ชุดที่ 1 อาณาจักรมอเนอรา · ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ชุดที่ 1 เรื่อง อาณาจักรมอเนอรา

ชดกจกรรมการเรยนรชดท 1 เรอง อาณาจกรมอเนอรา

ชดกจกรรมการเรยนรตามรปแบบวฏจกรการเรยนร 7 ขนรายวชาชววทยา5 รหสวชา ว33245 เรอง ความหลากหลาย

ทางชวภาพ ชนมธยมศกษาปท 6

นางสาวมลฤด พมพเขต ต าแหนงคร วทยฐานะครช านาญการ

โรงเรยนหนองหนวทยาคม ส านกงานเขตพนทการศกษา มธยมศกษา เขต 19

ชดท 1 อาณาจกรมอเนอรา

http://3.bp.blogspot.com/-xPu5ting_gA/T1H-ci-g6YI/AAAAAAAAABQ/oPKjy-4QiVA/s1600/%E0%B9%82%E0%B8%9E%E0%B8%A3%E0%B8%97%E0%B8%B4%E0%B9%82%E0%B8%AD%E0%B9%81%E0%B8%9A%E0%B8%84%E0%B8%97%E0%B8%B5%E0%B9%80%E0%B8%A3%E0%B8%B5%E0%B8%A2.jpg


ค าน า

ชดกจกรรมการเรยนรตามรปแบบวฏจกรการเรยนร 7 ขน รายวชาชววทยา5 รหสวชา ว33245

เรอง ความหลากหลายทางชวภาพ ชนมธยมศกษาปท 6 จดท าขนโดยมจดมงหมายเพอใชประกอบการจดการเรยนร โดยมมาตรฐานการเรยนรตวชวด ผลการเรยนรและจดประสงคการเรยนร ตามหลกสตร การศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 โดยมเนอหาสาระการน าเสนอเหมาะส าหรบผเรยน รปแบบของชดกจกรรมจะชวยใหผเรยนไดเรยนรและท าความเขาใจ ตามกระบวนการสบเสาะหาความรเพอกระตนใหผเรยนเกดความสนใจและสนกกบการเรยน พรอมทงยงสามารถประยกตสงทไดเรยนรไปสการสรางประสบการณของตนเอง ซงจะชวยใหผเรยนสามารถพฒนาตนเองไดอยางเตมศกยภาพ

ชดกจกรรมการเรยนรมทงหมด 6 ชด โดยใชรปแบบการเรยนตามรปแบบวฏจกรการเรยน 7 ขน ภายในชดกจกรรมแตละชด ประกอบดวย

1) ค าชแจง 2) แผนผงแสดงขนตอนการเรยนโดยใชชดกจกรรมการเรยนร 3) สาระการเรยนร มาตรฐานการเรยนร ตวชวด ผลการเรยนรและจดประสงคการเรยนร 4) บตรน าทาง 7 ขน 5) บตรกจกรรม 6) บตรความร 7) ตารางบนทกคะแนน 8) บตรเฉลยกจกรรม ส าหรบชดกจกรรมนเปนชดกจกรรมการเรยนร ชดท 1 เรอง อาณาจกรมอเนอรา ใชเวลา

3 ชวโมง ผจดท าหวงเปนอยางยงวาชดกจกรรมการเรยนรนจะสงผลตอการเรยนของผเรยนตรงตามจดมงหมายของหลกสตรการศกษา เพอเปนการยกระดบทางการศกษาในล าดบตอไป

มลฤด พมพเขต

ผจดท า


สารบญ

เรอง หนา

ค าชแจง 1 แผนผงขนตอนการใชชดกจกรรม 2 สาระ มาตรฐานการเรยนร ตวชวด ผลการเรยนรและจดประสงคการเรยนร 3 บตรน าทางขนตรวจสอบความรเดม (Elicitation Phase) 5 แบบทดสอบกอนเรยน บตรน าทางขนเราความสนใจ (Engagement Phase) 9 บตรกจกรรมท 1 บตรน าทางขนส ารวจและคนหา (Exploration Phase) 11 บตรความรท 1 บตรน าทางขนอธบาย (Explanation Phase) 20 บตรกจกรรมท 2 บตรน าทางขนขยายความคด (Elaboration Phase) 23 บตรกจกรรมท 3 บตรกจกรรมท 4 บตรน าทางขนประเมนผล (Evaluation Phase) 27 แบบทดสอบหลงเรยน บตรน าทางขนน าความรไปใช (Extension Phase) 31 บตรกจกรรมท 5 ตารางบนทกคะแนน 34 บรรณานกรม 35 ภาคผนวก 36 บตรเฉลยแบบทดสอบกอนเรยน 37 บตรเฉลยแบบทดสอบหลงเรยน 38 บตรเฉลยกจกรรมท 1 39

บตรเฉลยกจกรรมท 2 40 บตรเฉลยกจกรรมท 3 41

บตรเฉลยกจกรรมท 4 43 บตรเฉลยกจกรรมท 5 44

ประวตผจดท า 45

1


ค าชแจง

ในการศกษาชดกจกรรมการเรยนรชดท 1 เรอง อาณาจกรมอเนอรา ใหนกเรยนปฏบตตามขนตอนโดยไมเวนหนาหรอเปดขามเพราะท าใหการเรยนรในชดกจกรรมไมตอเนองกน ทงนตองยดหลกความซอสตยและตงใจ ดงน

1. ศกษา สาระการเรยนร มาตรฐานการเรยนร ตวชวด ผลการเรยนรและจดประสงคการเรยนร 2. อานบตรน าทางและปฏบตตามชดกจกรรมการเรยนรโดยใชกระบวนการเรยนรตามรปแบบ

วฏจกรการเรยนร 7 ขน ดงน 1) ขนตรวจสอบความรเดม (Elicitation Phase) 2) ขนเราความสนใจ (Engagement Phase) 3) ขนส ารวจและคนหา (Exploration Phase) 4) ขนอธบาย (Explanation Phase) 5) ขนขยายความคด (Elaboration Phase) 6) ขนประเมนผล (Evaluation Phase) 7) ขนน าความรไปใช (Extension Phase)

3. หลงจากท ากจกรรมเสรจสนแลวใหนกเรยนตรวจค าตอบในบตรกจกรรมและแบบทดสอบจากเฉลยในภาคผนวก

4. ใหนกเรยนบนทกคะแนนทไดและคะแนนทคดเปนรอยละเพอเปรยบเทยบระดบคณภาพ ดงน 4.1 เกณฑการใหคะแนน 1) แบบทดสอบกอนเรยน จ านวน 10 ขอ (ไมน ามาค านวณเกณฑผาน) 2) กจกรรมระหวางเรยน 10 คะแนน ไดจาก บตรกจกรรมท 3 (10 คะแนน) บตรกจกรรมท 4 (10 คะแนน) (ทง 2 กจกรรมคะแนนรวม = 20/2 = 10 คะแนน) 3) แบบทดสอบหลงเรยน จ านวน 10 ขอ 10 คะแนน 4.2 ระดบคณภาพ รอยละ 80-100 ระดบคณภาพ ดมาก รอยละ 70-79 ระดบคณภาพ ด รอยละ 60-69 ระดบคณภาพ พอใช ต ากวารอยละ 60 ระดบคณภาพ ไมผานเกณฑ

5. การผานเกณฑ 1) เกณฑการผานกจกรรมระหวางเรยน (บตรกจกรรม) ตองผานเกณฑรอยละ 60 ขนไป 2) เกณฑการผาน แบบทดสอบหลงเรยน ตองผานเกณฑรอยละ 60 ขนไป 3) กรณคะแนนไดไมถง 60 ในบตรกจกรรมหรอแบบทดสอบหลงเรยน ใหนกเรยนยอนกลบ

ไปท าใหมแลวตรวจค าตอบอกครงพรอมกบบนทกคะแนนสงครผสอน

2


แผนผงขนตอนการใชชดกจกรรม ชดท 1 เรอง อาณาจกรมอเนอรา

1. อานค าชแจงการใชชดกจกรรมการเรยนร

2. ศกษาชดกจกรรมตามค าชแจงในบตรน าทางตามรปแบบวฏจกรการเรยนร 7 ขน ดงน 1) ขนตรวจสอบความรเดม (Elicitation Phase) 2) ขนเราความสนใจ (Engagement Phase) 3) ขนส ารวจและคนหา (Exploration Phase) 4) ขนอธบาย (Explanation Phase) 5) ขนขยายความคด (Elaboration Phase) 6) ขนประเมนผล (Evaluation Phase) 7) ขนน าความรไปใช (Extension Phase)

