తెలుగే గొప్ప భాష...ఒక జ త భ ష, స స క ర త , చర త ర, కళలన క ప డ ల స న మర య ప ప ద చ వలసిన

తలుగ గపప భష- కన కనుమరుగతుననద

పరుపలల కదండ రమయయ,రటరడ ఎలకటరకల చఫ ఇంజనర

పరచురణ సంఖయ: 77, Published by: Vanguri Foundation of America

Teluge Goppa BashaKaani Kanumarugautunnadi

- Parupalli Kodanda Ramaiah

Email: [email protected]: 950 529 8565

Publication # 77

ISBN: 1-892408-68-6

© Author

Published by:Vanguri Foundation of America Vanguri Chitten Raju, Ph. DP.O. Box 1948, Stafford, Texas, 77497, USA Phone: 832 594 9054 Email: [email protected]

First print February 2019. 1,000 copiesSecond print April 2019. 1,000 copiesThird Print June 2019. 1,000 copiesPresent Fourth print February 2020. 1,000 copies

Copies: in India: Author: 95052 98565Vanguri Foundation of America (Hyderabad)Vamsee RamarajuPhone 98490 23852, Email: [email protected]

JV Publications (Book Design & Production)Jyothi Valaboju, Phone: 80963 10140, Email: [email protected]

Navodaya & all popular book stores in Andhra Pradesh & TelanganaFor Copies in North America: Vanguri Foundation of America Email: [email protected]

Price: Rs. 80/, USA: $10.00

మునుమట vii

ఎకకు పటటన ఉదయమ కదండం- అదంకట శరనవస viii

న మచుచుకలు ముచచుట- ఆతరయపురపు పండురంగ వఠల పరసద x

కలయపన లకండ మనం కదలల - చననరు ఆంజనయ రడడ xii

తలుగు భష నబదధత కట చకముకట రయ - జయధర తరుమల రవు xv

నను చపప చనన మట : వంగూర చటటన రజు (పరచురణ కరత) xx

కణుపు ౧: ‘న’ మట 1

కణుపు ౨: చచచు భష లకషణలు ఏమట? 11

కణుపు ౩: తలుగ గపప భష 26

కణుపు ౪: తలుగు వర ఆతమనయనత భవం 50

కణుపు ౫: మత భషలు - తలుగు 58

కణుపు ౬: తలుగుప ఇతర భషల దడులు 63

కణుపు ౭: ఇపపుడం జయయల? 82

వనుమట 91

ఈ పతతనన చదవన పదల తలపతలు 94

smఈ పతతం ల...

తలుగ గపప భష- కన కనుమరుగతుననద iv

ఆవషకరణ మహతసవలు

హదరబదుల

నటస, డలలస ల

v పరుపలల కదండ రమయయ

కడప స. ప. బరన వడుకల

నయూజలండ ల

తన, వషంగటన ల

తలుగ గపప భష- కన కనుమరుగతుననద vi

అమరక తలుగు సహత సదసస, ఓరలండ ల

పూనల

వశలంధర, వశఖ ల

vii పరుపలల కదండ రమయయ

ఒక జత భష, సంసకురుత, చరతర, కళలను కపడలసన మరయు పంపందంచ వలసన బధయూత, వధ ఆ జత జనులందర మద ఉననద. ఈ దశల న తలపతలను మ మందు ఉంచుతుననను. ఇందుల మకు నచచన వషయలు చల ఉంటయ. మధయూలన పుసతకనన మూసస ననున వతక పటటకన అమ తుమ తలుచకవలనపసతంద కూడ. అందుక కంచం ఓపక పటంచ చవర దక చదవండ అన వననవసతననను. అంత చదవక కూడ మ మనస మరకపత పటటపటట ననున పటటండ, తటటండ, తటటండ, నటటండ, కటటండ. తటటకుంటను.

మన దశంలన ఏ పదద భషకు లన పరమదం తలుగుకు ఉననదన అందరూ ఒపుపుకుంటరు. భషత పట, ఆ జత సంసకురుత, వజఞనం, కళలు, చరతర - చవరకు ఆ జత అంతరంచ పతుంద. ఆ సంగత అందరక తలయజయలన ఈ పరయతనం. ఇక తలుగుకు పూరవ వభవం తవటనక మరు ఉదుయూకుతలవుతరన న నమమకం. తలుగు తలల ఇబందులల ఉననద. ఈ ఐదు ఏండలల మనం నరణయతమకంగ కదలకపత పరసథత చయజరపతుంద. తరువత అనుకునన ఏమ చయలన పరసథత ఏరపడుతుంద. తలుగ వదుద అన గటటగ బజరుకు సతం వచచ గడవ చస తలుగు వరు ఎకుకువ అవుతరు. భషదయూమంల మరు గటటగ పన చయటమ కక మగలన వరక కూడ ఈ సందశం వనపంచ అందరూ తలుగు తలల కసం కదలటల చయండ.

తలలన కపడుకవటనక పలలలు ఉదయూమసతరన ఆశ.

న ఈ పరయతనలల నకు వనునదనునగ ఉనన మతరులు అదదంక శరనవస గరక మపపుదలు. ననున తటట పరతసహసతనన పదదలు చననరు ఆంజనయ రడడ గరు, జయధర తరుమల రవు గరు, పండురంగ వఠల పరసద గరలకు నండు డందంత దండలు.

తలుగు, తలుగు వర సంసకురుత, తలుగు సంగతం కసం 50 ఏండులగ పటపడుతునన పదదలు వంగూర చటటన రజు గరు ఈ పుసతకనన చదవ, సంతషంచ తమ పరచురణగ తమ ఖరుచత మదంచటనక మందుకు రవటనన నను ఎపపుటక గురుతంచుకంటను. వంగూర పరచురణ కవటం వలల అంతరజతయంగ తలుగు వరందరక ఇద అందుబటల ఉంటంద.

న ఈ తలుగు ఉదయూమంల నకు సహకరసతనన ఎందర పదదలు, పననలు అందరక మపపుదలు. పతతనన చదవ తగు కరూటనలను ఉచతంగ పంపన భమరవు గరక (9848444841) మర మర మపపుదలు.

పరుపలల కదండ రమయయ, రటరడ ఎలకటరకల చఫ ఇంజనర

smమునుమట

తలుగ గపప భష- కన కనుమరుగతుననద viii

నకు తలస రండు దశబదలుగ తలుగునట భషగురంచ న బంద అన పటటకున వళళడవళళ ఎవవరూ సరగ కనపంచనలదు.

ఎడర బటల ఊటనట చలమల పరుపలల కదండరమయయూగరు.

పరుల పరుకునన నయయూలంట తలుగు కమమదనం, వషంల ఇంజనరుతనం కలగలస...

సదరు భషవదులూ, భషపరమకులూ ఈయనవరండ బబూ... అన ఆశచరయూపయల

భషదరహుల పలట- ఏకుల వచచ మక కూరుచనన ఘటకుడు... మ పరుపలల కదండరమయయూగరు.

తలుగు భషకసం మసలకననళళు మనకు కతతమ కదు. కన అసలన కననళళు పటటుకననవడన నన న కళళుత చూశను. ఆయన పరుపలల కదండరమయయగరు.

భష అంట ఆమడ దూరం ఉండ రంగంలన పుటట పరగ, జుటట నరస, ఒకకు ఉదుటన ఉపపుంగన తరంగంలగ భషదయూమ రంగన దూక అందరన ఒక తటన నడపంచన ఘనత ఎంత కదనుకునన పరుపలలవరక దకుకుతుంద.

తలుగు రషరలలన, దశంలన ఇతర రషరలలన, పరపంచంలన ఇతర దశలలన ఎకకుడ తలుగు వసన వచచన పసగటట అకకుడలల తలుగు నతతవన గుబళంపజయడం ఈయన నజం.

smఈ పతతం గురతంచ పదదల మటలు

ఎకుకుపటటన ఉదయూమ కదండం

ix పరుపలల కదండ రమయయ

సంపరదయవదులూ, భషవదులూ వడకులు తసకబతునన మగుడూ పళళలల మూత మడుచుకూకురుచంట వళలన చూసత... ఉనన కసత అభమననన చంపసకబతునన సమనయూ భషపరమకుణణ వనునతటటంద కదండ హసతం. అకకుడత ఆగంద... ఊహూ... ఊరూర తపపుంద. భషకసం ఎలుగతతల చసంద. ఇపపుటదక ఎంత సధంచంద. పరభుతవల మడలూ వంచంద. ఇద ఒక ఉదయూమమందయ... అన అంత అటవపు చూసల చసంద.

వటననంటన మంచ తలుగువళళకూ భషచతనయూం ఉందన నరూపంచంద. ఇద ఒకకుట చలదూ... ఏనటకన వల గడుగులూ, లకషల గురజడలూ కనన కలలన సకరం చసకుంటమనన నమమకనక ఊపరులూదడనక.

భషదయూమం మనకు పరుపలలన ఇసత ఆ పరుపలల ఉదయూమకరులక సఫూరతన ఇసత... ఆ సఫూరతక అకషర రూపం ఇసత ఇపుపుడు ఈ చరుపతతనన వరపటలంల వపుపుతుననరు మన కదండరమయయూ గరు.

ఈయన భషను పరమసతడన తలుస. ఈయన భషను నలబటటలన కృష చసతడన తలుస.

కన ఈయన భషను ఇంత లతుగ పరశధసతడన మతం తలదు అన మరు ఈ పుసతకం చదవక అనుకుంటరు. నజమ... భషకృషవలులకు ఈ పుసతకం ఏరువక. ఒక భషశసతరవతత ఎంత సధకరకంగ భషను వశలషసతడ అంత సధకరకంగ వశలషంచన వనం ననున ఆశచరయపరచంద. యువ పరశధకులకు ఈ పుసతకం ఒక కరదపక. భషశసతరవతతలకు మతం ఒరపడరయ.

ఇందులన వశషలను చపపులంట మళళ అద పరశధన అవుతుంద గన... టూకగ చబుత... తలుగు నుడలన గమమతుతలూ, ధవన-వరణ-పద-వకయూ-పదరథ-పదంతరరథ- అభధ-లకషణ-వయూంజన-నుడకరం-కకువు ఇలంట తమషలు ఎనన ఉననయ. ఎననన చపపును! తలుగుల ఉనన సగసలనన రశులుగ పస, దనక అకకుడకకుడ శసతరయతను అదద మనమందు తుడచన అదదంల నలబటటరు.

భషపరమకులూ... ఇంక ఆలసయూం దనక... ఏరుకుననవరక ఏరుకుననంత... రండ... మరు ఏ రకంగన నరుతసహపడరనడనక నద భరస.

సలవు.

డ. అదంక శరనవస.

తలుగ గపప భష- కన కనుమరుగతుననద x

పరుపలల వరు నకు నలవర యగుటకు పరకున వలసనద ఒకకుట, ఆయనకు తలుగున గల మకుకుటమన మకుకువ మతరమ అన చపపుక తపపుదు. అమమ నుడప ఇంత మకుకువ గలవరు ఈనడు అరుదపతుననరు. పఱ బసలప మజు గటల తంచుకన పఱుచుననద. బరతుకు తరువునకు అన ఒక సకుత తమ అమమనుడన పరకకుకు నటటసతననరు. అంతకక, ఈసడంచుకనుచుననరు. పడమట యబబటట తరుల కలవట పడపయ, మన జటటలలగల మంచ కటటబటలను మంట గలపవసతననరు. అందుచ మన నుడ కనుమరుగు అయయూ మపుపునకు జరుకననద. దనత తపపుక మన కటటబటల కూడ కనుమరుగవుతుననయ. ఈ సంగత పరుపలలవరు ఇందు తటతలలమగ వరస మ మందు ఉంచనరు. మన అమమనుడన, దనవలన మన బరతుకు కటటబటలను కపడుకనవలసన తఱ యరపుడనద. ఇపపుడు మలుకకపత, తలుగు జత కూకట వళళుత పఱక వయబడుట తపపనసర.

తలుగు నుడులల ఉనన తపక ఈ పతతమన పరుపలలవరు చూపంచన మచుచలు చల మచచతగనవ. ‘దశభషలందు తలుగు లసస’ , ‘తలుగు తన లలుకు’, ‘చఱకు కనన తప తలుగు మట’—ఈ ననుడులు అచచతలుగు గుఱంచ అననవ కవన న తలపు. అవ సంసకుృతమ కూడన కలబత గుఱంచ మతరమ. అచచ తలుగుల వరసత చదవ ఓపక గల వళళ లరు. వసగు అన పరకకున పటటసతరు. సంసకుృత అంటక(సమసమ) లత వరసత, ఉబబతబబబబతరు. ఏ నుడ యన, తనల లన మటలను పఱ బసల నుండ తచుచకంటంద. కన, తలుగు తన నుడల ఉనన వటక పఱ బసల నుండ తచుచకననద. మమూలుగ, మటలు తచుచకనన, ఏ బస కూడ పఱ బసల చపుపుళళను తచుచకదు. తలుగు అల కక, సంసకుృతమ నుండ చపుపుళళను

smన మచచుకలు ముచచుట

xi పరుపలల కదండ రమయయ

కూడ తచుచకననద. తలుగుల దవతవమలు, రఫమత సంయుకతకషరమలు తపపు, ఒతుతలు ఉండవు. కన, సంసకుృత మటలను తలుగు తనవగ చససకననద. అంత కక, వనక వకృతుల పరట వరచస తలుగు తనల జరుచకననద. అల జరుచకునన, తలుగు వసతరంచడనక తడపుడంద అనుకవచుచ. కన, అకకుఱ లకుండ ఉరుదూ, ఆంగలమ వంట బసలల మటలు కూడ కలపసకన, ఆ మటలకు తలుగు మటలు మఱచపయంద.

మరు మ అననదమమలల ఎననవ వరు?

నను రండవ వధవన.

ఇల అనడమ, వరయడమ, తలుగులన అలవ.

పఱ బసల ఇద అలవ కదన చూపబడన తరు మచుచకతగనద. What is your serial number? అన అడగలమ ఇంగలషుల ఐత!

నట మపపుదరు కటల పదమూడు లకషల అరువద వల ఐదు వందల డబబద నలుగు మన భరత దశ జనభ!

సంసకుృతమ ఎంత గపపు భష ఐన ఇటల తలకగ సంఖయూ మనమ చపపు వలుకదు. ఇద పరుపలల వరు తమ గంథమల చూపరు.

తలుగుల గల సళవులు, అందలు తలుగునక సంతమ. అటట మచుచలు ఈ పతతమన చల ఇవవబడ యుననవ. ఇటల ఇచుచటకు పరుపలల వరు చసన కమతమ ఇంత అంత యన నుడువ జలమ. చదవ మరయగలరు. అనన, తమమడు అనుటకు తకకున బసలల రండు మటల కలప మతరమ అలవ యన పరుపలల వరు చూపన తరు నకు చల నచచనద.

అటల, తలుగుల కనన మటల అందలు తకకున వనల కనరవు. మచుచకు ఇవ చూపుతుననను. ‘రక రక వచచరు’; ఇల మరయదకు పలుకుట నకు తలసన ఆంగల, హంద బసల కనపంచదు. అలగ, “రదు కక రదు” ; ఇల ఒతత అలవ కదన చపుపుట తలుగులన ఉననద. ఈ తరున చపుపుటకు తగన మట ఆంగల, హంద నుడులల కనరదు. అందుచ మన తలుగు గపపుతనమ గురతంచుడు.

ఈ పతతమన వరత య పూనకకు పరదుద పడుప రజయుచుననద. ఈ నపుపు రవవలు అందర గుండలల మటట, మంచుకసతనన అకకుఱ గురతఱుగునటల రగులకున చచచఱ పడుగుల కురయంచ అమమనుడన కపడగలవన కరుకందమ.

ఆతరయపురపు పండు రంగ వఠల పరసద.

M.Sc. (Nuclear Physics) కవ గండవ –బరుదు

తలుగ గపప భష- కన కనుమరుగతుననద xii

మతరులు కదండ రమయయూ గరక,

మరు పంపంచన పతతనన సంతం చదవను. మ అభపరయలన ఎవరూ కదనలరు. కన ఒకకు వషయం మదటలన చపపుల. సంసకుృత పదలు లకుండ తలుగు రయడం కషటం. ఎపుపుడ సంసకుృత దసలమన మనం ఒకకుసరగ బయట పడలమ. మర మట. ఈనడు మనం సంసకుృతమనుకన పదలనన ఆ భషవ కవు. దశ భషలనుంచ, పరకృత భషలనుంచ తసకబడనవ. ఉదహరణకు - పూజ, శవ, లంగ, నరు, మనం, గజం - ఇవనన దరవడ భష కుటంబనక చందనవ. అదవధంగ, సంసకుృతనక పూరవభషలన పరకృతభషలల ఎనన దశ భషల పదలుననయ. పళ భషల ఇపపుటక 250 పదలను చమకురత శషగరరవు గరు గురతంచ “పళల తలుగు పదలు” అన సంకలనం చసరు. ఈనట పండతులు ఇంక 200 పదలను గమనంచరు. ఇంక వదకత ఇంకనన గురతంచవచుచ. ఈనడు తతసమలన చపపుబడ పదలనన దశ, పరకృత భషలనుంచ తసకన సంసకుృతకరంచబడనవ. కన భషశసతరమరుగున మన పండతులు అవ సంసకుృతంల నుంచ తలుగులనక వచచయన చపతరు. వయూవహర భష నుంచ పదలు గంధకం లనక చరుతయ కన గంధలలన మటలు వయూవహర భషలక అంతగ రవు.

మరు తలపనటల మనం సంసకుృత దసయూం వదలంచుకవల కన సంసకుృత పదలను వదల వయరదు. తలుగు పదలు లనపుపుడు సంసకుృత భష పదలను వడుకవచుచ కన, వటతపట ఆ భష వయూకరణనన దగుమత చసకవడం గపపు నరం. దనవలన దుషట సమసమన దుషట సంపరదయం ఏరపుడంద. పరజలు మటలతసవం, తపపుతసవం అంట, పండతులు దనన తపుపుగ పరగణసతరు. దశ పదలను వకృతులన

smకలయపన లకతండ మనతం కదలల

xiii పరుపలల కదండ రమయయ

సంసకుృతకరంచబడన దశ పదలన పరకృతులన ఇపపుటక అంటూన ఉననం. సర వకృత శర పరకృత అయంద! అనవసరమన అరథనుసవరలు మనన మననట వరకు పండతయూ పరకరషకు మతరమ పనకచచయ. కండను పరవతమన , పడుగరన ఆజను బహుడన, సగసరన అందగడన, గలుసకతను ధరవహకమన, నయకున నత అన అనవలసన అవసరం లదు. మన తలుగుల తలుగంత అన గమనంచల! లయ బదధమన దశ ఛందససను వదలస వృతత ఛందససత వయూరధ పదలత పదయూ రచన చయ వలసన అవసరం లదు. కళదస ఆనడ గమనంచనటల పతవనన గపపువ కవు.

ఈమధయూన ఒక రజమండర పండతుడు నకు గడుగు రమమూరత అన ఆయన మన తలుగు సథయన తగగుంచడన చపపుడనక పరయతనంచడు! అనన పలులలు మయూవ, మయూవ అంట రజమండర పలల మరవ, మరవ అంటందన ఒక చమతకురం!

తలుగు మనుగడకు మరు చసన సూచనలు ఆలచంచతగనవ. ముఖయంగ తలుగు పరధకర సంసథను ఏరపరచడం, తలుగు మూలపదల నుంచ కతత పదలను మలచడం ఎంత అవసరం. కననడ సదరులు ఈ వషయంల గపపు కృష చశరు. వరు మలచన పదలు మనకు పనకసతయ. ఉదహరణకు Bus stop న వరు బస నలదణ అననరు; ఎంత చకకున పదం!

ఈ కంద సంసకురణల కసం మనమందరం కలయపన చయకుండ శరమంచల.

• 7 వ తరగత వరకు తలుగు మధయూమంల పలలలన చదవంచ ఆంగలనన ఒక భషగ బధంచల. ఆతరువత 12 వ తరగత వరకు ఆంగలమధయూమంల చదవ వరక తలుగున compulsory చయల.

• తలుగు లపన సవరణ చయవలసన అవసరం ఎంతన ఉంద.

• సంసకుృతం కన మర భరతయ భష కన తలుగుకు పరతయూమనయం కకూడదు.

• భష బధన పదదతల మరుపులు రవల - వమన, సమత, భరతృహర లంట కవుల కులపరసకత లన నతశతకల పదయూలు పలలలత సంవతసరనక కనసం 50 కంఠసతం చయంచల. ఇద 12 వ కలస వరకు జరగల.

• గదయూరచనల నునన మలకువలను, నయమలను తలపల. ఈ వషయంల మన కనన కననడ సదరులు మందుననరు.

• తలుగు రషరలల ఏ కలువుకన తలుగుల qualifying test ఉండల.

• తలుగు రచనలల శబదన కనన భవనక పరధనయూం ఇవవల. వయూరథ పదలను వతక తస పరయయూల. దన lyrical qualityన పనకుండ intellectual

తలుగ గపప భష- కన కనుమరుగతుననద xiv

contentన పంపందంచల; చపపుంద చపపురదు అన వషయం తలయజయల .

• తలుగు usage న standardise చయల.

మ పతతం చననదన అందరు చదువ తగనద, చదువవలసనద! అమమ నుడ సమసయూలనన ఒకచట చరచ వట పరషకురనక సచనలందచశరు. మ శరమ వృథ కదు.

వందనలత,

చననరు ఆంజనయ రడడ, I.P.S.

xv పరుపలల కదండ రమయయ

sm

తలుగు భష నబదధతకచకముక రయ

నడు కరంటను తయరు చశడు, దనన పంపణ చశడు. ఒక కరంట కంపనక సంకతక పదదగ ఉననడు. కరంట వలుగును పుటటసతంద. చకటన తరుమతుంద. సమరు 40 ఏండుల ఆ పన చశడు. నడు ‘తలుగు’ భషన ఈ నలలంచ తరగ పుటటంచలన, దనన నలుదకుకుల పంపణ చయలన, ఆ వలుగు నరంతరం ఉండపవలన నలుగండల నుండ పరయతనసతననడు; ఆయన పరు పరుపలల కదండరమయయూ.

తలుగు నుడ ఈ నలమద పుడుతుంద. దనమద నడయడ శరమజవులు, ఉతపుతత శకుతల భషను సృషటసతరు. అందుక, అలంట భషల నలుగు కలలు బతుకుతయ. ఇంక తలుగు నుడ బతక ఉంద. కనత తడళళ లగ, పంజ వసరన పులులల పరభషలు తలుగు మద నరంతరం దడ చసతననయ. తలుగు నల మద నళళు తగ, ఆహరం తన బతుకుతూన తలుగున అంతరంపజయలన పండతవరం, పలకగణం, పరభుతవ గుణం నరణయంచుకుననయ.

భూసవమయూ వయూవసథల కూడ పరవటకరణ ఉంద. అద పటటబడదర అనంతర కలంల పరగ వసతరలలంద. దన అసలు సవభవం ఏమటంట ఇకకుడ పూలను, పండలను, ధనయూనన, నటన లభల కసం వపణగ మరచడం. వటన ఇకకుడ కతత రూపంల మరకుట చయలంట, లభల పంట తయలంట, మనుషుల నలకలను, దుసతలను, సంగతలను, తండ పదరథలను, మఖయూంగ భషలను అంతరంపచయల. ఎంతగ నమరూపరహతం చసత అంత లభం. ఈ లభలను రజకయధకరం కసం

తలుగ గపప భష- కన కనుమరుగతుననద xvi

ఖరుచపటట పరజలను అణగదకకువచుచ. ఈ భూభగనన తమ వర కసం, తమ చతలక తసకవడం కసం అధకరపఠం కవసం చసకవడమ పరమవధ. పరజలు తమ ఆతమగరవనన, అనన చరునమలన కలపువలన ఇలంటవరు కరుకుంటరు. అల అనన కలపుకపత మనవ సహజ చతనయూం తరగ పలులబుకుతుందన భయం. అందుక ఈ కలన పలకవరగులకు తలల భషంట భయం. పరజల చతల భూమ ఉంట వణుకు. అందుక భూమన లగసత దనత పట భష, పట, ఆట, సంగతం అనన టకున సవధన పరచుకవచుచ. ఇపుపుడు సజ ల పర, రజధనుల పర, భర నట పరజకుటల పర, మఖయూంగ అభవృదధ పర రతు భూమన, ఆదవస పడున, తరతరలుగ పరడ తచుచకునన పంట భూమన అనక ఇకకుటల సృషటంచ, మయపయంత సలభత సలభంగ లకుకుంటననరు. భూమన కలపువడమంట భషను, సహతయూనన, గత వరసతవ ధశకతన, గరవనన కలపువడమ.

భషల మద, వట మూలల మద దడ మదలంద. భషయుల మదళల మద, హృదయల మద గయలు. వర మట మద, పట మద నఘ. పఠయూంశల తరుమరు, కతత కరుసల ఆకరషణ వలయలు. ఫజు లన చదువుల సథనంల, కటనం పరుత సతరన అమమకం సరుకు చసనటల బడులల, కళశలలల తలల భష బరువు అయయూంద. ఇపుపుడు వదశ వశవవదయూలయల కదు, డ కర సంటరుల, కనవంటల వచచసతననయ. ఇక పలం, తలల, తలల భష ఎకకుడ? తలులల పరయకరంచబడన మతృమూరుతలనపుపుడు, వర గరభ సంచుల కృతరమ ఆవసలనపుపుడు మతృభష ఎకకుడద? భయం గలపన వసతవ పరసథత ఇద.

భషకు పవతరత అంటగటటవరుననరు. దంత అంటరన ఆలచన అందులంచ పుడుతుంద. ఏద తలుగు అన ఒక ఆలచనక చరన వరు పద మంద గుడడవళల ఏనుగున తడమ అద ఎల ఉంద చపపున పత సమత ఈ వషయంల ఇంక అమలు అవుతంద. భష వషయకంగ దశలవర కరయూకరమం పరజదృకపుథం లంచ రూపందంపబడలదు. ఏ భషరూపం గురంచ అభవృదధ, పరచరం, అమలు చయలనన అంశంప సపుషటత లకుననద. పరభుతవంత ఏయ పనులు, ఏయ దశలల ఎల చయంచలనన కరయూకరమనక నరదషట సవరూపం ఏరపుడలదు. కనన డమండులు మతరం ఉననయ. వటన ఆచరణల సధంచడనక ఉమమడ చతనయూం ఇంక పంపందలదు. ఈ రంగంల పనచసవరల ఐకయూ భవన కూడ లపంచంద. ఇద సధయూమన నడు తలుగుక మంచ ఘడయలు వసతయన అనపసతంద. భష గురంచ ఆలచసతననవరు, ఉదయూమం చసతననవరు యువతరనన మందుపటటడంల వఫలం కవడం కూడ ఒక కరణం. ఉదయూమంలక పరజల పతరన పంచగలగల. వరలన అశసతరయ భవలకు చక పటటల. వటక ధటగ సమధనం ఇవవగలగల. ఉదహరణక ఆంగలంల చదవకుంట

xvii పరుపలల కదండ రమయయ

ఉదయూగం రదు అన ఆలచన తపుపు అన అంటం. కన ఆ ఆలచన పరజలక అరథమయయూల చపపుగలగ, అందుకు వయూతరకంగ జరుగుతునన ఉదయూమంల వరన పలగునల చయలక పతుననం. అందుకు కరణం ఏమట? అంట మనం ఇపపుటదక ఐకయూ కరయూచరణ దశగ ఎకుకువ పరయతనం చయలకపయమ? ఈ వషయం గురంచ మనక మనమ ఆలచంచుకవలసంద.

పరభుతవ వరలల భషభమనం కలగన పదలు కందరు పదలప వరక, అలవకగ వదకల నుంచ మతమ భష గురంచ మటలడుతరు. అకకడ వరకు తమ పరజసవమక చరు ఆకంకష వయకతకరణక పరమతం అవుతరు. వరు ఉదయమనన, ఉతసహకర వతవరణనన చలలబరచడం కసమ పన చసతరన గత దశబం రుజువు చసంద.

ఏద ఏమన తలుగు భష గురంచ ఆలచంచ వరు పరగరననద సతయూం. కవలం వదయూతమక రంగనక చందనవర కకుండ సమజంల ఇతర రంగల వరు కూడ తలుగు కసం ఆలచసతననరు. ఇద ఒకకుట ఆశవహ లకషణం. అంత కదు. వరు తమకు తచన రతల లగడ చరచంచన తలుగు భషకణలను వలుగులక తసతననరు. వటక అకషర రూపం కలగసతననరు. అచచమన తలుగు పదలను ఉపయగసతననరు. వసతృత నుడకరంల భవ పరకటన చయగలుగుతుననరు. భష సమజకతలంచ తలుగున వలుగు దర తకకుసతననరు. అలంట పరయతనలల భగంగ పరుపలల వర ఈ పుసతకనన చూడల.

తలుగు భష గపపుద. కన అద కనుమరుగతుననద అన బలంగ చబుతుననద ఈ పుసతకం. పరుపలల వర లంట వరు వడ అచచ/దశ/పలల పదజలం మదట కంత కషటం అనుపంచన మలలమలలగ అద అలవట పరచరం లక వసతనన తరున భషశసతరవతతలు గురతంచక తపపుదు. భగలు/అధయూయలు (chapters) అన మటకు సమనంగ ‘కణుపు’ అన తలుగు పదనన ఈ పుసతకంల వడరు. ఇలంట ఎనన తలుగు పదలను ఏర కర ఈ గంథంల ఉపయగంచరు. నజనక ఇలంట కతత పదల సచక చవర అనుబంధంగ ఇసత బగుంటందన అనపసతంద.

కనుమరుగయయూ తలుగు భష అన మదట ‘కణుపు’ల పరజల నళళల దగన గన సంపరదయం, దనల గల అచచ తలుగు పదలు, వయూకతకరణలు, వట వలకషణతలన వడమరచ రశరు. మన సంసకుృతక భరమన ఆంగల బల గతల అసమంజసలన చపపు, భషకు, నలకు సంబంధం ఉందన ఆలచనను తటతలలం చశరు. ‘వన వన వలలపపు’ అన మనం ఇకకుడ పడుకుంట ‘రయన రయన గ అవ’ అన అకకుడ పడుకుంటరు. అలంట గయలన ఇకకుడ పడుకవడం బసబబుగ ఉంటంద. మనక

తలుగ గపప భష- కన కనుమరుగతుననద xviii

కపపుతలల, వన రక కసం పట ఉంటంద. నజనక వన కసం పట పడటమ ఒక ఆట! ఇకకుడ పటలు పలలలకు చకకున భషను నరుపుతయ అన కణం వసపుషటంగ రశరు. ఇపుపుడు ఈ తలుగు గయలక బదులు ఇంగలషు రమస నరపుబడుతుననయ. అవ పలలలక, మన సమజనన తలకందులుగ అరథం చయసతననయన రచయత నకకు చపపున పదధత బగుంద.

రండ కణుపుల అసలు భషను వసమరంచ కృతక తలుగు భషన ఉపయగంచడం సరకదన నరథరంచరు. సంత భషన ఉపయగంచకపవడం వలల ఆతమనయూనత పరగ బనస భవనలకు లనవుతరు. అందువలల సంత ఆలచనలు చయలరు. పరయగలు చయలరు. సవయ శకత వనయగంచడంల కూడ వనకబడ పతరన చబుతరు. ఇతర భషపదలను, భషలను ఏ కరణం చతనన ఉపయగంచడం గపపు అన భవన తపుపు. ఆ భష అందమనద. అలగ సలభమనద, ఆహలదకరమనద అన చస ఆలచన అపయకరం. దన వలల మనత కలస బతక మనుషులను కూడ పరమంచలం. సట మనుషులను పరమంచన వడు దశనన కూడ పరమంచలడు. తలలవడ పదలు, ఆ భష మద పరమ, ఆకరషణలక – అవసరం అన పరు పటటం. తలుప గలుపు అన భవనన పంచుతూ పతుంట ఈ నల మద వకసంచన భషన, నుడకరనన ఎల గరవసతం? దన వలల మన మద మనక చులకన భవం పరగద? మనష మద పరమ నశంచన చట భష మద కూడ అద ఎగరపక తపపుదు. అందుక నమ ఫలకలప, పళల పలుపులల మతతం తలుగు లపల సంసకుృతం లద ఆంగల భషల కరుడలు వయడం జరుగుతుందన, వటలన భషను వశలషంచరు. కతత మటలక సమనరథక పదలను పరభషల నుండ కకుండ తలుగు లంచ సృషటంచుకవలన బ. స. బంగరయయూ ఆలచనక ఆచరణతమక అకషర రూపం ఈ పుసతకంల కనుపసతంద.

పరసతత భషభమనులు తలుగు పరచనత గురంచ మటలడకుండ ఉండలరు. ఈ రచయత కూడ మూల దరవడ భషలల తలుగు వశషటతన నకకు చపపుడు. అకషరల చకకుంపులు, తలుగు లప పరచనత, రత వధనం, నట సహతయూం లంట ఈ భష పరతయూకతలను గురంచ చననగనన నండు గుండత వయూకతం చశరు.

నజనక నట నుండ ఈనట వరకు తలుగు రతభషగ, నట భషగ అత పదద వసతరణత కలగ ఉంద. ఇపుపుడత రండు రషరలల అధకర భషగ, ఐదు రషరలల అనధకర భషగ కటలద మంద వడ భష తలుగ. తలుగు, కననడ భషలక ఎంత సరూపయూత ఉంద. ‘వజయ లప’ పరుత ఒక సంయుకత లప తయరు చయబడంద. ఆ లపన రండు తలుగు రషరల చరవత కరణటకల కూడ అమలులక తగలగత హందన మంచ పగలుగుతుంద. ఒక బలమన రజకయ శకతగ కూడ ఎదగగలుగుతం. ఇలంట ఆలచనలు దురశ కదు. లగడ జరగన వసతవ చరతర. కవలం తలుగున

xix పరుపలల కదండ రమయయ

భషగన కదు, ఒక రజకయ శకతగ కూడ మలచడనక పరయతనం చయల.

ఐత మన రజకయ నయకులు, కందరు సన, వయూపర వరగుల వరు తలుగు భషల కచులట పడుతుననరు. ఒక పరంత భష, మండలకం గపపుదన ఆలచనలు కలగసతననరు. వర వలల తలుగు భష అందర తలుగు వరద కకుండ పతుననద. మదట ఈ దుషట భవన నుండ బయటపడ, ఇతర రషరలలన వవధ మండలకలను, తలుగు వయూవహరక భషరూపలను, సహతయూలను సమంగ పరమంచల. తలుగు భషదయూమంల పలగున పరుగు రషరల, నల వసలు కూడ తలల నుడన కపడుకన అవకశం ఉంద. మనం ఇపుపుడు వరత చతులు కలపవలస ఉంద. ఇలంట అనక ఆలచనలకు పదు ఈ పతతం. అందుక అభనందనలత సవగతం.

10 జనవర 19,

జయధర తరుమల రవు,హదరబదు.

మన భష లన పదలను వదలస పరభషల నుండ అరువు తచుచకన మటలడుకున జడయూం మనకు పటటనపుడు మనద మృత భష కకుండ ఏమవుతుంద?

-రవు కంచడ, తలుగు మలల, సంపదకుడు, ఆసటరలయ.

తలుగ గపప భష- కన కనుమరుగతుననద xx

పరుపలల కదండ రమయయూ గరద, నద అపుపుడపుపుడు వదుయూలలఖల దవర పరకష పరచయమ కన ఆయన గురంచ నకు ఏమ తలయదు. ఆయనన ఎపుపుడూ కలవలదు. అయత గత అనక సంవతసరల నుంచ వంగూర ఫండషన ఆఫ అమరక దవర ఇతరుల సహయంత పరపంచవయూపతంగ మమ నరవహసతనన సహతయూ, ధరమక కరయూకరమలక కరమం తపపుకుండ ఆయన సహృదయంత సపుందంచడం, మంచ సచనలు చయయూడం, తనంత తన పూనుకున మ కరయూకరమలన పరచరం చయయూడం మతరమ నకు ఆయన గురంచ తలసన కదద వషయలు. అలంటద ఆయన హఠతుతగ ఈ గంధం నకు పంపంచ మందు మట వరయమన కరడం భల ఆశచరయూం కలగంచంద. తర పుసతకం పూరతగ చదవక కసత భయమూ, మరకసత ఇబబంద కలగయ. ఇపపుట దక మరు చదువుతునన ఈ మందు మటలన ఒక ఆంగల పదం పడనపుపుడు, ఇక తరువత అట ఆంగలమ కదు, సంసకుృతం ఛయలు కూడ రకుండ ఈ “మనల మన మట” పూరత చయయూలమర బబయ అన అనుమనం న సరద భయనక కరణం. నకు ఇలంట ‘మంచ’ భయం కలగ అవకశం ఇచచనందుకు పరుపలల కదండ రమయయూ గరక మందుగన ధనయూవదలు తలుపుకుంటననను.

తర న అభపరయలు వరస పంపంచగన ఈ పుసతక పరచురణ గురంచ మ ఇదదర మధయూ సంభషణలు, ఉతతర పరతుయూతతరలూ జరగయ. పరసతత వతవరణంల అనక కణలల వశలషసత తలుగు భష పురభవృదధ... ఆ మటకసటత అసలు తలుగు భష మనుగడ మద దృష సరంచన ఇలంట పుసతకం నకు తలస ఇపపట దక రలదు.

వంగూర ఫండషన ఆఫ అమరక వర దశబదల భష సహతయూభలష, 75 పగ పుసతకల పరచురణల ఉనన అనుభవం నపధయూంల అపురూపమన ఈ పుసతకనన

smనను చపప చనన మట

xxi పరుపలల కదండ రమయయ

మమ పరచురసత అతయూంత సమంజసంగ ఉంటంద అన పరుపలల వరు భవంచ నకు పరతపదంచడం, నను అంగకరంచడం జరగయ.

ఎంతయన అమరక వసతవుయూడన కబటట మందుగ నకు ఆశచరయూం కలగంచన, ఆసకత కలగంచన అంశం...ఈ పుసతకంల ఎకకుడ అమరక అన మట కనపడదు. కన పరసతవంచన మూడ మూడు చటల దనన “అమరక” అన మరచడనక ఏమన భషశసతర పరమన కరణలు ఉననయమ నకు తలయదు. అయత కనన ఇతర పుసతకలల ఇకకుడ మమ ఉచఛరంచ పదధతల ‘అమరక’ అన వరయడం చూశను. అద వటకరం ఏమ తలయదు.

అసలు పుసతకం వషయన కసత “తలుగ గపపు భష -కన కనుమరుగతుననద” అన మకుటమ నకు పూరతగ అరథం అవలదు. తలుగ గపపు భష అంట మగత భషలు గపపు భషలు కదు అన అరథం రవచుచను కన యవత భూపరపంచంల మ అమమయ కంట అందమన వళళ ఎవరూ లరు అన అందరు తలలదండరులు అనుకున లంట అరధం వసతంద. మన తలుగు భష గపపుద అనుకవడంల తపుపు లకపవడమ కదు, అద నజం కూడను. ఎందుకు గపపుద పరుపలల వర ఈ పుసతకంల సదహరణగ చపపురు. అయత ఇతర భషలు గపపువ కకుండ పవు. ఏ భష గపపు తనం ఆ భషద. ఏ అమమయ అందం ఆ అమమయద!

