Upload
others
View
4
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
มหาวท
ยาลยราชภฏธนบร
6
บทท 2
แนวคด ทฤษฎ และงานวจยทเกยวของ
เพอใหงานวจยมความสมบรณยงขน และไดผลตามจดมงหมายของการวจย ผวจยได
ศกษาคนควาเอกสาร ตารา และงานวจยทเกยวของ ซงสามารถแยกแยะรายละเอยดออกเปนหวขอ
ตางๆ ดงน
1. ระบบสอสารดาวเทยม (Satellite Systems)
2. ระบบโทรทศนรวม (Satellite Master Antenna Television System : SMATV)
3. ระบบเครอขาย (Network System)
4. เครองบนทกวดโอแบบดจตอล (Digital Video Recorder : DVR)
5. การสอสารเชอมตอระบบเครองบนทกว ดโอแบบดจตอล (Communication
Interface/Digital Video Recorder System)
6. การประชาสมพนธ
7. ความพงพอใจ
8. งานวจยทเกยวของ
ระบบสอสารดาวเทยม (Satellite Systems)
1. ประวตการสอสารดาวเทยม
ประสทธ ทฑพฒ (2540) ไดกลาวถงประวตการสอสารดาวเทยมไววา เมอวนท
4 ตลาคม พ.ศ. 2500 รสเซยเปนประเทศแรกทสามารถสงดาวเทยมดวงแรกของโลกขนโคจรอยใน
อวกาศ นบเปนอกขนหนงของการพฒนาทางเทคโนโลยของโลก ดาวเทยมดวงแรกใชชอวา
Sputnik หลงจากประสบความสาเรจในการสงดาวเทยมดวงนแลว กมดาวเทยมอกจานวนนบรอย
ถกสงขนไปโคจรในอวกาศ เพอวตถประสงคตางๆ กน มผลทาใหการศกษาคนควาเกยวกบอวกาศ
ในสาขาตางๆ เชน การสอสารผานอวกาศ, อตนยมวทยา, สภาวะของโลก ฯลฯ เปนไปอยาง
กวางขวางยงขน การพฒนาของดาวเทยมนน มไดเรมตนเมอมการสงดาวเทยมดวงแรกขนสวงโคจร
แตเรมจากการววฒนาการของเทคโนโลยหลายสาขา เชน การพฒนาของจรวด และอปกรณ
การสอสาร รวมถงความรอนๆ อกมากมาย
มหาวท
ยาลยราชภฏธนบร
7
การพฒนาของการสอสารทางอวกาศ นบต งแตกอนการสงดาวเทยมดวงแรก
จนกระทงหลงจากสง อาจสรปไดโดยยอ ดงน
พ.ศ. 2475 สหรฐฯ ไดทาการทดลองวดสญญาณรบกวน (Noise) จากกาแลกซ
โดยอาศยวทยดาราศาสตร
พ.ศ. 2481 ญป นไดท าการทดลองวดสญญาณรบกวน (Noise) จากแสงอาทตย
โดยอาศยวทยดาราศาสตร
พ.ศ. 2488 ชาวองกฤษ ชอ Arthur C. Clark แนะนาโครงสรางของโครงการสอสาร
ดาวเทยมทลอยอยกบท (Stationary Satellite)
พ.ศ. 2489 สหรฐฯ ใชเรดารตรวจจบ Lunar Echo
พ.ศ. 2500 J.H. Trexler แหงสหรฐฯ ใชดวงจนทรเปนสถานทบทวนสญญาณแบบ
Passive (ไมมการขยายของสญญาณซ าทสถานทบทวน) เปนการสอสารโทรคมนาคมระหวางจด
2 จดบนโลก โดยอาศยการสะทอนกลบของเสยงเมอกระทบพนผวดวงจนทร
พ.ศ. 2500 รสเซยทดลองระบบวทย โดยผานดาวเทยม Sputnik
พ.ศ. 2501 กองทพอากาศสหรฐฯ ทาการสงบนทกเสยงผานดาวเทยม
พ.ศ. 2503 องคการนาซาของสหรฐฯ ทาการสารวจอตนยมศาสตรผานดาวเทยม
Tairos I
พ.ศ. 2503 กองทพอากาศสหรฐฯ สง Passive Relay ของโทรศพทและ TV ผาน
ดาวเทยม Echo I
พ.ศ. 2503 กองทพบกสหรฐฯ ทาการทอสอบการ Delayed Relay ผานดาวเทยม
Courier IB
พ.ศ. 2505 สหรฐฯ องกฤษ ฝรงเศส ไดรวมมอกนในการสอสารผานดาวเทยม Telstar
I แบบ Active Relay (มการขยายของสญญาณซ าทสถานทบทวนสญญาณ) ขามมหาสมทร
แอตแลนตก
พ.ศ. 2505 รสเซยใชดาวเทยมในการสงทว และตดตอสอสารผานดาวเทยม Vostok 3,
4
พ.ศ. 2506 สหรฐฯ ใชการตดตอสอสารแบบ Passive Relay ผานดาวเทยมจานวนมาก
ในลกษณะ Scatter Needle
พ.ศ . 2506 สหรฐฯ และญป น ไดตดตอสอสารกนโดยระบบ Active Relay
ขามมหาสมทรแปซฟก ผานดาวเทยม Relay I
มหาวท
ยาลยราชภฏธนบร
8
พ.ศ. 2507 ญป น และสหรฐฯ ไดรวมกนถายทอด TV ในการแขงขนกฬาโอลมปก
ผานดาวเทยม Syncom 3 ซงลอยอยกบท
ตอมาเมอ วนท 6 เมษายน 2508 องคการ Intelsat สงดาวเทยมโทรคมนาคมเพอการ
พาณชยดวงแรก คอ Early Bird หรอ Intelsat I เหนอมหาสมทรแอตแลนตกเพอตดตอระหวางยโรป
กบสหรฐอเมรกา โดยฝรงเศส อตาล องกฤษ ผลดกนทางานตดตอกบสหรฐอเมรกา
ในชวงนน เมอวนท 20 ธนวาคม 2507 ไดมการประชมชวคราวของประเทศตางๆ
เพอกอตงองคการสอสารดาวเทยมเพอการพาณชยโลก โดยไมกดกนเชอชาต ภาษา หรอลทธของ
ประเทศผ ใชบรการ ในขนตนท ประชมเหนสมควรต งช อหนวยงานนวา Global Interim
Commercial Communication แตตอมาในเดอนพฤศจกายน 2508 ไดเปลยนชอใหมวา องคการ
ดาวเทยมเพอกจการโทรคมนาคมระหวางประเทศ (International Telecommunication Satlelite
Organization) มชอยอวา Intelsat ตามการประชมของหนวยงาน ICSC (Interim Communication
Intelsat) มมตใหแตงตงคณะกรรมาธการขององคการ Intelsat โดยประกอบดวยตวแทนของผถอ
หนและกลมผถอหนไมนอยกวา 1.5% ในชวงแรก Intelsat มเงนจดทะเบยน 200 ลานดอลลาร ม
กรรมาธการ 18 คน มผถอหนรายใหญ คอ สหรฐฯ 61%, องกฤษ 8.4%, ฝรงเศส 6.1%, ตอมาในป
พ.ศ. 2516 เงนจดทะเบยนมถง 500 ลานดอลลาร มผถอหนรายใหญ เชน สหรฐฯ 39.2%, องกฤษ
10.6%, ญป น 4.5% สาหรบประเทศทถอหนนอยกวา 1.5% นน จะตองรวมกลมกนเพอใหมจานวน
หนรวมกน 1.5% จงจะสามารถเขารวมประชมกบคณะกรรมาธการได 1 เสยง โดยสมาชกในกลม
จะหมนเวยนกนประเทศละ 1 ป เพอเขารวมประชมกบคณะกรรมาธการขององคการ Intelsat
สวนประเทศไทยเปนสมาชกขององคการ Intelsat ในอนดบท 49 โดยเขารวมในป พ.ศ. 2509
วนท 26 ตลาคม 2509 องคการ Intelsat สงดาวเทยม Intelsat II สวงโคจร และ
ประเทศไทยเปดการตดตอสอสารดาวเทยมเหนอมหาสมทรแปซฟกกบสหรฐอเมรกาทางดาน
ฮาวาย เมอวนท 1 เมษายน 2510
วนท 11 ธนวาคม 2511 องคการ Intelsat สงดาวเทยม Intelsat III ข นสวงโคจร
ประเทศไทยตดตอดาวเทยม Intelsat III F-4 ทางดานมหาสมทรแปซฟก และดาวเทยม Intelsat III
F-3 เหนอมหาสมทรอนเดย เมอวนท 1 เมษายน 2513
หลงจากนนประเทศไทยกใชดาวเทยมของ Intelsat มาตลอด ในปจจบน ประเทศไทย
ยงใชดาวเทยมอนๆ อก เชน ดาวเทยม Palapa ของประเทศอนโดนเซย ดาวเทยม Asiasat ของ
ประเทศฮองกง และตงแตป พ.ศ. 2536 เปนตนไป ประเทศไทยจะมดาวเทยมเปนของตนเองชอวา
ไทยคม (Thaicom) ซงบรษท ชนวตรคอมพวเตอรแอนคอมมนเคชน เปนผไดรบสมปทาน
มหาวท
ยาลยราชภฏธนบร
9
2. การสอสารผานดาวเทยม (Satellite Communication)
ณรงค เหมกรณ (2533) ไดกลาวถงการสอสารผานดาวเทยมวา ดาวเทยมทมนษยสง
ขนไปโคจรเหนอผวโลก ขณะนมประมาณมากกวา 200 ดวง อยทตาแหนงตางๆ
2.1 ดาวเทยมทสงขนไปโคจรเหนอผวโลกน แบงออกไดเปน 3 แบบ ดงตอไปน
2.1.1 ดาวเทยมแบบโคจรตามยถากรรม เปนดาวเทยมรนแรกๆ ทมนษยขนไป
โคจรเหนอพนผวโลก สมยนนระบบการสง และการควบคมยงไมดเทาทควร ดาวเทยมแบบนแต
ละดวงมวงโคจรของตวเองแตกตางจางดวงอนๆ ระดบความสงแตละดวงจะแตกตางกน เปน
ดาวเทยมทบงคบวงโคจรและระดบความสงไมได
2.1.2 ดาวเทยมแบบเฟส เปนดาวเทยมทมแนวทางโคจรแตกตางกนตาม
วตถประสงคทจะใหดาวเทยมโคจรผานตาแหนงไหน เชน โคจรตามแนวเสนศนยสตร โคจรเอยง
เปนมม 30 องศากบเสนศนยสตร โคจรผานขวโลก เปนตน ดาวเทยมแบบนเปนระบบดาวเทยมท
บงคบเสนทางโคจรได เชน ดาวเทยมสารวจทรพยากร ดาวเทยมทาจารกรรม เปนตน
2.1.3 ดาวเทยมแบบโคจรอยกบท เปนดาวเทยมทใชเพอการสอสาร โดยสงขน
ไปใหมระดบความสงประมาณ 35,860 กโลเมตร โคจรตามแนวเสนศนยสตรไปทางทศตะวนออก
มความเรวในการโคจรรอบโลกครบหนงรอบเทากบทโลกหมนรอบตวเองหนงรอบ ดงนนเมอ
สงเกตดดาวเทยมจากพนโลก ณ จดใดจดหนง จงดเสมอนวาดาวเทยมลอยนงอยกบทดาวเทยมแบบ
นเปนดาวเทยมทใชเพอการสอสาร ถามดาวเทยมเพยง 3 ดวง ณ ตาแหนงเหนอมหาสมทร
แอตแลนตก มหาสมทรแปซฟก และมหาสมทรอนเดยกสามารถถายทอดระบบการสอสาร
ครอบคลมไดทวโลกแตในทางปฏบตแลวจะตองมดาวเทยมสารองไวอกแหงละ 1 ดวง ดงน น
จะตองสงดาวเทยมขนไปอยเหนอมหาสมทรแตละแหงอยางนอย 2 ดวง และตาแหนงเหนอ
มหาสมทรแอตแลนตกอาจมถง 3-4 ดวง เพราะขายการสอสารมมาก
2.2 อายการใชงานของดาวเทยม ปกตแลวจะข นอยกบเชอเพลงทบรรจอยใน
ดาวเทยมเพอการควบคมตาแหนง แผงเซลลแสงอาทตยทเปนตวจายไฟใหกบอปกรณตางๆ ใน
ดาวเทยม อปกรณอเลกทรอนกสในดาวเทยม และโดยเฉพาะอยางยง Traveling tube (TWT) ทใช
เปนอปกรณขยายสญญาณ
มหาวท
ยาลยราชภฏธนบร
10
ภาพท 2.1 ดาวเทยมวงโคจรจากแนวคดอารเธอร ซ. คลารก
(www.geocities.ws/naratip51/introduction.html, 2557)
2.3 ดาวเทยมทจะสงเขาสวงโคจรสงได 2 วธ
2.3.1 สงโดยใชจรวด
2.3.2 สงโดยใชยานขนสงอวกาศ
ดาวเทยมขณะทสงเขาสวงโคจร หรอ เมออยในวงโคจรแลวจะตองอยในความ
ควบคมดแลของสถานตดตามและบงคบควบคมดาวเทยมตลอดเวลา สถานตดตามและบงคบ
ควบคมดาวเทยม TT&C (tracking, telemetry and command) จะกระจายอยตามภมภาคตางๆ ของ
โลก เชน Paumalu (อเมรกา) Andover (อเมรกา) Fucimo (อตาล) Carnarvon (ออสเตรเลย)
Yamaguchi (ญป น) ฯลฯ สถานเหลานจะตองควบคมดแลใหดาวเทยมอยตาแหนงทถกตอง และสง
ขอมลตาแหนงของดาวเทยมไปใหสถานภาคพนดนตางๆ ทราบลวงหนา ถาดาวเทยมเคลอนทผด
ตาแหนงมากเกนไป สถานตดตามและบงคบควบคมดาวเทยมจะสงสญญาณไปบงคบใหดาวเทยม
จะสงสญญาณไปบงคบใหดาวเทยมจดทอจรวดเชอเพลงทอใดทอหนงเปนระยะเวลาสนๆ เพอนา
ดาวเทยมกลบมาอยในตาแหนงทถกตอง
3. ประเภทของดาวเทยม
ITM 640 Internet and Communication Technologies (2557) ไดอธบายประเภทของ
ดาวเทยมไววา ดาวเทยม คอ วตถทเกดจากการประดษฐคดคนโดยมนสมองของมนษยซงมน
สามารถจะลอยอยในอวกาศ และโคจรรอบโลก หรอเคลอนไปยงจดหมายปลายทางทมนษย
ตองการได โดยอาศยกฎเกณฑทางวทยาศาสตรตางๆ เชน แรงดงดดของโลก และโลกโคจรรอบ
ดวงอาทตย ซงทาใหดาวเทยมมมากมายหลายประเภท และสามารถแบงประเภทการใชงานได
11 ประเภท ดงน
มหาวท
ยาลยราชภฏธนบร
11
3.1 ดาวเทยมทใชในการสอสารแบบจดตอจด เชน ดาวเทยมปาลาปา ดาวเทยมไทย
คม
3.2 ดาวเทยมสอสารระหวางดาวเทยม เชน ดาวเทยม TDRS
3.3 ดาวเทยมเพอการสอสารเคลอนทบนบก ในน า และในอากาศ เชน ดาวเทยมอน
มารแซต
3.4 ดาวเทยมเพอการสอสารวทยกระจายเสยง และวทยโทรทศน เชน ดาวเทยม
ASTRA
3.5 ดาวเทยมเพอการสารวจโลก สารวจทรพยากรธรรมชาต เชน ดาวเทยม
LANDSAT
3.6 ดาวเทยมเพอ เพอการสารวจอวกาศ เชน ดาวเทยม METEOR ดาวเทยม
EXPLORER
3.7 ดาวเทยมเพอการพยากรณอากาศ เชน ดาวเทยม GMS ดาวเทยม NOVA 6-9
3.8 ดาวเทยมเพอการปฏบตในหวงอวกาศ เชน SPAS ดาวเทยม SKYLAB
3.9 ดาวเทยมเพอกจการวทยสมครเลน เชน ดาวเทยม JAS-1 หรอดาวเทยม FUJI
3.10 ดาวเทยมเพอการการกาหนดตาแหนง เชน ดาวเทยม NAVSTAR
3.11 ดาวเทยมเพ อการนารองเรอ และอากาศยาน เชน ดาวเทยม TRANSIT
ดาวเทยม COSMOS
ภาพท 2.2 ตวอยางวงโคจรของดาวเทยม (ITM 640 Internet and Communication Technologies,
2557)
มหาวท
ยาลยราชภฏธนบร
12
4. ยานความถในการสงสญญาณ
ITM 640 Internet and Communication Technologies (2557) ไดกลาวไววา ดาวเทยม
ทใชในการสอสารจะมอปกรณการรบ-สงคลนวทย ภายในตวดาวเทยม และอาศยทาหนาทถายทอด
ทวนสญญาณ (repeater) ไปยงสถานภาคพนดนทสงสญญาณ และรบสญญาณการสงสญญาณ
ความถคลนไมโครเวฟจากสถานภาคพนดนทสงสญญาณขาขน เราเรยกวาการเชอมโยงขาข น
(up-link) ซงจานรบสญญาณบนตวดาวเทยมจะรบขอมลภาพ, เสยง, คอมพวเตอร ไวแลว ขยายให
มความแรงของสญญาณมากขน แลวจงสงลงมายงสถานภาคพนดนตามตองการ ซงการสงสญญาณ
จากดาวเทยมลงมายงสถานภาคพนดนเรยกวา การเชอมโยง (down-link) โดยความถคลน
ไมโครเวฟขาขนจะแตกตางกบความถขาลงซงเปนไปตามหลกของระบบการถายทอดความถ และ
หลกเลยงการรบกวนของสญญาณ โดยความถขาขนจะสงกวาความถขาลงจากดาวเทยมเสมอ
ซงการสงจะยากกวาการรบสญญาณ
ภาพท 2.3 การถายทอดทวนสญญาณจากดาวเทยม (ITM 640 Internet and Communication
Technologies, 2557)
มหาวท
ยาลยราชภฏธนบร
13
ภาพท 2.4 แผนผงการสงและรบสญญาณดาวเทยม (ITM 640 Internet and Communication
Technologies, 2557)
5. อปกรณรบ-สง สถานดาวเทยม
ITM 640 Internet and Communication Technologies (2557.) ไดกลาวถงอปกรณ
รบ-สง สถานดาวเทยมไว 3 ชนด คอ
5.1 จานสายอากาศ ทาหนาทแพรกระจายสญญาณหรอรบสญญาณดาวเทยม
5.2 อปกรณเครองสงกาลงสง (HPA) ทาหนาทขยายสญญาณความถสงสงไปยง
ดาวเทยม
5.3 LNB อปกรณททาหนทขยายสญญาณทมอตราการขยายสง และมสญญาณ
รบกวนตา
6. ทรานสปอนเดอร (Transponder)
บณฑต โรจนอารยานนท (2540, หนา 165) ไดอธบายไววาทรานสปอนเดอร
(Transponder) คอ ชดอปกรณททาหนาทในการจดการกบสญญาณทรบไดแลวสงกลบลงมายงโลก
อก งานททรานสปอนเดอรทากเหมอนกบเครองทวนสญญาณโดยทวไป คอ ทาการขยายสญญาณท
รบได ทาการแปลงความถทตองการ และขยายสญญาณทไดน เพอสงกลบลงมายงพนโลกใหม จาก
ภาพท 2.5 แสดงอปกรณตางๆ ในทรานสปอนเดอร โดยทวไปจะประกอบดวยเครองขยายสญญาณ
ซงเปนพวก Bipolar Transistor Amplifier หรอ Tunnel Diode Amplifier แบบสญญาณรบกวนตา
(LNA) มกเซอร (Mixer) และ Local Oscillator ซงจะทาหนาทแปลงความถชวง 6 GHz ใหเปน
4 GHz แลวสญญาณทไดนกจะถกสงเขาเครองขยาย TWT กาลงต าและผานฟลเตอรชนหนงกอนท
จะเขาเครองขยาย TWT กาลงสง สญญาณทถกขยายเรยบรอยแลวนจะถกสงกลบมายงโลก โดยผาน
สายอากาศของ 4 GHz
มหาวท
ยาลยราชภฏธนบร
14
ภาพท 2.5 อปกรณตางๆ ในทรานสปอนเดอร (ITM 640 Internet and Communication
Technologies, 2557)
7. ระบบการสงสญญาณ
ธชชย คาเพมพล (2557) ไดอธบายวา ปจจบนดาวเทยมสอสารใชระบบการสง
แพรภาพทางโทรทศนอย 2 แบบ คอ
7.1 ความถยาน C-Band จะสงสญญาณขาขน (Uplink) ใชยานความถ 6 GHz และ
สญญาณขาลง (Downlink) ใชยานความถ 4 GHz นยมเรยกวา 6/4 GHz โดยความถขาลง (Downlink
Frequency) จะมชวงกวางของคลนความถเทากบ 480 MHz หรอ 0.48 GHz แตมกสงความถ
อยในชวง 3700 MHz หรอ 3.7 GHz – 4.2 GHz ดงนน ใน 1 ทรานสปอนเดอรจะมความกวางของ
คลนความถ (Transponder Bandwidth) เทากบ 40 MHz และสามารถแบงแยกการสงสญญาณ
ออกเปนชองยอยๆ อกในแตละชองของทรานสปอนเดอร จงเทากบวามทรานสปอนเดอรเทากบ
12 ทรานสปอนเดอร ในแตละแนวการสง (Polariration) คอ แนวตง Vertical 12, แนวนอน
Horizontal 12 รวมเปน 24 ทรานสปอนเดอร
ภาพท 2.6 ดาวเทยมแบบ C-Band จะครอบคลมพนทกวาง (ธชชย คาเพมพน, 2557)
มหาวท
ยาลยราชภฏธนบร
15
7.2 ความถของยาน KU-Band จะสงสญญาณขาขน (Uplink) ใชยานความถ 12-14
GHz และสญญาณขาลง (Downlink) ใชความถยาน 10-12 GHz โดยความถขาลง (Downlink
Frequency) จะมชวงกวางของคลนความถเทากบ 480 MHz หรอ 0.48 GHz แตมกสงความถ
อยในชวง 11.7 GHz – 12.2 GHz ดงนน ใน 1 ทรานสปอนเดอรจะมความกวางของคลนความถ
(Transponder Bandwidth) 40 MHz และสามารถแบงแยกการสงสญญาณออกเปนชองยอยๆ
อกในแตละชองของทรานสปอนเดอร จงเทากบวาจะมทรานสปอนเดอรเทากบ 12 ทรานสปอน
เดอร ในแตละแนวการสง (Polariration) คอ แนวตง Vertical 12, แนวนอน Horizontal 12 รวมเปน
24 ทรานสปอนเดอร
ภาพท 2.7 ดาวเทยมแบบ KU-Band พนทแคบแตความเขมของสญญาณสงมาก (ธชชย คาเพมพน,
2557)
คลนไมโครเวฟเปนคลนแมเหลกไฟฟาชนดหนง มคณสมบตหลายอยางนอกจาก
จะวงเปนเสนตรง ดวยลาคลนแคบๆ แลว สญญาณถกรบกวนไดนอย และมยานความถทกวาง
หากนามาใชในระบบสายอากาศจะไดอตราขยายสญญาณของสายอากาศสงแตมขอเสย เมอคลน
ผานชนบรรยากาศของโลกจะถกดดซบไวบางสวนทาใหพลงงานของคลนลดลง หรออาจเกดการ
เบยงเบนทาใหคลนหกเหได นอกจากนกยงอาจถกรบกวนจากสนามแมเหลกของดวงอาทตย
ในอวกาศรวมทง เมฆ ฝน หมะ บนพนโลกดวยคณสมบตทสามารถใชไดด แมนจะมขอเสยอยบาง
แตกยงเหมาะทจะใชในการสอสารผานดาวเทยม
มหาวท
ยาลยราชภฏธนบร
16
8. ฟตปรนท (Foot Print)
PSI Holding Co. (2557) ไดอธบายถงฟตปรนท (Foot Print) ไววา ฟตปรนท คอ
ลาคลนสญญาณดาวเทยมทครอบคลมพนโลก ดาวเทยมแตละดวงจะมฟตปรนททแตกตางกนไป
โดยสญญาณทสงจะเขมทสดตรงจดศนยกลาง และจะคอยๆ จางลงเมอออกจากจดศนยกลาง
ภาพท 2.8 การสงสญญาณครอบคลมพนท (PSI Holding Co., 2557)
ภาพท 2.9 สญญาณคลนไมโครเวฟทสงจากดาวเทยมลงมายงพนโลก
(http://bewkmw.wordpress.com, 2556)
มหาวท
ยาลยราชภฏธนบร
17
ลกษณะตามภาพท 2.10 ซงจะเหนเปนแผนทโลก และมแถบสมวงเปนฟตปรนท
ของระบบ KU-Band และแถบสน าเงน และสมออนเปนระบบ C-Band สญญาณคลนไมโครเวฟท
สงลงมายงพนโลกเราเรยกวา บม (Beam) โดยทสามารถทจะควบคมใหบมลงไปยงพนทเปาหมาย
ตามทตองการซงมระบบควบคมจากหนวยงานภาคพนดน
ภาพท 2.10 พนทสญญาณครอบคลมบนพนโลก เราเรยกวา ฟตปรนท (Foot Print) (PSI Holding
Co., 2557)
9. ตาแหนงดาวเทยมและพนทตดตง
9.1 ตาแหนงของดาวเทยม
ภาพท 2.11 แสดงตาแหนงของดาวเทยม (ITM 640 Internet and Communication Technologies,
2557)
มหาวท
ยาลยราชภฏธนบร
18
ITM 640 Internet and Communication Technologies (2557) ไดกลาวไววา
การทเราจะตดตงจานดาวเทยมไดจะตองรตาแหนงของดาวเทยมวาอยตาแหนงไหน ดาวเทยมทก
ดวงจะแขวนอยทเสนศนยสตร (เสนแบงระหวางซกโลกเหนอและใต) และดาวเทยมแตละดวงจะม
ตาแหนงเปนของตวเองโดยใชเสนแวง (Longtitude) เปนตวกาหนดตาแหนง ดงน นชอของ
ดาวเทยมจะมตวเลขตอทายดวยเสมอ เชน THAICOM 78.5 E 78.5 หมายถง เสนแวงท 78.5 E
หมายถง ซกโลกดานตะวนออก
ภาพท 2.12 ตาแหนงของดาวเทยมตามแนวเสนแวง (ITM 640 Internet and Communication
Technologies, 2557)
9.2 การกาหนดพนทในการตง
เมอเรารวาดาวเทยมทกดวงอยท เสนศนยสตรและประเทศไทยอยซกโลก
ทางดานเหนอ การตดตงจานจะตองหนหนาจานไปทางทศใต สวนจะหนหนาไปทางทศตะวนออก
หรอตะวนตกนนกขนอยกบตาแหนงทตดตงกบตาแหนงดาวเทยมสมมตวาเราตองการตดตงจานท
กรงเทพฯตาแหนงทกรงเทพฯอยท 13.5 เสนแวงท 100 ถาเราตองการรบดาวเทยมไทยคมจะตองหน
หนาจานไปทางขวา (ถาเราหนหนาไปทางทศใต) เพราะดาวเทยมไทยคมอยทเสนแวง 78.5 E หรอ
ในขณะเดยวกนเราตองการรบสญญาณจากดาวเทยม APSTAR 134 E เราจะตองหนหนาจานไป
ทางซาย แตถาเราตองการรบ ASIA 2 100.5 E เราแทบจะไมตองหมนจานเลย เพราะตาแหนงของ
เสนแวงอยท 100.5 E ซงตรงพอด
มหาวท
ยาลยราชภฏธนบร
19
ภาพท 2.13 แสดงตาแหนงของประเทศไทยตามแนวเสนรงเสนแวง (ITM 640 Internet and
Communication Technologies, 2557)
การตดตงจานทจงหวดนราธวาส กบการตดตงจานทจงหวดเชยงราย ยอมทจะม
มมกมเงยทแตกตางเพราะวาทจงหวดนราธวาสอยใกลเสนศนยสตร จานกจะกมมากกวามมกมหรอ
มมซายขวาในแตละตาแหนง หรอพนทกยงไมเทากน ขนอยกบดาวเทยมกบพนกบพนทดงนน
เพอใหงายตอการหามมกมเงย (Elevation)
ภาพท 2.14 แสดงถงมมกมเงยของจานรบสญญาณในพนทตางกน (ITM 640 Internet and
Communication Technologies, 2557)
มหาวท
ยาลยราชภฏธนบร
20
9.3 การคานวณมมกมเงย (EL) และมมสาย (AZ)
EL = tan
A2 = tan
EL = Elevation มมกมเงย
AZ = Azimuth มมสาย
= Latitude เสนรงของสถาน
= Longtitude เสนแวงของดาวเทยมลบดวยเสนแวงของสถาน
R = รศมของโลก 6,370 ก.ม.
