54
2 ชุดที

ชุดที่ - thaischool1.in.th · เรื่อง สารรอบตัว ชุดที่ 2 สถานะกับการจัดเรียงตัวอนุภาคของสาร

  • Upload
    others

  • View
    10

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: ชุดที่ - thaischool1.in.th · เรื่อง สารรอบตัว ชุดที่ 2 สถานะกับการจัดเรียงตัวอนุภาคของสาร

2 ชดท

Page 2: ชุดที่ - thaischool1.in.th · เรื่อง สารรอบตัว ชุดที่ 2 สถานะกับการจัดเรียงตัวอนุภาคของสาร

ชดกจกรรมการเรยนรวทยาศาสตร เรอง สารรอบตว ชดท 2 สถานะกบการจดเรยงตวอนภาคของสาร

วชย

ชดกจกรรมการเรยนรวทยาศาสตร รายวชาวทยาศาสตรพนฐาน รหส ว21101 กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 1 เรอง สารรอบตว จดท าขน เพอใชเปนสอประกอบการเรยนการสอนและใหนกเรยนศกษาคนควาดวยตนเอง เกดความเขาใจสรางองคความร ไดเรยนรหลกการทางวทยาศาสตร ไดฝกทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร ทกษะการคด ทกษะการแกปญหา เปนการเสรมสรางจตวทยาศาสตร ชดกจกรรมการเรยนรวทยาศาสตร มทงหมด 7 ชด ชดท 1 สารและสมบตของสาร ชดท 2 สถานะกบการจดเรยงตวอนภาคของสาร

ชดท 3 การจ าแนกสารโดยใชเนอสารเปนเกณฑ ชดท 4 การจ าแนกสารโดยใชขนาดอนภาคของสารเปนเกณฑ ชดท 5 อณหภมและการวด ชดท 6 การเปลยนสถานะของสาร ชดท 7 การถายโอนความรอน

ผจดท าขอขอบพระคณผเชยวชาญทกทานทกรณาใหค าแนะน าและตรวจสอบความถกตองของเนอหาในการจดท า พสจนอกษรและเรยบเรยงเอกสารไว ณ โอกาสน ขอขอบพระคณทานผอ านวยการโรงเรยน ทใหค าปรกษาและคณะครโรงเรยนระโนดวทยาตลอดจนผมสวนเกยวของทกทาน ทใหความชวยเหลอในการจดท าชดกจกรรมการเรยนรน และขอขอบพระคณ เจาของเอกสารและต าราตางๆ ทใชเปนเอกสารอางอง หวงเปนอยางยงวาชดกจกรรมการเรยนรวทยาศาสตรเลมนจะเปนประโยชนตอนกเรยนและการจดการเรยนรวทยาศาสตรตอไป สพศ ปานรงษ ผจดท า

ค าน า

Page 3: ชุดที่ - thaischool1.in.th · เรื่อง สารรอบตัว ชุดที่ 2 สถานะกับการจัดเรียงตัวอนุภาคของสาร

ชดกจกรรมการเรยนรวทยาศาสตร เรอง สารรอบตว ชดท 2 สถานะกบการจดเรยงตวอนภาคของสาร

เรอง หนา ค าน า ก สารบญ ข สารบญภาพ ง สารบญตาราง จ แผนผงล าดบการใชชดกจกรรมการเรยนร ฉ ค าชแจงการใชชดกจกรรมการเรยนรส าหรบครผสอน ช ค าชแจงการใชชดกจกรรมการเรยนรส าหรบนกเรยน ซ มาตรฐานการเรยนรตวชวด ฌ สาระการเรยนร ญ แบบทดสอบกอนเรยน 1 กระดาษค าตอบแบบทดสอบกอนเรยน 5 บตรความรท 1 เรองสถานะกบการจดเรยงอนภาคของสาร 6 บตรกจกรรมท 1 เรองสถานะกบการจดเรยงอนภาคของสาร 11 บตรความรท 2 เรองการเปลยนสถานะของสารโดยใชแบบจ าลองการจดเรยง อนภาคของสาร

13

บตรกจกรรมท 2 เรองแบบจ าลองการจดเรยงอนภาคของสาร 15 บตรกจกรรมท 3 สรปองคความรเรองสถานะกบการจดเรยงอนภาคของสาร 21 แบบทดสอบหลงเรยน 22 กระดาษค าตอบแบบทดสอบหลงเรยน 26 บรรณานกรม 27 ภาคผนวก 28 เฉลยแบบทดสอบกอนเรยน 30

สารบญ

Page 4: ชุดที่ - thaischool1.in.th · เรื่อง สารรอบตัว ชุดที่ 2 สถานะกับการจัดเรียงตัวอนุภาคของสาร

ชดกจกรรมการเรยนรวทยาศาสตร เรอง สารรอบตว ชดท 2 สถานะกบการจดเรยงตวอนภาคของสาร

วชย

เรอง หนา เฉลยบตรกจกรรมท 1 เรองสถานะกบการจดเรยงอนภาคของสาร 31 เฉลยบตรกจกรรมท 2 เรองแบบจ าลองการจดเรยงอนภาคของสาร 34 เฉลยบตรกจกรรมท 3 สรปองคความรเรองสถานะกบการจดเรยงอนภาคของ สาร

41

เฉลยแบบทดสอบหลงเรยน 43

สารบญตอ

Page 5: ชุดที่ - thaischool1.in.th · เรื่อง สารรอบตัว ชุดที่ 2 สถานะกับการจัดเรียงตัวอนุภาคของสาร

ชดกจกรรมการเรยนรวทยาศาสตร เรอง สารรอบตว ชดท 2 สถานะกบการจดเรยงตวอนภาคของสาร

วชย

ภาพท หนา 1 แสดงการจดเรยงอนภาคของของแขง 7 2 แสดงการจดเรยงอนภาคของของเหลว 8 3 แสดงการจดเรยงอนภาคของแกส 9 4 แสดงการเปลยนสถานะของสารโดยใชแบบจ าลองอนภาคของสาร 13 5 แสดงแรงยดเหยวระหวางโมเลกลของสาร 14

สารบญภาพ

Page 6: ชุดที่ - thaischool1.in.th · เรื่อง สารรอบตัว ชุดที่ 2 สถานะกับการจัดเรียงตัวอนุภาคของสาร

ชดกจกรรมการเรยนรวทยาศาสตร เรอง สารรอบตว ชดท 2 สถานะกบการจดเรยงตวอนภาคของสาร

วชย

ตารางท หนา 1 แสดงความแตกตางของสารในสถานะตางๆ 8

สารบญตาราง

Page 7: ชุดที่ - thaischool1.in.th · เรื่อง สารรอบตัว ชุดที่ 2 สถานะกับการจัดเรียงตัวอนุภาคของสาร

ชดกจกรรมการเรยนรวทยาศาสตร เรอง สารรอบตว ชดท 2 สถานะกบการจดเรยงตวอนภาคของสาร

ผาน

อานค าแนะน า

ท าแบบทดสอบกอนเรยน

อานบตรความรและท าบตรกจกรรม ระหวางเรยน

ท าแบบทดสอบหลงเรยน

ศกษาชดกจกรรมการเรยนรวทยาศาสตรชดตอไป

ไมผาน

นกเรยนเขาใจแผนผง แลวเรมศกษาชดกจกรรม การเรยนรไดเลยคะ

แผนผงล าดบการใชชดกจกรรมการเรยนร

Page 8: ชุดที่ - thaischool1.in.th · เรื่อง สารรอบตัว ชุดที่ 2 สถานะกับการจัดเรียงตัวอนุภาคของสาร

ชดกจกรรมการเรยนรวทยาศาสตร เรอง สารรอบตว ชดท 2 สถานะกบการจดเรยงตวอนภาคของสาร

ค าชแจงในการใชชดกจกรรมการเรยนร ส าหรบครผสอน

ชดกจกรรมการเรยนรวทยาศาสตร รายวชาวทยาศาสตรพนฐาน รหสวชา ว21101 กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 1 เรอง สารรอบตว ชดท 2 สถานะกบการจดเรยงตวอนภาคของสาร สรางขนเพอใหนกเรยนไดศกษาเรยนรดวยตนเองตามตวชวดและสาระการเรยนรซ งชดกจกรรมการเรยนรนประกอบดวยแบบทดสอบกอนเรยน บตรความร บ ตรกจกรรม แบบทดสอบหลงเรยน เฉลยแบบทดสอบกอนเรยน เฉลยบตรกจกรรม และเฉลยแบบทดสอบหลงเรยน