ఇక తలుగు భష కనుమరుగతుననద, లక గపపు భషగ కనుమరుగ మమూలు భష గన ఉండపతంద అన రచయత ఉదదశయూమ అనద పుసతకం చదవక కన తలయ లదు. పుసతకం చదవక మనందరక... ’అమరక’ ల ఉనన మత సహ...సపుషటంగ తలసనద, అనుమనమమ లనద ఏమటంట... ఆ రండూ గత మపపు, నలభ ఏళల నుంచ మన కళళ మంద చట చసకునన పరణమల. అంట గపపు భషగ ఏ నడ కనుమరుగు అయనపపుటక, నలుగురూ మటలడ భషగ కూడ ఇపుపుడు తలుగు అంపశయయూ మద ఉంద అనడంల ఏ మతరం సందహం లదు. “మరుపు చందడం సహజం” అన కంత మంద సమరధంపు వకయూలు చపపున కరుణడ చవుక అనక మంద కరకులయనటటగ ఈ మరణ కండల తలస తలయక మనందరం తల రయ వసన వళళమ. అయత ఆగనయసతరం వసంద ఖచచతంగ తలుగు పరభుతవలు, ఆ నయకుల “అమరక” మజు... అనగ ఆంగల భష మద మజు. భరత దశంల ఇతర పరంతలత సహ యవత పరపంచంల “అమరక” మజుల సంసకుృతన, ఆఖరక సనమలు, టవ పరసరలల కూడ ఆంగలం మటటల తలుగు భషన తకకు, పూడచ పరసతనన ఏకక రషటం ఆంధర పరదశ... అనగ ఆ రషట పరభుతవం మరయు అపహలల ఉనన మధయూ తరగత పరజనకం అన చపపుల. రషట వభజన తరువత తలంగణల ఈ పరపట సవరంచ పరయతనలు మదలయయూయ అన వననను. అవ సఫలం అయత

తలుగ గపప భష- కన కనుమరుగతుననద xxii

మరక రండు, మూడు తరలల అకకుడ తలుగు భష పరసథత కసత మరుగు పడుతుంద.

ఇంగలష రకపత ఉదయూగలు రవు..మఖయూంగ అమరకల అససలు రవు. ఇంగలష రవలంట మందు అకషరభయూసం ఆంగలంలన చయయూల. అంగన వడ నుంచ ఇంగలష నరపుల...దన పరు “డజటలజషన అంగన వడ నుంచ మదలు పడుతునన ఏకక రషటం”. దనక కవలసన ఇంగలష నరుచకడనక తలుగు పరతబంధకం. అంచత తలుగు నరపుకూడదు. ఇలంట దరభగయూ భవజలం ఉనన వదయూ వయూపరవతతలు, రసడనస పఠశలలు, లకషలు పస వటలల పలలలన చరపుంచ మధయూ తరగత పరజలు తలుగు నట ఉననంత కలం వదయూభయూసం ఇంగలష మడయంలన జరగల అనద ఘనత వహంచన మన పరభుతవం వర పరమ దరభగయూ వదయూ వధనం. అననటట చన, జపన, ఫరనస,జరమన లంట దశలల ఇంగలష మడయం పఠశలలు ఎనన ఉంటయ ఎవరకన తలుస? నను ఆ వషయం వక పడయ వరన, గూగుల వరన అడగను. వర పరకరం జపన ల 12 నగరలల ఉనన మతతం ఇంగలష మడయం సకులస ఒకట, రండ ఏకంగ 34. జరమనల 36, చనల బజంగ త సహ 25 నగరలల 111. అద మ కకనడలన కనసం 50 ఉంటయ. అందుక ఆయ దశలత పలచ చూసత మనక ఇంగలష బగ రవల కద! ఆ లకకున అవనన వనక బడడ దశల కద! అమరకల నలభ శతం ఆఫరకన అమరకన వర మతృభష ఆంగలం. అయన వరక ఊడగలు లవు. అంచత “ఇంగలష నరుచకుంట అమరకలన, ఆసరలయలన ఉదయూగం గరంట” లంట దురభపరయలు మధయూ తరగత పరజనకంల పతుకు పవడం దురదృషటం. దనక కరకులన వదయూ వయూపర వతతలూ, రజకయ నయకులూ కషమరుహులు కదు.

ఈ చనన గంధంల పరుపలల వరు చల అంశల మద తను చసన పరశధనలు, అభపరయ సటకరణలు పరసతవంచ తన ఆలచనలక, అభపరయలక వటన ఆధరంగ సమరధవంతంగ ఉపయగంచుకుననరు. అందరన కలవరపడుతునన అంశలు పరుపలల వరన మరంత ఎకుకువగ బధసతననయ అన అరధం అవుతంద. కృషణశసతర బధ పరపంచనద, పరపంచం బధ శరశర ద అననటటగ ఈ నట తలుగు వరు అందరల కందర బధ పరుపలల గరద, పరుపలల గర బధలల కనన కందరవ అనుకవచుచను. ఈ బధలల వటలల అవసరం ఉనన లక పయన తలుగు భషలక ఆంగల పదలన కవలం అరువు తచుచకవడం కక శశవత పరతపదక మద తలుగుల కలపసకవడం మదటద. అసలు తలుగు భషన నరపుంచడమ మనయడం రండవద. ఇద ఎంత వరకూ నజమ నకు తలయదు కన యూనసఫ వర చత తవరల మరణంచ భషలల పద సథనంల ఉండ ‘ఘన కరత’ మనం సంపదంచుకుననం. పశచతయూ దశల సంసకుృతక పరభవం వలన అదృశయూం అయపతునన మన సంసకుృత, ఆచరలు,

xxiii పరుపలల కదండ రమయయ

పండగలు, బంధవయూలు, భజనం అలవటల మదలనవ మూడ అంశం.

అయత పరుపలల వరు ఉటంకంచన అనక సమసయూలు నజంగన ఉననయ అన అందరూ కదద గపపు ఏకభవంచన ఆయన పరతపదంచన పరషకురలల కనన తపపునసరగ ఆచరంచ వలసనవ ఉంట మర కనన ఆచరణ సధయూం కదు. ఉదహరణక తలుగు భష మద ఇతర భషల దడులు, మఖయూంగ ఇపుపుడు ఇంక జరుగుతునన ఆంగల భష దడన కసత నయంతరంచ గలమమ కన, వనకకు తరగ రలనంత దూరం వళల పయన సంసకుృత భష “దడ” న తరుగు మరగుం పటటంచడం అసధయూం. వటలల కూడ చదువరుల అభపరయలు ఎవరవ వరవ.

అదృషటువశతూత పరుపలల వర ధరమమ అన తలుగు భష పరసతత పరసథతుల మద ఒక సమగమన అవగహనత వశలషంచన ఈ పుసతకం తలుగు పరజలక లభంచ అందరల మర కందరకన కనువపపు కలగంచ అవకశం ఉంద. ఈ పుసతకంల పరధన అంశమన తలుగు భష కనుమరుగతుననద అన వషయం మద సవదశం లన, వదశలలన చల మంద చలకలంగ గళం వపుపుతుననరు. దురదృషట వశతూత తలుగు భష సహతయూల వషయంల చవులల ససం పసకునన రజకయ నయకులు, పరభుతవధకరులు ఉననంతకలం అందరల ఆ కందరద అరణయూ రదనమ. పరుపలల కదండ రమయయూ గర ఈ “తలుగ గపపు భష – కన కనుమరుగతుననద” అన పుసతకం ఆయ నయకుల కంట పడత, వరు చదవగలగత అపుపుడు ఆ వడక ససం కసత కరగ వషయం ఎంత పరగఢమనద, మన అసతతవ వనశననక ఎంత దగగురల ఉననమ అరధం అవుతుంద. తలుగు భష సహతయూల పునరుదధరణన తలకతుతకునన పలకులు చరతరల నలచ పతరు. పరుపలల వర గంధం దనక దహదం చసతంద అన ఆశసతననను.

జరగందద జరగపయంద. మధయూతరగత తలుగు పరజనకనక, రజకయ నయకులక కనువపుపు కలగవలసన తరుణం ఆసననమయంద. ఈ పుసతక పరచురణ సమయనక ఆంధర పరదశ ఎననకల హడవుడల ఉంద. ఈ ఎననకలల ఎవరు గలచన తలుగు భష సహతయూల మనుగడ, పురగతుల మద చతతశుదదత, సర అయన శసతరయ అవగహనత దృషట పటట వదయూ వధనలల తగన మరుపులు తసకున రవలసన చరతరక అవసరం ఇపుపుడు ఏరపుడంద. ఆ నయకులక ఈ గంధం దకూసచగ ఉపయగపడుతుంద అన మ పరగఢ నమమకం.

వంగూర ఫండషన ఆఫ అమరక వర రజతతసవల సందరభంగ పరచురసతనన ఈ అపురూపమన గంధం మ 77వ పరచురణ. ఈ గంధం ఆంగల భష వయూమహం ల మనగ తలుతునన మధయూ తరగత పరజనకమూ, రజకయ నయకులూ, తదతరుల

తలుగ గపప భష- కన కనుమరుగతుననద xxiv

దృషటల పడ, తలుగు భష సహతయూపరమన వషయలల మలకమన మరుపులక దహదం చసతంద అన ఆశసతననను. మమ ఒడుడన పడనవళళమ కవచుచను కన మమమలన నడపన తలుగు భష అన తడుడన నడ సమదంల వసరస కనపడన కరర మకకున పటటకునన వరర వళళం కదు.

భవదయుడు,

వంగూర చటటున రజు

వంగూర ఫండషన ఆఫ అమరక

హూయూసటన, టకసస, (అమరక)

మరచ 17, 2019

1 పరుపలల కదండ రమయయ

నను హదరబద వదుయూత పంపణ సంసథ నుంచ ఛఫ ఇంజనర గ పదవ వరమణ చశక ఒక పరవట లసటడ కంపనల టకనకల డరకటర గ చరను. ఓ 10 ట.వ. చనలస వరు వదుయూత సంబంధమన చరచలు వచచనపుపుడు ననున పలుసతంటరు. పతరకలల వయూసలు కూడ రసతంటను. వదుయూత సంసథలను లభదయకంగ నడపడంల నను ఇంజనరలకు సర అయన శకషణ ఇవవగలనన, వదుయూత దంగలను పటటకవడంల నకు పరతయూక నపుణయూం ఉననదన దశంల చల మంద అనుకుంటరు. అందుకన అససం, సకకుం, పశచమ బంగల, మహరషట, బహర, గవ, కరనటక లంట రషరలకు శకషణ ఇవవడనక వళతంటను. ఎన ట ప స, స ఐ ఆర ఇ, ఇ ఎస స ఐ, ట ఇ అర ఐ, ఎన ప స లంట సంసథల వరు కూడ ననున పలుసతరు. టట, రలయనస లంట కంపనలు కూడ పలచవ. ఒక అమరకన సంసథకు, (వషంగటన లన దన ఆఫస కు కూడ ఒక సర వళళను), ఒక బరటష సంసథకు కూడ కనసలటంట గ పన చసతననను. 10 మగ వటల ఎండ వదుయూత తయరు చయటనక పరయతనసతననమ. ఇల పన ఒతతడల వుంటూన జవతనన హయగ గడప నకు, నలుగండల కంద ఒక దనపతరకలన వరత, న తల తరగటల చసంద.

ఆ వరత ఇల ఉంద: ఐకయూరజయూ సమత యకకు ఒక అనుబంధ సంసథ (యునసఫ) అంచన పరకరం, ఒక భష కుటంబంలన 30% పలలలు చననపపుట నుంచ ఆ భషల చదవటం, రయటం చయకపత ఆ భష కనుమరుగు అవుతుందన, అందుల తలుగు భష ఒకటన, భరతదశపు మర ఇతర పదద భషల పరసథత అల లదన ఆ వరత సరంశం. ఇంక కంతమంద, ఈ వషయనన బగ పరశధన చసనవరన (పరజ సహత రవబబు గరత సహ), కదలసత ఇంకనన వషయలు బయటపడడయ. అల

sm‘న’ మట

4 కణుపు ౧ 3

తలుగ గపప భష- కన కనుమరుగతుననద 2

40% వరకు కూడ పలలలు తలల నుడల చదవకపత ఆ నుడ మహ పరమదంల పడనటల గను, 50% మంద అల చదవకపత, కనసర నలుగ దశల ఉనన మనష లంటద ఆ భష అన, అటవంట భషను ఇంకవరూ కపడలరన, ఇక అద కనుమరుగు అవడం ఖయమన వరు చపపురు.

నను పదవ తరగత తరువత తలుగును చదవలదు. తలుగు ననుడ (సరసవతం) ల నకు పరవశం లదు. కన అమమ నుడ అంట గటట మకుకువ మతరం వుంద. ప వషయలు తలశక ఇక సథమతంగ ఉండలకపయను. నన సవయంగ తలుగుల చదవ పలలల లకకులను సకరంచలనుకననను. నను ఉండ ఇళళ సమదయం, మ హం జుఅల ల 2016 పతతళళ (flats) ఉననయ. రండు తలుగు రషరలల ఇంత కనన పదద సమదయం లదు. పటటబటట, వటల ఓ 20 కుటంబలను ఈ వషయమ వవరంగ చూశను. కన ఒకకు కుటంబంలన ఒక పలలవడు కూడ తలుగుల చదవడం లదు. బగ డబుబలు ఉనన వర ఇండలకు వచచను, ఇద సర అయన మచుచ కదుల అనుకుననను. ఇకకుడ ఇంటపన చయడనక పదుదనన 700 మంద పన అమమయలు వసతరు. వరల ఓ 20 మంద పన మనుషులను కూడ ఆర తశను. ఒకకుర కుటంబంల కూడ తలుగు మధయూమంల చదవ పలలలు లరు. ఏవ తపపులు పడ కనవంట క పంపంచుకంటమండ అన చపపురు. బగ డబుబలు ఉనన వర సంగతయూంత వరు కూడ చడపయరుల అనుకననను. ఇక రడ మద పడడ. అయదరుగురు రకష వళళను కూడ కదలంచ చూశను. ఏమ మరుపు లదు. అందుల ఒకతను కసత గటటగ కూడ మటలడడు. ‘మ పలలగడు నక పుటటడు అనుకుంటనండ. ఇక తలుగుల ఎందుకు చదవసతను?’ అననడు. అసలు హదరబద సర అయన మచుచ కదు అనుకననను. హదరబద ల ఈ లకకులు మతతం రషటపు సర అయన పరసథతన పరతబంబంచవు అన అనుకుననను.

తరువత కనన రజులకు నను ఒక ఊరక వళళలస వచచంద. ఖమమం జలలల అద ఓ చనన పలలటూరు. రతర అకకుడకు చరుకన వంబడ పడుకుననను. తలలర లచసరక ఊరంత గందరగళంగ కనపంచంద. ఊళళక వనుల (కంత మంద రకషలు, ఆటలు, బససలల పంపుతుండర) వచచ పలలలను అందరన ఎతుతకన పవటనన చూశను. ‘ఏమటర, ఈ హడవుడ’ అన మ తమమడన ఆర తసత ‘అననయయూ, నువువ ఉదయూగంల ఉండగ సరగ ఇకకుడకు వచచ వడవ కవు. తరువతన నువువ రక చల రజులంద. పగలు వచచన, వంబడ వళలపతుననవు. ఈ వళపుపుడు నువువ ఎపుపుడూ ఉండలదు. దగగుర బసతల కనవంట సకుళళ పటటరు. వండల వనలత వచచ పదుదనన పలలలన తసకన పయ మపట పూట ఇంట దగగురక తచచ వదల వసతరు’ అన అననడు. ఓ తలల అంతకు మందు రజ బసతక పయ తన కడుకును కనవంట ల చరచటనక రుసమలు కటట


వచచనటలననద. ఆ రజు మదటసరగ తన కడుకును వనుల వస ఎంత సంతషపడటనన గమనంచను. ఆ పలలవడు తలలన ‘అమమ’ అన పలచ ‘వళళసత’ అననడు. వడ మకంల బసటన లన ఎం.ఐ.ట. ల చదవటనక వళళతుననంత సంతషం, గరవం కనపడడయ. ఆ రజు మపట పూట దక నను అకకుడ ఉండలస వచచంద. మదటరజు కబటట తలల తన కడుకు కసం ఎదురుచూడటనన నను అపుపుడు గమనంచను. వడు బడ నుంచ వచచటపపుటక సవయంగ తలల వన దగగురకు రవడం, పలలవడు ‘మమమ’ అంటూ అమమ కగటలక చరడం గబగబ జరగయ. మదట మటగ ఆ పలలవడక ఏమ నరపుర గమనంచండ. ఆ కతత పలుపుత, ఆ అబబయ అమరక అధయూకషుడు అవుతడు అననంత ఆనందం ఆహలదం ఆమ అరవందంల అగుపంచయ. అంట పలలటూళళలలన పలలలల కూడ ఎకుకువ మంద తలుగుకు దూరం అవుతుననరు. తలుగుల చదవన వళళ 80% కనన ఎకుకువ మంద ఉననరు అన తలుసకుననక ఇక న అమమ నుడ బరతకదు అనన వషయం తలపయంద.

తలంగణల క జ నుంచ, ప జ దక ఆంగల మధయూమమ అన కడయం శరహర, అంగనవడ (3వ ఏట నుంచ) లన తలుగుల మటలడనవవం అంటనన నరయణ తలుగును ఇక ఒక తరం కలంలన కనుమరుగు చయనుననరన ఏ మతరం పరశలన చసన వరకన తటతలలంగ కనపడుతుననద.

సంసకరుతక భష పరణం.తలుగు కనుమరుగతుంద అన తలుసకననక ఇక దన పరయూవసనలు ఎల

ఉంటయ అన తలపయటం మదలటటను. వల ఏండల నుంచ ఇకకుడ ఉంటనన తలుగు వరు తమదన సంసకురుతన తమ నుడ దవర మతరమ తరువత తరలకు చరవసతననరు. ఇతర దశలలగ ఆ అనుభవలను, ఒక పుసతకంగ రస తరువత తరనక చరవస అలవట మనకు లదు. ఈ మరుగును కనసం కడుకుకన తరువత చపుపుదమల అన తండర అనుకుంటూ చపపుకమంద చచచపవటం కూడ జరగద.

మ చననతనంల ఇదదరు ఆడపలలలు ఎదురదురుగ నలబడ ఒకర కుడ చతనకరు అలన రండు ఎడమ చతులను కలప పటటకన వుండగ, మర ఇదదరు అలన పటటకునన పలలలు, మదట వర చతులకు అడడంగ పటట, మతతం నలుగురు గుండంగ లయబదధంగ ఎగురుతూ, ‘వన వన వలలపపు’ అన పడుతుండవరు. తుంపర వనల కూడ అల ఎగరటనక మన చననపలలలు ఇషటపడతరు. వనను కరటం మన సంసకురుత. చటటకు, పుటటకు, పటటకు, న పటటకు, పంటకు, పూతకు, కతకు, కయకు, పందకు, పరత పరణక నరు అవసరం. చవరకు మన ఒంటల కూడ


60%కు పగన నరు వుంటంద. అంట మన సమజం మతతంగ వన అంట మకుకువ కలగ ఉంటంద. దనక మతతంగ వరన పరసథత యూరపు ఖండపు దశలల వుంటంద. అమరక కంట కూడ అద ఉతతర ధృవనక దగగురగ ఉంటంద కబటట అకకుడ చల అమరకల కనన ఎకుకువగ వుంటంద. అంత చలక తడు, వన పడత ఇంక ఏ పన కూడ సగదు. నట చుకకుల లగ, వడగండల లగ కక సననట దరపు మకకుల (సన) లగ వన పడ దరల పదద కుపపుల లగ పడ ఇంక ఏ మతరం బండలను కదలనవవవు. అందుకన అకకుడ ఇల పడుతరు;

వన వన వళల ప (Rain rain go away)

ఇంక రజు వదూద గన (Come again on another day)

చటట ననన ఆడుకవల (Little Johny wants to play)

వన వన వళల ప (Rain rain go away)

వచతరం! మన రషటంల పలలలకు ఇపుపుడు ఆ పటను నరుపుతుననం! ఇద ఎంత అసహజమనద, ఎంత అరథ రహతంగ ఉననద, ఇకకుడ పరసథతులకు ఎంత వయూతరకంగ ఉననద వర చపపులసన పన లదు. మన సంసకురుతక భననమన సంసకురుత వచచ చరుతుననద. కటల మంద పలలలు దశంల వన వన వళల ప అన అనడం వంతగ లదూ!

మనం ఇపుపుడు నరుపుతునన మర లల పటను జూడండ;Jack and Jill went up the hill రమడు, సత కండ మదకు వళళరు To fetch a pail of water ఓ బకకున నళళ తవటనక.Jack fell down and broke his crown రమడు కంద పడడడు. మకల చపపు వరగంద.And Jill came tumbling after. తరువత సత దరులకంటూ కందకచచంద.

నళళ తవడనక కండ మదకు వళళడం ఏమట? కంద పడడక రమడక మకల చపపు వరగంద అనుకందం, అందుల వశషం ఏమట? తరువత రమడన వదలస సత దరులకుంటూ కందకు రవడం ఏమట? మతతం మద మనం పలలలకు చపపుదలచుకనన నత, సందశం ఏమట?

అసలన మన తలుగు పలలల పదయూం ఎల ఉంటంద చూడండ;


పటట పటట రదు పటట వడువ రదుపటటనన బగయ పటట వలయుపటట వడుట కనన పడ చచుచట మలువశవదభ రమ వనుర వమ.

ఇద మన సంసకురుత: అననటన పటటంచుకకు. అనవసరమన వట మద కనున పటటకు. లక పత అసలన వట కసం నకు తడవు మగలదు. మంద న గురంచ ఎనన మటలు న మందు, వనుక కూడ అంటంటరు. వటన నవు పటటంచుకవదుద. కన మత మరనపుపుడు, తపపునసర అయనపుపుడు, ఇక గటటగ పటట పటటటమ కదు దన అంతు చూడలసంద, గలవలసంద. ఈ పరటంల ఇక పరణం పయన పరవ లదు.

తలలదండరుల యడల పరమను చూపంచలసన అవసరనన నకకు చపపు ఈ పదయూనన చూదదం.

‘తలలదండరుల యడ దయ లన పుతరుండు

పుటటనమ వడు గటటనమ

పుటటలన చదలు పుటటవ గటటవవశవదభరమ వనుర వమ’

‘న చననతనంల పలలటూరల వుండగ, మపులు చవర మతుకును నకు పటట తలల పసతలు ఉండద. తలలర చదువుకసం నవు బసతక వళళలంట తన పుసతలను అమమంద న తలల. అటవంట తలల మసలద అయత, నవు పటటంచుకకుండ వుంట నకూ ఒక పురుగుకూ తడ ఏమ ఉననద?’ అన చననతనం నుంచ పలలలకు నతన నరపు నుడ మనద. ఆ నుడన నరపుక పవడం వలల, ‘మసల వర ఇండుల’ (old age homes) పరుగుతుననయ. ఇంతకు మనుపు అమరక వళళన పలలల తలలదండరుల అటవంట ఇండలల చర వరు. ఇపుపుడు ఇకకుడ పలలలు ఉనన వరు కూడ ఆ ఇండలల చరటనన మనం చూసతననం. చల ఎకుకువ పరునన, ఒక పదదమనష, కూతురుకు చల పదద మతతంల తను సంపదంచన సంపదను ఇచచన, మసలవర ఇంటల చరటనన మనం ఇకకుడ గురుతంచుకవల. ననున న కూతురు చనన పలలడ లగ చూసకుంటంద, తను తలుగు చదువటం వలల.

మమ చననతనంల శరవణ కుమరున కత చదువుకుననమ. పదదగ మలుపులు తరగ కతమ కదద. కసమరుపు కూడ ఏమ ఉండదు. శరవణ కుమరుడు అన ఒక యువకుడు ఉంటడు. కవడల కుండలు పటటకన నళళ మసత బరతుకుతుంటడు. అతన తలలదండరులదదరక కుషుట జబుబ వసతంద. చతుల వళళ చవర, కళళ వళళ చవర,


పుండుల ఏరపుడ వరు కదల పరసథత ఉండదు. వళళ కూడ కంత కరుకకున పతయ. తందరలన చనపవటం ఖయమన తలుసకంటరు. అయన చనపయ మందు కనన పుణయూతరథలు తరగ చూడలన కరక కలుగుతుంద. శరవణుడక ఆ కరకను తలయజసతరు. అతడు ఇక, మందు వనుక చూడకుండ, కవడలన కుండలను తసస తన తలలదండరులను ఆ సబుబలల కూరచనబటటకన, అల కవడల తలలదండరులను మసకంటూ వరక ఇషటమన అనన తరథలను చూపసతడు. చవరకు వరు పూరత సంతషంత కనున మూసతరు. చల చనన కత. ఒకసర చదవక బరతకనంత కలం గురుత ఉండ కత. ‘తలలదండరుల ఇలల వలుపులు; వరు తృపతత ఉండటల చూడటం పలలల పన’ అన చననపపుట నుంచ పలలలకు నరపుటం మన సంసకురుత. ఆ కత ఇపపుట బడ పలలలకు ఎంత మందక తలుస?

మనవన ఆడ, మగ సంబంధలు కూడ నండు మరుపనకు గుర అవుతుననయ.ఒక మనష ఒక రజుల 100 రూపయల పన జసత, ఇదదరు వరు పనతనలునన

మనుషులు కలస 300 రూపయల పన చసతరు. కలస పన చయటంల ఉనన అదనపు సకరయూం అద.

నవసంచటపుపుడు కూడ ఒంటరగ కనన, ఒక కుటంబం లగ (ఒకర కనన ఎకుకువగ) నవససతన ఎకుకువ సకరయూవంతంగ ఉంటందనద ఆచరణల రుజువంద. జవరం వచచనపుపుడు, తతకులకంగ సంపదన లనపుపుడు, బయట ఊరక వళళలస వచచనపుపుడు ఒకరనకరు ఆదుకుంటరు. ఒకరు ఇంట వషయలు చూసకుంట మరకరు బయట పన చూసకున ఆడ, మగ వరుగ ఒక కుటంబం మదలతుంద. దనవలల ఆ జత తన తరువత తరనన కూడ కనగలుగుతుంద. అందుకన చల చననతనం నుంచ ఆడ, మగ పలలలను చల సపుషటంగ వడగ కనపడటల పంచ సంసకురుత మనద. పుటటన కనన నలల నటక బయట అలంకరణను బటట పలల, పలలగడ అనన వషయనన మనం తలకగ వరుజస గురతంచగలం. జుటట, జడ, బటట, కటక, చవ పగు, మకుకు పుడక, గజులు, కటక, ఓణ, పరకణ వగర తడలు ఈ వషయనన సపుషటంగ తలయజసతయ. అర మలు దూరంనుంచన కనపడుతునన మనష ఆడ మగ అనన వషయనన మనం తలకగ గురతంచగలం. అందుకన మన సంసకురుతల ఆడవరన ఎనునకవటంల, పరమంచటంల మగవడు ఏ మతరం పరబడడు. కబటట ఆడ మగల మధయూన పండలండుల అవుతుంటయ. వదశలల ఈ తడలు లకపవటం వలల తడు కవలస వచచనపుపుడు ఏద ఒక మనష చలు అనుకుంటరు. కన ఇపుపుడు మన దగగుర కూడ పరసథత వగంగ మరుతుననద. అందరు ఒక రకం దుసతల వసకుంటరు, ఒక రకంగన కనపడుతుంటరు. గచచబలల పద ఏండల కంద వనుక నుంచ చూస ఆడ


మగ తలుసకలక పయవడన. ఇపుపుడు ఎదురుగ వచచ దటపతునన తలుచకలక పతుననను. ఒక రకమన దుసతలు, తలకటట, జుటట గమనంచ వచుచ. బటట లదు, జడ లదు, గజులు లవు, కల మటటలు లవు, మంగళ సతరం లదు, చర లదు, ఓణ లదు. పగ యునసకస గుడడలు.

ఇల ఆడ, మగ తడ కనపడక పవడం వలల కలస కపురం చయటనక ఎవర ఒక మనష చలు అనన పరయ సంసకురుత మనకు చరంద. అందుకన మగ, మగ పండలండుల; ఆడ, ఆడ పండలండుల; కనన రజులు మగ/ఆడత మర కనన రజులు ఆడ/మగత కలస ఉండటం, మగ/ఆడగ పుటట ఆడ/మగగ మరటల ఆపరషన చయంచుకవటం లంటవ మన దగగురక వచచశయ. ఒక పరభుతవ అంచన పరకరం అటవంటవరు ఆంధరపరదశ ల ఒక లకష మందక పగ ఉంటరు. వర కసం మఖయూ మంతరగరు నలవర భతయూనన పరకటసత నందయూల దగగుర వరు మఖయూమంతర గరక గుడ కటటంచరు. కలకతతల అటవంట వర హకుకుల కసం పద వల మందత ఊరగంపు జరగంద. మగ నుంచ ఆడగ మరన వయూకత నయూయమూరత అయన ఉదంతనన కూడ వననమ. రలు టకట రజరవషన ల ఇంతకుమందు సకస అనన దగగుర మగ, ఆడ మతరమ కనపంచవ. ఇపుపుడు ఆడ, మగ, టరనస జండర అన చూపుతుననరు. ఇకకుడ నను కజజలను గురంచ రయటం లదననద గమనంచల. అద పుటటకత వచచన ఒక లపం. మగ/ఆడగ- మమూలుగ పుటటన వర చూపుతునన ధరణ గురంచ మనం ఇపుపుడు అనుకుంటననం. ఈ ధరణుల నతకత గురంచ కూడ నను మటలడటం లదు, అంట ఈ ధరణులు మంచవ కవ అననద కూడ నను చరచంచటం లదు. ఇపుపుడునన సంసకురుతక భననమన సంసకురుత ఎంత పదద ఎతుతన వచచ చరుతుననద మనం చూడలసన అవసరం ఉననద అన మతరమ మ మందు ఉంచుతుననను. అతుయూననత నయూయసథనం కూడ ఇపుపుడు ఈ ధరణన చటటబదధం చసంద.

ఇపుపుడు పండలల కూడ ఓణ, పరకణ కనపడవు. పంచ పయంద. చర కనుమరుగు అవుతుననద. జడ, బటట, కటక వగర కనపడవు. మటటలు, మంగళసతరం కూడ మగమటంత మయమవుతుననయ.

ఒక జత యకకు పటను, ఆటను, అలవటను, తమదన వర పరతయూకతను వర భష తరువత తరలకు చరవసతంద. భష లకుండ ఆ జత సంసకురుతన ఊహంచలమ. తూరుపు బంగలుల ఉరూద పతతనం ఎకుకువనపుపుడు, తమ భషను కపడుకవటనక, వరు తమకు వర దశం కవలన పరడ, గలచ బంగలదశ ను సంపదంచుకననరు. భష మందు మతం లంగపయంద.


ఆడవరప దడులు ఎకుకవవుతుననయ.అసలన తలుగు సరసవతంల ఆడవరన చల గపపుగ చూశరు, గరవంచరు.

నజనక దవతలంట ఆడవర. పలరమమ, మంచలమమ, మసమమ, మరడమమ. తరపతమమ, మవుళళమమ, మచనమమ, సమమకకు, ఎలలమమ, గంగనమమ, మదదరవమమ, జగులమమ, సరకకు, అంకమమ, తలుపులమమ, సమలమమ, మద కండమమ, పచమమ, జంకర, మకమ, నకలమమ, మచరమమ, మరమమ, సంకులమమ, మతయూలమమ, ఉపపులమమ, ఎలలరమమ, గంగనమమ, మరటలమమ, నంచరమమ, ఊరలమమ, పదదమమ, బలమమ, పడతలల - ఇల ఏ వలుపును చూసన అంత. మరు ఒక మగ దవత పరును సతం చపపులరు. తలుగు సంసకురుతల మగ వడు వలుపుగ ఉండటనన ఊహంచకూడదు. మహ అయత, చకకు పంచ లకుండ పటట లగుత, చతల తళళను పటటకన, వపు మద బదుకంట వలుపుకు కపల వుండ ‘పత రజు’ సథయ వరకు మతరమ మగ వరక పరుగుదల ఇచచరు.

కులకంత తడ నపుపుడుగలహంపకు, వటట తపుపు ఘటయంపకుమకలకంఠ కంట కననరలకన సర ఇంట నుండ నలలదు సమత.

(ఎపుపుడూ భరయూత తగువులు పటటకనరదు. లన నరమలను ఆమప ఆరపంచరదు. ఉతతమ ఇలలల యకకు కంట నరు కందపడనచ ఆ ఇంట నుంచ సంపద తలగపవును. అంట సంపద, సఖయూమలు తలగ దరదయూమ సంభవంచును.)

సతరక ఇవవలసన గరవం, పరమఖయూతలను గూరచ ఎంత సపుషటంగ మన సంసకురుత చపుతననద చూడండ.

ఇపుపుడు మనం తలుగు నరపుక పవటం వలల ఆడవర యడల మన వర మనసతతవం మరపయంద. యసడ దడులు, కుతుతకలు కయడలు, చనన వషయల పన ఆతమహతయూలు - వడకులు, ఆలత పట పలలలను కూడ చంప ఘరలు చూడలస వసతననద. తలల నుడల మనం చదువు నరపుకపవడంవలలన ఈ పరసథత దపురంచనదన పర. గరపట ఉమమహశవరరవు గరు సతరకరంచరు.

మనదన సంసకురుతన కూడ మనం, పలలలకు తలుగు నరపుకపవటం వలల, మన తరవత తరనక చరవయలక పతుననమ. కబటట తలుగు చనపత తలుగు వరదన సంసకురుత కూడ చచచపతుంద.

తలుగుత పట తలుగువర వజఞనం కూడ కనుమరుగతుంద.


ఈ 4000 ఏండల కలంల, ఈ నల మద తరుగుతూ, తలుగువరు తమదన కంత జఞననన సంపదంచరు. హరపపు, వంధయూ పరవతల నుంచ కనయూకుమర దక, పడమర కనుమల నుంచ తూరుపు కనుమలదక వరు నవసంచరు. ఏ కలంల ఏ పరంతంల ఎల వుంటంద, ఎకకుడ ఏ పంటలను ఎపుపుడు వసత బగ పండుతయ, ఎకకుడ ఎటవంట నలలుననయ, వన పడత/పడకపత ఏ పంటలు వయల, ఎకకుడ ఉండటనక వలుగ ఉంటంద, ఎకకుడ పూలు కయలు ఎపుపుడు పండంచవచుచ, ఎకకుడ వరదలు వసతయ, ఏపరంతంల ఏడదల కనన రజులు మతరమ నవసం ఉండ వచుచ వగర వషయలనన ఎనన తరలుగ ఇకకుడ తరగ తలుసకననరు.

తలుగువర వయూవసయం, వయూపరం, కటటడలు, ఇతర పరజఞనం, కళలు చల పతవ. శతవహనుల కలం నటక తలుగు వరు రమ త వయూపరలు చసవరు. ఇండక (వదశయుడు రసన ఒక పతతం) దవర అపపుటక తలుగువరక 30 బలమన దురగులుననయన చపపుబడంద.

మదట వదం నటక పరధన వృతత గడల పంపకమ. రండ వదం నటక మతరమ సగు వృతతగ వచచంద. కన కర. పూ. 2300 నటక హరపపులన తలుగువరక వృతతగ సగు ఉండద.

వన తర మదటల కనపడ లకషణలను బటట ఆ ఏడు వనలల పడుతయ మన పలలటూర వరు తలుసకగలరు అనన మందలను ఈ ననుడ దవర తలుసకనండ; ‘పడమట వరదగుడసత పడుబడడ గుంటలనన నండుతయ, తూరుపున వరద గుడసత తుంగ పసన తడవదు.’ ఇద కడప జలల పలుకుబడ.

తుమమదలు ఆడత తూమడు వన.

జజ కయ పసత, జకటటనటట నదదరతరు; మచకయ పసత, మత పయనటట నదదరతరు.

మఘ మసం చలక మకులు వణుకుతయ.

ఆశలష కరతల మసలదుద రంకలు వసతంద.

పడమట పవురం పటటంత మబుబనన పతళనన పళలగసతంద.

ఉతతమం ఉతతరణ, మధయూమం మరడు, ఏద లకపత వప- పళళ తమకవటనక సచన.

ఆణ (ఆషఢం) ల వన పడత ఆరు వనలు మండు.

పలలటూళళల వనపడ ఒక సమతను చూడండ; ‘ఉతతర జూస ఎతతర గంప’. చల చనన మటలల ఎనన ఏండల అనుభవనన రంగరంచ తరువత తరలకు ఎల అందసతననర చూడండ. ఈ మటలకు తలలం తలయన వర కసమన కదద వవరణను ఇసతను. ‘గత 4000 ఏండల మన అనుభవం, ఈ పరంతంల ఉతతర కరత వరకు వన కురవక పత, ఇక ఆ ఏడు అంత వనలు ఉండవు అన చపుతననద. అంట ఇక కరువు వచచంద; పంటలు వుండవు అనన మట. అందుకన ఆ కరత వరకు కూడ వనలు పడక పత, ఓ గంప జూసకన, న పలలను, మక పలలను, చంబు తపల అందుల బటటకన మకం ఎతతసయ. మళళ వన వచచ కలనక తరగ ర’. తలుగుల ఉనన ఇటవంట జఞనమంత తలుగుతట కనుమరుగతుంద.

తలుగు వర చరతరను కూడ తలుగు భష నలుపుతుంద.

ఇక తలుగు మటలడ వరు ఉండరు. తలుగు సంసకురుత ఉండదు. తలుగు వరదన జఞనం ఉండదు. తలుగు వర చరతర ఉండదు. అంట తలుగు జత చన పయనటలగ మర?

తలుగుత బట తలుగు జత కూడ కనుమరుగు అవుతుంద.

ఈ బధకరమన వషయం తలుసకుననక ఈ సంగతప ఇంక కంత తరచ చూడలనపంచంద.

Wk



‘న తలుగు మనుగడకు మపుపు వచచంద’ అన తలుసకననక ఇక ఆ జబుబ కూడ మదరపయంద అన గురతంచక, చచచపయ భషల లకషణలు ఎల ఉంటయ తలుసకందమనుకుననను. పరత జబుబకు తనవన లకషణలు కనన ఉంటయ. కుషుట జబుబ వసత వంట మద, వళళ చవర మరను, పుండుల ఏరపుడుతయ. కషయ జబుబ వసత దగుగుతుంటరు, సననబడుతుంటరు. వపు మద కనసర వసత పరుగుతూ రసగర పుండుల ఏరపుడుతయ. మర చచచ భష లకషణలు ఏమట? నకు తలసన సహతకరులను ఈ పరశన అడగటం మదలటటను. మందు కంతమంద కంగరు పడడరు. కంత మంద జత ఎల చసతంద అననరు. వషయనన వవరంచక న పరశనకు కంత సమధనం ఇవవడనక పరయతనంచరు. చవరకు వర దగగుర ఈ వషయమ కవలసన సమచరం దరకదు అన ఒపుపుకననరు. మమ నననయ సతరలను ఎల వరణంచడ చపపుమంట, తకకున పండుగలను ఎల వరణంచడ చపపుమంట చపతం కన ఈ గడవ మకు తలయదననరు. భష శసతరజుఞలను (linguists) కలవమననరు. భదరజు కృషణమూరత, చకూర రమరవు లంట వరన కదలసత కనన సంగతులను జపపురు. చవరకు వరు కూడ, పూరత వవరల కసం, మనవ శసతరవతతలను (anthropologists) కలవమననరు. వరు ఈ వషయమ ఎకుకువ వవరణ ఇవవగలగరు. మతతం మద చల మంద దగగుర వనన తరువత చచచ భషకు ఈ కంద లకషణలు ఉంటయ.అన తలుసకుననను.