H = ระยะความสงของดาวเทยม 35,680 ก.ม.
ภาพท 2.15 เขมทศมความสาคญมากในการตดตงจานรบสญญาณดาวเทยม (ITM 640 Internet
and Communication Technologies, 2557)
9.4 วธการใชเขมทศในงานตดตง
เขมทศมความสาคญมากในการตดต งจานรบสญญาณดาวเทยม เพอทจะได
กาหนดทศทางและมมทจะหนหนาจานไดถกตองตามทคานวณไว ดงน
9.4.1 ใหเราจบเขมทศโดยการใชมอซายถอเขมทศแลวหนเลข 0 ใหอยทางดาน
ตวเรา ตรงขามจะเปนเลข 180 จากนนใหเราหนหนาไปทางทศใตโดยเขมจะชระหวางเหนอและใต
โดยตวเลขของเขมทศทจะชจะตองขามระหวาง 0 และ 180 ตามภาพท 2.16
มหาวท
ยาลยราชภฏธนบร
21
ภาพท 2.16 การใชเขมทศในการกาหนดทศทางของหนาจาน (ITM 640 Internet and
Communication Technologies, 2557)
9.4.2 เมอไดทศเหนอและใตแนนอนแลว ใหตเสนเหนอใตลงไปทตาแหนงท
ตองการตดตง และตอกเสนทามม 90 เปนเสน E กบ W จากนนใหใสตวเลข 90 ไวท E, 180 ท S
และ 270 ท W ตอมาใหตเสนเปนครงวงกลมจาก E และ W ตามภาพท 3.20 การทตาแหนงตางๆ ม
ตวเลขกากบไวทาใหงายในการตดตงหรอในการหาตาแหนงดาวเทยมยกตวอยางเชน มม AZ (สาย)
ทคานวณไดจากสตรดาวเทยมไทยคม 78.5 E ตาแหนงทตดตงกรงเทพ มม AZ อยท 239 หนาจาน
จะตองหนไปทตาแหนงนนจงจะรบสญญาณไดพอด วธการหาตาแหนง 239 มดงน เอา 180 + 270
แลวหารดวย 2 = 225 ครงหนงระหวาง 180 และ 270 กคอ 255 ใหเราขดแบงทง 2 ใหเทากนตามรป
ดงนน 239 จะอยคอนไปทาง 270 เลกนอย เมอเราตดตงกใหหนหนาจานไปทางนนจะทาใหรบ
สญญาณไดโดยไมหลงทศสวนการใชเขมทศสาหรบจาน Move นนไมตองกาหนดตวเลขเหมอน
การตดตงจาน Fix เพราะจาน Move จะใชทศใตเปนหลก โดยไมตองกาหนดมม A การใชเขมทศ
สาหรบผท เรมตดตงใหมๆมความจาเปนมากเพราะสตรทคานวณไวในหนงสอจะตองอางถง
อปกรณเหลานเสมอเพองายตอความเขาใจเครองมออกชนดหนงทตองทาความเขาใจกคอ เครองวด
มม (Angle) จะใชประกอบในการตดตง เพอทาการวดมมกมเงย EL เมอเราคานวณไดจากสตร
วามมม EL เทาไรกจะใชเครองวดนไปจบตดตงไวในตาแหนงมมทตองการ และทาการปรบมม EL
กมลงหรอเงยขนใหไดตามองศาทตองการ
มหาวท
ยาลยราชภฏธนบร
22
ภาพท 2.17 เครองมอทใชในการวดมม (Angle) (ITM 640 Internet and Communication
Technologies, 2557)
ระบบโทรทศนรวม (SMATV: Satellite Master Antenna Television System)
สธาดา อาภาประเทอง (2557, หนา 179) ไดกลาวถงระบบโทรทศนรวม (SMATV:
Satellite Master Antenna Television System) ไววา ระบบรบสญญาณโทรทศนผานดาวเทยม
(TVRO: Television Receiver Only) โดยทวไปจะใชกบเครองรบทมจานวนไมมาก เชน บานพก
อาศย หองเชา หรออพารทเมนทขนาดเลก ทมจานวนหองพกไมมากนก เพราะหากจานวนหองหรอ
จานวนเรองรบโทรทศนมมากขนกตองใชเครองรบสญญาณดาวเทยม (Receiver) จานวนมากขนทา
ใหเสยคาใชจายสงขนมาก นอกจากน เครองรบโทรทศนแตละเครองยงไมสามารถเลอกชมรายการ
ไดตามตองการ ดงน นระบบการกระจายสญญาณโทรทศนท รบจากดาวเทยมอกระบบหนง
ทนามาใชในอาคารขนาดใหญ เชน อพารทเมนท คอนโดมเนยม โรงแรม จะมลกษณะพเศษ
แตกตางจากทกลาวมาแลว เราเรยกระบบนวาระบบ SMATV (Satellite Master Antenna
Television) ซงเป◌นระบบดาวเทยมกระจายสญญาณโทรทศนทรบจากดาวเทยมทตองการ แลวทา
การเปลยนแปลงความถของสญญาณทรบไดใหอยในชวงความถของสญญาณโทรทศนท ไมม
การใชงาน เชน ความถในยาน UHF จากนนจงสงสญญาณไปเขาระบบ MATV (Master Antenna
Television) เดมทมอยภายในอาคารขนาดใหญโดยผานทางสายเคเบล และสงไปยงหองพกอาศย
ทอยภายในอาคารตอไป
มหาวท
ยาลยราชภฏธนบร
23
ภาพท 2.18 ลกษณะของการกระจายสญญาณระบบ SMATV ในอาคารขนาดใหญดวยการ
ผสมสญญาณจากจานรบสญญาณกบสญญาณจากสายอากาศโทรทศนธรรมดา
(สธาดา อาภาประเทอง, 2557, หนา 180)
มหาวท
ยาลยราชภฏธนบร
24
ภาพท 2.19 บลอคไดอะแกรมของระบบ SMATV ซงออกแบบเพอรบสญญาณจากดาวเทยม
สองดวง (สธาดา อาภาประเทอง, 2557, หนา 181)
ระบบ SMATV ใชเครองรบสญญาณดาวเทยม (Receiver) แยกกนรบสญญาณเฉพาะชอง
โดยเดดขาด คอ หากตองการรบสญญาณรายการของดาวเทยม 5 ชอง กตองใชเครองรบสญญาณ
ดาวเทยม (Receiver) จานวน 5 เครองเชนกน โดยเครองรบสญญาณแตละเครองจะจน ความถใหรบ
สญญาณรายการของดาวเทยมทง 5 ชองโดยไมซ ากน จากนนจงนาเฉพาะสญญาณภาพและเสยง
ของเครองรบสญญาณแตละเครองไปตอเขากบเครองแปลงสญญาณ (RF Modulator) ทอยภายนอก
ซงในกรณนจะมจานวนทงหมด 5 เครองเทากบจานวนเครองรบสญญาณ สญญาณทออกจาก
เอาตพตของอารเอฟมอดดเลเตอรแตละเครองจะเปนสญญาณอารเอฟ (RF Signal) ทเกดจากการ
ผสมสญญาณภาพและเสยง ทสงจากเครองรบสญญาณแตละเครองเชนกน โดยสญญาณอารเอฟ
ดงกลาวจะถกปรบจน ใหมความถออกมาไมตรงกบชองสญญาณของรายการโทรทศนทแพรภาพ
ออกอากาศตามปกตภายในประเทศ เพอปองกนการซ าซอนและรบกวนกน เครองรบสญญาณและ
อารเอฟมอดดเลเตอรทนามาใชงานในระบบ SMATV น มผผลตจานวนมากไดออกแบบใหอยใน
รปของอปกรณทใชเฉพาะงานโดยมอปกรณชนดอน เชน เครองรวมสญญาณ เครองขยายสญญาณ
เครองถอดรหสสญญาณ ตดตงอยชนวาง (Rack) ชดเดยวกน ซงจะมความคงทนตอการใชงานสง
กวาแบบทใชงานภายในบานพกอาศยทวไป และสามารถใชงานไดตดตอกนเปนเวลานานๆ ในการ
สงกระจายภาพสญญาณภาพโดยใชระบบ SMATV นน นอกจากจะมสญญาณรายการโทรทศนท
รบจากดาวเทยมแลว ยงมสญญาณรายการโทรทศนทแพรภาพจากสถานโทรทศนภายในประเทศ
รวมอยในสายเคเบลเดยวกนดวย โดยตองปรบระดบของสญญาณทมาจากทงสองแหลงใหสมดล
กน เพอปองกนมใหสญญาณสวนทแรงกวาไปรบกวนสญญาณอกสวนหนงทมความแรงของ
มหาวท
ยาลยราชภฏธนบร
25
สญญาณตากวาเหตการณทอาจปรากฎขนบนจอภาพของเครองรบโทรทศนในกรณทไดรบจาก
ดาวเทยมและทรบไดจากสถานโทรทศนมารวมเขาดวยกน คอ การเกดเงาซอนขนบนภาพ สาเหต
เกดจากสญญาณทสงจากสถานโทรทศนทอยในระบบ SMATV มความแรงกวาสญญาณทรบจาก
ดาวเทยม ซงวธปองกนไดก คอ เปลยนความถของสญญาณโทรทศนดงกลาว ใหแตกตางจาก
ชองสญญาณทจดไวในสายเคเบล กจะสามารถปองกนปญหาดงกลาวได นอกจากนเราสามารถ
นาเอาสญญาณภาพและเสยงจากแหลงอนๆ เชน วดโอเทป เลเซอรดสก กลองถายวดโอ หรอ
กลองโทรทศนวงจรปด สงรวมเขาไปในสายเคเบลเชนเดยวกบสญญาณโทรทศนทแพรภาพจาก
สถานโทรทศนภายในประเทศไทย โดยการใชอารเอฟมอดดเลเตอรผสมสญญาณสญญาณภาพและ
เสยงจากแหลงดงกลาว ใหเปนสญญาณอารเอฟความถใหมทไมซ ากบความถเดมในสายเคเบลทได
ใชงานอยแลว การออกแบบระบบ SMATV ใหสมบรณนน มขอมลทางเทคนคอกหลายอยาง เชน
ถาตองการรบสญญาณของรายการโทรทศนทมการเขารหสกจะตองมเครองถอดรหส หรอเครอง
IRD ตดตงไวทชดอปกรณสวนหนา (Headend) ของระบบ SMATV นดวย ดงนนจงควรขอ
คาแนะนาจากตวแทนจาหนาย หรอบรษทผผลต ในการออกแบบตดตงจะชวยใหสามารถเลอกใช
อปกรณไดอยางถกตอง และคมคาทสด
ภาพท 2.20 อปกรณเครองรบสญญาณระบบ SMATV ซงจนรบสญญาณแตละชองไดหลายชอง
(สธาดา อาภาประเทอง, 2557, หนา 183)
มหาวท
ยาลยราชภฏธนบร
26
ภาพท 2.21 การตอภาคดาวเทยม 5 ชอง ในอาคารชดหรอโรงแรม (สธาดา อาภาประเทอง, 2557,
หนา 183)
มหาวท
ยาลยราชภฏธนบร
27
ภาพท 2.22 ตวอยางการตอระบบ SMATV ภายในโรงแรม (สธาดา อาภาประเทอง, 2557,
หนา 184)
มหาวท
ยาลยราชภฏธนบร
28
1. หลกการทางานของระบบรบสญญาณโทรทศนผานดาวเทยม
Telecomth Group (2557) จานรบสญญาณดาวเทยม (Satellite Antenna Dish)
ทาหนาท สะทอนสญญาณคลนความถไมโครเวฟทรบมาจากดาวเทยมความถ 3.7-4.2 GHz
ยาน C-band แลวรวมสญญาณทสะทอนผานเขาตวรวมสญญาณ Feed Horn ททาหนาท Focus รวม
สญญาณสงผานทอนาสญญาณ (Wave guide) เปนทอสเหลยมผนผาเขาไปทโพรบสายอากาศ
(Resonant Probe) ซงจะมรปรางเปนไมกางเขน หรอเปนแทงตวนาขวางอยภายในทอลกษณะ
ตาแหนงของโพรบสายอากาศรบสญญาณน จะมการตดตงสองลกษณะคอแนวตงและทางแนวนอน
ซงจะเปนตวบอกวารบสญญาณจากดาวเทยมเปนแบบขวแนวตง (Vertical) หรอขวแนวนอน
(Horizontal) สญญาณคลนความถไมโครเวฟ ทรบเขามาทางสายอากาศน จะนาไปขยายสญญาณให
แรงขนดวยอปกรณขยายรบกวนตา LNA (Low Noise Amp) หรอ LNB (Low Noise Block Down
Converter) คอภาคขยาย RF Amp ทขยายเฉพาะความถฟลเตอรความถทตองการเขามา จากนนจะ
ปอนผานเครองแปลงความถใหตาลง (Down Converter : D/C) ดวยการเปลยนแปลงจากความถ
3.7-4.2 GHz (ยานความถ C-band) ใหลดตาลงเหลอ 950-1,450 MHz สญญาณนสงผานสาย
นาสญญาณเขามายงภาครบ หรอทเรยกวา Receiver ภายในภาครบ Receiver ประกอบดวย
ภาคจนเนอร (Tuner) อนพตอมพแดนซ 75 โอหม ทาหนาทเลอกรบความถ IF ภาพ 950-1,450
MHz, 1,750 MHz หรอ 2,050 MHz ทมาจาก LNB เขามาขยายพรอมกนหลายๆ ชองทงหมด
ถาตองการเลอกรบความถ IF ภาพชองใดชองหนง (Channel Selector) วงจรอเลกทรอนคสจนนง
กจะหารความถออสซลเลเตอร ในระบบซนธไซเซอร (Synthesized PLL) ถาความถออสซลเลเตอร
ทได มคามากกวาความถสญญาณภาพของชองทตองการอย 479.5 MHz เมอนาไปผสมในวงจร
มกเซอร (Mixer) กจะไดความถผลตาง 479.5 MHz รายการชองนน ซงสามารถผานไปขยายในวงจร
IF Amp ความถ 479.5 MHz ได (รนเกาใช IF 70 MHz) และมความกวาง IF Bandwidth อย 27 MHz
หรอ 18 MHz การควบคมภาคเลอกชองจะถกควบคมดวยไมโครคอมพวเตอรอกทหนง (CPU) และ
แสดงผลท หนาจอเปนตวอกษรดวยวงจร OSD เม อขยายสญญาณความถ IF (Intermediate
Frequency) ทสองมเกนสงแลวจงสงเขาไปแยกสญญาณภาพออกจากคลนวทยดวยวงจร Video
Detector แลวนาสญญาณภาพทไดสงเขาไปขยายในภาค Video Amp ใหแรงข นตอไป
สวนสญญาณเสยงจะแยกออกมาจากภาควดโอดเทคเตอร แลวขยายใหแรงขน (Sound Amp)
จากนนทาการแยกสญญาณเสยงออกจากความถวทยดวยวงจร Sound Detector แบบระบบ FM โดย
ภาคน จะมภาคขยาย IF หลายชด เชน ความถ Sound IF หลายชด เชน ความถ SOUND IF 6.3 MHz
กบ 6.48 MHz ถาเปนแบบปกต (MONO : WIDE) แบนดวทธ 280 KHz แบบสเตรโอ (Narrow)
แบนดวทธ 150 KHz หรอแบบ PANDA หลายชองเสยงเพอใหสามารถรบฟงเสยงไดหลายภาษา
มหาวท
ยาลยราชภฏธนบร
29
สญญาณภาพและเสยง (Video Out & Audio Out) สามารถสงสญญาณจากสายนาสญญาณสงเขาไป
TV แบบ Monitor (TV ทไมมภาครบวทย) ไดโดยตรง ถาเปน TV แบบธรรมดาจะตองกดป ม AV
จงจะรบสญญาณได แตถาไมมป มกดระบบ AV จะตองรบสญญาณทางสายอากาศปกต โดย
เครองรบสญญาณดาวเทยม (Receiver) จะทาการผสมความถวทย (RF Mod) ระหวางความถ
สญญาณภาพ (Video) กบความถสญญาณเสยง (Audio) ทผานการ Detector ใหเปนความถวทย RF
ยานความถ VHF หรอ UHF โดยใชวงจรเปลยนความถ RF Convertor ทาหนาทเปลยนความถให
เหมอนกบเครองสง TV กาลงต า แตตองใชสายนาสญญาณตอไปเขาจดตอของสายอากาศ
เหมอนกบหลกการสงสญญาณของเครองเลนวดโอเทป
ภาพท 2.23 บลอกไดอะแกรมการทางานของเครองรบสญญาณดาวเทยม (Telecomth Group,
2557)
ภาพท 2.24 บลอกไดอะแกรมของระบบรบสญญาณโทรทศนผานดาวเทยม (Telecomth Group,
2557)
มหาวท
ยาลยราชภฏธนบร
30
2. อปกรณของระบบรบสญญาณผานดาวเทยม
Telecomth Group (2557) ไดกลาวถงเรอง อปกรณของระบบรบสญญาณผาน
ดาวเทยม ไวดงน
2.1 จานรบสญญาณดาวเทยม (Satellite Anterna)
2.1.1 ชนดของจานรบสญญาณดาวเทยม เราแบงจานรบสญญาณดาวเทยมตาม