ครผสอนสามารถสนบสนนการเรยนรใหนกเรยนโดยปฏบตดงน 1. ชดกจกรรมการเรยนร ใชควบคกบแผนการจดการเรยนรแบบกระบวนการ

สบเสาะหาความร 2. ครผสอนควรเนนย าเรอง ความซอสตยในการท าชดกจกรรมการเรยนร ไมให

นกเรยนดเฉลยกอนท าแบบทดสอบกอนเรยน บตรกจกรรม และแบบทดสอบหลงเรยน 3. ใหนกเรยนศกษาตวชวดและสาระการเรยนรใหเขาใจ 4. ใหนกเรยนท าแบบทดสอบกอนเรยน และตรวจค าตอบจากเฉลยในภาคผนวก

บนทกคะแนน 5. ใหนกเรยนศกษาบตรความรแตละเรอง เมอศกษาบตรความรจบแลว ท าบตร

กจกรรมเพอเสรมทกษะการคดวเคราะห และตรวจค าตอบจากเฉลยในภาคผนวก บนทกคะแนน

6. ครผสอนควรรวมอภปรายกบนกเรยน เพอใหนกเรยนสรปองคความรในเรองทศกษาดวยตนเอง

7. เมอนกเรยนศกษาบตรความรและท าบตรกจกรรมครบทกเรองแลว ใหนกเรยนท า

แบบทดสอบหลงเรยนและตรวจค าตอบจากเฉลยในภาคผนวก บนทกคะแนน

Page 9: ชุดที่ - thaischool1.in.th · เรื่อง สารรอบตัว ชุดที่ 2 สถานะกับการจัดเรียงตัวอนุภาคของสาร

ชดกจกรรมการเรยนรวทยาศาสตร เรอง สารรอบตว ชดท 2 สถานะกบการจดเรยงตวอนภาคของสาร

ค าชแจงในการใชชดกจกรรมการเรยนร ส าหรบนกเรยน

1. นกเรยนศกษาจดประสงคการเรยนร ชดกจกรรมการเรยนรวทยาศาสตร รายวชาวทยาศาสตรพนฐาน รหสวชา ว21101 กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 1 ชดท 2 สถานะกบการจดเรยงตวอนภาคของสาร 2. นกเรยนท าแบบทดสอบกอนเรยน จ านวน 10 ขอ โดยแบบทดสอบเปนแบบทดสอบปรนย ชนดเลอกตอบ 4 ตวเลอก ไดแก ก ข ค ง ใชเวลาท า 10 นาท 3. แบงนกเรยนออกเปนกลม กลมละ 5-6 คน โดยจดกลมแบบคละความสามารถของนกเรยน เกง ปานกลางและออนคละเพศหญงชาย ใหแตละกลมเลอกประธาน ผอาน ผเขยน ผน าเสนอ และผอ านวยความสะดวก เพอแบงหนาทความรบผดชอบในกลม 4. ด าเนนกจกรรมตามล าดบกจกรรมและฟงค าแนะน าจากคร 5. รวมกนอภปรายและสรปองคความรจากการปฏบตกจกรรม 6. ท าแบบทดสอบหลงเรยน จ านวน 10 ขอ โดยแบบทดสอบเปนแบบทดสอบปรนย ชนดเลอกตอบ 4 ตวเลอก ไดแก ก ข ค ง ใชเวลาท า 10 นาท

Page 10: ชุดที่ - thaischool1.in.th · เรื่อง สารรอบตัว ชุดที่ 2 สถานะกับการจัดเรียงตัวอนุภาคของสาร

ชดกจกรรมการเรยนรวทยาศาสตร เรอง สารรอบตว ชดท 2 สถานะกบการจดเรยงตวอนภาคของสาร

สาระ/มาตรฐานการเรยนร ตวชวด/สาระการเรยนร

สาระท 3 : สารและสมบตของสาร มาตรฐาน ว 3.1

เขาใจสมบตของสาร ความสมพนธระหวางสมบตของสารกบโครงสรางและแรงยดเหนยว ระหวางอนภาค มกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตร สอสารสงทเรยนร และน าความรไปใชประโยชน ตวชวด ม 1/2 อธบายสมบตและการเปลยนสถานะของสาร โดยใชแบบจ าลองการจดเรยงอนภาคของสาร สาระส าคญ

สารในสถานะตาง ๆ มลกษณะการจดเรยงอนภาค ระยะหางระหวางอนภาค และแรงยดเหนยวระหวางอนภาคแตกตางกน ซงสามารถใชแบบจ าลองการจดเรยงอนภาคของสารอธบายสมบตบางประการของสารได

Page 11: ชุดที่ - thaischool1.in.th · เรื่อง สารรอบตัว ชุดที่ 2 สถานะกับการจัดเรียงตัวอนุภาคของสาร

ชดกจกรรมการเรยนรวทยาศาสตร เรอง สารรอบตว ชดท 2 สถานะกบการจดเรยงตวอนภาคของสาร

สาระการเรยนร

ดานความร (Knowledge) 1. สถานะของสาร 2. การจดเรยงตวของอนภาคของสาร

ดานทกษะกระบวนการ (Practice) 1. อธบายเกยวกบสถานะของสารกบการจดเรยงตวของอนภาคของสาร 2. ใชแบบจ าลองการจดเรยงตวของอนภาคของสารอธบายสมบตบางประการ

ของสารในสถานะของแขง ของเหลว และแกส

ดานคณลกษณะอนพงประสงค (Attitude) 1. มวนย 2. ใฝเรยนร 3. ซอสตยสจรต 4. มงมนในการท างาน

สมรรถนะส าคญของผเรยน (Competencies of learners)

1. ความสามารถในการคด 2. ความสามารถในการสอสาร 3. ความสามารถในการแกปญหา 4. ความสามารถในการใชทกษะชวต 5. ความสามารถในการใชเทคโนโลย

เวลาทใชในชดกจกรรมการเรยนร 3 ชวโมง

Page 12: ชุดที่ - thaischool1.in.th · เรื่อง สารรอบตัว ชุดที่ 2 สถานะกับการจัดเรียงตัวอนุภาคของสาร

1

ชดกจกรรมการเรยนรวทยาศาสตร เรอง สารรอบตว ชดท 2 สถานะกบการจดเรยงตวอนภาคของสาร

แบบทดสอบกอนเรยน

ชดท 2 สถานะกบการจดเรยงอนภาคของสาร ค าชแจง ใหนกเรยนเลอกค าตอบทถกตองทสดเพยงค าตอบเดยวแลวท าเครองหมาย X ลงในกระดาษค าตอบ(10 คะแนน)

1. อนภาคของแกสจะมการจดเรยงตามขอใด ก. จบตวอยางหลวมๆ เคลอนไหวไดยาก ข. จบตวอยางหลวมๆ เคลอนไหวไดงาย ค. จบตวกนแนน แรงยดเหนยวมคามาก เคลอนไหวยาก ง. อยอยางกระจดกระจาย อนภาคมการเคลอนทอยางอสระ

2. ขอใดเปนคณลกษณะของสารทอยในสถานะของเหลว ก. ทะลผานไดยาก ข. บบอดใหเลกลงไมได ค. มรปรางเปลยนแปลงตามภาชนะทบรรจ ง. รปรางไมเปลยนแปลงตามภาชนะทบรรจ

3. ขอใดจดเรยงแรงยดเหนยวระหวางอนภาคของสารจากมากไปหานอย ไดถกตอง

ก. น านม หน แกวน า ข. ลม ปากกา น าหวาน ค. เหลก อากาศ น าเปลา ง. กระดาษ น าปนใส แกสออกซเจน

Page 13: ชุดที่ - thaischool1.in.th · เรื่อง สารรอบตัว ชุดที่ 2 สถานะกับการจัดเรียงตัวอนุภาคของสาร

2

ชดกจกรรมการเรยนรวทยาศาสตร เรอง สารรอบตว ชดท 2 สถานะกบการจดเรยงตวอนภาคของสาร

4. การท าฝนเทยมเกยวของกบขอใด

ก. การเปลยนสถานะจากแกสไปเปนของเหลว ข. การเปลยนสถานะจากของเหลวไปเปนแกส ค. การเปลยนสถานะจากแขงไปเปนของเหลว ง. การเปลยนสถานะจากของเหลวไปเปนของแขง

พจารณาภาพตอไปน แลวตอบค าถาม ขอ 5 – 6

5. แบบจ าลองการจดเรยงอนภาคของ หน น า อากาศ ตรงกบภาพใด ตามล าดบ ก. A B C ข. B A C ค. C B A ง. B C A

แทนดดความรอน แทนคายความรอน

Page 14: ชุดที่ - thaischool1.in.th · เรื่อง สารรอบตัว ชุดที่ 2 สถานะกับการจัดเรียงตัวอนุภาคของสาร

