ชดฝกทกษะปฏบต พนฐานงานชางเครองเงน กลมสาระการเรยนรการงานอาชพและเทคโนโลย

รายวชาเพมเตม ชนมธยมศกษาปท 5

ชดท 1 เรอง ความรทวไปเกยวกบงานชางเครองเงน

นายสงห สจนทร

ต าแหนงคร วทยฐานะครช านาญการ โรงเรยนศกษาสงเคราะหนาน สงกดส านกบรหารงานการศกษาพเศษ ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน

ชดฝกทกษะปฏบตพนฐานงานชางเครองเงนเลมน จดท าขนเพอใชประกอบการจดกจกรรมการเรยนร ใหกบผเรยนระดบชนมธยมศกษาปท 5 กลมสาระการเรยนรการงานอาชพและเทคโนโลย โดยกจกรรมการเรยนร เปนแบบกลม ซงมขนตอนในการฝก ดงน คอ ขนเตรยมการสอน ขนแลกเปลยนประสบการณ ขนสะทอนแลกเปลยนความคด ขนเสนอความร ขนประยกตใช และขนสรปผล ชดฝกทกษะปฏบตพนฐานงานชางเครองเงน ประกอบดวยเนอหาเรอง พนฐานงานชางเครองเงน 6 เรอง ดงน ความรทวไปเกยวกบงานชางเครองเงน , การหลอมโลหะและการรด , การท าน าประสาน ( เชอบดกร ) , การดงเสนและการดงหลอด ( ก าไล ) , การขดแตง ( แหวนทองปลง ) และการฉลและขนรป ชดฝกทกษะปฏบตพนฐานงานชางเครองเงนเลมน ประกอบดวยเนอหา แบบฝกหดและแบบทดสอบเพอวดผลสมฤทธทางการเรยนกอนและหลงเรยน การเรยนรในปจจบน ผเรยนสามารถศกษาหาความรและฝกปฏบตตามขนตอนได ทส าคญกระบวนการเรยนร ผเรยนจะตองชวยเหลอซงกนและกนภายในกลม คนเกงจะคอยใหความชวยเหลอแนะน าผทออนกวา โดยมครใหค าแนะน า ใหค าปรกษา เพอใหนกเรยนปฏบตไดดวยตนเอง จนเกดทกษะ สามารถน าความรไปใชในชวตประจ าวน และใชในการประกอบอาชพในอนาคตได

สงห สจนทร

ค าน า

ค าน า สารบญ ค าแนะน าการใชชดฝกทกษะส าหรบคร ค าแนะน าการใชชดฝกทกษะส าหรบนกเรยน แผนการจดการเรยนร แบบทดสอบกอนเรยน ใบความรท 1 เรอง ความรทวไปเกยวโลหะเงน ใบความรท 2 เรอง จรรยาบรรณชางเครองเงน ใบความรท 3 เรอง ความปลอดภยในการปฏบตงาน ใบกจกรรม เรอง ความรทวไปเกยวกบงานชางเครองเงน แบบทดสอบหลงเรยน บรรณานกรม ภาคผนวก แบบประเมนคณธรรมจรยธรรมและคณลกษณะอนพงประสงค แบบประเมนผลภาคปฏบต แบบประเมนกระบวนการกลม เฉลยแบบทดสอบกอนเรยน – หลงเรยน เฉลยใบกจกรรม เรอง ความรทวไปเกยวกบงานชางเครองเงน

สารบญ

1. กอนการใชชดฝกทกษะควรศกษารายละเอยดทกขนตอนจากคมอใหเขาใจ โดยศกษารายละเอยดตอไปน ค าแนะน าการใชชดฝกทกษะส าหรบนกเรยน จดประสงคการเรยนร แบบทดสอบกอนเรยน – หลงเรยน ใบความร ล าดบขนตอนการปฏบตกจกรรม แบบวดและประเมนผลการปฏบตกจกรรม 2. ผสอนควรชแจงใหผเรยนฝกทกษะ ภายหลงจากเรยนภาคทฤษฎแลว เพอพฒนาทกษะทางดานการปฏบตงานดวยตนเอง เมอพบปญหาหรออปสรรค ในระหวางการปฏบตงาน สามารถปรกษาผสอนได 3. ผสอนตองตระหนกถงความแตกตางระหวางบคคลของผเรยน และใหผเรยนฝกทกษะตามล าดบขนตอนทก าหนด 4. ผสอนควรตดตาม กระตน และสงเสรมใหผเรยนไดพฒนาทกษะ การปฏบตตามความสามารถและเตมตามศกยภาพของผเรยน 5. ผสอนควรตรวจสอบวสดอปกรณเครองมอ และดแลกระบวนการปฏบตกจกรรมของผเรยนอยางใกลชด เพอปองกนปญหาหรออบตเหตในระหวาง การปฏบตกจกรรม 6. ผสอนควรเนนเรองคณลกษณะทพงประสงคของผเรยน สอดแทรกคณธรรมจรยธรรมและหลกเศรษฐกจพอเพยง เพอพฒนาใหผเรยนเปนคนเกง ด และมความสข 7. การวดและการประเมนผลเปนไปตามเกณฑทก าหนด ในแผนการ จดการเรยนรโดยค านงถงผเรยนเปนหลก กลาวยกยองชมเชยผลงานของผเรยน เพอเปนขวญและก าลงใจ 8. ผสอนตรวจแบบทดสอบกอนเรยน–หลงเรยน แบบวดและประเมนผล การปฏบตกจกรรม และเกบผลการประเมนบนทกไวเปนหลกฐาน โดยปฏบตทกครง ทมกจกรรมการเรยนการสอน 9. ผสอนแจงผลการทดสอบและผลการประเมนทกครงทมการทดสอบ การวดและการประเมนผล เพอกระตนใหผเรยนเกดแรงจงใจในการเรยนร

