการ

สนบสนนจากหนวยปองกนไฟปาในพนทลวงหนา

เมอแปลงปลกปาถกไฟไหม

ความสญเสยอาจไมไดเกดขนกบตนไมทงหมดถาตนไมท

ใชปลกถกเลอกมาเนองจากลกษณะททนทานตอไฟ ถงแมวา

ตนไมทกชนดจะไหมไฟ แตหลายชนดสามารถแตกยอดใหม

ขนมาไดอยางรวดเรว โดยสวนมากจะแตกยอดจากตาบรเวณ

คอรากเรยกกระบวนการนวา คอพพซซง (coppicing)

ตนไมขนาดใหญและอายมากกวามโอกาสฟนตวไดดกวา

ตนไมขนาดเลก โดยมากตนไมทมขนาดเสนผาศนยกลางคอ

รากมากกวา 5 เซนตเมตร มกรอดชวตหลงจากถกไฟผวดน

ไหม ซงพรรณไมโครงสรางสวนใหญจะโตถงขนาดดงกลาว

หลง 3 ฤดฝน ดงรายละเอยดในบทท 9 ตนไมขนาดเลกม

โอกาสตายสงกวาแตพรรณไมโครงสรางบางชนดทมเสนผาศนย

กลางคอรากเพยง 2 เซนตเมตร กอาจสามารถรอดชวตหลง

จากไฟไหมได

พรรณไมโครงสรางททนไฟไดดและสามารถฟนตวไดดจาก

ไฟไหมแมมอายเพยงปเดยว ไดแก สะเดาชาง (Acrocarpus

fraxinifolius), มะขามแป (Archidendron clypearia),

กอเดอย (Castanopsis acuminatissima), กอใบเลอม (C.

tribuloides), กราง (Ficus altissima), มะเดอปลอง (F.

hispida), มะเด ออท มพร (F. racemosa), ไคร

(Glochidion kerrii), ซอ (Gmelina arborea) , ตาเสอทง

(Heynea trijuga), หมอนหน (Hovenia dulcis), กอพวง

(Lithocarpus fenestratus), มะขามปอม (Phyllanthus

emblica), นางพญาเสอโครง (Prunus cerasoides),

กอกกน (Rhus rhetsoides) และมะยาง (Sarcosperma

arboreum)