3

ชดกจกรรมการเรยนรวทยาศาสตร เรอง สารรอบตว ชดท 2 สถานะกบการจดเรยงตวอนภาคของสาร

6. การเปลยนแปลง หมายเลข (6) เรยกวาอะไร ก. การแขงตว ข. การระเหด

ค. การควบแนน ง. การระเหดกลบ

7. ขอใดไมถกตองเกยวกบการเปลยนสถานะ ก. ของเหลวเปลยนเปนกาซ เรยกวาการระเหด ข. กาซเปลยนเปนของเหลว เรยกวา การควบแนน ค. การระเหยทวทกสวนของของเหลวเรยกวาการเดอด ง. ของแขงเปลยนเปนของเหลว เรยกวาการหลอมเหลว 8. ในหองประชมทมผคนหนาแนน มต าแหนงทนงแนนอนเปรยบไดกบ แรงยดเหนยวของอนภาคในสถานะใด ก. แกส ข. ไอน า ค. ของแขง ง. ของเหลว 9. สารในขอใดมมแรงยดเหนยวโมเลกลนอยทสด ก. น า ข. อากาศ ค. ทองค า ง. น าตาลทราย

Page 15: ชุดที่ - thaischool1.in.th · เรื่อง สารรอบตัว ชุดที่ 2 สถานะกับการจัดเรียงตัวอนุภาคของสาร

4

ชดกจกรรมการเรยนรวทยาศาสตร เรอง สารรอบตว ชดท 2 สถานะกบการจดเรยงตวอนภาคของสาร

10. สารในขอใดอยในสถานะเดยวกนทงหมด

ก. ถาน ทองเหลอง เพชร ข. อากาศ ฟวส ก ามะถน ค. ดนน ามน น าโคลน น าแปง ง. น าตาลทราย น าสม น ากลน

Page 16: ชุดที่ - thaischool1.in.th · เรื่อง สารรอบตัว ชุดที่ 2 สถานะกับการจัดเรียงตัวอนุภาคของสาร

5

ชดกจกรรมการเรยนรวทยาศาสตร เรอง สารรอบตว ชดท 2 สถานะกบการจดเรยงตวอนภาคของสาร

ค าชแจง ใหนกเรยนเลอกค าตอบทถกตองทสดเพยงค าตอบเดยวแลวท าเครองหมาย X ลงในกระดาษค าตอบ (10 คะแนน)

คะแนนเตม คะแนนทได

10

ขอ ตวเลอก

ก ข ค ง

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

กระดาษค าตอบ แบบทดสอบกอนเรยน

Page 17: ชุดที่ - thaischool1.in.th · เรื่อง สารรอบตัว ชุดที่ 2 สถานะกับการจัดเรียงตัวอนุภาคของสาร

6

ชดกจกรรมการเรยนรวทยาศาสตร เรอง สารรอบตว ชดท 2 สถานะกบการจดเรยงตวอนภาคของสาร

บตรความรท 1 เรอง สถานะกบการจดเรยงอนภาคของสาร

สถานะของสารแบงเปน 3 สถานะ

ของแขง

สถานะของสาร

ของเหลว แกส

Page 18: ชุดที่ - thaischool1.in.th · เรื่อง สารรอบตัว ชุดที่ 2 สถานะกับการจัดเรียงตัวอนุภาคของสาร

7

ชดกจกรรมการเรยนรวทยาศาสตร เรอง สารรอบตว ชดท 2 สถานะกบการจดเรยงตวอนภาคของสาร

1. ของแขง (Solid) คอ สารทอนภาคจะอยชดกน อนภาคไมสามารถเคลอนท

ได ท าใหแรงยดเหนยวระหวางอนภาคสงกวาในสถานะอนของสารชนดเดยวกน มรปรางและปรมาตรทคงทแนนอน ไมขนกบภาชนะทบรรจ ตวอยางของสารทมสถานะเปนของแขง เชน เหลก อะลมเนยม ทองแดง เงน เปนตน

ภาพท 1 แสดงการจดเรยงอนภาคของของแขง ทมา : http://www.neutron.rmutphysics.com

Page 19: ชุดที่ - thaischool1.in.th · เรื่อง สารรอบตัว ชุดที่ 2 สถานะกับการจัดเรียงตัวอนุภาคของสาร

8

ชดกจกรรมการเรยนรวทยาศาสตร เรอง สารรอบตว ชดท 2 สถานะกบการจดเรยงตวอนภาคของสาร

2. ของเหลว (Liquid) คอ สารทอนภาคอยหางกนเลกนอย แรงยดเหนยวมคา

นอย ท าใหอนภาคสามารถเคลอนทได รปรางไมแนนอน เปลยนตามภาชนะทบรรจ แตปรมาตรไมขนกบภาชนะ ตวอยางของสารทมสถานะเปนของเหลว เชน น า แอลกอฮอล โบรมน เปนตน

ภาพท 2 แสดงการจดเรยงอนภาคของของเหลว ทมา : http://www.neutron.rmutphysics.com

Page 20: ชุดที่ - thaischool1.in.th · เรื่อง สารรอบตัว ชุดที่ 2 สถานะกับการจัดเรียงตัวอนุภาคของสาร

9

ชดกจกรรมการเรยนรวทยาศาสตร เรอง สารรอบตว ชดท 2 สถานะกบการจดเรยงตวอนภาคของสาร

3. แกส (Gas) คอ สารทมอนภาคอยหางกน แรงยดเหนยวระหวางอนภาคมคานอยมาก ท าใหเคลอนทไดมาก มปรมาตรและรปรางตามภาชนะทบรรจ ตวอยางของสารทมสถานะเปนแกส เชน แกสออกซเจน แกสไฮโดรเจน แกสคารบอนไดออกไซด แกสไนโตรเจน เปนตน

ภาพท 3 แสดงการจดเรยงอนภาคของของแกส (แกสภายในลกโปง) ทมา : http://www.neutron.rmutphysics.com

Page 21: ชุดที่ - thaischool1.in.th · เรื่อง สารรอบตัว ชุดที่ 2 สถานะกับการจัดเรียงตัวอนุภาคของสาร

10

ชดกจกรรมการเรยนรวทยาศาสตร เรอง สารรอบตว ชดท 2 สถานะกบการจดเรยงตวอนภาคของสาร

ลกษณะ สมบตของสาร

ของแขง ของเหลว แกส

รปราง ไมเปลยนแปลง

รปราง

มรปรางตาม

ภาชนะทใส มรปรางกระจายเตม

ภาชนะ ทบรรจ

การเคลอนท อยกบท ไหลได ฟงกระจายอยางรวดเรว

การจดเรยงของ

อนภาค

เรยงชดตดกนและอดแนนอยางมระเบยบ

อนภาคอยหางกนมากกวาของแขง

อนภาคของแกสอย

หางกนมากกวา

ของเหลว

การกดอด กดอดหรอบบให

เลกลง ไมได

กดอดหรอบบให

เลกลงไดนอยมาก

กดอดหรอบบใหเลก

ไดงาย

แรงยดเหนยว ระหวางอนภาค

มากทสด มาก นอย

ปรมาตร คงท คงท ไมคงท

ตารางท 1 แสดงความแตกตางของสารในสถานะตางๆ

Page 22: ชุดที่ - thaischool1.in.th · เรื่อง สารรอบตัว ชุดที่ 2 สถานะกับการจัดเรียงตัวอนุภาคของสาร

11

ชดกจกรรมการเรยนรวทยาศาสตร เรอง สารรอบตว ชดท 2 สถานะกบการจดเรยงตวอนภาคของสาร

จดประสงคกจกรรม ตอนท 1 ค าชแจง นกเรยนจ าแนกสถานะของสารทก าหนดให โดยท าเครองหมาย (√) ลงในตาราง (1 คะแนน)

ชอสาร สถานะของสาร

ของแขง ของเหลว แกส

1. น าตาลทราย

2. น าเชอม

3. เกลอแกง

4. น าสมสายช

5. ลกเหมน

6. น ากลน

7. น าแขง

8. แกสหงตม

9. ทองแดง

10. อากาศ

คะแนนเตม คะแนนทได 10

อธบายเกยวกบสถานะกบการจดเรยงตวของอนภาค ของสาร

บตรกจกรรมท 1 สถานะกบการจดเรยงตวของอนภาคของสาร

Page 23: ชุดที่ - thaischool1.in.th · เรื่อง สารรอบตัว ชุดที่ 2 สถานะกับการจัดเรียงตัวอนุภาคของสาร