ముందుగ మటలకు ముపపువసతంద.ఆ భష మటలు మటగ, వడరన మటలుగ చూడబడతయ. పరు పలకలు

బదులు నమ ఫలకలు అంటరు. పరు పలకల మద బడ అన రయరు. పఠశల అన

4 కణుపు ౨ 3

smచచచు భష లకషణలు ఏమట?


రసతరు. పండలక పలచపుపుడు ‘మ జయూషఠ కుమరుడు’ అన రసతరు. ‘మ మదట కడుకు’ అన రసత మరటగ కనపుసతంద. ‘దండలు, కమడుపులు, మంగడలు’ మయమ ‘నమసత, నమసకురలు, గుడ మరనంగులు’ వచచసతయ. వవహ మహతసవం, పరణయ మహతసవం అంటమ గన పండల పండుగ/వడుక/పబబమ అనలమ. అందువలల ఇపుపుడు తలుగువరు మటలడపుపుడు పరయ మటల ఎకుకువ వనపడతయ. పండతులత సంసకురుతం మటలను వడటం గపపు అనుకంటరు. ఇతరులు ఆంగల మటలను వడత గపపు అనుకంటరు. మతతం మద తలుగు తలలన చంప పన ఆగకుండ అందర చతులత కనసగుతుననద.

డ. శరనవస చకరవరత (చనన ఐ ఐ ట లన నయూర సనుస ఆచరుయూలు) ఇల అననరు: ‘తలుగుల అపరమన శబదపుషట ఉంద. కన పదలను వడకపత అవ పువువలల వడల రల పతయ.’

ఇకకడ రచయతలు ఒక ఉదంతనన ఇల చపపుకంటరు:ఒకసర వజపయ పరధనమంతరగ ఉననపుపుడు, హదరబద వసత, తండ ఏరపుట

చశరు. పరకకున ఉనన మఖయూమంతరగరన మలస అనన మటకు తలుగు మట ఏమట అన వజపయ అడగరు. ఆయన గరు ‘అననం’ అననరు.

“అద సంసకురుతం మట. తలుగు మట చపపుండ” వజపయ గరు అననరు.

“భజనం.”

“అద కూడ సంసకురుతం మట. తలుగు మట చపపుండ.”

“ఇంత కనన తలుగుల మటలు లవు.”

పకకున ఉనన వంటవడు ‘కూడు, బువవ, తండ అన అంటరండ’ అననడు. కంచం కన ఊపరతనన తలుగు కటటమటటడుతుననదంట డనక కరణం బడుగుల.

అననం యకకు తలుగు మటలను వడటం మట అయపయంద. కూడు, బువవ, తండ లంట తలుగు మటలను వడరన మటలుగ, దదపు తటట మటలగ అనుకంటననమ. కంతమందక అటవంట మటలుననయ అన కూడ తలయన దశకు చరుకననమ.

ఆ భష మటల వడకం లకపవడం వలల అటవంట మటలను ఎవరన, అమమ నుడ మద మజుత, వడదమనన తలయన మటలుగ అయపతయ. కషటం అనన మటన తసకండ. దయ చస ఇకకుడ కంచం ఆగ, ఈ పుసతకంపనుంచ మ చూపును మరలచ, దన బదులు ఒక తలుగు మటను పటటకండ. ఎకుకువ మంద బధ అంటరు.


అద కూడ తలుగు మట కదు. కంత మంద ఎం. ఏ. తలుగు చదవన వరు కూడ చపపులకపయరు. కషటం అన మటకు తలుగుల ఉనననన మటలు మర నుడ లను లవు. నకు అంతగ తలుగు పరజఞనం లదు. అయన నను చూసనవ ఎనన మటలు ఉననయ చూడండ; ఇడుమలు, ఇకకుటల, ఇబబందులు, పటల, కడగండుల, తపపులు, తంటలు, అగచటల, అరద, బరుస, ఎవవ, గడడు, ఇమమదపుపు, జటలం, కరకర, కసల, కసత, కటవు, కడమ, నగగుడ, పడ, గడుడ, కకకుస, బడద, పట, కవుకులు, కడవ, ఎడరు, అలుగులమ, అలజడ, అంకల, అంగద, అందబందలు, కడు, గండం, చకుకు, చట, తకకుల, పట, (పరణ)గడడమ, సగ, దవంతమ. ఇవ కక కనయూ కుమర నుంచ వంధయూ పరవతల దక ఉనన పలలలలక వళల సకరసత ఇంక చల మటలు దరుకుతయ. పత పుసతకలల కవులు రసనవ, ఇపుపుడు వడనవ ఇంక ఎనన ఉననయ పరశధకులు బయటకు తసత తలుగు ఎంత ససంపననమన భష అందరక తలస వసతంద. ఈ తరం వర ఈ మటలను మరచ పతుననపుపుడు, తరువత తరలకు ఈ మటలు కూడ తలయవు.

కతత మటల అవసరం వచచనపపుడలల వర భషలనుంచ తచుచకుంటరు.పరత భషకు, వవధ రంగలల పరుగుతునన అవసరల వలల, కతత మటల

అవసరం, దదపు పరత రజు, వసతన వుంటంద. బరతకగలగ భషలు, (హబరు, తమళం, మండరన లగ) ఈ మటలను తమ వరలనుంచ పుటటంచుకంటయ. తలుగుల మతరం పరత కతత మటకు సంసకురుతం వపు వళతరు; అకకుడ కూడ కుదరకపత ఆంగలం మటన ఉంచుతరు. రజరజ నరందరునక వయయూ ఏండల తరువత మదటసరగ తలుగుకు వలువను ఇచచన ఏలకగ మనం నరసంహరవు గరన చూశమ. ఆయనగరు మదట తరగత నుంచ సనతకతతర దశ వరకు అనన రంగలల తలుగు పఠయూపుసతకలను తయరు చయమంట, తలుగును చంపటనక కంకణం కటటకునన మన పండతులు ఎంత ఘరం చశర చూడండ:

Vertebrata అన మట వననమక గల పరణులను సచంచ మట. దనన తలుగకరంచటనక ఎపపుట లగన, తలుగుప ఉండ చనన చూపు తట, సంసకురుతం నుంచ ‘సకసరుకమలు’ అన మటను తయరు చశరు. కరళ, కశమరులన మమూలు సంసకురుత పండతులను అడగన దన అరథం చపపులరు. తలుగుల జంతువుల మటలను ఏలు అన మల చరుపు (suffix) మటత తయరు చయటం మనకు తలుస. తపగ పయ జంతువును తబలు అననరు. కుందుకుంటూ వళళ జంతువును కుందలు అననరు. మనుషుల పంపకంల ఉంటూ గటటగ పటటగ ఉండ జంతువును పటటలు అననరు. యజమన కంచం కనుమూసత పటటకన తనదదం అన ఆశత గరర పలలకు తడుగ మసల జంతువును తడలు అననరు. అందుకన అద దరల వననమక గల


జంతువును వననలు అంట ఎంత సహజంగ వుంటంద చూడండ. పలలవడు ఇక ఈ మటను బరతకనంత కలం మరచపడు. సకసరుకమలు అన మట పలలవడక గురుతండటం కషటం, అననంల పంట కంద రయ లగ ఉంటంద. ‘చవరకు తలుగు కంట ఆంగల మధయూమమ మంచద’ (కనసం తరువత చదువులలనన పనక వసతంద) అన పలలవడు ఆంగలం వపు పరపయటట ఈ దకుకు మలన మటలు చసతననవ. డ.శరనవస చకరవరత (చనన ఐ ఐ ట లన నయూర సనుస ఆచరుయూలు) ఇల అననరు: ‘...సనుస బధనల వపరతమన పరభషను వడ పఠకులను హడలగటటడమ.’

Reptile అంట పకుడు జంతువు. దనన తలుగకరణ చయమంట మన పండతులు ‘సరసృపం’ అననరు. గుజరతు, బంగలులన సంసకురుతం పండతులను అడగన వరు సరసృపం అంట అరథం చపపులరు. అంతగ కృతకమన, ఎవవరక తలయన మటను ఎంత అసహజంగ పటటడ ధరయూం మన పండతులకు ఉంద చూడండ. ఈ మటను వరం రజుల తరువత చపపుమంట మరు కూడ చపపులరు. అద పకలు అన అంట ఎంత సహజంగ ఉంటంద ఎంత అరథవంతంగ ఉంటంద గమనంచండ. తమళనడు లన కతతగ తలుగు రయడం నరుచకనన తలుగు వడు, పురుసతతం ఈ మటలను పరతపదంచడంట అసలన తలుగు వళళం అనుకన మనం తలుగును ఎంతగ నశనం చసతననమ ఆలచంచండ.

Protozoa అన మట వచచసరక సర అయన మట సంసకురుతంల కూడ తచలదు; దనన అలన తలుగులన వడటం మదలటటరు. లటన నుడల proto అంట మదట అన zoa అంట పరణ అన అరథలు. దనకసం తల+ఏలు= తలలు అన మట ఎంత తలకగ ఉంద, ఎంత తలకగ తయరు చసకవచచ చూడండ. ఇక ఆ మటను ఒకసర వనన పలలవడు బరతకనంత కలం మరచపడు. గురుత పటటకనటనక వలు కన ఈ సంసకురుత మటల దబబకు, తలుగు పలలవడు ఆంగల మధయూమం లనక పరపయడు.

Vehicle అన మట వచచసరక ఎపపుట లగ సంసకురుతం నుంచ వహనం అన మటను తచుచకుననమ. తలుగుల వూరగటం అంట బండ/పలలకల వూరల తరగటం అన అరథం. బససను తలుగుల ఊరగ అన పలవడం కనన చటల చూసతననం. అంట ఒక ఊర నుంచ మర ఊరక వళళడనక పనకచచ బండ అన అరథం. ఇందులనుంచ అనన రకల బండల మటలను తయరు చయవచుచ అన మమ చరచంచుకంటననపుపుడు, మ దగగుర పూదట శరలు గరుండర. తలుగు భషదయూమంల వరు పరమఖులు. బధన ఊళళ పంతులమమగ పనచస పదవ వరమణ చశరు. వరు పంతులమమగ పనచసటపుపుడు ఈ వషయనన బడల పలలల మందుంచ మకు కనపడ బండలకు తలుగు మటలను తయరు చయండ అంట పలలలు లకకు లననన మటలను కనపటటరు. ఆ


వవరలు మర చట ఇవవబడడయ. నజంగ తపన ఉంట, తలుగులన కలుపు మకకులను ఏరయటం ఎంత తలక ఈ ఉదంతం తలయజసతననద.

తమళులు ఈ చకకును ఎల ఎదురకుననర చూదం;వదుయూత అంట సంసకురుతంల మరుపు అన అరథం. రండు మఘలు దగగురక

వచచనపుపుడు మరుపు, చపుపుడు కలగడనన మనష ఒక దగవషయంగ ఎపపుటనుంచ చూసతననడు. చల పక ఎగురవసన గలపటం నుంచ మరుపు కందక రవటం చూశక దనక ఎలకరసట (వదుయూత) అన పరు పటటడు. తలల నుడ మద ఎకుకువ మకుకువ ఉనన తమళలు ఇంగలష, సంసకురుతం కదన తమ నుడ వళళనుంచ వదుయూత కు బదులుగ ఒక పరును తయరు చసకవటనక పరయతనంచ అద అంతగ కుదరనటలంట పదదమమ, తలుగు దగగురకు వచచరు. వదుయూత గురుతను ఒక సర మననం చసకండ. ఆంగల అకకురం S ను గుండంగ కకుండ మూడు సరళ రఖలల రసనటలంటంద. అంట ఒక చరగ ఉంటంద. అందుకన మనున నుంచ వచచన ఒక చర, ‘మంచర’ అన వదుయూత కు తమళంల పరు పటటరు. ఇక పరు పటటక పరత పరభుతవ ఉతతరువలను, పరు పలకలను, ట.వలను, పతరకలలను తపపుక వడతరు. కబటట తమళనడులన పలలటూరు వడనడగన వదుయూత ను ‘మనసర’ అన అంటడు తపపు మన లగ కరంట, ఎలకరసట అన అనడు. మనున అన పరు పత దరవడ మూల భషల వుంద గన తమళంల మతరం ఇపుపుడు ఆకశం అన మటకు వనం అన మటన వడతరు.

తమళంల అసలు కతత కలుపు మకకులు రకుండ మంద పదలంగ ఉంటరు. తంజవూరుల దనకసం పండతులత ఒక సంఘనన వశరు. కతత మటల అవసరం పరత రజు వసతన ఉంటంద. ఆ కతత మటల జబతను, భష మద పరమ ఉనన ఆ పరభుతవం, ఆ సంఘనక పంపసతంద. వరు వరం రజులల వటక తగన తమళం మటలను పుటటసతరు. పరభుతవం వటన అందరక తలయజసతంద. ఇక అపపుట నుంచ పరభుతవం, పతరకలు, రడయలు, టవలు, బడులు, సహతవతతలు ఆ మటలను వడతరు. అయదరు నలలలన, అవ సహజమన మటలుగ చలమణ అవుతయ. ఇద అకకుడ నరంతర పరకయగ ఉంటంద. వరు పలస అనరు. కవల (తలుగుల కవల లక కవల) అన అంటరు. కనసటబుల ను కవల కరన (కవలవడు) అన గరవంగ అంటరు. వదుయూత కు కూడ వరు తయరు చసకనన మట మనసరన వడతరన ఇంతకు మంద చూశమ. తమ జత, భష, సంసకురుత అంట నజమన పరమ, అభమనం ఉనన పరభుతవలు అల పన చసతంటయ.


వర భషలనుంచ వచచన మటలను కూడ తమ భష సంపరదయల పరకరం రయడం మనసతరు.

సవభమనం ఉనన వరవరన, పరయ భషలనుంచ తపపునసర అయ మటలను తచుచకునన వటన తమ భష నుడకరంలన రసతరు. ‘మంగస’ అననమట తలుగునుంచ ఆంగలంలక పయనపుపుడు వరు తమదన నుడకరంత ‘mongoose’ అన రసకుననరు. అలన ‘పందకకుకు’ ను ‘bandicoot’ అన రసకననరు. హలంతంగ చసకుననరు. పలలకన palanquin అననరు. (చపుపులు chappals; తడ toddy)

తమళలు ‘లకషమ’న ‘లచుచమ’ అన గరవంగ రసకంటరు. మనం మతరం, ఏ మతరం సగుగు ఎగుగు లక ఆ పరమటలను అలన రసతననమ. సర కద వట కసం కతత కలుపు అకకురలన పుటటసతననమ. పంటను ఉరూదల fasal అంటరు. దనన తలుగుల రసటపుపుడు ఫసల (అజంతం కదు చూడండ) అన రసత ఒతుత ఫ కంద ఒక చుకకును కూడ పడుతననమ. ఙ, ఞ,ఋ, ౠ, ఖ, ఝ, ధ లంట అకకురలనన అల తలుగుల మనం పుటటంచుకనన కలుపు మకకుల. ఏ భషశసతర నయమల పరకరం కూడ ఋ, ౠ లు అచుచ చపుపుళళ కవు. కన సంసకురుతంల అవ అచుచలు కబటట మన దగగుర కూడ అవ అచుచలు అన అంటననమ.

పగ ౠ అన అకకురనన మనం ఎపుపుడూ వడం. ఆ అకకురనన వడ రస పదం లకపయన మనం మతరం దనన బలవంతంగ మన పలలలకు ఒకటవ తరగత నుంచ నరపుటం ఎంత ఘరమ చూడండ. గమమతతమటంట సంసకురుతంల కూడ ఆ అకషరనన వడరు కన నరుపుతుంటరు. ఇంతకు మనుపు రయ అనవళళం, ఇపుపుడు రతర అన మతరమ వడుతుననమ.

చచచపయ భషకుటంబం వర తమవన పరుల కూడ ముందుగ చవడం మదలడతయ.

ఎరరన, తకకున, పతన, మరన, కండయయూ, బండనన, చమకుడు, తకకుడు, చంచయయూ, పులలయయూ, మంగమమ, బరరమమ, తయరు, పచచమమ, గలమమ, జలమమ, సమమకకు, మసమమ, సరకకు లంట మటలు మయమవటం మన కళళ మంద జరగపతుననద. ఆంగలయులు Longfellow, (గడ వడు) Hillman (కండయయూ) అన పటటకవటనక సంకచంచరు. మనం మతరం తలుగు మటలనుంచ వచచన పరలను పటటకంట ఏ మతరం భరంచలన దశకు చరుకననమ. ఇంత ఆతమనయూనత భవం ఉనన జత ఎల బరతుకుతుంద? న మనవడక కదండ రమయయూ అన పరు పడత వడు బడ అయన మనసతడు లకపత మ 7వ అంతసత నుంచ దూకనన


దూకుతడు. మదట రజ బడల ఆ పరు మద వడన అంతగ హళన చసతరు. వశఖల నకు తలసన కుటంబంల ఒకరు తమ బబుకు తత పరు పటటరు. బడల పలలల పరహసలకు వడు బంగపడ మనంగ ఉండపయడు. చవరక వడక నతత రవటనన వరు గమనంచరు.

తమళనడు శసనసభలన సభుయూల పరలను పటటబటట తమళపు పరలగ మరుసతరు. అకకుడ బళళలల పలలల పరుల మరుచకంట సకులర షపుపులను ఇసతరు. సనమ పరు తమళంల లకపత దనన ఆడనవవరు. తలుగు సనమలకు మతరం మనం తలుగు పరుల లకుండ చూసతం. తమళంల కచచడయన వుంట తలుగుల వకరమ సంహ ఉంటంద. అకకుడ ఎందరన ఇకకుడ రబ అవుతుంద.

మన ఆతమనయూనత భవం ఎంత వరకు చరుకుననదంట ‘మన పరుల మంచవ కవు. ఇతరుల పరుల మతరం మంచవ’ అనుకంటననమ. అందుకన మన దగగుర అజయ


మఖరజలు, బనరజలు, శవజలు కనపడతరు. ఇవ కంత నయం. చలసరుల ఇతర భష నయకుడ ఇంట పరు, తండర పరు, చననపపుట మదుద పరు, సర ఆయన పరు కూడ పటటకుంటం. అందుకన మన దగగుర బబు రజంద పరసద లు, బల గంగధర తలక లు, మహన దస కరంచంద గంధ లు కనపడతరు. గపపు వర పరుల పటటకవడంల తపుపు లదు కన, అందుల కూడ ఇచచ పుచుచకవడం ఉండల. అల లకపత, మనద తకుకువ రకం జత అన, వర వరద ఎకుకువ రకం జత అన మనమూ, వరూ ఏ మతరం అనుమనం లన నరధరణకు వచచనటల లకకు. ఆరు భషలల పండతయూం ఉనన కృషణ దవ రయలు, పరయ పలనప పరడన అలూలర సతరమ రజు, జతయ జండను తయరు చసన పంగళ వంకయయూ, కనసం వంకటశవర సవమ పరయన ఉతతరదన ఎవరన పటటకంటర? తపపుదు అనుకంట తరుపత వలుపును వంకటశవరుడు, శరనవసడు అన పలచ బదులు వరదన ధరణల ‘బలజ’ అన పలచ మరస పతుంటరు.

పరత ఊరల మనకు ఝనసలు కనపడుతరు. ఎందుకంట ఆమ ఉతతరద ఆమ. 160 ఏండల కంద ఆమ 10 రజులు మతరమ రణగ ఉండ శతరువుల చతల 29వ ఏట చనపయంద. కన ఒక తలుగు రణ 800 ఏండల కంద 50 ఏండలకు పగ పరపలంచంద. తన 82వ ఏట గురరం మద సవర చసత, ఒక చత చంట బడడను పటటకన రండవ చతత కతత పటటకన శతరువుత యుదధం చసత చనపయంద. అంత గపపు పరట యధులు పరపంచ చరతర లన కనపడరు. గురరపు సవర తలయన ఒక మంచ యువకుడన నలుగు గంటలు గురరం మద ఉరకసత ఇక ఎపపుటక పనక రన వకలంగుడగ మగల పతడు. గురరంల సపురంగ లు ఏమ ఉండవు. అల సవర చసత అతడ తలకయ, కళళ పటటకన నడుమను నలుగు గంటలు రయక వస కటటనటల. సవర సమయంల రకబులలన కళళ మద బరువును మపుతూ నడుమ భగనన పక ఉబకబటట ఉంచల. అందుకన ‘మ తలుగు తలల’ పటల ‘రుదమమ భుజశకత’ అంటరు. ఇంత చసత చతత తలుగు రణ పరు కద అన రుదమ దవ పరును ఎవరూ పటటకనరు.

పశచతుయూలు 2000 ఏండల నట బబులుల ఉనన ఒక పరును మట అనుకనక తపపుక పటటకుంటరు.

చచచ పయ భషల వరక తమ మటల మద పను రత(ఫబయ) వచచసతంద.పచచ కుకకులు లక నకకులు కరసత రబస జబుబ వసతంద అన మకు తలుస. దన

లటన పరు హడర ఫబయ. అంట ఆ జబుబ వచచన వరక నరు పడదు. నరును ఏ మతరం దగగురకు రనవవరు.


బువవ లకుండ మనష 30, 40, రజులు బతకగలడమ కన నళళ లకుండ వరం రజులు కూడ బతక లడు. ఆ రగ నళళ తగకపత వరం రజులల చసతడు. నళళ దగగురకు తసత వంబడ చసతడు. అంట ఇక బరతకటం కుదరదు అనన మట. తలుగు వడ పరసథత అల వుంద ఇపుపుడు. తలుగు మటలను వడటనన సహంచలడు. వడకపత తలుగువడగ బరతుకలడు.

తండ, కటటుబడ, వంట వంట అనన రంగల రజువర మటలల కూడ అమమ నుడ తగ పతుంటంద.

ఇపుపుడు మనం పచచడ అనమ. పకల లక చటన అంటం. బరక ఫసట, లంచ, డననర, సనకస అంటం. మపట తండ, చరుతండ (సరదండ), పట కూడు (పటననం) అనలమ. అల అనలంట అమమ నుడ మద గరవం ఉండల. ఆతమభమనం ఉండల. అల తమళలకు, హబరూ వరక(ఇసరఏలలకు), జపనయులకు, ఇతర బతక గలగన జతులకు ఉంద.

అసలు తండలల కూడ పరత జతక తమవన పరతయూకతలు ఉంటయ. ఇపుపుడు మనకు గరలు దూరమతుననయ. సమసలు వచచయ. పులహర పయంద, బరయన వచచంద. వర తండుల తనవదదన కదు గన మన పరతయూకతలను పూరతగ మరచ పవదదన ఇకకుడ మనం గురతంచల. అమరక పరసడంట వసత ‘మ బరయన రుచ చూడండ’ అంటడు తలుగు మఖయూమంతర. అసలు బరయన న పరతయూకత ఎల అయంద? అరబక దశలల ఈ వంటకం చయర? కనపటటంద అకకుడ. ఉతతర పరదశ, బహర వగరలల చయర? ఆతమభమనం ఉంట, ‘మ పయసం, బబబటల, ఊరగయ, మదదపపుపు, ఆవు నయయూ, గడడ పరుగు, గంగూర, పులహర, పసర గరలు, పలననం, సంబువవ, పూరణలు, పల తలకలు, చకకుర పంగల, ఉండరళళ, కుడుమలు, చలమడ రుచ చూడండ’ అనల.

ఇంటన కటటటపుపుడు వడ మటలల కూడ తలుగు పతుననద. మటటం అనటం లదు. లవల అంటననం. ఇటక, పనళళ, తలుపు, అంతసత, ఇనుప చువవలు అన బదులు బరక, లబర, డర, ఫలర, ఐరన రడస అంటననమ.

పగలు ట.వ. కరయూకరమలల వంటలను గూరచన మటలను వనండ; ఓ సపున ఆయల, టూ గమస వట, వన కల బరంజల తసకన, మకస చస, ఫర చస, కూల చస, టసట చయండ. అమమ భషను ఇంత నచంగ చూస జత ఈ నల మద మరట ఉండదు. ఒరయ ట.వ.లల పటటబటట ఒరయ మటలన వడుతరు అన వజగ పతర గరు అననరు.


చచచ పయ భష యకక వకయ నరమణ శల కూడ మరపతుంటంద.మనం ఇంత వరకు, మటలు ఎల చసతంటయ, తలసన మటలను కూడ

వడటనక ఎల జంకుతుంటర చూశం. పరత నుడక తనదన ననుడ నరమణ పరకయ ఉంటంద. చచచపయ నుడ ఇందుల కూడ తనదన పరతయూకతను పగటటకంటంద.

‘నను ఏదత చపపుదలుచకుననన అద బుదధపరసద గరు చపపుశరు’. ఇటవంట వకయూలను మనం ఇపుపుడు తరచుగ వంటననం. హంద, ఆంగల వకయూ పరకయల నుంచ ఈ వకయూ పరకయ నరుగ దగుమత అయంద. What I wanted to say, has already been told by Buddhaprasad garu అన ఆంగలంలను, ‘మ జ కహన చహ రహ థ, బుదధపరసద జ వ బల దయ’ అన హందలను అంటరు. ఆ భషలల మర రకంగ ఆ భవనన చపపుటం కుదరదు. కన మనదన తరుల చపపులంట ‘నను చపపుదలచుకననద బుదధ పరసద గరు చపపుశరు’ అన చపపుల.

‘మంతరగరు అల చపపుటం జరగంద’ అన వంటంటం. ఈ పరయగం కూడ పరయద. మనదన తరుల చపపులంట ‘మంతరగరు అల చపపురు.’ అన అనల. ‘అందుకన ఇవవళ మ వూరు రవటం జరగంద, అనన చూడటం జరగంద, మరు చపపునవ వనడం జరగంద’ అన వకృతంగ మటలడటం చూసతననమ. చూడటం జరగటం, చూడటం కదలటం, చూడటం దూకటం ఏమట? 100 ఏండల కతం ఎకకుడ తలుగు పుసతకలల ఇటవంట పరయగల లవు. ఒక మంతరగరు ‘అల జరగటం జరగంద’ అన అనటనన నను వననను. మనక పటటన రగం బగ మదరందర అన తలుచకననను.

‘ఆ అమమయ వసతంద’ అన అంటననరు. వసత+ఉననద =వసతంద గ చస తలుగు మటలత సవరణ దరఘ సంధన చశరు. పులన చూస నకకు వతలు పటటకనటం అంట ఇద.

‘అల చసతంద మ వడ’ అన అంటననరు. చసత+ఉననద= చసతంద గ చస తలుగు మటలకు గుణ సంధ రగనన తచచరు. 100 ఏండల కతం ఈ రగనక చల దూరంగ ఉండ వరు తలుగు రచయతలు.

తలుగుల కరమను సచంచ నమవచకనక ఒక వభకతన పడతరు. అందుకన ఆ మటను వకయూంల ఎకకుడ పటటన అరథం మరదు. రమడు రవణున చంపను, రవణున రమడు చంపను, రమడు చంపను రవణున, రవణున చంపను రమడు అన ఎల అనన అరథం ఒకకుట. ఆంగలంల Ramudu killed Ravanudu అన వకయూం బదులు Ravanudu killed Ramudu అన అనలమ. ఆంగల పరభవం వచచపడ ఇపుపుడు మనం కరమకు పటటలసన వభకుతలను పటటటం మనవసతననమ.


భవదవగలు వచచనపపుడు అమమ నుడ నుంచ బయటకు వళతరు.చననపుపుడు ఓ హంద పుసతకంల ఒక కత చదవను. ఒక రజు గర దగగురకు ఒక

పండతుడు వచచడు.

‘మ దగగుర ఉనన సహతవతతల కనన నను గపపువడన. నకు చల భషలు వచుచ. మరు కనసం న తలల నుడ ఏద కూడ కనుకకులరు’ అంటడు.

ఏ భషల పరకష పటటన అద అతన తలల భష అననంత గపపుగ అతను మటలడుతుంటడు. రజు గరక పలు పలదు. రమ లంగడు ‘రపు తలుదదం’ అన వయద వయసతడు. ఆ పండతుడు పడుకనన గదలక రతర పూట ఒక మనషన దంగ లగ పంపంచరు. పండతుడు ‘ఎవడుర వడు’ అన దగుగున లచడు. దనత అతన తలల నుడ తలుగు అన తలచ వశరు.

ఒక మనషక పటటరన సంతషం, కపం, అచచరువు, ఏడుపు, భయం వసత అతను తలల నుడలక తలయకుండన వళలపతడు. కన ఇద కనుమరుగు అవుతునన నుడక వరతంచదు. ఇపుపుడు మనకు సంతషం వసత హయూప నయూస, యూ అర గరట అంటం. లక పత హంద పటన ఆంగలం పటన అందుకంటం. మ జలలల పత తరం వండలయత బగ నచచన మనష చల రజుల తరువత కనపడగన ‘సబ కబ ఆయ’ అనసతరు. కపం వసత అపపుట దక తలుగుల మటలడుతునన వళళం “గట అవుట, అర చల” అన అనసతం. అచచరువు కలగత వవ అంటననం. ఏడుపు, ఇబబంద వసత ‘ఓ మ గడ’ అన వసతననద.

మమ చననపుపుడు మ భవలను వలబుచచటనక అమమ, ఓర బబ, బలగుంద అన వండలం. ఇపుపుడవ మచుచకు కూడ కనపడవు.

కళలు చవడంత ఆ నుడ బతుకు ముగస పతుంద.ఇంతకు మనుపు పట, ఆట, నటకలల తలుగుకు తరుగు ఉండద కదు.

తమళనడు లన పటలు ఆటలు నటకలల పలగున దశ దమమరులల 95% మంద తలుగు వర. కరనటకల కూడ దదపు అద పరసథత. కన మనం ఇపుపుడు మన కళలను తకుకువగ చూసతననం. కలటం మన కళ కబటట మనం దనన కవలన దూరం చసకంటననం. అంతకూ దనన ఆడలస వసత, వర వర కళగ చపుపుకన (దండయ) ఆడతం. కన తలుగు వసన మతరం మనకు కనపడకూడదు. భంగ ఆడతం కన తపపుట గుండుల, గలల సదుదలు, జమకుల కథలు, గరగ, పరణ, వర నటయూం, యకషగనం, చందు లంటవ పనక రవు. చకకు భజనలల లలతవనం, పదమవూయూహం, బృందవనం, చడతల రమయణం లంటవ ఉంటయన తలయన సథతక చరుకుననం.

300 ఏండల కంద ఇకకుడకు వచచన కంత మంద మరఠలు తలుగు నటకనన


చూస మరస పయ ఆ నటకనన తమ వరుతతగన కదు తమ బతుకుగ చసకుననరు; ఇపుపుడు వరు తలుగువర పయరు. వరు పరత రజు సరభ పరున నటకలను ఆడుతూన ఉంటరు. హదరబదులనత రండు చటల ఆడుతుననరు. ఇక అరుగు మద వర ఆడతరు, పడతరు. అరుగు వనుక వయదయూలను వయసతరు, రంగులు వసతరు, పటలు పదయూలు మటలు రసతరు, మంచు (వదుయూత) ఏరపుటల చసకంటరు, అరుగు (సటజ) అలంకరణ చసకంటరు, కళళ తరగపయ తరలు చసతరు, అరుగు మద మంటలు, వనలు పుటటసతరు. కవలసన రక రకల దుసతలను తయరు చసతరు. ఒక ఆటల 50 మంద వరకు నటలు మకు కనపడతరు. ఏడద పలల నుంచ 80 ఏండల పదద మనుషుల వరకు అందరు నటసతరు; వర పన పటటకకుండ ఈ కళ కసమ బరతుకుతరు. సనమల ఒక జంటపటల రజకుమర తన వంతు పట పడశక దరుశయూం అడవలనునన కథ నయకుడ మదకు పవలంట ఎంత సపు పడుతుంద ఊహంచండ. అంత కనన తకుకువసపులన మ మందు, సటజ మద, వరు దరుశయూనన మరుసతరు. అసలు మ కండలను మర నమమలరు. 10 అడుగుల ఎతుతనన దయయూలు, ఎగురుకుంటూ వచచ లడూడలను చూస మరు నటకలల కూడ ఇంత పనతనమననద అన మకుకున వలసకంటరు. కన ఇపుపుడు తలుగు వర నయూనతభవం వలల ఈ కళకు ఆదరణ తగగుడం వలల వర బరతుకు బరువ పతుననద. ఇద చదవకనన మరు ఒక శనవరం నడ ఆదవరం నడ భగయూనగరంల సయంతరం అసంబల దగగుర పబలక గరడనస ల వర నటకనన పటటబటట చూడండ. చూశక ‘ఇంత గపపు కళను ఇంత వరకు చూడన మూరుఖుడన నను’ అన అనుకుంటరు. 50 మంద నటలు ఉంటరు, 50 మంద ఇతర కళల వరు ఉంటరు, చూస వరు మతరం 10 మంద ఉంటరు.

కలలల అన బంగల నటకం, అగథ కసట రసన మస టరప- కనన వల రజులు చూశరు మతరు భష మద మమకరం ఉనన ఆ మనుషులు.

ఎనన ఏండల కంద రజసథన నుంచ ఇకకుడకు వచచన సగలలు (లంబడలు), వర కళలను, దుసతలను, గజులను, మటలను, పటలను, ఆటలను ఇంక పగరుత కపడుకంటననరు. తమళలు సంగపూరు, సంహళం, మలసయలకు ఎనన తరల కంద వళల తమ నుడన మరువక అకకుడ దనన అధకర భషగ సధంచుకననరు. శర లంకల దదపు తలుగువరు తమళలంత మంద ఉనన తమ ఉనకన చటకలక పతుననరు; మన పరభుతవలు కూడ దనక కనస సహయం, సనుభూత చూపలక పతుననయ. మన వరు ఏ దశం వళళన ఒక తరం తరువత తలుగు వసన లకుండ అంతరంచ పతుననరు.

సంఖయలను కూడ పలుక లన జత ఎల బతుకుతుంద? అన సంగనభటల గరు అడగరు. ఒకట, రండు అనలక వన, టూ అంటననమ.

తలుగు ఆచరుయూలు కూడ దనక వరుగ లరు. ఇపుపుడద పలలటూరక కూడ పకంద. మ


ఊరక వళలనపుపుడు కయగూరలు అమమతునన అమమయత ‘రపు పదుదన వచచ తజ కూరగయలు ఇవవమమ. ఎందుకన మంచద, నను రపు పలవటనక న చపలుక అంకను చపపుమమ’ అననను. ఆ అమమయ ఆంగలంల నన, ఎయట అంటూ చపపుటం మదలటటంద. ‘తలుగుల చపుపు తలల’ అననను. చల ఇబబందగ తమమద, ఎనమద, నలుగు వరకు అన ఇక అనలక, ‘నను ఇంగలసలన చపుతను. మకు ఇషటమంట కయలు కనండ. లకపత మనయండ’ అన ననున గటట గంతుత హచచరంచంద. పట పటట లగన అంత కపపడద కదమ! తలుగుల చపపుమంట ఆ అమమయన సభయూత లన అమమయగ నను భవంచను- అల చల పదద ఎతుతన అవమనపరచను అన అనుకననద. తలుగు పంతుళళ, పరచరుయూలు కూడ ఇలగ ఉంటరు. వర సంత చపలుక అంకను సతం తలుగుల చపపులరు. కనసం అల చపపులసన అవసరం వుంద; ఇకనుంచ అయన, అల చపుపుదం అన సయ కూడ మనకు కలగటం లదు.

భషల అందంగ మటలడటం తగపతుంద.తలుగుల చకకుగ మటలడవరన వళళ మద లకకుంచవచుచ. సభల మటలత

నవవంచ, కవవంచ, జననన, కరయూనుమఖులను చయగలగ మన నయకులు ఎంత మంద ఉననరు? తమళనడుల తలూక సథయ నయకులు కూడ ఎంత నరుపుగ మటలడతరు. వరు వదక మదనుంచ మటలడుతుంట ఆ భష తలయన మనం కూడ ఉరరూతలూగటల అనుపరసలంకరం, యమకం వగరలను వడతరు. ఈసర పన కటటకన పరకంచండ: సభలల మటలడ తలుగు వరల 99% మంద వరుసగ మూడు వకయూలను తపుపు లకుండ మటలడలరు.

అంతరత పరటలు ఎకుకవ ఇతర మండలకల వరత శతరు వరుధయలు తచుచకంటరు.

పూరతగ తలుగు యసలన ఆంగలం మటలడ మన సఫట వర ఇంజనరలను అమరకల ఎవవరూ తకుకువగ చూడరు. వదుయూత సంసథల డరకటర గ పన చసన వనయకుమర గరు అమరక వళళ, వమనశరయంల ఒకరన తను పవలసన చటకు దర అడగరు. వరు చపపుద అకకుడ మనషక తలయక, అకకుడ మనష చపపుద వరక తలయక 10 నమషలు పటటన ఆ దశసథడు ఓపగగు చపపుడ తపపు పరహసంచలదు. మనం మతరం వర మండలకల వరు ఇల మటలడుతరుర అన పరహసలు చసతంటం. మనం మటలడ తరు గపపు అన డంబకలు పతుంటం.

ఇతర లకషణలుకనుమరుగయయూ జత తన నుడలన పతతలను చదవటం మనసతంద. తతల

పుసతకలను మనకు తలసన గపపు తలుగు రచయతల మనమళళ చదవరు. భూసరపలల వంకటశవరుల గర సట పరశన: ‘ఏ రచయత అయన సర, తన పుసతకనన కడుకుత చదవసతననడ?’

తలుగు పలలలకు పతన, తకకున, ఆదభటల తలయరు. సమత శతకం, వమన శతకం తలయవు.

పటంటన తలుగు అనన దశనుంచ తలుగు పట లన లదు అన దశకు వచచమ. అనన రషరల వరు ‘ఇద ఒక గపపు పట’ అన పడుకన ఒక తలుగు పట ఈ 70 ఏండలల వచచంద? ఒక తలుగు సనమ పటల 64 హంద మటలు కదు వకయూలను చూశను. ఇపుపుడు తలుగువడు ‘హంద పటలు బగుంటయ. తమళం పటలు బగుంటయ. ఇంగలష పటలు ఇంక బగుంటయ.’ అనుకన దశకు చరుకననడు. తమళనడుల పనక రన సనమ ఇకకుడ కటల సంపదసతంటంద అన కండలల


నళళత చపపురు నందయూల నరయణ రడడ గరు, తమళనడులన ఇతర తలుగు వరు నత.