รอยแผลจากไฟไหมอาจเปนทางเขาของเชอโรคไดงาย จง

ควรตดกงทไฟไหมออกเพอเรงการฟนตว หลงไฟไหมเถาถาน

สดำจะดดซบความรอนทำใหอณหภมในพนทสงขนและการ

ระเหยของนำมากขนซงอาจทำใหกลาไมทเหลออยแหงตาย

ได จงควรใชวสดคลมโคนตนกลาไมเพอทำใหกลาไมรอดได

มากขน

ปลกใหเปนปา 129

ก า ร ป ล ก ป า * * * * * * * * * * * * * *

ตอนท 5 การตดตามการฟนตวของปา

ความจำเปนของการตดตามผล

การตดตามผลหลงปลกปามวตถประสงคเพอดวาการ

ปลกตนไมใหผลตามทตองการหรอไม สำหรบการปลกปาเพอ

การอนรกษนนหมายถงการสำรวจวาตนไมทปลกรอดหรอไม

เจรญเตบโตเปนอยางไร และตนไมเหลานนชวยเรงใหเกดการ

ฟนตวตามธรรมชาตของปาไดหรอไม โดยเฉพาะอยางยงทำ

ใหมกลาไมธรรมชาตกลบมาในพนทไดมากขนหรอไม การตด

ตามผลยงทำใหสามารถระบปญหาทเกดขนในการคดเลอกชนด

ตนไมหรอเทคนควธการปลกและดแลตนไมในแปลงปลกได

ซงขอมลดงกลาวสามารถนำไปสการทดลองเพอปรบปรงโครง

การฟนฟปาไดตอไปในอนาคต

แปลงควบคม

แปลงควบคมคอพนททไมไดปลกตนไม แตมลกษณะท

คลายคลงกบแปลงปลกปามากทสด เชน มระดบความสง

ความชน ทศทตง การใชพนทเดมทเหมอนแปลงปลกปา

เมอเปรยบเทยบขอมลระหวางแปลงปลกปากบแปลงควบคม

จะทำใหทราบไดวา การปลกตนไมเพมในพนททำใหความหนา

แนนและความหลากหลายของปาเพมขนไดดกวาการฟนตว

ตามธรรมชาตจรงหรอไม ถาไมกไมจำเปนตองเสยทรพยากร

ไปกบการปลกตนไม แตควรคดถงการใชวธการเรงการ

ฟนตวตามธรรมชาต ตามทอธบายไวในบทท 4 จะดกวา

วธการทงายทสดในการตดตามผล

หนงในวธการตดตามผลงาย ๆ คอการใชกลองบนทก

ภาพการเปลยนแปลงทงในแปลงควบคมและแปลงปลกปาจาก

จดเดมทก 2-3 เดอน ภาพถายสามารถทำใหผอนเขาถง

ขอมลไดงายกวาขอมลทางสถตเกยวกบอตราการรอด การ

เจรญเตบโต ทำใหเหนภาพรวมของผลจากการฟนฟพนทไดด

อยางไรกตาม ถาตองการทราบวาพรรณไมชนดใดเปนพรรณ

ไมโครงสรางทดจะตองมการตดเครองหมายตนไมตวอยาง

จากแตละชนด และวดการเจรญเตบโตของตนไมเหลานน

เปนระยะ ๆ

การสมตวอยางตนไมเพอตดตามผล

ถาตนไมทปลกมจำนวนมาก เรายอมไมสามารถตดตาม

การเจรญเตบโตของตนไมทงหมดได จงตองมการสมตวอยาง

ทจะใชในการศกษาเพยงบางสวน โดยอยางนอยควรมตนไม

ตวอยาง 50 ตน ตอชนดไมทปลกเพอใหไดขอมลทเชอถอได

(ยงมจำนวนตวอยางมากยงด) เลอกกลาไมทจะตดตามผล

แบบสม ตดเครองหมายตงแตในเรอนเพาะชำกอนจะยายกลา

ไมไปยงแปลงปลก ปลกตนไมทเตรยมไวใหกระจายไปทง

แปลง ปกหลกไมไผทาสไวใกล ๆ กลาไมแตละตนเพอใหกลบ

ไปเกบขอมลกลาไมไดงาย อาจเขยนหมายเลขกลาไมดวย

ปากกาทไมละลายนำและเขยนแผนทคราว ๆ รอบตนกลาเพอ

ใหหากลาไมไดงายขน

การทำเครองหมายกลาไม

แถบรดสายไฟทเปนโลหะสามารถนำมาใชเปนปายหมาย

เลขสำหรบตนไมขนาดเลกไดด แถบรดสายไฟสามารถทำเปน

วงรอบลำตนของกลาไมไดสะดวก ใชทตอกหมายเลขหรอ

ตะปแหลม ๆ เขยนหมายเลขประจำตนไมแตละตน จากนน

นำไปรดเปนหวงรอบตนกลา เหนอระดบกงทตำทสด (ถาม)