12

ชดกจกรรมการเรยนรวทยาศาสตร เรอง สารรอบตว ชดท 2 สถานะกบการจดเรยงตวอนภาคของสาร

ตอนท 2 ค าชแจง จากกจกรรม ตอนท 1 ใหนกเรยนตอบค าถามตอไปน (ขอละ 2 คะแนน)

1. สารแบงเปนกสถานะ อะไรบาง

………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………… 2. จงอธบายการจดเรยงอนภาคของสารทมสถานะของแขง พรอมยกตวอยางสาร ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 3. จงอธบายการจดเรยงอนภาคของสารทมสถานะของเหลว พรอมยกตวอยางสาร ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 4. จงอธบายการจดเรยงอนภาคของสารทมสถานะของแกส พรอมยกตวอยางสาร ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………5. จงเขยนแบบจ าลองการจดเรยงอนภาคของสารทมสถานะของแขง ของเหลวและแกส

คะแนนเตม คะแนนทได 10

ของแขง ของเหลว แกส

Page 24: ชุดที่ - thaischool1.in.th · เรื่อง สารรอบตัว ชุดที่ 2 สถานะกับการจัดเรียงตัวอนุภาคของสาร

13

ชดกจกรรมการเรยนรวทยาศาสตร เรอง สารรอบตว ชดท 2 สถานะกบการจดเรยงตวอนภาคของสาร

บตรความรท 2

การเปลยนสถานะของสารโดยใชแบบจ าลองอนภาคของสาร

1. การเปลยนสถานะของของแขง ในการท าใหของแขงเปลยนสถานะเปน ของเหลวและแกสจะตองดดพลงงานเขาไป จนแรงยดเหนยวระหวางโมเลกลลดต าลง อนภาคจงแยกออกจากกน

2. การเปลยนสถานะของของเหลว ในการท าใหของเหลวเปลยนสถานะเปน ของแขงจะตองคายพลงงานออกไป จนแรงยดเหนยวระหวางโมเลกลมากขน อนภาคจงเรยงตวแบบชดกนมากขน และการท าใหสารเปลยนสถานะจากของเหลวไปเปนแกส จะตองดดพลงงานเขาไป จนแรงยดเหนยวระหวางโมเลกลลดต าลง อนภาคจงแยกออกจากกน

3. การเปลยนสถานะของแกส ในการท าใหแกสเปลยนสถานะเปนของแขงและ ของเหลว จะตองคายพลงงานออกมา จนแรงยดเหนยวระหวางโมเลกลมากขน อนภาคจงเรยงตวแบบชดกนมาก

ภาพท 4 แสดงการเปลยนสถานะของสารโดยใชแบบจ าลองอนภาคของสาร ทมา : สพศ ปานรงษ

Page 25: ชุดที่ - thaischool1.in.th · เรื่อง สารรอบตัว ชุดที่ 2 สถานะกับการจัดเรียงตัวอนุภาคของสาร

14

ชดกจกรรมการเรยนรวทยาศาสตร เรอง สารรอบตว ชดท 2 สถานะกบการจดเรยงตวอนภาคของสาร

แรงยดเหยวระหวางโมเลกลของสาร

ภาพท 5 แสดงแรงยดเหนยวระหวางโมเลกลของสาร ทมา : สพศ ปานรงษ

Page 26: ชุดที่ - thaischool1.in.th · เรื่อง สารรอบตัว ชุดที่ 2 สถานะกับการจัดเรียงตัวอนุภาคของสาร

15

ชดกจกรรมการเรยนรวทยาศาสตร เรอง สารรอบตว ชดท 2 สถานะกบการจดเรยงตวอนภาคของสาร

จดประสงคกจกรรม

1. ทดลองและอธบายการจดเรยงระยะหางระหวางอนภาคแรงยดเหนยวระหวาง

อนภาคและการเคลอนไหวของอนภาคของสารในสถานะของแขง ของเหลว และแกสโดย

ใชแบบจ าลองการจดเรยงอนภาคของสาร

2. อธบายสถานะของสารทแตกตางกนโดยใชแบบจ าลองการจดเรยงอนภาคของ

สาร

ตอนท 1

ค าชแจง นกเรยนแตละกลมศกษาและลงมอปฏบตการทดลอง เรอง แบบจ าลองการจดเรยง

อนภาคของสารและบนทกรายละเอยดของขอมลอภปรายผลและสรปผล

อปกรณและสารเคม

รายการ หนวยนบ 1. ขวดพลาสตกขนาด 500 cm³ 2. เมดโฟมขนาดเสนผานศนยกลาง 5-10 mm 3. จกยาง 4. ทอน าแกส

1 ขวด 1 ถง 1 อน 1 ทอ

คะแนนเตม คะแนนทได 10

บตรกจกรรมท 2 แบบจ าลองการจดเรยงอนภาคของสาร

Page 27: ชุดที่ - thaischool1.in.th · เรื่อง สารรอบตัว ชุดที่ 2 สถานะกับการจัดเรียงตัวอนุภาคของสาร

16

ชดกจกรรมการเรยนรวทยาศาสตร เรอง สารรอบตว ชดท 2 สถานะกบการจดเรยงตวอนภาคของสาร

วธการทดลอง

1. น าขวดพลาสตกขนาด 500 cm³ ทกนขวดเจาะรขนาดเสนผานศนยกลาง 1 มลลเมตร ประมาณ 10-15 ร บรรจเมดโฟมขนาดเสนผาศนยกลาง 5-10 มลลเมตร ลงในขวดใบนประมาณ 80 ลกบาศกเซนตเมตร ปดปากขวดดวยจกยางทมทอน าแกส 1 ทอเสยบอย (ดงรป)

2. คว าปากขวดลง จากนนเปาลมเขาไปในทอน าแกสอยางชาๆ เบาๆ สงเกตการเคลอนตวของเมดโฟม บนทกผล 3. คอยๆ เปาลมใหแรงมากขนเรอยๆ จนถงแรงทสด สงเกตการเคลอนตว ของเมดโฟม บนทกผลการเปลยนแปลงทกครงทเปาลมลงไปในขวด

บนทกผลการทดลอง

การเปาลมในทอแกส การเปลยนแปลงของเมดโฟม การเปาลมอยางชา ๆ การเปาลมแรงขน การเปาลมแรงทสด

Page 28: ชุดที่ - thaischool1.in.th · เรื่อง สารรอบตัว ชุดที่ 2 สถานะกับการจัดเรียงตัวอนุภาคของสาร

17

ชดกจกรรมการเรยนรวทยาศาสตร เรอง สารรอบตว ชดท 2 สถานะกบการจดเรยงตวอนภาคของสาร

ค าถามหลงการทดลอง

1. เมดโฟมในขวดพลาสตกเปรยบเสมอนอะไร ...........................................................................................................................................................................................................................................................................

2. การเปาลมอยางชา ๆ เบา ๆ ไปยงเมดพลาสตกเปนแบบจ าลองทแทนการจดเรยง อนภาคของสารในสถานะใดและมลกษณะอยางไร ...........................................................................................................................................................................................................................................................................

3. การเปาลมในขวดเรวขน ไปยงเมดพลาสตกเปนแบบจ าลองทแทนการจดเรยง อนภาคของสารในสถานะใดและมลกษณะอยางไร ..................................................................................................................................... .....................................................................................................................................

4. การเปาลมแรงทสด ไปยงเมดพลาสตกเปนแบบจ าลองทแทนการจดเรยง อนภาคของสารในสถานะใดและมลกษณะอยางไร ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... .....................................................................................................................................