ลกษณะการใชงานได 3 ชนด คอ
2.1.1.1 จานแบบคงท (Fixed) สามารถรบสญญาณจากดาวเทยมไดเพยง
ดวงเดยว
2.1.1.2 จานแบบคงทรบสญญาณดาวเทยมไดหลายดวง เชน แบบ DUO
และ TRIO ปจจบนสามารถรบสญญาณดาวเทยมไดถง 4 ดวง
2.1.1.3 จานแบบหมนหาดาวเทยมได (Move) โดยใชมอเตอรขบจาน
(Actuator) หมนจาน เพอหาตาแหนงดาวเทยม
จานรบสญญาณดาวเทยม จะทาหนาทสะทอนสญญาณคลนคงระบบรบสญญาณ
ผานดาวเทยม ความถโทรทศนทสงผานจากดาวเทยม โดยสญญาณทมกาลงออนๆ เมอตกลงมา
กระทบทพนผวของจานแลวสะทอนไปรวมยงจดโฟคล (Focal Point) จะมผลทาใหสญญาณแรงขน
ได สญญาณดงกลาวนจะถกสงไปยงอปกรณตวรวมสญญาณ (Feed Horn) เพอขยายใหแรงขน
ตอไป
2.1.2 โครงสรางของจานรบสญญาณดาวเทยม มลกษณะเปนรปทรงคลาย
กระทะ สวนโคงจะมลกษณะเปนพาราโบลก วสดทใชผลตจะเปนเหลก อะลมเนยม หรอไฟเบอร
กลาส มหลายแบบ ดงน
2.1.2.1 จานรบสญญาณดาวเทยมแบบจานทบ (Solid Antenna Dish) จาน
รบสญญาณดาวเทยมแบบทบ โครงสรางจะผลตจากแผนเหลก หรออะลมเนยม พนผวของจานมก
เคลอบดวยสทมคณสมบตไมสะทอนแสง เพราะหากสะทอนแสงแลวจะทาใหเกดการรวมแสง และ
เกดความรอน อาจทาใหอปกรณตวรวมสญญาณ (LNB) เสยหายได นอกจากนสทใชจะตองทน
สภาพภมอากาศ และปองกนสนมไดด
มหาวท
ยาลยราชภฏธนบร
31
ขอด ขอจากด
1. สะทอนสญญาณไดดกวาจานแบบโปรง
หรอไฟเบอรกลาส (เมอขนาดจานเทากน)
2. ราคาถก
1. น าหนกมาก ขนยายไมสะดวก
2. ไมสามารถตดในตาแหนงสงๆ ไดเนองจาก
ตานลม
3. น าขงทาใหเกดสนมไดงาย บารงรกษายาก
4. บดบงทศนยภาพดานหลงจาน
2.1.2.2 จานรบสญญาณดาวเทยมแบบจานรบสญญาณแบบไฟเบอรกลาส
จานรบสญญาณแบบไฟเบอรกลาส มลกษณะโครงสรางเหมอนกบจานแบบทบ เปนทนยมใชกน
แพรหลาย ภายในโครงสรางจะฝงลวดตาขายไว เพอเปนตวสะทอนสญญาณจากดาวเทยม ลกษณะ
ของการผลตจะใชวธพนไฟเบอรกลาสลงบนแผนแมพมพ แลววางลวดตาขายททอหรอถกลงไป
จากนนจงฉดไฟเบอรกลาส ทบลงไปอกชนหนง
ขอด ขอจากด
1. โครงสรางแขงแรง เกดการเสยหาย หรอผด
รปไดยากกวาจานแบบโปรง
2. น าหนกเบาขนยายสะดวก
3. ไมเกดสนม เพราะผลตจากไฟเบอรกลาส
1. ขนตอนการผลตยงยากซบซอน
2.1.2.3 จานรบสญญาณดาวเทยมแบบโปรง หรอแบบตาขาย (Mesh
Antenna Dish) จานรบสญญาณแบบโปรง หรอแบบตาขาย โครงสรางจะผลตจากอะลมเนยมเคลอบ
สกนสนม แผนอะลมเนยมจะเปนรตะแกรงทาใหลมสามารถผานได ขนาดของรตะแกรงจะตองม
ขนาดเลกกวา 1/12 ของความยาวคลน (𝜆) เชน จานรบสญญาณดาวเทยมยานความถ KU-Band
รตะแกรงจะตองมขนาดไมเกน 2 มลลเมตร และยานความถ C-Band รตะแกรงจะตองมขนาด
ไมเกน 6 มลลเมตร จงจะสามารถสะทอนสญญาณได จานชนดนเปนทนยมมากในปจจบน
เพราะไมทาใหเสยทศนยภาพมากนก
มหาวท
ยาลยราชภฏธนบร
32
ขอด ขอจากด
1. น าหนกเบา ขนยายสะดวก
2. ระบายไดด ปองกนจานลมหรอเปลยน
ทศทาง จงเหมาะสาหรบตดตงบนทสง
3. สวยงาม ไมบดบงทศนยภาพดานหลงจาน
1. สะทอนสญญาณไดนอยกวาจานทบ
2. น าไมขง ทาใหเกดสนมไดยากกวา
3. โครงสรางแบบตาขายคอนขางออนตว จง
เกดการเสยหาย หรอผดรปไดงาย
4. การตดตงบนทสง ตองคานงถงการปองกน
ฟาผาดวย
การผลตจานรบสญญาณดาวเทยม อาจสรางเปนชนเดยว
โดยวธการปมขนรปคาน หรอผดรปคาน หรอสรางเปนชนสวนหลายๆ ชน แลวนามาประกอบเขา
ดวยกน เพอความสะดวกในการขนสง และการซอมบารง จานแบบชนเดยวจะมประสทธภาพการ
สะทอนของสญญาณดกวาจานแบบหลายชนประกอบกน แตจะไมสะดวกตอการขนสงหรอ
ซอมบารง
2.1.2.4 จานรบสญญาณดาวเทยมแบบพาราโบลก จานรบสญญาณ
ดาวเทยมแบบพาราโบลก โครงสรางของจานจะมลกษณะของสวนโคงทใหสญญาณทงหมด
ตกกระทบ แลวสะทอนไปยงจดโฟคล เหนอจานรบสญญาณ หากสวนโคงของจานมความถกตอง
ความแรงของสญญาณจะถกสงไปยงตวรวมสญญาณ (Feed Horn) กจะมมากขน
ลกษณะการนาไปใชรบสญญาณจานดาวเทยม คอ หนจานไปยง
ทศทางของตาแหนงดาวเทยมทตองการ การปรบทศทางของจานสายอากาศอาจจะกระทาโดยใช
มอปราบ หรอใชวงจรทางอเลกทรอนกสปรบกได สวนอปกรณรวมสญญาณ (Feed Horn) และ
อปกรณขยายสญญาณรบกวนตา (LNB) จะตดตงอยเหนอจานพาราโบลก โดยอยทจดศนยกลาง
และจดโฟคลของจาน ซงตาแหนงนจะทาใหสามารถรบสญญาณไดดทสด
ภาพท 2.25 การรบสญญาณดาวเทยมดวยจานแบบ Parabolic (Telecomth Group, 2557)
มหาวท
ยาลยราชภฏธนบร
33
2.1.2.5 จานรบสญญาณดาวเทยมแบบเฟยรรคอล โครงสรางของจานรบ
สญญาณดาวเทยมแบบสเฟยรรคอล มกจะมลกษณะเปนรปสเหลยมเสมอ แตจะมผวเปนสวนโคง
เชนเดยวกบพาราโบลก ซงถาขยายผวจานออกไปเรอยๆ เทาๆ กนออกไปทกดานของสเหลยม จะ
ไดเปนรปปรมาตรของทรงกลมพอด ขอแตกตางจากจานพาราโบลก คอ สามารถจะมจดโฟกลได
หลายจดบนจานเดยวกน ทาใหรบสญญาณจากดาวเทยมไดพรอมกนครงละหลายๆ ดวง
ภาพท 2.26 การรบสญญาณดาวเทยมดวยจานแบบ Spherical (Telecomth Group, 2557)
ตารางท 2.1 การเปรยบเทยบคณลกษณะของจานรบสญญาณ 3 แบบ ทใชหลกการสะทอนของ
คลนโดย D คอ เสนผานศนยกลางของจาน และ λ คอ ความยาวคลน
ขนาดเสนผานศนยกลางทเหมาะสม 𝐷 > 20 𝜆 𝐷 > 75 𝜆 𝐷 > 10 𝜆
ประสทธภาพตอพนทผวของจาน ด ดมาก ด
การลดทอนสญญาณดานขาง ด ด ดมาก
ลกษณะโครงสราง งายมาก ซบซอน งาย
จานรบสญญาณแบบ Prime Focus จะนาเอาตวรวมสญญาณ
(Feed Horn) และอปกรณขยายสญญาณรบกวนตา (LNB) ตดตงไวบรเวณสวนบนของจานพาราโบ
ลกนน โดยใชขายดกบสวนบนของผวจาน ขาทงหมดจะยดตดเขากบวงแหวนขนาดใหญทมเสน
มหาวท
ยาลยราชภฏธนบร
34
ผานศนยกลางวงในเทากบขนาดเสนผานศนยกลางของตวรวมสญญาณ วงแหวนนเรยกวา Support
Bracket โดยตดอยเหนอจดศนยกลางของจาน ณ ตาแหนงทความแรงของสญญาณสงสด ซงจดน
สาคญมากหากผดพลาดเพยงนวเดยว หรอมากกวา กจะทาใหสญญาณตาลงจากปกตได ชนดของ
เขาทใชยดตดกบ Support Bracket ทใชกนม 2 ชนด คอแบบมหลายขา (Multi-Leg) และแบบขา
เดยวใชตดทกลางจาน (Buttonhook)
ภาพท 2.27 จานรบสญญาณแบบ Prime Focus (Telecomth Group, 2557)
ภาพท 2.28 จานรบสงสญญาณดาวเทยมแบบเคสซเกน (Telecomth Group, 2557)
มหาวท
ยาลยราชภฏธนบร
35
2.1.2.6 จานสายอากาศแบบเคสซเกรน (Cassegrain) นยมใชในเชง
พาณชย เพอการรบสงสญญาณขาขนและขาลง (Uplink & Downlink) จานสายอากาศแบบนจะม
รเฟลกเตอรยอย (Sub-Reflector) อกตวหนงตดตงอยทจดโฟคล มหนาทรวมสญญาณทรบไดจากตว
จานกอนทจะสงไปใหกบตวรวมสญญาณ (Feed Horn) ทตดอยตรงกลางของพนผวจาน การใชฟด
แบบเคสซเกรน (Cassegrain) น จะใหอตราขยายเพมขน การออกแบบตองมหมวกปดสาหรบตว
รวมสญญาณ (Feed Horn) เพอปองกนความชน หรอฝ นละอองตางๆ เขาไปในอปกรณขยาย
สญญาณรบกวนตา (LNB) การตดตงรเฟลกเตอรยอยจะตองปรบแตงใหตรงทสด เพอกาจด
สญญาณแทรกสอดจากดาวเทยมดวงทอยถดไป จากสายอากาศแบบนจะมอตราขยายและอตราสวน
ของอตราขยายตออณหภม (G/T) สงทสด และมประสทธภาพประมาณ 80% เมอเทยบกบแบบเซน
เตอรโฟกส ซงมประสทธภาพประมาณ 60%
2.1.2.7 จานรบสญญาณแบบออฟเซตโฟกส (Offset Focus Fed) ไดมา
จากการนาเอาสวนหนงของจานรบสญญาณแบบเซนเตอรโฟกส (Center Focus) ขนาดใหญ ซงม
พนผวเปนแบบพาราโบลกมาใชงาน อปกรณตวรวมสญญาณ (Feed Horn) จะตดตงอยตาแหนงเดม
ณ ทเคยตดตงบรเวณตาแหนงจดโฟคสของจานรบสญญาณแบบเซนเตอรโฟกสขนาดใหญตนแบบ
เหมอนเดม ทาใหเหมอนกบวาตวรวมสญญาณ (Feed Horn) ยนออกมาจากสวนลางของจานรบ
สญญาณ หากจานรบสญญาณแบบนมขนาดใหญกวา 1.5 เมตร จะทาใหมระยะของจดโฟกสยาว
เพมขน นนกคอ แขนทใชยดตวรวมสญญาณ (Feed Horn) จะยาวมากขน ทาใหไมไดสดสวน และ
ตดตงคอนขางยาก
ตวรบสญญาณทใชกบจานรบสญญาณแบบน จะมปากหรอชองท
แตกตางไปจากตวรวมสญญาณทใชกบจานรบสญญาณแบบเซนเตอรโฟกส โดยชองของตวรวม
สญญาณคอนขางจะบานออก เพอลดบมวดทของลาคลนใหเลกลง ซงจาเปนอยางมากเนองจากม
ขนาดเลกลง (เมอเปรยบเทยบกบพนทท งหมดของจานพาราโบลก) หากนาตวรวมสญญาณแบบ
ธรรมดามาใช จะทาใหมการขยายสญญาณรบกวนจากภาคพนดนเขาไปดวย
2.1.2.8 สายอากาศยาก (Yaki) ทใชรบสญญาณโทรทศนจานดาวเทยมใน
ความถยาน C-Band จะมอลเมนตทขนาดเลกมากๆ เพราะใชงานในยานความถสงมาก และมบมท
ยดตวอลเมนตยาวกวาสายอากาศแบบยากทใชรบสญญาณโทรทศนในยานความถ VHF และ UHF
การเพมอตราขยายของสายอากาศแบบยากน กระทาไดโดยการเพมจานวนของตวสายอากาศเขาไป
เปนลกษณะอารเรย เชนเดยวกบการเพมตวสายอากาศยากทใชในกจการสอสารในความถยาน VHF
ทวไป
มหาวท
ยาลยราชภฏธนบร
36
2.1.3 อตราการขยายของจานรบสญญาณ (Gain)
อตราการขยายของสายอากาศ หรอเกน (Gain) คอ ความสามารถของ
สายอากาศทรบ หรอสงพลงงานออกไปในทศทางหนง ปจจยทมผลกระทบตออตราการขยายของ
จานรบสญญาณ ซงถอวาเปนสายอากาศ ไดแก
2.1.3.1 พนทหนาตดของจานรบสญญาณ หรอพนทชองเปด
2.1.3.2 ชองเปดของแอลเอนบ (LNB) หรอขนาดของรเฟลกเตอรยอย
(Sub-Reflector)
2.1.3.3 ลกษณะของจานรบสญญาณ
2.1.3.4 ตาแหนงโฟคสของรเฟลกเตอรยอย
2.1.3.5 ความโคงของผวจานรบสญญาณ (ตองมลกษณะพาราโบลก)
จากปจจยขางตนอาจเปนสาเหตทาใหอตราการขยายลดลงได โดยจานรบ
สญญาณแบบพาราโบลกจะมคาสมประสทธของประสทธภาพ (𝜂) ประมาณ 60–75%
การออกแบบจานรบสญญาณสามารถคานวณอตราการขยายกาลงของจานรบสญญาณแบบ
พาราโบลก โดยใชสตร
𝐺 = log 10 �𝜋2𝜂 �𝐷𝜆�2� 𝑑𝐵
เมอ λ คอ ความยาวคลนทใชงาน �ν𝑓�
η คอ คาสมประสทธของประสทธภาพของจานรบสญญาณ
𝐷 คอ เสนผานศนยกลางของจานรบสญญาณ (มหนวยเปนเมตร)
ตวอยาง : จานรบสญญาณดาวเทยมขนาด 2.5 เมตร มประสทธภาพ
(𝜂)60% ใชรบสญญาณความถยาน C-Band 4 GHz จงคานวณหาคาอตราการขยายกาลงของจาน
รบสญญาณ
𝜆 = 𝜈𝑓
= 3 × 108
4 × 109 = 0.075 m
𝐺 = log 10 �𝜋2 × 0.60 × �2.5
0.075�2
� 𝑑𝐵
= 10 log 6585.0340
= 38.185 𝑑𝐵
ดงนน อตราขยายกาลงของจานรบสญญาณ มคาเทากบ 38.185 𝑑𝐵
มหาวท
ยาลยราชภฏธนบร
37
ตารางท 2.2 การเปรยบเทยบอตราขยายกาลงของจานรบสญญาณในยานความถ C-Band และ
KU-Band
ขนาดของจานรบสญญาณ ประสทธภาพใน
ยานความถ C
ประสทธภาพใน
ยานความถ KU
ฟต เมตร 55 (dB) 70 (dB) 55 (dB) 70 (dB)
1
2
3
4
5
7
8
10
13
20
33
0.30
0.61
0.91
1.22
1.52
2.13
2.43
3.05
3.96
6.09
10.05
19.4
25.4
29.0
31.5
33.4
35.0
37.5
39.4
41.7
45.4
49.8
20.5
26.5
30.0
32.5
34.4
36.0
38.5
40.5
42.7
46.5
50.8
29.0
35.1
38.6
40.7
43.0
44.6
47.1
49.0
51.2
55.1
59.4
30.1
36.1
39.6
42.1
44.1
45.6
48.1
50.1
52.4
56.1
60.4
สวนโคงของจานรบสญญาณจะทาหนาทคลายเลนส คอ รวมสญญาณให
แคบและพงตรงไปยงดานหนาของจาน ซงตรงกบจดศนยกลางของจานสายอากาศ จะทาให
สญญาณทรบไดมความแรงมากทสดขณะเดยวกนกจากดสญญาณอนๆ ท อาจจะเปนสญญาณ
รบกวน (Noise) จากทศทางอนออกไปดวย ปรมาณของสญญาณทถกสงจากจานออกไปนน จะเปน
จดทแอลเอนบรบไดดทสด
อตราขยายของจานรบสญญาณของโรงงานผผลตบางรายอาจจะมคาสง
กวาคาในตารางเลกนอย โดยการปรบปรงประสทธภาพของจานใหสงขน และมการตรวจสอบสวน
โคงของจานใหมความแนนอนยงขน หรอปรบปรงเทคนคการปอนสญญาณ นอกจากนสงเกตไดวา
อตราขยายของจานรบสญญาณจะเปลยนแปลงไปตามยานความถทใชงานดวย
มหาวท
ยาลยราชภฏธนบร
38
ภาพท 2.29 การหาระยะของจดโฟคลของจานแบบพาราโบลก
ทมา : Telecomth Group, 2557.