3. ตรวจค าตอบในบตรกจกรรมและแบบทดสอบจากเฉลย ในภาคผนวก

4. การประเมนผล

ผานเกณฑ

5. ศกษาชดกจกรรมท 2 ตอไป

ไมผานเกณฑ

3


สาระการเรยนร มาตรฐานการเรยนร ตวชวด ผลการเรยนรและจดประสงคการเรยนร

1. สาระการเรยนร

สาระท 1 สงมชวตกบกระบวนการด ารงชวต สาระท 2 ชวตกบสงแวดลอม สาระท 8 ธรรมชาตของวทยาศาสตรและเทคโนโลย

2. มาตรฐานการเรยนร

มาตรฐานการเรยนร ว 1.2 เขาใจกระบวนการและความส าคญของการถายทอดลกษณะ ทางพนธกรรม ววฒนาการของสงมชวต ความหลากหลายทางชวภาพ การใชเทคโนโลยชวภาพ ทมผลตอมนษยและสงแวดลอม มกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตร สอสารสงทเรยนร และน าความรไปใชประโยชน

ตวชวดท 3 สบคนขอมลและอภปรายผลของความหลากหลายทางชวภาพทมตอมนษย และสงแวดลอม

มาตรฐานการเรยนร ว 2.1 เขาใจสงแวดลอมในทองถน ความสมพนธระหวางสงแวดลอม กบสงมชวต ความสมพนธระหวางสงมชวตตางๆ ในระบบนเวศ มกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตรสอสารสงทเรยนรและน าความรไปใชประโยชน ตวชวดท 3 อธบายความส าคญของความหลากหลายทางชวภาพ เสนอแนะแนวทางในการดแลและรกษา

มาตรฐานการเรยนร ว 8.1 ใชกระบวนการทางวทยาศาสตรและจตวทยาศาสตรในการสบเสาะหาความร การแกปญหา รวาปรากฏการณทางธรรมชาตทเกดขนสวนใหญมรปแบบทแนนอน สามารถอธบายและตรวจสอบได ภายใตขอมลและเครองมอทมอยในชวงเวลานนๆ เขาใจวา วทยาศาสตร เทคโนโลย สงคม และสงแวดลอมมความเกยวของสมพนธกน

3. ผลการเรยนร

1) สบคนขอมล ทดลอง อภปราย อธบาย และสรปเกณฑทใชในการจดจ าแนกสงมชวตออกเปนโดเมนและอาณาจกร ลกษณะทเหมอนและแตกตางกนของสงมชวตในอาณาจกรมอเนอรา อาณาจกรโพรทสตา อาณาจกรพช อาณาจกรฟงไจ และอาณาจกรสตว

2) สบคนขอมล อภปราย อธบาย และน าเสนอคณคาของความหลากหลายทางชวภาพกบการใชประโยชนของมนษยทมผลตอสงคมและสงแวดลอมในชมชนทองถนเขตอ าเภอหนองหน

4


4. จดประสงคการเรยนร

4.1 ดานความร (Knowledge : K) 1) บอกเกณฑการจ าแนกสงมชวตและระบล าดบก าเนดของสงมชวตในอาณาจกรตางๆ

ตามสายววฒนาการ 2) ระบกลมและยกตวอยางสงมชวตในอาณาจกรมอเนอรา 3) อธบายลกษณะส าคญและการจดหมวดหมของสงมชวตในอาณาจกรมอเนอรา 4) น าเสนอคณคาของความหลากหลายของสงมชวตในอาณาจกรมอเนอรา

กบการใชประโยชนของมนษยทมผลตอสงคมและสงแวดลอม 4.2 ดานทกษะ (Process : P)

1) ทกษะการสอสาร 2) ทกษะการคด 3) ทกษะกระบวนการกลม

4.3 ดานคณลกษณะ (Attitude : A) 1) ใฝเรยนร 2) ความรบผดชอบ 3) ความสนใจกระตอรอรน 4) ตระหนกถงคณคาของความหลากหลายทางชวภาพทมผลตอสงคมและสงแวดลอม ในทองถนเขตอ าเภอหนองหน

5


เพอนๆ รจกตวฉนหรอเปลา มาลองทดสอบ กนด

ค าชแจง 1) นกเรยนท าแบบทดสอบกอนเรยน 2) ตรวจแบบทดสอบและบนทกคะแนนลงในตารางบนทกคะแนน

บตรน าทาง ขนตรวจสอบความรเดม

(Elicitation Phase)

6


แบบทดสอบกอนเรยน เรอง อาณาจกรมอเนอรา

ค าชแจง 1. แบบทดสอบแบบปรนย 4 ตวเลอก มจ านวนทงหมด 10 ขอ คะแนนเตม 10 คะแนน 2. ใหนกเรยนท าเครองหมายกากบาท (X) ลงในชองตวเลอกทถกตองทสด ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………

1. แบคทเรยทท าใหเกดโรคตดตอทางเพศสมพนธจดในกลมของแบคทเรยกลมใด ก. โพรทโอแบคทเรย ข. คลาไมเดย ค. สไปโรคท ง. ไซยาโนแบคทเรย

2. ลกษณะโครงสรางพนฐานของเซลลในสงมชวต กลมใดทถอวาแตกตางไปจากกลมอนๆ ก. สาหรายสเขยวแกมน าเงน ข. สาหรายสแดง

ค. เหด รา ง. สาหรายสเขยว

3. กาซชวภาพทน ามาใชเปนเชอเพลงแทนถานหรอฟนในการหงตมอาหารตามชนบทนน เกดจากปฏกรยาของมลสตวกบ (A) และกาซทไดคอ (B)

ก. (A) แบคทเรยแอโรบก (B) แกสมเทน ข. (A) แบคทเรยแอโรบก (B) แกสออกซเจน ค. (A) แบคทเรยแอนาโรบก (B) แกสมเทน ง. (A) แบคทเรยแอนาโรบก (B) แกสออกซเจน

4. ขอใดระบล าดบการก าเนดของสงมชวตตามสายววฒนาการจากเรมแรกจนถงลาสดไดถกตอง

(ววฒนาการสงสด ววฒนาการต าสด) ก. มอเนอรา โพรทสตา ฟงไจ พช สตว ข. มอเนอรา โพรทสตา พช ฟงไจ สตว ค. มอเนอรา ฟงไจ โพรทสตา พช สตว ง. สตว ฟงไจ พช โพรทสตา มอเนอรา

5. พชทนกวชาการสงเสรมใหมการเลยงในนาขาวพรอมๆกบการปลกขาว ไดแก (A) เพราะพชชนดน สามารถ (B) ขอความใน (A) และ (B) คอขอใด

ก. (A) จอก (B) เพมปรมาณแรธาตทขาวตองการ ข. (A) แหนแดง (B) เพมไนโตรเจนได ค. (A) สาหรายไฟ (B) เพมปรมาณแรธาตทขาวตองการ ง. (A) ไขน า (B) น ามาเปนอาหารมนษยได

7


6. ขอใดไมถกตอง ก. แบคทเรยแกรมบวก แยกชนดไดโดยการยอมสแกรมผนงเซลลจะตดสมวงของครสตลไวโอเลต ข. Lactobacillus sp. Bacillus sp. Staphyrococos sp.เปนแบคทเรยทรงกลมทงหมด ค. โรคฉหน โรคซฟลส มสาเหตจากเชอแบคทเรย แกรมลบทมรปทรงเกลยว ง. Escherichia coli เปนสาเหตทท าใหเกดอาการทองรวง

7. ออสซลลาทอเรย (Oscillatoria sp.) บางชนดซงมสแดงแตจดอยในกลมสาหรายสเขยว

แกมน าเงน เพราะ ก. ประกอบดวยเซลลหลายเซลลมาตอกนเปนสาย ข. ในคลอโรพลาสตมรงควตถ ไฟโคไซยานน ค. แหลงอาศย (habitat) คอ บง ค ทมน าขง ง. นวเคลยสไมมเยอหม

8. ผลตภณฑจากอตสาหกรรมใดทเกยวของกบการใชประโยชนจากแบคทเรย

ก. การท าขนมปง ปลารา ข. ผลตยาปฏชวนะเพนซลลน ค. การท าเบยร ไวน น าสมสายช ง. การท านมเปรยว โยเกรต เนยแขง

9. ชมชนทองถนของนกเรยนนยมใชประโยชนจากแบคทเรยในขอใดมากทสด ก. หนอไมดอง ปลารา ปลาสม ขาวปน ข. นมเปรยว เนยแขง ผกดอง น าสมสายช ค. เบยร ไวน เตาหย ขนมปง เตาเจยว ง. เพมปยไนโตรเจนใหนาขาว ก าจดขยะ

10. แบคทเรยกลมใดทผนงเซลลไมมสารเพปทโดไกลแคน สามารถด ารงชวตในสภาพแวดลอมท

สงมชวต กลมอนไมสามารถด ารงชวตอยได ก. Euryarchaeota, Crenarchaeota ข. Rhizobium sp., Staphyrococos sp. ค. Lactobacillus sp., Escherichia coli ง. Anabaena sp., Bacillus sp.