వర భషల సనమలు, ట వ సరయళళను ఏ మతరం సవభమనం లన తలుగు వరు ఎగబడ చూసతంటరు. ఇతరులు ఎల పరవరతసతర మనం ఇకకుడ గమనంచల. కననడగులు ఇతర భషల ట వ సరయళళ డబబంగులను కూడ నషధంచరు. తమళలు ఇతర భషల కరయూకరమలను చూడటం తలవంపులు అనుకుంటరు. ఒకసర నను ఒక రతర మదరస ల గడపవలస వచచంద. వర వరకసం ఎదురు చూసత ట వ కరయూకరమలను చూశను. ఒకకు చనల ల కూడ తలుగు నుంచ డబ అయన సనమల పటలు కనపడలదు. ఇకకుడ మతరం తలుగు చనలస ల కూడ సగం కనన ఎకుకువ ఇతరుల పటల. ఇందువలల తలుగు సనమల మరకుట తకుకువ పరయగతమక సనమలను తయలకపతుననరు. ఒక మంచ తమళం సనమ వసత, ఒకకు చనన లన సనమ హళళ నల రజులు ఆడంచ దనన బతకంచగలవు.

అందువలల ఈ మూడు నలుగు ఏండలలన తలుగు భష మద అభమనం ఉనన వరు ఒక సనయూంలగ కదల సమరశల పరటం చయకపత మన అమమ నుడ అడుగంటతుంద. ఒకసర చనపయన భషను ఎవవరూ బతకంచలరు. ఎనన పరయతనలు జరగన సంసకురుతం, పళ, లటన, పరకరుతం లంట గపపు నుడులను కూడ పరజల భషలుగ చయలక పతుననరు.

Wk



smతలుగ గపప భష

4 కణుపు ౩ 3

తలుగు కనుమరుగు కవడం ఖయం అన తలుసకననక చనన వర నుంచ చల పదద వర వరకు చల చటల న గస వనపంచను. కంత మంద ఈ మటల వనడనక ఇషటపడలదు. వనన వరు కూడ ఏమ చయడనక కదలడం లదు. ఇక మనం ఏమ చయలమ అనన నసపురహ నల కలగంద. ‘సర ఎనన భషలు చసతననయ. వటల తలుగు కూడ ఒకటల’ అనుకననను. మళళ ఆలచంచ ‘తలుగు ఇతర భషల లంటదన? ఏమన గపపుతనం ఉననద?’ అన నకు నను అడుగుకుననను. ఆ అడకకు జవబుగ తలుగు గపపుతననన గురంచ కనన వవరలను సకరంచ మ మందు ఉంచుతుననను.

1. నలమద మతతం 6,500 దక నుడులుంట అందుల 5 మతమ అజంత భషలుననయ. వటల తలుగు ఒకట.

అజంత భష అంట ఆ నుడ లన పరత మట చవర అచుచ ఉంటంద. అచ + అంత = అజంత.

అ, ఆ, ఇ, ఈ, ఉ …వగరలు అచుచలు అనన మందల (వషయం )ను ఇకకుడ గురుత తచుచకందం.

మచుచకు ప మదట వకయూనన తసకుందం. ‘అజంత’ అన మదట మటల చవర అకరం ఉంద. తరువత మట ‘భష’ల అకరం; అలగ- ‘అంట’ల ఏ, ‘నుడ’ ల ఇ, ‘లన’ ల ఇ, ‘పరత’ల ఇ, ‘మట’ల అ, ‘చవర’ల అ, ‘అచుచ’ల ఉ, ‘ఉంటంద’ల ఇ అన అచుచలు ఉననయ.

ఇల ఇటలయన నుడ (భష) ల కూడ పరత మట చవర అచుచ ఉంటంద.


ఇటల, ససల, లయ నరడ డవనస, నజ, జన లల బరగడ (నను కళశలల చదువుకన రజులల ఇటలయన సనమ కథ నయకురలు) మససలన, గరబలద, మకలంజల, మనలస, మజజన మదలగు మటలను గమనంచండ.

దన వలన వచచ గపపుతనం ఏమట అనన వషయనన ఇపుపుడు చూదదం.

మమూలుగ ఒక అచుచత మగసన మట తరువత, మర మట లనక వళళలంట, చల సలువుగ, మతతగ ఉంటంద. అల గకుండ, ఒక హలుల తరువత మర మట లక వళళలంట, కంత ఆగ, తరువత కదలలస వసతంద.

60 కల మటరల వడత వళతనన ఒక కరును వంటన సనన వడక తచచ, మళళ 60 కల మటరల వడత వళళత ఎల గతుకులత ఉంటంద, ఇతర నుడులల మటలడటం అలగుంటంద.

మూడు, నలుగు వందల ఏండల కంద మన నడుకు (దశమనకు) వచచన పరుచగస వరు, ఫంచ వరు, డచ వరు, తలుగును వంటంట ఇటలయన నుడన వంటననటలగ తటటటం వలల తలుగును ‘ఇటలయన అఫ ద ఈసట’ అననరు. తలుగు తలయన వడ మందు తలుగును మటలడుతునన, వడక వనటనక ఇంపుగ ఉంటంద.

ఇతర నుడులల కూడ కనన అజంత మటలు ఉంటయ. కన తలుగుల లగ అనన మటలు అల ఉండవు.

2. తలుగుల మతమ శతకలు ఉననయ.శతకం అంట, కనసం వంద కనన ఎకుకువ ఉండ పదయూల గుంపు అననమట.

ఎకుకువగ 107క పన ఉంటయ. అవ వడవడగ ఉండ పదయూలు కవు. ఒక రకం పదయూల వుండ, ఒక మకుటనన (పదయూం చవర వచచ మట లక మటల గుంపు) కలగ ఉంటయ. వర నుడులల పదయూల వుండవు కబటట శతక సంపరదయం ఉండటనక వల లదు. భరురహర సభషతలకు మకుటం ఉండదు కబటట అవ మన అంచన పరకరం శతకం కందకు రవు. వడుక నుడ కదు కబటట మనం ఇకకుడ సంసకురుతనన పదదగ లకకులక తసకవడం లదు.

ఎకుకువగ ఒక శతకం ఒక మందల (వషయం) మదన కందరకరసతంద. నరసంహసవమ శతకం ఆ పరు గల వలుపు గురంచ చపుతుంద. కుమర శతకం ఒక అమమయ చననపుపుడు తలల గరంటల ఎల మలగల, బయట ఎల మలగల, పండల అయయూక అతత గరంటల ఎల మలగల చపుతుంద.

శతకల వలల పలలలకు జఞపక శకత పరుగుతుంద.


మనదన నతన తరువత తరనక వజయవంతంగ చరవసతం.

వనదగునవవరు చపపునవననంతన వగపడక వవరంపదగునకన కలల నజమ తలసనమనుజుడప నతపరుడు మహల సమత!

ఎవవరు చపపున వనల. వనన తరువత తందరపడక బగ ఆలచంచల. అల నజమ కలలలను గురతంచగలగన వడ ఈనల మద సర అయన నతపరుడు.

కషటబటటబకు కననతలల మనసనషటబటటబకు ననన పనులుతలలదండరులనన దవ సననభులురలలత సగుణజల! తలుగు బల!

తలలదండరులకు ఇవవలసన పరధనయూనన మన సంసకురుత ఎంత గటటగ చపుతననద గమనంచండ.

శతకల వలల పలలలకు సంగత జఞనమ, లయ జఞనమ చననపపుటనుంచ తలయకుండన కలుగుతయ.

ఇపుపుడు, మర మధయూ తరగత పలలలల సంగత లయ జఞనలు తగగు పవడనన మనం గమనంచల. ఎవరన పడబయన, పదదలు పరతసహంచక పగ, తకుకువ చస మటలడటం కదుద.

‘తలలదండరుల యడ దయ లన పుతరుండుపుటటనమ వడు గటటనమపుటటలన చదలు పుటటవగటటవవశవదభ రమ వనుర వమ’

ప పదయూనన మర సర అన చూడండ. ఒతుతగ రసన అకకురల (త, ద, పు, గ, పు, పు, వ, వ)దగగుర తళం పడటనన చూసతం. అందువలల పదయూం చదువుతుంట తలయకన తళ జఞనం వసతంద.

ఒక సందశనన పలలవడు గురుతంచుకనటల చపపుడనక పదయూం బగ పనకసతంద.

పలలలు మంచ మటలను, పద బంధలను నరుచకన చకకుగ మటలడటనక అలవటవుతరు. పద వకయూలను పలకన దనకనన సందరభనన బటట ఒక మంచ పదయూనన అంట వనుల వందుగ ఉంటంద. వషయనన కూడ గటటగ హతుతకునటట చరవయడనక పనక వసతంద.


మనదన సంసకురుతన తరువత తరనక చరవయటనక పదయూలు తడపుడతయ.

3. మన దశంల ఇతర నుడుల కనన తలుగు నుడన మటలడవర ఎకుకవ.ఇంగలష వరు పరపలంచన రజులల, టంకసల నుంచ బయటకు వచచన ఒక

అణ బళళను చూడండ. ఒక వపు ఆంగలంల ఒక అణ అన రస రండ వపు తలుగుల ‘ఒక అణ’ అన రయడనన గమనంచవచుచ.

బహర కంద నుంచ కనయూ కుమర వరకు, పడమర కనుమల నుంచ తూరుపు కనుమల వరకు ఉనన మంద తలుగును మటలడటనన గమనంచటం వలలన ఆంగలయులు అల చశరు.

అయత కంత మంద తలుగు వర కనన హంద వరు ఎకుకువ ఉననరు కద అన అనుకవచుచ. కన ఇకకుడ ఒక మందలను (వషయనన) మనం గురుతకు తచుచకవల. గంధ గరు రజకయలలక వచచక, ఆంగలయులను వళళమన పలుపు ఇచచక, వర నుడన మతరం ఎందుకు ఉంచుకవల అనన అడక (పరశన) వచచంద. అపపుటక ఉతతరదల ఉనన ఎనన నుడులను (బరజ భష, ఖడబల, కననజ, అవధ, భజపుర, బుందల, బఘల, మళవ, నమడ, గండ, కటల, భల, హరయూనవ, దునదర, బంగరు, జట, రజసథన, ఛతతస గర, మరవర, జపుర, మధల, బరజ భష, భజపుర, మవడ, హరత, కషనగుర, కుమవన, గరవల, జహర, గరఖుల, దతయూల, థరు, బకష, భబర, అంగక, బజజక, ఖడపయ, మగహ, సంతల, మండర, హ, ఖన, భుమజ, కురమల, ఒరన, కరవ, పహరయ, నగపుర, సద, ఖరత లంట మఖయూమనవ కక ఎనన ఇతర నుడులను) చంపస ఒక నుడన తసక రవలన హందన పక తసక వచచ అందర నతతన రుదుదతుననరు. ఇపపుటక బహర ఉతతరన ఉండ ఒక రతును, దకషణన ఉండ ఒక రతు దగగురకు తసకన వళత, ఇదదరూ వర నుడ వడత మటడనటల తలపసతరు. తలల నుడగ మటలడ నుడులను లకకుసత ఇపపుటక తలుగ మందుంటంద.

1965 ల దకషణదన హంద వయూతరక ఉదయూమం బగ ఊపుల ఉననపుడు, మర హందక బదులు ఏ భషను అనుసంధన భషగ ఉంచల అనన చరచ వచచంద. అపుపుడు ఎం. ప. గ ఉనన అననదుర, పరలమంట ల మటలడుతూ ‘తలుగ దశనక సర అయన అనుసంధన భష’ అన చపపుడనన మనం గురతంచల.

4. మన దశంల ఇతర భషల కనన తలుగు భష పతద.చఫ సకరటరగ పన చసన ఐ ఎ ఎస అధకర, తమళడు అయన కశ పండయూన

ఎంత పరశలంచ చపపున మట ఇద. మదరస లన ఆరకువస ల ఎంతకలం పన చస చల పరశధన చసన తమళడు, సబరహమణయూం మలయండ కూడ ఇద అభపరయనన


వలబుచచడు.

ఈ నలుగు వందల ఏండలల, లకంల ఎకుకువ పరు పందన నలుగురల ఒక భష శసతరజుఞడు అయన సనత కుమర చటరజ తలుగు మతరమ భరత దశంల అత పురతన భష అన ఎపుపుడ తలచ చపపుడు. తలుగు నుడలన చల పతవన రత చకకుంపులు దరకయ.

అయన చల మందక తమళమ పత నుడ అనన అభపరయం వుంద. దనక సంగ సహతయూనన మతరమ సకుగ చూపసతరు. ఆ సహతయూం మూల దరవడ భషల ఉండడనన మనం మరచపతుననమ. తమళంల డగర చసన చదువర కూడ ఆ సహతయూనన అరధం చసకలడు అనన మందల(వషయం)ను మనం ఇకకుడ గురుతంచుకవల. ఆ సహతయూంల తలుగు రతుల వయూవసయం, పంటలు, తలుగు సంసకురుత, అలవటల, పటల ఉంటయ. కకపత, సంసకురుతం మద మజుత మనం సంగ సహతయూం మనద కదననం. తమళలు తమద అన చపుపుకన తదవర తమద పత నుడ అన చపుపుకంటననరు.

తలుగు కూడ దరవడ భష. కన మగలన వట కనన దవడం నుండ తలుగు మందు బయటకు వచచంద. తదుపర తమళం ఇంక తరువత మగలన నుడులు బయటకు వచచయ.

తలుగు రజులన శతవహనుల నటక రమ త వయూపర సంబంధలు ఉండవ.

5. తలుగు అజంత మటలను కలగ ఉండటమ కదు. దదపు అనన హలులల చవర అచుచ ఉంటంద.

అజంత మటల వలన వనడనక ఇంపుగ ఉంటందన ఇంతకు మనుప మనం చూశం. ఇంక అదనంగ, తలుగు మటలన పరత హలుల తరువత అచుచ ఉంటంద అననద ఇపుపుడు మనం గమనంచల. ఇకకుడ కనన తలుగు మటలను చూడండ: తల, కలత, ఇటక, పులుపు, ఎరుపు, చడు వగర; అంట తలుగుల ఒక హలుల తరువత మర హలుల, నడుమ అచుచ లకుండ, దదపుగ రదు. ఇపుపుడు ర వతుతత కనన హలులలు వసతననయ.

కన తలుగుల దవతవకషరలు ఉండచుచ, సంయుకతకషరలు మతరం ఉండవు. అనన, అమమ, చలల లంట మటలల దవతవకషరలు ఉననయ. సతర, గహం, కులపతత, సటషన, ఖరుచ లంట మటలల ఒక హలుల తరువత మర హలుల కనపడ ధరణన గమనంచండ. అవ తలుగు మటలు కవు మర.

తలుగుల మటలడుతుండన ఇదదరు మనుషుయూలను వన రవంద నథ టగర


‘వరు మటలడుతుననర, పడుతుననర’అన అననడట. అద తలుగు గపపుతనం. పరత హలులకు తరువత అచుచ రవడం వలలన ఇల తలుగు, వనడనక, నల మద అనన నుడుల కనన బగుంటందనన మట.

6. తలుగు రత (లప) అనన రతల కనన గపపద.తలుగుల మతరమ రసంద చదువుతరు, చదవంద రసతరు. ఏ మతరం తలుగు

వసన లన ఒక ఎసకుమ దగగురకు మనం పయ ఓ పద రజులు పటపడ, తలుగు భషను నరపుకుండ తలుగు రతను మతరమ, నరపుమ అనుకండ. ఇక అతనక ఈనడు దన పతరకను ఇచచ చదవమంట, మరూ నన చదవనటట చదువుతడు. వషయం తలయక పయన అతను అల చదవగలగడనన ఇకకుడ మనం గమనంచల.

మ ఊరల ఒక పలలవనక నను ఆంగలం అకకురలను నరపు, boy అన రసత, బ ఓ వ అన చదువుతడు గన బయ అన చదువడు. ఉరూద కూడ యురపయన భషల లగ ఉంటంద. బ, అలఫ, త అన రస బత అన చదువుతరు. తమళం పరసథత ఇంక ఘరం. దన రత సరగ పరగలదు. చ, ఛ, జ, ఝ ( చప, జరు లల వడ చ, జ లను కూడ కలుపుకంట) లంట ఆరు చపుపుళళను చూపడనక ఒక అకకురం ఉంటంద. అంట కంత అన రస ఉనన అకకుడ సందరభనన బటట గంధ అన చదువుకవలస ఉంటంద.

ఈ మందలల సంసకురుతం కూడ తలుగు మందు దగదుడుప. దవనగర రతల ‘పడ-పడ’, మడ-మడ, లట-లట, మట-మట, సల-సల, టల-టల, నల-నల లంట పదలను వరుగ రయలమ. ఆ రతల ఎ, ఏ లకు మరుగ ఒక అకకురం వుండటం వలలన ఇదంత. అలన ఒ-ఓ ల మరుగ ఒక అచచరం (రమణుడు- కవయూ కంత గణపత మన) ఉంటంద. అందుకన కడ-కడ లను వరుగ రయలమ. తల-తల, తడ -తడ, దర-దర లను కూడ ఒక లగ రసతరు. చల లన చ పలుకును, జర లన జ పలుకును కూడ సంసకురుతంల రయలమ. కల-కళ ల తడను కూడ చూపంచలమ.

ఏదన సరగ వుంట, సర గురుత ( )ను పటటటం చూసతం. అల తలుగుల చల అకషరలకు సర గురుత ఉననద. క, గ, చ, డ, త, ద, న, ప, మ, య, ర, వ, శ, ష, స, హ,ళ, కష అకకురలను చూడండ. తలకు తలపగ ఎంత అందమ, అకకురలకు తలకటట అంత అందం.

ఈ తలకటట పరయతనం కననడంల మతరం కంత జరగంద. కన దనన సగనక నరకశరు. తలుగు అకకురలు మతరమ గరవంగ, తల ఎతుతకన తలకటటత నలబడ ఉంటయ.


7. తలుగు నరుచకననవర ఇతర నుడులలను సరగ మటలడ గలరు.ఇకకుడ ఓ చననకత: సవతంతరం ఇంక రన నళళలల, ఒకసర గంధగరు

మధరకు (ఖమమం జలలల నను పుటటన తలూక) వచచరు. ఆనడు మధర మందత ఆయన మటలడుతునన బమమ కూడ ఒకట మ దగగుర ఉననద. ఒక పలలవడు మరకడన ‘శంకర రవూ’ అన పలవడనన వన ఆయన చల మచచటపడడరు. ‘మ పలలలు అంత చకకుగ ఎల మటలడతరు?’ అన అడగరు. సర, మన వరు చపపురనుకండ; ‘ మ పంతుళళ పలలలను చంపుక తంటరు. చననపపుట నుంచ పలకడంల చల పటటదలగ ఉంటరు. ఒకటవ తరగతలన వషవకసనుడు, ధృతరషురడు లంట మటలను, గడ కురచ వయంచ మర నరుపుతరు’.

ఇంతక అసలు సంగత: స, శ, ష లను తలుగు వరు, మతరమ సరగ పలుకుతరు. బంగలలు మూటన ష లగ, ఒరయ వరు మూటన స లగ, అససమలు మూటన హ లగ పలుకుతరు. ఎకుకువ మంద ఉతతరద వరు ‘స’ ను ‘స’ లగ పలకన శ, ష లను మతరం ష లగ పలుకుతరు. శంకర ను షంకర అన, పరదశ ను పరదష అన, శశర ను షషర అన పలకడనన మనం చూసతన వుంటం. తమళలు శ, ష, స, చ లు నలగుంటన స లగ పలుకుతరు. కననడగులకు పంట (దంత) చ, జ లు పలుకవు. పంట చ, జ లను తలుగు వరు, మరఠలు మటటక పలుకగలరు. మర ఇతర నుడల లననన చపుపుడులను తలుగు రతల రయగలమ. అందుకన ఏ భష మటలనన తలుగు వరు చకకుగ అనగలరు.

8. సంగతనక తలుగ అనువన నుడ.ఇంతకు మనుపు మనం చూసనటలగ, అచుచలు ఎకుకువగ వుండటం వలల,

మటలడనపుపుడు వనులకు వందుగ ఉండటమ కక, పడటనక కూడ చల వలనద తలుగు.

మలబరులన మలపుపురంల మహన అన మలయళం అమమయ గన, మదుర లన తమళ మనకషగన, మంగళూరులన కననడం అమమయ మధురగన, మంగళగర లన తలుగు మహలకషమగన ‘సంగతం నరుచకన మదట కచర (అరంగటం) ఇసతననను’ అన పలసత వళళన వరు మందుగ తయూగరజ సవమ తలుగుల రసన ‘పంచ రతనలు’ పడల అన కరుకంటరు. అల పడలకపత ‘మరల ఒక ఆరు నలలు నరుచకన పలువు అమమ’ అన వళల పతరు. 600 ఏండల నుంచ అంట అననమయయూ, కషతరయయూల నుంచ సవవడ (సంగతం) అంట తలుగ. మరు చల లపల కరణటకకు వళల, దమమర కళకరుడన ఒక పట పడమంట తలుగు పటను ఎతుతకంటడు. అతనక తలుగు రదు. ఎందుకు అల పడుతుననవు అంట


‘పట అంట తలుగు పట కదండ’ అంటడు అమయకంగ. తమళనడు లన 90% దశ దమమరులు (ఆ సంచరుల జనపదలు పడుతుంటరు) తలుగు వర.

జుల 25, 2002 నడు రషటపతగ పరమణ సవకరం చసన తరువత తన మదట పరసంగనన ‘ఎందర మహనుభవులు అందరక వందనమలు’ అంటూ గపపు మతరుభష పరమకులు మలన అబుదల కలం గరు మదలటటరు. (ఐకయూ రజయూ సమతల కూడ తరుకుకురళ లన కనన మంచ వకయూలత ఆయన మటలడటం మదలటటరు.)

ఎకుకువగ హలులత మగస మటలు ఉంటయ కబటట, వర భషలలన మటలు, పట పడటనక, తలుగు మటలల వలుగ వుండవు. లండన అన పలకక రగం తయడం మదలు పడత ఆ పటగడన పచచసపతరక తరలసతరు. హందల కూడ కల, తుమ, ఘర, హమ, పర, బత లంట మటల తరువత రగం తయడం కుదరదు. తమళంలన రమన, తమళ, నన, మరుగన, సందల అననక రగం తయడం కుదరదు.

9. తలుగుల మతమ పదయలుననయ.ఇల అన పరందన పటగడు, బల సబరహమణయూం గరు అననపుపుడు నను కూడ

మదటల నమమలకపయను. పదయూలు తలుగుకు మతరమ చందనవ. ఈ మటలు మకు అచచరువును కలగసతయ. హందల, ఆంగలంల కూడ పదయూలు ఉంటయ.కద అన మరు అడగవచుచ. కన ఆ నుడులల పదయూలు వుండవు అన నను అంటను. మకు అకకుడ కనపంచ పదయూలు లంటవ, నజంగ వచనల. కకపత మటలను కసత అట ఇట మరుసతరు. మనలగ గణ వభజన ఉండదు. తలుగుల ఒక రకం పదయూనన, (కందం అనుకండ) ఎవరు ఎపుపుడు రసన, ఏ పదంలన ఒక సథననన చూసన, ఎలలపుపుడు గురువుగ గన లఘువుగ గన ఉంటంద. అంత గన ఒక కవ ఒక సథనంల లఘువును, మర కవ అద సథనంల గురువును పటటటం జరుగదు. కులపతంగ చపపులంట తలుగుల పదయూలకు గణ వభజన వుంటంద. ఇంగలష, హంద, జరమన, చనస లంట భషలకు అల ఉండదు. సంసకురుతంల గణ వభజన వుంటంద గన యత, పరసలు వుండవు. మగలన అనన నుడుల కనన తలుగుకు దగగురగ కననడం వుంటంద. అందుల కూడ గణ వభజన, పరసల ఉంటయ.గన యత ఉండదు. సలకషణంగ గణ వభజన, యత, పరసలత తలుగుల మతరమ పదయూలుంటయ.

(రజజ ఒకసర మటలడుతూ తలుగులన ఒక మండలకమ కననడం అంటడు. కననడ నుడ మదట కవులందరు తలుగు వర. పంప, పనన, రనన (కననడ కవతరయం) నుంచ ఇపుపుడు మసరు వశవ వదయూలయంల జనపదుల మద కననడంల గపపు


పరశధనలు చసన ర వ స సందరం గర వరకు తనుగులు కవడనన మరు గమనంచండ. ఇపుపుడు కూడ కననడంల గపపు రచనలు చసతనన వరల ఎందర తలుగు వరుననరు.)

అందువలల శతకల పరకయ తలుగు నుడ గపపుతనం. ఒక శతకం అంట ఎకుకువగ ఒక ఛందసస కలగన, ఒక కవ రసన 107 కనన ఎకుకువ ఉననపదయూల గుంపు అననమట. పగ ఒక వషయనన అవ నకకు చపుతుంటయ. భసకుర శతకంల భసకురున గురంచ వుంటంద. కుమర శతకంల ఒక అమమయ పుటటంటల, బడల, బయట పరపంచంల, పండల అయయూక అతత గరంటల పరసథతులు ఎల ఉంటయ, ఎల మలగల అనన వషయలను ఎతత చూపుతరు. వమన శతకంల ఇంగత జఞనం తలయ జసతరు.

శతకల వలల ఒనగూర లభలను ఇంతకు మంద చూశం.

10. అషటువధన పరకరయ తలుగుక సంతం.అషటవధనంల ఒక కవ ఒక సర 8 వషయలప చూపు పడతడు. అవ ౧.

పురణ పరయణం ౨. వయూసతకషర ౩. ఆశువు ౪. సమసయూపూరణం ౫. సదయూవరణన ౬ అపరసతత పరసంగం ౭. నషదధకషర ౮. దతతపద. వటల కంత మంద కనన మరుపులు చసతంటరు. ఎంత వనన కనసం ఒకకుసరన అషటవధననన చూసత తపపు ఈ గపపుతననన మనం తలుసకలమ. నషదధకషర పరకయల అవధన ఒక పదయూంలన ఒక అకకురనన చపపుక, అడగర సందరభనన బటట తరువత ఫలన అకకురం రకూడదు అన చపతడు. ఆ అకకురనన వదలస, వర ఒక అకకురనన తసకన అవధన పదయూనన సగంచల.

అపరసతత పరసంగంల పండతున తలవ, సమయసఫూరత, చణుకుతనం బటకు వసతయ. 1970లల మడసన మహన గరు ఒకసర ఖమమం జలలలన మధర తలూకకు వచచరు. అవధనం చూదదమన నను అకకుడకు వళళను. అడగరులు తకుకువ అయనందున ననున కూడ ఒక అడగరగ కూరచమననరు. ‘నకు తలుగు నుడ గురంచ అంతగ తలయదు’ అననను. ‘అవసరం లదు. అవధన ఏదన తవర ఆలచనల ఉననపుపుడు ఏద సందరభం లన ఒక పరశనను అడుగుతూ ఉండు’ అననరు. ఇకకుడ వషయం ఏమటంట, అవధన అటవంట వయూఖయూలను కూడ పటటంచుకకుండ ఉండ కూడదు. పగ దనప కూడ చతురతత వయూఖయూనంచలసంద. ఇక, చల పదద ఆలచనల మడసన గరు పడడపుపుడు నను అందుకుననను; ‘మడసన గర మడల సన ఎపుపుడు దూరందండ?' ఆయన గరు తడుమకనకుండ అననరు; ‘అలల అలలసన వర నట నుంచ ఆ అలవట అలన ఉందండ’


ఈ పరకయ వర నుడులల లదు. సంసకురుతంల కంత చశరు కన ఆ చసన వరు కూడ తలుగు వర. తలుగుల చసన తరువత అకకుడ చశరు.

11. పదయ నటకల, పదయ రగల సంపరదయం తలుగు వరద.మ ఊరు వళత, సయంతరం అయయూసరక, పగుఅయనళళల మ తమమడకడు

‘అననయయూ, ఒకట వసరన’ అంటడు. ‘సర’ అంట భంపలస రగంలన, కలయూణ రగంలన కమమగ ఒక పదయూనన పడతడు అననమట. వడక చదువు కూడ రదు. కన వడు పదయూనన పడుతుంట మనం మమరచ పవలసంద. అటవంట వళళ చల మంద ఉననరు మ ఊళళ.

మ చననతనంల 10 కలమటరల దూరంల నటకం ఉనన చకటల నడుచుకుంటూ అంత దవువ వళల, డబుబలు బటట టకట కనుకకున మర చూసవళళం. అబూబర, రఘురమయయూ, ఆంజనయ రజు, డవడ లంట వర పదయూరగలు తలుగు తలలక సంతం. ఇతర భషలల పదయూల లవు కబటట ఆ పదయూలన పడ సంపరదయం కూడ వరక లదు.

12. తలుగుల మతమ పదయలను, వకయలను ఒక హలుల చపపుడుత రయగలరు.

ఈ కంద వకయూలను చూడండ:

౧. కకక కకక కక కకక? కకమ అంట నమల. ‘కక ఈక, కక ఈక కక నమల ఈక అవుతుంద’ అన దన తలలం(అరథం). చననపపుడు నమల ఈకలను అపురూపంగ వయయూల పుటల నడుమ పటటకున వళళం.

౨. కకక కకక కక కక కకక?

౩. ఇదదరు నన వయూపరం చసతననరు. ననన (తడస చడపన) నువువలత నన చసత మంచదన అనుకుంటరు. అందుల ఒకడు మరకడత ఇల అంటననడు:

నన! న ననన నన న నన. న ననన నన న నన. నను ననన న ననన ననను న ననన, న ననన ననను న ననన ననననన, న ననన ననన ననననననననన ననననన ననన? న ననన ననననన నను న నననననను, ననననను.

ఇల ఒక చపుపుడుత తలుగుల పదయూల రసన గపపు వరుననరు.

ఇటవంట అందనన మర నుడలను మరు చూడలరు.

తమళంల ఒక అకకురంత రండు వకయూలు రశరు కన రండు వరు చపుపుళళత వటన పలకల.


13. పదయలల వంతలు పరత పదయూంల, కంతమంద రచయతలు మంద సచంచనటలగ, వర పరులన

మదట అకకురం మదట పదంల ఒక చట, రండవ అకకురం రండవ పదంల ఒక చట, అలన మగలన పదలల కూడ మగలన అకకురలు వచచటల రసతరు. వర పరత పదయూంలను ఇక అలగ వుంటంద. అంట, ఆ పదయూనన ఫలన కవ రశడన, ఒక డజనర పదయూంగ మనం చూడవచుచ.

కంత మంద మంద చపపున సథనలను బటట, ఆ పదయూం ఏ తదన రయబడంద తలుసకవచుచ; ఆ సథనలల తదలు వసతయ అనన మట.

కనన పదయూలల మంద సచంచన తరుగ ఒక అకకురం తరువత ఒక అకకురనన (లక రండు అకకురలన) తసస చదవత వర తలలం (అరథం) వచచటల, రశరు. రహసయూలను చర వయడనక ఈ పదధత పనక వసతంద.

కనన పదయూలల పదలను వనుక నుంచ మందుకు చదవన అంత ఉండటల రశరు. కంతమంద మతతం పదయూనన వనుక నుంచ మందుకు చదవన అద పదయూం ఉండటల రశరు. వకటకవ, కలక లంట palindromes లగ, మతతం పదయూం గన లక మతతం పదయూం లన పదలనన గన ఉంటయననమట.

ఈ మధయూన నకు చంత రమకృషణరవు అన ఒక గపపు నసతం దరకడు. దనన న అదృషటంగ అనుకంటను. ఆయన చతర కవతవంల దటట. బంధ కవతవంలన అంద వసన చయ. అద గక ఒక పదయూంలన 10 పదయూలు రయగల మట రతర. ఒక ఛందబదధమన ససంలన కంత మందు భగనన కంత వనుక భగనన తసవసత మనకు నడుమ ఒక ఆటవలద లక తటగత లక కందమ మగల ఉంటందననమట. ఒక సందరభంల నను చంత గరన పగుడుతుంట, దవన శసతర గరు నకక గపపు వషయనన తలయ జసరు. ‘ఎపుపుడ మన తలుగు వడు ఒక పదయూంల 50 కనన ఎకుకువ పదయూలు ఉండటల రశడు’ అన చపపురు. ఇక చతర, బంధ పదయూల తరులు కకలలలు.

ఇనన చతర వచతరలను వర నుడులల ఊహంచనన ఊహంచ లమ.

14. తలుగు తలల మడల చతురవయరథ కవయల దండలుననయ.రఘవ పండవయమ అను ఒక తలుగు కవయూనన తసకన ఒక పండతుడు

అందులన పరత పదయూం లక వచనమలన పరత మటకు అరథం చపుపుతూ రమయణ కథను వనపసతడు. అద పుసతకనన మరక పండతుడు తసకన అందులన పరత పదయూం లక వచనం లన పరత మటకు అరథం చపుపుతూ భరత కథను చపపుసతడు. ఒక వకయూనన రండు అరథలు వచచటల రయడమ ఇబబంద అనుకంట ఒక కవయూనన మతతంగ అల


రయటం ఎంత గపపుతనమ చూడండ. అటవంట కవయూనన దవయరథ కవయూం అంటరు. తలుగుల తరయూరథ కవయూలు (మూడు అరథలు వచచ వయయూలు) కూడ ఉననయ.

ఒకసర మధర నుంచ భగయూనగరంవరకు కవతపరసద గరత కరుల వచచను. అపుపుడు తలుగు యకకు ఈ గపపుదనం గురంచ నను చపుపుతుంట ఆయన అననరు, ‘తలుగుల చతురవయరథ (నలుగు అరథలు వచచ వయయూ) కవయూలు కూడ ఉననయ.’

వంబడ నను అననను, ‘ఉననయ అంటననరు కన పరతులు దరకటం లదు.’

ఆయన అందుకన ‘అల ఎవరన అంట న దగగురకు పటటకన రండ. న దగగురుంద. చూపసతను.’ ఆ వయయూను రసన కవన గురంచ కూడ కనన వయూకతగతమన వషయలను చపపు తలుగుల ఆయనకునన ఆసకతన, పరజఞననన చపపుకన చపపురు.

కనసం ఒక కథను రండు అరథలు వచచటలగ మర భషల ఎవరన రశరమ చూడండ. అల చూడలరు. అద తలుగు నుడ గపపుతనం.

15. కరసతకు ముందు 2000 ఏండల నటక మనష తన జవతంల వడటనక సరపనుగ పూరతగ పరగన నుడ తలుగు.

ఇపుపుడు చల శసరలు పరగయ. మనం నప సననసలం, ఏ మతరం సవభమనం లన వధవలుగ తయరు అయయూం గబటట ఇపపుట అవసరలకు సరపను మనం తలుగుల మటలు పుటటంచుకలదు. కన 3000 ఏండల కంద నటక కుటంబపు, సంఘపు అవసరలకు తగగుటలగ, మర నుడ కనన గపపుగ తలుగు పరగంద.

‘నవు న నననకు ఎననవ కడుకువు?’ అన ఈ వకయూనన హంద, ఇంగలష, సంసకురుతంలల అన చూడండ. చల దగగురకు వచచటల ‘What is your serial number in the list of sons maintained by your father?’ అన మతరమ అనగలరమ.

మమ, మనమ అనన మటలకు తడ ఉందగద. మమ ఊరక వళతననమ అనన మనం ఊరక వళతననం అనన ఒక తలలం కదు. మరు ఈ తడను హంద, ఇంగలష, కననడ నుడులల పలకంచలరు. అసలు హంద, ఆంగల, సంసకురుత నుడులల అననకు తమమడుకు తడ లదు. ఎలడర బరదర, బడ భయ అనచుచగ అంట పపుపుల కలసనటల. అపుపుడు చననననను పదద తమమడును ఏమంటరు? వసతవ పరసథత ఏమటంట ఆ నుడులల ఆ మటలు లవు. సంసకురుతంల అగజుడు అంటరు కన అద ఒక వడ మట కదు. ‘మందు పుటటన వడు’ అన తలలం. సంసకురుతంల అననకు తమమడుకు


కలప కూడ ఒక మట లదు. సదరుడు, సహదరుడు అన అంటరు కన అవ వడ మటలు కవు. తడ పుటటన వడు అన చపపునటల లకకు. తలుగుల పనన, పదదమమ (పద ననన పండలం), ఆమమ (అమమ అకకు) అతత, మనతత, ననన అకకుగ ఉండ బపపు, ఎకకుడ దూరంగ వుండ చూస వలడసన మనతత, ఇంక దూరంగ ఉండ రండు వళళ వడచన మనతతలు అందరన కలప గుండుగుతతగ ఆంగలంల ఆంట అంటరు. ఇంత చకకున తలుగును వదలస ఆంగలం వంబడ పడడం కబటట పలలలకు ఇంట వరప సమగమన హరదకమన అనుభూత కలగడం లదు. మ మనవడు ఒకనడు వకల నుంచ వసత ‘అంకుల వళల పయయూడు’ అంట ఎవర అన బయటకు వచచ చూసత వళల పతునన బచచగడు కనపడడడు. లపలకు వచచక ‘పనమనష ఆంట వచచంద’ అన అంటననడు వడు.

వరుస చూడండ: జజ, తత, తండర, కడుకు, మనవడు, మన మనవడు, అన మనవడు! ఈ చుటటరకల గురంచ ఒక సర మటలడుతుంట, మతరులు నరసయయూ గరు ‘తలుగుల చుటటరకలను తలయజయడనక ౧౬౦ క పగ మటలు ఉననయ. మర నుడల అనన లవు ప.’ అన అననరు.

హందల ననన, రపులను కూడ కల అన అంటరు. సంసకురుతంల ఒకట తకుకువ వంద అంటరు, తంబ తమమద అన అనటం కుదరదు. అంకలను వంకర టంకరగ పలుకుతరు. పదహను లకషల తంబ ఎనమద వల మూడు వందల ఇరవ నలుగు అన సంసకురుతంల అనగలరమ చూడండ.

తమళంల తంబన తననర అన, తమమద వందలను తలయరం అన అంటరు. కననడ, మలయళలలన అంత.

ఎంగల, కలలప, మగుగు, వసతర, నండు చూలలు, బలంత లంట ఎంత గపపు మటలు తలుగుల ఉననయ చూడండ. మగగు, పువువ, పంద, కయ, మగయ, దర కయ, పండులకు సరయన మటలను ఆంగలంల గన, సంసకురుతంల గన అన చూడటనక పరయతనంచ చూసత, మకు తలుగు గపపుదనం తలుసతంద.

వయూవధన తలయ జయడనక, వళను తలయ జయడనక సంసకురుతంల ‘సమయం’ ఆంగలం ల ‘టం’ అంటరు. అకకుడ నుంచ ఇకకుడకు రవడనక ఎంత ‘సమయం’ / ‘టం’ పటటంద అన అంటం. అలగ, ఇపుపుడు ‘సమయం’ / ‘టం’ ఎంత అయంద అన అంటం. భవలు వర అయన, ఒక మటను వడటనన గమనంచండ. అద తలుగుల అయత, మదట సందరభంల “ ఎంత సపు / తడవు అయంద” అన అంటం. రండ సందరభంల “ ఎంత వళ అయంద” అన అంటం. అద తలుగు నుడ గపపుదనం.