ค าแนะน า การใชชดฝกทกษะ

ส าหรบคร

1. ผเรยนศกษาจดประสงคการเรยนรของชดฝกทกษะ 2. ผเรยนท าแบบทดสอบกอนเรยนเพอวดความรพนฐาน 3. ผเรยนตองตงใจศกษาชดฝกทกษะใหเขาใจอยางแทจรงกอนลงมอ ปฏบตกจกรรม 4. ผเรยนควรปฏบตกจกรรมตามล าดบขนตอนทก าหนดในชดฝกทกษะ เมอพบปญหาควรขอค าปรกษาจากผสอน 5. ผเรยนตองตงใจปฏบตกจกรรมตามชดฝกทกษะดวยตนเอง เพอใหเกดการเรยนรอยางแทจรง 6. ผเรยนทกคนเขารบการวดและประเมนผลการปฏบตกจกรรม ตามแบบประเมนทก าหนด 7. ผเรยนท าแบบทดสอบหลงเรยนเมอเรยนจบในแตละชดฝกทกษะ เพอประเมนผลการพฒนาการเรยนร

ค าแนะน า การใชชดฝกทกษะ ส าหรบนกเรยน

1. สาระส าคญ ชางเครองเงนจ าเปนตองศกษา ขบวนการการผลตเครองเงน โลหะทใชท าเครองประดบ การใชเครองมอและวสดในการท าเครองประดบเงน และฝกทกษะกระบวนการในการท าเครองประดบขนพนฐานไดแก การหลอมโลหะเงน การรดเงน การดง การท าน าประสาน การขดแตง การฉลลาย การเคาะขนรป เพอเปนพนฐาน ในการเรยนรวธการใชเทคนคพนฐาน ในรปแบบใหม ๆ น าไปสการผลตชนงานทไดมาตรฐานและตองมจรรยาบรรณของอาชพ

2. ผลการเรยนร มความรเกยวกบพนฐานงานชางเครองเงนและสามารถปฏบตไดอยางมมาตรฐาน มความปลอดภยในการปฏบตงานและมจรรยาบรรณ น าไปใชในการผลตชนงานอน ๆ

3. จดประสงคการเรยนร 3.1 ดานความร 3.1.1 บอกชอและคณสมบตของโลหะและสวนผสมอน ๆ ทน ามา ท าเครองเงนได 3.2 ดานทกษะ/กระบวนการ 3.2.1 สามารถปฏบตงานชางเครองเงนพนฐานไดตามมาตรฐานและ มจรรยาบรรณของอาชพชางเครองเงน 3.2.2 มทกษะในการท างานรวมกบผอน 3.3 ดานคณธรรม จรยธรรม และคณลกษณะทพงประสงค 3.3.1 ความสนใจใฝร 3.3.2 ความมระเบยบวนย 3.3.3 ความรบผดชอบ 3.3.4 ความมงมนอดทน

แผนการจดการเรยนรท 5 หลกสตรทองถน เรอง ผลตภณฑจากเครองเงนชาวเขา ชนมธยมศกษาปท 5

รายวชาเพมเตม กลมสาระการเรยนรการงานอาชพและเทคโนโลย หนวยการเรยนรท 5 เรอง พนฐานงานชางเครองเงน

(ความรทวไปเกยวกบงานชางเครองเงน) เวลา 2 ชวโมง สอนวนท ...............................................................................

3.3.5 ความซอสตย สจรต 3.3.6 ความเสยสละ 3.3.7 ความมเหตผล

4. สาระการเรยนร 4.1 ความรทวไปเกยวกบโลหะเงน 4.2 จรรยาบรรณชางท าเครองเงน 4.3 ความปลอดภยในการปฏบตงาน

5. การบรณาการกบหลกแนวคดของเศรษฐกจพอเพยง 5.1 ความพอประมาณ 5.1.1 พอประมาณในเวลา การใชวสด - อปกรณทมอยอยางประหยดคมคา 5.2 ความมเหตผล 5.2.1 หมนศกษาหาความร ใชเวลาวางใหเปนประโยชน 5.2.2 มจรรยาบรรณในการใชเทคโนโลย และทรพยากรอยางคมคา 5.3 การมภมคมกนในตวทด 5.3.1 มคณลกษณะนสยทดในการท างาน 5.3.2 เหนคณคาของตนเอง 5.3.3 สรางลกษณะนสยทดในการท างาน และการด ารงชวตประจ าวน 5.4 เงอนไขความร 5.4.1 มความรทวไปเกยวกบโลหะเงน 5.4.2 มจรรยาบรรณชางท าเครองเงน 5.4.3 มความรเรองความปลอดภยในการปฏบตงาน 5.5 เงอนไขคณธรรม 5.5.1 ความสามคคในการท างานรวมกบผอน 5.5.2 ความรบผดชอบ และซอสตย 5.5.3 ความขยน อดทน 5.5.4 สบสานศลปวฒนธรรมทองถน