8


กระดาษค าตอบแบบทดสอบกอนเรยน เรอง อาณาจกรมอเนอรา

ชอ-สกล ………………………………………………………………………….ชน/หอง………….. เลขท…………

ขอ ก ข ค ง 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

เปนไงบางเพอนๆ ท าแบบทดสอบแลว ท าถกกนบางหรอเปลา

คะแนนทได ลงชอผตรวจ

9


อยากเลนเกม

เอาซ เรามาเลนเกมกน

ค าชแจง 1) นกเรยนท าบตรกจกรรมตามบตรกจกรรมท 1

บตรน าทาง ขนเราความสนใจ

(Engagement Phase)

10


บตรกจกรรมท 1

ค าชแจง ใหนกเรยนแตละกลมปฎบตกจกรรมดงตอไปน ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- กลมท ………………………. ชน …………………………... สมาชกกลม 1……………………………………………………….. 2………………………………………………………………. 3………………………………………………………… 4 …………………………………………………………….. 5…………………………………………………………. 6……………………………………………………………… ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

เกมรบระเบด กตกา/วธการเลน 1. นกเรยนตงค าถามเกยวกบหวขอดงตอไปน คนละ 1 ค าถามตามทนกเรยนสนใจ โดยไมซ ากน

ตวอยางเชน 1) ลกษะเดน/เฉพาะของสงมชวตในอาณาจกรมอเนอรา 2) ตวอยางของสงมชวตในอาณาจกรมอเนอรา 3) หมวดหมของสงมชวตในอาณาจกรมอเนอรา 4) บทบาทประโยชน/โทษของสงมชวตในอาณาจกรมอเนอรา 5) การน าสงมชวตในอาณาจกรมอเนอรามาใชประโยชนในชวตประจ าวนหรอมาใชประโยชน ในชมชนทองถน 2. น ากระดาษค าถามทไดใสลงในกลองทครเตรยมไวให 3. นกเรยนนงลอมเปนวง 1 วง รบลกบอล (บางคนไดรบ) แลวอธบายค าสงวาใหนกเรยนทไดรบ

ลกบอล มอบลกบอลใหแกเพอนทอยดานขวามอ ไปเรอยๆ ครเรมเกมโดยการเปดเพลงบรรเลงใหนกเรยนรองตามและปรบมอประกอบ จนครสงสญญาณใหเพลงหยด

4. นกเรยนคนใดทไดรบลกบอลใหนกเรยนหยบค าถามจากกลองทเพอนเขยนไวตอบค าถามทไดรบ (เปนการแสดงความคดเหนแนวโนมค าตอบทนกเรยนคดวาถกตอง )

5. กลบเขาสกลมยอย 6 คน วเคราะหเลอกค าถามและค าตอบทนาสนใจ นกเรยนจงเลอกค าถามและแนวค าตอบทนาสนใจทสดของกลม โดยไมใหซ ากบกลมอน ค าถาม. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ค าตอบ …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

11


ภาพน คออะไร

ภาพใตกลองจลทรรศน

อยากรจกฉนมากขนไหม เปดหนาถดไปซ

ค าชแจง 1) นกเรยนศกษาบตรความรท 1

บตรน าทาง ขนส ารวจและคนหา

(Exploration Phase)

12


บตรความรท 1

เรอง อาณาจกรมอเนอรา (Kingdom Monera)

1. สายววฒนาการของสงมชวต จากสายววฒนาการของสงมชวตจากทแบงสงมชวตออกเปน 3 โดเมน คอโดเมนแบคทเรย

โดเมนอารเคยและโดเมนยคาเรย ดงภาพประกอบท 1.1

ภาพประกอบท 1.1 สายววฒนาการของสงมชวต

ทมา : หนา 21 จากหนงสอ สสวท, 2546.

ปจจบนไดจดหมวดหมของสงมชวตโดยอาศยเกณฑในจ าแนกสงมชวตพจารณาจากหลกฐานซากดกด าบรรพ ลกษณะสญฐานวทยา ความคลายคลงกนของโครงสรางการท างาน การเปรยบเทยบสารชวโมเลกล ท าใหสามารถแบงสงมขวตไดเปน 5 อาณาจกร ดงภาพประกอบท 1.2

ภาพประกอบท 1.2 ตารางธรณกาลในยคตางๆและสายววฒนาการของสงมชวต ทมา : หนา 22 จากหนงสอ สสวท, 2546.

13


ตารางท 1.1 ตารางเปรยบเทยบลกษณะส าคญของสงมชวตทง 5 อาณาจกร อาณาจกร มอเนอรา โพรทสตา ฟงไจ พช สตว

สงเปรยบเทยบ ยแบคทเรย อาเคยรแบคทเรย

(Protista) (Fungi) (Plantae) (Animal)

1. ประเภทโครงสรางเซลล

Prokaryotic cell (ไมมเยอหมนวเคลยส)

Eukaryotic cell (มเยอหมนวเคลยส)

2. ออรแกเนลล ทมเยอหม

ไมม ม

3. ไรโบโซม ม 4. จ านวนเซลล

และเนอเยอ 1 เซลลหรอมากกวา แตไมท าหนาทรวมกนเปนเนอเยอ มากกวา 1 เซลล ท า

หนาทรวมกนเปเนอเยอ 5. ผนงเซลล

(cell wall) มแตไมใช Cellulose มในสาหรายเปน

สารCellulose ม

เปนสาร ไคตน

ม เปนสาร Cellulose

ไมม

6. ประเภท การด ารงชวต

ผผลต (ไมมคลอโร พลาสต) หรอผยอยอนทรยสาร

ผผลต (มคลอโร พลาสต) หรอ

ผบรโภค

ผยอยอนทรย

สาร

ผผลต (มคลอโร พลาสต)

ผบรโภค (ไมมคลอโรพลาสต)

จากการศกษาเปรยบเทยบล าดบเบสของ DNA RNA องคประกอบของผนงเซลลและเยอหมเซลล สามารถจ าแนกออกเปน 2 อาณาจกรยอยหรอซบคงดอม คออารเคยแบคทเรย (Subkingdom Archaebacteria) และยแบคทเรย (Subkingdom Eubacteria) ในแตละซบคงดอมสามารถจดจ าแนกแบคทเรยออกเปนกลมตามสายววฒนาการ ดงภาพประกอบท 1.4

ภาพประกอบท 1.4 สายววฒนาการของแบคทเรย

ทมา : http : www.fatespace.com

14


2. ลกษณะรปรางและการด ารงชวตของแบคทเรย สงมชวตในอาณาจกรมอเนอรา (Kingdom Monera) หรอเรยกวาแบคทเรย แบคทเรยทรจก

และสามารถจ าแนกไดมประมาณ 5,000 สปชส นกวทยาศาสตรไดประมาณวานาจะมจ านวนมากถง 4 ลานสปชส แบคทเรยเปนสงมชวตเซลลเดยวทมขนาดเลกประมาณ 1-5 ไมโครเมตร การจะมองเหน ตวแบคทเรยนน ตองใชกลองจลทรรศนทมก าลงขยายสงอยางนอย 400 ถง 1,000 เทา ผนงเซลเปนสารประกอบเพปทโดไกลแคน ภายในเซลลไมมเยอหมสารพนธกรรมและไมมโครงสรางอนอกหลายชนด แบคทเรยสวนใหญมเซลลเดยวหรออาจอยรวมกนเปนกลมหรอเปนสายมหลายรปแบบ เชน แบคทเรยทรงกลมหรอคอคคส (coccos) หรอแบคทเรยทรงเกลยว หรอสไปรลลม หรอแบคทเรยทรงแทง หรอบาซลลส (bacillus) ไดทงเปนแทงสนและเปนแทงยาว อยรวมเปนกลม อยเดยวๆ หรอเรยงตวตอกนเปนสายคลายสายสรอย เปนตน ซงรปรางของแบคทเรยเหลาน เปนสงทใชบอกชนดของแบคทเรยเบองตนได ดงภาพประกอบท 1.3 ก.