อภปรายผลและสรปผลการทดลอง

………………………………………………………………………………………………………………..………………………………………………………………………………………………………………..………………………………………………………………………………………………………………..………………………………………………………………………………………………………………..………………………………………………………………………………………………………………..………………………………………………………………………………………………………………..………………………………………………………………………………………………………………..……………………………………………………………………………………………

Page 29: ชุดที่ - thaischool1.in.th · เรื่อง สารรอบตัว ชุดที่ 2 สถานะกับการจัดเรียงตัวอนุภาคของสาร

18

ชดกจกรรมการเรยนรวทยาศาสตร เรอง สารรอบตว ชดท 2 สถานะกบการจดเรยงตวอนภาคของสาร

ตอนท 2 อปกรณและสารเคม

รายการ หนวยนบ

1. บกเกอร 2. ขวดรปชมพ 3. จกยาง 4. เกลดดางทบทม 5. น า 6. สารละลายแอมโมเนย

1 ใบ 1 ใบ 1 อน

1-2 เกลด 100 cm³ 4-5 หยด

วธการทดลอง

1. พจารณาลกษณะของเกลดดางทบทม บนทกผล 2. น าบกเกอรทบรรจน า 100 ลกบาศกเซนตเมตร ตงทงไวใหน าในบกเกอรอย

นงๆ จากนนหยอนดางทบทม 1-2 เกลด ลงในบกเกอร สงเกตการเปลยนแปลงทเกดขนนาน 2 นาท บนทกผล

3. น าขวดรปชมพปดจกยางทภายในบรรจส าลชบสารละลายแอมโมเนย เจอจางมาวางไวกลางโตะ จากนนเปดฝาขวดออก ทงไวประมาณ 2 นาท สงเกต และบนทกผล

คะแนนเตม คะแนนทได 10

Page 30: ชุดที่ - thaischool1.in.th · เรื่อง สารรอบตัว ชุดที่ 2 สถานะกับการจัดเรียงตัวอนุภาคของสาร

19

ชดกจกรรมการเรยนรวทยาศาสตร เรอง สารรอบตว ชดท 2 สถานะกบการจดเรยงตวอนภาคของสาร

บนทกผลการทดลอง

กจกรรม การเปลยนแปลงทเกดขน/สงทสงเกตเหน พจารณาลกษณะและรปราง ของเกลดดางทบทม

ใสเกลดดางทบทมในน า

เปดฝาขวดออกภายในบรรจส าล ชบสารละลายแอมโมเนย เจอจาง

ค าถามหลงการทดลอง

1. ดางทบทมมลกษณะอยางไร ...........................................................................................................................................................................................................................................................................

2. เมอใสเกลดดางทบทมลงในน า สงทสงเกตได คอ ...........................................................................................................................................................................................................................................................................

3. จากการทดลองเปรยบเปรยบเทยบกบการจ าลองอนภาคของสารสถานะใด ..................................................................................................................................... .....................................................................................................................................

4. เมอเปดฝาขวดออกภายในบรรจส าลชบสารละลายแอมโมเนย เจอจาง สงทสงเกตได คอ

.....................................................................................................................................

.....................................................................................................................................

Page 31: ชุดที่ - thaischool1.in.th · เรื่อง สารรอบตัว ชุดที่ 2 สถานะกับการจัดเรียงตัวอนุภาคของสาร

20

ชดกจกรรมการเรยนรวทยาศาสตร เรอง สารรอบตว ชดท 2 สถานะกบการจดเรยงตวอนภาคของสาร

อภปรายผลและสรปผลการทดลอง

………………………………………………………………………………………………………………..………………………………………………………………………………………………………………..………………………………………………………………………………………………………………..………………………………………………………………………………………………………………..………………………………………………………………………………………………………………..………………………………………………………………………………………………………………..………………………………………………………………………………………………………………..……………………………………………………………………………………………………………………………..……………………………………………………………………………………………………………………………..……………………………………………………………………………………………………………………………..……………………………………………………………………………………………………………………………..…………………………………………………………………………………………… ………………………………..……………………………………………………………………………………………………………………………..……………………………………………………………………………………………………………………………..……………………………………………………………………………………………

Page 32: ชุดที่ - thaischool1.in.th · เรื่อง สารรอบตัว ชุดที่ 2 สถานะกับการจัดเรียงตัวอนุภาคของสาร

21

ชดกจกรรมการเรยนรวทยาศาสตร เรอง สารรอบตว ชดท 2 สถานะกบการจดเรยงตวอนภาคของสาร

บตรกจกรรมท 3 สรปองคความรเรองสถานะกบการจดเรยงอนภาคของสาร

จดประสงคการเรยนร นกเรยนสรปองคความรเรองสถานะกบการจดเรยงอนภาคของสาร ค าชแจง นกเรยนสรปองคความรโดยเขยนแผนทความคด เรอง สถานะกบการจดเรยงอนภาคของสาร(10 คะแนน)

คะแนนเตม คะแนนทได 10

Page 33: ชุดที่ - thaischool1.in.th · เรื่อง สารรอบตัว ชุดที่ 2 สถานะกับการจัดเรียงตัวอนุภาคของสาร

22

ชดกจกรรมการเรยนรวทยาศาสตร เรอง สารรอบตว ชดท 2 สถานะกบการจดเรยงตวอนภาคของสาร

แบบทดสอบหลงเรยน

ชดท 2 สถานะกบการจดเรยงอนภาคของสาร

ค าชแจง ใหนกเรยนเลอกค าตอบทถกตองทสดเพยงค าตอบเดยวแลวท าเครองหมาย X ลงในกระดาษค าตอบ (10 คะแนน)

1. ขอใดเปนคณลกษณะของสารทอยในสถานะของเหลว ก. ทะลผานไดยาก ข. บบอดใหเลกลงไมได ค. มรปรางเปลยนแปลงตามภาชนะทบรรจ ง. รปรางไมเปลยนแปลงตามภาชนะทบรรจ

2. การท าฝนเทยมเกยวของกบขอใด

ก. การเปลยนสถานะจากแกสไปเปนของเหลว ข. การเปลยนสถานะจากของเหลวไปเปนแกส ค. การเปลยนสถานะจากแขงไปเปนของเหลว ง. การเปลยนสถานะจากของเหลวไปเปนของแขง

3. สารในขอใดมมแรงยดเหนยวโมเลกลนอยทสด ก. น า ข. อากาศ ค. ทองค า ง. น าตาลทราย

Page 34: ชุดที่ - thaischool1.in.th · เรื่อง สารรอบตัว ชุดที่ 2 สถานะกับการจัดเรียงตัวอนุภาคของสาร

23

ชดกจกรรมการเรยนรวทยาศาสตร เรอง สารรอบตว ชดท 2 สถานะกบการจดเรยงตวอนภาคของสาร

4. ในหองประชมทมผคนหนาแนน มต าแหนงทนงแนนอนเปรยบไดกบ

แรงยดเหนยวของอนภาคในสถานะใด ก. แกส ข. ไอน า ค. ของแขง ง. ของเหลว

5. สารในขอใดอยในสถานะเดยวกนทงหมด

ก. ถาน ทองเหลอง เพชร ข. อากาศ ฟวส ก ามะถน ค. ดนน ามน น าโคลน น าแปง ง. น าตาลทราย น าสม น ากลน

6. ขอใดจดเรยงแรงยดเหนยวระหวางอนภาคของสารจากมากไปหานอย ไดถกตอง

ก. น านม หน แกวน า ข. ลม ปากกา น าหวาน ค. เหลก อากาศ น าเปลา ง. กระดาษ น าปนใส แกสออกซเจน

Page 35: ชุดที่ - thaischool1.in.th · เรื่อง สารรอบตัว ชุดที่ 2 สถานะกับการจัดเรียงตัวอนุภาคของสาร

24

ชดกจกรรมการเรยนรวทยาศาสตร เรอง สารรอบตว ชดท 2 สถานะกบการจดเรยงตวอนภาคของสาร

พจารณาภาพตอไปน แลวตอบค าถาม ขอ 7 – 8

7. แบบจ าลองการจดเรยงอนภาคของ หน น า อากาศ ตรงกบภาพใด ตามล าดบ

ก. A B C ข. B A C ค. C B A ง. B C A

8. การเปลยนแปลง หมายเลข (6) เรยกวาอะไร ก. การแขงตว ข. การระเหด

ค. การควบแนน ง. การระเหดกลบ

แทนดดความรอน แทนคายความรอน

Page 36: ชุดที่ - thaischool1.in.th · เรื่อง สารรอบตัว ชุดที่ 2 สถานะกับการจัดเรียงตัวอนุภาคของสาร

25

ชดกจกรรมการเรยนรวทยาศาสตร เรอง สารรอบตว ชดท 2 สถานะกบการจดเรยงตวอนภาคของสาร

9. อนภาคของแกสจะมการจดเรยงตามขอใด

ก. จบตวอยางหลวมๆ เคลอนไหวไดยาก ข. จบตวอยางหลวมๆ เคลอนไหวไดงาย ค. จบตวกนแนน แรงยดเหนยวมคามาก เคลอนไหวยาก ง. อยอยางกระจดกระจาย อนภาคมการเคลอนทอยางอสระ

10. ขอใดไมถกตองเกยวกบการเปลยนสถานะ ก. ของเหลวเปลยนเปนกาซ เรยกวาการระเหด ข. กาซเปลยนเปนของเหลว เรยกวา การควบแนน ค. การระเหยทวทกสวนของของเหลวเรยกวาการเดอด ง. ของแขงเปลยนเปนของเหลว เรยกวาการหลอมเหลว

Page 37: ชุดที่ - thaischool1.in.th · เรื่อง สารรอบตัว ชุดที่ 2 สถานะกับการจัดเรียงตัวอนุภาคของสาร

26

ชดกจกรรมการเรยนรวทยาศาสตร เรอง สารรอบตว ชดท 2 สถานะกบการจดเรยงตวอนภาคของสาร

ค าชแจง

คะแนนเตม คะแนนทได

10

ขอ ตวเลอก

ก ข ค ง 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

กระดาษค าตอบ แบบทดสอบหลงเรยน

ใหนกเรยนเลอกค าตอบทถกตองทสดเพยงค าตอบเดยวแลวท าเครองหมาย X ลงในกระดาษค าตอบ ( 10 คะแนน)

Page 38: ชุดที่ - thaischool1.in.th · เรื่อง สารรอบตัว ชุดที่ 2 สถานะกับการจัดเรียงตัวอนุภาคของสาร

27

ชดกจกรรมการเรยนรวทยาศาสตร เรอง สารรอบตว ชดท 2 สถานะกบการจดเรยงตวอนภาคของสาร

ณฐพงศ กองคณวฒน. (2554). สรปวทยาศาสตร ม. ตน. กรงเทพมหานคร : จฬาลงกรณมหาวทยาลย. โพธธรณ ครรชตานรกษ. (2557). สรปเขม วทยาศาสตร ม.ตน มนใจเตม 100.