16. ఒక చనన మటకటటు లక నుడుగు (వకయం) తన ఎంత వషయనన తలయజయవచుచ.

ఒక కళశలల ఒకమమయ ఒక అబబయత చల చనువుగ తరగడనన చూసన పరధనపధయూయుడు ఆ అమమయన తన గదక ఎవరూ లనపుపుడు పలచ అమమయ నరు తరవనయకుండ 10 నమషలు పరుషంగ తటటనంత పన చసడు. అంత వన ఆ అమమయ కంచం ఎరుపకకున బుగగులత కందక చూసకంటూ ఒక కల మన వళళను నలప పరడసత ‘వరస అవుతరు’ అననద.

‘అర. నరు మూసక. ఆయన నకు బవ అవుతడు. ఆయనత కక మర ఎవరత నను ఇకకుడ మటలడుతూ తరగగలను? ఈ కళశలల పలలలు ఎవరూ మమమలను తపుపు అనుకరు. తలస తలయక నువువ ఏద వగుతుననవు. నువువ పయ మ అమమ నననలకు కన మ కుటంబకులకు కన చపపున వరమ పటటంచుకరు. నకు ఇషటమత ఆయనను పండల కూడ చసకుంటను. మ ఇంట వరందరు కూడ సంతష పడతరు. మ ననన వచచ ననున ఆ పండలక కూడ పలుసతరు. ఇక నరు మూసకున పడ వుండు. వళలసతను.’

‘వరస అవుతరు’ అన రండు మటలతన ఆ అమమయ ఇదంత చపపుసంద.

17. మటల సరద మూటలురళళల ఈ నడుమ వడు వడు (వడుమ, వడుమ అంట ఒక సర వడన

తరువత పరవయండ) గలసలను ఇసతననరు.

ఒక సర నను రకషను పలచ, ‘రలవ సటషన కు వళళల ఎంతయయూ’ అంట ‘వంద’ అననడు. మ అమమయ వసతంద తసకన ఇంటక కూడ తరగ రవల, పను రను ఎంత అంట రండందలు అననడు. సర చల ఎకుకువ చపుతననడు, మర ఏరపుట చసకందమ అనుకన ‘ఎకుకువ చపుతననవు. పను, రను.’ (అంట ఇక నను వళళను, రను అన న ఉదదశం) అన అననను. ‘పను రను’ అన అంట మతరం మరు 200 ఇవవలసంద’ అంటూ వడు వదలడ!

మలలను రమలంగడు ‘కుకకునసతవ? పటటనసతవ?’ అంట ఆ మహ తలల ‘నకమమనుర లంగ’ అననద. కళళ కటల అరట గల మద చయయూ వస కళళ కటటమంట కటట వడు ‘పండుల రలతయ జగతత’ అంట సననం పటటసతనన కటట వడన ‘దవడ వసతంద జగతత’ అంటడు వడకందరు. ఇదదరు పదద రచయతల మధయూ జరగన ‘మరుమల’; ‘ఔర మదగ’ అన సంభషణను కూడ, మరు వన ఉంటరు. రమలంగడ ‘ఊతున’ కూడ అందరక తలసంద.


ఇటవంట సరద మటల మూటలు తలుగుల అనంతంగ ఉంటయ.

18. తలుగుల మతమ పరశనతతరలంకరం వరవగ ఉననద.ఒక వకయూనన రస చవర పరశనగురుతను (?) వడత అద ఒక అడక (పరశన) కు

గురుత. చవర అడక గురుతను తసస చుకకు (full stop sign) గురుతను పడత, ఇల వచచన వకయూం మదట వకయూనక జవబుగ వుంట, ఆ పరకయను పరశనతతరలంకరం అంటరు.

పంతులు గరు పరశనపతరంల ‘రమన భరయూ పరమ?’ అన అడగరు. అమమయ ‘రమన భరయూ పరు మండదర’ అన రసంద. తండరక కపం వచచ కటటనంత పన జస ‘ఇదన సమధనం?’ అననడు. ఆ అమమయ నమమదగ లచ నలబడ ‘ఇద న సమధనం.’ అననద.

ఎదదశవరునకు వహనమ.

ఏద ఈశవరునకు వహనమ? ఎదుద ఈశవరునకు వహనమ. ఈ రండు వకయూలను ప వకయూం చపుతుండటనన చూడండ.

పల రంగు తలుపు.

నను ఇంజనర గ పనచస రజులల మరచ ౩౦ ఒక సర ఆదవరంగ వచచంద. మరచ 31 లగ బల పస చస చక రయకపత తరువత ౬ నలల దక కంటరకటర కు డబుబలు రవు. ఒక కంటరకటర ఫన చస ‘ఆదవరం ఆఫస కు వసతర?’ అన అడగడు. నను అననను; ‘ఆదవరం ఆఫస కు వసత. ర’.

‘అవనత మతక? పధకలు?’ పరతపకష నయకుడు అడగడు. ఏం జసకంటవ చసక ప అంటూ మఖయూ మంతర అననడు ‘అవనత మతకపధకలు.’

‘రన వంట?’ అన కూతురు అడగత తండర ‘ర. న వంట’ అననడు.

‘ఇలలందుల ఉననద?’ అంట ‘ఇలలందుల ఉననద.’ ఇలుల ఎకకుడ ఉననద అన అడగత, ఇలలందు అన ఊరల ఉననదన జవబు.

‘కవువను కరగదసతంద వలులలల?’

యడక ? అన ఒక కండకటర అడగడు బటసరన. ‘యడక.’ అననడ బటసర. అనంతపురం జలలల యడక అన ఒక ఊరు ఉంద.

తండర తన పలలవడక చదువు వదదంటూ ‘అకషరలల? కషవరలు’ చపుపుతడు. పంతులు గరు నచుచకన, ‘అకషరల లకష వరలు.’ అనంటడు.


సంసకురుతంల కూడ పరశనతతరలంకరలు ఉననయ. కన ‘క’ త పలక పరశనరథక పదలత మతరమ అవ ఉంటయ. తలుగుల లగ ఇంత వసతరుతంగ ఇనన రకల మటలత ఉండవు. ఆంగల, హంద భషలల అసలల వలు అవుతుందమ చూడండ. వటలల పరశన రవలంట పరశనను సఫూరంపచస మటలు (why, కథర లంటవ) రవలసంద. ఇక అవ వచచక ఆ వకయూం ఒక జవబుగ సఫూరంచడం కుదరదు.

19. ఉగవదనక ఎడంగ తలుగుచల దశలల ఒంటక మందు పతరలు కటటకన పయ కందరు తనకు నచచన

వర నడుమ, తమను తమ పలచ వసకవడనన చూసతననం. చననపపుట నుంచ తలుగుల చదువు నరుచకననవరు బదుధలన, హందువులన, మహమమదయులన, కరసతవులన సర, అలంట దరజనయూలకు పలపుడలరు.

దనక రండు కరణలు:

౧. తలుగు నుడల పరమ, హసయూం, భకత, ఎగతళ, శృంగరం, శలషరథలు, వదంతం, కరుణ, వటకరం, ఎతతపడుపు, పులలవరుపు లంట రసలను చల గపపుగ పండంచవచుచ. కన పకకునునన వరప పగత చస పతతనం, దరజనయూం లంట అకరుతయూలను తలుగు తలల సహంచదు. గట అవుట, చల అనన మటలల పలకంచ గలగన దరజనయూనన, ఎదుట వడప కలగంచ నచతవనన ‘వళళ’ అన తలుగు మట పుటటంచ లదు. ఏద, ఎదుటవడన వళళడనక కూడ బరతమలడనటల వుంటంద తపపు వడన కంచ పరచ పతతందరతనం కనపంచదు.

౨. కులల, మతల పరుత ఎదుట వరన చంపటనక గను తను ఆతమహతయూ చసకటనక తలుగు సమజంలన సంసకురుత ఒపుపుకదు. ఒక కులనక సంబంధంచ ఒకట రండు కుటంబలు మతరమ ఒక ఊరల నరభయంగ వుండటం తలుగు నట అనన చటల చూసతంటం. మ వూరలన ఒక ఒక తురక (టరకు నుంచ వచచన వరన తురకలు అంటరు. మర మ లల మహమమద ఎకకుడ నుంచ వచచడ తలయదు!) కుటంబం కూడ నశచంతగ వుంటంద. ఏ సభయూ సమజంలనన అలన వుండల మర.

తలుగుల చదువుకనన వడు, తనకు తలయన వరన చంపడనక, వర నడుమ, తనను తను పలచసకలడు అన నను పగరుత సతరకరసతననను.


20. అద వకయనన వయతరకరథం వచచల పలుక వచుచ. తలుగుల ఒక వకయూనన ఒక చట కంచం సగదస, మరక చట కంచం

కులపతంగ అనటం దవర పూరతగ వయూతరకరథం వసతంద. మ ఇంటల అమమయ పండల అవుతుంట నను అనుకకుండ వసత, మరు ‘దయ చయండ’ అన సదరంగ పలువ వచుచ. ఒక మనషన ఇక సహంచ పరసథత లనపుడు, ‘దయ చయండ’ అన అద వకయూనన కంచం మతరమ మరుపుగ పలకత, ‘ఇక మరు వళళండ’ అన అరథమ.

నయూయమూరత గరు ఒక సకషన పరమణం చయమననరు. ‘అంత నజమ చపుతను. అబదధం చపపును.’ అన అతను అనల. ఒక సకష ఆ రండు వకయూలలన చవర అకషరమన ‘ను’ ను ఒక రకంగ కంచం సగదయడం దవర వయూతరకరథనన పలకంచడు.

వడు ఆలచంచడు; వడు ఆలచంచడు. ఈ రండు వకయూలు ఒక దనకకట వయూతరకంగ ఉనన అవ ఎంత చనన మరుపుత ఆ గుణనన సంతరంచుకుననయ చూడండ.

21. తలుగుల ఒక కరయ వచక పదం నుంచ కనన పదుల వల మటలను పుటటుంచ వచుచ.

కయ వచక పదల నుంచ కతత మటలు ఎకుకువగ పుడతయ. వర భషలల అల పుటటటం పరమతంగ వుటంద. తలుగుల దదపు అటవంట పరమత ఏద లదు.

ఒక ‘చయు’ అన కయవచకనన తసకంట ఎల మటలు వసతయ చూడండ; చయుచుననను, చయుచుననద, చశను, చసనద, చసతను, చసతంద, చయను, చయటం లదు, చయ లదు, చసత ఉంటన, చసత ఉంటను, చతలు, చతబడ, చత పన, చనతలు, చయబడుతుననద, చయబడుతూ ఉంటంద, చయబడుతూ ఉండంద, చయలను, చయ కూడదు, చతనన, చత కవడం, చయడనక, చయబడడనక, చయకుండఉండడనక, చయబడకుండఉండడనక, చయబడుతూ ఉండలదు, చస చయక, చస, చసన, చయబడుతూఉండబవు, చయబడుతూఉండబవన, చయబడుతూ ఉండబడన. ఇల కనన వలకు వలు కదు, పదుల వల పదలు ఒక మట నుంచ తలుగుల పుడతయ.

అద ఆంగలంల అయత do అన మట నుంచ doing, does, done, did, deed త ఆగపవల.


22. తలుగుల ఉనననన వయతరకరథక పదలు (నరమణలు) మర నుడ లను లవన తలుగు తలల ఊడగంల తరంచ పతునన షక బడ సహబ

గరు పరతపదంచరు. ఆయన గరు, తలుగు చదువ లన పలలలకు, తవరగ రసటల తలుగును నరపుడం ఎల, అన పరశధన చస వర తలలగర పరు మదుగ ‘మఁ హసన బ తలుగు వచకమ’ అన ఒక పుసతకనన రస తలుగు రయడం రన అమరక తలుగు పలలలకు పద రజులల రయడం నరపుసతననరు.

మనం ‘అమమయ ఉననద?’ అన ఒకరన అడగం. ‘అమమయ లదు’ అన అంటడు. హందల ‘లడక నహ హ’ అంటడు.

మనం ఒక మనషన చూస అమమయ అబబయ అన అనుమనం వచచ ‘అమమయన’ అన అడుగుతం. ‘అమమయ కదు’ అన అంటడు. హందల ‘లడక నహ హ’ అన అంటడు. అంట అమమయ లదు అనటనక, అమమయ కదు అనటనక ‘లడక నహ హ’ అన అంటరు.

‘కూడు కవల’ అన అడగత ‘కూడు వదుద’ అన అంటడు. హందల ‘ఖన నహ చహయ’ అన అంటడు. లదు, కదు, వదుద లకు అననటక కలప నహ మతరమ ఉననద. అలన రదు, కూడదు లకు కూడ ‘నహ’ న వడతరు.

పగ ఈ మటలను తలుగుల రండు రకలగ వడటనన చూడండ. చలలర లదు, చయ లదు అన రండు వకయూలల లదు రండు రకలగ వడబడనద. తమళం రదు, నకు రదు లల కూడ రదు రండు రకలగ వడబడనద. అననం వదుద, చయ వదుద లల వదుద కూడ అలగ. ‘అద మంచ పన కదు, అల కదు’ లల ‘కదు’ కూడ అలగ రండు అరథలల వడబడంద.

ఇవ గక ఇంక వయూతరకరధలను ఇచచ ఎనన మటకటటలు తలుగుల ఉననయ చూడండ; రను, చయ కూడదు, చయడు, చయమ(చయకపవడం), చయకు, చయమ, చయబడక... ఇల లకకుకు మకకులగ.

23. తలుగుల ఉనననన బూతు మటలు మర నుడ లను లవు.ఆంధర పరదశ సరహదుదకు బగ దూరంగ ఉనన ధరవడల (కరనటక) మ

అమమయ చదవ రజులల ననకసర అకకుడకు వళళను. పగలు రడ మదకు వచచ అటూ ఇటూ చూసతంటన. ఇదదరు మనుషుయూలు ఉననటలండ పదదగ అరుసకవడం మదలటటరు. కననడం నకు రదు కన వళళ తటటకుంటననరు అన తలస పయంద. రండు మూడు నమషల తరవత తలుగుల తటటకవడం మదలటటరు.


ఇకకుడ మందుగ ఒక వషయనన గురుతంచుకవల. కననడగులు చల మంచ వరు. మరయూదసతలు. కతత వరన ఆదరసతరు. ఏ రషటం నుంచ వచచన వరన ఆ రషటంల ఉంట సంత రషటంల ఉననటల అనుకంటరు.

నను నమమదగ వర దగగురకు వళల, ‘మకు తలుగు వచచ?’ అన అడగను.

‘తలయదు’. (గతతలల)

‘మర తలుగుల ఎల తటటకంటననరు?’

‘మద చల మంచ భష. మరయూదసతల భష. ఎదుట వరన పరుషంగ మటలనటం కననడంల కుదరదు. బూతు మటలు చల తకుకువ ఉంటయ. మమ తటటకవలనుకుంట రండు మూడు నమషలలన తటట మటలు అయపతయ. అందుకన తరువత తలుగుల తటటకవడం మదలటటం. ఇక, ఒక పూట అయపయందక తటటన తటట తటటకకుండ మమ తటటకవచుచ’

న మదలర, న పుటమర, న జమమడ, తతత దసత, తససదయయూ, మండ మయయూ, న యరు గూల, లంట మదట, రండు తరగతుల పయక ప తరగత మటలు మదలత ఇక వడ అందుకుంటంద.

మమూలుగ ఇతర నుడులల మనం బూతు అనుకన పన, లక అవయవనన తలయ జయడనక, ఒక మట ఉంటంద, కననటక ఉండదు కూడ. తలుగుల రండు మూడు మటలకు తకుకువ గకుండ ఉంటయ, మర.

24. ఆంధరభూమ దన పతరకల ‘నుడ’ పరట వచచన ఆదవరం పుటల ‘తలుగు సగసలు’ పరట సధమ గరు 12 తలుగు గపపుదనలను రశరు. చపపుంద చపపుడం అవుతుందన వటన వదలసను. కవలనుకునన వరు నకు తలయజసత, నను ఆ వయూసలను పంపగలను.

25. అమమ అనన మట తలుగు మట.చనన పలలలు నరవడనక, పలకటనక తలకన మటగన కకుండ ఒక కమమన

పదంగ, గుండ లతులలంచ అనుభూత కలగంచడనక తగన మటగ ఇపుపుడు పరుగు వరు కూడ అమమను (అమమ అన మటను) తసకుననరు. సంసకురుతంల అమమ ను మత (మతరు) గను, ఇంగలష ల మదర గను, తమళం మరయు కననడలల తయ గను పలుకుతరు. అమమ అనన కమమన పదం మతరం తలుగు కుదుళళ లనుంచ వచచంద.


26. ఆడవరక తలుగు నుడ చల గపప గరవననచచంద.ఇంతకు మంద మనం చూశం: అసలన తలుగు సరసవతంల ఆడవరన చల

గపపగ చూశరు, గరవంచరు. నజనక దవతలంట ఆడవర. పలరమమ, మంచలమమ, మసమమ, మరడమమ, తరపతమమ, మవుళళమమ, మచనమమ, సమమకకు, ఎలలమమ, గంగనమమ, మదదరవమమ, జగులమమ, సరకకు, అంకమమ, తలుపులమమ, సమలమమ, మద కండమమ, పచమమ, జంకర, మకమ, నకలమమ, మచరమమ, మరమమ, సంకులమమ, మతయూలమమ, ఉపపులమమ, ఎలలరమమ, గంగనమమ, మరటలమమ, నంచరమమ, ఊరలమమ, పదదమమ, బలమమ, పడతలల, పదదంటలమమ - ఇల ఏ వలుపును చూసన అంత. ఒక మగ దవత పరు చపపుండ! తలుగు సంసకురుతల మగవడు వలుపుగ ఉండటనన ఊహంచకూడదు. మహ అయత చత తళళను పటటకన, చనన లగు మతరమ తడుకకున, వపు మద బదుకంట వలుపుకు కపల ఉండ ‘పత రజు’ సథయ వరకు మతరమ మగ వరక చట ఇచచరు.

కర. పూ. 2300 నట, తలుగు సంసకురుత చల ప సథయక చరన హరపపు నగరకత కలంల దవత పరు ‘అమమ తలల’. తల వద నగరకత నటక కూడ గడలను పంచడం వృతత అయత, సంధు నగరకతల సగు పదద వృతతగ ఉండటనన చూడండ. అపపుటక వరు పశచమసయ, ఈజపట లత బరలు చసవరు.

తలుగువరు తరగన పరంతంల, అంట వంధయూ కండల నుంచ కనయూ కుమర వరకు మరయు తూరుపు తరం నుంచ పడమట తరం వరకు, సతర సవమయూమ ఉండదన తరుగు లన మచుచలత డ. వజయ భరత గరు రుజువు జశరు. గతమపుతర శతకరణ అనన పరుల తలల పరును పరకంచండ. ఈ నలలక సంసకురుత పరభవం వచచనకన పతరుసవమయూ వయూవసథ వచచనదన వరు తలచశరు. అరుజనన కలంల పరమల రజయూమలదన తలసనద.

తలుగుపన సంసకురుతం పతతనం వచచక మగ దవతలు కూడ తలుగు లక వచచరు. అయన మదటల తమ పలలలకు దవతల పరుల పటటకనపుపుడు తలుగు వరు సతరక పరధనయూతను ఇచచరు. ఇందుకు సతరమయయూ, పరవతశవర రవు, జనక రమయయూ, లకషమనరయణ, గర శంకర లంట పరులను గమనంచండ. ఆంగలం మరయు అరబక భషల పరచయం కూడ కలగక మతరం వలుపులల మగ వర పతతనం తరుగు లకుండ అయనద.

తలుగు జనపదులు మతరం తమకు తచన రతల వలుపుగ ఆడువరన తరగ తసక రవటనక తమ పరటనన కనసగసతన ఉననరు. ఈ నడుమ కూడ, కృషణ జలల లన పనుగంచపలుల ఒక మంచ మనష ‘తరుపతమమ’ చనపత ఆమ పరు


మద ఒక గుడ కటట తరుపతమమ తలల మద తమదన తలుగుల పటలు కటట పడుతుంట ఓరుచకలన తలుగు దరహులు ఆమను పరవత సవరూపమన, (అంట ఆమ కనన గపపు వడన శంకరుడు ఉననడన చపపుక చపపు పరయతనం) తరుపతంబ అన (తలుగు పరు, తరుపతమమ ను కంచపరచ పన), పరచరం చసతననరు. ఆమ భరతగ గపయయూ పరును తసస శంకరుడ అననంతగ వషయనన మరచశరు. జనపదుల పటలకు మరుగ ఆమప దండకలు, సంసకురుత మటలత నండన పటలను మందుకు తసతననరు. తలుగు మట గటటన వరు పడమమను పడమంబ అన పలుసతననరు.

లంగలపట లకషషమమమ పన సనమ కూడ వచచంద. ఆమను జనపదులు వలుపుగ కలుసతననరు.

27. తలుగుల ఉనననన కరయ పదలు ఎకకడ లవు.ఇంతకు మంద చపుపుకననమ కయ పదల నుంచ కతత మటలు ఎకుకువగ

వసతయన. మరమండ గరకకుర ౧౮౦౦ కు పగ తలుగు కయ పదలను సకరంచరు. తమళంల 8౦౦ చలలర కయలుననయ. ఇంగలష ల ౧౪౦౦కు పగ వుంట సంసకురుతంల ౧౭౦౦కు పగ ఉననయ.

28. తలుగుల చదువుకుననవరు మంచ నయకులతరు.రజు ఎంత నరదకషణయూంగ, కపటంగ ఉండల చణుకుయూడు సంసకురుతంల

అంటడు. అసలు అవనత అనద పరభుతవ ఉదయూగులల తపపుక ఉంటందన, దనన రజకయ వయూవసథల ఒక వడదయరన భగమన ఆ రజులలన సతరకరంచడు. పశచతయూ ఆలచన వధనంల కూడ అద ధరణ ఉంద. ఆంగలంల ‘పరనస’ అన పుసతకంల మకయవల (దనన ఈయన అసలు ఇటలయన నుడల రశడు.) రజు ఎంత మసపూరతంగ ఉండల, ఎనన కుటలు చయల వవరంచడు. సధరణంగ మనం రజు ఎల ఉండకూడదు అన అనుకుంటమ అలన ఉండలన నరదశంచడు.

కన తలుగుల అటవంట పడ ధరణులు కనపడవు. సరగద, మంచ రజు ఎల ఉండల ఎననసరుల ఎంతమంద చల వవరంగ చపపురు. కకతయ చకరవరత మదట పరతప రుదరున ‘నత సరం’, సంగన ‘నత తరవళ’, భదభూపలున ‘నత సర మకతవళ’, అపపున మంతర ‘చరు చరయూ’, సవదవయయూ ‘పురుషరథ సరం’, కషమందరున ‘మదరమతయూం’, లంట తలుగు పుసతకలల రజు ఎల నయూయ పరపలన చయల చల వవరంగ చపపురు. రజు, పరజలు ఇదదరు చడు పనులు చయకుండ, చడ పకుండ ఉండలన చపపు సంసకురుత మనద. బదదన పదయూనన చూడండ:

మండలమ సడన బత సడు,మండలమను బతయు జడడ మతరన చడు,న


మమండలమ బతయు గవడకుండలవల నుండవలయు గమరుగ భమ.శవ దవయయూ పరజల బగగులను ఎల చూసకవల చపపున పదధతన చూడండ;గురులను కులవృదుధల భూసరుల ననధులను బుధుల జుటటంబుల నతరులను దనుల గరుణపరుడ రకషంప వలయు బరథవు డరథన.

29. తలుగుల వునననన మటలు మర భషల లవు.అందరు ఇంగలష ల ఉనననన మటలు మర నుడల లవన అంటరు. అవ పద

లకషలకు పగ ఉననయ. తరువత ౯౦,౦౦౦ మటలత ఫంచ నుడ రండ వరుసల వుంటంద. ఇదంత పశచతుయూల దృకపుథమ. తలుగుల రండుననర లకషలకు పగ పదలుననయన రమ మనహర లహయ చపపురు.

తలుగుల ఎకుకువ మటలు ఉండటనక ఒక కరణమంద. తలుగు చల ఎకుకువ పరంతంల వయూపంచ ఉంద. ఎపుపుడూ ఒక రజయూంగ లదు. అందుకన వరు పరంతలల ఉనన వరు ఒక వషయనన వరు మటలల చపుపుతరు. కబటట మర భషల ఉండటనక వలు లననన మటలు తలుగుల ఉననయ.

అద సమయంల తలుగు చలకలం నుంచ ఉనన భష కబటట వరు వరు అభవృదధ దశలల మనవున అవసరల కసం ఎనన కతత మటలు తలుగుల పుటటయ.

ఇంతకు మందు మనం చూసన ‘చయు’ అన ఒకకు మట నుంచ వచచ వల మటలత కూడ కలుపుకుంట ఇక తలుగు వగమ (vocabulary) క తరుగ లదు.

వయూంగయూం అనన ఒకకు మటకు తలుగుల నకు తలసన మటలన చూడండ: ఎతతపడుపు, ఎగతళ, ఎదదవ, దపుపుళళ, గల, వటకరం, హళన, వడంబరం.

30. తలుగు ఎపపుడూ రజులను, మతలను మయలదు.సంసకురుతం వదక మతనన మసంద. పరకరుతం జన మతనన మసంద. పళ

నుడ బదధనన మసంద. తమళం దదపుగ వషణవనన మసంద. కననడం అలన శవనన మసంద. తలుగు మతరం మతలకు దూరంగ మనుగడను సధంచంద.

ఇతర భషలు ఒక రచరకనన మయటం చూసతమ. తలుగు దనక దూరంగ ఉంద. పతనలంట వరు కవలన రజులకు దూరం అవటనన మనం ఇకకుడ చూడల.


31. తలుగ దవ భష.దవుడు మనుషుయూల భషలల మటలడనటల కనన ఉదంతలుననయ. యస

హబరూభషల మటలడనటలగ తలుస. బబుల, టన కమండ మంటస ఆ నుడల మందుగ వచచయ. మహమమద త వలుపు అరబక నుడల మటలడనడు. నలుగు వదలను దవుడు సంసకురుతంల పలకత, వన తరువత తరలకు శృతులుగ అందజశరు. ఆ భషలను దవ భషలనడం కదుద. కన వటల ఒక సందరభంల మతరమ వలుపు మటలడనటలగ ఉంటంద.

బజవడల subcollector గ పన చసన గపపు తలుగు లంక రహమతులల గరు ‘తలుగు దవభష’ అన ఒక పుసతకమ రశరు. తలుగుల ఒకసర కక ఎననసరుల దవుడు మటలడనటల, తరుగులన ఆధరలను వరు ఆ వయయూల చూపంచరు.

32. తలుగుల అచుచ ఈడుపు (vowel harmony) ఉననద.ఒక మటలన చవర అచుచ, లపల అకకురల అచుచలను తనగ మరుచకవటం

అన పరకయను అచుచ ఈడుపు అన అంటరు. ‘తరుగును’ అనన మటల చవర అచుచ ఉ లపల రు, గు అకకురల అచుచలను తనకు వలుగ మరుచకననద. ‘తరగంద’ అనన మట లన చవర అకకురం ద ల ఉనన అచుచ ఇ, లపల ర, గం అకకురలలన అచుచలను తన వపు మరుచకవడనన చూడండ.

అలగ ఈ కంద మటల జంటలను చూడండ:జరుగును జరగంద పలల పలులలుతండర తండరులు మరద మరుదులుఅడవన అడువులు కదులును కదలందమూలుగులు మూలగంద కులుకులు కులకంద

సర, దన వలల కలసచచదమట? అచుచ ఈడుపు వలల మటలు పలకడనక తలకగ, వనడనక ఇంపుగ, పడటనక సంపుగ ఉంటయ. అజంత భష వలల వచచ అందల కనసగంప ఇద.

పశచమఫరక లన మండంగ నుడల ఈ నజం ఉననద.

అనన భషలకనన మనభషకు దగగురగ ఉనన కననడంల కూడ ఈ గుణం లదు. కరణటక రజధనన ఇపుపుడు బంగళూరు అన కననడంల పలుసతననరు. అద తలుగుల ఐత బంగుళూరు అన అనవళళం. మంగళూరును మనం మంగుళూరు అన అంటమ.

-----


ఇవ నను సకరంచన తలుగు గపపుదనలు. తలుగు పండతులు తలచుకుంట ఇంక వటక అదనంగ ఎనన జడంచగలరన న నమమకం.

ఈ పరతయూకతలల కనన ఇతర భషలల కూడ ఉండవచుచ. కన ఇందుల సగం పరతయూకతలనన కలగన మర నుడన మనం చూడలమ. అందుక మనం తలుగ గపపు భష అన అంటననం. ఏ భష వడన పటటకన వచచన, ఒక అర గంటల తలుగ గపపు భష అన అతనతన చపపుంచగలం.

అందుకన తలుగుల చదవడం, మటలడడం, రయడం, వనడం గపపుదనంగ భవంచండ. తలుగు వడగ పుటటనందుకు తలతుతకన గరవంగ తరగండ.

తలుగు తలలనుడ కన వరన కూడ ఇంత గపపు భష అయన తలుగును నరుచకన తరంచమన కరుతుననను. ఇంత గపపు భషను చవనయయూడం నల మద ఏ మనష కూడ సహంచకూడదు. జవ వవధయూం లగ భష వవధయూం కనసగల.

Wk


తలుగు వరు తమ భషను, సంసకురుతన, కళలను, తమను నచంగ చూసకుంటననరు.

నను అమరక వళళనపుపుడు మనవరలత కలస ఈత కలనుకు వళలను. మమ కంచమ లతుల ఈత కడుతుండగ, ఇదదరు పలలలు (4 ఏండుల, 6 ఏండుల వయస అనుకుంట) లతు తకుకువ ఉనన దగగుర తచచటలడటం చూశను. ఎందుక తలుగు పలలల అనపంచంద. వర దగగురకు వళల ‘అమమ, మకు ఈత వచచ?’ అన అడగను. ఒకర మకలు ఒకరు చూసకన ‘వుయ డంట న తలుగు అంకుల’ అననరు. మర నను మటలడనద తలుగు అన వరక ఎల తలసంద? అంట వరక ఆ మతరం తలుగు పరజఞనం ఉననదననమట. నను ఈ ఆలచనలల ఉంట కంచం ఎడంగ ఉనన వర అమమ దబదబ వచచ ‘మ పలలలకు తలుగు రదు అంకుల” అననద. తల ఎతత ఆమ వపు చూస వసతపయను. ఆమ మకంల పటటరన సంతషం ఉననద. పలలలు పపపు పనులు చయకుండ ఎంత జగతతగ మంచ వలువలత పంచుతుననను అన గరవం తణకసలడంద. నకు తల తరగనంత పనయంద.

అమరకల అంతకు మందు Aldie, Chicago, Ashburn. Brambleton, Detroit, Washington లంట చటల,40 నుంచ 1,000 మంద దక తలుగు వరు సమవశమ అయన దగగుర తలుగును నరుచకవలన, తలుగు కళలను మరచపవదదన చపపును. ఈ అనుభవం తరవత పదలంగ గమనసత ఒక ఇంటలన తలుగు పలలలు తలుగుల మటలడుకనటం లదు. తలులలు వరత తలుగుల మటలడటం లదు. అసలు తలుగు నరుచకవటం లదు. తలుగు జదు కూచభటల ఆనంద గర పరయతనం కంచం ఆశజనకంగన ఉనన ఇంక చల చయలస ఉననద. ఉతుసకత పరగ ఇంకంత పరశలన చదదమన మ మనవరలత తన బడక పవటం మదలు పటటను. జపనస

smతలుగు వర ఆతమనయూనత భవతం

4 కణుపు ౪ 3


పలలలు అద కుటంబం వర కక ఇతర పలలలతను జపనస నుడల మటలడుతుననరు. కరయ పలలలు పకకు పలలల తలులలత కూడ కరయ భషలన మటలడుతుననరు. చన పలలలు అందరక మండరన భష రయడం చదవడం వచుచ. అందుల శసరలను కూడ చదువుతరు.

తరువత ఒక భరతయుల నటయూ కరయూకరమనక వళలను. జడంపును చూడండ. మతతం 18 నటయూలను పరదరశంచరు. చూసవరల, చసవరల తలుగు వర గణనయంగ కనపుంచరు. కన తలుగు రషరల నటయూం ఒకకుట కూడ లదు. తమళనడువ 3, మహరషటవ 3, పంజబువ 2, కరళవ 2, ఇల. ఒరసస, మజరం, తరపుర లంట చనన రషరల నటయూలు కూడ ఉననయ. కలటం నటయూనన తమళనడు నటయూంగ చూపంచ మతరమ వశరు. అంట తలుగు భషను మనవర దూరంగ ఉండలసన భషగ చూసతననపుపుడు తలుగు సంసకురుత, కళలను ఇతరులు ఎవరు గరవంగ చూసతరు?

ఈ నపధయూంల మన దశనక తరగ వచచక ఈ వషయలప ఇంక నశతంగ చూడటం మదలు పటటను. బసతలన ఒక రకష కరమకుడ పలల దగగుర నుంచ, పలలటూర బడుగు వరగుల పలలల వరకు ఇంటక వచచక, వచచ రన ఆంగలంల మటలడుతూ


తలుగుకు దూరంగ ఉండలన ఇకకుడ తలులలు కరుకుంటననరు.

ఈ సందరభంల స. వం. రమశ గరు అనన మటలు గురుతకు వచచయ. “తలుగు వరక ఆతమభమనం లదు. తమ భషను మరచపతరు. తమ కళలకు సంసకురుతక దూరంగ ఉంటరు.” ఇకకుడ స. వం. గర గురంచ నలుగు మటలు: “ఆయన తమళనడుల పుటటన తలుగువడు. అకకుడ తమళం, ఆంగలం తపపు వర భషలను నరపురు, చదవనవవరు, కనపడనవవరు. తను ఎం. ఏ. (అంతరపలజ) ల బంగరు పతకం సంపదంచక ఉదయూగంల చర మందు ఒక సర వనుతరగ చూసకుంట అంతరంచపతునన తలుగు జత కనపడంద. ఇక మందు వనుక చూడకుండ భషదయూమంలక దూకడు. పండల చసకుంట- పండలనక పటట చరలు, పలలకు పరకణలు పవడలు, పలలగడక పఠశల ఫజుల పటలక పకకుదర పటటవలస వసతందన- పలువురు పటటపటటన- తను మతరం పండలన శశవతంగ పకకుకు పటటసడు. తన ఇతర సఖలను వదలస- నండు జవతనన, ఆరగయూనన, యవవననన తలుగు కసం మతరమ అరపుసత ఉదయూమసతనన మనష ఈ నలమద స. వం. ఒకకుడ. ఎనన రషరలు, దశలు తరగ తలుగు మూలల మద చల పరశధనలు చశడు. అకకుడ భషలల తలుగు నరపుటనక పుసతకలు రశడు. అతన కృష వలలన తలుగు తరగ జవం పసకుంటంద అన ఆశ కలుగుతుననద.”


తలుగు వరక ఇతర భషలు గపపువగ కనపడతయ, తలుగు తకుకువ భషగ కనపడుతుంద. తలుగు కళలను కూడ మనం తకుకువగ చూసతననమ.

తమళనట తమళం మతరమ ఉంటంద. చనన భషలను వదల వయండ, తలుగు లంట భషన మటమయం చశరు. మనం మతరం తలుగు తలల ఒంటలక ఇతర భషల కనసర కణుతులను ఆగకుండ ఎకకుసతన ఉంటం. పత రజులలన కకుండ ఇపుపుడు కూడ ఈ పరకయ నరంతరంగ జరుగుతూ ఉననద. సవరలు తలుగు సంసకురుతల కలసపతుంట వర కసం ఒక లపన కనపటట, పుసతకలను గడుగు గరు రశరు. వరు దనన అటవంట అనన చనన జతులకసం, అనన రషరలల ఉనన వర కసం చయలదు, ఇతరులను చయమన అడుగలదు. గండుల కసం కూడ ఈ నడుమ అటవంట ఉదయూమమ నడుసతననద. వర కసం పత గురుతలను సకరంచ కతత లపన కనపటట అందుల పుసతకలను రస ఆ భషను ఐ.ట.డ.ఎ. లంట పరభుతవ యంతరంగల దవర నరుపుతుననరు. మన దగగుర గండులు కదద లకషల మంద మతరమ కన అటవంట వరు ఇతర రషరలల కటల మంద ఉననరు. అకకుడ మతరం ఈ ఉదయూమం ఉండదు. మహబూబునగర జలలల పన చయటనక వచచన కదద మంద ఒరయ వరక వర రషటం నుంచ పంతుళళను తపపుంచ వర మతరుభషను పన కటటకన నరుపుతుననరు. మన దగగుర ఉనన 35% చదువు రన వరక తలుగు నరపురు. కరళల అల వచచన ఒరయ వరక- మతరు భష, సంసకురుతుల మద -అభమనమ ఉనన అకకుడ పరభుతవమ పటటబటట- మలయళమ నరుపుతుననద.

నకు లంబడలు అంట ఎంత గరవం. వరన చూస అయన మన వరక బుదధ రదు ఏమటర అనుకుంటననను. బృందంగ వరు నటయూం చసతననపుపుడు చతులతత దండం పడతను. ఎనన వందల ఏండల కంద ఇకకుడకు వచచన వరు తమ మటను, పటను, ఆటను, దుసతలను, ఆభరణలను ఏ మతరం మరువలదు. పరత వరక నటయూం వచుచ, పడటం వచుచ. కన వరు గరజనులు కరు. కండల మద ఉంటూ పడు వయూయసయం చసత బరతకరు. బగ కషటపడతరు. వరన వనుకబడన వరగ పరగణంచవచుచ. ఇతర రషరలల వరన అల పరగణసతరు. కన మనం వరన గరజనులగ గురతంచ సరక పకకు రషరల నుంచ వరు వరద లగ వచచ పడుతుననరు. ఇకకుడ తలుగు మటలడుతునన గరజనుల కనన వరు తలవన వరు కబటట సహజంగన పరభుతవం ఇచచ అనన సదుపయలను వర కటటసతననరన ఇకకుడ వరు ఇపుపుడు పదద ఉదయూమమ నడుపుతుననరు.

పశచమ చళకుయూల కలనవ అయన బదమ, పదదదకల గుడులకు యునసకు గురతంపు దరకంద. మహబలపురం, తంజవూరు, కణరకు, ఖజురహ లంట సంసకురతక చటలకు ఏ మతరం తసపనద ఆలంపురం. తమ గడడ మద ఏ మతరం


చరతరక పరశసత ఉనన చటలనన, అవ ఎంత మరు మూలనునన, చతతశుదధత వటన కపడుకంటయ ఇతర జతులు. పగ వటన గూరచ గపపుగ పరచరం చసత, పరయూటకులను ఆకటటకంటయ. ఆలంపురంల ఏ రయన, ఏ సతంభనన, ఏ గడను తకన, కనసం వయయూండల కంద కతలను వనపసతయ. అంతట గపపుదననన ఇంకంతగ చపుపుకవల మనం?