นอกจากนน การทจะมอง เหนตวเชอแบคทเรยได ยงจ าเปนตองยอมสแบคทเรยเสยกอน วธยอมสแบคทเรยทางการแพทย เรยกวาการยอมสแกรม (Gram stain) ซงเชอแบคทเรยแตละชนดจะตดสแกรมแตกตางกนไป ถาตดสน าเงน เรยกวาตดสแกรมบวก (Gram positive) ถายอมแลวแบคทเรยตดสแดง เรยกวาตดสแกรมลบ (Gram negative) การตดสแกรมทแตกตางกนน สามารถน ามาใชบอกชนดของแบคทเรยเบองตนไดเชนกน ดงภาพประกอบท 1.3 ข.

ก. ข.

ภาพประกอบท 1.3 ก. ภาพวาดลกษณะรปรางของแบคทเรยแบบตางๆ ทมา : หนา 24 จากหนงสอ สสวท, 2546. ข. ภาพถายแบคทเรยรปรางเปนแทง เรยกวา บาซลลส (Bacillus) ทมา : http://hongyok222426.blogspot.com/p/blog-page_3255.html

3. ลกษณะส าคญของสงมชวตในอาณาจกรมอเนอรา 1) โครงเซลลเปนแบบ Prokayotic cell 2) ม Ribosome ขนาดเลก 70 s 3) ประกอบดวยเซลลเดยวหรอหลายเซลลแตไมท างานรวมกนเปนเนอเยอ 4) ไมมระยะเอมบรโอ กอนทจะพฒนาเปนตวเตมวย 5) Cell wall ประกอบดวย Peptidoglycan ไมมเซลลโลส 6) ไมมการแบงเซลลแบบไมโอซส (Meiosis) 7) ไมมไซโทสเกเลตนและไมมเซนทรโอล 8) โครโมโซมมลกษณะเปนวง Circular DNA ไมมฮสโตน

http://hongyok222426.blogspot.com/p/blog-page_3255.html

http://3.bp.blogspot.com/-xPu5ting_gA/T1H-ci-g6YI/AAAAAAAAABQ/oPKjy-4QiVA/s1600/%E0%B9%82%E0%B8%9E%E0%B8%A3%E0%B8%97%E0%B8%B4%E0%B9%82%E0%B8%AD%E0%B9%81%E0%B8%9A%E0%B8%84%E0%B8%97%E0%B8%B5%E0%B9%80%E0%B8%A3%E0%B8%B5%E0%B8%A2.jpg

15


4. การจดหมวดหมของสงมชวตในอาณาจกรมอเนอรา ตามสายววฒนาการ อาณาจกรมอเนอรา แบงเปนออกเปน 2 กลมใหญ คออาณาจกรยอยอารเคยแบคทเรย

(Subkingdom Archaebacteria) และอาณาจกรยอยยแบคทเรย (Subkingdom Eubacteria) 4.1 อาณาจกรยอยอารเคยแบคทเรย (Subkingdom Archaebacteria)

เปนแบคทเรยทผนงเซลลไมมสารเพปทโดไกลแคน สามารถด ารงชวตในสภาพแวดลอมทมสงมชวตกลมอนอาจไมสามารถด ารงอยได เชน ในแหลงน าพรอน ทะเลทมน าเคมจด ในบรเวณทมความเปนกรดสงและบรเวณทะเลลก เปนตน ดงภาพประกอบท 1.5 แบงไดออกเปน 2 กลม คอ 1) กลมยรอารเคยโอตา ซงสรางมเทนและชอบความเคมจด 2) กลมครนารเคยโอตา ซงชอบอณหภมสงและกรดจด

ภาพประกอบท 1.5 อาเคยแบคทเรย ทมา : หนา 26 จากหนงสอ สสวท, 2546.

ก. อารเคยแบคทเรยทอาศยในบรเวณทมอณภมสง ข. อารเคยแบคทเรยทอาศยในทะเลทมความเคมจด ค. อารเคยแบคทเรยทสรางแกสมเทน

4.2 อาณาจกรยอยยแบคทเรย (Subkingdom Eubacteria) ยแบคทเรยเปนแบคทเรยทสามารถพบไดทงในดน น า อากาศ อาหาร นม และในรางกายของสงมชวตอน สามารถพบไดทง ในน าเคม น าจด น ากรอย ในธารน าแขง หรอแมกระทงแหลงน าพรอน เปนตน นอกจากนยแบคทเรยมกระบวนการเมแทบอลซมในการด ารงชวตทหลากหลาย จงอาจกลาวไดวาเปนสงมชวตทมบทบาทส าคญตอระบบนเวศ ยแบคทเรยแบงเปนกลมใหญๆดงน

1) กลมโพรทโอแบคทเรย (Proteobacteria) เปนยแบคทเรยแกรมลบทพบมากทสดและมกระบวนการเมแทบอลซมทหลากหลายบางกลมสามารถสงเคราะหดวยแสงไดคลายพช บางกลมสามารถด ารงชวตโดยใชไฮโดรเจนซลไฟด และใหซลเฟอรในกระบวนการสงเคราะหดวยแสง เชน เพอเพลซลเฟอรแบคทเรย (purple sulfur bacteria) บางกลมมบทบาทชวยตรงแกสไนโตรเจนในอากาศมาสรางเปนสารประกอบไนโตรเจนในดน ซงเปนประโยชนตอการเจรญเตบโตของพช เชน Rhizobium sp. ในปมรากของพชตระกลถว เปนตน ดงภาพประกอบท 1.6

ภาพประกอบท 1.6 Rhizobium sp. ในปมรากของพชตระกลถว

ทมา : หนา 27 จากหนงสอ สสวท, 2546.

16


2) กลมคลาไมเดย (Chlamydias) เปนยแบคทเรยแกรมลบทเปนปรสตในเซลลและ

ท าใหเกดโรคตดตอทางเพศสมพนธ เชน โรคโกโนเรย หรอหนองใน เปนตน ดงภาพประกอบท 1.7

ภาพประกอบท 1.7 โรคโกโนเรย

ทมา : หนา 27 จากหนงสอ สสวท, 2546. 3) กลมสไปโรคท (Spirochetes)

เปนยแบคทเรยแกรมลบทมรปทรงเกลยว มความยาวประมาณ 0.25 มลลเมตร ยแบคทเรยในกลมน มทงด ารงชวตแบบอสระและบางสปชสเปนสาเหตของ โรคซฟลส โรคฉหน เปนตน ดงภาพประกอบท 1.8 ภาพประกอบท 1.8 ก. สไปโรคท ทมา : http://kmonera.blogspot.com

4) แบคทเรยแกรมบวก (Gram-Positive Bacteria) เปนยแบคทเรยทพบแพรกระจายทวไปในดน อากาศ บางสปชสสามารถผลตกรดแลกตกได เชน

Lactobacillus sp. จงน ามาใชในอตสาหกรรมอาหารหลายชนด เชน การท าเนย ผกดอง และโยเกรต เปนตน บางสปชส เชน Streptomyces sp. ใชยาท าปฏชวนะ เชน ยาสเตรบโตมยซน ยาเตตราไซคลน เปนตน

ยแบคทเรยกลมนบางสปชส เชน Bacillus sp. สามารถสรางเอนโดสปอร (endospore) ท าใหทนทานตอสภาพแวดลอม ทไมเหมาะสมไดดและบางชนดเปนสาเหตท าใหเกดโรคแอนแทรกซ บางชนดท าใหอาหารเปนพษ เชน Staphylococcus aureus มรปรางกลมมกอยรวมกนเปนกลมเปนพวงองน ดงภาพประกอบท 1.9

ภาพประกอบท 1.9 ก. รปรางชอง Staphylococcus aureus ท าใหอาหารเปนพษ ทมา : http://www.myfirstbrain.com/student_view.aspx?ID=35840 ยแบคทเรยแกรมบวกอกกลมหนง เปนกลมทไมมผนงเซลลมเพยงเยอหมเซลลทประกอบดวย ชนของไขมน ไดแก ไมโคพลาสมา (mycoplasms) เปนเซลลทมขนาดใหญทสดประมาณ 0.2-0.3 ไมโครเมตร สามารถเจรญและสบพนธไดนอกเซลลโฮสต สวนใหญไมกอใหเกดอนตรายตอสงมชวตอน แตมบางสปชสทเปนสาเหตใหเกดโรคปอดบวมในคนและวว

5) ไซยาโนแบคทเรย (Cyanobacteria) เปนยแบคทเรยทสามารถสงเคราะหดวยแสงไดมสารส เชน คลอโรฟลลเอ แคโรทนอยด

และโฟโคบลนอยภายในถงแบนๆทมเยอหมเซลล พบแพรกระจายในสภาพแวดลอมทหลากหลายทงในแหลงน าจด น าเคม บางสปชสพบในบอน าพรอน และภายใตน าแขงของมหาสมทร เปนตน จากหลกฐานซากดกด าบรรพท าใหนกวทยาศาสตรคาดคะเนไดวาไซยาโนแบคทเรยท าใหออกซเจนในบรรยากาศเพมขนมากขนในโลกยคนนและกอใหเกดววฒนาการของสงมชวตทหายใจโดยใชออกซเจนในปจจบน

http://2.bp.blogspot.com/-U_bna6gGIo8/T1H-bsTNz0I/AAAAAAAAABM/YbPzFlpHEr4/s1600/%E0%B8%AA%E0%B9%84%E0%B8%9B%E0%B9%82%E0%B8%A3%E0%B8%84%E0%B8%B5%E0%B8%97.jpg

17


ไซยาโนแบคทเรยเปนผผลตทส าคญในระบบนเวศและบางชนดสามารถตรงแกส ไนโตรเจนในอากาศใหเปนสารประกอบไนเตรต เชน แอนาบนา (Anabaena sp.) นอสตอก (Nostoc sp.) และออสซลลาทอเรย (Oscillatoria sp.) ดงภาพประกอบท 1.10

ภาพประกอบท 1.10 แอนาบนา (Anabaena sp.) นอสตอก (Nostoc sp.)