นนทบร: ไอดซฯ. ไพโรจน แกวมา. (2555). Compact วทยาศาสตร ม.1. กรงเทพมหานคร : แมคเอด

ดเคชน. ยพา วรยศ. (2554). หนงสอเรยนรายวชาพนฐาน วทยาศาสตร เลม 1

ชนมธยมศกษาปท 1. พมพครงท 8. กรงเทพมหานคร : อกษรเจรญทศน อจท. ลดดาวลย เสยงสงข. (2553). คมอเตรยมสอบวทยาศาสตร ม.1-2-3. กรงเทพมหานคร

: ไฮเอดพบลชซง. วนชย นราวงษ. (2557). เกงขอสอบวทยาศาสตร ม.1. กรงเทพมหานคร : แมคแอด

ดเคชน. ศกษาธการ, กระทรวง. (2551). หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช

2551. กรงเทพมหานคร : ครสภาลาดพราว. สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย. สถาบน. (2556) หนงสอเรยน สาระ

การเรยนรพนฐาน วทยาศาสตรชนมธยมศกษาปท 1 เลม 1 . พมพครงท 4. กรงเทพมหานคร : ครสภาลาดพราว.

สมพงศ จนทรโพธศร. (2554). คมอเตรยมสอบวทยาศาสตร เลมรวม เทอม 1-2 ม.1. กรงเทพมหานคร : ไฮเอดพบลชซง.

เสยง เชษฐศรพงศ. (2553). คมอวทยาศาสตร ม.1 เลม 1. พมพครงท 1. กรงเทพมหานคร : พ.ศ.พฒนา.

แหลงอางองออนไลน ภาพการจดเรยงอนภาคของของแขง ของเหลวและแกส (ออนไลน). เขาถงไดจาก : http://www.neutron.rmutphysics.com

Page 39: ชุดที่ - thaischool1.in.th · เรื่อง สารรอบตัว ชุดที่ 2 สถานะกับการจัดเรียงตัวอนุภาคของสาร

28

ชดกจกรรมการเรยนรวทยาศาสตร เรอง สารรอบตว ชดท 2 สถานะกบการจดเรยงตวอนภาคของสาร

Page 40: ชุดที่ - thaischool1.in.th · เรื่อง สารรอบตัว ชุดที่ 2 สถานะกับการจัดเรียงตัวอนุภาคของสาร

29

ชดกจกรรมการเรยนรวทยาศาสตร เรอง สารรอบตว ชดท 2 สถานะกบการจดเรยงตวอนภาคของสาร

เฉลย บตรกจกรรม

และแบบทดสอบ

Page 41: ชุดที่ - thaischool1.in.th · เรื่อง สารรอบตัว ชุดที่ 2 สถานะกับการจัดเรียงตัวอนุภาคของสาร

30

ชดกจกรรมการเรยนรวทยาศาสตร เรอง สารรอบตว ชดท 2 สถานะกบการจดเรยงตวอนภาคของสาร

เฉลยแบบทดสอบกอนเรยน ชดท 2 เรองสถานะกบการจดเรยงอนภาคของสาร

ค าชแจง ใหนกเรยนเลอกคาตอบทถกตองทสดเพยงค าตอบเดยวแลวทาเครองหมาย X ลงในกระดาษค าตอบ (10 คะแนน)

ขอ ค าตอบ 1 ง 2 ค 3 ง 4 ก 5 ข 6 ง 7 ข 8 ค 9 ข 10 ก

1 คะแนน 0 คะแนน

เมอตอบไดถกตอง เมอตอบผดหรอไมตอบ

เกณฑการใหคะแนน

: ผานเกณฑ เมอนกเรยนมคะแนนรอยละ 80 ขนไป เกณฑการประเมน

Page 42: ชุดที่ - thaischool1.in.th · เรื่อง สารรอบตัว ชุดที่ 2 สถานะกับการจัดเรียงตัวอนุภาคของสาร

31

ชดกจกรรมการเรยนรวทยาศาสตร เรอง สารรอบตว ชดท 2 สถานะกบการจดเรยงตวอนภาคของสาร

จดประสงคกจกรรม

ตอนท 1

ค าชแจง นกเรยนจ าแนกสถานะของสารทก าหนดให โดยท าเครองหมาย (√) ลงในตาราง (ขอละ 1 คะแนน)

ชอสาร สถานะของสาร

ของแขง ของเหลว แกส

1. น าตาลทราย √

2. น าเชอม √

3. เกลอแกง √

4. น าสมสายช √

5. ลกเหมน √

6. น ากลน √

7. น าแขง √

8. แกสหงตม √

9. ทองแดง √

10. อากาศ √

อธบายเกยวกบสถานะกบการจดเรยงตวของอนภาคของสาร

เฉลยบตรกจกรรมท 1 เรองสถานะกบการจดเรยงตวของอนภาคของสาร

Page 43: ชุดที่ - thaischool1.in.th · เรื่อง สารรอบตัว ชุดที่ 2 สถานะกับการจัดเรียงตัวอนุภาคของสาร

32

ชดกจกรรมการเรยนรวทยาศาสตร เรอง สารรอบตว ชดท 2 สถานะกบการจดเรยงตวอนภาคของสาร

ตอนท 2

ค าชแจง จากกจกรรม ตอนท 1 ใหนกเรยนตอบค าถามตอไปน (ขอละ 2 คะแนน)

1. สารแบงเปนกสถานะ อะไรบาง สารแบงออกเปน 3 สถานะ ไดแกของเหลว ของแขงและแกส

2. จงอธบายการจดเรยงอนภาคของสารทมสถานะของแขง พรอมยกตวอยางสาร สารทอนภาคจะอยชดกน แรงยดเหนยวอนภาคสง ท าใหอนภาคไมสามารถเคลอนทได มรปรางและปรมาตรทคงทแนนอน ไมขนกบภาชนะทบรรจ ไดแกน าตาลทราย เกลอแกง ลกเหมน น าแขง และทองแดง

3. จงอธบายการจดเรยงอนภาคของสารทมสถานะของเหลว พรอมยกตวอยางสาร สารทอนภาคอยหางกนเลกนอย แรงยดเหนยวอนภาคนอย ท าใหอนภาคเคลอนทได รปรางไมแนนอน เปลยนตามภาชนะทบรรจ แตปรมาตรคงท ไดแก น าเชอม น าสมสายชและน ากลน

4. จงอธบายการจดเรยงอนภาคของสารทมสถานะของแกส พรอมยกตวอยางสาร สารทมอนภาคจะอยหางกน แรงยดเหนยวมคานอยมาก ท าใหเคลอนทอนภาคเคลอนทไดอยางอสระ มปรมาตรและรปรางตามภาชนะทบรรจ

5. จงเขยนแบบจ าลองการจดเรยงอนภาคของสารทมสถานะของแขงของเหลวและแกส

ของแขง ของเหลว แกส

Page 44: ชุดที่ - thaischool1.in.th · เรื่อง สารรอบตัว ชุดที่ 2 สถานะกับการจัดเรียงตัวอนุภาคของสาร

33

ชดกจกรรมการเรยนรวทยาศาสตร เรอง สารรอบตว ชดท 2 สถานะกบการจดเรยงตวอนภาคของสาร

2 คะแนน 1 คะแนน 0 คะแนน

เมอตอบไดถกตอง

ครบถวน

เมอตอบถกตอง

บางสวน

เมอตอบผดหรอ

ไมตอบ

: ผานเกณฑ เมอนกเรยนมคะแนนรอยละ 80 ขนไป เกณฑการประเมน

เกณฑการใหคะแนน

Page 45: ชุดที่ - thaischool1.in.th · เรื่อง สารรอบตัว ชุดที่ 2 สถานะกับการจัดเรียงตัวอนุภาคของสาร