6. กจกรรมการเรยนร ( ภาคทฤษฎ 2 ชวโมง) เรอง ความรเกยวกบพนฐานงาน ชางเครองเงน โดยใชเทคนคการเรยนการสอนแบบ G.I. (Group Investigation) 6.1. ขนน า 6.1.1 ครสนทนากบนกเรยนเกยวกบปจจยในการประกอบอาชพตาง ๆ ใหประสบความส าเรจ โดยใชรปภาพเกยวกบการท างานอาชพตาง ๆ ประกอบ 6.1.2 ใหนกเรยนท าแบบทดสอบกอนเรยน 6.1.3 แจงจดประสงคการเรยน การวดและประเมนผล 6.2 ขนสอน 6.2.1 แบงนกเรยนออกเปน 3 กลม 6.2.2 ใหแตละกลมศกษา ใบความร พนฐานงานชางเครองเงน ทไดรบมอบหมาย โดย กลมท 1 ศกษาใบความรท 1 เรอง ความรทวไปเกยวกบโลหะเงน กลมท 2 ศกษาใบความรท 2 เรอง จรรยาบรรณชางท าเครองเงน กลมท 3 ศกษาใบความรท 3 เรอง ความปลอดภยในการปฏบตงาน 6.2.3 ใหแตละกลมใชเวลาในการศกษา 20 นาท ก าหนดเวลาในการน าเสนอ กลมละ 10 นาท และตอบค าถาม 5 นาท 6.2.4 ใหแตละกลมสงตวแทนออกมาน าเสนอรายงานหนาชนเรยน 6.2.5 เมอจบการน าเสนอใหนกเรยนทอยในหองเรยนชวยกนตงค าถาม ในหวขอทรายงานกลมละ 3 ค าถาม 6.2.6 กลมทรายงานจะตองชวยกนตอบค าถามทง 3 ขอ ใหชดเจน 6.2.7 นกเรยนท าแบบฝกหดในใบกจกรรม เรอง พนฐานงานชางเครองเงน 6.3 ขนสรป 6.3.1 ครและนกเรยนรวมกนสรปความรพนฐานงานชางเครองเงน เนนการน าไปใชในการปฏบตงานจรง 6.3.2 นกเรยนท าแบบทดสอบหลงเรยน

7. สอการเรยนการสอน 7.1 เอกสารประกอบการเรยนการสอนหนวยการเรยนรท 5 - ใบความรท 1 เรอง ความรทวไปเกยวกบโลหะเงน - ใบความรท 2 เรอง จรรยาบรรณชางท าเครองเงน

- ใบความรท 3 เรอง ความปลอดภยในการปฏบตงาน 7.2 รปภาพเกยวกบอบตเหตในการท างาน 7.3 รปภาพเกยวกบการท างานอาชพตาง ๆ

8. แหลงเรยนร หองปฏบตการเครองเงนโรงเรยนศกษาสงเคราะหนาน

9. การวดผลและประเมนผล 9.1 วธการวด/สงทวด 9.1.1 ความร ความเขาใจ 9.1.2 ทกษะกระบวนการท างานกลม 9.1.3 คณลกษณะทพงประสงค 9.2 เครองมอวด 9.2.1 แบบทดสอบกอน- หลงเรยน เรอง พนฐานงานชางเครองเงน 9.2.2 แบบประเมนกระบวนการกลม 9.2.3 แบบประเมนคณธรรมและคณลกษณะทพงประสงค 9.2.4 ใบกจกรรมท เรอง พนฐานงานชางเครองเงน

10. เกณฑการประเมนผล ประเมนผลโดยถอเกณฑการผานส าหรบผทไดคะแนนจากการวดผล รอยละ 75 ขนไป

หนวยการเรยนรท 5 เรอง ความรทวไปเกยวกบงานชางเครองเงน

ค าชแจง แบบทดสอบมทงหมด 10 ขอ รวม 10 คะแนน ใหนกเรยน เลอกค าตอบทถกตองทสดเพยงค าตอบเดยว โดยท าเครองหมาย x ลงในกระดาษค าตอบ...............................................................................................................................................

1. โลหะเงนมจดหลอมเหลวทอณหภมประมาณกองศา ก. 870 องศาเซลเซยส ข. 930 องศาเซลเซยส ค. 961 องศาเซลเซยส ง. 987 องศาเซลเซยส

2. น าหนกเงน 1 บาท มคากกรม ก. 6.2 กรม ข. 7.2 กรม ค. 12.2 กรม ง. 15.2 กรม

แบบทดสอบกอนเรยน

3. เงนสเตอรลง หมายถงขอใด ก. เงนทมนกเกลผสมไมเกน 7.5% ข. เงนทมโลหะอนผสมไมเกน 7.5% ค. เงนทมทองแดงผสมไมเกน 7.5% ง. เงนทมสวนผสมของโลหะเกน 7.5%

4. เงนหนก 0.06 กรม สามารถดงใหยาวไดสงสดเทาใด ก. 400 ฟต ข. 450 ฟต ค. 500 ฟต ง. 550 ฟต

5. การตรวจสอบเงนบรสทธ กบเงนผสม วธใดมความแมนย ามากทสด ก. วธการทางเคม ข. การใชไฟเปาใหรอน ค. การใชวธเคาะฟงเสยง ง. การโยนลงพนฟงเสยงกงวาน

6. คณลกษณะทส าคญของผทจะประกอบอาชพชางเครองเงนคอขอใด ก. มความซอสตย ข. มความรบผดชอบ ค. มความอดทน เพยรพยายาม ง. ตองมเงนทนมากจงจะประสบผลส าเรจ

7. ตวการทส าคญทท าใหเกดอบตเหตมกประการ ก. 2 ประการ ข. 3 ประการ ค. 4 ประการ ง. 5 ประการ

8. การกระท าในขอใดจะกอใหเกดอนตรายได ก. จดเกบของเปนระเบยบ ข. แตงกายรดกมเรยบรอย ค. หยอกลอ หรอพดคยกนขณะปฏบตงาน ง. ปฏบตตามกฎความปลอดภยอยางเครงครด

9. ขอใดเปนสาเหตของการเกดอบตเหต ก. ไมมความรเพยงพอ ข. ขาดการฝกอบรมหรอชแนะในสงทถกตอง ค. อารมณไมปกต เชน ก าลงโกรธเพอนรวมงาน ง. ถกทกขอ

10. ขอใดเปนวธทถกตอง ส าหรบการใชเครองมอทมคม ก. ถอเครองมอตดตวไปดวยเมอหยดพก ข. พกเครองมอทมคมไวในกระเปาเสอหรอกางเกง ค. การถอเครองมอทมคม ควรชปลายขนดานบนเสมอ ง. ขณะปฏบตงาน ระมดระวงผปฏบตงานขางเคยงเสมอ

กระดาษค าตอบ เรอง ความรทวไปเกยวกบงานชางเครองเงน

ชอ ........................................................... ชน .................... เลขท ..................