และออสซลลาทอเรย (Oscillatoria sp.) ทมา : หนา 29 จากหนงสอ สสวท, 2546. แบคทเรยมบทบาทส าคญอยางยงในระบบนเวศ เนองจากมการด ารงชวต แบบภาวะยอยสลาย จงท าใหเกดการหมนเวยนสารในระบบนเวศ มการน าแบคทเรยมาใชก าจดขยะทมมากในเมองใหญ ใชสลายคราบน ามนบรเวณชายฝงและบรเวณทะเล รวมทงก าจดสารเคมทตกคางจาก

การเกษตรอกดวย นอกจากนอารเคยแบคทเรยบางกลมสามารถสลายกากของแขงจากขยะใหเปนปย ซงสามารถน าไปใชประโยชนตอไป

ดานการหมนเวยนสารในระบบนเวศพบวาแบคทเรยหลายกลมทสามารถตรงไนโตรเจน เชน ไรโซเบยม อะซโตแบคเตอร ไซยาโนแบคทเรย เปนตน

ดานอตสาหกรรมไดน าแบคทเรยมาใชในการผลตสารเคม เชน แอซโตนกรดแลคตก ยาปฏชวนะหลายชนดและผลตภณฑอาหาร เชน น าสมสายช ปลารา ผกดอง ปลาสม นมเปรยวและ

เนยแขง เปนตน ดงภาพประกอบท 1.11 ภาพประกอบท 1.11 ผลตภณฑอาหารจากแบคทเรย ทมา : http://www.foodnetworksolution.com/wiki/word/0316/fermentation

นอกจากนนยแบคทเรยบางชนดเปนสาเหตของโรคหลายชนดทพบในคนและสงมชวตอน เชน โรคปอดบวม วณโรค อหวาตกโรค โรคฉหน และโรคแอนแทรกซ เปนตน

http://www.foodnetworksolution.com/

18


ตารางท 1.2 ตารางการจดจ าแนกหมวดหมของสงมชวตในอาณาจกรมอเนอรา

Kingdom Monera เปน 2 Subkingdom ดงน

อารเคยแบคทเรย (Archaebacteria) ยแบคทเรย (Eubacteria)

แบคทเรยทสามารถอยในสงแวดลอม ทไมเหมาะสมได

แบคทเรยทวๆไป

แบงเปน 2 กลม ดงน 1. ยรอารเคยโอตา (Euryarchaeota) แบคทเรยทชอบสรางมเทนและชอบ ความเคมจด 2. คนารเคยโอตา (Crenarchaeota) แบคทเรยทชอบอณหภมสงและกรดจด

แบงตามลกษณะเปน 4 กลม ดงน 1. โพรทโอแบคทเรย (Proteobacteria) 2. คลาไมเดย (Chlamydia) 3. สไปโรคท (Spirochetes) 4. ไซยาโนแบคทเรย (Cyanobacteria)

แบงตามคณสมบตการยอมตดส ไดเปน 2 กลม ดงน 1. แบคทเรยแกรมบวก ( Gram positive eubacteria) 2. แบคทเรยแกรมลบ ( Gram Negative eubacteria)

ตารางท 1.3 ตารางการจดจ าแนกสงมชวตในอาณาจกรมอเนอราในแตละไฟลม

ไฟลม ลกษณะส าคญ ตวอยาง

โพรทโอแบคทเรย พบมากทสด บางพวกสงเคราะหแสงไดหรอตรงไนโตรเจนได

Purple sulfur bacteria ไรโซเบยม

คลาไมเดย เปนปรสตในเซลลสตว กอใหเกดโรคตดตอทางเพศ

Chlamydia (โรคหนองในเทยม)

สไปโรคท มรปรางเกรยว ด ารงชวตอสระ กอใหเกดโรคตดตอบางชนด เชน โรคฉหน โรคซฟลส

Treponema (โรคซฟลส)

ไซยาโนแบคทเรย สามารถสงเคราะหแสงได เรยกวาสาหรายสเขยวแกมน าเงน (Blue green alage) พบไดทงในน าจด น าเคม น าพรอน น าแขงในมหาสทร

Anabena sp. Nostoc sp. Oscillaytoria sp. Spirulina sp.

19


ตารางท 1.4 ตารางจดจ าแนกสงมชวตในอาณาจกรมอเนอราตามคณสมบตการยอมตดส

กลมแบคทเรย ลกษณะส าคญ ตวอยาง

แบคทเรย แกรมบวก

แบคทเรยทยอมตดสครสตลไวโอเลต (เพราะผนงเซลลไมมชน lipopolysaccharides อยบน peptidoglycan) พบไดทวไปในดนและอากาศ

Staphylococcus sp. (สว) Streptococcus lactic Lactobacillus sp. (นมเปรยว) Streptomyces sp. (ยาปฏชวนะ) Bacillus anthracis (โรคแอนแทรกซ) Mycoplasma pneumoniae (โรคปอดบวม) Spiroplasma (โรคในสม)

แบคทเรย แกรมลบ

แบคทเรยทยอมตดสซลฟรานนโอ (เพราะผนงเซลลมชนlipopolysaccharides อยบน peptidoglycan)

Escherichia coli (E.coli) (อจจาระ หรอน าทง) Spirochaete (น าโคลน)

รจกแบคทเรยมากขนแลว มาลอง จดหมวดหมกนดนะ จดกลมไดถกตองหรอเปลา เขารวมกจกรรมกลมกน กลมละ 5-6 รอรบแผนค าศพทจากคร หาม แอบดเฉลยกอนนะ กลมไหนท าเสรจเรวและถกตอง รอรบรางวลจากคณครคะ

ห

20


ค าชแจง 1) นกเรยนท ากจกรรมตามบตรกจกรรมท 2

บตรน าทาง ขนอธบาย

(Explanation Phase)

21


บตรกจกรรมท 2 ค าชแจง กจกรรม 2.1 ใหนกเรยนแตละกลมปฎบตกจกรรมดงตอไปน ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- กลมท ………………………. ชน ………………………… สมาชกกลม 1……………………………………………………….. 2………………………………………………………………. 3………………………………………………………… 4 ………………………………………………………….….. 5…………………………………………………………. 6……………………………………………………………… ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

1. อปกรณ แผนบตรค าศพท (ทมา : ตารางท 1.2 ถง 1.4 ครผสอนจดเตรยมแผนบตรค าศพทไวใหกลมละ1 ชด )

2. ขนตอนการท ากจกรรม 1) นกเรยนในกลมรวมกนจดหมวดหมของสงมชวตในอาณาจกรมอเนอราใหถกตองและ

สมพนธกนภายในระยะเวลา 10 -15 นาท

ภาพตวอยางการรวมกจกรรมกลม

2) โดยมลกษณะการจดเรยงแผนปายค าศพท ดงน แถวท 1 ชออาณาจกร แถวท 2 ชออาณาจกรยอย (ซบคงดอม) แถวท 3 ชอกลมแบคทเรย แถวท 4 ลกษณะทส าคญ/เฉพาะ แถวท 5 ชอตวอยางแบคทเรยทส าคญ

3) ครและนกเรยนรวมกนตรวจสอบความถกตอง นกเรยนรวมกนอธบายลกษณะส าคญและการจดหมวดหม (ครแนะน าแกไขในสวนทนกเรยนเขาใจคลาดเคลอน) แลวถายภาพผลงานการสรางผงมโนทศนจากแผนบตรค าศพท

4) เมอเสรจแลว นกเรยนวเคราะห รวบรวมและสรางผงมโนทศนสงมชวตในอาณาจกร มอเนอรา ในกจกรรมท 1.2 กจกรรมรายบคคล

22


ค าชแจง กจกรรม 2.2 ใหนกเรยนสรางผงมโนทศนและระบายสใหสวยงาม ชอ………………………………………………………………………..ชน/หอง …………………………เลขท ………………….