34

ชดกจกรรมการเรยนรวทยาศาสตร เรอง สารรอบตว ชดท 2 สถานะกบการจดเรยงตวอนภาคของสาร

จดประสงคกจกรรม

3. ทดลองและอธบายการจดเรยงระยะหางระหวางอนภาคแรงยดเหนยวระหวาง อนภาคและการเคลอนไหวของอนภาคของสารในสถานะของแขง ของเหลว และแกสโดยใชแบบจ าลองการจดเรยงอนภาคของสาร

4. อธบายสถานะของสารทแตกตางกนโดยใชแบบจ าลองการจดเรยงอนภาคของสาร

ตอนท 1

ค าชแจง นกเรยนแตละกลมศกษาและลงมอปฏบตการทดลอง เรอง แบบจ าลองการจดเรยงอนภาคของสารและบนทกรายละเอยดของขอมลอภปรายผลและสรปผล

อปกรณและสารเคม

รายการ หนวยนบ 1. ขวดพลาสตกขนาด 500 cm³ 2. เมดโฟมขนาดเสนผานศนยกลาง 5-10 mm 3. จกยาง 4. ทอน าแกส

1 ขวด 1 ถง 1 อน 1 ทอ

เฉลยบตรกจกรรมท 2 แบบจ าลองการจดเรยงอนภาคของสาร

Page 46: ชุดที่ - thaischool1.in.th · เรื่อง สารรอบตัว ชุดที่ 2 สถานะกับการจัดเรียงตัวอนุภาคของสาร

35

ชดกจกรรมการเรยนรวทยาศาสตร เรอง สารรอบตว ชดท 2 สถานะกบการจดเรยงตวอนภาคของสาร

วธการทดลอง

2. น าขวดพลาสตกขนาด 500 cm³ ทกนขวดเจาะรขนาดเสนผานศนยกลาง 1 มลลเมตร ประมาณ 10-15 ร บรรจเมดโฟมขนาดเสนผาศนยกลาง 5- 10 มลลเมตร ลงในขวดใบนประมาณ 80 ลกบาศกเซนตเมตร ปดปากขวด ดวยจกยางทมทอน าแกส 1 ทอเสยบอย (ดงรป)

3. คว าปากขวดลง จากนนเปาลมเขาไปในทอน าแกสอยางชาๆ เบาๆ สงเกต การเคลอนตวของเมดโฟม บนทกผล

4. คอยๆ เปาลมใหแรงมากขนเรอยๆ จนถงแรงทสด สงเกตการเคลอนตว ของเมดโฟม บนทกผลการเปลยนแปลงทกครงทเปาลมลงไปในขวด

บนทกผลการทดลอง

การเปาลมในทอแกส การเปลยนแลงของเมดโฟม การเปาลมอยางชา ๆ

เมดโฟมสน แตอยกบทและอยชดตดกน

การเปาลมแรงขน

เคลอนทแยกหางจากกนไปทวกนภาชนะ ปรมาตรเพมขนเลกนอย

การเปาลมแรงทสด

เมดโฟมสน และฟงกระจายแยกออกจากกนอยางรวดเรวทวขวดพลาสตก

Page 47: ชุดที่ - thaischool1.in.th · เรื่อง สารรอบตัว ชุดที่ 2 สถานะกับการจัดเรียงตัวอนุภาคของสาร

36

ชดกจกรรมการเรยนรวทยาศาสตร เรอง สารรอบตว ชดท 2 สถานะกบการจดเรยงตวอนภาคของสาร

ทกอนภาคมการสน หางกนเลกนอย มการเคลอนท มการเคลอนตวและกระจาย อยทวกนภาชนะ จงมปรมาตรเพมขน ท าใหความหนาแนนและแรงยดเหนยวระหวางอนภาคนอยกวาของแขง

อนภาคของสาร

ทกอนภาคสนสะเทอนตลอดเวลาแตอยต าแหนงเดม และอนภาคอยชดตดกน มแรงยดเหนยวอนภาคมาก ท าใหของแขงคงรปอยได

ทกอนภาคมการเคลอนทตลอดเวลา ฟงกระจายเตมภาชนะ ท าให ความหนาแนนและแรงยดเหนยวระหวางอนภาคนอยกวาของเหลวและของ แขงมาก

อนภาคของสถานะของแขง ของเหลว แกส มการจดเรยงอนภาค ระยะหาง ระหวางอนภาค แรงยดเหนยวระหวางอนภาคและการเคลอนทของอนภาคทแตกตางกนท าใหสารมสมบตทแตกตางกน สถานะและความหนาแนนเปนสมบตทางกายภาพของสาร

ค าถามหลงการทดลอง 1. เมดโฟมในขวดพลาสตกเปรยบเสมอน

.....................................................................................................................................

...................................................................................................................................... 2. การเปาลมอยางชา ๆ เบา ๆ ไปยงเมดพลาสตกเปนแบบจ าลองทแทนการจดเรยง

อนภาคของสารในสถานะใดและมลกษณะอยางไร ...............................................................................................................................................................................................................................................................................

3. การเปาลมในขวดเรวขน ไปยงเมดพลาสตกเปนแบบจ าลองทแทนการจดเรยง อนภาคของสารในสถานะใดและมลกษณะอยางไร ..................................................................................................................................... ................................................................................................................................... .....................................................................................................................................

4. การเปาลมแรงทสด ไปยงเมดพลาสตกเปนแบบจ าลองทแทนการจดเรยง อนภาคของสารในสถานะใดและมลกษณะอยางไร. ..................................................................................................................................... .....................................................................................................................................

อภปรายผลและสรปผลการทดลอง

…………………………………………………………………………………………………………………. ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... .....................................................................................................................................

Page 48: ชุดที่ - thaischool1.in.th · เรื่อง สารรอบตัว ชุดที่ 2 สถานะกับการจัดเรียงตัวอนุภาคของสาร

37

ชดกจกรรมการเรยนรวทยาศาสตร เรอง สารรอบตว ชดท 2 สถานะกบการจดเรยงตวอนภาคของสาร

ตอนท 2 อปกรณและสารเคม

รายการ หนวยนบ

1. บกเกอร 2. ขวดรปชมพ 3. จกยาง ๔. เกลดดางทบทม ๕. น า ๖. สารละลายแอมโมเนย

1 ใบ 1 ใบ 1 อน 1-2 เกลด 100 cm³ 4-5 หยด

วธการทดลอง

1. พจารณาลกษณะของเกลดดางทบทม บนทกผล 2. น าบกเกอรทบรรจน า 100 ลกบาศกเซนตเมตร ตงทงไวใหน าในบกเกอร

อยนงๆ จากนนหยอนดางทบทม 1-2 เกลด ลงในบกเกอร สงเกตการ เปลยนแปลงทเกดขนนาน 2 นาท บนทกผล

3. น าขวดรปชมพปดจกยางทภายในบรรจส าลชบสารละลายแอมโมเนย เจอจางมาวางไวกลางโตะ จากนนเปดฝาขวดออก ทงไวประมาณ 2 นาท

สงเกตและบนทกผล

Page 49: ชุดที่ - thaischool1.in.th · เรื่อง สารรอบตัว ชุดที่ 2 สถานะกับการจัดเรียงตัวอนุภาคของสาร

38

ชดกจกรรมการเรยนรวทยาศาสตร เรอง สารรอบตว ชดท 2 สถานะกบการจดเรยงตวอนภาคของสาร

ไดกลนแอมโมเนยฟงกระจายไปทวหองอยางรวดเรว แตไมสามารถ มองเหนอนภาคใดๆ ในอากาศได

เปนผลกทอนเลก ๆ สมวงเขมเกอบด า มนวาว

เหนน าเปนสมวงเขม แพรกระจายเคลอนทผสมกบน า

ของแขง ของเหลวและแกส

บนทกผลการทดลอง

กจกรรม การเปลยนแปลงทเกดขน/สงทสงเกตเหน พจารณาลกษณะและรปราง ของเกลดดางทบทม

เปนของแขงเปนผลกทอนเลก ๆ สมวงเขมเกอบด า มนวาว

ใสเกลดดางทบทมในน า

เกลดดางทบทมจมทกนบกเกอรและทบรเวณรอบๆ เกลดดางทบทมจะเปลยนสน าเปนสมวงเขมแพรกระจายคลายควนเคลอนทผสมกบน า ในบกเกอรอยประมาณ 2-3 นาท แลวสารละลายจะกลายเปนสมวงทวทงบกเกอร โดยไมตองคนสาร

เปดฝาขวดออกภายในบรรจส าล ชบสารละลายแอมโมเนย เจอจาง

ไดกลนแอมโมเนยฟงกระจายไปทวหอง อยางรวดเรว แตไมสามารถมองเหนอนภาคใดๆ ในอากาศได

ค าถามหลงการทดลอง 1. ดางทบทมมลกษณะอยางไร

......................................................................................................................................