ระยะจดโฟคล
𝐹 = 𝑟2
4ℎ=
𝐷2
16ℎ
เมอ 𝐹 คอ ระยะของจดโฟกส (สาหรบตดตงตวรวมสญญาณ)
𝐷 คอ เสนผานศนยกลางของจานรบสญญาณ (มหนวยเปนฟตหรอเมตร)
𝑟 คอ รศมของจานรบสญญาณ (มหนวยเปนฟตหรอเมตร)
ℎ คอ ความลกของจาน จากทองจานถงขอบจานในแนวดง (มหนวยเปนฟตหรอ
เมตร)
ตวอยาง : จานรบสญญาณขนาด 6 ฟต มความลกของจาน 1.42 ฟต จะม
ระยะของจดโฟคลเทาใด
𝐹 = 𝐷2
16ℎ
= 62
16 ×1.42
= 1.5845 ฟต
ดงนน จานรบสญญาณจะมระยะของจดโฟคล เทากบ 1.5845 ฟต หรอ
48.296 เซนตเมตร
มหาวท
ยาลยราชภฏธนบร
39
การออกแบบจานรบสญญาณแบบพาราโบลก วศวกรผออกแบบจะเปน
ผพจราณาวาจะออกแบบใหจานมความตน หรอความลกมากนอยเพยงใด จานพาราโบลกทตน จะม
ระยะของจดโฟคลยาวมาก ทาใหตองตดตงอปกรณตวรวมสญญาณ (Feed Horn) หางจาดจด
ศนยกลางของจานมาก แตจะใหอตราการขยายของจานสงกวาจานแบบลก เนองจากตวรวม
สญญาณสามารถรบคลนทสะทอนจากพนทของจานไดทงหมด แตขอเสยของการออกแบบใหจาน
ตน คอ จานจะสามารถรบสญญาณรบกวนทเกดบนพนโลก ซงอยในยานความถทใชงานเขามาดวย
สญญาณทรบไดจากดาวเทยมจะถกรวมเขากบสญญาณรบกวน ทาใหความแรงของสญญาณท
ตองการมคาลดลง วธปองกนหรอบดบงสญญาณรบกวน สามารถทาไดโดยนาจานรบสญญาณไป
ตดตงในบรเวณทมมมเงย (Elevation Angle) ตาๆ เมอพจารณาจานรบสญญาณจากดาวเทยมทม
ความลกมาก จะพบวาตวรวมสญญาณ (Feed Horn) และแอลเอนบ (LNB) ถกตดตงไวเกอบจะอย
ในระดบเดยวกบขอบของจาน ทาใหสามารถปองกนสญญาณรบกวนทเกดบนพนผวโลกหรอ
สญญาณแทรกสอดจากสถานอนไดดกวาจานแบบตน แตขอเสย คอ ตวรวมสญญาณไมสามารถรบ
สญญาณทสะทอนจากผวของจานไดทงหมด เนองจากอยใกลกบผวจานมากเกนไปผลทตามมา คอ
อตราการขยายของจานทมคาต ากวาจานแบบตน
ภาพท 2.30 ความแตกตางระหวางจานรบสญญาณทมทองจานตนและลก (Telecomth Group,
2557)
มหาวท
ยาลยราชภฏธนบร
40
อตราสวนของระยะโฟคลตอเสนผานศนยกลาง (F/D RATIO)
ภาพท 2.31 ระยะของจดรวมสญญาณหรอจดโฟคลของจานรบสญญาณทมคาอตราสวน F/D
ตางกน (Telecomth Group, 2557)
ความลกหรอความตนของจานรบสญญาณจากดาวเทยม สามารถพจารณา
ไดจากคาอตราสวนของระยะจดโฟคลตอเสนผานศนยกลาง (F/D Ratio) โดยคา F/D ของจานทม
ความลกจะมคาตงแต 0.25 – 0.35 และคา F/D ของจานทมความตนจะมคาตงแต 0.4 – 0.5 ผผลต
จานรบสญญาณสวนใหญมกจะผลตจานทมคา F/D ในชวงกลางๆ คอ ต งแต 0.36 – 0.375
เมอตองการทราบระยะของจดรวมสญญาณหรอจดโฟคลของจานนนๆ สามารถคานวณไดจากการ
นาคาอตราสวน F/D คณดวยคาเสนผานศนยกลางของจาน ทาใหการตดตงรวมสญญาณและแอล
เอนบ (LNB) อยในตาแหนงทถกตอง และสามารถรบสญญาณไดแรงทสด เชน จานรบสญญาณ
มเสนผานศนยกลาง 6 ฟต มคาอตราสวน F/D เทากบ 0.35 จะมระยะของจดโฟคลเทากบ
6 x 0.35 = 2.1 ฟต หรอ 64.008 เซนตเมตร
2.2 ตวยดจาน (Mount)
ตวยดจานหรอเมาททใชตดตงจานรบสญญาณแบบพาราโบลก มกจะทาจาก
เหลก โดยมแบรงเปนตวยดเขากบจาน ทาหนาทรองรบน าหนกของจานทงหมดทตกลงบนแบรง
หากมการคลาดเคลอนของแบรงเลกนอย อาจทาใหสญญาณภาพทรบไดมคณภาพดอยลง หรออาจ
รบไมไดเลย เมาทจะทาหนาทยดจานใหอยบนหวเสา และสามารถปรบทศทางไดตามตองการ โดย
การใชนอตเปนตวลอคตาแหนงใหคงท เนองจากบนทองฟามดาวเทยมหลายดวง และแตละดวงม
ทศทางตางๆ กน ดงนนเมาทสวนใหญจงออกแบบมาใหสามารถปรบมมของจานได เพอหนทศทาง
มหาวท
ยาลยราชภฏธนบร
41
ของจานไปยงดาวเทยมไดตามตองการ เมาทท ใชกนอยทวไปม 3 แบบ คอ แบบยดคงท (Fixed
Mount) แบบปรบมมเงยกวาดได (EL/AZ Mount) และแบบโพลาร (Polar Mount)
ภาพท 2.32 โครงสรางของตวยดจาน (Mount) (Telecomth Group, 2557)
2.2.1 แบบยดคงท (Fixed Mount) เมาทแบบยดคงทจะมราคาถก สามารถปรบ
มมเงยไดเพยงอยางเดยว มลกษณะฐานยดปนวงกลม หรอ เปนเสาเดยวตงตรงขนมารบตวจานรบ
สญญาณ เมาทแบบนจะใชยดจานรบสญญาณยานความถ C-Band และรบสญญาณระบบ DTH
(Direct-to-Home) ซงใชความถยาน KU- Band การประกอบและตดตงจะทาไดงาย
2.2.2 แบบปรบมมเงยมมกวาดได (EL/AZ Mount) เมาทแบบปรบมมเงยมม
กวาดได สามารถปรบมมเงย (Elevation Angle) และมมกวาด (Azimuth Angle) ของจานรบ
สญญาณได แยกเปนอสระจากกบ เพอรบสญญาณจากดาวเทยมเฉพาะงานหรอสาหรบรบดาวเทยม
ดวงเดยว และการปรบจานไปยงดาวเทยมไมเหมาะทใชมอปรบ เพราะตองสนเปลองเวลาในการ
ปรบแตงทงมมกวาดและมมเงย ทาใหปรบแตงไดยากกวาเมาทแบบโพลาร
ภาพท 2.33 การปรบแตงเมาท แบบปรบมมเงยและมมกวาดได (EL/AZ Mount) (Telecomth
Group, 2557)
มหาวท
ยาลยราชภฏธนบร
42
2.2.3 แบบโพลาร (Polar Mount) เมาทแบบโพลารจะใชงานกบกลองโทรทศน
ขนาดใหญเพอตดตาม (Track) ดวงดาวซงหมนเหมอนกบโลกได เมอตดตงโพลารเมาทเขากบ
จานรบสญญาณ จะสามารถทาใหการเคลอนทไปมาของจานเปนมมทคลายกบสวนโคงของวงโคจร
แบบคลาค (Clarke Orbit) จากทศตะวนออกไปยงทศตะวนตกทางแนวนอนตามแนวเสนศนยสตร
ของโลก
2.3 เสาจานรบสญญาณดาวเทยม
ลกษณะของเสาจะเปนทรงกระบอก ทาดวยเหลกกลวง มหนาทรบน าหนกของ
จานทงหมด ขนาดของเสามเสนผานศนยกลางประมาณ 3.5 นว ความยาวประมาณ 1.5 – 2 เมตร
สวนหวเสายดตดกบเมาททคอจาน สวนฐานจะยดตดกบปนซเมนต มทงแบบฐานสเหลยมยดดวย
ปลกฝงคอนกรด 4 ตว แบบฐานสามแฉก หรอแบบฐานวงกลมตดกบจานทบ บางกรณทไมสามารถ
ตดตงเสาจานไวบนพนราบทเปนดนปนซเมนต หลงคา หรอดาดฟาได จะใชแคลมปเหลกยดตดกบ
ขางอาคาร และกรณตดตงบนพนดนสรางฐานปนตอกเสาเขมขนาดประมาณ 0.6 ลกบาศกเมตร
ภาพท 2.34 การยดฐานจานรบสญญาณดาวเทยม (Telecomth Group, 2557)
มหาวท
ยาลยราชภฏธนบร
43
2.4 มอเตอรขบจาน (Actuator)
มอเตอรสาหรบขบจาน จะทาหนาทบงคบและควบคมใหจานรบสญญาณกวาด
ไปยงตาแหนงของดาวเทยมทโคจรอย โดยจะเคลอนทในแนวทศตะวนออก และทศตะวนตก
มอเตอรขบจาน สามารถแบงตามโครงสรางได 2 แบบ คอ
2.4.1 แบบ Horizontal-to-Horizontal Drive ชดมอเตอรสาหรบขบจานจะตดตง
ทเมาทของจานรบสญญาณโดยตรง ทาใหสามารถเคลอนตาแหนงของจาน ใหกวาดในแนววงโคจร
ของดาวเทยมไดตลอดแนวทสามารถมองเหน ณ ตาแหนงทจานรบสญญาณตดตงอย
2.4.2 แบบ Single-Stroke Actuator Drive ชดมอเตอรจะหมนและไปขบใหแขน
ทตดตงอยในกระบอกคลายโชคอพเลอนเขาหรอออก เพอบงคบใหจานเคลอนทไปยงตาแหนงท
ตองการ การควบคมบงคบแบบน จะขบเคลอนจานรบสญญาณใหเคลอนทไปไดนอยกวาแบบแรก
แตเปนทนยมใชกนทวไป
ภาพท 2.35 โครงสรางของมอเตอรขบจาน (Telecomth Group, 2557)
ภาพท 2.36 การตอขวสายท Actuator (Telecomth Group, 2557)
มหาวท
ยาลยราชภฏธนบร
44
ชดมอเตอรขบจานแบบ Sing-Stroke Actuator มโครงสรางท
ประกอบดวย
2.4.2.1 มอเตอรไฟฟากระแสตรง ทาหนาทหมนเพอไปขบใหแขนของ
แอคทเอเตอร โดยจานรบสญญาณจะเคลอนทในแนวทางทศตะวนออก และทศตะวนตก
2.4.2.2 แขนหรอกานชก ทาหนาทยดกบตวจาน เพอใหจานเคลอนทตาม
การทางานของมอเตอร โดยจานรบสญญาณจะเคลอนทในแนวทศตะวนออก และทศตะวนตก
2.4.2.3 ชดตรวจจบการขบเคลอนของจาน (Sensor) ทาหนาท รบ
แรงดนไฟฟาควบคม ซงเปนสญญาณพลสจากเครองควบคมตาแหนง (Positioner) เพอควบคม
ตาแหนงของการขบเคลอน จานรบสญญาณใหอยในตาแหนงทถกตอง
2.4.2.4 ขวตอสายสญญาณควบคม สาหรบตอสายสญญาณควบคม 2 ชด
คอ
ก) สายสาหรบจายแรงดนไฟตรงใหแกมอเตอร จานวน 2 เสน
เปนสายเบอร 14 หรอ 16
ข) สายสาหรบตอชดเซนเซอรเขากบเครองควบคมตาแหนง
จานวน 2-3 เสน เปนสายเบอร 22 และมชลดหอหมเพอปองกนสญญาณรบกวน
2.5 ตวรวมสญญาณ (Feed Horn)
อปกรณตวรวมสญญาณ หรอฟดฮอรน (Feed Horn) ทาหนาทรวมสญญาณท
สะทอนมาจากผวจานรบสญญาณดาวเทยม ปอนเขาทางปากฮอรนและสงผานทอนาคลน (Wave
Guide) เขาไปยงโพรบสายอากาศทางเขาของอปกรณขยายสญญาณรบกวนตาหรอ แอลเอนบ
(LNB) ฟดฮอรนจะตดตงอยบนเมาทของแอลเอนบ (LNB) เหนอจานรบสญญาณ โดยตาแหนงการ
วางจะสมพนธกบอตราสวน F/D ของจานรบสญญาณ และยงสามารถปรบแตงตาแหนงใหสงขน
หรอตาลงได เพอใหรบสญญาณไดชดเจนมากทสด
ภาพท 2.37 ฟดฮอรนความถยาน C-Band พรอมกบ LNB (Telecomth Gruop, 2557)
มหาวท
ยาลยราชภฏธนบร
45
2.5.1 ชนดของตวรวมสญญาณหรอฟดฮอรน
2.5.1.1 แบบเชงเสน (Linear) รบสญญาณในลกษณะแนวแกนตงหรอ
แกนนอน ในประเทศไทยจะใชฟดฮอรนแบบน รบสญญาณในแนวแกนตง (Vertical)
2.5.1.2 แบบวงกลม (Circular)
2.5.1.3 แบบปคอพ (Pick up)
2.5.1.4 แบบสองยานความถ (Dual Feed)
2.5.1.5 แบบสองยานความถ (Hybrid Feed) สามารถรบสญญาณไดทง
C-Band และ KU-Band พรอมกน
ภาพท 2.38 ฟดฮอรนแบบปคอพ (Pick up) มขวคลนสาหรบใชงานไดทงแบบวงกลมและเชงเสน
(Telecomth Group, 2557)
ภาพท 2.39 ฟดฮอรนแบบสองยานความถ (Hybrid Feeds) (Telecomth Group, 2557)
มหาวท
ยาลยราชภฏธนบร
46
ฟดฮอรนแบบเชงเสน (Linear) ทนยมใชกนทวไปเปนแบบ Scalar Feed
ซงทปากกระบอกจะมวงแหวนซอนกนหลายๆ ชน เพอปองกนสญญาณจากขอบภายนอกของ
จดโฟคลสะทอนลงไปยงพนผวของจานอกครง สวนทายของฟดฮอรนจะนาไปตอกบปากกระบอก
ทอนาคลน (Wave Guide) สามารถปรบเคลอนทขนลงได เพอเปนการปรบตาแหนงของจดโฟคล ท
ปลายทอนาคลนจะเปนรปสเหลยมผนผาเพอยดตดกบแอลเอนบ (LNB) ฟดฮอรนบางชนดจะมขว
โพราไรซ (Polarization) ในตวมทงแบบแนวตง (Vertical) และแนวนอน (Horizontal) รวมอยในตว
เดยวกน จะทาใหสามารถรบสญญาณไดเพมข น และแบบปรบขวคลนได จะใชมอเตอรขบใน
เครองรบแบบกวาดหาดาวเทยมได (Move) ฟดฮอรนชนดนจะตองตอสายไฟจากเครองรบทข วตอ
5V 500mA ไปยงมอเตอรทตดอยบรเวณทายฟดฮอรน
อปกรณประกอบทใชรวมกบฟดฮอรน (Feed Horn) แบบ Prime Focal
จะม 2 ชนด คอ
1. แบบมแขนยดฟดฮอรนหลายอน (Multi Arm) โดยทวไปจะม
3 – 4 แขน แตละแขนจะตอรวมกนทจดโฟคล แขนชนดนจะมความแขงแรงสง
2. แบบแขนอนเดยว (Button Hook) แขนจะมลกษณะเปนทอ
เหลกยาวทยนออกมาจากกลางจานรบสญญาณ บรเวณปลายแขนจะงอตดวงแหวน (Support
Racket) สาหรบยดฟดฮอรนใหตรงตาแหนงโฟคลแขนชนดนหากใชกบจานขนาดใหญ
จะไมแขงแรงเพยงพอ อาจตองใชสาย Guy wire ชวยยดปองกนลมพดฟดฮอรนใหเคลอนไป
จากตาแหนงเดม
ภาพท 2.40 การตดตงฟดฮอรนแบบปฐมภมในจานแบบเซนเตอรโฟกส (Telecomth Group,
2557)
มหาวท
ยาลยราชภฏธนบร
47
ภาพท 2.41 การตดตงฟดฮอรนแบบทตยภมในจานเคสซเกรน (Telecomth Group, 2557)
ภาพท 2.42 การตดตงฟดฮอรนในจานรบสญญาณแบบออฟเซท (Telecomth Group, 2557)
2.6 อปกรณขยายสญญาณรบกวนตา (LNB)
อปกรณขยายสญญาณรบกวนตา แอลเอนบ (LNB : Low Noise Block Down
Con verter) เปนภาคขยายสญญาณความถวทย (RF Amplifier) ทมแอลเอนเอ (LNA : Low Noise
Amplifier) อยภายในจะทาหนาทรบและขยายสญญาณทสงมาจากจานรบสญญาณและฟดฮอรน
และควบคมระดบสญญาณรบกวน ( Noise) ใหมคานอยทสด โดยการขยายสญญาณจากดาวเทยมจะ
ขยายเฉพาะความถทตองการ เชน ความถยาน C-Band หรอ KU-Band ซงภาคนจะมอตราการขยาย
สงมาก จากนนจะสงผานภาคแปลงความถใหต าลง (Down converter หรอ D/C) ทอยในตวเดยวกน
เปลยนแปลงความถทรบเขามาในยาน C-Band (3.7 – 4.2 GHz) ใหลดตาลงเหลอความถ 950 –
1,450 MHz หรอ 2,050 MHz สญญาณนจะถกสงตอผานสายนาสญญาณไปยงเครองรบสญญาณ
ดาวเทยมตอไป
มหาวท
ยาลยราชภฏธนบร
48
ภาพท 2.43 แอลเอนบ (LNB) ทใชงานยานความถ C-Band (Telecomth Group, 2557)
ในปจจบนไดนาเทคโนโลยสารกงตวนาประเภทแกลเลยมอาเซตไนต (Gallium
Arsenide: GaAs) มาใชงานในอปกรณขยายสญญาณรบกวนตาหรอแอลเอนบ (LNB) จงมผลทาให
สามารถลดสญญาณรบกวนทเรยกวา Noise Temperature ภายในแอลเอนบลงไดอยางมาก ทาให
ราคาจาหนายของแอลเอนบต าลงดวย Noise Temperature ของแอลเอนบ จะบอกมาในหนวยของ
องศาเคลวน (K) ซงหากมคาต าสญญาณรบกวนทเกดขนในแอลเอนบจะนอยลงดวย โดยสวนใหญ
จะอยในยาน 50 – 60 K และปจจบนไดมการผลตคาทต ากวานออกมาจาหนายมากแลว คอ
อยในชวงประมาณ 30 K
ภาพท 2.44 บลอกไดอะแกรมการทางานของ LNA (Low Noise Amplifier) (Telecomth Group,
2557)
มหาวท
ยาลยราชภฏธนบร
49
ตารางท 2.3 ชนดของอปกรณในการรบสญญาณ
ทาหนาท LNA LNB LNC
AMPLIFICATION
DOWNCONVERSION
CHANNEL SELECTION
ใช
-
-
ใช
ใช
-
ใช
ใช
ใช
ภาพท 2.45 บลอกไดอะแกรมการทางานของภาค Down Converter (Telecomth Group, 2557)
2.7 ขวคลนสญญาณ (Polarization)
2.7.1 ประเภทของขวสญญาณ
ขวคลนสญญาณ (Polarization) คอ เทคนคในการสงสญญาณทสามารถเพม
จานวนชองสญญาณใหมากขนจากชองสญญาณทมอย โดยการกาหนดใหความถในแตละชองของ
ดาวเทยมคาบเกยวกน และกาหนดใหมขวสญญาณทตางกน เพอปองกนการรบกวนกนเอง
มหาวท
ยาลยราชภฏธนบร
50
ดวยวธการดงกลาวทาใหเราสามารถจดสรรจานวนชองสญญาณไดมากขน ซงแบงออกไดเปน
2 ประเภท ดงน
2.7.1.1 ขวสญญาณแบบเชงเสน (Linear Polarization) สามารถแบงได
เปนแบบแกนตง (Vertical Polarization) และแบบแนวแกนนอน (Horizontal) โดยพจราณาจากแกน
ขวรบสญญาณของ Feedhom โดยทงสองขวนจะทามมกน 90 องศา ดาวเทยมทใชการรบ-สงแบบน
ไดแก ดาวเทยมไทยคม เปนตน
ภาพท 2.46 ลกษณะสญญาณทมขวคลนเปนแบบเชงเสน (Linear Polarization) ทงแนวตง
และแนวนอน (Telecomth Group, 2557)
2.7.1.2 ขวสญญาณแบบหมนสญญาณ (Circular Polarization) แบง
ออกเปน หมนตามเขมนาฬกา (Right hand) และหมนเขมนาฬกา (Left hand) ดาวเทยมทใชการรบ
การรบ-สงแบบน ไดแก ดาวเทยมอนเทลแซท เปนตน
ภาพท 2.47 ลกษณะสญญาณทมขวคลนเปนแบบวงกลม (Circular Polarization) (Telecomth
Group, 2557)
มหาวท
ยาลยราชภฏธนบร
51
2.7.2 อปกรณปรบขวคลนสญญาณ
การเลอกขวคลนสญญาณ (Polarization) ใหถกตองนน สวนใหญสามารถ
ทาไดโดยบงคบโพรบภายในฟดฮอรนใหหมนไป จนกระทงสามารถรบสญญาณภาพไดชดเจน
ทสด ตวโพรบจะถกบงคบใหหมนไดดวยเซอรโวมอเตอรขนาดเลก ซงรบแรงดนไฟฟาจาก
เครองรบสญญาณดาวเทยม (Receiver) หรอจากเครองควบคมตาแหนงของสายอากาศ (Position)
โดยการตรวจสอบความแรงของสญญาณทรบได เครองรบสญญาณดาวเทยมบางเครองสามารถ
ควบคมขวคลนใหถกตองไดโดยอตโนมต ดวยการใชไมโครโปรเซสเซอร (Microprocessor)
ภายในตวควบคม โดยใชวธปรบตาแหนงโพรบดวยมอในครงแรกแลวบนทกขอมลเกบใน
หนวยความจาของเครองรบสญญาณดาวเทยม นอกจากนยงมการใชวธเปลยนการควบคมจากการ
ใชกลไกเปนวธการทางอเลกทรอนกส ซงทาใหรวดเรว และเงยบกวาแบบใชกลไก วงจรทาง
อเลกทรอนกสจะสลบขวคลนตามสญญาณความถทรบเขามาโดยอตโนมต
2.7.3 การเลอกใชงานแอลเอนบ (LNB)
การเลอกใชงานแอลเอนบ สามารถพจารณาไดองคประกอบทสาคญ
3 ประการ คอ
2.7.3.1 ยานความถ (Frequency band) แอลเอนบตองมยานความถท
ถกตองตรงกบความถของดาวเทยมทตองการรบสญญาณ เชน ยานความถ C-Band หรอ Ku-Band
2.7.3.2 อตราการขยาย (Gain) อตราการขยายสงสดทระบไวจะอยในชวง
ความถกลาง (Ceter Frequency) โดยทวไปจะมคา 65 dB แอลเอนบแตละรนจะมอตราการขยายหรอ
เกนแตกตางกน ดงนนการเลอกใชงานควรเลอกแอลเอนบทมคาเกนสง ซงราคากจะสงตามไปดวย
2.7.3.3 สญญาณรบกวนเนองจากอณหภม (Noise Temperature) และ
อตราสวนระหวางสญญาณทตองการตอสญญาณรบกวน (Noise Figure)
คาสญญาณรบกวนเนองจากอณหภม ( Noise Temperature) จะม
หนวยเปนองศาเคลวน (K) ใชเปนหนวยวดสญญาณรบกวนของแอลเอนบสาหรบยานความถ
C-Band ซงจะแสดงคาการสญเสยทางอณหภมตอสญญาณรบกวนทความถตางๆ การเลอกใชงาน
ควรเลอกแอลเอนบ สาหรบยานความถ C-Band ทมคา K ตา จะทาใหการรบสญญาณม
ประสทธภาพสงขน และใชจานรบสญญาณขนาดเลกลงได คาทนยมใชงานจะอยระหวาง 25-35 K
สวนคา Noise Figure จะมหนวยเปนเดซเบล ใชแสดงอตราการเกดสญญาณรบกวนของแอลเอนบ