పరకరుత, పళ భషలప మజుమదట నుంచ తలుగు రజులకు కూడ పరయ భషల గపపుగ కనపడవ.

తలుగుప ఏవగంపు ఉండద. ఇపపుటవరకు దదపు అనన పరభుతవలు ( నందమూర తరక రమరవు, నరసంహరవు లంట వర కదద కలం మనహయసత) ఇద ధరణన శరదధగ పటసత వచచయ. కనన వల ఏండల కంద జన మతం పరబలయూంల ఉననపుపుడు తలుగు రజులు పరకరుతనన పషంచరు. ఆ భషలన రత పలకలను వశరు. పరపలన చశరు. పుసతకలు రశరు. బదధ మతం పరబలయూంల ఉననపుపుడు పళ భషను పషంచరు. అందులన రత పలకలు, పరపలన, పుసతకలు ఉండటల చూశరు. ఏతవత తలుగును ఎకకుడ కనపడకుండ చశరు. సవతంతరయూం వచచన ఇనన ఏండల తరువత కూడ రజధన హదరబదుల వడుక భషగ తలుగు చటను సంపదంచుకలకపయంద. ఏ రషటంల కూడ ఇంత రత లదు.

ఆంగలంప మజుఆంగలయులు అధకరంల ఉండగ తలుగును తకుకువగ చూడలదు. బడులల

నరపురు. ఎకుకువ మంద, చల ఎకుకువ పరంతంల మటలడ భషగ గురతంచరు. వరు వళళక మనం మతరం ఆంగలం మద అపరమతమన మజు పంచుకుననమ. తలుగు నరుచకనకూడదు, ఒకకు ఆంగలం నరుచకుంట చలు అనుకుంటననమ. ఇతర భషల వరక లన ఈ వలంవరర మనకు తగులుకననద. సర, ఇంత జసత, మనం ఆంగలంల ఏమన పటట సంపదంచమ? ఒకకు మంచ ఆంగల రచయతగ తలుగు వడన చూడగలమ? మ చననతనంల రజరవు గరన గపపు ఆంగల రతరగ చూశమ. హందు పతరకల జ. ఎన. రడడ గర వయూసల కసం ఎదురు చూసవరం. నను కలకతత లన Statesman పతరక గురంచ మటలడటం లదు; డలల నుంచ వచచ Hindustan times గురంచ మటలడటం లదు; బంబయ Times of India కదు; వశఖ నుంచ వలువడ Hindu మరయు New Indian Express గురంచ మటలడుతుననను. శన, ఆదవరలల వటల ఎపుపుడూ రస కలమసటలల ఒకకు తలుగు వడు కనపడడ! (కలమసట అంట మకు తలుస- పరత వరం ఒక వషయం మద తన అభపరయలను- వరతలను కదు- రస బయట వడు). మకు తమళలు


కనబడతరు, బంగలలు కనబడతరు లక హందవరు కనబడతరు. ఎందుకంట వరు తమ మతృభషలన చదువుతరు. అందుకన ఆంగలం మద కూడ పటట వసతంద.

పతరకలను వదల వయండ. అసలు ఒక మంచ ఆంగల రచయతగ పరందన తలుగువడన చూడగలమ? ఇనన ఏండల తరువత పరసథత ఎకకుడకు వచచంద? గపపుగ అమమడుపయ ఆంగల నవలలను రస తలుగువడు కనపడతడ? భరత దశపు – అమృత పరతం, వకరం సథ, ఆర.క.నరయణ, జుంప లహర, అమతవ ఘష, మలకురజ ఆనంద, రసకున బండ, నరద స చదర, కరణ దశయ, సంజవ సనయూల, పరతభ ర, దవదత పటనయక, అశవన సంఘ, వనద బజపయ, ఇందు సందరశన, అమష తరపఠ, ఆనంద నలకంటన, చతర బనరజ, దవకరుణ, కృషణ ఉదయశంకర, పరత షనయ, రవందర సంగ, డురజయ దతత, సందప నగరకుర, చతన భగత, వకరం చంద, రవ సబరమణయన, నవనత చకరవరత, భసకుర చటపధయూయ, సలల దశయ, మధుమత భటటచరయూ, అనత నయర, సమత బస, ఇంద దస, సకనయూ వంకట రఘవన, శవత తనజ, వకరం బలగపల, రబన శరమ, శవ ఖర, సదుగురు, రధకృషణ పళళ, పరకష అయయూర, ఓం సవమ- లంట ఆంగల రచయతలల తలుగు పరు ఎకకుడ? ఇందుల కంత మంద ఒక పుసతకనక లకషల రూపయలు సంపదంచ వరుననరు.

ఆంగలనన మనం దవషంచలసన పన లదు. దనన మనం అందరం ఒక భషగ నరుచకవల కూడ.

చన, కరయ, జపన, జరమన, రషయూ, ఫరనస లంట దశలు తమ పలలలకు మనం నరపునటలగ ఆంగలనన నరపువు. తమ మతరు భషలన అకకుడ ప చదువులు కూడ పూరత చసతరు. శసరలల కతత వషయలను తమ భష దవరన కనపడతరు. పరపంచం మతతంలన గపపు సపర కంపూయూటర ను కనపటటన చన శసతరజుఞలు ఆంగలం రన వర.

ఉమమ నడ అమమ నుడ. కడుపుల ఉననపపుట నుంచ తలల మటలను, సంసకురుతన పండం నరుచకుంటంద అనన వషయం తలపయంద. బయట లకంల తలసన భష నుంచ పలలలు తలయన భషలను, వషయలను తలుసకంటరు. పరకరుత సహజమన ఈ జఞన సకరణ పదధతన వదలస శశువుకు బలవంతంగ ఆంగలనన రుదద వడు తరగ కలుకలకుండ చసతననమ.

Oxford వశవవదయూలయం వరు రండు తలుగు రషరలలన 230 బడులల మూడు ఏండుల పరశధన చస తలుగును చదువుతునన పలలలక ఆంగలం కూడ బగ వసతననద అన తలచ వశరు.

పత రజులల తలుగుల చదవన వర తరువత ఆంగలనన చదవ అందుల కూడ అంద వసన చయ అనపంచుకుననరు. సరవపలల రధకృషణన, రజ గపలచర అటవంట వర.


అంతరజతయంగ వదయూబధన చసవరు అందరూ ఏకగరవంగ ఒక వషయనన వభదలు లకుండ నశచయంగ తలచశరు. అమమ నుడల చదువుకునన వళళ చవరకు రణసతరు. వరక ఇతర భషలు సరగ వసతయ. భషతర వషయలల, శసరలల వర రణసతరు.

ఆకసఫరడ వశవవదయూలయం వరు కుండ బదదలు కటటనటలగ చపపురు, ‘మ భష నరుచకకపత మ భష మకు ఎననటక రదు.’

తలుగు వరు ఇకకుడ వజఞననన తలుగుల తలుసకుననక వరు పదలుచకునన దశపు భషను అయదరు నలలు మందుగ నరుచకంట సరపతుంద. జరమన వళళలస వసత జరమన భషను, చన వళళలస వసత మండరన ను నరుచకంట సరపతుంద. ఇతర దశలల కూడ అలన చసతరు.

మన దగగుర ఏద జతగండలగ మన పలలలు తయరు అవుతుననరు గన భషల, ఏదన శసతరంల ఉననత సథననక ఎదగన వండుల మచుచకన కనరరు.

‘ఉదయూగల కసం ఆంగలం నరపుసతననమ’ అన అంటం మనం. ఇంగలష చదువుకన వదశలకు వళళ మనవరు సంవతసరనక నలుగదు వలకు మంచరు. అమరకల 50 ఏండల నుంచ పయన తలుగువరు అనన రంగలల కలప రండు లకషల మంద వుంటరమ. కుటంబ సభుయూలత కలుపుకన 4 లకషల మంద ఉంటరు.

తలుగు రషరలల చదువుకన వదయూరుథలు 2 కటలకు పగ ఉంటరు. కదద వల మంద ఉదయూగల కసం కటల మంద చదువును చతులర చడగడుతుననమ. సగట తలుగు వదయూరథ పరతభ అత ఘరంగ ఉంటననద అనన వషయం అందరక తలసంద.

మతరుభషను మరచపయన సమజం సృజనతమతకు సదూరంగ ఉండ పతుంద. - కలం.

మతృభషల చదువుకుంటననపుడు, మదడులన, నయకరటకస వశషంగ సపుందసతంద. ఫలతంగ చననరులల సకషషమబుదధ, కతత ఆలచనలను వయూకతకరంచగల సమరధయం వృదధ చందుతయ.-Dr. Asok Pangaria, former president, Indian academy of neurology.

న వరకు మతరం దవ సమరణ చయడం, తలుగుల మటలడటం ఒకట.- సదదల అశక తజ.

సంసకరుతంప మజుమన వరు సంసకురుతనన మతభషగన కక చల గపపు భషగ భవసతరు. ఆ

మటలను వడటం, ఆ శలకలను చదవటం వట అరథలను చపపుటం -సందరభం ఏదన – ఒక పండతున లకషణంగ అనుకుంటరు. వమపకష యధుడు పువవడ


నగశవర రవు గరు రసకునన సవయ చరతర “ న సమృతులు- అనుభవలు” పతతనక మందు మట రసత ఒక పుటల 1. పథకుడగ (బటసరగ) 2. పున: (తరగ) అన స. రఘవచర గరు పద పరయగలను రశరు. దన దవర వరు చపపుతలుచుకననద: నకు సంసకురుతం వచుచ, అద గపపుతనం. అందరక తలసన తలుగు మటలకు బదులు సంసకురుతపు మటలు వడటం గపపుతనం. సంసకురుతం తలయన సననసలకు వలనపుపుడలల కనన సంసకురుతపు మటలు నరపుత గపపుతనం.

ఇకకుడ రఘవచరగరు పరజసవకు అంకతమన వషయనన, పడత జనం పకషన పరటనక ఆయన జవతనన వచచంచన వషయనన మరువరదు. అటవంట పరట యధుడన కూడ అందర లగ ఈ సంసకురుతం మజు ఎల పటటకుననద గమనంచటనక ఈ వషయం మనం చపుపుకుననమ. పరజలకసం పరడుతుననం అన చపుపుకున పరటల వయూసలల కూడ వరు సంసకురుత మటల కసం ఎగబడటం కనపసతంద.

పరయ భషలప మజుఇతర రషరలకు లక దశలకు వళళన తలుగువడు ఒక తరం తరువత తలుగుకు

దూరం అవుతడు. 200 ఏండల కంద 3 లకషల మంద తలుగువరు మరషస కు వళళరు. వరు అందరు దదపు తలుగుకు దూరమయయూరు. సంజవ నరసంహ అపపుడు లంట కదద మంద గటటగ పటబడుతునన పదద మరుపు రవటం లదు. అపుపుడ అంతకనన తకుకువ మంద తమళలు అకకుడకు వళళరు. వరు తలలనుడన సంసకురుతన వదులుకలదు. ఇపుపుడు అకకుడ తమళం అధకర భష. సంగపూరు, మలషయ లంట దశలల కూడ అద పరసథత.

తమళనడు రషటం ఏరపుడనపుపుడు తమళల కనన తలుగు వర ఆ రషటంల ఎకుకువ. ఇపుపుడు దదపు తలుగు కనపడన పరసథత దపురంచంద. కరణటకల కూడ అద పరసథత. మగలన రషరలల తలుగు వరు కూడ ఇందుకు భననంగ లరు.

ఒక తమళ అమమయ, తలుగు అబబయ పండల చసకుంట పలలలు తమళం మటలడుతరు. తమళ అబబయ, తలుగు అమమయ పండల చసకునన పలలలు తమళమ మటలడుతరు. మ భవనంల ఉంటనన ఒక తలుగు అబబయ హంద అమమయన చసకుననడు. పలలలు హందల మటలడుతుననరు. మ ఎదురంటల బంగలు అబబయ హంద అమమయన చసకుననడు. పలలలు బంగల భషల మటలడుతుననరు. మ ఇంట కంద ఇంటల తలుగు అబబయ బంగల అమమయన చసకుననడు. పలలవడు బంగలు భష నరుచకుననడు. అమరకలన చల ఎకుకువ తలుగు తలులలు తమ పలలలత ఆంగలంలన మటలడుతరు.

Wk


తలుగు- మహమమదయులుమ ఊరల మ చననతనంల, ఇంటల కూడ తలుగు మటలడ, మహమమదయులు ఉండ వరు. వరన దూదకుల సయబులు అన అనవళళం. (మమ కూడ మహరరం రజులల పరలను పటటకన ఎగర వళళం. అనన పండుగలలగ అద ఒక పండుగ అన అనుకన వళళం.) కన, తరువత నమమదగ వరు కూడ ఉరూదలక వళలపయరు. మనమ తస పడసతనన నుడన వరు మతరం ఎంత కలం మసతరు!

మహమమదయుల తలల నుడ ఉరూద అన అభపరయం చల మందక ఉననద. 150 కటల మహమమదయులల ఉరూద మటలడవరు 20 కటల లప. ఏ పరంతంల ఉనన వరు ఆ పరంతపు భషన మటలడతరు. మహమమదయులు కరళల మలయళం, తమళనడుల తమళం, మలసయల మలయ, ఇండనషయల బష, బంగలదశ ల బంగల మటలడతరు. ఈ సతరం, ఇంతకు మందు అనుకునన కరణల వలల, తలుగు పరంతంల మతరం వరతంచదు.

ఆ పరంతపు జనభష మటలడుతునన ఇండనషయ, మలసయ మసలమల నజంగ ఇపుపుడు మంచవరు అనన వషయనన అందరు గురతంచరు. మలసయల చల ఎకుకువ శతం మంద మహమమదయుల. ఆ దశం మన కనన కదద కలంలన చల మందుకు పయంద. అశంత లదు. తనకు తలయన వర నడుమకు, ఒంటక బంబులు పటటకన వళల, తనను పలచసకన, ఎదుట వళళను కూడ చంపుదం అనుకన వడు అకకుడ ఒకకుడు కూడ లడు. మత ఉగవదులకు వయూతరకంగ మగలన దశల కనన గటట చటటనన తచచ ఆ దశం పకడబందగ అమలు చసతననద.

smమత భషలు- తలుగు

4 కణుపు ౫ 3


ఈ వషయనన ఇపుపుడు మన దశపు మహమమదయులు కూడ గమనసతననరు. ‘మన పరంత సంసకురుత, భషలకు దూరమత మన పలలలు పరుగు వర నుంచ దూరమతరు, వషమయూలు పరుగుతయ’ అనన వషయనన తలుసకననరు. పరభుతవం ఎలగూ తలుగును చంప పరభుతవమ కబటట దనన నమమకంట లభం లదు అన తమ సవయంగ పలలలకు తలుగును నరుపుతుననరు. హదరబద పత ఊరుల ఆదబ పరట చల పదద ఎతుతన తలుగును నరుపుతుననరు. ఈ కంద ఊసను కూడ చూడండ.

తలుగు - కరసతవులుదవున వకయూనన తలుగులన చరవయవలసన అవసరనన కరసతవులు చల

మందుగ గురతంచరు. 1804 లన బబలును తలుగులనక మరచడం మదలటట, 1812 నటక దదపు పూరత చశరు. మందుగ వచచన తలుగు పుసతకం దదపు అద.

1880 లన బజవడ నుంచ వలుపుల జరజ గరు ‘తలుగు బపటసట’ అన మస పతరకను తచచ మ భష తలుగ అన చపపుకన చపపురు. దవున సవరతను తలుగులన చపపువలసన అవసరనన గురతంచరు. సలువ గుడులల తలుగులన పరరథసతరు, బధసతరు.

డ. ఎన. జయకుమర రవు గరు ‘కరసతవులు - తలుగు భష’ అన పుసతకనన వరస, మందక ఇంక దగగురగ ఉండ తలుగుల ఎల ‘సవరత’ను తలయజయల చల


వవరంగ చపపురు. హలలలూయ లంట పరభష పదలను అరథం లకుండ వడుతుననరు అన అననరు. “శషట వయూవహరక భష వదయూధకులకూ, వచన కవులకూ ఎంత బగుంటంద. సమనయూ చదువులు చదవన కరసతవతరులకు అరథం కదు. ఆ మటకసత సమనయూ చదువులునన కరసతవులకూ అరథం కదు. గనుక సధరణ వడుక భషను కరసతవతరులకు అరథమయయూ రతల అందంచగలగత పరసంగకులకు ఆతమల పంట సమృదధగ లభసతంద.” అన రశరు.

ఈ కరంద వరతను చూడండ:

వరు ఏస న కపర అన పలుకుతరు, రకష బండల మద రసతరు. కపర అన తలుగు పదం దవునక వడటనక పనక రన రత పదమగ కనపడుతుననద హందువులకు. రకషకుడు అన సంసకురుత పదమ దనక సరఅయనద అనుకుంటరు వరు.

తలుగు- హందువులుహందువులు పూజను సంసకురుతంలన చసతరు. తలుగు చతత భష, పూజకు

పనక రదు అన అందర మనసలల గఢమన, చరగపన మదను వశరు. దవుడక తలుగు తలయదు అన అందరు నమమటల చయగలగరు.

సంసకురుతం పరభవం తలుగునట పడక మనుపు ఉనన దవున మంతరలు, పటలు, కరతనలు అనన మరచపయమ. వయ ఏండల కందన శవులు తలుగుల తయరు చసన పదయూలు, పటలు, తతవలు, దండకలు, దవపదలు పనకరన వటగ పరగణంచటల వజయవంతంగ చయగలగరు. తలుగు తలలక నజమన బడడ ఆదభటల


వరు దవున పూజకు కవలసన అనన రకల తలుగు మంతరలను చసన తలవగ తకకుశరు. సంసకురుతపు వషుణ సహసర నమనన చదువవచుచ కన ఆదభటల వర తలుగుల మతరం దనన చదువకూడదు. తమళం తరుపపువను గుడల చదవవచుచ, కన తలుగు తరుపపువ పనక రదు.

నను పదవ వరమణ చశక మ ఊరు తరకగ వళల చూసత మ ఇంట మందునన రమలయం కూలపయంద. మ చననపుపుడు అద కళకళలడద. పటలనన అయయూక పంచ ఫలహరం కసం పలలలు ఎదురు చూసవరు. పందమమద వందల పదులల పుటటన మ అమమ, ననన ఇదదరూ చదువుకుననవర. ఇదదరూ పటలు బగ పడవరు. మ ననన చరతల భజన కూడ చసవడు. నకు అంతగ పూజ, కరతువులు తలయవు. అయన మ తలలదండరుల గురుతు కసమన ఏమన చయలనుకుననను. మకు తలసన వరల ఎంత మంద గుడులను కటటంచర తలపయండ. పద మంద కలస కటటంచ ఉంటరు, లక ఒక టసట తరఫున కటటంచ ఉంటరు. మ వూరల మతరం నను ఒకకుడగన గుడ కటటంచను. పరహర గడ పటటంచను. నళళ మటర, కరంట బలుల, అయయూవర నలవర పరతషకం కూడ నన భరసతననను.

మ అమమ చనపయనపుపుడు పురహతుడన పలచం. ఆయన మ అమమ గురంచ మకు తలయన భషల దవుడక ఏద చపపుడు. చనన దనం నడు పలచమ. ఈ సర మమ పరకషకుల లగన ఉండపయయూమ. పదద దనం నడూ కరతువు మకు తలయన భషల జరగంద. ఆ రజు పగలు ఊర అందరక భజనలు పటటమ. తన వళూత మ ఊరలన ఒక సలువ గుడ పదద (ఫదర) ననున, న తమమడన రండు నమషల కసం పకకుకు పలచడు. మకు తలసన మటలల చల ఆవశంగ “ పరలకమందునన ఓ దవ, తండర, నయన...” అంటూ మ అమమ కసం పరరథసతంట ఒడలు జలదరంచంద. మదటసరగ మ అమమ కసం దవుడన వడకునటనన అనుభవంచమ.

మ చననతనంల ఇంతకు మందు చపపునటల ఇంట మందు రమలయం ఉండద. ఆదవరం నడు ఏద ఊర నుంచ ఒక ఫదర వచచ ఒక పూరంటల మతరం యసన గురంచ చపపువడు. పదవ వరమణ తరువత నను ఊరల తరకగ చూసత 5 సలువ గుడులు వచచయ. రమలయం కూలంద. కదదమంద హరజనులక పరమతమన కరసతవం వనుకబడన కులల, పదద కులలలన కంతమందన కూడ ఆకరషంచంద. అపుపుడు నకు కనువపుపు అయనద. మనం భకుతలకు తలుగును ఎంత దూరంగ ఉంచుదమ అన నతయూం అలచసతంటం. పూజర తలుగుకు దూరంగ ఉండటం వలలన ఇల జరగనదన తలపయనద. అయయూగరు జననక ఎడంగ ఉండపయరు. మనుషుల హృదయలలనక జరబడటల మటలడలక పతుననరు.


పండలల మధయూన పురహతుడక ఏదన సంభవన ఇసతరు. దనన ఆయన వనుక పటటకంట జనం కటటసతననరు. న పురహతుడు ఒక హసయూగడగ పరగణంచబడుతుననడు. పలకను ఊపుకంటనన బఫూన గన సనమల కూడ చూపబడుతుననడు. ఒక ఫదర న, మలవన అల సనమల చూడగలమ? సంసకురుతం మద పరమత, తలుగును చంపలన కసత తదవర తమకు తలయకుండన హందూ మతనన అంతమందంచవరు కసత ఆలచసత మంచదన మనసర పరరథసతననను. హందూ మతం పరచరం చస కతత వరన చరుచకున మతం కదు. పరపంచం లన 200 దశలల హందూమతం ఉననద రండు దశలల. అకకుడ కూడ చల వగంగ తగగుపవడనన గమనంచమన వడుకుంటననను. న మతం చచచదక న తలుగు తలలప సంసకురుత దడన ఆపలమ?

నను మ అమమ కడుపుల పడనపుపుడు, మ అమమకు సమంతం చసనపుపుడు, నను పుటటనపుపుడు, నకు జంధయూం వసనపుపుడు, నకు పండల అయనపుపుడు, గుడక పయ దవుడన పరరథంచనపుపుడు, నను చనపయనపుపుడు, నకు శరదధం పటటటపుపుడు దవునక వననవంచటనక న మతృభష తలుగు పనక రదు అన తలుగు వడు అనుకవటనన భరంచలకుననను.

ఎదురు తరగన తమళలుఅమమ నుడ మద అభమనమనన తమళలు ఈ సంసకురుత పతతందరతననక

ఎదురు తరగరు. దవున పూజంచటనక తమళం సరపతుంద అన తమళలు పగరుగ అనుకుంటరు. పరత మంతరనన తమళంలక మరచరు. వషణవులు తరుపపువ చదువుతరు; శవులు తరువంబవ చదువుతరు. నలయరం వరసతవం ఎలగూ ఉండన ఉననద. అసలు మదట నుంచ తమళంల మతరమ ఉనన మంతరలూ కనసగుతుననవ. తరుపత వంకనన మలుకలుపు పట “ కసలయూ సపరజ రమ...”ను కూడ తమళంలక మరచరు. వరు ఇపుపుడు దనన పడుతుననరు అనన చటల. వశఖపటనం, హదరబద, ఉయూయూరులల కూడ పరుమళల పూజలు, మంతరలు తమళంల కంత చసతననరు.

Wk


పరకరుత, పళ భషలుఇంతకు మనుపు మనమ చూసనటలగన, జన బదధ మతల రజులల ఈ భషలు పతతనం చశయ. అధకర భషలుగ, పుసతకల భషలుగ చలమణ అయయూయ. తలుగు వరు కూడ తమ సహతయూమంత ఆ భషలలన ఉండటల చూశరు. అందువలల ఆ భషల మటలు కనన తలుగులక వచచయ. అయత ఈ మటలను మనం వడుకల కనసగంచవచుచ. ఆ భషలు ఇపుపుడు మృత భషలయయూయ. ఇక వట నుంచ మనకు కతతగ వచచ పరమదం లదు. ఆ భషలు మరయు తలుగు మధయూ వరుధయూం లదు.

ఉర, అరబ, పరషయన భషలునలుగు వందల ఏండుల, పరతయూకంచ పూరవ తలంగణ పరంతంల తలుగుప ఉరూద

పతతనం ఎదురు లకుండ సగంద. చదువు ఆ భషల ఉండద. అల చదువుకుననవరక కలువులు. జనంత సంబంధల కసం పరభుతవం ఉరూదన వడద. అందుకన తసలదరు, జలల, ఖరఫ, కటక, కలదరు, కురచ, కలమ, దసత, దవత, పహణ లంట మటలు తలుగులక వచచ సథరపడపయయ. కన ఇపుపుడు ఆ పరసథత లదు. కతత మటల కసం ఇపుపుడు ఎవరూ ఉరూద వపు చూడటం లదు. అందువలల ఆ మటలను మనం కనసగంచవచుచ. ఇపుపుడు తలుగు, ఉరూదల మధయూ శతరువరుధయూం లదు. అంతకు మందు నుంచ కనన అరబబ, పరషయన పదలు తలుగులక వచచయ. కన ఆ భషలు ఇపుపుడు తలుగు మద పతతనం చయటం లదు.

కకపత మంద భషగ (lingua franca) మనం తలుగును వరంగలుల, హదరబద లంట చటల తవటనక చల గటట పరయతనమ చయల. తలుగుల

smతలుగుప ఇతర భషల దడులు

4 కణుపు ౬ 3


మటలడటం నమష అనుకున సథయ నుంచ బయటకు రవల. పరతయూక తలంగణ ఏరపుడడక కంతమంద తలస తలయక ఉరూద మటలు వడతన మద తలంగణ భష అన పరబడుతుననరు. ఇపపుటక తలుగుల ఉనన ఉరూద మటలను వడవచుచ కన ఇంక కతతగ మటలను తవటం మతరం తలుగు అంట ఏహయూతన సచసతంద.

తనకు కలువు కవలన జబు రసన తన చననపపుట పంతులుక, ఔరంగజబు రసన జబు ఇల సగంద:

‘నను అరబయన భషను పూరతగ పటటంచుకవలన మరనుకననరు. పద పననండు ఏండుల శరమసత గన ఆ భషల పరపూరణత సధంచగలం. దనన నరపుడనక మరు న సమయనన శకత సమరథయలను వృధ చశరు. ఒక రకుమరుడు గపపు భషవతత, మంచ వయూకరణవతత అవడం చల గపపున మరనుకననరు. మతృభషను తన పరజల భషను నరవకుండ ఇతర భషల మద పటట సధంచడం గరవపరదం అవుతుంద? అరబబ భషను నరపుడంల న వలువన సమయనన వృధ జశరు. న బలయూ జవతంల ఇదక వషదకర ఘటటం. చటటలు, శసరలు, పరరధనలు అరబక ల గక మతృభషల నరపుకూడద?’ (ఆంధర పరదశ మరచు 16)

దన నుంచ మనం అమమ నుడ మద అభమననన తలుసకవల.


ఆంగలంఇంతకు మందు ఇతర భషల దడ జరగన అద కనన రంగల వరక పరమతమ

ఉండద. సంసకురుతం పరమయం సహతయూం, గుడుల వరక. ఉరూద పరమయం పలన వరక. నతయూజవతంల తలుగుకు తరుగు ఉండద కదు. కటట బటట, దుసతలు, పండుగలల తలుగు వనపడద, కనపడద. తండల తలుగుతనం ఉండద. వయూవసయంల వరుతత పనులల వయూపరంల సంగతంల నటకలల ఇతర కళలల పలలటూర జవతంల తలుగుకు తరుగు లకుండ ఉండటం వలన, తలుగు మనుగడ సగంద. కన ఆంగలం పరమయం అనన రంగలలక వచచసంద. బడల మతతంగ తలుగును తలగంచంద. చటట సభలల, నయూయసథనలల, పరభుతవ కరయూలయలల తలుగు మటలడత చననతనంగ చూసతననరు. అనన వృతత పనులల, కటటబటటల, దుసతలల, వయూపరంల, తండల తలుగుతనం లకుండ పయంద. చదువురన వడ నుంచ కూడ, తలుగును, సల ఫన తరమసంద. పలలటూరవడు మటలడన వకయూంల సగం మటలు ఆంగలపువ ఉంటననయ. పరత రజు కతత మటలు ఆంగలం నుంచ వసతననయ. రలు, బసస లంట మటలు తలుగువ పయయ, వట కసం పరతయూమనయలను చూడటం వరరతనం అన కంత మంద అన వరకు వచచంద పరసథత. పక వరు ఆచరణవదులుగ కనపడతరు కన నజనక వరు తలుగు దరహులు. వర మటలల నజయత ఉంట, ఇక కతతగ ఆంగలం మటలను రనయకుండ వరు కృష చయల. ఆ ఆలచన ఉండదు వరక.

ఇటవంట పరసథత ఫంచ, జపనస, తమళం భషలకు కూడ ఎదురంద. వరక తలల నుడ మద పరమ ఉననద కబటట పటటబటట ఆంగలం దయయూనన దగగురకు రకుండ తరుమతుననరు. అందుక ఆ భషల మనుగడకు మపుపు లదు.

ఇపుపుడు నరుగ తలుగు మద దడ చస శతరువు ఆంగలం. అందుకన తలుగు, ఆంగలమల మధయూ శతరు వరుధయూమ ఉననద. పటటబటట పరత పదం దగగుర పరడలసంద. పత ఆంగలం మటలను సగనంపల, కతత అవసరలకు నతయూం మటలను కనపటట సంసథ ఏరపుటకు పరభుతవం మద గటట ఒతతడ తవల.

కననడ, ఒరయ, మరఠ వంట పరుగు భషలుకరనటక, ఒరసస, మహరషటలల మదట నుంచ ఉనన తలుగు వరు దదపు

చనపయరు. వరు తలుగును వదలస ఆయ భషలను పటటకుననరు. ఈ నడుమ ఉదయూగలు చయటనక పయన తలుగు వర గురంచ నను మటలడటం లదు. వల ఏండల నుంచ అకకుడ ఉనన తలుగు వరు ఇపుపుడు తలుగు వరుగ లరు. దనక మదట కరణం – తలుగు చతత భష అనుకున మన తతవం; రండవ కరణం – మన పరభుతవలు అకకుడ తలుగు వరన గురంచ పటటంచుకకపవటం. శరకకుళం జలలలన ఒరయ


బడులల పంతులు లకపత ఒరసస మఖయూమంతర గరు ఆర తసతరు. మహరషటలన తమళం బడులల పంతులు లకపత, పంతులును వస దక కరుణనధ ఊరుకునవడు కడు. మూడవ కరణం – అకకుడ పరభుతవలకు తమ భషల మద ఉనన గరవం, ఇతర భషలను నమమదగ పంపంచవస పనతనం. 4 ఏండల కంద “ కలరు జలలల చవర తలుగు బడన వజయవంతంగ మూసవసను.” అన వదయూశఖ మంతర కరనటక శసనసభల సభుయూల చపపుటల మధయూ పరకటంచడు.

ఏదమన ఈ మూడు భషలు ఇపుపుడు తలుగు భష మద వర ఏ వష పరభవనన చూపటం లదు కబటట వటక తలుగుకు మధయూ శతరు వరుధయూం లదు అన మనం భవంచల.

సంసకరుతంఇద కంచం భవదవగనక సంబంధంచన వషయం. సంసకురతనన ఏ మతరం

వమరశంచన మనవరు తటటకలరు. అందుకన కంచం వపులంగన ఉదవగలకు అతతంగ పరశలంచలసన వషయం ఇద.

మనం సంసకురుతనన దవషంచలసన అవసరం ఉననద?

మనం ఎటట పరసథతలను సంసకురుతనన దవషంచం, దవషంచ వలసన అవసరం కూడ లదు. సంసకురుతం తపపుకుండ చల మంచ భష. మన దశపు సంసకురుత, కళలు, చరన సహతయూపుటంచులు, వలుపులను మకకు సంగతులు, వదంతం, నటయూశసతరం, ఆయురవదం, వయూకరణం, హందూమతపు ఆచరలు అందుల పుషకులంగ ఉననయ. సంసకురుతం లకుండ భరతయ సంసకురుతన ఊహంచలమ. మనం దనన నరుచకవలసన అవసరం ఉననద. ఆ మటలను కూడ అవసరమనపుపుడు తలుగు లనక తచుచకవడనక వనుకడ వలసన పన లదు. సంసకురుతం చల పరమణకరంచబడన భష. 5,000 ఏండల కంద ఒక మటను సంసకురుతంల ఎల పలకర ఇపుపుడూ అలన పలుకుతరు. మగలన ఏ భషకూ ఆ పరసథత లదు. కశమరుల ఎల పలుకుతర కనయూకుమరల కూడ అలన పలుకుతరు. ఆదలబదు తలుగుకు మహబూబ నగర తలుగుకు ఎంత తడ ఉంటంద మనకు తలుస. సంసకురుతనక ఈ లకషణం ఉండబటట ఆ భష మంతరలకు పనక వసతంద.

బరటష మహరణ మన పటటణనక వచచంద. మఖంల వరచసస ఉననద, తలలగ ఉననద, తలవత ఉననద, ఆరగయూంగ ఉననద, అందంగ ఉననద. మంచ గుడడలు వసకన వుంద. ఎనన వషయలల ఎంత పరజఞననన కలగ ఉననద. మటల చతురత వుంద. అద సమయంల ఇతరులకు ఇవవలసన గరవనన ఇసతననద వర దగగుర నుంచ అంత కనన ఎకుకువ గరవనన పందుతుననద. మ అమమ అంత అందంగ ఉండదు,


ఆరగయూంగ లదు, తలలగ లదు, అంత వషయ పరజఞనం లదు. కన మ కసం తన ఆరగయూనన, జవతనన, పరణనన సతం పణంగ పడుతుంద. అయన మరు మహరణ కళళను పటటకన దండం పటట, ఇంటక పయ తలలన మ కలత తంతర?

సంసకురుతం ఒక గపపు భష. కన అద న అమమ నుడ తలుగును చంపుతూ ఉంట చూసత ఊరుకన సంసకురం నకు లదు.

ఈ సందరభంల ఇంతకు మందు చపపున కనన సంగతులను మళళ చపుతననను.

కషటం అన మటకు తలుగు మటను చపపుమంట బధ, ఆటంకం అన ఇతర సంసకురుతపు మటల గురుతకు వసతయ కన తలుగు మటలు మనకు తలసనవ అయన తటటవు. ఈ నల మద ఇంక భషల లననన మటలు (కషటమనకు సర అయనవ) తలుగుల ఉననయ, అయన తలుగు తలల మనుగడ కషటలల పడంద. నకు అంతగ తలుగు పరజఞనం లదు. అయన నను చూసనవ ఎనన మటలు ఉననయ చూడండ; ఇడుమలు, ఇకకుటల, ఇబబందులు, పటల, కడగండుల, తపపులు, తంటలు, అగచటల, అరద, బరుస, ఎవవ, గడడు, ఇమమదపుపు, జటలం, కరకర, కసల, కసత, కటవు, కడమ, నగగుడ, పడ, గడుడ, కకకుస, బడద, పట, కవుకులు, కడవ, ఎడరు, అలుగులమ, అలజడ, అంకల, అంగద, అందబందలు, కడు, గండం, చకుకు, చట, తకకుల, పట, (పరణ)గడడమ, సగ, దవంతమ. ఇవ కక కనయూకుమర నుంచ వంధయూ పరవతల దక ఉనన పలలలలక వళల సకరసత ఇంక చల మటలు దరుకుతయ. పత పుసతకలల కవులు రసనవ, ఇపుపుడు వడనవ ఇంక ఎనన ఉననయ పరశధకులు బయటకు తసత తలుగు ఎంత ససంపననమన భష అందరక తలస వసతంద.

అంట కషటం అన పర మట వచచ ఎనన తలుగు మటలను చంపంద చూడండ.

న చననతనంల మ ఊరల ఇందధనససను సంగడ అనవరు. కన ఇపుపుడు ఆ మట అకకుడ ఎవరక తలయదు. వరద గుడ కూడ చచచపయంద.

నమసకురం, నమసత అంటం. కన మన తలుగు మటను (దండం) వడత ఎదుటవడు అసహయూంచుకంటడు. నమసకురం వచచ ఎనన తలుగు మటలను వజయవంతంగ చంపసంద చూడండ: దండలు, ఏటకళళ, మంగడలు, కమడుపులు, జదళళ, డంగళళ, నరడలులలు, హణగలు, జబళళ, గడగళళ, తంగలపటల, ఎరగుడు, ఒరగ, కలుమగగు, కచలుపు, కణగ, కలుపు, చగలంత, కచపు, చమగుపు, చమడుపు, వననలకలు, చవపుపు, చనన వననల, మకుకు, కలుపు, బడస, మకుడు, కళగ, నతులు.

కంత మంద ఇతర భషల నుంచ మటలను తచుచకుంట తపపముంద అంటరు. ఆంగలం తచుచకలద అన కూడ అంటరు. సంసకరుతం ఇతర భషల నుంచ మటలను తచుచకుంటననద? తన దగర మటలు ఉననపపుడు ఇతర భషల నుంచ మటలను


తచుచకన తన మటలను ఇంత భర ఎతుతన ఆంగలం చంపుకునన ఉదహరణలను ఇవవమంట మకం తలసతరు. మనద పడవదం, పడవదం అంటూ నమమదగ తపపుకుంటరు.

ఇల కనన పదుల వల తలుగు మటలను సంసకురుతం మటలు చంపసతననయ.

తలుగు మటలు వడత లకతనం, సంసకురుతం మటలు వడత గపపుతనం అనుకుంటననమ. పకష అంట పదదద, పటట అంట చననద. రండు మటలు ప తన మదలు అవుతయ, మందు గురువు తరువత లఘువు తన ఉంటయ. పకష అనన మట ఉననచటలల పటటను పటటవచుచ. కన మనం ఆ ఊహన భరంచలమ. పరవతం అంట గపపు; కండ, మటట, గుటట అంట లకువ. అందుకన వంధయూ కండ అనకూడదు, మ ఊరల ఉనన గుటటను పరవతం అనకూడదు. గంగ ఏరు, గదవర వగు, కృషణ వంక అనకూడదు. వర నద, కటటల నద అనకూడదు.

తలుగునట పరత నమషం తలుగును పతరయటనక ఆగన పరయతనం కనసగుతూన ఉంద.

పదుదనన అనన తలుగు ట. వ. లల మతం పరట తలుగు మద దడ మదలతుంద. పరత సవమ నరుగ వషయనన తలుగుల చపపుడు. నజంగ ఆయన ధయూయం మంచ వషయనన చపపుటమ అయత దనన తలుగుల చపపువచుచ, ఏ పుసతకం నుంచ ఏ పతర అల చపపుంద చపపువచుచ. కన ఆయన మతంలన మంచ వషయలు చపపుటనక కదు వచచంద. ఆ అవకశం తసకన తలుగును తకకు వయటమ ఆయన ధయూయం.