..................................................................................................................................... 2. เมอใสเกลดดางทบทมลงในน า สงทสงเกตได คอ

......................................................................................................................................

..................................................................................................................................... 3. จากการทดลองเปรยบเปรยบเทยบกบการจ าลองอนภาคของสารสถานะใด

..................................................................................................................................... 4. เมอเปดฝาขวดออกภายในบรรจส าลชบสารละลายแอมโมเนย เจอจาง สงทสงเกตได คอ

.....................................................................................................................................

.....................................................................................................................................

Page 50: ชุดที่ - thaischool1.in.th · เรื่อง สารรอบตัว ชุดที่ 2 สถานะกับการจัดเรียงตัวอนุภาคของสาร

39

ชดกจกรรมการเรยนรวทยาศาสตร เรอง สารรอบตว ชดท 2 สถานะกบการจดเรยงตวอนภาคของสาร

เกลดดางทบทมเปรยบเทยบไดกบแบบจ าลองอนภาคของของแขงทคงรปอยได ดางทบทมผสมกบน าเปรยบเทยบไดกบแบบจ าลองอนภาคของเหลว ตอนท 1 ทเปาลม แรงขน การเปดฝาขวดทบรรจส าล ชบสารละลายแอมโมเนย จะไดกลนแอมโมเนย ฟงกระจายไปทวหองยางรวดเรวและมองไมเหนอนภาคใดๆ ในอากาศเปรยบเทยบ ไดกบการท าการทดลองในตอนท ๒ สอดคลองกบการอธบายสถานะของสาร โดยใชแบบจ าลองการจดเรยงอนภาคของสารตอนท 1

อภปรายผลและสรปผลการทดลอง

………………………………………………………………………………………………..………………………………………………………………………………………………………………..………………………………………………………………………………………………………………..………………………………………………………………………………………………………………..………………………………………………………………………………………………………………..………………………………………………………………………………………………………………..………………………………………………………………………………………………

Page 51: ชุดที่ - thaischool1.in.th · เรื่อง สารรอบตัว ชุดที่ 2 สถานะกับการจัดเรียงตัวอนุภาคของสาร

40

ชดกจกรรมการเรยนรวทยาศาสตร เรอง สารรอบตว ชดท 2 สถานะกบการจดเรยงตวอนภาคของสาร

หวขอการพจารณา ระดบคะแนน

2 1 0 1. การทดลองตาม แผนทก าหนด

ทดลองตามวธการและขนตอนทก าหนดไวอยางถกตอง มการปรบ-ปรงแกไขเปนระยะ

ทดลองตามวธการและขนตอนทก าหนดไวโดยครเปนผแนะน าในบางสวน มการปรบปรงแกไขบาง

ทดลองตามวธการและขนตอนทก าหนดไวหรอด าเนนการขามขน-ตอนทก าหนดไว ไมมการปรบปรงแกไข

2. การใชอปกรณการ ทดลอง

ใชอปกรณ ในการทดลองไดอยางคลองแคลว และถกตองตามหลกการปฏบต

ใชอปกรณ ในการทดลองไดอยางถกตอง ตามหลกการปฏบต แตไมคลองแคลว

ใชอปกรณ ไมถกตอง

3. การบนทกผลการ ทดลอง

บนทกผลเปนระยะ อยางถกตอง มระเบยบ และเปนไปตามการทดลอง

บนทกผลเปนระยะ อยางถกตอง ไมเปนระเบยบ และเปนไปตามการทดลอง

บนทกผลไมครบ ไมเปนไปตามการทดลอง

4. การสรปผลการ ทดลอง

สรปผลการทดลองไดอยางถกตอง กระชบ ชดเจน และครอบคลมขอมล

สรปผลการทดลองไดถกตอง แตยงไมครอบคลมขอมล

สรปผลการทดลองไมถกตองโดยไมใชขอมลจากการทดลอง

5. การดแลและการ เกบอปกรณการทดลอง

ดแลอปกรณในการทดลองมการท าความสะอาด และเกบอยางถกตองตามหลกการ

ดแลอปกรณในการทดลองแลมการท าความสะอาด แตเกบไมถกตองตามหลกการ

ไมดแลอปกรณในการทดลองการไมท าความสะอาด และไมเกบอปกรณ

เกณฑการใหคะแนนการทดลองทางวทยาศาสตร

: ผานเกณฑ เมอนกเรยนมคะแนนรอยละ 80 ขนไป เกณฑการประเมน

Page 52: ชุดที่ - thaischool1.in.th · เรื่อง สารรอบตัว ชุดที่ 2 สถานะกับการจัดเรียงตัวอนุภาคของสาร

41

ชดกจกรรมการเรยนรวทยาศาสตร เรอง สารรอบตว ชดท 2 สถานะกบการจดเรยงตวอนภาคของสาร

เฉลยบตรกจกรรมท 3

สรปองคความรเรองสถานะกบการจดเรยงอนภาคของสาร จดประสงคการเรยนร นกเรยนสรปองคความรเรองสถานะกบการจดเรยงอนภาคของสาร ค าชแจง นกเรยนสรปองคความรโดยเขยนแผนทความคด เรอง สถานะกบการจดเรยง อนภาคของสาร (10 คะแนน)

Page 53: ชุดที่ - thaischool1.in.th · เรื่อง สารรอบตัว ชุดที่ 2 สถานะกับการจัดเรียงตัวอนุภาคของสาร

42

ชดกจกรรมการเรยนรวทยาศาสตร เรอง สารรอบตว ชดท 2 สถานะกบการจดเรยงตวอนภาคของสาร

หวขอการพจารณา ระดบคะแนน

2 1 0

1. ดานเนอหาหลก มเนอหาหลกครบทกหวขอ

มเนอหาหลกไมครบทกหวขอ

มเนอหาหลก 1 หวขอ หรอไมมหวขอหลก

2. ดานเนอหารอง มการขยายใจความ

ส าคญของเนอหาหลก

ครบทกหวขอ

มการขยายใจความส าคญ

ของเนอหาหลกไมครบทก

หวขอ

มการขยายใจความส าคญของเนอหาหลก 1 หวขอ หรอไมมเลย

3. การเชอมโยงความคด มการเชอมโยงเนอหา

หลกและเนอหารองได

ถกตองครบถวนทกขอ

มการเชอมโยงเนอหาหลก

และเนอหารองไดถกตอง

แตไมครบทกหวขอ

มการเชอมโยงเนอหา

หลกและเนอหารองไม

ถกตอง

4. รปแบบการเขยน ตวอกษรอานงาย

สะอาด เปนระเบยบ

ชดเจน

ตวอกษรอานงาย

สะอาด

ตวอกษรอานยากไมเปน

ระเบยบ

5. ความสวยงาม มการวางรปแบบของ

แผนผงความคดได

สดสวนและมการ

ระบายสไดสวยงาม

มการวางรปแบบของ

แผนผงความคดไดสดสวน

แตไมมการระบายสให

สวยงาม

ไมมการวางรปแบบของ

แผนผงความคดและไมม

การระบายสใหสวยงาม

เกณฑการใหคะแนนการเขยนแผนทความคด

: ผานเกณฑ เมอนกเรยนมคะแนนรอยละ 80 ขนไป เกณฑการประเมน

Page 54: ชุดที่ - thaischool1.in.th · เรื่อง สารรอบตัว ชุดที่ 2 สถานะกับการจัดเรียงตัวอนุภาคของสาร

43

ชดกจกรรมการเรยนรวทยาศาสตร เรอง สารรอบตว ชดท 2 สถานะกบการจดเรยงตวอนภาคของสาร

ขอ ค าตอบ 1 ค 2 ก 3 ข 4 ค 5 ก 6 ง 7 ข 8 ง 9 ง 10 ก

1 คะแนน 0 คะแนน

เมอตอบไดถกตอง เมอตอบผดหรอไมตอบ

เฉลยแบบทดสอบหลงเรยน

ชดท 2 เรองสถานะกบการจดเรยงอนภาคของสารของสาร

เกณฑการใหคะแนน

: ผานเกณฑ เมอนกเรยนมคะแนนรอยละ 80 ขนไป เกณฑการประเมน