เพอปองกนไมใหหมายเลขถกฝงระหวางการปลก

หรออาจใชกระปองนำอดลมตดสวนบนและกนกระปอง

ทงไปแลวตดใหเปนแถบแคบ ๆ ใชปากกาลกลนหวแขง ๆ

เขยนลงบนโลหะเนอออนดานในของกระปอง แถบจากกระ

ปองนสามารถขดเปนหวงรอบตนกลาไดเชนเดยวกน

พยายามใหเครองหมายททำไวตดอยกบตนไมตลอดเวลา

สำหรบกลาไมทเจรญเตบโตเรวลำตนจะขยายออกจนกระทง

ดนเครองหมายหลดออก ถามการตดตามการเจรญเตบโตบอย

พอ ผสำรวจสามารถเกบเครองหมายทหลดออกมาตดกลบ

ใหกบกลาไมไดกอนทจะหายไป

กระปองนำอดลมตดเปนแผนสเหลยมเหมาะสำหรบทำ

เครองหมายตนไมขนาดใหญ ตนไมทมเสนรอบวงทความสง

1.3 เมตร มากกวา 10 เซนตเมตร เปลยนเครองหมายเปน

เครองหมายถาวร โดยใชตะปยาว 5 เซนตเมตร ตอกแผน

หมายเลขตนไมลงในเนอไมประมาณ 1/3 ของตะป เวนท

ระหวางหวตะปกบตนไมไวใหตนไมโต เขยนหมายเลขของ

ตนกลาดวยปากกาสเสนใหญใหมองเหนไดจากระยะไกล

ปลกใหเปนปา130

ก า ร ป ล ก ป า* * * * * * * * * * * * *

การเกบขอมลการเจรญเตบโต

ควรวดขนาดของตนไมครงแรก 1-2 สปดาห หลงการ

ปลก เพอเกบขอมลเรมตนสำหรบคำนวนการเจรญ และ

สำรวจอตราการตายหลงปลกทเกดจากการขนยายและการ

ปลกทผดวธ หลงจากนนตดตามผลการเจรญเตบโตทกป

ชวงปลายหนาฝนและอาจเกบขอมลเพมเตมในชวงปลายฤด

แลงเพอดวาตนไมตายในชวงไหนบาง

อยางไรกตาม การตดตามผลทสำคญทสดคอ การวด

การเจรญของกลาไมหลงผานไป 2 ฤดฝน ซงขอมลนนจะ

ใชในการประเมนศกยภาพของกลาไมชนดนนวาผานเกณฑ

ของการเปนพรรณไมโครงสรางหรอไม (ดบทท 5 ตอนท 3)

ดงนน หากไมสามารถวดการเจรญในชวงอนไดอยางนอย

ควรจะเกบขอมลหลงปลกตนไม 2 สปดาห และอกครงหลง

ฤดฝนท 2

ในการเกบตวอยางควรทำงานเปนคโดยใหคนแรกเปนผ

วดขนาดตนกลา สวนอกคนหนงทำหนาทบนทกขอมลใน

หนงวนแตละคสามารถวดตนกลาได ประมาณ 400 ตน

เตรยมตารางบนทกขอมลลวงหนา โดยในตารางมหมายเลข

ของกลาไมทงหมดทปลก นำแผนทคราว ๆ ททำตอนปลก

ตนไมไปดวย นอกจากนน ควรมสำเนาขอมลของการเกบ

ขอมลครงกอนตดไปดวยเพอชวยในการจำแนกชนดในพนท

ในกรณทปายหมายเลขหายไป

กอนปลก ตดหมายเลขทเตรยมไวรอบโคนกลาไม ระวงอยาใหเครองหมายถกฝง

ระหวางการปลก หมายเลขทเขยนอาจประกอบไปดวย ขอมลเกยวกบชนด ปทปลก

หมายเลขแปลงและหมายเลขตนไม เชน 98-114-073 อาจหมายถง ตนท 114

ของชนดท 98 ปลกในแปลงท 3 ของป 2007 ใชระบบใหเหมอนเดมทกครงในการ

เขยนหมายเลข

วดความสงของตนไมจากคอรากจนถง

(จดแตกยอดสงสด)