ขอ ก ข ค ง 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

สรปผล คะแนนเตม คะแนนทได

รวม 10 คะแนน

เฉลยแบบทดสอบกอนเรยน

เรอง ความรทวไปเกยวกบงานชางเครองเงน

ขอ ค าตอบ 1 ค 2 ง 3 ค 4 ก 5 ก 6 ค 7 ข 8 ค 9 ง 10 ง

ความรทวไปเกยวกบโลหะเงน

เงน ( SILVER )

เงน คอ ธาตชนดหนง เปนโลหะสขาวมลกษณะแขง มน าหนกปานกลาง เปลยนรปไดงาย และมคณสมบตทสามารถตเปนแผนบาง ๆ ได หรอเปลยนรปทรงและหลอมละลายใหออนตวได มราคารองลงมาจากธาตทองค า เงนพบในธรรมชาตทวไป มทงชนดกอนและชนดผงทปนอยในดนทราย ทงทเปนสารประกอบปนอยในแรอน ๆ ในอดตเราอาจท าโลหะเงนจากแรเงนโดยตรง แตปจจบน แรทใหโลหะเงนโดยตรงเกอบไมมแลว ตองใชวธแยกโลหะออกจากการถลงโลหะอน เชน ตะกว สงกะส และทองแดง มนษยรจกน าเงนมาใชประโยชนนานพอกบการน าทองค า มาใช เงน 100% คอโลหะเงนลวนไมผสมกบโลหะอนใด ถาเปนเมดจะดทส ความเงา ถาไมแนใจใชไฟเปาใหหลอมเกอบละลาย จากนนปลอยใหเยน ดการเปลยนแปลงทผว ถาเปนแทงเงน ใชวธเคาะหรอโยนลงพนฟงเสยง ผทมความช านาญสามารถบอกไดถงความแตกตางระหวางโลหะเงนบรสทธและเงนผสม แตถาจะใหแนใจกตองวเคราะหทางเคม ซงตองละลายโลหะเงนกอน หรออาจใชเครองมอทไมตองท าลายเนอเงนกได แตถาตองการ ความแมนย าแบบ 99.99% คงตองเปนวธทางเคม เงน 100% มความออนตวสง อาจตแผ เปนแผนไดบางถง 0.00003 นว เงนหนก 0.06 กรม สามารถดงใหยาวไดถง 400 ฟต เงนแทบรสทธนนเมอถกควนบางชนดจะด า

ใบความรท 1 เรอง ความรทวไปเกยวกบพนฐานงานชางเครองเงน

เงนไมบรสทธทผสมโลหะอนมากเกนมาตรฐานนน เมอทงไวจะไมด าแบบเงนแท แตจะออกเหลอง หรอแดงตามสโลหะทผสม เงนท เกบไวอยางมดชดในตทปดแนนหรอในถงพลาสตกจงไมด างาย แตความด าของเงนนนสามารถลางออก ไดหลายวธ เชน ตมน ารอนบบมะนาว ขดถดวยแปงดนสอพอง ใชน ายา ครมขดโลหะ หรอลางดวยกรด ซงวธนจะขาวขนมากเกนไป

เงนผสมโลหะ (SILVER ALLOY ; STERLING SILVER ) เงนผสมเพอความแขงแกรง ในการท ารปพรรณ เงนทนาจะกลาวถง ในทนม 2 อยาง คอ เงนสเตอรลง (Sterling) หมายถง เงนทมทองแดงผสม ไมเกน 7.5% เปนมาตรฐานสากลของเครองเงนทมคณภาพ เปนทยอมรบไดทวไป และเงนอกชนดหนงซงความจรงไมใชเงน คอ เงนเยอรมน เปนเงนเทยมทประกอบดวยทองแดงและนกเกล ไมมเนอเงนเลย ส าหรบนกเกลซงมสขาววาวคลายเงนนนเปนโลหะ เนอแขง ไมมราคา จงมกจะถกน ามาใชแทนเงนในกรณทตองการ ท าสงของราคาถก เชน เครองประดบหรออน ๆ แตนกเกลนนมความ ใสวาวมากกวาเงนแทซงขาวนวลมากกวา

เงนผสมโลหะอน มความแขงกวาเงน 100% เงนผสมมจดหลอมเหลว อยท 961 องศาเซลเซยส ( 1,762 องศาฟาเรนไฮด ) ซงตองใชรอบขดเงาทสง ในการทจะใหเกดความเงา แตจะเกดความหมองไดดวยการสมผสกบไอของก ามะถนในอากาศ เงนผสมทน ามาใชกบเครองประดบนนสามารถน ามาต สลก มวนและหลอ

ในอดตไมมการน าเงนมาใชท าเครองประดบ เทากบทองค า โดยสวนใหญจะถกน ามาใชท าภาชนะตาง ๆ ทใชบนโตะอาหาร และจานอาหารตามโบสถ แตในกลางศตวรรษท 19 เครองประดบเงนกลายมาเปนทนยมในองกฤษ ในชวงเวลาสน ๆ จนกระทงมแพลตนมเขามาแทนท

ปจจบนการปลอมแปลงเนอเงนท าไดแนบเนยนขน ตองพสจนดวยน ายาหรอเครองมอทท าขนโดยเฉพาะจงจะร เครองเงนปลอม หรอเงนทไมบรสทธ ปลอมปนโลหะชนดอนในปรมาณมาก จะมน าหนกเบากวาเงนแท ถาชอเครองประดบเงนหนกเพยงบาทสองบาทคงพอเทยบน าหนกกบเครองประดบทองได เพราะทอง และเงนในน าหนก 1 บาทจะมคา 15.2 กรมเทากน แตถาชอเครองเงนน าหนกมาก เชนเขมขดเสนโต คงยากทจะพสจน เรองเครองเงนปลอมปน เปนเรองยากทผซอ จะสามารถลวงรไดวาเครองเงนทตนซอนนเปนเงนจรงหรอเงนปลอม เพราะการพสจนเครองเงนไมสามารถด ไดดวยตาเปลา