สาหรบยานความถ KU-Band คาสญญาณรบกวนทงสองแบบนจะมความสมพนธกนดงนนการ
เลอกใชงานแอลเอนบสาหรบยานความถ KU-Band จงควรเลอกรนทมคา Noise Figure ตา เพอให
การรบสญญาณดาวเทยมมประสทธภาพสง และสามารถลดขนาดของจานรบสญญาณใหเลกลงได
มหาวท
ยาลยราชภฏธนบร
52
ภาพท 2.48 สงรบกวนในการรบสญญาณดาวเทยม (Telecomth Group, 2557)
2.8 สายนาสญญาณโคเอกเชยล (Coaxial Cable)
สลยทธ สวางวรรณ (2542, หนา 71) ไดกลาววา สายโคเอกเชยล (Coaxial
Cable) หรอสายโคแอกซ (Coax) เปนสายสอสารขนาดกลางทมฉนวนหมหอทดกวาสายทพ จงสง
ขอมลไดดวยความเรวทสงกวาและสงไดไกลกวา โดยปกตมใชอย 2 ชนดคอชนดทมความตานทาน
50 โอหม (Ohms) เรยกวาเปนแบบชวงสญญาณแคบ (Baseband) ใชสาหรบสงขอมลแบบดจตอล
และชนดทมความตานทาน 75 โอหม ใชการสงขอมลแบบอะนาลอก ความแตกตางของสายทงสอง
ชนดนสบเนองมาจากการพฒนาในตอนเรมแรก ซงไมเกยวพนกบคณสมบตของแกนกลาง หมดวย
ฉนวน 1 ชน จากนนหมดวยลวดตวนาไฟฟาทถกเปนตาขายรางแหรปทรงกระบอกและหมขนนอก
สดดวยฉนวนพลาสตก
ภาพท 2.49 สายเคเบลโคแอกเชยล (Coaxial Cable) (Telecomth Group, 2557)
มหาวท
ยาลยราชภฏธนบร
53
โครงสรางของสายโคแอกซทาใหสายชนดนสามารถใชในการสงขอมลทมชวง
ความกวางของสญญาณของสญญาณสง และปองกนสญญาณรบกวนไดเปนอยางด แตความกวาง
ของชวงสญญาณกยงขนอยกบความยาวของสายดวย เชน สายโคแอกซยาว 1 กม. สามารถสงขอมล
ไดดวยความเรว 1-2 พนลานบตตอวนาท สายทยาวกวานจะมอตราความเรวในการสงขอมลลดลง
ไปหรออาจจะตองใชอปกรณขยายสญญาณ (Amplifier) เขามาชวย สายโคแอกซถกนามาใชใน
การสงสญญาณประเภทตางๆ เชนเคเบลทว (ใชในประเทศอเมรกา) ระบบเครอขายเฉพาะบรเวณ
บางแหง และระบบโทรศพท เปนตน
ภาพท 2.50 แผนผงการตอเชอมสายโคแอกเชยล (Coaxial Cable) สาหรบระบบรบสญญาณ
โทรทศนผานดาวเทยม (Telecomth Group, 2557)
2.9 ขวตอ (Connector)
สธาดา อาภาประเทอง (2557, หนา 122) ไดกลาวไววา ขวตอทใชตอสายโคแอก
เชยลสาหรบระบบสญญาณผานดาวเทยม จะแตกตางกบขวตอทใชในเครองรบโทรทศนปกต
เนองจากความถของระบบรบสญญาณผานดาวเทยมอยในยานความถสงมาก การสญเสยสญญาณ
เกดขนไดงาย ขวตอทใชงานจงตองออกแบบสาหรบใชงานกบความถสงโดยเฉพาะ เรยกขวตอชนด
มหาวท
ยาลยราชภฏธนบร
54
นวา ขวตอแบบเอฟ (F-Type Connector) โครงสรางจะมลกษณะเปนเกลยวภายในลอกจดตอทาให
ขวตอแนน มความแขงแรงทนทาน ไมจาเปนตองบดกร การใชงานจะใชสาหรบตอสายโคแอกเชยล
จากอปกรณแอลเอนบมายงเครองรบสญญาณดาวเทยม หรอใชตอเชอมกบจดตอของอปกรณอนๆ
ในระบบ เชน ตลบแยกสญญาณ (Splitter) อปกรณผสมสญญาณ (Mixer) อปกรณขยายสญญาณ
(Booster) เปนตน
ภาพท 2.51 โครงสรางขวตอแบบเอฟ (F-Type Connector) (สธาดา อาภาประเทอง, 2557,
หนา 122)
ภาพท 2.52 ลกษณะการเชอมขวตอแบบเอฟเขากบสายโคแอกเชยล (สธาดา อาภาประเทอง,
2557, หนา 122)
2.10 ตลบแยกสญญาณ (Splitter)
Telecomth Group (2557) ไดอธบายไววา ตลบแยกสญญาณหรอสปตเตอร
ทาหนาทแยกสญญาณภาพเพอสงไปยงเครองรบโทรทศนจานวนหลายๆเครอง โดยจะชวยลดการ
สญเสยของสญญาณภาพใหนอยลง ดวยวธการใชแมชชงฟลเตอร และอมพแดนซทแยกออกไปยง
เครองรบโทรทศนแตละเครองจะมคา 75 โอหม ดงนนการใชตลบแยกสญญาณในระบบทตองการ
ตอกบเครองรบโทรทศนหลายเครองจงเปนวธทงายและประหยดคาใชจาย คอ ไมจาเปนตองใช
สายอากาศ และเครองรบสญญาณเฉพาะของแตละเครอง แตขอเสยของวธน คอ เครองรบโทรทศน
มหาวท
ยาลยราชภฏธนบร
55
ทกเครองจะมสภาพเหมอนถกบงคบใหชมรายการชองเดยวกนหมด เนองจากมเครองรบสญญาณ
จากดาวเทยมเพยงครองเดยว ทาใหไมสามารถเปลยนชองไปยงรายการอนๆ ไดอยางอสระ
2.10.1 ตลบแยกสญญาณ จะม 3 แบบใหญๆ คอ
2.10.1.1 แบบใชภายในอาคาร (Indoor Splitter) ตลบแยกสญญาณ
แบบใชภายในอาคาร มลกษณะเปนกลองพลาสตกทไมสามารถทนแดดทนฝนไดตองใชงานเฉพาะ
ภายในบานหรออาคาร จดตอสายโคแอกเชยลจะเปนแบบใชแคลมปและนอตยดแทนการใชขวตอ
ทาใหประหยดคาใชจาย และมราคาถก นอกจากนยงมหลายแบบใหเลอกตามความตองการวาจะ
นาไปใชกบเครองรบโทรทศนจานวนกเครอง เชน แบบ 2 ทาง (2SP) แบบ 3 ทาง (3SP) หรอ แบบ
4 ทาง (4SP) เปนตน
2.10.1.2 แบบใชภายนอกอาคาร (Outdoor Splitter) ตลบแยกสญญาณ
แบบนเปนกลองหรอตวถงโลหะปดสนท สามารถกนแดดและฝนไดเหมาะสาหรบใชภายนอก
อาคารหรอบานพกอาศย จดตอสายโคแอกเชยลจะใชขวตอแบบเอฟ (F-Type Connector) เพอความ
แขงแรงและทนทาน แตจะมราคาแพงกวาแบบใชภายในอาคาร แบบทมใหเลอกใชจะเหมอนกบ
สปตเตอรใชภายในอาคาร คอ แบบ 2 ทาง (2SP),แบบ (3SP) หรอ แบบ 4 ทาง (4SP) เปนตน
2.10.1.3 แบบตอสญญาณตรง (Directional Couplers) ตวแยก
สญญาณแบบนเหมาะสาหรบระบบทตองการแยกจดสญญาณจานวนมาก เชน ระบบ MATV
(Master Antenna Television ) และ CATV (Community Antenna Television ) จะมจดตอตรงซง
เรยกวา Power Pass และจดแยกเรยกวา Tap Out จะสญเสยสญญาณนอยกวาตวแยกสญญาณแบบ
ปกต เชน แบบ 4DC10 (Directional Coupler แบบ 4 ทาง) ใชแยกสญญาณใหเครองรบโทรทศน
4 เครอง จะสญเสยสญญาณจดละประมาณ 12 dB และทจดตอแยกทางตรง (Power Pass) จะ
สญเสยสญญาณเพยง 4 dB และสามารถสงไฟเลยงจากเครองรบไปยงแอลเอนบ (LNB) ไดอกดวย
นอกจากตลบแยกสญญาณ 3 แบบ ดงกลาวขางตนแลว ยงมตวแยก
สญญาณอกแบบหนงทสามารถทาหนาทผสมสญญาณ (Mixer) ทมาจากแหลงกาหนดตางกน เชน
ผสมสญญาณจากแอลเอนบ กบ สญญาณจากสายอากาศโทรทศนปกตไดอกดวย ในขณะเดยวกนก
สามารถนามาใชงานเปนตวแยกสญญาณ (Splitter) ไดดวย โดยลกษณะหนาทการทางานจะขนอย
กบการตอเชอม วาตองการใหทางานในหนาทใดเรยกสปตเตอรแบบนวา สปตเตอรมกเซอร
(Splitter Mixer) ซงมโครงสรางคลายกบตวแยกสญญาณแบบใชภายนอกอาคาร คอ ตวถงจะเปน
โลหะเปดสนท สามารถกนแดด กนน าฝนได และจดตอสายจะใชข วตอแบบเอฟ (F-Type
Connector)
มหาวท
ยาลยราชภฏธนบร
56
2.10.2 การเลอกใชงานตลบแยกสาย มขอพจารณา ดงตอไปน
2.10.2.1 ยานความถใชงาน ตองครอบคลมยานความถทต องการ
ใชงาน
2.10.2.2 อตราการสญเสยของพลงงาน เมอจานวนจดแยกสญญาณ
มากขน อตราการสญเสยจะมากขนดวย
2.10.2.3 บรเวณทตดตง หากตดตงภายนอกอาคาร ควรเลอกแบบท
สามารถทนตอสภาพภมอากาศไดด
2.10.2.4 อมพแดนซระบบรบสญญาณโทรทศนจะมคาอมพแดนซ
75 โอหม
2.10.2.5 ชนดของระบบ ระบบทตองการแยกจดจานวนมากๆ ควร
เลอกใชแบบ Directional Couplers
กรณทสญญาณจากตลบแยกสญญาณมการสญเสยมาก จะทาให
สญญาณภาพไมคมชด จาเปนตองใชเครองขยายสญญาณความถสง (Booster) ชวยขยายสญญาณให
แรงขน
ภาพท 2.53 ตลบแยกสาย (Splitter) แบบเขา 1 ออก 2 (Telecomth Group, 2557)
ภาพท 2.54 อปกรณขยายสญญาณ (Line Amp) (Telecomth Group, 2557)
มหาวท
ยาลยราชภฏธนบร
57
ภาพท 2.55 ตลบแยกสายสาหรบใชภายในอาคารแบบตางๆ (Telecomth Group, 2557)
ภาพท 2.56 การตอสายโคแอกเชยลชนด 75 โอหม เขาตลบแยกสญญาณแบบใชภายในอาคาร
(Telecomth Group, 2557)
มหาวท
ยาลยราชภฏธนบร
58
ภาพท 2.57 ลกษณะจดตอแยกของตลบแยกสญญาณแบบ Directional Couplres ใชภายในอาคาร
(Telecomth Group, 2557)
ภาพท 2.58 ลกษณะการตอใชงาน Splitter Mixer ในระบบรบสญญาณผานดาวเทยม
และสญญาณโทรทศนปกตรวมกน (Telecomth Group, 2557)
มหาวท
ยาลยราชภฏธนบร
59
ตารางท 2.4 สญลกษณอปกรณทใชในระบบรบสญญาณผานดาวเทยม
มหาวท
ยาลยราชภฏธนบร
60
ตารางท 2.4 (ตอ) สญลกษณอปกรณทใชในระบบรบสญญาณผานดาวเทยม
3. หลกการทางานของเครองรบสญญาณดาวเทยม (Set Top Box หรอ Reciver)
บรษทแสงทอง แซทเทลไลท เซอรวส จากด (2557) ไดอธบายหลการทางานของ
เครองรบสญญาณดาวเทยมไววา เมอเราทาการจายไปใหกบวงจรหลกหรอเมนบอรดของเครองรบ
ดาวเทยม วงจรรเซตจะทางานโดยสงสญญาณรเซตไปยง CPU และ TUNER จากนน CPU จะเรม
ทางานตามขนตอนทถกเขยนไวใน Flash ROM สวนใหญแลวจะมขนตอนในการทางานโดยเรม
จาก CPU จะดงขอมลชองรายการทกาลงเปดอย ขอมลชองรายการเหลานจะประกอบดวยชอชอง
ความถซมโบลเรท โพลาไรซ และขอมลอนๆทจาเปน โดยขอมลเหลาน CPU จะดงมาจากขอมล
มหาวท
ยาลยราชภฏธนบร
61
ชองรายการซงถกเกบไวใน Flash ROM จากนน CPU จะสงขอมลไปควบคม Tuner ใหปรบไปรบ
สญญาณ ณ ความถทตองการ ขนตอไป CPU จะควบคมโพลาไรทดวยโดยการปรบแรงดนไปเลยง
LNBF มแรงดน 13 โวลต (Ver) หรอ 18 โวลต (Hor) ในขณะเดยวกน CPU จะสงขอมล DiSEqC
รวมทงปลอยหรอปด ความถ 22 KHz ดวยเมอ LNBF ไดรบไฟเลยงและสญญาณควบจากเครองรบ
ดาวเทยมแลว สญญาณดาวเทยมทสะทอนหนาจานเขาส LNBF จะถกขยายใหแรงขน สญญาณ
รบกวนตางๆ จะถกขจดออกไป วง Down Convertor ใน LNBF จะแปลงความถความถใหต าลงและ
ถกขยายใหแรงขน จากนน สญญาณทไดจาก LNBF จะถกสงมาตามสาย RG-6U เขาส Tuner โดย
Tuner จะเลอกรบเฉพาะความถในชองทเราตองการรบสญญาณเทานน ซงการควบคม Tuner ให
รบสญาณทความถอะไรนน CPU จะเปนตวสงคาสงมาควบคม Tuner อกทหนงท Tuner สญญาณ
ชองความถทตองการรบจะถกขยายใหมความแรงขน ถาเปน Tuner รนเกาภายในตว Tuner จะม
วงจรททาหนาทในการถอดรหสคลนไซเวฟใหเปนขอมล Digital หรอเราเรยกวงจรสวนนวา QPSK
Demodulator ซงการถอดรหสในสวนน จะมหลกการเดยวกนกบโทรศพทมอถอ Digital ทไดจาก
Tuner จะถกสงไปยง CPU แตในปจจบน CPU หลายๆ เบอรกจะมวงจร QPSK Demodulator
รวมอยในตว CPU เลย ขอมล Digital ทสงลงมาจากดาวเทยมนนเปนขอมลแบบ Serial (การสง
ขอมลแบบอนกรม) คอสงลงมาทละ 1 บต ตอเนองกน หรอทเรยกวา Bit Steam เปนไทยวา “สาย
ธารขอมล” เนองจากเปนขอมล Digital ทสงตอเนองกนลงมาไมมสนสด เมอ CPU ไดรบขอมล
Digital ทถกสงมาจากดาวเทยมแลว CPU เอง กตองทาการแยกแยะขอมล โดยจะทาการคนหาวา
ขอมลสวนไหนเปนขอมลอะไร ซงทหวขอมล จะมการระบวาเปนขอมลภาพ ขอมลเสยง หรอเปน
ขอมลควบคมตางๆ โดยทตาแหนงของขอมลทสงลงมาเหลาน จะถกระบดวยขอมลพไอด เพอให
เขาใจไดงายขน เราลองจนตนาการวา Bit Steam หรอสายธารขอมลทถกสงลงมาจากดาวเทยมเปน
เสมอนขบวนรถไฟยาวไมสนสด ในแตละตหรอแตละโบกกจะบรรจขอมล เชน ภาพ เสยงหรอ
ขอมลควบคมอนๆ พไอด กเปนเสมอนดชนทจะระบวา ขอมลอะไรอยในตหมายเลขอะไร เมอ
CPU ตรวจเจอและเรมแยกแยะขอมลไดแล CPU กจะเรมจดเกบขอมลเหลานในหนวยความจา
ชวคราวหรอ DRAM โดยกลมอยางชดเจน เชน กลมของขอมลทใชประกอบกนในการแสดงภาพ
กลมของขอมลทใชประกอบกนในการสรางเสยง เปนตน เมอไดขอมลจนครบในการแปลงเปนภาพ
1 ภาพ ขอมลเหลานจะถกสงกลบไปยงวงจร MPEG Decoder ซงอยใน CPU เพอสรางเปนภาพ และ
เสยงเพอแสดงทางหนาจอทวโดยผานทางขว AV ตอไประหวางนขอมลชดใหม กจะถกนามาทยอย
จดเกบใน Dram เพอเตรยมนาไปสรางเปนภาพและเสยงชดตอไป ตอเนองกนเปนเชนนตลอดไป
โดย CPU เองจะเปนอปกรณททางานหนกทสดเพราะนอกจาก CPU ตองทางานตามหนาททกลาว
มาแลวขางตนแลว CPU ยงตองสงขอมลมาแสดงผลทหนาจอทวรบสญญาณจากรโมทคอนโทรล
มหาวท
ยาลยราชภฏธนบร
62
รบสญญาณจากป มกดทหนาเครองรบ แสดงผลท LED 7 Segment ทหนาเครองรบ และมอกหลายๆ
หนาทอกมากมายท CPU ตองทาโดยไมใหเกดความผดพลาด ดงนน หาก CPU ถกออกแบบมาไมด
แลว ผลกระทบทตามมากจะออกอาการเชน เปดดไปสกพก ภาพกบเสยงเรมไมสมพนธกน หรอ
ภาพไมตรงกบเสยงนนเอง หรอในบางครง CPU ทางานหนกเมอรอน กเกดอาการรวนแลวทางาน
มงเผลอไปลงขอมลใน Flash ROM เขา ทาใหชองขอมลรายการหายหมด หรอหนกกวานน หากไป
ลบขอมลในสวนของโปรแกรมสงงานหรอทเรยกวา Program Monitor เขากจะทาใหเปดเครองไม
ตด CPU ทรวนบอยๆ นน จะทาใหอายการใชงานของ Flash ROM สนลงไปดวย ทงนเพราะการท
CPU รวนแตละครง สวนใหญแลว CPU มกจะลบหรอเขยนขอมลทบลงไปใน Flash ROM วนลป
กนอยอยางงนซงในเวลาแค 1 วนาท CPU ทใชในเครองรบดาวเทยมสวนใหญแลวมกจะทางานได
มากกวา 10 ลานคาสง ในเวลาเพยง 1 วนาท ดวยเหตนจงนามาอธบายไดวาทาไม Flash ROM ทลบ
หรอบนทกขอมลทบไดเปนลานๆ ครงจงอายสนกวาปกตมาก
เจน สงสมพนธ (2541, หนา 30) ไดอธบายเครองรบสญญาณโทรทศนดาวเทยม ไว
วา การรบสญญาณจากดาวเทยมกาลงเปนทนยม เครองรบสญญาณดงกลาวตองออกแบบดวย
อปกรณพเศษมากกวาระบบอน เพราะโทรทศนดาวเทยมเปนการรบสญญาณทผานระบบถายทอด
จากภาคพนดนขนไป ซงตองมระบบจโอซงโครนส เขามาเสรมชวย โดยทวไประยะทางทสญญาณ
สงขนจากโลกราวๆ 22,300 ไมล และตาแหนงของดาวเทยมอาจจะเปลยนแปลงไดดวยวถการหมน
ของโลก ขอบขายของดาวเทยมออกจะกนอาณาเขตกวางขวางมากทสดในกระบวนการ
โทรคมนาคม เชนเอาใชเพอการโทรศพท, โทรทศน, เคเบลทว และอนๆ อกมากมาย ระบบ
สญญาณโทรทศนทผานดาวเทยมเพอความบนเทงนบเปนความสามารถในขอบขายรองของ
ระบบสอสารน ความถทใชเปนความถไมโครเวฟซงเปนตองใชเครองมออปกรณพเศษออกไป
สญญาณดงกลาวจะถกดกรบดวยสายอากาศแบบดส (Dish Antenna) ซงเปนจานโคงทสามารถ
สะทอนสญญาณไปรวมกนยงฟดเดอรซงเปนจดแกนกลาง สงผานสายนาขนาดใหญไปยงตวรบ
สญญาณ แปลงใหเปนสญญาณโทรทศนชอง 3 หรอชอง 4 หรออาจจะตอเขาไปยงเครองเลน
วดโอเทปกได นอกจากระบบตางๆ ทกลาวมาแลวมอปกรณอนๆ ทจะนามาตอในระบบสญญาณ
ภาพไดอก เชน กลองถาย, ระบบหฟง, ระบบมอนเตอร เปนตน ทกอยางในปจจบนจะควบคมดวย
รโมทคอนโทรล เพราะพฒนาการทางดานไมโครคอมพวเตอรไอซเขามามบทบาทอยางสงสดใน
ทกวงการ เชนกนสายงานทเราเรยกวามานเปนสายงานอเลกทรอนกสโดยตรงยอมตองเอารโมทมา
ใชงาน
มหาวท
ยาลยราชภฏธนบร
63
ระบบเครอขาย (Network System)
1. ความหมายของระบบเครอขายคอมพวเตอร (Computer Network)
พศาล พทยาธรววฒน (2551, หนา 15) ไดกลาวไววา ระบบเครอขายคอมพวเตอร
หมายถง การนาเอาเครองคอมพวเตอรรวมถงอปกรณตางๆ เชน สวตช, เราเตอร, เครองพมพ
เปนตน มาเชอมโยงใหเปนระบบเครอขาย โดยมตวกลางในการนาพาสญญาณ เพ อใหสามารถ
ตดตอสอสารกนได ทาใหเกดประโยชนในการใชงานดานตางๆ ตามมามากมาย อาทเชน
1. การใชทรพยากรรวมกนหรอการแบงปนทรพยากรใหใชรวมกน หมายถง การใช
อปกรณตางๆ รวมกน เชน การแชรเครองพมพ ท าใหทกคนในระบบเครอขายสามารถใช
เครองพมพรวมกนได ทาใหสะดวกและประหยดคาใชจาย เพราะมตองลงทนซอเครองพมพหลาย
เครอง
2. เมอเครองคอมพวเตอรถกตดตงเปนระบบเครอขายแลว การใชขอมลรวมกนหรอ
การแลกเปลยนขอมลจะทาไดอยางสะดวกรวดเรว โดยไมตองพ งพาอปกรณเกบขอมลอยาง
แผนดสกจงตดปญหาเรองความจของสอบนทกขอมลไปไดเลย
3. การตดตอสอสารภายในระบบเครอขายแลว คณสามารถตดตอสอสารกบผใช
คอมพวเตอรเครองอนๆ โดยอาศยโปรแกรมประเภทสอตางๆ หรอการใชอเมลภายในระบบ
เครอขาย รวมไปถงการประชมผานเครอขายระยะไกล ทเรยกวาวดโอคอนเฟอเรนซ (Video
confereence) ทาใหเกดความสะดวกรวดเรวขนมาก
4. การนาระบบอนเทอรเนตเขามาใช หรอทเรยกวาการแชรอนเทอรเนต ทาให
คอมพวเตอรทกเครองสามารถใชอนเทอรเนตพรอมกนไดโดยมโมเดมเพยงตวเดยว
ระบบเครอขายคอมพวเตอรมหลายขนาด ต งแตขนาดเลกท เช อมตอกนดวย
คอมพวเตอรเพยงสองถงสามเครองเพอใชงานในบานทเรยกวาโฮมเนตเวรก (Home Network) หรอ
ในสานกงานขนาดเลกไปจนถงเครอขายขนาดใหญทเชอมตอกนทวโลก
ในระบบเครอขายคอมพวเตอรสามารถเรยกไดหลายแบบ เชน เรยกตามการแบงตาม
รปแบบการเชอมตอ (Topology) ไดแก แบบบส แบบสตาร หรอเรยกตามขนาดของเครอขาย ไดแก
แลน หรอแวน หรอเรยกตามโปรโตคอลทใชในการสงผานขอมล เชน TCP/IP, IPX/SPX และยง
จาแนกเครอขายออกไปตามกลมทใชอก เชน อนทราเนต แมนกระทงเรยกตามวธการเชอมตอผาน
สอสญญาณอยางเครอขายใยแกวนาแสง เครอขายโทรศพท ระบบไรสาย เปนตน