วดความกวางของทรงพมทกวางทสด เพอประเมน

พนทเรอนยอดและการยดครองพนทของกลาไม

การวดการเจรญของตนไม

ปลกใหเปนปา 131

ก า ร ป ล ก ป า * * * * * * * * * * * * * *

เวอรเนยคาลปเปอรเปนเครองมอทเหมาะสมสำหรบวดขนาดเสนผาศนยกลางคอราก อานคาใน

หนวยของมลลเมตร โดยดจากขดทตรงกบ 0 ของสเกลทเลอนไดดานลาง จากนนมองหาตำแหนงทขด

ดานบนตรงกบขดของสเกลดานลางพอด เพออานคาหลงจดทศนยม ดงตวอยางในภาพ คาทอานได

คอ 19.3 มลลเมตร เสนผาศนยกลางคอราก มกมขนาดเลก เพอใหคาทแมนยำมากขน อาจวด 2

ครงในมมทตงฉากกนแลวหาคาเฉลย

การวดเสนผาศนยกลางคอราก

สงทตองเกบขอมล

การตดตามผลแบบเรวทสด คอ การนบจำนวนตนไมท

รอดชวตและตนไมทตาย แตถาตองการรายละเอยดเพมขน

ควรวดความสงและ/หรอ เสนรอบวง (เพอคำนวนหาอตราการ

เจรญเตบโต) ขนาดทรงพมและสขภาพของกลาไม

ในชวง 1-2 ปแรก ความสงของตนไมสามารถวดไดดวย

สายวดขนาด 1.5 เมตร โดยวดจากคอรากจนถงเนอเยอเจรญ

บรเวณยอด (สวนทใบออนแตกออกมา) แตสำหรบตนไมท

สงกวานนอาจใชไมวดทสามารถยดได (telescopic measur-

ing poles) วดแทน ไมวดแบบนสามารถยดไดถง 10 เมตร

ถาหาซอไมไดสามารถทำเองไดโดยใชทอพวซ ขนาดตาง ๆ

มาซอนกน ถาตองการตดตามการเจรญเตบโตของตนไมเมอ

มความสงมาก ๆ อาจใชการวดเสนรอบวงทระดบอกแทน

(ประมาณ 130 เซนตเมตรจากพนดน) เพราะทำไดสะดวก

กวาและสามารถใชในการคำนวณอตราการเจรญเตบโตของ

ตนไมไดเชนเดยวกน

บางครงการใชความสงของตนไมมาคำนวณการเจรญเตบโต

อาจใหผลทผดพลาด เพราะยอดของตนไมอาจหกหรอถก

ทำลาย ทำใหคาอตราการเจรญตดลบได ถงแมตนไมจะยง

เจรญเตบโตดกตาม ในทางตรงกนขามการวดเสนผาศนย

กลางคอราก (Root Collar diameter : RCD) หรอเสนรอบวง

ทระดบอกจะใหผลทแนนอนมากกวา สำหรบตนไมทมขนาด

เลกใหใชเวอรเนยคาลปเปอร ในการวดเสนผาศนยกลางคอ

รากดานทกวางทสด และเมอตนไมเตบโตสงจนมขนาดเสนรอบ

วงทระดบอกมากกวา 10 เซนตเมตร ใหวดทงเสนผาศนย

กลางคอรากและเสนรอบวงทระดบอกพรอมกนในครงแรก

แลวจงวดเสนรอบวงทระดบอกในครงตอไป

ความสามารถในการบดบงแสงและควบคมการเจรญ

เตบโตของวชพชเปนอกปจจยหนงทควรมการตดตามผล

เพราะความสามารถดงกลาวเปนสงทสำคญสำหรบพรรณไม

โครงสราง โดยสามารถวดออกมาในรปของความกวางทรง

พมและใหคะแนนการปกคลมของวชพช เพอชวยในการ

ประเมนวาตนไมแตละชนดมความสามารถในการครอบครอง

พนทไดมากนอยเพยงใด ใชสายวดวดจดทกวางทสดของทรง

พม จากนนกะประมาณพนทเปนวงกลมเสนผาศนยกลาง

ประมาณ 1 เมตรรอบโคนตน ใหคะแนนวชพช 3 ถามหญาขน

เตมพนท 2 ถาพนทดงกลาวปกคลมดวยวชพชและเศษใบไม

ทรวงจากตนเทา ๆ กน ใหคะแนน 1 ถามวชพชขนอยเลกนอย