วธพสจนความบรสทธของเงนนน สมยกอนใชขดหรอบากเนอเงนลงไป ดงจะเหนไดจากรอยบากทเงนพดดวง แตสมยนใชน ากรดดนประสว ถาเปน เงน 100% กจะขาวนวลไมเปลยนแปลงถาเปนเงน 92.5% จะมสเขยวนด ๆ ถาปลอมปนมากกจะเขยวมากตามสดสวน เงนมประโยชนมากมายหลายอยาง ในทางอตสาหกรรม เงนผสมโลหะอน ใชในการเชอมตอ ใชท าสวนประกอบเครองกลตาง ๆ และยงใชเปนสารประกอบ ในการท าฟลมอกดวย ในวงการแพทยเงนเปนตวกนไมใหแผลเนา ใชปองกนสมองแทนชนสวนของกะโหลกศรษะทถกตดทง ใชตามกระดก ใชผสมปรอทและอน ๆ ส าหรบอดฟนไดดมาก นอกจากนเงนยงเปนตวน าไฟฟาไดดทสด ตอตานการกดผ ไดแทบทกชนด ทนทานตอการกดของกรดน าสมไดเปนพเศษ แตควนหรออากาศ ทมธาตก ามะถนผสมจะจบผวใหคล าด าจนมองไมเหนเนอเงน

ไทยไมมแรเงนของตนเอง แตโบราณสมยทยงใชโลหะเงนท าเปนเงนตรา เรากน าโลหะเงนเขามาจากจนโดยแลกกบขาว ตอมาเมอเรมใชเหรยญกษาปณ พวกเงนตราเกา ๆ กกลายเปนทมาของเงนทน ามาหลอมสกดเอาเนอเงนมาท าเครองใช เชน เหรยญเงนรป เหรยญเงนอนโดจน เนอเงนหลกของชางท าเงนในปจจบน เหรยญเกา ๆ เกอบไมมแลว ความตองการโลหะเงนมาใชในลกษณะสนคาสงออก มมากขน เงนแทงจากทตางๆ ทงพมาและตามแนวชายแดนตาง ๆ เปนทมาส าคญ กจการขนาดเลกจะหาเงนจากรานคาทองในรปแบบของเงนแทงบาง เงนบรสทธ เปนเมด ๆ บาง หรอเปนแผนตามมาตรฐานความหนาบางและความบรสทธเทาทตองการ กจการใหญ ๆ ตองสงเขาเนอเงนบรสทธเปนเมด ๆ จากตางประเทศโดยตรง

จรรยาบรรณชางเครองเงน

อาชพชางเครองเงนเปนอาชพทตองอาศย ทกษะทงดานชางและดานศลปะ เปนอาชพทตองอาศยความละเอยดออน ความคดรเรมสรางสรรค อกทงตอง มความซอสตยทงตอตนเองและลกคา หรอผทตองเกยวของกบอาชพน คนทมคณธรรมดงกลาวจะมความกาวหนาในอาชพ

คณลกษะทส าคญของผทจะประกอบอาชพชางเครองเงน ไดแก 1. เปนคนทมใจรกงานทางดานศลปะ การผลตเครองเงนนนมจดมงหมายเพอใชเปนเครองประดบรางกายใหสวยงามเปนส าคญ เครองประดบ ทท ามาจากเงนถอวาเปนศลปะอยางหนง ผผลตจะตองใชความรความสามารถ ทางศลปะมาใชในการออกแบบเครองประดบ 2. มความถนดทางงานชาง เนองจากขนตอนการผลตตองใชเครองมอ งานชางหลายอยาง คนทประกอบอาชพผลตเครองเงนจะตองใชเครองมอชาง ไดอยางคลองแคลว 3. มความอดทน เพยรพยายาม การผลตเครองเงนจะตองท า ดวยความประณต และตองใชความพยายามอยางมากเพอใหไดชนงานทสวยงาม งานบางชนอาจตองใชเวลามาก งานทละเอยดมากอาจตองใชเวลาเปนเดอน นอกจากนนทกขนตอนของการผลตกมโอกาสทจะท าใหชนงานช ารดเสยหายได เชน การใหความรอนแกชนงานในขณะเชอมประกอบชนสวน อาจท าใหชนงาน หลอมละลาย จนไมสามารถแกไขได ตองเรมตนใหม ท าใหเสยเวลา ดงนน ชางเครองเงนจะตองอดทน ใจเยน ทมเทเวลาใหกบงานอยางเตมท งานทท า จงจะส าเรจลงไดดวยดและมคณภาพ

ใบความรท 2 เรอง จรรยาบรรณชางเครองเงน

4. มความคดรเรมสรางสรรค ความคดรเรมสรางสรรคมความส าคญอยางยงส าหรบการออกแบบผลตภณฑเครองเงน เพราะจะท าใหมผลตภณฑรปแบบตาง ๆ อยางหลากหลาย