ธวชชย ชมศร (2547, หนา 11) ไดกลาวไววา เครอขายคอมพวเตอร คอ การนาเครอง
คอมพวเตอรไมวาจะเปนเครองพซ เครองเซรฟเวอร เครองพมพ หรออปกรณเครอขายคอมพวเตอร
มหาวท
ยาลยราชภฏธนบร
64
ตางๆ มาตอเชอมกนเพอจดประสงคหลายๆ อยาง เชน การเชอมโยงขอมล และการแบงปนการใช
ทรพยากร เชนแฟมขอมล หรอเครองพมพ เปนตน เครอขายคอมพวเตอรเรมจากเครอขายขนาดเลก
ในองคกรซงเปนการเชอมโยงกนภายใตพนทจากดเรยกวา LAN (Local Area Network) และเมอ
เชอมเครอขายเขาดวยกนและขยายขอบเขตครอบคลมพนทกวางจะเรยกวา WAN (Wide Area
Network)
จตชย แพงจนทร และคณะ (2547, หนา 4) ไดกลาวไววา เครอขายคอมพวเตอร คอ
ระบบทมคอมพวเตอรอยางนอยสองเครองเชอมตอกนโดยใชสอกลาง และสามารถสอสารขอมล
กนไดอยางมประสทธภาพ ซงทาใหผใชคอมพวเตอรแตละเครองสามารถแลกเปลยนขอมลซงกน
และกน นอกจากนยงสามารถใชทรพยากร (Resources) ท มอยในเครอขายรวมกนได เชน
เครองพมพ ซดรอม สแกนเนอร ฮารดดสก เปนตน การใชทรพยากรเหลานรวมกนทาใหประหยด
คาใชจายไดมาก เมอมการเชอมตอกบเครอขายอนๆ ทอยหางไกล เชน ระบบอนเตอรเนต ซงเปน
เครอขายทเชอมตอคอมพวเตอรทวโลก ทาใหสามารถแลกเปลยนขอมลไดกบคนทวโลก โดยใช
แอพพลเคชน เชน เวบ อเมล FTP เปนตน
โอภาส เอยมสรวงศ (2551, หนา 228) ไดกลาวไววา การใชงานคอมพวเตอรใน
ปจจบน มกมการเชอมตอเปนเครอขายแทบทงสน สาเหตททาไมททาไมตองสรางเครอขาย และม
ประโยชนอยางไร คาตอบงายๆ กคอเพอใหสามารถเขาถงและใชและใชงานทรพยากรรวมกนได
โดยทรพยากรในทนหมายถงอปกรณตางๆ ทเชอมตอกบคอมพวเตอร เชน ฮารดสก เครองพมพ ท
แตละเครองบนเครอขายสามารถแชรใชงานรวมกนได ถงแมนอปกรณเหลานนจะมไดเชอมตอกบ
เครองคอมพวเตอรของตน จงสรปไดวา เครอขายคอมพวเตอร คอการนากลมของคอมพวเตอรและ
อปกรณตางๆ มาเชอมตอกนเปนเครอขาย โดยจะมตวกลางในการสอสาร ซงอาจเปนอาจเปนสาย
เคเบลหรอสอไรสายททาใหคอมพวเตอรและอปกรณเครอขายสามารถสอสารเพอรบสงขอมล
ระหวางกนได นอกจากนอปกรณทอยบนเครอขายยงสามารถแชรทรพยากรเพอใชงานรวมกน เชน
การใชขอมลรวมกน การใชขอมลรวมกน การใชขอมลรวมกน การใชอปกรณบนเครอขายรวมกน
เปนตน
อษณย ภกดตระกลวงศ และคณะ (2550, หนา 197) ไดกลาวไววา เครอขาย
คอมพวเตอร คอ คอมพวเตอรทเช อมตอคอมพวเตอรต งแต 2 เครองข นไป เพอแลกเปลยน
สารสนเทศและใชทรพยากรคอมพวเตอรรวมกน โดยผใชสามารถเชอมเครอขายไดในหลายๆ
รปแบบตามความตองการของผใช
มหาวท
ยาลยราชภฏธนบร
65
2. ประเภทของระบบเครอขายคอมพวเตอร
สลยทธ สวางวรรณ (2542) ไดกลาวไววา ประเภทของระบบเครอขายคอมพวเตอร
จาแนกตามขนาดและระยะทางการใชงานได 3 ประเภทดงน
2.1 เครอขายเฉพาะบรเวณ (Local Area Network : LAN) หมายถง เครอขาย
คอมพวเตอรขนาดเลกทเปนของผใชกลมเลกๆ กลมหนง ปกตจะเปนเครอขายทมขอบเขตอยภายใน
อาคารเดยวกน หรอกลมอาคารทอยตดกน มระยะทางไมเกน 2-3 กโลเมตร เหมาะสาหรบการ
เชอมตอเครองคอมพวเตอรสวนบคคล หรอเครองคอมพวเตอรขนาดเลกของพนกงานในองคกรเขา
ดวยกนโดยมวตถประสงคหลก คอ การใชอปกรณสวนกลางรวมกน (เชน เครองพมพเลเซอรส
ขนาดใหญ) การใชโปรแกรมและขอมลรวมกน และการรบ-สงขอมลอเลกทรอนกสระหวางกน
เครอขายเฉพาะบรเวณมลกษณะเฉพาะทแตกตางจากระบบอนๆ 3 ประการ คอ (1) ขนาด (2)
เทคโนโลยทใชในการรบ-สงขอมล และ (3) รปแบบการจดโครงสรางของระบบเครอขายเฉพาะ
บรเวณถกจากดดวยขนาด ซงหมายถงจานวนเครองคอมพวเตอรทเชอมตอเขาดวยกน ระบบทมการ
วางแผนอยางดนน เวลาทใชในการรบ-สงขอมลสามารถคานวณไดลวงหนาซงจะใกลเคยงกบความ
จรงมาก ความสามารถในการคานวณไดลวงหนานเปนสวนประกอบทสาคญสวนหนงทนามาใชใน
การออกแบบงานใหมประสทธภาพ นอกจากนยงทาใหการบรหารเครอขายงายขนดวย
ภาพท 2.59 ระบบเครอขาย LAN (สลยทธ สวางวรรณ, 2542)
เทคโนโลยทใชในการรบ-สงขอมลบนเครอขายเฉพาะบรเวณโดยปกตจะเปนเพยง
สายเคเบลเสนเดยวซงจะเชอมตอทงระบบเขาดวยกน มความเรวในการถายทอดขอมล 10 Mbps
(ลานบตตอวนาท) หรอ 100 Mbps มระยะเวลาในการรอคอยเฉลยเพอสงขอมลไมเกน 100 µsec
(ไมโครวนาท) และมโอกาสทจะเกดขอผดพลาดนอยมาก
รปแบบการจดโครงสรางสาหรบระบบเครอขายนนมหลายแบบ ในภาพท 2.59 แสดง
ใหเหนโครงสรางแบบทนยมใชสองแบบคอ แบบบส (Bus) และแบบวงแหวน (Ring) โครงสราง
มหาวท
ยาลยราชภฏธนบร
66
แบบบสนนยอมใหผใชสงขอมลไดคราวละ 1 คนเทานน ผใชคนอนๆ ทตองการสงขอมลจะตองรอ
จนกวาสายเคเบล (บส) จะวาง คอไมมการสงสญญาณเกดขนจงจะสามารถสงขอมลได ในกรณท
ผใชต งแตสองคนขนไปทาการสงขอมลพรอมๆ กน เรยกวาเกดการชนกนของขอมล (collision)
สญญาณในเคเบลจะเกดการรบกวนกนเองจรใชงานไมได เมอผสงขอมลทงสองคน (หรอทงหมด)
ตรวจพบความผดปกตนกจะหยดสงขอมลแลวรอเปนระยะเวลาตางๆ กน จากนนจงจะเรมพยายาม
สงขอมลใหม การกาหนดระยะเวลาในการรอคอยสาหรบกรณเชนนจะใชวธการแบบรวมศนยหรอ
แบบกระจายกได ตามมาตราฐาน IEEE 802.3 ซงมชอเรยกทวไปวา Ethernet นนมการจดโครงสราง
แบบบสซงจะยอมใหผใชทกคนสงขอมลไดตลอดเวลา เมอเกดการชนกนของขอมลทกคนจะตอง
หยดการสงขอมลทนทแลวใหรอสกพกหนงจงจะสามารถเรมตนสงขอมลใหมได ระยะเวลาทแตละ
คนรอนนกไมเทากนสามารถกาหนดไดจากการสม (random) ตวเลขขนมาจากระยะเวลาชวงหนง
ซงไดมการกาหนดไวลวงหนาแลว วธนสามารถรบประกนไดวาจะไมเกดการชนกนของขอมลจาก
ผสงชดเดมอกอยางแนนอน
2.2 เครอขายในเขตเมอง (Metropolitan Area Network, MAN) โดยพนฐานแลว
ระบบเครอขายในเขตเมอง (Metropolitan Area Network, MAN) มลกษณะคลายกนกบระบบ
เครอขายบรเวณเพยงแตมขนาดใหญกวาเทานน ระบบนอาจเชอมตอการสอสารของสาขาหลายๆ
แหงทอยภายในเขตเมองเดยวกน หรออาจครอบคลมหลายเขตเมองทอยใกลกนซงอาจเปนบรการ
ของเอกชนหรอของรฐกได และเปนบรการเฉพาะภายในหนวยงาน หรอบรการสาธารณะกได
ระบบเครอขายในเขตเมองมขดความสามารถในการใหบรการทงการรบ-สงขอมลและโทรศพทไป
พรอมกนไดในปจจบนยงครอบคลมการใหบรการไปถงระบบโทรศพททางสาย (cable television,
เชน บรษท UBC ในประเทศไทย) ดวย ระบบนจะมสายเคเบลเพยงหนงหรอสองเสนโดยไมม
อปกรณสลบชองสอสาร (switching element) ซงทาหนาทคอยเกบกกสญญาณไวภายในหรอปลอย
สญญาณออกไปสระบบอน ระบบเครอขายในเขตเมองในเขตเมองไดรการพฒนาถงขนทมการ
กาหนดมาตรฐาน อนไดแก IEEE 802.6 หรอเรยกวา DQDB (Distributed Queue Dual Bus) ระบบ
DQDB ประกอบดวยสายเคเบลหรอบสจานวนสองเสน บสแตละเสนจะทาหนาทรบ-สงขอมลไป
ทศทางเดยว เชน บสเสนหนงรบ-สงขอมลจากซายไปขวา บสอกเสนหนงกจะรบ-สงขอมลจากขวา
ไปซาย เปนตน
มหาวท
ยาลยราชภฏธนบร
67
ภาพท 2.60 แสดงใหเหนสวนประกอบหลกของระบบ DQDB เครองคอมพวเตอรเครองหนงท
ตองการสงขอมลไปยงเครองคอมพวเตอรอกเครองหนงทอยทางขวาของตนจะตองสง
ขอมลผานบสเสนบน (สลยทธ สวางวรรณ, 2542)
2.3 เครอขายวงกวาง (Wide Area Network, WAN) ขยายเขตการเชอมตอควบคมไป
เปนพนทระดบภมภาค เชน ครอบคลมพนทภาคอสานของประเทศไทย แตสาหรบบรษททดาเนน
กจการระหวางชาตอาจหมายถงบรเวณกวางกวาน เชน ในเขตเอเซยตะวนออกเฉยงใตทงหมดกได
ระบบนประกอบดวยคอมพวเตอรหลกเรยกวา โฮสต (Host Computer) ทาหนาทคอยใหบรการแก
ผใชท งหมดท เปนสมาชกในกลมของตนเอง โฮสตคอมพวเตอร (ตอไปนจะเรยกวา โฮสต)
จะเชอมตอกบระบบเครอขายยอย (Subnet) ซงมหนาทใหบรการรบ-สงขอมลระหวางโฮสตตางๆ
หลกการนเปรยบเทยบไดกบการสงจดหมาย (ไปรษณย ) ระหวางประเทศ โฮสตในทนคอ
กรมไปรษณยโทรเลขของประเทศตางๆ ซงมหนาทในการรบ-สงจดหมายใหแกผใชบรการ
ภายในประเทศนนๆ ระบบเครอขายยอยจะเปรยบเทยบไดกบเครองบนหรอพาหนะใดๆ ททาหนาท
รบ-สงจดหมายระหวางกรมไปรษณยของประเทศตางๆ สวนจดหมาย กคอขอมลทรบ-สงบนระบบ
เครอขายนนเองระบบเครอขายยอยในเครอขายวงกวางประกอบดวยอปกรณสาคญสองอยาง คอ
สายสอสาร (Transmission Lines) และอปกรณสลบชองสอสาร (Switching Elements) สายสอสาร
(มชอเรยกหลายชอ เชน Ciruits, Channel, Trunks) เปนสอทใชการสงสญญาณอเลกทรอนกสจาก
เครองหนงไปยงอกสวนหนง อปกรณสลบชองสอสารทใชในระบบโทรศพทธรรมดานน คอ การ
เชอมตอสายสอสารหลายๆ สายเขาดวยกนเพอใหการสงสญญาณจากผสงไปถงผรบไดถกตอง
อยางไรกตาม อปกรณสลบชองสอสารไมเคยไดรบการตกลงอยางเปนทางการในการเรยกชอ
ดงนนจงมชอเรยกตางๆ กนออกไป ไดแก Packet Switching Nodes, Intermediate Systems, Data
Switching Exchanges และอนๆ ซงในทนจะใชคาวา อปกรณสลบชองสอสาร หรอ เราเตอร
มหาวท
ยาลยราชภฏธนบร
68
(router) ดงภาพท 2.61 แสดงความสมพนธของอปกรณตางๆ ไดแก เครองโฮสตจะทาหนาทในการ
ใหบรการแกผใชในเครอขายเฉพาะบรเวณ ซงจะตองมอปกรณสลบชองสอสารอยางนอยหนง
เครองไวสาหรบตดตอกบเครอขายอนๆ ในระบบสวนใหญอปกรณสลบชองสอสารจะตดตงไวท
โฮสตโดยตรง ในสวนของสายสอสารและอปกรณสลบชองสอสารทงหมดจะรวมกนเปนสวนท
เรยกวาเครอขายยอย
ภาพท 2.61 โครงขายการเชอมตอระบบ WAN (สลยทธ สวางวรรณ, 2542)
คาวา เครอขายยอย หรอ Subnet เปนคาทถกใชในสองความหมาย แรกทเดยวคา
วาเครอขายยอยถกใชในความสามารถตามทกลาวขางตนเพอเปนการเนนใหเหนวากาลงกลาวถง
เครอขายเลกๆ สวนหนงทประกอบอยในระบบเครอขายทงหมด สายสอสารและอปกรณสลบ
ชองสอสารของเครอขายยอยจงทาหนาทในการรบแพกเกต (Packet) ขอมลจากโฮสตของผสงไปให
โฮสตของผรบเทานนตอมาคาคานไดถกนาไปใชในความหมายทสองซงเกยวของกบการกาหนดท
อยในเครอขายคอมพวเตอร ในปจจบนยงไมมหนวยงานใดทจะบญญตคาใหมขนมาใช ดงนน คาน
จงยงคงถกใชทงสองความหมายอยอยางเดม
โดยปกตแลว ระบบเครอขายวงกวางประกอบดวยสารสอสารและอปกรณสลบ
ชองสอสารเปนจานวนมาก สายสอสารแตละเสนจะเชอมตออปกรณสลบชองสอสารสองตวเขา
ดวยกน การสงแพกเกตขอมลจากโฮสตของผรบทไมมสายสอสารเชอมตอโดยตรงนนจะตองมการ
ฝากแพกเกตไปยงอปกรณสลบชองสอสารตวกลาง (Intermediate Router) ซงอาจมเพยงตวเดยว
หรอตองมการฝากตอกนไปหลายตวกได การฝากแพกเกตแตละครงตวกลางฯ จะทาหนาทเสมอน
วาเปนผรบผรบตวจรงคอ จะรบแพกเกตทงหมดมาเกบไวกอนและจะสงแพกเกตนนไปยงตวกลางฯ
ตวตอไปเมอสายสอสารทเชอมตอวาง เครอขายยอยทรบ-สงขอมลในลกษณะนเรยกแบบจด-ตอ-จด
มหาวท
ยาลยราชภฏธนบร
69
(Point-to-Point), แบบรบ-แลว-สงตอ (Store-and-Forward), หรอ แบบสลบแพกเกต (Packet-
Switched) การจดเครอขายแบบวงกวางนยมใชหลกการนในการรบ-สงขอมล ยกเวนเครอขายทใช
สญญาณดาวเทยม หากวาแพกเกตขอมลมขนาดเลกและมขนาดเทากนทงหมด นยมใชคาวา เซลล
(Cell) แทน
จากภาพท 2.62 แสดงใหเหนโครงสรางการเชอมตอเครอขายแบบตางๆ ท
เหมาะสมกบการใชเทคนคการรบ-สงขอมลแบบจด-ตอ-จด อนไดแก (a) แบบดาว (b) แบบ
วงแหวน (c) แบบตนไม (d) แบบสมบรณ (e) แบบวงแหวนสมผสกน และ (f) แบบไมมรปทรง
เครองขายแบบเฉพาะบรเวณมกจะมโครงสรางแบบสมดล เชนภาพ 2.62(a) ถง 2.62 (e) สวน
เครอขายแบบวงกวางมกจะมโครงสรางแบบไมสมดล เชนภาพ 2.62 (f) สายสอสารสาหรบ
เครอขายวงกวางอาจหมายถงสญญาณวทยหรอสญญาณผานดาวเทยมกได ในกรณน อปกรณสลบ
ชองสอสารจะไดรบการตดตงอปกรณรบ-สงสญญาณและสายอากาศแทนสายเคเบล และเทคนค
การรบ-สงสญญาณและสายอากาศแทนสายเคเบล และเทคนคการรบ-สงขอมลจะเปลยนไปเปน
แบบแพรกระจาย
ภาพท 2.62 ลกษณะการเชอมตอระบบเครอขาย WAN (สลยทธ สวางวรรณ, 2542)
3. รปแบบการเชอมตอของระบบเครอขายคอมพวเตอร
พศาล พทยาธรววฒน (2551) ไดกลาวไววา รปแบบการเชอมตอเครอขาย หรอ
โทโปโลย (Topology) เปนลกษณะทบอกถงรปรางหรอโครงสรางของระบบเครอขาย สาหรบ
โทโปโลยทนยมใชกนในเครอขายแลนมอยดวยกน 3 ชนด คอ
มหาวท
ยาลยราชภฏธนบร
70
3.1 โทโปโลยแบบบส (Bus Topology) การเชอมตอแบบบส เปนการเชอมตอ
คอมพวเตอรดวยสายโคแอกเชยล (Coaxial) ซงใชเปนแกนหลกในระบบ สวนใหญเครอขายแบบ
บสมกจะตดตงในเครอขายขนาดเลกทมจานวนคอมพวเตอรไมมากนก เนองจากการตดตงระบบน
สามารถทาไดงาย แตถามการขยายเพมจานวนคอมพวเตอรเขาไปในระบบกจะทาไดคอนขางยงยาก
เพราะตองตดและตอสญญาณเขากบคอมพวเตอรตวใหม อกประการหนงถาคอมพวเตอรตวใดตว
หนงในเครอขายมปญหาเครอขายทงระบบจะมปญหาตามไปดวย อกทงยงมความเรวในการรบสง
ขอมลทต าคอ 10 เมกะบตตอวนาท ทาใหในปจจบนไมนยมใชเครอขายแบบนกนแลว
ภาพท 2.63 โทโปโลยแบบ Bus (พศาล พทยาธรววฒน, 2551)
3.2 โทโปโลยแบบสตาร (Star Topology) เปนรปแบบเครอขายทคอมพวเตอร
ทกเครองจะเชอมตอเขากบอปกรณทเรยกวา ฮบ (Hub) หรอสวตช (Switch) ซเตอรงทาหนาท
สงผานขอมลใหกบทกเครองในระบบ โดยใชสาย UTP (Unshielded Twisted-Pair) เชอมตอจาก
คอมพวเตอรสฮบหรอสวตช การเชอมตอแบบนมขอดตรงทถาคอมพวเตอรเครองใดมปญหากจะ
ไมสงผลกระทบตอคอมพวเตอรเครองอน สามารถแกไขทเครองนนไดโดยไมตองปดระบบทงหมด
อกทงมความเรวในการรบสงขอมลสงกวาแบบบส จงเปนทนยมใชกนมากทสดในปจจบน
ภาพท 2.64 โทโปโลยแบบ Star (พศาล พทยาธรววฒน, 2551)
มหาวท
ยาลยราชภฏธนบร
71
3.3 โทโปโลยแบบวงแหวน (Ring Topology) ใชการเชอมโยงคอมพวเตอรเขา
ดวยกนเปนวงแหวน ซงคอมพวเตอรแตละจดจะสงสญญาณไปทศทางเดยวกนภายในวงแหวน โดย
สงจากเครองหนงไปสอกเครองหนงจนไปถงคอมพวเตอรทตองการขอมล การสงขอมลบน
วงแหวนจะตองผานทกๆ จดทอยในวงแหวน ดงน นหากมจดใดจดหนงเสยหายกจะทาใหท ง
เครอขายเกดปญหาไมสามารถตดตอกนได การเชอมตอแบบนเรามกไมคอยพบเหนกน ยงมรปแบบ
การเชอมตออกแบบคอแบบผสม (Mesh Topology) เปนการผสมผสานวธตางๆ เขาดวยกน เชน
เชอมโยงแบบบสเขากบสตาร แตในทางปฏบตมกไมนยมใชกน
ภาพท 2.65 โทโปโลยแบบ Ring (พศาล พทยาธรววฒน, 2551)
4. มาตรฐาน OSI และ PROTOCOL แบงเปน 7 ชน
กอกจ วระอาชากล (2553) ไดกลาวไววา OSI Model ไดถกพฒนาขนในป 1984 โดย
องคกร Internationnal Standards Organization หรอรจกในชอยอวา “ISO” โดยมจดประสงคเพอใช
เปนแบบอยางการตดตอระหวางระบบเปดดวยกน ซงไดออกแบบใหการทางานมความซบซอน
นอยดวยการแบงงานออกเปน 7 สวนยอยๆ และเรยกแตสวนนนวา “เลเยอร” (Layer) ในแตละเล
เยอรจะมโปรโตคอลททาหนาทใหบรการงานในชนนนๆ อยดวย ชวยใหการทางานในแตละเลเยอร
มการสงตอประสานกนใหเปนไปอยางราบรนตงแตเลเยอรแรกไปจนถงเลเยอรสดทาย ดงตอไปน
4.1 ชนท 1 Physical Layer ขอมลบตจาก Data Link Layer จะถกนาสงออกไปตาม
สอกลางท เ ช อมตอระหวางเครองตนทางกบปลายทางโดยอาจจะสงออกไปในรปของ
สญญาณไฟฟา, แสง, คลนวทย หรออนๆ ตามแตชนดของสอกลางนน ซงจะสนใจในเชงของ
มหาวท
ยาลยราชภฏธนบร
72
แรงดน ไฟฟา (Voltage), ระยะทางทเชอมตอกน (Connection Distance), อตราการสงผานขอมล
(Data Distance), อตราการสงผานขอมล (Data rate) เปนตน ในขบวนการจดสงขอมลออกไปยง
ปลายทางยงมฟงกชนอนแฝงอยดวย นนคอ
4.1.1 การจดลาดบขอ งขอ มลบต ช น นจะจดการสง ขอ มลบตออกไ ป
โดยเรยงลาดบตามขอมลบตทไดรบมาจากชนดาตาลงค ดงนน ณ ฝงปลายทางกจะไดขอมลบต
ทเหมอนกบเครองตนทางดวย
4.1.2 การแจงเหตเมอพบขอผดพลาด ชนนจะมการตรวจสอบการขนสงขอมล
ดวย หากพบวามเหตการณผดปกตเกดขนจากการทางานปกตจะมการแจงเหตไปยงชนดาตาลงค
4.2 ชนท 2 Data Link Layer หลงจากผาน Network Layer มาแลวขอมลแพกเกตจะ
ถกแปลงใหกลายเปนขอมลแบบบตในชนนเองเพอเตรยมขอมลใหสามารถสงผานไปบนสาย
เนตเวรคได ซงขอมลเมอถกแปลงเปนบตแลวเราเรยกกนวา “เฟรม” (Frame) สาหรบขอมลบตน
จะมคาของขอมลเพยงแค 0 หรอ 1 ทมาประกอบกน เชน 0110101....เปนตน หรอพดอกแบบกคอ
ขอมลจะอยในรปของเลขฐาน 2 นอกจากการแปลงขอมลใหอยในรปของบตแลว ชนนยงมหนาท