అందుకన మందు ఒక సంసకురుత శలకంత మదలు పడతడు. అంతటత వదల పటటడు. పరత సంసకురుత మటకు తలుగు అరథం చపుపుతడు. ఆయన ధయూయం మతం మసగుల సంసకురుతం నరపుటం. నజంగ ఆయనకు మతం మద పరమ ఉంట, మతనక సంబంధంచన వషయల అందరక తలసన తలుగుల చపపుల, లద మతతంగ సంసకురుతంల చపపున మనకు పచ లదు. సంసకురుతంల మదలు పటటతన గపపుతనం అన ఆయన చపపుదలుచుకుననడు. మతం వషయలను మటలడటనక, మదలు పటటటనక మరను, తలుగు పనక రన భష అన సంపరదయనన సృషటంచరు.

అయత ఈ మహనుభవుల వదక దవుళళను గురంచ మటలడుతూ ఆంగలం మటలు, వకయూలను వపరతంగ వడుతుననరు. వరు చపపుదలుచుకుననదనన మతతంగ తలుగుల కన సంసకురుతంల కన రంటలల కన చపపులమ అన తలచసకుననరు. తమకు ఆంగలం వచుచ అన చపపుటనక కూడ ‘ఈ అవకశనన వడుకవల’ అన దురుబదధ కూడ ఇందుల కంత ఉననద. అయత దదపు ఈ


సవమలు అందరు ఎంత చతతగ ఆంగలనన మటలడుతరు అంట వనటనక చల రతగ ఉంటంద.

మతతం మద తలుగు పరజలకు పరభుతవలు, పదదలు, పండతులు, పూజరులు, పురహతులు చల సపుషటమన సందశం ఇచచరు: తలుగు దనక పనక రన భష; అందుల మటలడటం, చదవటం, రయటం దండుగ.

అందుకన తలుగువరు తలుగుల మటలడరు. తలుగు సంసకురుతక దూరంగ ఉంటరు. ‘మమ పందులమ. మ భష పందుల భష. మ సంసకురుత పందుల సంసకురుత. మమ మరక కలవలల, పంటలల ఉండలసన వరమ.’ అన తలచసకన అలన పరవరతసతననరు. అందుకన వరక ఇతరులు ఎవరూ గరవం ఇవవరు. ఈ ధరణత ఉననవరు, ఇంత నయూనతభవం ఉననవరు నజంగ ఉననత సథయక పరగ లరు.

తమళలకు నబల బహుమతులచచయ. బంగలలకు వచచయ. తలుగు వరక రలదు. వసతయ అనుకంటననర? 2000 ఏండల తరువత తమ దశనక తరగ వచచన ఇసరయలలు తమ భషను పునరుదధరంచుకన అందులన చదువుకంటూ, కతత మటల అవసరం వచచనపుపుడు తమ అమమ నుడ నుంచ పుటటంచుకంటూ ఎనన శసరలల వంతలు సృషటసతననరు. 700 కటల పరపంచ జనభల 70 లకషలగ కూడ లన యూదు మతసతలు పరత ఐద నబల బహుమతన పటటసతననరు. వరక సవభమనం ఉంద, అమమ నుడ మద అంతు లన అభమనం ఉంద కబటట ఇద సధయూమతుననద.

పరపంచ సథయ దక ఎందుకు? మన దశంల ఇచచ అతుయూననత పర పురసకురం ‘భరత రతన’ ఒకకు తలుగువడకన వచచంద? ఎవరన మమమలన సనమనంచలన రడ మద వసతంట ‘మమ పందులం గద’ అన పంట కలవలలక వళళ పందుల పకకున పంటలల పరులతుంట ఇక మ దగగురకు వచచ దండలు వస పురసకురలు ఇసతర? అందుకన ఒకకు తలుగువరక కూడ ఇవవలదు. బంగల వరక వచచంద. మహరషట వరక వచచంద. కంత అరచకంగ ఉంటయనుకన రషరలు ఉతతర పరదశ, బహర వరలకు వచచంద. తమళలకు 8 వచచయ. కరనటక వరక వచచయ. అససం, ఒరసస లంట రషరలకు కూడ వచచయ. మతతం మద 48 మందక ఇచచరు ఇపపుట వరకు.

ఈ నలమద ఎకకుడ, సంసకురుతం మద మజుత, బడులల సతం తలుగు నరపుటం లదు, ఇంత వరకు ఎపుపుడూ నరపులదు.

అవును. మరు ఏదన తలుగు వచకం, ఏ తరగతదన, తస చూడండ. దనల పరత పఠం చవర ఆ పఠంల వచచన సంసకురుతం మటలకు తలుగు అరధలు ఉంటయ.


ఒకట తరగత నుంచ తలుగు పలలలకు సంసకురుతం నరుపుతున ఉంటరు. అమమ దగగుర, వధల, పలలల నరుచకనన తలుగు మటల కన కతతగ ఒకకు తలుగు మట కూడ బడల నరపుకుండ జగతత పడతరు. ఆ పతతల కూరపు తలుగు నరపుటనక తయరు చసనటలగ ఉండదు. సర కద, తలుగును లకుండ చయటనక పటటబటట రసనటలంటంద.

ఒక తరగతల కూడ మట వరసకన ఒక తలుగు పుసతకననన కనసం ఉప వచకంగనన ఉంచరు. ఒక పఠం కూడ తలుగుల ఉండదు. ఎకకుడ పలలలు తలుగు మటలు నరుచకంటర, తలుగుల ఇపపుటక చచచపయన మటలు ఎకకుడ తరగ లచ వసతయమనన ఈ పఠయూ పుసతకల రచయతలకు బంగ. తలుగు పుసతకలు లవ అంట ఉననయ. నత పుసతకలు, కథల పుసతకలు, పటలు, నటకలు, హరకథలు, శతకలు, మంతరలు, గజళళ, భకత కథలు... ఇల పూరత వవధయూంత ఎనన పుసతకలు ఉననయ. కన వటన కవలన అణగ దకుకుతరు. న చూపుల బడడ తలుగు పుసతకల ఎనన ఉననయ చూడండ:

తలుగు పతతములు 1. యయత చరతర -పననకంట తలగన

2. కవ జనరంజనమ - ఆడదమ సర కవ.

3. శుదధంధర నరషఠయ సతకలయూణమ - మరంగంట సంగరచరుయూలు.

4. అచచ తలుగు రమయణం - కూచమంచ తమమ కవ.

5. శుదధంధరతతర రమయణం - కందుకూర వరశలంగం పంతులు.

6. శుదధంధర నరషఠయ నరవచన కుశ చరతరమ - మచచ వంకట కవ.

7. శుదధంధర నరవచన శతకంత రమయణమ - రళళబండ నగభూషణం, వంకటపపుయయూ.

8. శుదధంధర రమయణ సంగహం - నలలంతఘల తంయల లకషమ నరసంహచరుయూలు.

9. అచచంధర నరషఠయ నరగుదయూ దశరథ చరతరమ - అబబరజు హనుమంతరయ శరమ.

10. అభజఞన శకుంతలం అనువదం - దస శరరమలు.

11. రమ కత - నరు నగనరుయూడు.


12. చలువపడగ రణన చరతమ - మరంగంట వంకట నృసంహచరుయూలు.

13. అచచ తలుగు భరవ - తరుమమడ రమసవమ.

14. శుదధంధర నరషఠయ నరవచన నషధం - కందుకూర వరశలంగం పంతులు.

15. రసక జన మనరంజనమ - కందుకూర వరశలంగం పంతులు.

16. శుదధంధర భరత సంగహం - కందుకూర వరశలంగం పంతులు.

17. శుదధంధర నరషఠయ నరూషమ నరవచనకదశకషర శకుంతలం - శరపద కృషణమూరత శసతర.

18. శృంగర శకుంతలం - కసరజు సతరమయయూ.

19. శకుంతల - నరునగనరుయూడు.

20. శుదధంధర మఘ సందశం - అడవ సంబశవ రవు.

21. అచచంధర నరగుదయూ నరషఠయ సరంగధర చరతరమ - దవులపలల నృసంహ శసతర.

22. సమత - గపశటట రమచంద నయుడు.

23. శుదధంధరనరవచన చందహస చరతరమ -శలపక వంకట సరయూపరకశ పరధన.

24. శుదధంధర ఋతు సంహరమ - ఆకుండ వయూస మూరత శసతర.

25. ఎరకువ మరకువ - పతపరగడ కృషణమూరత.

26. కళవత పరణయమ - జయంత భవనరయణ.

27. అచచ తలుగు ఋతు సంహరమ - చంతపలల రమకృషణ శసతర.

28. నవరస తరంగణ - ఆదభటల నరయణ దస.

29. ఉమరు కయమ రుబయతు - ఆదభటల నరయణ దస.

30. వననల పండల - నగునగనరుయూడు.

31. నలసందర పరణయమ - కూచమంచ తమమకవ.

32. సరవ మధురమ - మలుగు పపయరధుయూడు.

33. శుదధంధరనరవచన రుకమణ పరణయమ- వఖర సందర రమయయూ.

34. శుదధంధర హరశచంద చరతరమ - రయవరపు గవరరజు.

35. సతయూ వజయమ - అయయూనకట పరథసరథ శటట.


36. శుదధంధరనరవచన సతయూవవహమ - అషటవధన జంగ హనుమయయూ చదర.

37. ఆనందదయమ - కవ సరవభమ శర పద కృషణమూరత శసతర.

38. అచచ తలుగు కుబజ కృషణ వలసమ - నలలంతఘళ చకరవరుతల ఠంయల లకషమ నృసంహచరుయూలు.

39. శుదధంధరనరగుదయూ నరషఠయ కకయ రజనందన చరతరమ - నలలంతఘళ చకరవరుతల ఠంయల లకషమ నృసంహచరుయూలు.

40. అచచ తలుగు పరవత పరణయమ - గురజడ పూరణచంద కవ.

41. నరషఠయ నరవచన శుదధంధర హరశచందరపఖయూనమ - పతూర కశపతయూవధన.

42. అచచ తలుగు మచుచల పచచమరుచచల - నరు నగనరుయూడు.

43. మనువు పుటటవు - నరు నగనరుయూడు.

44. వననల వక - పతపరగగుడ కృషణమూరత.

45. నరయణ సవమ ఖండ కవయూలు - త. ప. నరయణ సవమ.

46. తలుగు పలుపు - నడుదవలు వంకటరవు.

47. వలుపు మట - ఆదభటల నరయణ దస.

48. అచచ తలుగు పలుకుబడ - ఆదభటల నరయణ దస.

49. మడుడ కత - మంగపూడ వంకట శరమ.

50. భళర కవ వలుపు శతకమ - వదరస అపపుయ కవ.

51. తరశర గరశ శతకమ - త. శు. మరుగశన పళళ.

52. చకకుటల దండ - దస శరరమలు పంతులు.

53. జజల మలువన మట యంపునటట - పతపరగడడ కృషణమూరత.

54. వనునన వయ పరల వనకర - ఆదభటల నరయణ దస.

55. తలల వనకు - ఆదభటల నరయణ దస.

56. వలుపు వంద - ఆదభటల నరయణ దస.

57. మకుకుబడ - ఆదభటల నరయణ దస.

58. నరుగంట - ఆదభటల నరయణ దస.

59. వయూస పఠమ - ఆదభటల నరయణ దస.


60. పరదనుగుకమమ - గడుగు రమమూరత పంతులు.

61. అచచ తలుగు అభజఞన శకుంతలమ - దస శరరమలు పంతులు.

62. గరమమ పండల - ఆదభటల నరయణ దస.

63. చడపపు ససమలు - కవ చడపపు.

64. శర వంకటశవరంధరమ - గణపవరపు వంకట కవ.

65. ఆంధరనమ సంగహమ - పడపట లకషషమణ కవ.

66. ఆంధర నమ శషమ - ఆడదం సర కవ.

67. ఆంధర భషరణవమ - కట వంకనరుయూడు.

68. దశయూ నమరథ కశమ - రమయణం కృషణయమంతర

69. ఆంధర పద పరజతమ - ఓగరల జగననథ కవ.

70. లకషమ నరయణయమ - కట లకషమ నరయణ శసతర.

71. మల నుడ కడల - మరపలల రమచంద శసతర.

72. సంబ నఘంటవు - కసతర రంగ కవ.

73. దశపద నఘంటవు - రతర పరు తలయదు.

74. వకృత దపక - బహుజనపలల సతరమచరుయూలు.

75. నననయయూ నుడులు - మరపలల రమచంద శసతర.

76. ఆంధర పద నదనమ - తూమ రమదస కవ.

77. సమ పలుకు వహ - ఆదభటల నరయణ దస.

78. ఆంధర నమ సరవసవమ - మసనర వంకట శసతర.

79. సమ పలుకు వహ - ఆదభటల నరయణ దస. (నఘంటవు)

80. కుమరసంభవం - ఆతరయపురపు పండురంగ వఠలపరసద.

81. అనన శతకం – గురు సహసరవధన, డ. కడమళళ వరపరసద.

ఇవ న దృషటక వచచనవ. ఈ తలుగు పతతలల చల వవధయూం ఉంద. వటల ఖండ కవయూలు, శతకలు, వయూసలు, కథలు, నఘంటవులు, నటకలు, శృంగర కవయూలు, రుబయలు, సహసరనమలు వలువడడయ. చల తలక పుసతకల నుంచ గటట పుసతకల వరకు ఉననయ.


ఆదభటల నరయణ దస గరు తమ రచనలత తలుగుకు వదక భషతవనన కలుగజశరు. ఆయనను పరతసహంచ ఆయన దృషటక తచచ ఉంట పూరతగ తలుగు మంతరలు కూడ చస ఉండవరు.

తలుగు పతతలప సరన అభపరయం లకపవడనక కరణం “ పటన పటనలల లక పవటం” అంటరు డ. క. వ. సందరచరుయూలు గరు.

ఎవరన అయన మటలడమంట ఒక సంసకురుత శలకంత మదలు పడతరు. ట.వ.లల మరు పదుదనన వచచ భకత కరయూకరమలను కూడ చూడండ. వరు మతతంగ సంసకురుతంల మటలడన తపుపు లదు. కన తలుగుల మటలడుతూ వర భషను ఎందుకు వడల? తమకు సంసకురుతం వచుచ అన గపపుతనం చటకవటనక అల చసతరు. అంతటత ఊరుకంటర? శలకం లన ఒకకుకకు మటకు తలుగుల అరథం చపుపుతూ, వన చవటలకు సంసకురుతనన నరపు అవకశం వచచనందుకు పంగపతుంటరు.

‘సవరణ భూమ’ అన సంసథ ఇండల చటల అమమకన బతుకుతుంద. తన ట.వ. పరకటనలకు బలసబరహమణయూం గరన ఎనునకననద. అకకుడ కూడ తలుగును తకకుయటం ఒక కరయూకరమంగ పటటకంద. మ చటల మంచవ అన తలుగుల అమమకవచుచ, సంసకురుతంల అమమకవచుచ, లక వరక తచన భషల అమమకవచుచ. కన అల చయరు. తలుగుల పరకటన ఇసత, ఒక సంసకురుత శలకంత మదలుపడతరు. అంతటత ఆగరు. అందులన పరత మటకు తలుగు అరథం చపపు సంసకురుతం నరపుటనక పట పడతరు. నరుగ చపపుదద, అందరక తలస తలుగుల చపపు మడక వచుచ కద.

గపపు తలుగు పరమకుడు క. శ. కండపూడ సబబరవు గరు తలుగు భషలన వవధ పరకయలల నషణతులు. సంతగ పరసనన భరత అన ఒక పతరకను 26 ఏండల కంద సథపంచ తలుగు సవల పునతులయయూరు. వర వరసతవనన పుణక పుచుచకునన వర కడుకు శర సరవశవర పరసద గరు అద సంపరదయనన వజయవంతంగ కనసగసతననరు. తలుగుతలల సవల ఏక వరుడల వశఖపటనంల పనచసత పరత సంవతసరం ఎనన సహతయూ పరకయలల పటలు పటట లకషల రూపయలల ఖరుచ చసతంటరు. ఈ నల మద పూరత కలం తలుగు కసం పన చసతనన ఒక ఒక మనష స. వం. రమశ అభపరయల మద వరు మంచ మచుచకలు వయూసం కూడ రసరు. వర పతరక మఖ చతరనన పరకకు పుటల చూడండ. అందుల ఒకకు తలుగు మటన ఉంద? బజరుల నలబడ, వళతనన 100 మందన అడగత ఇదదరు అయన ఆ సంసకురుత వకయూనక అరథం చపపుగలర? మర ఎవర కసం ఆ మఖ చతరం? తలుగుకు సవ


చసతననమ అనుకుంటూన దదపు పరత తలుగువడు సంసకురుతం సవ చస మయల పడడడు.

‘బలమతర’ మస పతరకను తసకన చూడండ. నజనక అద పలలల కసం తసకవసతనన పతరక. అకకుడ కూడ సంసకురుతం నరపుటనక గటట పరయతనం జరుగుతుననద. అందుల కూడ ఒకకు కతత తలుగు మటను సతం నరపురు, కనసం వడరు. కన తపపుకుండ సంసకురుత శలకలను ఇసతరు, పరతపదరథనన ఇసతరు. కనన అయన పర మటలను బలవంతంగ నరపుటనక పట పడతరు. అద ధరణ ఇతర పలలల, పదదల పతరకలల కూడ కనపడుతుంద.

వయయూ ఏండల నుంచ తలుగుల రసతననటల, మటలడుతుననటల నటంచ, సంసకురుతం భష దవర తలుగును లకుండ చయటనక పట పడడరు తపపు తలుగును నరపుడనక, పంపుదల చయడనక ఏ బడ, ఏ పండతుడు, ఏ పంతులు పట పడలదు.

ఇంత జస, ఏమన సంసకురతం నుడనన ఎవరకన నరపు గలగర అంట, అద లదు. తమదన జవతంల, ఉననత పఠయూంశలల పనకచచ సంసకురుతం వచచ అంట అద లదు. ఏ నయూకలయర ఫజకస, రకట సనస కదు, ఏ సంసకురతం పండతుడు అయన తన ఆల దగగురకు వళల, ‘ఇవవళ నకు చంత చగురు కూర, బండ కయ వపుడు, వంకయ ఇగురు, పచచ పులుస చస పటట’ అన సంసకురుతంల చపపుగలగత నను లకష రూపయల కనుకను ఇసతను.

సంసకురుతంల కయలకు లంగభదం లదు. వదత= చబుతుననడు/ననద. మలత= కలయుచుననడు/ననద.


తలుగును సంసకురుతంత చంప పథకంల భగంగ ఇంటరమడయట ల తలుగు బదులు సంసకురుతనన ఒక భషగ తసకవటనన పరతసహసతననరు. రండండల చదువు తరువత కనసం ఒక వకయూనన సరగ రయలకపయన 99% మరుకులను వసతరు. ఈ నచమన కుటర ఇంత బహరంగంగ జరుగుతునన ఒకక తలుగు రచయత కూడ దన మద నరసన చపపడు.

పదద పతరకలల కూడ కతత ఆంగలం మటలకు తలుగు మటలు కనపటటం అనుకుంటూ రస మటలను చూడండ- అవ కూడ తలుగు మటలు కవు. సంసకురుతం కతతగ మసతబ మనకు కనపడుతుంద. ఆ భగయూనక ఆంగలం మటలను వడతన పల? తరువత ప చదువులలనన పనక వసతయ.

బలల తలుగు మసపతరకలల కూడ మందుగ ఒక పుటల రండు మూడు శలకలను ఇచచ ఒకకుకకు మటకు తలుగు అరథలను ఇవవటం ఎంత అనయూయం! దనకంతటక మూల కరణం: తలుగు చతత భష, అందుల కతత మటలను తయరు చయకూడదు, అరువు తచుచకవలసంద అన మన నరనరలల జరణంచుకనపయన తలుగు వయూతరకత. తలుగుకు సంసకురుతనక మధయూ ఉననద శతరు వరుధయూమ అన సంసకురతనన పరమంచ వరు అనుకుంటననరు.

ఇదంత చదవ నను సంసకురుత దవషన అనుకుంట పరపట. నను సంసకురుతం కంత నరుచకంటననను. ఆ భష లకుండ, మన భరతయ సంసకురుత, సహతయూం, కళలు, నటయూం, యగ, ఆయురవదం మదలన వటన ఊహంచలమ అన మరసర చపుపుతుననను. అద ఒక గపపు భష కూడ. ఆ మరకు సంసకురతనన అందరూ గరవసతరు, గరవంచల కూడ.

1936 మరచ 7న కృషణ పతరకల శరపద సబరహమణయూ శసతరగరక తలుగు భష కసం తపంచ పయ మలలద రమకృషణ శసతరగరు ఓ జబు రసత “... మదట కనన వల సంవతసరమలు సంసకుృతం తలుగు నతత మద కూరుచన తన యధపతయూమను సగంచంద” అన అననరు.

తకకున సమయజ, పలుకురక సమనథుడు, ఆదభటల నరయణ దస, పననగంట తలగనరుయూడు, మరపలల రమచంద శసతర గరలు మనకు దర చూప గురువులు.

మనం సంసకురుతనన దవషంచం. ఆ అవసరం మనకు లదు. తపపునసర అయనపుపుడు ఆ నుడ మటలను కూడ మనం తసకుంటమ; ఇపపుటక ఉననవటన కనన చటల వడతమ. కన సంసకురుతం మటలు వడతన గపపుతనం అన సంసకురుతన వయూతరకసతమ.


తలుగు మటలు చచచపతుననయ. తలసన మటలడటం మట అయపయంద. సంసకురుత పద భూయషటం కన తలుగును మటలడత దదదమమ అన అనుకన రజులచచయ. తనకు తను గరవంగ చూసకన జతన బయట వరు ఎందుకు గరవసతరు? మనం ఎలగు పనక రమ అననటలగ ఈ నడుమ తలుగు మధవులమనుకన వరు కంత మంద ౨౦౦ ఏండల కంద ఒక మహరషటరయుడక భరత రతన ఇవవమన కరరు. ఇంత ఆతమ నయూనత భవం గల జనం తలుగు వరల ఉననరు! తలుగు వరక ఇవవలన అందరు కలస ఎపుపుడన అడగర?

“తలుగును సంసకురుతం నుండ వడదయవలసనదన, ఈనడు తలుగు వరు పటటదలత కరుచుననరు. కరదగన, కరవలసన కరక అద. కన తనుగు జడదపపున తన పదమల పటను వడగ చకకుదసకన ఒంట మయ నలువజలన గన సంసకుృతం చుటటరకమ నుండ వడవడజలదు. ఈ గుటటను మనమన బటటకన నట కవ కుమరులు వంకట శరమ కవ వలన తనుగుదనమత నపుపులలుకు తలుగు పుసతకమలు రచయంచ తలుగు తలల నలంకరంచ ఆమ బనసతనమను రూపుమపవలను’’ - గననవరపు సబబరమయయూ (1933 ల)

తమళం1920లల దవడ కజగం, కనయూకుమర దగగుర ఉనన మూడు జలలలత, తమకు

తమళనడు కవలన కరంద. లకపత తలుగు పతతనం కంద తమళం నలగపతుంద అన భయపడంద. మదరస రషటం 1920లల మదలనపపుట నుంచ తలుగు వర పరధన మంతరులుగ (ఒకకురు మనహయంచ) అయయూరు. (వరన పరధన మంతరులు అన వరు.) వయూవసయంల, పరశరమలల, సంగతంల తలుగ వలగద. కనన సవరథ కరణల వలల కంత మంద “ఆంధరులకు పరతయూక రషటం కవల” అన ఆంధరులకు తరన అనయూయం చశరు. 42%గ ఉనన తలుగు వరన 36%గ ఉనన తమళ తడళళకు వదలస వచచరు. వంబడ వరు రంగం లనక దగ ఇద తమళ నడు, వర భరతయ భషలు ఉండటనక వలు లదన తలుగును వనపడకుండ, కనపడకుండ చయగలగరు. బగ దకషణన ఉనన కయంబతూతరుల 1953ల మన వరు ఇంట బయట కూడ తలుగ మటలడ వరు. తమళలు కూడ వధలక వసత తలుగ మటలడవరు. 30 ఏండల కతం ఇంటల తలుగు, బయట తమళంగ పరసథత మరంద. ఇపుపుడు తలుగు వర ఇంటల, బయట తమళమ వనబడుతుననద. ఆంధర పరదశ పరభుతవం అకకుడ తలుగు వర కసం ఏమ చయలదు. తలుగు కసం ఏరపుడంద అనన ఆంధర పరదశ రషటంల కూడ తలుగు కసం ఏమ చయకపగ తలుగును అంతమందంచటనక కవలసన


అనన చరయూలను తసకుననరు.

2016 సపటంబర భవనస జరనల (ఆంగల పకష పతరక) లన పుటలు 12, 19, 22, 35, 73 లల తరుకుకురళ లన మల మటలను తమళంల ఉదహరంచరు. అల మనం వమన లక ఇతరుల తలుగు మల మటలను ఆ పతరకల ఎననటకన చూడగలమ?

తమళనడుల తలుగు ఊరల పరలను పటటబటట మరచరు. జనభ లకకులల తలుగు వరు ఇంటపరును చపపున రయరు. తమళలకు, కననడగులకు ఇంట పరుల ఉండవు. ఇంట పరు ఉంట తలుగు వరుగ కనసగుతరన వరు గమనంచరు. పరు, తండర పరు, ఇంట పరు చపపుత మ అమమకు ఇదదరు మగుళల! అన గల చసవరు. తలుగు వరన గురంచ ఉనన చరతర పఠలను తుడచవసరు. కటటబరహమన పరు వనపడనవవరు. తమళనడు లన అధకసంఖయూకులుగ ఉనన తలుగు వరన మతతంగ మటటపటటన తమళ తడళళ ఎంత తలకగ తమళనన పంచుకవచచ రుచ మరగయ. రటటంచన ఉతసహంత వదశలల ఉనన తలుగు వరప పడడరు.

తమళనడులన తలుగు ఉదయూమకరుడు వసంత, అమరకల ఉనన తన అననత ఈ వషయమ చరచంచడు. అతడు అమరక లన తన తట తలుగు ఇంజనరుత ఈ వషయమ తలుగుల మటలడడు. పకకున ఉనన తమళడు మరు అమరకల తలుగుల మటలడకూడదు అన గటటగ మందలంచడు. అసలు అకకుడ ఉనన తమళనట ఇంజనరలల తలుగు వర ఎకుకువ. కన మన తలుగువరు కూడ వరత తలుగుల మటలడరు. సర కద, వర తలుగును హనంగ చూసతరు. దనక కరణం: తమళనట తలుగు వరు తలుగుల మటలడతరు, మన వరు సంకర తలుగుల మతరమ మటలడగలరు.

సంహళంలన భష శసతరజుఞల అకకుడ మూడు ఆదమ మనవ జతులల తలుగు జతుల రండు అన తలచరు. వరు ఇపపుటక తలుగు మటలడుతుననరు. స వం రమశ గరు అకకుడక వళల వరన తలుగుల పలకరంచనపుపుడు వరు చల సంబరపడడరు. మనకక రషటమననద అన వసతపయరు. ఒక సర చూపంచమన వడుకుననరు. తమకు తలుగు నరపుకుండ తమళలు పననన పననగల గురంచ చపపురు. తరువత వచచన వరల కూడ తలుగు వర ఎకుకువగ వచచన (తలుగు పరంతం నుంచ వచచన వర కక ఇపపుట తమళనట పరంతం నుంచ కూడ ఎకుకువ మంద తలుగు వర వళళరు.) తమళలు తపపు తలుగు వరు ఎవవరూ లరన పరభుతవనక హచచరక ఇచచరు. అకకుడక రషట మఖయూమంతరత మటలడుతూ మ ఇంట పరమట అంట ఆయన అపరయతనంగ చపపుస, తను నరు జరన సంగతన గమనంచ రమశ గరన ఈ సంగత ఎవరక చపపువదుద అన ఆయన బరతమలడడు. తను తలుగు వడగ బయటపడత ఇక


రజకయ జవతమ కక, వయూపర సంఘక కరయూకరమలల తనను వలవసతరు మర. ఉతతర సంహళం లన ఒక సటషన మసటరును రలు ఎననంటక అన తలుగు, సంహళం, ఆంగల భషలల రమశ గరు అడగత అతను నర వపపుడ. తమళంల అడగత గన బయటపడలదు. ఇపుపుడు తమళలు అకకుడ తమళ దశమ కవలన పరడుతుననరు.

రమశ గరు సంహళనన నరుచకన తలుగును నరపుడనక ఆ భషల పుసతకం రసరు. అకకుడ పంచరు. మదట వడతగ 20 మందన ఇకకుడకు తపపుంచ తలుగు నరపుటనక ఏరపుటల చసతననరు.

మలసయలన తలుగు వరన కూడ అకకుడ తమళలు తుడచపటటతుననరు. పరభుతవనక తలుగు వర లరన నమమబలుకుతుననరు, బడులు లకుండ చశరు. తమళ అమమయ కన అబబయ కన తలుగు మనషన పండలడత ఇంటల పలలలు తమళమ మటలడటల జగతత పడతరు. ఈ వషయలను మలసయ శరరమలు గరు దదపు ఏడుచకుంటూ చపపురు.

ఆంగలయులు మనలను పలంచన రజులల మరషస లన తటలల పన చయటనక తమళల కనన తలుగు వర ఎకుకువ మంద పయరు. తలుగు వరు తలుగుకు దూరమయయూరు. తమళలు తమ తలల నుడన నలబటటకననరు. ఇపుపుడు మలసయ, సంగపూర, మరషస లంట దశలల తమళం అధకర భష అయనద, తలుగు తుడచపటటకపతుననద.

తమ భషను చతత భష అన తలుగు వరు అనుకుంటననరు కబటట తలుగు అంతరంచపతుననద అన తలుసకునన తమళలు తలుగు రషరలను కూడ తమళ రషరలగ మరచటనక ఉదయూమంచరు. మందుగ తమళనన ఇకకుడ గుడ భషగ చయటనక నశచయంచుకుననరు. దనక వరు ఏజంటలను నయమంచుకుననరు. మందుగ తమళ పశురలను ఆదలబదు నుంచ నలూలరు దక అందరు సతరలు పడటల చసతననరు. షంషబదు దగగురలన ఒక పదద వషణవ గుడక ఒక సర వళలను. రజుకకట చపుపున గదదవ పడన పటను గంటల కదద నరుపుతుననరు. మందుగ పటను పడసతరు. తరువత ఒకకుకకు మటను వవరంగ చపుపుతూ తమళనన నరుపుతుననరు. అకకుడక తమళలు వసత తమళంల చపపుటంల తపుపు లదు. తలుగు వరు వచచనపుపుడు తలుగు పశురలను వనపంచల వరల నజంగ భకతన మతరమ బధంచల అన వరు అనుకంట. కన ఇకకుడ తమళం నరపుటమ మఖయూం కబటట వరు తమళం పశురలన పడంచ, తమళం నరుపుతుననరు.

తరుపతల కూడ తమళమ రజయూం ఏలుతుననద. బరహమతసవలల, వద పండతులు నలయరం (ఆళవరులు తమళంల రసన వషణవ మంతరలు) చదువుతూ


ఊరగంపుల పలగుంటరు. కయల ఆళవర తరుమంజనం లంట వడుకలు చసతంటరు. పరత చట మనకు తలయన తమళం మటలను తలుగుల రసతరు. అనన పలకలల తమళం తపపుకుండ ఉంటంద. తమళనడులన ఒకకు గుడల కూడ పరపటన కూడ తలుగు కనపడదు.

తలుగు వరక మరుగన దవుడు కడు. వరు మన కసం పరు మరచ సబరహమణయూసవమ అన పటట ఇకకుడ వజయవంతంగ గుడులను పటటరు. బజవడ ఇంద కలద మదునన కనకదురగు పరభవనన తగగుంచలన కందన శర వలల దవయన (తలుగువరక ఎవరకన ఈ దవతలు తలుస?) సమత సబరహమణయూ సవమన పరతషటంచరు. ఇక అకకుడ చస వడుకలు చూడండ: సకుంధషషట, దవయన కలయూణం, ఫనుగుణ ఉతతరమ, పడ ఉతసవం, ధయపూసం, కవడ. హదరబద గుడులల చస పండుగలు ఇవ అన కరపతరలల కూడ ఇల కటటసతరు: కతత సంవతసరం – నయగనయ, గద దరశనం- ఉనుదమదగళఇతత, నతర దరశనం – అంగళ మన, తండరడపపుడ యళవర తరు, దపతసవం- అనరు ఇవువలగం, పయసతసవం- కూడర.

వశఖల ఒక తమళ అధకర తరువళళవర ఇసక బమమను కడల అంచున పటటసతడు. తమళనట నననయ లక పలుకురక బమమను అల ఊహంచగలమ?

వలుపులను పగడుతూ తమళంల కంత మంద పటలను రశరు. వరన ఆళవరులు అంటరు. తలుగునట వర వగహలను కూడ గుడులల పటట దవతలకు చస పూజలన వరక కూడ చయసతననరు. అననమయయూ, కషతరయయూ, రమదస, తయూగరజులు మతరం కనపడరు. హదరబదుల, వశఖపటనంల, ఉయూయూరు గుడులల తమళంల దవుడన కలవటం నను చూశను. బరమలన తలుగు వర పండలల తమళం మంతరలు చదువుతరు. ఇకకుడ రషరలు కక 18 ఇతర దశలల తమళం కసం తమళనట రషట బడజట ల కటయంపులు ఉంటయ.

వరంగల, ఖమమం, నలగుండ జలలలల మ చననపుపుడు ‘గుటటకు వళల వచచమ’ అంట యదగర గుటటలన దవుడ దగగురకు వళల వచచమ అన అరథం. అకకుడ గుటట అన తలుగు మట కనపడటం వరక ఏవగంపుగ ఉననద. అందుకన దనన యదదగ మరపుంచరు.

యతరకులు అన మనం అంట యతరగళ అన తమళంల అంటరు. ఇపుపుడు తలుగు రషరలల అనన రలవ సటషనలల యతరగళ అన అంటననరు. అందుకన తమళనక, తలుగుకు మధయూ శతరువరుధయూమ అన అనుకవల.


హందకంద పరభుతవం కవలన హందన బలవంతంగ రుదుదతుననద. పరత బయూంకుల,

కంద కరయూలయంల రజుకు రండు కతత హంద మటలు నరుపుతుంటరు. పరయ రషరలలన సనయూ వభగంల చరన, కంద కరయూలయలల చరన తలుగు వడు అంతటత తలుగు తలలక దూరమతడు. అతన పలలలు హంద పలలలు అవుతరు. తమళలు అటవంట పరసథతులల కూడ తమ తలలక దరహం చయరు. నకు తలసన పరయ రషటంల ఉదయూగం చసన పదదమనషక ఒక కడుకు ఉననడు. అతడు తలుగు అమమయన చసకుననడు. తను అమరక వళళక కడుకు పుడత పలలడక హంద నరపుసతననడు పటటబటట. నను అడగత, “ తలుగు దండుగమర భష అంకుల” అన అననడు.

సవతంతరం రక మందు నుంచ కూడ మన వరల హంద మజు ఉననద. దకషణ భరత హంద పరచర సభ దవర హంద నరుచకున వరల తలుగు వర అతయూధకం. హంద సనమలు చూడటం గపపు. హదరబద ల హంద సనమల ఎకుకువ వసళళ చసతయ. ఉతతరదన హంద వరు తలుగు సనమలన చూడరు. మనకు హంద పటలు పడటం, వనటం గపపు. మన వడుకలల ఆ పటలు పరమఖంగ ఉంటయ.

తరభష సతరం పరకరం మనం ఇకకుడ బడల తలుగును తపపునసర చయమ కన హందన తపపునసరగ నరుపుతమ. మనకు దకషణన తమళనడుల తరభష సతరం లదు; ఉతతరన మధయూ పరదశ, ఉతతర పరదశ లల లదు. కన మధయూనునన మన వరర మగలకు మతరం అద శరధరయూం. హంద వరు తమ భషకు, తలుగుకు మధయూ శతరు వరుధయూం ఉననదన భవసతరు. తలుగు కనుమరుగు అయయూ భష కబటట దన సథననన ఆకరమంచలన పటటదలత ఉననరు.

Wk


గుడ, బడ, ఏలుబడ, రబడ, పలుకుబడ రంగలల తలుగు రణంచల, పనకరవల.

గుడల తలుగు పనక రదు అంట తలుగును హనంగ చూడమన అందరక చటంపు చసతననటల లకకు.

బడ నుంచ తలుగును దూరం చసత అమమ నుడ మనుగడ ఎకుకువ కలం ఉండదు.చటటసభలల, పరభుతవ కరయూలయలల, నయూయసథనలల ఏలుబడ భషగ తలుగు

కనపడకపత పరజలు సహజంగన ఆంగలం వపు పడపతరు.కలువు కసం, సంత వృతుతల కసం తలుగు పనక వసతంద అన రుజువు

చయల. రబడ కసం తలుగు అనన వషయం మన ధయూయమ ఉండల.వరంగల, హదరబద లంట నగరలల పరజలు తలుగుల గరవంగ మటలడ

పరసథత రవల. పలుకుబడ భషగ తలుగు పరఢవలలల.

మునుచరుపలు, వనుచరుపలుకతత మటల అవసరం పరత రజు వసతననద. మనుచరుపులు, వనుచరుపులు ఉనన

భషల ఈ సమసయూను సమరథవంతంగ ఎదురకునగలవు. తలుగుల ఇవ దదపుగ లవు అన చకూర రమరవు గరు అభపరయపడడరు. తలుగుల ఉనన మనుచరుపులను (prefix), వనుచరుపులను (suffix) అందరు తలుసకనటల చూడల అన స వం రమశ గరు ఇపుపుడు నడుంకటటరు. వటన సకరసతననరు.

మనం ఊహంచననన మను, వను చరుపులు తలుగుల ఉననయ. మనవరక వటనుంచ మటలను పుటటంచ అలవట చయల.

కతత మటల పుటటుంపుకతత మటలను తలుగు కుదురు మటల నుంచ పుటటంచుకవల.

smఇపపుడతం జయయూల?

4 కణుపు ౭ 3


కతత మటల అకకుర వచచనపుపుడలల ఇతర భషల వపు చూసతంట, తలుగు పనక రన భష అన చపపుకన చపుపుతుననటల లకకు. అటవంట భష కలగరభంల కలస పతుంద.

తట తలుగునుంచ పుటటంచన మటల పలలలకు గురుతంటయ, కతత మటలను పుటటంచటనక అందరక దర చూపుతయ, మదట సర చూసన వరక కూడ ఆ మట తలలం (అరథం) తలకగ తలుసతంద.

కనన వనుచరుపులను ఇపుపుడు చూదదం:

‘ఎన’ వనుచరుపును కనపడ వసతవుల మటలను తయరు చయటనక వడతరు.

దువువ + ఎన= దువవన

ఈరుపు + ఎన= ఈరుపు (పలు తసద; ఆ అమమయ ఈరపుంచుకననద)

నచచన, ఉపపున, బకకున, కందనలంట మటలు అల వచచనవ.