คณธรรมส าหรบชางเครองเงน บคคลไมวาจะประกอบอาชพใด ๆ กตาม จะตองมหลกปฏบตเพอ ความเจรญกาวหนาในการประกอบอาชพนน ๆ เชน คนทมอาชพครมหนาทสงสอน ลกศษย จะตองถายทอดความรใหแกลกศษยอยางเตมท ไมมการปดบงความร อกทงตองประพฤตปฏบตตนเปนแบบอยางทดแกศษย คนทมอาชพเปนแพทย พยาบาลกจะตองมมนษยธรรมดแลรกษาคนไขอยางด ไมมการแบงชนชน ไมวาคนไขจะเปนมตรหรอศตร กจะตองท าหนาทรกษาเขาเหลานน หากครหรอแพทย พยาบาลไมท าหนาทของตนใหดทสด กคงไมมนกเรยนคนใดอยากเรยน หรอไมมคนไขคนใดอยากใหรกษาเนองจากครหรอแพทย พยาบาลเหลานน ขาดคณธรรมหรอไมมจรรยาบรรณนนเอง ชางเครองเงนกเปนอกอาชพหนงทด าเนนธรกจเกยวกบการคาขาย และใหบรการ ผทยดเปนอาชพจะตองมคณธรรมหรอจรรยาบรรณ คณธรรมหรอจรรยาบรรณทจ าเปนส าหรบชางเครองเงนไดแก ความซอสตยและความรบผดชอบ ความซอสตยตอลกคาเปนหวใจส าคญของการคาขาย สนคาทกชนทจะจ าหนายใหแกลกคาจะตองเปนสนคาทมคณภาพ เครองเงนรปพรรณทผลตเพอจ าหนาย มสวนผสมของเนอเงนเทาใด ลกคาควรจะไดรบขอเทจจรง เพอประกอบ การตดสนใจซอ ไมควรพดเทจ เพราะหากลกคาทราบภายหลงจะไมอยาก ซอสนคาของเราอก

ความปลอดภยในการปฏบตงาน

ในการท างานนนผเปนชางจะตองค านงถงความปลอดภยเปนอนดบแรก เพราะถาประมาทเลนเลอกอาจท าใหเสยทงงาน และทรพยสนโดยใชเหต หรอบางครง อาจเกดอนตรายถงพการหรอเสยชวตได ความปลอดภยในการท างานยอมเปน สงปรารถนาของทก ๆ คน การรจกวธการท างาน รจกวธใชเครองมอดวยความ ไมประมาทคอยระมดระวงอยเสมอ ๆ จะชวยขจดปญหาอบตเหตไดมาก เครองมอ ทกชนดแมจะออกแบบมาอยางเหมาะสม แตกอาจจะเกดอนตรายแกผใช ดวยเหตนผใชเครองมอควรระมดระวงอยเสมอ ความปลอดภยในการท างาน คอ สภาพทปลอดภยจากอบตเหตตาง ๆ ทเกด แกรางกาย ชวต หรอทรพยสนในขณะทปฏบตงาน ซงกคอ สภาพการท างานใหถกตอง โดยปราศจาก "อบตเหต" ในการท างาน อบตเหต คอ เหตการณทเกดขนอยางไมคาดหมาย และเมอเกดขนแลว จะมผลกระทบกระเทอนตอการท างาน ท าใหทรพยสนเสยหาย หรอบคคลไดรบบาดเจบ

ใบความรท 3 เรอง ความปลอดภยในการปฏบตงาน

1. อบตเหตกบการท างาน

ภาพท 1 อบตเหตกบงานมสวนเกยวของกน

อบตเหตและการท างานมกจะมสวนเกยวของกนเสมอ กลาวคอ ในขณะทเราท างานนน จะมอบตเหตแอบแฝงอย และเมอใด ทเราประมาท อบตเหตกพรอมทจะเกดขนทนทซงในการเกดอบตเหตนนมกจะมตวการทส าคญอย 3 ประการ คอ 1.1 ตวบคคล คอ ผประกอบการงานในหนาทตาง ๆ และเปนตวสาเหตใหญทกอใหเกดอบตเหต 1.2 สงแวดลอม คอ ตวองคการหรอโรงงานทบคคลนนท างานอย 1.3 เครองมอ เครองจกร คอ อปกรณทใชในการท างาน

อบตเหตกบงาน มสวนเกยวของกน

ทมา : http://wp4.moneyboxz.com/?page_id=6. 3 สงหาคม 2554

2. สาเหตของการเกดอบตเหต 2.1 สภาพการท างานทไมปลอดภย อนไดแก การใชเครองมอ เครองจกร หรออปกรณ ในการท างานทเสอมคณภาพ พนทท างานสกปรก หรอเตมไปดวยของท รกรงรง สวนเคลอนไหวของเครองจกรไมมทก าบง หรอปองกนอนตราย การจดเกบสงของไมเปนระเบยบ เปนตน

ภาพท 2 สภาพการท างานทไมปลอดภย

2.2 การกระท าทไมปลอดภย เปนสาเหตใหญทกอใหเกดอบตเหต คดเปน 85% ของการเกดอบตเหตทงหมด การกระท าทไมปลอดภย อนไดแก สาเหตทคนกระท าการอนไมปลอดภย เพราะ 1. ไมมความรเพยงพอ จงท างานแบบลองผดลองถก 2. ขาดการฝกอบรมหรอชแนะในสงทถกตองในการท างาน 3. มทศนคตทไมดตอการรกษาความปลอดภย

ทมา : http://www.npc-se.co.th/npc_date/npc_previews.asp?id_head=5&id_sub=17&id=413. 3 สงหาคม 2554

คนเรากระท าการอนไมปลอดภยได เพราะ 1. ไมทราบแนชด 2. เจตนาหลกเลยงเพอความสะดวกสบาย 3. ประมาท เลนเลอ 4. อารมณไมปกต เชน ก าลงโกรธเพอนรวมงาน 5. รบรอนเพราะงานตองการความรวดเรว

ภาพท 3 การกระท าทไมปลอดภยในขณะท างาน

การใชเครองมอทช ารด มนสยชอบเสยง

ทมา : http://www.npc-se.co.th/npc_date/npc_previews.asp?id_head=5&id_sub=17&id=413. 3 สงหาคม 2554