ผงมโนทศนอาณาจกรมอเนอรา

23


ท าดวยตนเองนะครบ จะไดฝกฝนและพฒนาตนเอง

ค าชแจง 1) นกเรยนท ากจกรรมตามบตรกจกรรมท 3 2) นกเรยนท ากจกรรมตามบตรกจกรรมท 4

บตรน าทาง ขนขยายความคด

(Elaboration Phase)

24



เรอง อาณาจกรมอเนอรา

ชอ-สกล ……………………………………..…………………..ชน ม. 6/….. เลขท …………. ไดคะแนน ตอนท 1 จงเตมค าใหถกตองและสมบรณ

โครงสรางเซลล สงมชวตในอาณาจกร ววฒนาการ

แบบโพรคารโอต อาณาจกรมอเนอรา ต าสด

แบบยคารโอต (1)………………………………………….

อาณาจกรพช

(2)………………………………………….

อาณาจกรสตว (ไมมกระดกสนหลง)

อาณาจกรสตว (มกระดกสนหลง) สงสด

ตอนท 2 นกเรยนจงเลอกตวอกษรดานขวามอเตมลงบนหนาขอความดานซายมอใหถกตองและสมพนธกน

………………1) ยรอารเคยโอตา ก. Treponema (โรคซฟลส) ………………2) คนารเคยโอตา ข. Staphylococcus sp. (สว) Lactobacillus sp. ………………3) โพรทโอแบคทเรย ค. Escherichia coli (E.coli) ………………4) คลาไมเดย ง. Anabena sp. Nostoc sp. Oscillaytoria sp. Spirulina sp. ………………5) สไปโรคท จ. ไรโซเบยม ………………6) ไซยาโนแบคทเรย ฉ. Chlamydia (โรคหนองในเทยม) ………………7) แบคทเรยแกรมบวก ช. แบคทเรยทชอบอณหภมสงและกรดจด

………………8) แบคทเรยแกรมลบ ซ. แบคทเรยทชอบสรางมเทนและชอบความเคมจด

25


ตอนท 3 ใหนกเรยนท าเครองหมาย / หนาขอความทกลาวถกตอง และเครองหมาย X หนาขอความ ทกลาวผด

……….1) แบคทเรยแกรมบวก แยกชนดไดโดยการยอม สแกรมผนงเซลล จะตดสมวงของครสตล- ไวโอเลต ………..2) Lactobacillus sp. Bacillus sp. Staphyrococos sp. เปนแบคทเรยทรงกลม ทงหมด ………..3) โรคฉหน โรคซฟลส มสาเหตจากเชอแบคทเรยแกรมลบทมรปทรงเกลยว ………..4) Escherichia coli เปนสาเหตทท าใหเกดอาการทองรวง ………..5) สาหรายสเขยวแกมน าเงน ไดแก Anabena sp. Nostoc sp. Oscillaytoria sp. Spirulina sp. นยมน ามาท าเปนอาหารเสรม ……….6) พชทนกวชาการสงเสรมใหมการเลยงในนาขาวพรอมๆ กบการปลกขาว ไดแก แหนแดง เพราะพชชนดนสามารถ เพมไนโตรเจนได .....……7) นมเปรยว โยเกรต และเนยแขงเปนผลตภณฑจากอตสาหกรรมทเกยวของกบการใช ประโยชนจากแบคทเรย ………..8) กาซชวภาพทน ามาใชเปนเชอเพลงแทนถานหรอฟนในการหงตมอาหารตามชนบทนน เกดจากปฏกรยาของมลสตวกบแบคทเรยแอนาโรบก และกาซทได คอมเทน …….…9) เบยร ไวน เตาหย ขนมปง และเตาเจยว เปนผลตภณฑทชมชนทองถนนกเรยน น ามาสรางเปนรายไดหลก

……..10) ชมชนทองถนของนกเรยนนยมใชประโยชนจากแบคทเรยโดยการท าหนอไมดอง ปลารา ปลาสม ขาวปน

26



ชอ-สกล ……………………………………..…………………..ชน ม. 6/….. เลขท …………. ไดคะแนน ค าชแจง ใหนกเรยนน าค าศพทจากตารางดานลางเตมลงในชองวางใหถกตองและสมพนธกน ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Treponema sp. Rhizobium sp. Chlamydia Vibrio cholera Anabena sp. Spirulina sp. Leptospira sp. Bacillus anthacis Lactobacillus sp. Staphylococcus sp. Streptomyces sp. Escherichia coli Mycoplasma pneumonia

…………………………………….. 1) แบคทเรยทชวยตรงไนโตรเจนในอากาศมาสรางเปน

สวนประกอบไนเตรต

…………………………………….. 2) แบคทเรยทเปนสาเหตกอใหเกดโรคอหวาตกโรค

…………………………………….. 3) กลมแบคทเรยทเปนสาเหตของโรคหนองในเทยม

…………………………………….. 4) เปนสาเหตของโรคซฟลส

…………………………………….. 5) เปนสาเหตของโรคฉหน

…………………………………….. 6) เปนสาเหตของโรคแอนแทรกซ

…………………………………….. 7) เปนสาเหตของโรคปอดบวม

…………………………………….. 8) เปนสาเหตท าใหเกดสว

……………………………………….9) เปนสาเหตท าใหเกดทองรวง พบในอจาระหรอในน าทง

…………………………………….. 10) นยมน ามาเปนอาหารเพราะมโปรตนสง

…………………………………….. 11) นยมน ามาผลตนมเปรยว

…………………………………….. 12) สาหรายสเขยวแกมน าเงนสามารถสงเคราะหแสงได

…………………………………….. 13) ใชผลตยาปฏชวนะ

27


เพอนๆ นงแยกจากกลม เพอท าแบบทดสอบรายบคคลนะ หามแอบดขอสอบเพอนขางๆละ ซอสตยดวย

ค าชแจง 1) นกเรยนท าแบบทดสอบหลงเรยน 2) ตรวจแบบทดสอบและบนทกคะแนนลงในตารางบนทกคะแนน

บตรน าทาง ขนประเมนผล

(Evaluation Phase)

28


แบบทดสอบหลงเรยน เรองอาณาจกรมอเนอรา

ค าชแจง 1. แบบทดสอบแบบปรนย 4 ตวเลอก มจ านวนทงหมด 10 ขอ คะแนนเตม 10 คะแนน 2. ใหนกเรยนท าเครองหมายกากบาท (X) ลงในชองตวเลอกทถกตองทสด …………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 1. ลกษณะโครงสรางพนฐานของเซลลในสงมชวต กลมใดทถอวาแตกตางไปจากกลมอนๆ

ก. สาหรายสเขยวแกมน าเงน ข. สาหรายสแดง ค. เหด รา ง. สาหรายสเขยว

2. ขอใดระบล าดบการก าเนดของสงมชวตตามสายววฒนาการจากเรมแรกจนถงลาสดไดถกตอง

(ววฒนาการสงสด ววฒนาการต าสด) ก. มอเนอรา โพรทสตา ฟงไจ พช สตว ข. มอเนอรา โพรทสตา พช ฟงไจ สตว ค. มอเนอรา ฟงไจ โพรทสตา พช สตว ง. สตว ฟงไจ พช โพรทสตา มอเนอรา

3. ออสซลลาทอเรย (Oscillatoria sp.) บางชนดซงมสแดงแตจดอยในกลมสาหรายสเขยว-

แกมน าเงน เพราะ ก. ประกอบดวยเซลลหลายเซลลมาตอกนเปนสาย ข. ในคลอโรพลาสตมรงควตถ ไฟโคไซยานน ค. แหลงอาศย (habitat) คอ บง ค ทมน าขง ง. นวเคลยสไมมเยอหม

4. แบคทเรยทท าใหเกดโรคตดตอทางเพศสมพนธจดในกลมของแบคทเรยกลมใด

ก. โพรทโอแบคทเรย ข. คลาไมเดย ค. สไปโรคท ง. ไซยาโนแบคทเรย 5. แบคทเรยขอใดทผนงเซลลไมมสารเพปทโดไกลแคน สามารถด ารงชวตในสภาพแวดลอม

ทสงมชวตกลมอนไมสามารถด ารงชวตอยได ก. Euryarchaeota, Crenarchaeota ข. Rhizobium sp., Staphyrococos sp. ค. Lactobacillus sp., Escherichia coli ง. Anabaena sp., Bacillus sp.