เพมเตมอกคอ การควบคมการขนสง (Flow Control) การตรวจสอบขอผดพลาด (Error Control)
และเรองของแอดเดรส (Physical Address) ซงตามมาตราฐาน IEEE 802 ไดแบงเลเยอรนออกเปน 2
เลเยอรยอยๆ ดงน
4.2.1 Media Access Control (MAC) สวนนเปนสวนทเกบขอมลเกยวกบ
อปกรณฮารแวร รวมถงคาแอดเดรสดวยแตเปนคาของฮารแวรแอดเดรสโดยจะมการแมปกบ
เนตเวรแอเดรสของ Network Layer ดวย และคาฮารแวรแอดเดรสนจะไมมการซ ากน สาหรบ
มาตราฐานทเกยวของมดงน
4.2.1.1 IEEE 802.3 CSMA/CD (Ethernet)
4.2.1.2 IEEE 802.4 Token Bus (ARCnet)
4.2.1.3 IEEE 802.5 Token Ring
4.2.1.4 IEEE 802.12 Demand Priority
4.2.2 Logical Link Control (LLC) สวนนจะทาหนาทในการควบคมการตดตอ
ระหวางอปกรณดวยกนใหขอมลทสงถงปลายทางสมพนธกน และคอยตรวจสอบขอผดพลาดทอาจ
เกดขนในตอนทรบขอมลเฟรมมา ซงจะตองมการรองขอเพอใหสงขอมลมาใหมอกครง สาหรบ
มาตราฐานทเกยวของกบ LLC คอ IEEE 802.2 ตวอยางมาตราฐานทใชกนในเลเยอรน Ethernet,
Token Ring, PPP, HDLC, Frame Relay, ISDN, ATM, 802.11 WiFi, FDDI
มหาวท
ยาลยราชภฏธนบร
73
4.3 ชนท 3 Network Layer เมอขอมลจาก Transport Layer เตรยมพรอมจะจดสง
แลว ในชนนมหนาทสาคญคอ การกาหนดเสนทางการขนสง หรอถาพดเปนศพทเทคนคกคอ การ
ทา “เราทตง” (Routing) ซงมทงแบบกาหนดคาตายตว (Static Route) หรอแบบทเปลยนแปลงไดเอง
(Dynamic Route) ไมวาจะเปนแบบใดผลลพธทไดคอ เครองตนทางจะตองรวา เมอสงขอมลออก
จากเครองแลวจะตดตอกบเครองปลายทางผานทางใด เชน ตองผานเกตเวย หรอเราทเตอร
ตวใดบาง หรอถงตรงไดเลย เปนตน
นอกจากการกาหนดเสนทางขนสงแลว ยงมอกหนาทสาคญไมแพกนนนคอ การ
กาหนดทอย (Addressing) ถายกตวอยางเปรยบเทยบกนาจะเทยบไดกบบานเลขท ซงคานเองทจะ
เปนตวบอกใหเครองอนๆ รวา หากตองการตดตอมาหาจะตองตดตอมาตามทอยทกาหนดไว
ตวอยางเชน หากเราใชโปรโตคอล IP (Internet Protocol) ทอยทวานกคอ หมายเลข IP (IP Address)
นนเอง ดงนน ถาไมไดกาหนดทอยไวกจะไมมใครสามารถตดตอมาทเราไดและเรากไมสมารถ
ตดตอมาทเราไดและเรากไมสามารถตดตอไปเครองใดไดดวยจากขอมลเซกเมนตทสงมาจาก
Transport Layer เมอผานกระบวนการใน Network Layer นแลว เราจะเรยกขอมลทสงออกจากชนน
วา “แพกเกต” (Packet) ตวอยางโปรโตคอลทใชกนในเลเยอรน
4.3.1 โปรโตคอลทใชกนแบบ IP ARP, RARP, ICMP, IGMP, RIP, OSFP
4.3.2 โปรโตคอลทใชกนแบบ IPX NWLINK, NetBEUI, OSI, DDP, DECnet
4.4 ชนท 4 Transport Layer เมอเซสชนถกสรางขนขบวนการขนถายขอมลขาม
เนตเวรคกเรมตนขนทเลเยอรน หนาทหลกของชนนคอ การการนตวาขอมลจะสงไปถงปลายทางได
ครบถวนและถกตอง ซงจะมกระบวนการสาคญ 3 อยางททาใหขอมลครบถวนนนคอ
4.4.1 การจดทาลาดบขอมล (Segment Sequencing) หากขอมลทสงมาจากชน
ของเซสชนทมขนาดใหญ ในชนนจะตดแบงใหเลกลงในขนาดทพอด โดยหนวยทเราใชเรยกขอมล
แตละสวนซงเรยกวา “เซกเมนต” (Segment) ดงนน ขอมลทจดสงไปยงปลายทางอาจมหลายเซก
เมนตกได เพอใหฝงปลายทางรวาเซกเมนตใดเปนขอมลกอนหรอหลง ทางฝงตนทางจงตองมการ
ใสลาดบของขอมลเขาไปในเซกเมนตดวย และเมอฝงปลายทางไดขอมลในแตละสวนครบแลวก
จะจดลาดบของเซฏเมนตแลวรวมกลบไปเปนขอมลตงตนได
4.4.2 การตรวจจบขอผดพลาด (Error Control) มการตรวจสอบวาเซกเมนต
ทสงไปนนสญหายหรอไม หรอมหลายเลขเซกเมนตซ ากนหรอไม หากพบวามขอผดพลาดเกดขน
กจะจดสงใหม ซงวธการทใชตรวจสอบขอผดพลาดนเรยกวาการทา Checksum นนคอ มการนา
ขอมลทจะสงมาคานวนเพอใหไดมาซงคาของ Checksum และเมอจดสงขอมลไปถงปลายทางแลว
มหาวท
ยาลยราชภฏธนบร
74
กจะรวมเซกเมนตตางๆ กลบไปเปนขอมลตงตนแลวจงคานวนอกครงดวยวธเดม หากผลลพธ
ทไดมคาไมเทากนกแสดงวามขอผดพลาดเกดขนระหวางการขนสงจงแจงใหจดสงมาใหม
4.4.3 การตรวจสอบความพรอมกอนสง (End-to-End flow control) กอนการ
จดสงขอมลทกครงฝงตนทางจะสงสญญาณไปทฝงปลายทางกอน เพอตรวจสอบวาสามารถตดตอ
กบปลายทางไดหรอไม หรอฝงปลายทางอยในสถานะทพรอมจะรบขอมลหรอไม หากฝงปลายทาง
พรอมทจะสงสญญาณตอบกลบมาจงคอยจดสงขอมลออกไป สญญาณทวานเรารจกกนในชอ
“สญญาณ Acknowledge” (Acknowledge Signal) ตวอยางทใชกนในเลเยอรน TCP, UDP, SPX,
NWLINK, ATP, SCTP เปนตน
4.5 ชนท 5 Session Layer หลงจากท Presentation Layer ไดจดการแปลงขอมลทสง
จากแอพพลเคชนใหอยในรปแบบมาตราฐานทแอพพลเคชนปลายทางเขาใจไดแลว ในชนนจะ
สรางเซสชนข เพอใชเปนชองทางในการตดตอกนระหวางแอพพลเคชนโดยจะมองในระดบของโพ
รเซส (Process) และจะคอยจดการควบคมดแลการตดตอทเกดขนภายในเซสชนไมใหโปรแกรมอน
ทไมเกยวของเขามากวนได จวบจนเสรจสนการตดตอกจะปดเซสชน อกหนาทหนงทสาคญ คอ
การทา Checkpoint เพอรบประกนความครบถวนของขอมล หากมความผดปกตเกดขนกบเซสชน
ในระหวางการตดตอทาใหขอมลเสยหาย เชน เนตเวรคหลดไป โปรโตคอลกจดการใหมการสง
ขอมลมาใหมแตแทนทจะตองสงมาเฉพาะขอมลทสญหายไปหลงจากการทาเชคพอยตครงลาสด
เทานน แตหากวาขาดการตดตอเปนเวลานานเกนจากทกาหนดไว โปรโตคอลทดแลอยกอาจจะ
จดการปดเซสชนไป ในระหวางทแอพพลเคชนมการตดตดกน ภายในเซสชนจะตองมขบวนการ
เกดขนคอ การรองขอ (Service Requests) ขนอยกบวาใครเปนฝายรบหรอสง ซงขบวนการเหลาน
จะถกจดการโดยโปรโตคอลทชนนสนบสนนอย ตวอยางโปรโตคอลทใชกนในเลเยอรน NetBios,
Names Pipes, Mail Slots, Mail Slots, RPC, TLS, SSH, ASP, ISO 8327/CCITT X225 เปนตน
4.6 ชนท 6 Presentation Layer เมอขอมลดบจากชนของแอพพลเคชนสงตอมา
เลเยอรนมหนาทสาคญในการแปลงขอมลทไดมาจากแอพพลเคชนฝงตนทางใหอยในรปแบบท
แอพพลเคชนฝงปลายทางจะเปนคนละระบบปฏบตการกนกตาม แตขอมลดงกลาวกตองเปนขอมล
ทเปนมาตราฐานทวๆ ไปดวย เชน ขอมลทเปนประเภทขอความอกษร (Text File) ขอมลทมการ
เขารหส ขอมลไฟลประเภทบบอด (zip, gz, tgz, ฯลฯ) ขอมลประเภทรปภาพ เชน Joint
Photographic Expert Group (JPEG), Graphics Interchange Format (GIF), Tagged Image File
Format (TIFF) เปนตน หรอขอมลประเภทเสยง เชน Motion Picture Experts Group (MPEG)
4.7 ชนท 7 Application Layer ชนนเปนชนทตดตอกบผใชโดยตรงโดยขบวนการจะ
เกดขนไดตอเมอมการเรยกใชงานโปรแกรมหรอแอพพลเคชนทตองตดตอผานเนตเวรคไปยงอก
มหาวท
ยาลยราชภฏธนบร
75
แอพพลเคชนหนง หรอการเขาไปบรการทเครองหนงซงเปดบรการไว ตวอยางแอพพลเคชน หรอ
โปรโตคอลทใชกนบอยๆ TELNET, FINGER, NFS, DNS, MIME, RLOGIN, SMB, FTP, TFTP,
SMTP, BOOTP
OSI Reference Model
7 Application
6 Presentation
5 Session
4 Transport
3 Network
2 Data Link
1 Physical
ภาพท 2.66 มาตรฐาน OSI และ PROTOCOL แบงเปน 7 ชน (กอกจ วระอาชากล, 2553)
5. Fiber Distributed-Data Interface (FDDI)
จตชย แพงจนทร และคณะ (2547,หนา 95) ไดกลาวไววา FDDI (Fiber Distributed-
Data Interface) เปนเครอขายแบบสงผานโทเคน (Token-Passing) และมแบนดวธท 100 Mbps
โดยใชสายใยแกวนาแสงตอสถานเปนวงแหวนสองวง สวนใหญจะใช FDDI เปนแบคโบนของ
เครอขายเนองจากแบนดวธทสง และสามารถเชอมตอสถานไดไกลกวาสายทองแดงมาก ลาสดไดม
การพฒนา CDDI (Copper Distribution Data Interface) โดยใชสายคเกลยวบดแทนสายใยแกวนา
แสงแตยงคงใชโปโตคอลของ FDDI ในตอนนเราจะเนนท FDDI และจะขอกลาวโดยคราวๆ
เกยวกบ CDDI
FDDI จะใชสายสญญาณเชอมตอสถานเปนวงแหวนสองวง โดยทศทางการไหลของ
ขอมลในวงแหวนทงสองวงจะตรงกนขามกน วงแหวนวงหนงจะทาหนาทเปนเสนทางหลก
มหาวท
ยาลยราชภฏธนบร
76
ในการรบสงขอมล สวนวนทสองจะเปนเสนทางสารอง การทออกแบบ FDDI ใหมแบบนกเพอเพม
ความเชอถอไดและความแขงแรงใหกบเครอขาย ซงจะไดอธบายในตอนตอไปภาพท 2.67 แสดง
ลกษณะของเครอขาย FDDI
ภาพท 2.67 FDDI (Fiber Distribution Data Interface) (จตชย แพงจนทร และคณะ, 2547,
หนา 95-100)
FDDI พฒนาโดย ANSI (American National Standard Institute) เมอตอนประมาณ
กลางทศวรรษ 1980 ในชวงนนเวรคสเตชนแบบไคลเอนทเซรฟเวอรเรมใชแบนดวธเครอขายมาก
ขน ดงนนจงมความตองการทจะใชสายสญญาณประเภทใหมเพอรองรบอตราขอมลไดมากกวา
ในขณะเดยวกนแอพพลเคชนบางตวตองการความเชอถอไดในเครอขาย และยงมความตองการให
ความสาคญกบเซรฟเวอรทสาคญ จดประสงคของการพฒนา FDDI เพอแกปญหาเหลานนนเอง
เมอ ANSI พฒนา FDDI เสรจไดเสนอมาตราฐานนแก ISO เพอทาใหเปนมาตรฐานนานาชาตตอไป
สายสญญาณของ FDDI จะใชสายไฟเบอรเปนสายสญญาณหลก แตกมมาตราฐานท
ใชสาย UTP แทนซงจะเรยกเครอขายนวา “CDDI” ดงกลาวขางตน สายไฟเบอรเปนจะมขอ
ไดเปรยบสาย UTP อยหลายประการ เชน ความปลอดภย ความเชอถอได และประสทธภาพท
เหนอกวาในการรบสงขอมล สายสญญาณทสงดวยสญญาณไฟฟา (สายทองแดง) สามารถดขอมล
ในสายไดโดยแคเชอมตอกบสายนน แตการเชอมตอกบสายไฟเบอรจะทาไดยากมาก อกอยาง
สายขอมลทสงในสายไฟเบอรจะไมถกรบกวนจากคลนแมเหลกได โดยทวไปแลวสายไฟเบอรจะม
ประสทธภาพในการสงขอมลดกวาและไดระยะทางทไกลกวาสาย UTP มาก เชน ถาใชสายไฟเบอร
มหาวท
ยาลยราชภฏธนบร
77
แบบมลตโหมดจะสงขอมลไดไกลถง 2 กโลเมตร และจะยงไกลกวาถาใชสายแบบซงเกลโหมด
สวนสาย UTP จะสงสญญาณไดไกลสดแค 100 เมตรเทานน
5.1 มาตราฐาน FDDI โปรโตคอลสวนทเปน FDDI จะอยในชนฟสคอลเลเยอรและ
ดาตาลงคเลเยอรของแบบอางอง OSI เทานน FDDI จะแบงโปรโตคอลออกเปน 4 สวน ดงแสดงดง
ภาพท 2.68 ซงเมอทางานรวมกนทาใหโปรโตคอลทอยเหนอกวา เชน TCP/IP สามารถสงผาน
ขอมลไปบนสายไฟเบอรไดขอกาหนด 4 อยางของ FDDI คอ
5.1.1 MAC (Media Access Control) ในสวน MAC จะกาหนดเกยวกบการ
เขาถงสอสารกลางรบสงขอมล และรวมถงรปแบบของเฟรมขอมล การจดการเกยวกบโทเคน ทอย
วธการคานวนคาตรวจสอบขอผดพลาดของขอมล (Cyclic Redundancy Check หรอ CRC) และ
กลไกเกยวกบการกคนขอมลทเกดขอผดพลาด
5.1.2 PHY (Physical Layer Protocal) ในสวนของ PHY จะกาหนดเกยวกบ
ขนตอนการเขารหสขอมล (Data Encoding/Decoding) สญญาณนาฬกา และการจดเฟรมขอมล
5.1.3 PMD (Physical-Medium Dependent) สวน PMD จะกาหนดเกยวกบ
คณสมบตของสายสญญาณทใช ซงจะรวมถงสายไฟเบอร ระดบกาลงสญญาณ อตราการเกด
ขอผดพลาด สวนตางๆ ของไฟเบอร และหวเชอมตอทใช
5.1.4 SMT (Station Management) ในสวน SMT จะกาหนดเกยวกบลกษณะ
การเชอมตอกนของแตละสถาน ขอกาหนดเกยวกบการควบคมสถานทเชอมตอเขากบวงแหวน เชน
การเพมสถาน การนาสถานออกจากเครอขาย การแยกจดเสยและการกคน การกาหนดคาเกยวกบ
เวลาและการเกบคาสถตตางๆ จดประสงคหลกของ FDDI กเหมอนกบอเธอรเนตและโทเคนรงคอ
จะใหบรการกบโปรโตคอลทอยเหนอกวา เชน TCP/IP ในการสงขอมลผานอปกรณเครอขายและ
สายสญญาณ
Media Access Control
Station
Management Physical Layer Protocol
Physical Layer Medium
ภาพท 2.68 ชดโปโตคอล FDDI (จตชย แพงจนทร และคณะ, 2547, หนา 95-100)
มหาวท
ยาลยราชภฏธนบร
78
5.2 ประเภทของสถานลกษณะเฉพาะตวอยางหนงของ FDDI คอ มหลายวธสามารถ
เชอมเขากบเครอขาย FDDI โด โดยสามารถแบงประเภทของสถานทเชอมตอเขากบเครอขาย
ออกเปน 3 ประเภท ดงน
5.2.1 SAS (Single-Attachment Station) สถานประเภท SAS เปนสถานท
เชอมตอเขากบเครอขายวงแหวนเดยว โดยเชอมผานตวเชอมตอ หรอคอนเซนเตอร (Concentrator)
ขอดของการเชอมตอแบบนกคอ สถานะของสถานนจะไมมผลตอการทางานของเครอขาย กลาวคอ
ไมวาสถานประเภทนจะเสยหรอปดเครองกจะไมมผลอยางไร หนาทตางๆ จะรบผชอบโดยคอน
เนกเตอรนนเอง
5.2.2 DAS (Data-Attachment Station) สถานประเภท DAS จะเชอมตอเขากบ
เครอขายทงสองวงแหวน ซงจดเชอมตอทงสองจะเรยกวา พอรต A และ พอรต B สถานจะประเภท
นจะมผลตอการทางานของเครอขายถามการเปลยนแปลง เชน การปดเครอง หรอเครองหยดทางาน
5.2.3 DAC (Dual-Attachment Concentrator) DAC จะเปนอปกรณทเชอมตอ
เขากบทงวงแหวนหลกและสารอง ทาหนาทแทน SAS ในการรบสงขอมลผานเครอขาย ทาใหการ
ทางานของ SAS ไมมผลตอระบบทงหมด DAC จะมประโยชนเมอใชในการเชอมตอกบอปกรณ
เชน PC ทตองเปดปดบอยๆ
ภาพท 2.69 ลกษณะการเชอมตอสถานแตละประเภท (จตชย แพงจนทร และคณะ, 2547,
หนา 95-100)
มหาวท
ยาลยราชภฏธนบร
79
5.3 กลไกการจดการขอผดพลาด FDDI มการออกแบบเพอปองกนความลมเหลว
ของเครอขาย (Fault Tolerance) หลายอยาง เชน การออกแบบใหเสนทางสงขอมลสองวงแหวน
(Dual-Ring) การใชสวตชทางเบยง (Bypass Switch) และการเชอมตอเขากบ DAC (Dual-Homing)
กเปน 3 ฟเจอรหลกทชวยเพมความเชอถอไดใหกบ FDDI
5.4 เสนทางขอมลแบบวงแหวนค (Dual-Ring) คณสมบตทสาคญของ FDDI คอ การ
มเสนทางหลกของการรบขอมลสองเสน หรอทเรยกวามวงแหวนสองวง หรอดอลรง (Dual-Ring)
วงหนงจะใชเปนเสนทางหลกของการรบสงขอมล สวนอกวงหนงจะเปนเสนทางสารองเสนทาง
ขอมลสารองนจะใชกรณท เสนทางหลกใชไมไดหรอสถานใดสถานหนงเกดลมเหลว หรอ
สายสญญาณหลกขาด FDDI กจะเชอมตอวงแหวนทงสองวงใหเปนวงเดยว ซงจะทาใหระบบยงคง
ทางานไดเหมอนเดมแตวงแหวนจะมขนาดใหญเปนเทาตว
เมอสายขอมลหลกเกดชารดหรอสถานใดสถานหนงหยดทางานสถานทอย
ขางเคยงกจะทาการเชอมสายสญญาณหลกและสารองเขาดวยกน ทาใหเครอขายยงคงสามารถรบสง
ขอมลไดเชนเดม การเกดจดเสยจะมอยสองกรณหลกคอ ไมสถานหยดทางานกสายสญญาณขาด ใน
กรณสถานหยดทางานสองสถานทเชอมตอทอยขางๆกจะทาการเชอมตอระหวางวงแหวนหลกและ
วงแหวนสารองดงแสดงในภาพท 2.70 สวนกรณทสายสญญาณชารด สถานทใชสายสญญาณนนก
จะทาการเชอมตอเสนทางขอมลหลกและสารอง ใหเปนวงแหวนเดยวกน ดงแสดงในภาพท 2.71
อยางไรกตาม FDDI จะแกปญหาไดเฉพาะกรณทมจดชารดแคจดเดยวเทานน ถามจดชารดมากกวา
หนงวงแหวนกจะถกแยกออกเปนสองสวน ซงแตละสวนจะตดตอกนไมได แตปญหาทวานกม
โอกาสทจะเกดขนไดยาก
ภาพท 2.70 การแกปญหาของ FDDI เมอสายสญญาณชารด (จตชย แพงจนทร และคณะ, 2547,
หนา 95-100)
มหาวท
ยาลยราชภฏธนบร
80
ภาพท 2.71 การแกปญหาของ FDDI เมอสายสญญาณชารด (จตชย แพงจนทร และคณะ, 2547,
หนา 95-100)
5.5 Optical Bypass Switch ในกรณทสถานใดสถานหนงหยดทางาน สถานทอย
ตดกนกจะทาการเชอมสายขอมลหลกและรองเขาดวยกน ทาใหรบสงขอมลไดเชนเดม แตระยะการ
เดนทางของขอมลกจะเปนสองเทาเพราะเทาเพราะตองวนในวงแหวนถงสองวง เราสามารถ
แกปญหานไดโดยการใชบายพาสสสวตช (Bypass Switch) ซงสวตชนจะทางานเปน DAC ตวหนง
คอเชอมตอ SAS กบวงแหวนขอมล ถาสถานทเชอมตอเกดชารดหรอหยดทางาน สวตชนกจะทา
การตอตรงสายสญญาณโดยไมผานสถานนนๆ ทาใหขอมลยงคงเดนทางผานได เสมอนไมม
เชอมตออย
5.6 Dual Homing บางสถานทเชอมตอเขากบเครอขายอาจมความสาคญมาก เชน
เราทเตอร หรอเซรฟเวอร ถาสถาเหลานเชอมตออยกบ DAC และถา DAC เสยกจะทาใหสถานขาด
การเชอมตอเครอขาย ซงไมเปนสงทตองการ FDDI มวธแกปญหานโดยเชอมตอสถานทสาคญ
เหลานเขากบ DAC มากกวาหนงเครอง ถา DAC ตวแรกเกดเสย สถานเหลานกสามารถตดตอกบ
เครองขายโดยผาน DAC เครองทสองได FDDI เคยเปนเทคโนโลย LAN ทมนคง ความเรวสง และ
มความเชอถอของระบบสง แตราคาคอนขางแพง ปจจบนการใชงานเครอง ปจจบนการใชงาน
เครอขายมคอนขางนอยมาก หรออาจกลาวไดวาเครอขาย FDDI เปนเครอขายทลาสมยไปแลว แต
แนวคดในการออกแบบยงคงใชเปนฐานแนวความคดในการออกแบบยงคงใชเปนฐานแนวความคด
ในการออกแบบเครอขายสมยใหมหลายระบบ
วโรจน ชยมล และสพรรษา ยวงทอง (2552, หนา 200) ไดกลาวไววา FDDI เปน