3. ความปลอดภยในการปฏบตงาน 3.1 ความปลอดภยเกยวกบตวผปฏบตงาน 3.1.1 การแตงกาย - เครองแบบทเหมาะสมในการปฏบตงานเกยวกบเครองจกร คอ เสอและกางเกงทเปนชนเดยวกน ซงอยในสภาพทเรยบรอย เสอผาทฉกขาดไมควรน ามาใช เพราะจะท าใหเขาไปตดกบเครองจกรทก าลงหมนได - ตดกระดมทกเมดใหเรยบรอย - ไมควรใสเครองประดบ เชน สรอยคอ นาฬกา แหวน 3.1.2 ความประพฤตตนโดยทวไป - การเดนไป-มาในโรงงานควรระมดระวงอยเสมอ - ไมทดลองใชเครองจกรกอนไดรบอนญาต - ไมหยอกลอหรอเลนกนขณะปฏบตงานจะกอใหเกดอนตราย อยางยง - ปฏบตตามกฎความปลอดภยในโรงงานโดยเครงครด

ภาพท 4 การประพฤตตนใหปลอดภยในขณะท างาน

การเดนไป-มาในหองปฏบตการ ควรระมดระวง

อยเสมอ

ไมทดลองใชเครองจกร กอนไดรบอนญาต

ไมหยอกลอกนหรอเลนกน

ขณะปฏบตงาน

ปฏบตตามกฎความปลอดภยอยางเครงครด

ทมา : http://www.npc-se.co.th/npc_date/npc_previews.asp?id_head=5&id_sub=17&id=413. 3 สงหาคม 2554

3.2 ความปลอดภยเกยวกบเครองมอ เครองจกร ในหองปฏบตการเครองเงนมเครองมออยหลายชนดทตองใชใหถกวธและใหเหมาะสมกบงานเพราะอาจท าใหเกดอบตเหตได เครองมอตาง ๆ เหลานน ถาไมรจกใชอนตรายกมมาก และในการใชเครองมอ เครองจกร สงทควรพงระมดระวงในการปฏบตงานควรปฏบตดงตอไปน - การถอเครองมอทมคมควรใหปลายชลงดานลาง หรอหาของหมปดเสย เชน วงเวยน เหลกถก แหนบ ตะไบ อยาเกบหรอพกไวใน กระเปาเสอ หรอกางเกง - ไมควรใชเครองมอทช ารด เชน คอนทบนหรอแตกเพราะจะท าใหเกดความผดพลาดขณะทบหรอตชนงานได - กอนการใชเครองมอทกชนด ควรตรวจสอบวาอยในสภาพทจะใชงานไดอยางปลอดภยหรอไม - ควรใชเครองมอชวยจบยดชนงาน ขณะเจาะหรอตด - การท างานทเกยวกบเครองใชไฟฟา ตองระมดระวงเปนพเศษกอนการตรวจซอม ควรตดกระแสไฟฟาออกเสยกอนทกครงเพอความปลอดภย แตถาไมสามารถตดกระแสไฟฟาออกได ควรใชอปกรณชวย ปองกนอน ๆ เพมเตม เชน ใสถงมอ สวมรองเทายาง ยนบนพนทแหงเปนตนโดยท างานดวยความสขม รอบคอบจรงๆ - ในการใชเครองมอทมคม เชน เลอย สว ตะไบ เปนตน ควรระมดระวงผปฏบตงานขางเคยงดวย และไมควรพกเครองมอทมคมไวในกระเปาเสอ หรอกางเกง - การท างานในทอบทบ ควรใชพดลมเปาจะชวยใหการถายเทอากาศดขน - กอนทจะใชเครองมอเครองจกรใด ควรศกษาวธการใชเครองมอเครองจกรนนใหดเสยกอน เชน เครองรดไฟฟา สวานไฟฟา เพราะผใชตองควบคมการใชดวยตนเอง - ไมควรท าความสะอาดเครองมอ เครองจกร ขณะทก าลงเดนเครองท างานอย

- กอนและหลงปฏบตงานควรตรวจสอบความเรยบรอยของสถานทท างานทกครง - ควรเกบเครองมอเครองใชไวในทเหมาะสมและแยกเปนประเภทไวเพอสะดวก ในการหยบใชงานครงตอไป

3.3 ความปลอดภยเกยวกบสถานท - รกษาพนใหสะอาดปราศจากน ามน จาระบหรอของเหลวตาง ๆ

ถามอะไรหก หรอราดลงบนพนใหเชดทนทเพอปองกนไมใหคนอนมาเหยยบลนลม - ทางเดนระหวางเครองจกรไมควรใหมสงใดมาวางเกะกะ จะท าให ผผานมาสะดดเกดอบตเหตได - อยาทงเครองมอและงานไวบนโตะหรอเครองจกร แมวาเครองจกรนนจะไมหมน เพราะอาจตกลงไปท าอนตรายกบเทาได - เกบเครองมอใหเปนระเบยบทกครงหลงการใชงาน

ระเบยบการใชหองปฏบตการเครองเงน

1. ตองตรงตอเวลา ทงเวลาเขาและออก

2. กอนออกจากหองปฏบตการในชวโมงท างาน ตองขออนญาตหรอบอกใหครทราบทกครง

3. แตงกายใหรดกมไมรมราม ถาผมยาวตองรวบผมใหเรยบรอย 4. ไมน าเครองมอของมคมใสกระเปาเพราะอาจหกลมจะเกดอนตรายได 5. ไมเลนหรอหยอกกนในขณะปฏบตงาน และตองระวงเพอน 6. ไมน าเอาวสดฝก มาท างานอนโดยไมไดรบอนญาต 7. ไมใชเครองมอหรอเครองจกรกอนทครจะสอนโดยเดดขาด 9. ไมน าเครองมอ อปกรณตาง ๆ ออกไปใชนอกหองปฏบตการ 10. เครองมอช ารดเสยหายตองแจงครผสอนทนท และไมใชเครองมอทช ารด 11. ชวยกนดแลรกษาเครองมอวสด-อปกรณตาง ๆเสมอนของตนเองเพอให

ใชงานไดทนนาน 12. เมอเกดอบตเหตตองรายงานครผสอนทนท 13. ตองเชอฟงครผสอนและปฏบตตามขอตกลงอยางเครงครด

นกเรยนทกคนตองปฏบต ตามระเบยบอยางเครงครด

นะครบ...