และ 0 ถาไมมวชพชเลย โดยจะตองใหคะแนนวชพชกอนจะ

ตดหญา

ปลกใหเปนปา132

ก า ร ป ล ก ป า* * * * * * * * * * * * *

เมอตนไมสงใหญขนอาจใชการวดการเจรญ

แบบอน เชนการวดเสนรอบวงทระดบ

อก (130 เซนตเมตร) แทนได

การวดขนาดตนไมใหญ

การใหคะแนนสขภาพ

การบนทกขอมลสขภาพของตนไมในแปลงปลกทกครงท

มการวดการเจรญเตบโตจะใหขอมลทเปนประโยชนเกยวกบ

ความแขงแรงและทนทานของตนไมแตละชนดทปลกตอปจจย

รบกวนตาง ๆ เชน ไฟ หรอปศสตว เพอใหงายกบการวเคราะห

ขอมลควรบนทกขอมลในรปของคะแนนสขภาพสำหรบตนไม

แตละตน แตในขณะเดยวกนกควรบนทกปญหาโรค ศตรพช

ของตนไมแตละชนดเพมเตมดวย

ใหคะแนนระหวาง 0-3 ในการประเมนสขภาพโดยรวม

ของตนไม โดยคะแนน 0 สำหรบตนไมทตาย พรรณไม

โครงสรางบางชนดเปนไมผลดใบ ดงนนตองระวงอยาสบสน

ระหวางตนไมททงใบในฤดแลงกบตนไมทตาย อยาหยดบนทก

ขอมลของตนไมทไดคะแนน 0 เพราะบางครงตนไมเหลานน

อาจแตกยอดใหมอกครง เพราะรากทอยในดนยงมชวตอย

ใหคะแนน 1 ถาตนไมใกลตาย (มใบ 1-2 ใบ และใบสวนมาก

เปลยนสหรอถกแมลงเขาทำลายอยางรนแรง เปนตน) ให

คะแนน 2 สำหรบตนไมทพบการเขาทำลายบางสวนแตยงม

ใบทสมบรณอยบาง และใหคะแนน 3 สำหรบตนไมทสขภาพ

สมบรณเตมทหรอเกอบสมบรณ

การวเคราะหขอมล

เปรยบเทยบการเจรญเตบโตของตนไมทปลกแตละชนด

เพอดศกยภาพในการเปนพรรณไมโครงสราง โดยการวด

ครงทสำคญทสด คอ หลงฤดฝนท 2 หลงจากปลก (ดบทท 5

ตอนท 3) ถาตองการรายละเอยดเกยวกบการวเคราะหทาง

สถตทเหมาะสมโดยใชโปรแกรม Excel สามารถอานเพมเตม

ไดในหนงสอของ Dytham (1999) คำนวนรอยละการรอด

ชวตของตนไมแตละชนด จากสมการ

อตราการรอดชวต =

จำนวนตนไมททำเครองหมายทรอดชวต x 100

จำนวนตนไมททำเครองหมายทงหมด

ทดสอบความแตกตางของอตราการรอดชวตของตนไม

แตละชนด โดยใช Chi Squared test คำนวณหาคาเฉลย

ของความสงและเสนผานศนยกลางคอรากของตนไมแตละ

ชนด จากนนจงใช ANOVA ทดสอบเพอดวาตนไมแตละชนด

มขนาดแตกตางกนหรอไม นอกจากนนอาจคำนวณหาอตรา

การเตบโตสมพทธ (Relative growth rate : RGR) ของ

ตนไมแตละตนโดยใชสตร

อตราการเจรญเตบโตสมพทธ =

lnH (18 เดอน) - lnH (เมอปลก) x 36,500

จำนวนวน

โดยท lnH = คาลอการทมของความสงตนไม (เซนต

เมตร) อตราการเจรญเตบโตสมพทธเปนการประมาณเปอร

เซนตขนาดทเพมขนในแตละป โดยคำนงถงขนาดเรมตนท

แตกตางกนของกลาไม ดงนน จงสามารถใชเปรยบเทยบการ

เจรญเตบโตของกลาไมท มขนาดตางกนตอนเร มปลกได

เปรยบเทยบคาเฉลยของ RGR ระหวางชนดตนไมโดยใช

ANOVA สมการดงกลาวสามารถใชสำหรบเสนผาศนยกลาง

คอรากและขนาดของทรงพมไดเชนเดยวกน