29


6. ขอใดไมถกตอง ก. แบคทเรยแกรมบวก แยกชนดไดโดยการยอมสแกรมผนงเซลลจะตดสมวงของครสตลไวโอเลต ข. Lactobacillus sp. Bacillus sp. Staphyrococos sp.เปนแบคทเรยทรงกลมทงหมด ค. โรคฉหน โรคซฟลส มสาเหตจากเชอแบคทเรย แกรมลบทมรปทรงเกลยว ง. Escherichia coli เปนสาเหตทท าใหเกดอาการทองรวง

7. พชทนกวชาการสงเสรมใหมการเลยงในนาขาวพรอมๆ กบการปลกขาว ไดแก (A) เพราะพชชนดน

สามารถ (B) ขอความใน (A) และ (B) คอขอใด ก. (A) จอก (B) เพมปรมาณแรธาตทขาวตองการ ข. (A) แหนแดง (B) เพมไนโตรเจนได ค. (A) สาหรายไฟ (B) เพมปรมาณแรธาตทขาวตองการ ง. (A) ไขน า (B) น ามาเปนอาหารมนษยได

8. ผลตภณฑจากอตสาหกรรมใดทเกยวของกบการใชประโยชนจากแบคทเรย

ก. การท าขนมปง ปลารา ข. ผลตยาปฏชวนะเพนซลลน ค. การท าเบยร ไวน น าสมสายช ง. การท านมเปรยว โยเกรต เนยแขง

9. กาซชวภาพทน ามาใชเปนเชอเพลงแทนถานหรอฟนในการหงตมอาหารตามชนบทนน

เกดจากปฏกรยาของมลสตวกบ (A) และกาซทไดคอ (B) ก. (A) แบคทเรยแอโรบก (B) แกสมเทน ข. (A) แบคทเรยแอโรบก (B) แกสออกซเจน ค. (A) แบคทเรยแอนาโรบก (B) แกสมเทน ง. (A) แบคทเรยแอนาโรบก (B) แกสออกซเจน

10. ชมชนทองถนของนกเรยนนยมใชประโยชนจากแบคทเรยในขอใดมากทสด

ก. หนอไมดอง ปลารา ปลาสม ขาวปน ข. นมเปรยว เนยแขง ผกดอง น าสมสายช ค. เบยร ไวน เตาหย ขนมปง เตาเจยว ง. เพมปยไนโตรเจนใหนาขาว ก าจดขยะ

30


กระดาษค าตอบแบบทดสอบหลงเรยน เรอง อาณาจกรมอเนอรา

ชอ-สกล ……………………………………………………………………….ชน/หอง………….. เลขท……….

ขอ ก ข ค ง 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

คะแนนทได ลงชอผตรวจ

31


แบคทเรยบางชนดมโทษ แลวแบคทเรยสามารถน าไปใช ประโยชนไดไหมคะ

ค าชแจง 1) นกเรยนท ากจกรรมตามบตรกจกรรมท 5

บตรน าทาง ขนน าความรไปใช

(Extension Phase)

32



ชอ-สกล ………………………………………………………………………….ชน/หอง………….. เลขท ……….

ค าชแจง ใหนกเรยนอธบายขนตอนกระบวนการผลตอาหาร ทน าแบคทเรยมาใชใหเกดประโยชน ในทองถน เลอกหวขอทสนใจคนละ 1 เรอง เชน หนอไมดอง ผกดอง สมโคะเคะ แหนมเหด ปลาสม ปลารา ปลาจอม ฯลฯ บรณาการกบภมปญญาทองถน โดยการสมภาษณปราชญชาวบานทเชยวชาญ เพอหาสตรทโดดเดน ประยกตใหเกดประโยชนแกตนเองสามารถพฒนาและปรบปรงผลตภณฑเพอสรางรายไดในอนาคต ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 1. ชอเรอง ตอบ………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 2. เหตจงใจ ตอบ……………………………………………………………………………………………………………………………………… 3. วสดอปกรณ ตอบ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 4. ขนตอนการด าเนนงาน.

ตอบ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 5. การประยกตผลตภณฑใหเกดความนาสนใจและโดดเดน สามารถน าไปแปรรปเปนสนคา SME ได ตอบ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 5. ทมา

ตอบ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………

33


ภาพประกอบขนตอนการท าและผลผลต

34


ตารางบนทกคะแนน ชอ-สกล ………………………………………………………………………….ชน/หอง………….. เลขท ………. ท รายการ คะแนน

เตม คะแนนท

ได รวม

คะแนนทได

รอยละของคะแนนทได

ระดบคณภาพ

หมายเหต

1 ทดสอบกอนเรยน

10 - - -

2 กจกรรมท 3

10

3 กจกรรมท 4

10

4

ทดสอบหลงเรยน

10

สรปผลการประเมน ผาน ไมผาน

ลงชอ ……………………………..ผประเมน

ลงชอ …………………………… ครประจ าวชา

35


บรรณานกรม

กลมพฒนากระบวนการเรยนร ส านกวชาการและมาตรฐานการศกษา ส านกงานคณะกรรมการการศกษา ขนพนฐาน. (2555). แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรเพอพฒนาทกษะการคด ตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 กลมสาระการเรยนรวทยศาสตร ระดบมธยมศกษา ฉบบปรบปรง. พมพครงท 2. กรงเทพฯ : โรงพมพชมชนสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย จ ากด.

บรษทแมกเอดดเคชน จ ากด. (2556). คมอครแหงศตวรรษท 21 ชววทยา ม.4-6. กรงเทพฯ : บรษท โกลดเพาเวอร พรนตง จ ากด.

สมาน แกวไวยทธ. (2537). 100 จดเนนชววทยา ม.4-5-6. กรงเทพฯ : ส านกพมพ บรษทไฮเอดพบ ลชชง จ ากด.

สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย กระทรวงศกษาธการ. (2554). คมอครรายวชา เพมเตมชววทยา เลม 5 กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตรชนมธยมศกษาปท 4-6. กรงเทพฯ : โรงพมพ สกสค.

สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย กระทรวงศกษาธการ. (2554). หนงสอเรยนสาระ การเรยนรายวชาเพมเตม ชววทยา เลม 5 กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตรชนมธยมศกษา ปท 4-6. กรงเทพฯ : โรงพมพ สกสค.

Eisenkraft,A (2003). Expanding the 5E model : A proposed 7E emphasizes Transferring of Learning and the importance of eliciting prior understanding. The Science Teacher, 70(6) : 56-59

ออนไลดเขาถง https://www.yoututube.com/watch?V=vLiU3FtfT7Q เรอง ก าเนดของโลก และสงมชวตทงมวล

ออนไลดเขาถง http://www.youtube.com/watch?v=SL8wZBqpFxU เรอง อาณาจกรมอเนอรา

https://www.yoututube.com/watch?V=vLiU3FtfT7Q

http://www.youtube.com/watch?v=SL8wZBqpFxU

36


ภาคผนวก

เพอนๆ อยากรค าตอบ พลกดเฉลยไดในหนาถดไปคะ

37


บตรเฉลยแบบทดสอบกอนเรยน เรอง อาณาจกรมอเนอรา

ขอ ค าตอบ 1 ข 2 ก 3 ค 4 ง 5 ข 6 ข 7 ง 8 ง 9 ก 10 ก

38


บตรเฉลยแบบทดสอบหลงเรยน เรอง อาณาจกรมอเนอรา

ขอ ค าตอบ 1 ก 2 ง 3 ง 4 ข 5 ก 6 ข 7 ข 8 ง 9 ค 10 ก

39


บตรเฉลยกจกรรมท 1 นกเรยนจงเลอกค าถามทนาสนใจทสดของกลม พรอมทงแนวทางค าตอบ โดยไมใหซ ากบกลมอน ค าตอบ ……นกเรยนสรางค าถามไดอยางอสระ ตวอยางแนวค าถาม อาท เชน สงมชวตในอาณาจกร มอเนอรา มลกษณะส าคญอยางไร แบคทเรยมรปรางลกษณะอยางไรแบคทเรยมการด ารงชวตอยางไร, มการจดหมวดหมอยางไร ,ใชเกณฑใดในการจ าแนกแบคทเรยออกจากสงมชวตกลมอน, แบคทเรยมผลตอการด ารงชวตของพชและสตวหรอไมอยางไร ,แบคทเรยเปนประโยชนหรอเปนโทษตอมนษย ฯลฯ …………นกเรยนค าตอบไดอยางอสระตามประสบการณเดมของนกเรยน …….. หมายเหต จดประสงคเพอใหนกเรยนฝกการตงค าถาม การตงถามมความส าคญมากกวาค าตอบ เนองจากเปนการสรางประเดนในศกษาและสบเสาะหาความร การตอบค าถามเพอใหนกเรยน ฝกการตงสมมตฐาน คาดการค าตอบ โดยยงไมตดสนวาถกหรอผด จงใจใหนกเรยนอยากคนหาค าตอบ ทถกตองในกระบวนการเรยนรตอไป

40


บตรเฉลยกจกรรมท 2

ผงโนทศน สงมชวตในอาณาจกรมอเนอรา

อาณาจกรมอเนอรา

อารเคยแบคทเรย ยแบคทเรย

ยรอารเคยโอตา ครนาเคยโอตา แบคทเรย แกรมลบ

แบคทเรย แกรมบวก

ไซยาโน-แบคทเรย

แบคทเรยทสรางมเทนและชอบความเคมจด

แบคทเรยทอณหภมสงและ

กรดจด

เปนแบคทเรยทมผนงเซลลหนา Peptidoglycan จงยอมตดสมวงของคลสตนไวโอ

เลต

เชน Lactobacillus sp. Streptomyces sp.