ใบกจกรรม

ใบกจกรรมท 1 เรอง ความรทวไปเกยวกบโลหะเงน

ชอ ......................................................ชน.................เลขท..............

1. ใหนกเรยนบอกชอโลหะทนยมน ามาใชผสมกบเงนในการท าเครองเงน

1.....................................................................................................

2......................................................................................................

3......................................................................................................

4.......................................................................................................

2. ใหนกเรยนบอกประโยชนของโลหะเงนเกยวกบวงการแพทย

1.....................................................................................................

2......................................................................................................

3......................................................................................................

4.......................................................................................................

ใบกจกรรม

ใบกจกรรมท 2 เรอง ความปลอดภยในการปฏบตงาน

ชอ..................................................ชน................เลขท................

1. ใหนกเรยนบอกคณลกษณะทส าคญของผทจะประกอบอาชพชางเครองเงน 1........................................................................................................................ 2........................................................................................................................ 3........................................................................................................................ 4........................................................................................................................ 2. ใหนกเรยนยกตวอยางคณธรรมทจ าเปนส าหรบชางเครองเงน พรอมบอกเหตผลประกอบ ...................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

ใบกจกรรม

ใบกจกรรมท 3 เรอง ความปลอดภยในการปฏบตงาน

ชอ.................................................ชน...............เลขท................

1. ตวการส าคญทมกจะท าใหเกดอบตเหตไดแก

1........................................................................................................................

2........................................................................................................................

3........................................................................................................................

4. ความปลอดภยในการปฏบตงานสามารถแบงออกเปน 3 สวน คอ 1........................................................................................................................

2........................................................................................................................

3........................................................................................................................

...................................................................................................................................

1. เงนในน าหนก 1 บาท มคากกรม ก. 6.2 กรม ข. 7.2 กรม ค. 12.2 กรม ง. 15.2 กรม 2. ในการใชเครองมอทมคม ขอใดถกตอง ก. ขณะปฏบตงาน ระมดระวงผปฏบตงานขางเคยงเสมอ ข. การถอเครองมอทมคม ควรชปลายขนดานบนเสมอ ค. พกเครองมอทมคมไวในกระเปาเสอหรอกางเกง ง. ถอเครองมอตดตวไปดวยเมอหยดพก

แบบทดสอบ หลงเรยน

หนวยการเรยนรท 5 เรอง ความรทวไปเกยวกบงานชางเครองเงน

ค าชแจง แบบทดสอบมทงหมด 10 ขอ รวม 10 คะแนน ใหนกเรยน เลอกค าตอบทถกตองทสดเพยงค าตอบเดยว โดยท าเครองหมาย x ลงในกระดาษค าตอบ

3. การตรวจสอบเงนบรสทธ กบเงนผสม วธใดมความแมนย ามากทสด ก. การโยนลงพนฟงเสยง ข. การใชวธเคาะ ค. วธการทางเคม ง. การใชไฟเปา 4. การกระท าในขอใดจะกอใหเกดอนตรายได ก. ปฏบตตามกฎความปลอดภยอยางเครงครด ข. หยอกลอ หรอพดคยกนขณะปฏบตงาน ค. จดเกบของเปนระเบยบ ง. แตงกายรดกมเรยบรอย 5. เงนสเตอรลง หมายถงขอใด ก. เงนทมโลหะอนผสมไมเกน 7.5% ข. เงนทมสวนผสมของโลหะเกน 7.5% ค. เงนทมนกเกลผสมไมเกน 7.5% ง. เงนทมทองแดงผสมไมเกน 7.5% 6. คณลกษณะทส าคญของผทจะประกอบอาชพชางเครองเงนคอขอใด ก. ตองมเงนทนมากจงจะประสบผลส าเรจ ข. มความอดทน เพยรพยายาม ค. มความรบผดชอบ ง. มความซอสตย 7. เงนหนก 0.06 กรม สามารถดงใหยาวไดสงสดเทาใด ก. 550 ฟต ข. 500 ฟต ค. 450 ฟต ง. 400 ฟต

8. ตวการทส าคญทท าใหเกดอบตเหตมกประการ ก. 5 ประการ ข. 4 ประการ ค. 3 ประการ ง. 2 ประการ 9. ขอใดเปนสาเหตของการเกดอบตเหต ก. อารมณไมปกต เชน ก าลงโกรธเพอนรวมงาน ข. ขาดการฝกอบรมหรอชแนะในสงทถกตอง ค. ไมมความรเพยงพอ ง. ถกทกขอ 10. โลหะเงนมจดหลอมเหลวทอณหภมประมาณกองศาเซลเซยส ก. 987 องศาเซลเซยส ข. 961 องศาเซลเซยส ค. 930 องศาเซลเซยส ง. 870 องศาเซลเซยส

นกเรยนตงใจท าแบบทดสอบ

นะครบ

กระดาษค าตอบ เรอง ความรทวไปเกยวกบงานชางเครองเงน

ชอ ........................................................... ชน .................... เลขท ..................

ขอ ก ข ค ง 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

สรปผล คะแนนเตม คะแนนทได

รวม 10 คะแนน เกณฑการประเมน

ท าแบบทดสอบไดรอยละ 70 ขนไป

ผาน ไมผาน

เฉลยแบบทดสอบหลงเรยน

เรอง ความรทวไปเกยวกบงานชางเครองเงน

ขอ ค าตอบ 1 ง 2 ก 3 ค 4 ข 5 ง 6 ข 7 ง 8 ค 9 ง 10 ข