ఈ మధయూన తలుగు నరుచకునన తమళనట పుటటన తలుగు వడు, ఓట పురుసతతం ఈ వషయమ కంత పరయతనం చశడు. ఆ పరరణత పంతులమమగ పన చసతండన శరలు గరు ఈ సంగతన చపపు, ‘మరు రజువర వడుతునన ఆంగల మటలకు మరు తట తలుగు మటలు తయరు జయండ’ అన అంట చనన పలలలు ఎనన మటలను పుటటంచర మరు చూడండ:

రుబుబ+ ఎన= రుబబన (grinder)

కగు+ ఎన= కగన (heater)

తమ+ ఎన= తమన (brush)

పలు తమన = tooth brush

గకు+ ఎన= గకన, తకకు తసద (tongue cleaner)

గకు+ ఎన= గకన, వపు గరుకనద

ఊరగటం అన మటను మనం చల సరుల వననమ. అందరక కనపడటల ఆ ఊరు ఈ వూరు తరగటం అన భవనన తలపటనక ఆ మటను వడతరు. తలుగును కపడుకంటనన కనన పరంతలల బస కు మరుగ ఊరగ అన వడతరు. ఈ వషయనన శరలుగరు చపపుత మనం చూస ఇతర బండలకు ఎనన అరధవంతమన మటలను బడ పలలలు తయరు చశర చూడండ:

గూడు+ ఏగ= గూడగ (టంప)

తను+ ఏగ= తనగ (auto, తనుగ వచచద)

జలల తనగ = truck auto

అదద + ఏగ = అదదగ (టకస)


తటట+ ఏగ= తటటగ (టంకర)

నలత+ ఏగ = నలతగ, నగులగ (ambulance)

పడ+ ఏగ = పడగ (mortuary van)

పటట (రలు పటట)+ ఏగ= పటటగ (train)

గల+ ఏగ= గలగ, వమనం

చదును+ ఏగ= చదునగ (bull dozer)

వడ గలగ = జట పలన

మనున+ ఏగ = మననగ (rocket) (మనున లక దూసకు పయద)

కత+ ఏగ= కతగ (harvester)

నట+ ఏగ= నటగ (నటల వసద)

దునున+ ఏగ= దుననగ (tractor)

మనం ఏలకలను ఏమ అడగల?మన ఉదయూమం ఒక ఎతుత; పరభుతవ పరమయం ఒక ఎతుత. కనన పనులు పరభుతవం

మతరమ చయలస వుంటంద. పరభుతవ సహకరం లకుండ మన భష, సంసకురుత, కళలు వననకకకువు. అందుకన అనన రంగల నుంచ పరభుతవం మదకు ఒతతడ తవల. 1. అధకరంల ఉనన పరత పరట తన ఎననకల పరణళకల తలుగు భష,

సంసకురుతుల కసం చయబయ కరయూకరమలను పరకటసతంద. దన పరతులను మన దగగుర ఉంచుకవల. మంతరులను, శసన సభుయూలను కలసనపుపుడలల వరక ఒక పరతన ఇవవల. మందు డబుబలు అవసరమ లన పనులనన ఎందుకు చయలదన అడగల. పరజలు మ మద వశవసనన కలపుతుననరన తలయజయల.

2. సనతక దశ రండవ ఏట వరకు తలుగును ఒక వషయంగ నరపుల. వదుయూడు రసనద తలయక మందులు తపుపుగ వసకన రగ చనపయడన అతన చుటటలు వశఖలన ఆ వదుయూడన చంపనంత పన చశరు. ఒకసర భషదయూమ సభల మటలడుతూ బ. వ. రఘవులు గరు చనల రతులు ఆతమహతయూ చసకనక పవటనక కరణం అకకుడ శసతర పరశధనలల మంద నుడ ఉండటమ కరణం అననరు. మన దగగుర నలలు, పంటలు, బలం మందులు, పురుగు మందుల మద పరశధనలు తలుగుల జరగవు, వలువడవు. అవ రతుల దగగురక చరసరక పనక రన పత పరశధనలు అవుతయ.

3. కందరయ పఠశలలన సర తపపుక ఒక వషయంగ తలుగును నరపుల అన


2003 ల ఇచచన పరభుతవ ఆదశం సం. 86 సపుషటం చసతననద. దనన ఆచరంచ తమ నజయతన నరూపంచుకమనల.

4. తలుగు పరధకర సంసథను వంబడ ఏరపుట చయల. ఆంధరపరదశ ల ఏరపుటచసన సంసథల వంబడ తగు సభుయూలను నయమంచల. ఈ సంసథ లకపవటం వలన మనం వళల ఎవరత మన సమసయూలను చపుపుకవల, తరువత వంబడపడల తలయటం లదు.

5. పరభుతవ మరయు పరభుతవ సంసథల ఉదయూగుల నయమక పరకషలల తలుగును ఒక తపపునసర వషయంగ పటటల. కలనర, హలపుర పరకషలకు పదవ తరగత కనస అరహుత అయత పదవ తరగత వరకు తలుగును వడువక చదవతన పస అయయూటటల పరకష పతరం ఉండల. డ. ఎస. ప. పదవక గడుయూఏషన కనస అరహుత అయత అంత వరకు తలుగును వడువక చదవతన దటటల పరకష సథయ ఉండల. కంతమంద తలయక తలుగు మధయూమం వరక 10% అదనపు మరుకులు ఉండలన అడుగుతరు. ఇంతకు మందు అటవంట నయమం నయూయసథనంల కటటవయబడంద. కంత మంద తలుగు మధయూమం వరక 20% రజరవషన ఉండల అన అడుగుతరు. అద కూడ నయూయసథనంల కటటవయబడుతుంద. పగ ఏ మతరం తలుగు రనవరక 80% రజరవషన ఇచచనటల అవుతుంద. అందువలల తలుగు పరసథత ఇంక చడపతుంద.

6. తలుగును అధకర, శసన, నయూయసథన భషగ వడలన పటటబటటల. 7. అనన బడులల (ఏలన వరవ, ఇతరులవ) తపపుక తలుగు శకషణ పందన

తలుగు పంతుళళను నయమంచల. 8. ఇతర రషట పరభుతవలు చసతనన పనన ఇకకుడ కూడ చయల: మన భషను

ఇపపుట శసతర, వదయూ, సంకతక అవసరలను తరచగల భషగ తరచ దదదల. 9. బడ మధయూమ భషగ తలుగు ఉండల. 10. పరు పలకల మద తలుగు వడకంప అధకరుల నుంచ నలలవర రపరుటలు

తపపుంచల. 11. బయట రషరలల, దశలల తలుగును నరపుటనక ఏరపుటల కవల. అకకుడ

రండవ అధకర భషగ తలుగు కసం పటటబటటల. 9% మహమమదయులు ఉనన ఆంధరపరదశ ల ఉరూదను అధకర భషగ గురతంచం. 3% మంద తమళలు ఉనన సంగపూరుల తమళం అధకర భషగ గురతంపు పందంద. 40% మందగ తలుగువరు ఉనన తమళనట తలుగుకు అధకర భష హద లదు.

12. ఇతర రషరలల, దశలల ఉనన తలుగు పురవసత సమగరన సకరంచల. మందుగ అకకుడ ఉననపుపుడ డజటలజ చయల. తమళనడుల అటవంట


సమగరన నశనం చసతననరు. అడగత మరు తసకన పండ అన అంటననరు. ఈ పనన యుదధ పరతపదకన చయల. ఇంక మతరం జగుచయరదు. బుదధపరసద గరు ఇచచన రపరుట మద వంబడ చరయూ తసకవల.

13. అలగ తలుగు సంసకురుత, జనపద కళలు, ఆటల వవరలను సకరంచల. డజటలజ చయల.

14. తలుగు పరశధక వదయూరుథలను అంతట తపపు మరుమూలలల మమూలు మనుషులు వడుతునన తలుగు మటలను సకరంచల. తలుగు పఠయూ పుసతకలల వటన వడల. అననమయయూ వడన మటలు తలయన పరసథత ఏరపుడుతుననదన రవవ శరహర గరు వపతుననరు.

15. కతత మటల అవసరం పరత రజూ వసతన ఉంటంద. తమళనడుల ఉననటలగ దనక ఒక ఏరపుట ఉండల. తలుగు మూలల నుంచ మనం మటలను పుటటంచుకకపత తలుగు పనక రన భష అన మనం అనుకుంటననటల భవంచలస వసతంద.

16. తలుగు వచకలల తలుగు మటలను నరపుల. తలుగు పఠలను కంతగనన ఉంచల. ఇపుపుడు ఇలుల, బజరు, పలం దగగుర మతరమ పలలలు తలుగు నరుచకుంటననరు. బడల సంసకురుతం మటలు మతరమ నరుపుతుననరు.

17. కంపూయూటర, ఫన, అంతరజల భషగ తలుగును పంపందంచల. ఇతర రషరలల అకకుడ భష వనపడుతుంద ఫనలల. తలుగు పుసతకలు ఇంక అను రజక (ఫంట) లన అచుచ అవుతుననయ. అందువలల వటన కంపూయూటరలల సరచ ఇంజన పటటకలదు. కబటట తరువత తరలకు ఈ పతతలు కనపడవు. ఇతర భషలకు ఈ ఇబబంద లదు. అందుకన తలుగుల మంచ రజకలను, పజమకర ను పరభుతవం చయంచల.

18. బయూంకులు, అటవంట ఇతర సంసథలల తలుగు వడకనక పటటబటటల. 19. వలగూడుల (ఇంటరనట) నరంతరం పంచుతునన వగమన (dictionary)

పరభుతవం చపటటల. అద అందరక అందుబటల వుండల. మంద ఇసతనన సచనలను ఒక సంఘం పరకసత సరఅయన మరుపులను చసతండల.

20. అంగన వడ నుంచ పనక రన భష తలుగు అన పరభుతవం చపపుటం మన వయల.

21. అనన పతరకలు, పుసతకలు దరక, దచ వలగూడు ఉండల. కూచభటల ఆనంద గరు దనక కంత పరయతనం చసతననరు కన ఈ పనన పరభుతవం చయల.

తలుగు ఉదయమకరులు తముగ ఏమ చయల?ఒక తలుగు నవల రసత- పదయూం, గయం, కవత, నటకం, శతకం రసత తలుగు


సవ చసనటలనన ఎకుకువ మంద అనుకుంటననరు. అటవంట వరన గురతంచ సనమనసత చలు అన అభపరయం ఉంద. మనకు పటటన జబుబ ఆ సథయన దటపయంద. సహతయూ సవ వదుద అనం గన అద ఏ మతరం చలదు అన అందర దృషటక ఉదయూమ కరులు తసకు రవల. ఒక వధంగ సహతయూ కరయూకరమలు తలుగు పరమకులకు నలల మందుగ పనజస అసలు పనలక దగకుండ అడుడకుంటననయ అన కూడ మనల కంతమంద అంటననరు.

అమమ నుడ వషయమ మనం పదద ఎతుతన కదలకపత రజకయ నయకులు, మంతరులు ఈ సంగతన పటటంచుకరు. అనంతపురం జలల వస, డ. శలజనథ బడమంతరగ ఉననపుపుడు మమ ఒక నలుగురమ ఆయన దగగురకు వళళమ. తలుగు కసం వరు చతతశుదధత పనచయలన కరం. దరల కటల పరు పలకలల తలుగ లన సంగతన ఆయన దృషటక తచచమ. అంతట మమమలన ఆయన ఎగదగ చూస “మరు ఏమ అనుకుంటననరు? మమ రజకయ నయకులం. జనం పదదగ కదల, కరన దనన గురంచ పటటంచుకుంటమ. మగుగురు నలుగురుగ ఉనన మరు మ పరగణనలక రరు. రపు ఒక 60 మంద రండ. నన మ మందుండ, ఇనుప చువవ తసకన ఆ కటట పరు పలక అదదనన, టూయూబ లట ను పగులకటట అవసరమత కసనన ఎదురుకుంటను.” నకు మతరం జఞనదయం అయనటల కనపంచంద. ఇపపుట దక ఉదయూమకరులమ సమవశలు పటటకన, చలువ గదులల కూరచన పరభుతవలు ఈ పన చయల, ఆ సంఘనన వయల అన తరమనలు చసత సరపతుంద అన భరమలల ఉననం.

ఈ మధయూ జరగన మర సంఘటన కూడ మనకు కనువపుపుగ పనజయల. అతుయూననత నయూయసథనం గడల మద పరమత ‘జలలకటటల ఎడలత ఆడటనన నషధసతననమ’ అన తరుపు ఇచచంద. లకషల మంద తమళలు బజరున పడ ‘మమ జలలకటట ఆడుతమ. మరు ఏమ చసకంటర చసకండ’ అంట ఆ నయూయసథనం మననకుండ పయంద. మంద తలుచుకుంట మన సంసకురుత నలబడుతుంద అనటనక ఇంత కనన మంచ ఉదహరణ ఇంక ఏమ కవల? ఇపపుటక మనం కదలకపత తలుగు తలల మద మనకు నజంగ అభమనం లనటల.

మ ఊళళ మరు ఒకకురగన, ఇదదరగన ఉంట ఇంకంత మందన తలుగు తలల సవకు మందుకు వచచటల ఒపపుంచల. మగుగురు అవగన తలుగు కూటమన ఏరపురచల. మ పరసథతులను పటట వర పరు పటటకునన ఫరవ లదు. 1. తలుగు దండు పరత నల మదట పరభుతవ సలవు నడ, చవర శనవరం లక

మదట ఆదవరం అన ఒక మంద నరణయంచుకునన దనన తపపుక కలవల. జరగన పన మద సమకష ఉండల. కతత పనులకు పరణళక వయల. పరత సభుయూడు పరత నల మఖయూమంతర/తలుగు భష మంతరక తలుగు కసం


చయలసన పనులను వకకుణసత పసట కరుడను రయల. ఇమయల, change.org, మఖయూమంతర డష బరుడ లను కూడ ఇందుకు వడల.

2. తలలదండరులు తమ పలలలు ఆంగలం మధయూమంల చదవల అన కరుకుంటననరు. అందుకన మమ కూడ ఆంగల మధయూమం బడులను పటటవలస వసతననద అన పరభుతవం అంటననద. అందుకన మనం వలనంత మంద తలలదండరులను కలవల. తలుగుల చదవతన పలలలు రణసతరు అనన వషయనన వరక తలసటల చపపుల. బడులల పటట తలులల సమవశలకు మనమ వళళల. డ. మతర గరు ౧౦ పుటలల చనన పతతనన రసతమననరు ఈ వషయమ తలులలకు సరగ నచచచపపుటనక. అటవంట ఇంకనన పుసతకలను తవల.

3. అనన పరు పలకలల తలుగు పరమఖంగ ఉండలన రండు పరభుతవలు సపుషటమన ఉతతరువలను ఇచచయ. అల లన చట మనమ అంగడ యజమనన కలస చపపుల. మన సంసకురుతన చంపల అనుకున ఆ కటటను బహషకురంచమన వడకందరులను కరల. తలుగు లన పరు పలక ఫటను తస సంబంధంచన అధకరక ఫరయూదును ఇచచ రసదు తసకవల. అతను చరయూ తసకకుంట ప అధకరక, అవనత నరధక శఖకు అతనప ఫరయూదును ఇవవల.

4. ఆంధర బయూంకు శఖకు వళళల. శఖధకరక చపపుల, “మ లకన శఖలఖత తరచ కగతలను హందల ఇసతరు. మంగుళూరుల డబుబలు జమ చస కగతలను కననడంల ఇసతరు. (కరణటకల రలు టకటల కూడ కననడ భషల ఉండటల వరు వజయవంతమన ఉదయూమనన నడపరు.) మదురల డ.డ. అపలకషను కగతనన తమళంల ఇవవకపత మ శఖధకరన పటటపటట పదుగురు పరకసతండగన పటటకన పటటపగల పయన పటరలు పస పులల గస పక పంప పండుగగ పరతపంచపతరు, పరవశంచపతరు, పులకరంచపతరు. నకం రగం వచచంద? ఆంధర బయూంకు అన పరు పటటకన వజయవడల ఉండ తలుగుల ఒకకు కగతం కూడ ఇవవటం లదమ? వరం రజులల కగతలు తలుగుల ఉండకపత గటకు అడడంగ నలబడ ఆంధర దరహపు ఆంధర బంక కు మరు దూరంగ ఉండమన వడుకరులను అడగ న శఖ మూతబడటల చసతం”. ఇల పద చటల జనం కదలత పరసథతల మరుపు రద? అలన మగలన బయూంకులు కూడ.

5. రడ రవణ సంసథ, వదుయూత కరయూలయలకు వళళల. పరభుతవ ఆదశం 218 త. 22-3-1990 మరకు మ రతపతలనన తలుగులన ఉండల. పదదగ చదువు రన డరవర కు, హలపుర కు, మరు టరనసఫర లక పన ఆదశలను


ఆంగలంల ఎందుకు ఇసతననరు? అన అడగల. చటటరతయూ ఇద కమనల పన. మ మద కస పటటమంటర?

6. మన పరంతనక వసతనన అధకరులు, సంఘల సంసథల నయకులు, పరసంగకులు, అధకర పరతపకష నయకులను కలవల. తలుగు వడకం మద ఒపపుంచ వర పరకటన కగతలను తసకవల. వటన పరసర మధయూమలకు ఇవవల.

7. ఉదయూమం లనక నరంతరం కతతవరన చరచటం అన కరయూకరమనన కనసగసతన ఉండల.

8. పరత సహతయూ సమవశనక వళల చవరగ తలుగు కసం పరభుతవం చయవలసన పనులను వవరసత ఒక తరమననన అందు కసం చయంచల. ఉదయూమ ననదలవవల. సంతకలు పటటంచ పరభుతవనక, పతరకలకు పంపల. వటట సహతయూనక పరమతం అయత తలుగు పరమకులకు భరమ కలగంచ -కంత మంద అంటననటల మతుత మందుగ పనజస- ఉదయూమ బట నుంచ పకకు బట పటటసతంద.

9. రచయతలను కలవల. “మరు రసన పుసతకం ఎవరూ- మ మనమడత సహ- చదువరు అన మకు తలుస. అందుకన 500 పరతులన వసతరు. ఒక 50 పరతులను మకు తలసన వరక ఊరకన ఇసతరు. మగలన 450 పుసతకలు మరు ఉననంత కలం మ ఇంటల ఉంటయ. వటన దులపలక, సరదలక పండలం మమమలను తడుతూన ఉంటంద. తలుగు వరు 18 కటల మంద ఉనన మనకు ఈ గత పటటంద. కన 3 కటల మంద ఉనన మలయళలు పరత రచయత 10,000 పరతులకు తకుకువ వయకుండ చూసతరు. వటన కంటరు. ఇకకుడ బడల తలుగు లదు కబటట మ పుసతకలను కన వరు దరకరు. అందుకన మరు కూడ కంతకలం కలనన పకకున పటట కలు జడంచ భషదయూమంలక కదలల.” అన చపపుల.

10. మందు మనం మరల. మరన మనషగ కుటంబంలన మగలన వరక, మన నసతలకు, తలసన వరక చల సపుషటంగ కనపడల. మనం మటలడటపుపుడు వలుననంత వరకు తలుగు మటలన వడల; ఇంగలష, సంసకురుతం, హంద లంట పర నుడుల మటలను కరమంగ వదలయయూల. తలుగు పరపుషటమన భష అనన అభపరయనన మనం పంపందంచల. సమవశలల, కరయూలయలల, ఇతర చటల మన పరు, చరునమలను తలుగులన రయల. అనన చటల -బయూంకులు సహ- మ సంతకలను తలుగు లన పటటల. మ చపలుక (cell phone) అంకను తలుగులన చపపుల.

11. వటసప, టలగం, ఇమయల, ఫస బుక, టవటటర లంట కతత సంఘక మధయూమలల చురుకుగ పలగున ఉదయూమ సందశనన పదదగ పరచరం చయల.


12. వశవ వదయూలయలు, కళశలల అధకరులను కలవల. 13. పరత పలలటూరులను తలుగు పంతుళళ ఉననరు. అంట సహజంగన మరు

మూల పరంతలల కూడ మన సనకులుననరు. మన ఉదయూమనక మగలన కరయూకరతలకు కంద బందువుగ వరన కదలంచల. బడులల తలుగు పత వర జత అంతరంచ పతుంద అనన వషయనన వరక వవరంచల.

14. పతరకలల మన వయూసలు, ఉతతరలు కరమం తపపుకుండ కనపడల. తలుగు తలల కసం సమజం గళమతతనద అనన సందశం సపుషటంగ కనపడల.

15. తలుగును పంపందంచల అనన మంచ ఆశయంత చల సంసథలు తమ ఎనునకనన సందరభలల కవతలు, కతలు, నవలలు, వగర పటలు పడుతుంటరు. భషదయూమం పటల వపు మరలసన అవసరనన వరక తలయజయల.

16. మందుగ తలుగును ఒక వషయంగ కూడ చపపున బడుల మద ఫరయూదు చయల, వయూజయూలు వయల.

17. ఉతతజపరచ ఉరకంచ ఉదయూమ ననదలను తయరు చయల. పటలు రయల, పడంచ సంఘక మధయూమలల పదదగ పరచరనక పటటల.

18. పతరకలు, ట.వ., సనమ బధుయూలను కలవల. తలుగుత పట వర బరతుకుతరువు కూడ ఇబబందులల పడుతుంద అనన సంగతన వరక గురుత చయల. సరన తలుగును వడ మగలన వరక మంచ దరన చూపంచలన కరల. ఉదయూమ వరతలు, వయూసలకు పరమఖయూతను ఇవవల అన చపపుల.

19. రజకయ నయకులను, అందున పరతపకష నయకులను కూడ తపపుక కలవల. అనన పరటల వరు మన ఉదయూమనన సమరథసతన అడడంకులు తగగుపతయ.

20. మన కరకులల చల వటన అమలు చయటనక పరభుతవనక అయయూ అదనపు ఖరుచ కూడ ఉండదు. ఈ వషయనన వర దృషటక తచచ మందుగ వటన అమలు చస తమ చతతశుదధన నరూపంచుకవల అన తలపల.

21. జలల నయూయమూరతన కలస మర చటటలక వయూతరకంగ పన జసత ఎల అన అడగల. తరుపులు, పలన తలుగులన ఉండలన ఉనన సపుషటమన ఆదశలను ఎందుకు పటంచటం లదు అన అడగల. 170 ఏండల కతమ బరన దర తలుగుల తరుపులు ఇచచడు.

22. మన మనససలల సపుషటత ఉండల: కరకలు, తరమనలు, మహజరల దశ నుంచ మనం రడుడ మదకు రవల.

23. మన పలలలకు తలుగు ఆటలు, పటలు, కళలు నరపుల; మన కరయూకరమలల అవ కనపడల.

Wk


ఇందులన అభపరయలత మరు ఏకభవంచవచుచ లక వయూతరకంచవచుచ కన తటసథంగ మతరం ఉండలరు. ఏకభవసత సంతషం. లకపత ఇంక సంతషం-ఎందుకంట నను ఎకకుడ పరబడడన మరు వవరంగ తలయజసతరు. ఇందుల కనన మరచలసన భగలు, తసవయలసన వషయలు, చరచలసన సంగతులు మకు కనబడతయ. పుసతకనన చదవటపుపుడు కగతం, కలం దగగురుండల. ఈ పతతంల కవలసన కూరుపులు, మరుపులు, చరుపులప నరుపుగ మ తరుపును ఇవవండ. కంచం ఓపక చసకన, తలుగు తలల సవకసం, ఆ వవరలను అననంటన నకు ( చపలుక అంక 95052 98565, [email protected]) తలయజయండ. తరువత మదణలల తగన సవరణలు చసతను.

తమ భషను, సంసకురుతన, కళలను కపడుకవటమ ఒక జత యకకు పరధనమన, ఉననతమన కరతవయూం. ఈ దశగ మనం తలుగు పరజలకు చతనయూం కలగంచల. తలుగు రషరలు, బయట రషరలు, ఇతర దశలల ఉనన చతనయూవంతులు అందరత కలస వశలమన ఐకయూ సంఘటనను ఏరపురచ ఉమమడ కనస పరణళకప వసరత ఉదయూమ రూపంల మనం కదల పరడల. తలుగు భష, సంసకురుతులను పటట పడసతనన కషుద శకుతలను తరమ కటటదం. గపపు తలుగు భష కసం మన జవసతవలననంటన పటట వసఫూ లంగలల వజంభదదం. కదలండ, కదలంచండ. మనద నయూయమన పరటం. తపపుక వజయం మనద!

Wk

sm

వనుమట

qqïj·÷<äT\ ø£qï‘·*¢øÏ düqïC≤E\ e÷\\T n]Œdü÷Ô

Ä+Á<Ûäπødü] Ms¡e÷‘·≈£î kÕ+Á<äø£s¡÷Œs¡ Vü‰s¡‘·T\+~dü÷Ô

sê\T ø£]π> ‘ê´>∑sêEì sê>∑düT<Ûä À |üs¡e•dü÷Ô

≈£L∫|üP&ç ø£fi≤eT‘·*¢øÏ Hê´+»\T\T düeT]Œdü÷Ô

nyÓT]ø±˝À ‘Ó\T>∑T‘·*¢øÏ kÕVæ≤‘ê´\+ø£s¡D\T #˚dü÷Ô

eTT]dæb˛<ë+ eTq+<äs¡+ eTq+<äs¡+ ‘Ó\T>∑TuÛ≤cÕ_Ûe÷qT\+

1994˝À n˝≤ ˇø£ ∫qï }Vü≤‘√ ‘Ó\T>∑T kÕVæ≤‘ê´ìøÏ ô|<ä› |”≥ y˚dæ

VüA´düºHé q>∑s¡+˝À yÓTT<ä …’q e+>∑÷] bòÂ+&wüHé Ä|òt nyÓT]ø± n∫s¡ø±\+˝ÀH

Ä <X+˝ÀH ø±ø£ Á|ü|ü+#·yê´|üÔ+>±H nHø£ kÕVæ≤‘· ø±s¡ Áø£e÷\T ìs¡«Væ≤+∫

‘Ó\T>∑T uÛ≤cÕ, kÕVæ≤‘ê´\øÏ |üsê´j·T|ü<ä+>± >∑T]Ô+|ü⁄ bı+~+~. eT+B,

e÷s¡“\eT÷, XÊX¯«‘· ì~Û ìπøåbÕ\÷ Òø£b˛sTTHê πøe\+ ‘Ó\T>∑T uÛ≤cÕ,

kÕVæ≤‘ê´_Ûe÷qT\ n+&É<ä+&É˝Ò ø=+&É+‘· ã\+>± ‘Ó\T>∑T kÕVæ≤‘ê´ìøÏ

ª#·+Á<äT&çø√ q÷\Tb˛>∑Tμ düeT]ŒdüTÔqï ≤uÛ≤ù|ø£å Òì dü+düú ªe+>∑÷] bòÂ+&wüHé

Ä|òt nyÓT]ø±μ≈£î 2019 s¡»‘√‘·‡e dü+e‘·‡s¡+.

ø=qkÕ–düTÔqï kÕVæ≤‘· ø±s¡ Áø£e÷\T, kÕ~Û+∫q $»j·÷\T

1995 qT+&ç Á|ür @{≤ $<o s¡#·sTT‘·\ ñ>±~ ñ‘·ÔeT s¡#·q\ b˛{°\T

Ç|üŒ{Ï<ëø± 24.

Hê\T>∑T n+‘·sê®rj·T ø£<∏ä\ b˛{°\T.

1998 qT+&ç C≤rj·T kÕúsTT <ÓÌ«yê]¸ø£ nyÓT]ø± ‘Ó\T>∑T kÕVæ≤r

dü<ädüT‡\T. (n{≤¢+{≤, ∫ø±>√, &çÁ{≤sTT{Ÿ, q÷´C…Ø‡, Áô|òe÷+{Ÿ

(ø±*bò ]ïj·÷), Ç+&çj·÷Hêbı*dt, VüA´düºHé, ãèVü≤‘Y yêwæ+>∑ºHé &ç.dæ.)

2005˝À uÛ≤s¡‘·<˚X¯+˝À (ôV’≤<äsêu≤<é) nqTã+<Ûä $uÛ≤>∑ dü+kÕú|üq.

2010 qT+&ç ªHê yÓTT≥º yÓTT<ä{Ï ø£<∏äμ, ªHê yÓTT≥º yÓTT<ä{Ï ø£$‘·μ\

b˛{°\T.

2006 qT+&ç Hê\T>∑T <XÊ\˝À ¬s+&fifl ø=ø£kÕ] (uÛ≤s¡‘·<X+, nyÓT]ø±

dü+j·TTø£Ô sêÅcÕº\T, j·TTHÓ’f…&é øÏ+>¥&É+, dæ+>∑|üPsY, yÓT˝ŸuÀsYï,

ÄÅùdº*j·÷\˝À) Äs¡T Á|ü|ü+#· ‘Ó\T>∑T kÕVæ≤r dü<ädüT‡\T.

eT÷&ÉT C≤rj·T eTVæ≤fi≤ s¡#·sTT‘·\ kÕVæ≤‘· düyTàfiHê\T (ôV’≤<äsêu≤<é-

2012, 2014, 2016).

¬s+&ÉT j·TTe‘·s¡+ kÕVæ≤r düyTàfiqHê\T (2013-ôV’≤<äsêu≤<é, 2017-

ø±øÏHê&É).

ñ‘·Ôs¡ nyÓT]ø± yÓTT≥º yÓTT<ä{Ï ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä 50e yê]¸ø√‘·‡yê\T (2014,

VüA´düºHé).

2005 qT+&ç ªHÓ\ ‘·|üŒ≈£î+&Üμ ªHÓ\ HÓ ≤ ‘Ó\T>∑T yÓHÓï\μ kÕVæ≤‘·

Á|üdü+>±\T (ôV’≤<äsêu≤<é) Ç|üŒ{Ï<ëø± düTe÷s¡T 170.

nyÓT]ø± ‘Ó\T>∑T ø£<∏ëìø£ 13 dü+ø£\Hê\‘√ düVü‰ 76 ‘Ó\T>∑T |ü⁄düÔø±\

Á|ü#·Ts¡D.

e+<ä˝≤~ kÕVæ≤‘·´, dü+^‘·, Ä<Ûë´‹àø£ kÕ+düÿ�‹ø£ ø±s¡´Áø£e÷\øÏ

ìs¡+‘·s¡ düVü≤ø±s¡+.

düTe÷s¡T 100 eT+~ uÛ≤s¡‘·<˚X¯ ‘Ó\T>∑T kÕVæ≤ry˚‘·Ô\øÏ, ø£fi≤ø±s¡T\øÏ

nyÓT]ø± |üs¡ ≥q neø±XÊ\T.

2005˝À kÕe÷õø£ ùdyê, <Ûë]àø£ ø±s¡ Áø£e÷\øÏ $düÔs¡D. yπ>Xï bòÂ+&wüHé

$ø£˝≤+>∑T\ dü+düú, (ôV’≤<äsêu≤<é), ø±øÏHê&É˝À ñqï eTT´ìdæ|ü˝Ÿ

ôV’≤dü÷ÿ˝Ÿ, |æ.ÄsY. ø± ÒCŸ, C…mHé{Ïj·TT $<ë´dü+düú\T, e�<ëΔÁX¯e÷\T,

u≤*ø£\ bÕsƒ¡XÊ\\T, Ç‘·s¡ ÁbÕ+‘ê\˝Àq÷ düTe÷s¡T 20 dü+düú\øÏ

#˚<√&ÉT yê<√&ÉT>± ◊<äT $T*j·THé &Ü\s¡¢ô|’>± $sêfi≤\ ùdø£s¡D.

e´ekÕú|ü≈£î\T: e+>∑÷] ∫f…ºHé sêE

E-mail: [email protected]

USA Phone: 832 594 9054

XÊsTT sê#·ø=+&É, VüA´düºHé (dü+bÕ<ä≈£î\T)

e+o sêeTsêE (y˚TH˚õ+>¥ Á≥d”º. uÛ≤s¡‘·<˚X¯ $uÛ≤>∑+)


న తలుగ గపపు భష అన చపపు నను కూడ ఉదయూమసతననను... ఈ పుసతకం ఒక తలుగు వడ వదన, ఆవదన, పరవదన, రదన... పుసతకం రయంచంద సరసవతయ అననంత అందంగ... వకయం చదవనపపుడు కళళులంచ రకతం కరుతుననద...వర ఆవదన చూసక మన మనససలల మరుప రకపత మనమందరం మనుషయలంగదు.

-క.వ.రమణచర.ఈ పుసతకం పఠక జనుల మనననలు పందగలదు.

-రమజ రవు.ఇపపుట తలుగు సమజనక తలుగు అవసరనన గురంచ, తలుగు పరధనయూం

తగగుపవడం, అసలు తలుగ తగగుపవడం, మందు తరలల తలుగు బతతగ తగగుపయ పరసథతులు మనం కన తచుచకవడం గురంచ భషపరమకులు, భషదయూమకరులు పరుపలల వరు కరయూకరణ సంబంధం వవరసత సరళంగ, సటగ, సపుషటంగ చపపున పుసతకం ఇద. అంత కదు, భవదవగపూరతంగ చపపురు.

- ఆవుల మంజులత.అనక మంద ఈ భషదయూమలల పనజసరు. అనకమన వయూసలన, పుసతకలన

రసరు. ఐత వటననటలక కూడ ఒక తలమనకంగ భవంచ పుసతకంగ దనన నను గురతసతననను. -దరఘస వజయ భసకర.

ఏ దశమగన, ఏ పఠమకకున మతృభషను కంచపరచడం మన ఇపుపుడం చయల ఆలచంచ భష మనుగడ కసం కలసకటటగ ఉదయూమసథయల మందుకు సగలన కరతవయూనరదశం చయడమ రచయత ఆలచన, ఈ పుసతకం ఉదదశం కూడ. -తలుగు వలుగు

ఎంత పరశధనత, నషకురషగ రసన అభపరయలునన పుసతకమద. మన భషసంసకుృతులను కపడుకవడమ తకషణ కరతవయూం... ఈ పుసతకం మన పలకులకు దకూసచగ దహదం చసతందననద చటటన రజు మట. -నవయ

పుసతకం తలుగు వశవవయూపతంగ మటలడ 18 కటల మంద తలుగు పరజలన కదలంచ వధంగ ఉంద. తలుగు వరక కనువపుపు లంటద.

-సంకపలల నగందర శరమ, కరం నగర.కనన సందరభలల పుసతకం చదువుతుననపుపుడు కళలనళల వచచయ.

-రఘవందర, శండయగ.Wk

sm

ఈ పతనన చదవన పదదల తలపతలు


తలుగడు తలుగు పటల సవయన పటసతనన నయూనత భవనన, సంత చతుల తన తలుగు తలలన కలంల పత పటటడనక పరయతనసతనన తలుగడ తరును ఈ చనన పుసతకంల గమనంచనటలయత నజమన తలుగడ గుండల వణుకు పుడుతుంద. తలుగు భష సహతయూల, సంసకుృతుల ఉనక, ఉదదరణ కసం రచయత పరుపలల వరు పటపడుతునన తరు చరతరల నలచపతుంద. ...తలుగు భష పరసతత పరసథతులల ఎలంట హన సథతన ఎదురకుంటననద సమగ అవగహనత వశలషంచ రచయత వరసన ఈ పుసతకం తలుగు పరజలందరక తపపుక కనువపుపు కలగసతంద.

- క. వ. రమణరడడ, కడప.

పరుపలల వరు కనుమరుగతునన తలుగు భషను ఏడు కణుపులల తప చరుకు గడగ అందంచరు. చదువుతూ ఉంట ఆనందం, ఆశచరయూం, అయయూ అన బధ పరత చదువరక కలగడం నజం... వమన పదయూలు ‘పటట, తలల’. ఈ పదయూల గపపుతనం వవరంచ బగ రశరు. అయత మదణల వరు చూసక లద ఏమ గణదషలు ఉననయ.

–మగడ రమలంగసవమ.

తలుగు సహతయూంల మటట మదట భషదయూమ రచనత తలుగు భష కనుమరుగు అవుతుందన, అమమ నుడన కపడుకవడం ఎలగ తమ పుసతకంల వవరంచరు.

–వంకటశవర రవు, తలుగు సకలర. ౯౬౦౩౬ ౨౯౯౫౭

తలుగు భష గపపుతనం, తలుగు భషను పరరకషంచందుకు దశం లను, వదశలలను పరత తలుగు వడన పరతసహంచ వధంగ ఉనన ‘తలుగ గపపు భష’ పతతం తలుగు సమజనక చల అవసరం.

– రళళుపలల సందరరవు, అధయకషులు,రషరతర తలుగు సమఖయ, ఖరగపూర.

తలుగు జత కనుమరుగవవకుండ అందరన జగృతపరచందుకు రచయత చసన కృష అభనందనయం. గంధం చవరల తలుగు భషను కపడుకవడనక ఏం చయల సదరఘంగ తమ సలహలు, సచనలు చశరు.

-ఆంధర భూమ.

ఈ మధయూ అభవృదధ పరుత సగుతునన వధనల కరణంగ అంతరంచపయ దశగ తలుగు భష పరయణసతననదననద వషదం.

–నమసటత తలంగణ.


రషట అధకర భష సంఘం అధయూకషుడు దవులపలల పరభకర రవు మటలడుతూ... కదండ రమయయూ భషభవృదధక కృష చసతననరన ... అననరు.

–ఆంధర జయత.

ఈ సందరభంగ స. హచ. ఆంజనయరడడ, వంశ రమరజు, తననట సధదవ, దవులపలల పరభకర రవు, ఆవుల మంజులత తదతరులు పలగున రచయత యకకు రచన శలన పరశంసంచ సతకురంచరు.

-సూరయ

బడ, గుడ, రబడ, ఏలుబడ, పలుకుబడ అయదు రంగలలన తలుగు వడుక జరగనపుపుడ తలుగు భవషయూత తరలకు నలుసతంద.

-నవ తలంగణ

తలుగు వర వదన, ఆవదన, పరవదన, రదనలు ఈ పుసతకంల కనపసతయ.

–ఈనడు.

తలుగు భష గురంచ మటలడటనక, భష పరసథత తలపడనక, మనం అనురకతన పంచుకవటనక, తలుగును మరంత పరవయూపతం చయడనక పుసతక రచయత పరుపలల కదండ రమయయూ చసన కృష అనతర సధయూం.

– వరత

ఈ నట కథ నయకుడు, ఈ గంధనన రచంచనటవంట చఫ ఇంజనర రటరడ శర పరుపలల కదండ రమయయూ గరు కూడ తన అభపరయంల తలుగ గపపు భష కన కనుమరుగతుననద అన వషయనన ఒక తలుగు వడగ, తలుగు వళళకందరక కూడ చపుపుకవడన కసం అన చపపు ఈ గంధనన తసకచచనటవంట ఈ వళ వరక నమసకురం.

-ఈటవ

మ వదన నుండ వదం లంట పుసతకం ఊపర పసకంద. చదువుతుననంత సపు గరవంగ, బధగ ఉంద. మన తలుగు గపపుదననన ఇనన రకలుగ చపపువచచన తలస గరవంగ ఉంద. అలట భషను ఆతమ నయూనత భవంత కంచపరచుకంటూ ఆనందంచ వరన చూస సగుగుగన, బధగన ఉందండ.

-దవపరసద, బంగుళూరు.

Documents

తెలుగే గొప్ప భాష...ఒక జ త భ ష, స స క ర త , చర త ర, కళలన క ప డ ల స న మర య ప ప ద చ వలసిన