เปนแบคทเรย ทมชนของสารประกอบไขมนและคารโบไฮเดรต จงยอมตดสแดงของซลฟรานนโอ

สงเคราะหแสง และตรง

ไนโตรเจน เรยกวาสาหรายสเขยวแกมน า

เงน

เชน แอนนาบนา ออสซลลาทอเรย

โพรทโอแบคทเรย คลาไมเดย สไปโรคท

บางกลมสามารถสงเคราะหดวยแสงได ด ารงชวตโดยใชไฮโดเจนซลไฟด บางกลมสามารถตรงไนโตรเจนในบรรยากาศได

เชน Rhizobium sp. ,Vibrio cholera (โรคอหวาตกโรค)

เปนปรสตในสตวและท าใหเกดโรคตดตอทางเพศสมพนธ

เชน โรคหนองในเทยม

มรปรางเกลยว ผนงเซลลมความยดหยนสง

เชน Treponema, Leptospira sp.

41


บตรเฉลยกจกรรมท 3

เรอง อาณาจกรมอเนอรา

ตอนท 1 จงเตมค าใหถกตองและสมบรณ

สงมชวตในอาณาจกร ววฒนาการ

แบบโพรคารโอต อาณาจกรมอเนอรา ต าสด

แบบยคารโอต (1) อาณาจกรโพรทสตา

อาณาจกรพช

(2) อาณาจกรฟงไจ

อาณาจกรสตว (ไมมกระดกสนหลง)

อาณาจกรสตว (มกระดกสนหลง) สงสด

ตอนท 2 นกเรยนจงเลอกตวอกษรดานขวามอเตมลงบนหนาขอความดานซายมอใหถกตองและ สมพนธกน

………ซ……1) ยรอารเคยโอตา ก. Treponema (โรคซฟลส) ………ช……2) คนารเคยโอตา ข. Staphylococcus sp. (สว) Lactobacillus sp. ………จ……3) โพรทโอแบคทเรย ค. Escherichia coli (E.coli) ………ฉ……4) คลาไมเดย ง. Anabena sp. Nostoc sp. Oscillaytoria sp. Spirulina sp.

………ก……5) สไปโรคท จ. ไรโซเบยม ………ง……6) ไซยาโนแบคทเรย ฉ. Chlamydia (โรคหนองในเทยม) ………ข……7) แบคทเรยแกรมบวก ช. แบคทเรยทชอบอณหภมสงและกรดจด ………ค……8) แบคทเรยแกรมลบ ซ. แบคทเรยทชอบสรางมเทนและชอบความเคมจด

42


ตอนท 3 ใหนกเรยนท าเครองหมาย / หนาขอความทกลาวถกตอง และเครองหมาย X หนาขอความ ทกลาวผด

……/….1) แบคทเรยแกรมบวก แยกชนดไดโดยการยอม สแกรมผนงเซลล จะตดสมวงของครสตล ไวโอเลต ……X....2) Lactobacillus sp. Bacillus sp. Staphyrococos sp.เปนแบคทเรยทรงกลมทงหมด ……/…..3) โรคฉหน โรคซฟลส มสาเหตจากเชอแบคทเรย แกรมลบทมรปทรงเกลยว ……/…..4) Escherichia coli เปนสาเหตทท าใหเกดอาการทองรวง ……X...5) สาหรายสเขยวแกมน าเงน ไดแก Anabena sp. Nostoc sp. Oscillaytoria sp. Spirulina sp. นยมน ามาท าเปนอาหารเสรม ……/….6) พชทนกวชาการสงเสรมใหมการเลยงในนาขาวพรอมๆกบการปลกขาว ไดแก แหนแดง เพราะพชชนดนสามารถ เพมไนโตรเจนได ....…/…7) นมเปรยว โยเกรต เนยแขงเปนผลตภณฑจากอตสาหกรรมทเกยวของกบการใชประโยชน จากแบคทเรย ……/…..8) กาซชวภาพทน ามาใชเปนเชอเพลงแทนถานหรอฟนในการหงตมอาหารตามชนบทนน เกดจากปฏกรยาของมลสตวกบแบคทเรยแอนาโรบก กาซทไดคอมเทน …..X.…9) เบยร ไวน เตาหย ขนมปง และเตาเจยว เปนผลตภณฑทชมชนทองถนนกเรยนน ามาสราง เปนรายไดหลก

……/...10) ชมชนทองถนของนกเรยนนยมใชประโยชนจากแบคทเรยโดยการท าหนอไมดอง ปลารา ปลาสม ขาวปน

43


บตรเฉลยกจกรรมท 4 บตรกจกรรมท 4

ค าชแจง ใหนกเรยนน าค าศพทจากตารางดานลางเตมลงในชองวางใหถกตองและสมพนธกน ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Treponema sp. Rhizobium sp. Chlamydia Vibrio cholera sp. Anabena sp. Spirulina sp. Leptospira sp. Bacillus anthacis Lactobacillus sp. Staphylococcus sp. Streptomyces sp. Escherichia coli Mycoplasma pneumonia

……Rhizobium sp.………………………1) แบคทเรยทชวยตรงไนโตรเจนในอากาศมาสรางเปน

สวนประกอบไนเตรต

…..Vibrio cholera……………………....2) แบคทเรยทเปนสาเหตกอใหเกดโรคอหวาตกโรค

……Chlamydia……..……………………..3) กลมแบคทเรยทเปนสาเหตของโรคหนองในเทยม

……Treponema sp.…………………….4) เปนสาเหตของโรคซฟลส

……Leptospira sp.……………………...5) เปนสาเหตของโรคฉหน

……Bacillus anthacis.………………...6) เปนสาเหตของโรคแอนแทรกซ

……Mycoplasma pneumoniae..7) เปนสาเหตของโรคปอดบวม

…..Staphylococcus sp………………8) เปนสาเหตท าใหเกดสว

….Escherichia coli (E.coli)…….....9) เปนสาเหตท าใหเกดทองรวง พบในอจาระหรอในน าทง

….Spirulina sp.………….………………10) นยมน ามาเปนอาหารเพราะมโปรตนสง

…..Lactobacillus sp. …………….....11) นยมน ามาผลตนมเปรยว

…..Anabena sp………..…….............12) สาหรายสเขยวแกมน าเงนสามารถสงเคราะหแสงได

…..Streptomyces sp. ……………….13) ใชผลตยาปฏชวนะ

44


บตรเฉลยกจกรรมท 5 บตรกจกรรมท 4 ตอบ …..นกเรยนอธบายขนตอนกระบวนการผลตอาหารตามหวขอทนกเรยนสนใจไดอยางอสระ โดยนกเรยนสามารถตอยอดเปนองคความรไปใชไดในชวตประจ าวน เกดประโยชนทงตอตนเอง ในอนาคต….

45


ประวตผจดท า

ชอ นางสาวมลฤด พมพเขต

วน/เดอน/ป เกด 15 กมภาพนธ พ.ศ. 2522

ทอยปจจบน 209 บานนอยคร ต าบลโคกขมน อ าเภอวงสะพง จ.เลย

ประวตการศกษา วทยาศาสตรบณฑต สาขาชววทยา มหาวทยาลยมหาสารคาม (2544)

ประกาศนยบตรวชาชพคร มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช (2544)

ต าแหนงปจจบน คร ช านาญการ

สถานทท างานปจจบน โรงเรยนหนองหนวทยาคม

Documents

ชุดที่ 1 อาณาจักรมอเนอรา · ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ชุดที่ 1 เรื่อง อาณาจักรมอเนอรา