มาตราฐาณการตอระบบเครอขายโดยอาศยสาย fiber optic ซงจะสามารถรบสงขอมลไดทความเรว
สงถง 100 Mbps เทากบ Fast Ethernet หรอสบเทาของ Ethernet พนฐาน ลกษณะของ FDDI จะตอ
มหาวท
ยาลยราชภฏธนบร
81
เปน Ring ทมสายสองชนเดนคขนานกน เพอสารองในกรณเกดสายขาดขนวงจรจะไดตดสวนทขาด
ออกแลววนสายทเหลอใหครบรอบเปน Ring ตามเดมในแบบเดยวกบสาย Token Ring ของ IBM
ลกษณะการรบสงขอมลของ FDDI กใชวธ Token-Passing เชนเดยวกบ Token Ring สวนสายทตอ
นนจะไดระยะระหวางแตละเครองไมเกน 2 กโลเมตร และระยะรวมทงหมดไมเกน 100 กโลเมตร
FDDI เหมาะทจะใชเปนเครอขายหลกหรอ Backbone ทเชอมระบบ LAN หลายๆวงเขาดวยกน โดย
แตละวง LAN จะตองมตวรวมสาย (Concentrator) หรออปกรณ Router ทใชตอระหวาง LAN ทงวง
เขาเปนสถานหรอ Node หนงในวงของ FDDI
6. ประโยชนของระบบเครอขายคอมพวเตอร
โอภาส เอยมสรวงศ (2551, หนา 289-290) ไดกลาวไววา การเชอมตอคอมพวเตอร
หลายๆ เครองเขาดวยกนเปนระบบเครอขาย มประโยชนดงน
6.1 การใชทรพยากรรวมกน ดวยเทคโนโลยเครอขาย ทาใหเราสามารถใชทรพยากร
รวมกนได โดยทพยากรในทนหมายถง อปกรณตางๆ ทเชอมตอบนระบบเครอขาย ไมวาจะเปน
ฮารดดสก โปรแกรม หรอเครองพมพ เปนตน
6.2 ชวยลดตนทน สบเนองมาจากความสามารถในการใชทรพยากรรวมกน จงชวย
ประหยดอปกรณตางๆ ได เชน เครองพมพทมราคาแพง กสามารถจดซอมาใชงานเพยงเครองเดยว
และแบงกนใชบนเครอขาย
6.3 ความสะดวกในการสอสาร เครอขายทาใหการสอสารของพนกงานมความ
สะดวกขน เชน แทนทจะสาเนาเอกสารสรปผลการประชมแจกจายใหกบสวนงานอนๆ ทเกยวของ
กจะใชจดหมายอเลกทรอนกสแทน ดวยการสงไฟลเอกสารซงอาจจดทาข นดวยโปรแกรม
ประมวลผลคา และจดสงไปยงสวนงานทเกยวของผานระบบเครอขาย ซงกระบวนการดงกลาวทา
ใหประหยดเวลาและกระดาษ
6.4 ความนาเชอถอและความปลอดภยของระบบ หนวยงานตางๆ ท ม เครอง
คอมพวเตอรเปนจานวนมาก ระบบเครอขายจงเปนสงทสาคญยง เนองจากสามารถจดการและดแล
ระบบไดงาย ขอมลตางๆ ไดมการจดเกบไวศนยกลาง ทาใหขอมลเปนขอมลททนสมย นาเชอถอ
สามารถนาไปใชประกอบการตดสนใจของผบรหาร สวนมาตราการความปลอดภย ผดแลเครอขาย
(Admin) สามารถกาหนดนโยบายการใชรหสผาน การกาหนดสทธการใชงานเครอขายแกผใชงาน
ระดบตางๆ ทงนกเพอความปลอดภยของระบบนนเอง
มหาวท
ยาลยราชภฏธนบร
82
เครองบนทกวดโอแบบดจตอล (Digital Video Recorder : DVR)
1. ประเภทของเครองบนทกวดโอ
บรษทโอกาม เอนเตอรไพรส จากด (2557) ไดแบงประเภทของเครองบนทกภาพ
กลองวงจรปด ออกเปน 2 ประเภทใหญๆ คอ
1.1 เครองบนทกภาพกลองวงจรปดระบบอนาลอก (VCR) เครองบนทกภาพระบบ
อนาลอก เปนเครองบนทกรนเกาทไดรบความนยมในอดต ในการบนทกภาพจากกลองวงจรปด ซง
เครองบนทกภาพจะตองใชมวนวดโอเทปในการบนทกภาพ (VCR) มวนเทปอนาลอกแบบ
มาตรฐานสามารถบนทกภาพจากกลองวงจรปดไดนาน 12 ชวโมง จนถง 960 ชวโมง ทงนขนอยกบ
ความสามารถของเครองบนทกภาพดวย วาสามารถบนทกภาพไดนานเทาใด ซงเครองบนทกภาพ
แตละรนจะมความสามารถในการบนทกภาพจากกลองวงจรปดไดไมเทากน เครองบนทกภาพใน
ระบบอนาลอกนจะมราคาถก และมวนวดโอเทปทนามาบนทกภาพกมราคาไมแพง แตในปจจบนน
ระบบบนทกภาพจากกลองวงจรปด ไมไดรบความนยมเหมอนในอดตแลว เพราะมระบบบนทก
กลองวงจรปด แบบใหมเขามาแทนทซงมคณสมบตทดกวา เหนอกวาและมลกเลนเสรมอกมาก
ทซงระบบบนทกภาพกลองวงจรปดแบบอนาลอกไมม เครองบนทกภาพรนใหมนเรยกวา DVR
1.2 เครองบนทกภาพกลองวงจรปดระบบดจตอล (DVR) ซงแบงยอยออกเปน
2 ประเภท คอ
1.2.1 Stand Alone DVR (เครองบนทกภาพระบบดจตอลสาเรจรป) เปน
เครองบนทกภาพสาเรจรป บนทกภาพจากกลองวงจรปดแบบดจตอล ซงเครองบนทกภาพแบบนจะ
มหนาตาคลายๆกบเครองบนทกวดโอเทปเพยงแตเปลยนจากการใชมวนวดโอเทปในการบนทก มา
เปนใช Hard disk ของคอมพวเตอรมาบนทกภาพแทน ซงเครองบนทกภาพกลองวงจรปดแบบ
Stand Alone DVR นจะมแบบบนทกภาพได 4 กลอง และ 16 กลอง
1.2.2 PC Base DVR (เครองบนทกภาพระบบดจตอล โดยใชเครอง
คอมพวเตอร) เปนเครองบนทกภาพกลองวงจรปด แบบใชคอมพวเตอรเขามาควบคมการทางาน
และบนทกภาพลงเครองคอมพวเตอรคอมพวเตอร ซงจะมท งแบบใชเคส Server และใชเคส
คอมพวเตอร แบบธรรมดาขนอยกบรน และราคาของเครองบนทกภาพ และระบบ PC Base DVR
ยงสามารถใส Hard disk หนวยความจาในการเกบขอมลบนทกภาพไดหลายตวแลวแตรนใส HDD
ได 6 ตว บางรนใสได 8 ตว ระบบนจงเหมาะกบการทลกคาตองการเกบขอมลในการบนทกภาพ
จากกลองวงจรปด เปนเวลานานๆ เชน 1-3 เดอน เปนตน ระบบบนทกกลองวงจรปดแบบ
PC Base DVR จะมทงรน 8 กลอง 16 กลอง 24 กลอง และ 32 กลอง
มหาวท
ยาลยราชภฏธนบร
83
2. การทางานของอปกรณบนทกภาพ
Junghoon Jung and Shichang Joung (2003, p. 30) ไดกลาวถงการทางานของอปกรณ
บนทกภาพวา เปนเวลากวา 10 ป VCR ถกนามาใชในการบนทกภาพวดโอ ทงในแบบ Real-time
และ TL เนองจากมความเชอถอได และมประสทธภาพในการบนทกภาพเหตการณ หรอสถานท
ในงานการรกษาความปลอดภย ตอมา DVR เขามาแทนทเนองจากมความเชอถอไดสงกวา
เมอเปรยบเทยบระหวาง Disk กบ Cassette Tape DVR ยงสามารถทาการคนหาภาพไดรวดเรวกวา
และนอกจากน เมอทาสาเนาภาพวดโอ หลายๆ Copies จะพบวา Cassette Tape จะใหคณภาพของ
ภาพวดโอลดตาลง
บรษทกลองวงจรปดนครปฐม จากด (2557) ไดอธบายความแตกตางทสาคญระหวาง
Stand Alone DVR กบ PC Base DVR ไวดงตอไปน
ขอดของเครองบนทกภาพแบบ Stand Alone DVR
1. ตวเครองมขนาดไมใหญมากนก สามารถจดหาทวางไดงายกวาแบบ PC
Base
2. ใชงานไดงายฟงชนไมซบซอน และควบคมการทางานผานรโมท
คอนโทรลได
3. สามารถตอดภาพออกทางจอคอมพวเตอร หรอจอทวไดทนท (ไมตองใช
อปกรณเสรม)
4. สามารถใส HardDisk ได 1-2 ตว แลวแตรนของ DVR
5. สามารถดภาพจาดกลองวงจรปดออนไลนผานเนต หรอมอถอ iPhone,
iPad, Nokia, ระบบปฏบตการ Android, ระบบปฏบตการ IOS ฯลฯ
ขอเสย และจดดอยของ Stand Alone DVR
1. ตวเครอง Stand Alone DVR ใส HardDisk ไดแต 1-2 ตว ทาใหบนทกภาพ
ไดนอยวนกวา PC Base
2. ตวเครองรองรบกลองไดสงสดเพยง 16 กลอง ถาตองการเพมกลอง ตองซอ
เครองบนทกเพมตามดวย
3. ตวเครอง Stand Alone DVR มกจะออกรนใหมๆ มา ทกๆ 4-6 เดอน
จงทาใหตกรนเรว
PC Base DVR มขอด และจดเดนๆ ดงน
1. ตวเครอง PC Base DVR มขนาดรองรบกลองวงจรปดไดมากทสดถง
32 กลอง ใน 1 เครอง
มหาวท
ยาลยราชภฏธนบร
84
2. ตวเครอง PC Base DVR รองรบ HardDisk ไดตงแต 4-10 ตว แลวแตรน
3. สามารถดภาพกลองวงจรปดผานออนไลนผานเนต หรอมอถอ iPhone,
iPad, Nokia, ระบบปฏบตการ Android, ระบบปฏบตการ IOS ฯลฯ
สวนขอเสย และจดดอยของ PC Base DVR มดงน
1. ตวเครอง PC Base DVR มขนาดใหญกวา Stand Alone DVR จงตองใช
พนทในการวางตวเครองมากกวา
2. ผใชงานตองมความรพนฐานดานคอมพวเตอรพอสมควรการควบคมการ
ทางานตองใชเมาทและคยบอรด เปนหลก
3. ตองระวงไวรส และสปายแวร มนแวร ตางๆเขาเครอง เพราะอาจจะทาให
โปรแกรมของเครองรวน และหยดทางาน
3. เทคโนโลยทใชใน DVR (Digital Video Recorder)
Secure Dynamic Co. (2557) ไดอธบายเทคโนโลย H.264 ไววามาตราฐานในแวดวง
มลตมเดยปจจบนถกกาหนดโดยสององคกรหลกๆ คอ
1. MPEG (Moving Picture Group)
2. ITU-T(The ITU Telecommunication Standardization Sector) เปนหนวยท
มหนาทออกมาตราฐานทางโทรคมนาคม ของ ITU (Internationnal Telecom Union)
MPEG หรอ Moving Picture Expert Group เปนชอกลมนกพฒนา ระบบมาตราฐาน
การเขารหสวดโอ และออดโอ ของ ISO/IEC โดยมการเรมพฒนารวมกนครงแรกเมอ พฤษภาคม
พ.ศ. 2531 ทประเทศแคนนาดา โดยสมาชกของเอมเพก ประกอบดวยบคคลจากบรษทพฒนา
นกวจยจากศนยวจยและมหาวทยาลย โดยปจจบนมมาตราฐานหลกทพฒนาออกมา ไดแก MPEG-
1, MPEG-2, MPEG-3, และMPEG-4 ซงยงมมาตราฐานเสรมคอ MPEG-7 และ MPEG-21
1. MPEG-1 เปนมาตราฐานเกยวกบวดโอ กาเนดอยางเปนทางการในชวงป 93
นาไปใชในวซด มเทคโนโลยทพฒนาตาม MPEG-1 ดงน
1.1 MP3 ไมไดเปน MPEG-3 อยางทคนหลายคนเขาใจใน MPEG-1
จะเปนหลายสวน เชน สวนของภาพสวนของเสยง สวนของมเดย สามารถหยบเฉพาะบางสวนไป
ใชงานไดจรงได และสวนของเสยงใน MPEG-1 คอ สวนทเรยกวา Layer 2 และ Layer 3
ซง Layer 2 นนตกสมยไปแลว สวน MPEG-1 Layer 3 กคอ MP3 นนเอง
1.2 Ogg Vorbis เปนมาตราฐานทพฒนาขนมาเพอแทนท MP3 เนองจาก
ในป ค.ศ. 1998 สถาบน Fraunhofer ในเยรมนซงเปนเจาของสทธบตรวธการบบอดขอมลใน MP3
ประกาศเตรยมคดคาใชงาน จงมกลมพฒนามาตรฐานใหมเพอมาแทน MP3 และใหมาตราฐานใหม
มหาวท
ยาลยราชภฏธนบร
85
นเปนสาธารณะสมบต (Public Domain) ในป ค.ศ. 2002 Ogg Vorbis 1.0 กเสรจสมบรณ และ
กลายเปนหนงในฟอรแมตเสยงหลกททกโปรแกรมตองมไฟลนามสกล .ogg
1.3 มาตรฐานอนๆ ทเทยบเคยง MP3 ไดกม ATRAC ของโซน, AC3 ของ
Dolby Digital, mp3PRO และ Windown Media Audio (.wma) ของไมโครซอฟท
2. MPEG-2 ป ค.ศ. 1994 มาตรฐาน MPEG-2 ถกใชกบดวด ความแตกตาง
กบ MPEG-1 กไมมากนกยกเวนเรองการเขารหส และถอดรหสทใชวธทนสมยมากขน
3. MPEG-3 เปนมาตรฐานท เตรยมใชกบ HDTV (High Definition
Television) แตสดทายไมไดใชเพราะพบวาแคเทคโนโลย MPEG-2 ทมอยเพยงพอสาหรบ HDTV
แลว
4. MPRG-4 เปนสวนขยายของ MPEG-1 เพอรบรปแบบมลตมเดยตางๆ เชน
3D หรอการเขารหสทมประสทธภาพมากขน MPEG-4 แบงออกเปนหลายสวนตามหนาทแตละ
สวน และทาง MPEG จะปลอยใหผ ผลตซอฟแวรเปนผ พ ฒนาโปรแกรมท ใชจรงๆ เอง
ไมจาเปนตองตาม MPEG-4 เตมชดกได พฒนาไดเปนสวนบางสวนกพอ (แบบเดยวกบ MP3
ทหยบแตสวนออดโอไปทา)
เทคโนโลยสาคญใน MPEG-4 นน MPEG-4 part 2 รบผดชอบกบการจดการ
ดานภาพ ฟอรแมตวดโอสาคญๆ หลายตวอมพลเมนตตาม part 2 น คอ DivX และ XviD สวน
MPEG-4 Part 3 รบผดชอบการจดการกบเสยง AAC (Advance Audio Coding) เปนการอมพลเมนต
ตาม MPEG-4 Part 3 โดยแอปเปล ซงอางวา AAC ทบตเลต 96 kbps มคณภาพเทยบเทากบ MP3 ท
128 kbps เทคโนโลยนนาไปใชกบเพลงทขายในรานจาหนายเพลงออนไลน iTunes Music Store
นามสกลไฟลในฟอรในฟอรแมตนจะเปน .aac, .mp4 และ .m4a สวน MPEG-4 part 10 จดการกบ
การเขารหสวดโอระดบสง (Advance Video Coding) และ H.264 เปนมาตรฐานทซอนกบ ITU-T
โดย H.264 เปนชอของ ITU-T และ AVC เปนชอของทาง MPEG เทานนเอง มความสามารถในการ
เขารหสวดโอทสงกวา MPEG-4 part 2 มาก ปจจบนเรมนามาใชงาน โดยแอปเปลจะนาไปใชใน
Quick Time 7 และ MacOSX 10.4 Tiger นอกจากแอปเปลแลว H.264 เรมนาไปใชกบระบบทว
แบบใหมของญป นและยโรป และฟอรแมตแผนดสกในยคหนาทง Bluray กบ HD-DVD สวน
MPEG 7 ไมใชมาตราฐานทใชเกบขอมลเกยวกบตวมเดย (metadata) เชน หนงแผนนชออะไร หรอ
ถาหนงเลนมาถงตอนน ใหเลนเพลงน พรอมขนซบไทเทลไฟลน เปนตน เกบขอมลเปน XML และ
MPEG-21 เปนมาตราฐานมลตมเดยผานเครอขาย ปจจบนอยในสถานะราง สวน H.264 คอ
มาตราฐานการบบอดขอมลของสญญาณภาพและเสยง ทความคมชดเทากน แตขนาดไฟลจะเลก
กวา เมอเทยบกบ Mpeg 4 และ Mpeg 2 ตามลาดบ
มหาวท
ยาลยราชภฏธนบร
86
4. Motion Detection
ฐานศร เฉลมบญ (2551, หนา 13) ไดอธบายวา ระบบตรวจสอบผบกรกหรอระบบ
เฝาด (Surveillance System) คอ การหาวตถเคลอนไหลจากภาพวดโอ (Motion Detection) ซงการ
หาวตถเคลอนไหลจากภาพวดโอสามารถหาไดดวยวธ Background Subtraction และ คานวณหา
Optical Flow ของภาพ คอ คานวณหา Optical Flow ของภาพ
5. ขนาดภาพวดโอทบนทก (Record Resolution)
SECURE DYNAMIC Co.,Ltd, (2557) ไดอธบายขนาดภาพวดโอทบนทก ไวดงน
1. D1 เทากบ 720X576 อตราสวน 1.25:1 414,720 Pixels
2. 4CIF เทากบ 704X576 อตราสวน 1.25:1 405,504 Pixels
3. DCIF เทากบ 528X284 อตราสวน 1.86:1 149,952 Pixels
4. 2CIF เทากบ 704X288 อตราสวน 2.44:1 202,752 Pixels
5. CIF เทากบ 352X288 อตราสวน 1.22:1 101,376 Pixels
6. QCIF เทากบ 176X144 อตราสวน 1.22:1 25,344 Pixels
6. การคานวณเวลาทสามารถบนทกได
Image retention time ระยะเวลานานเทาใด กอนท DVR จะบนทกทบภาพเดม
(ถากาหนดไวใหบนทกทบ) เชน 7 วน เปนตน
DVR storage capacity = 𝐻𝐷 𝑑𝑟𝑖𝑣𝑒 𝑠𝑡𝑜𝑟𝑎𝑔𝑒 𝑐𝑎𝑝𝑎𝑐𝑖𝑡𝑦
𝑖𝑚𝑎𝑔𝑒 𝑠𝑖𝑧𝑒 × 𝑝𝑖𝑐𝑡𝑢𝑟𝑒𝑠 𝑝𝑒𝑟 𝑑𝑎𝑦
= 𝑠𝑡𝑜𝑟𝑎𝑔𝑒 𝑡𝑖𝑚𝑒 𝑖𝑛 𝑑𝑎𝑦𝑠 𝑜𝑟 ℎ𝑜𝑢𝑟𝑠
Example : Calculate the storage capacity of a 250 GByte DVR to record an image
frame rate of 15 images per second with a picture quality set to standard = 18 Kbyte :
DVR storage capacity = 250 𝐺𝐵𝑦𝑡𝑒
18 𝐾𝐵𝑦𝑡𝑒 × 15 𝑖𝑝𝑠 × 86,400 𝑠𝑒𝑐
= 10.7 𝑑𝑎𝑦𝑠
= 10 𝑑𝑎𝑦𝑠 𝑎𝑛𝑑 𝑠𝑒𝑣𝑒𝑛𝑡𝑒𝑒𝑛 ℎ𝑜𝑢𝑟𝑠
มหาวท
ยาลยราชภฏธนบร
87
* 8 bpp, 28 = 256 colors
* 16 bpp, 216 = 65536 colors ; known as Highcolor or Thousands
* 24 bpp, 224 = 16,777,216 colors ; known as Truecolor or Millions
* 48 bpp ; for all practical purposes a continuous colorspace ; used in many
flatbed scanners and for professional work
ตารางท 2.5 Digital Storage Requirements and Imagas Per Second (IPS) for Different Image
Resolutions on a 250 GByte hard drive
Image size (Byte) = [Resolutions x (bit Pixel)] /8 (No compression)
PICTURE*
QUALITY
DVR RECORDING SPEED (IMAGES/SEC) (250 GByte HARD DRIVE)
60 30 15 10 7.5 5 3 1
HIGHEST 1D/3H+ 2D/6H 4D/9H 6D/14H 8D/9H 13D/4H 22D/0H 66D/2H
HIGH 1D/17H 3D/3H 6D/14H 9D/21H 13D/4D 19D/19H 33D/0H 99D/4H
STANDARD 2D/16H 5D/1H 10D/17H 15D/9H 20D/12H 30D/19H 51D/9H 154D/7H
BASIC 4D/0H 7D/16H 15D/9H 24D/0H 30D/19H 46D/4H 77D/2H 231D/9H
LOW 8D/0H 15D/10H 30D/19H 4GD/4H 61D/16H 92D/12H 154D/7H 462D/20H
*IMAGE SIZES – HIGHEST = 42 KByte INAGES/DAY = 60 pps - 5.184 MBytes
HIGH = 28 KByte 30 ips - 2.6 MBytes
STANDARD = 18 KByte 15 ips MODE - 1.296 MBytes
BASIC = 12 KByte 7.5 ips MODE - 648 KBytes
LOW = 6 KByte 5.0 ips MODE - 259.2 KBytes
3.0 ips MODE - 86.4 KBytes
1.0 ips MODE - 86.4 KBytes
RECORDING TIME = 𝐻𝐴𝑅𝐷 𝐷𝐼𝑆𝐾 𝑆𝑇𝑂𝑅𝐴𝐺𝐸
𝐼𝑀𝐴𝐺𝐸 𝑆𝐼𝑍𝐸 × 𝑃𝐼𝐶𝑇𝑈𝑅𝐸𝑆/𝐷𝐴𝑌 = STORAGE TIME IN DAYS AND HOURS
EXAMPLE : HARD DISK STORAGE = 250 GByte
IMAGE SIZE = 12 KByte
มหาวท
ยาลยราชภฏธนบร
88
IMAGES/SEC = 10 ips
SECONDS IN A DAY = 86,400 Sec
PICTURES/DAY = 10 ips x 86,400 Sec
RECORDING TIME = 250 𝐺𝐵𝑦𝑡𝑒
12𝐾𝐵𝑦𝑡𝑒 × 10 𝑖𝑝𝑠 × 86,400 𝑆𝑒𝑐 = 24.1 𝐷𝐴𝑌𝑆
7. การขนถายขอมลออกจาก DVR
การขนถายขอมลออกจาก DVR หมายถง การขนถายขอมลออกจาก DVR กรณทม
การเรยกดวดโอจากระยะไกลผานทางระบบเครอขายคอมพวเตอร โดยขอมลทออกจาก DVR
จะถกดาเนนการตามมาตราฐานการขนถายขอมลของระบบเครอขายนนๆ (ความเรว, ความคบคง,
กลไกในการควบคม-รบประกนคณภาพ และอนๆ)
ผลกระทบ
1. ความตอเนองของภาพ
2. คณภาพของภาพ (ความละเอยด, ส, ฯลฯ)
3. ความพรอมใช
การสอสารเชอมตอระบบเครองบนทกภาพวดโอดจตอล (Communication Interface:
Digital Video Recorder System)
1. Surveillance System
ฐานศร เฉลมบญ (2551, หนา 12) ไดอธบาย Surveillance System ไววา ระบบ
ตรวจสอบผบกรกหรอระบบเฝาด (Surveillance System) ประกอบดวย IP Camera หรอ Network
camara, Network Video Decoder, เครองคอมพวเตอรททาหนาท Server และเครองคอมพวเตอร
สาหรบการแพรภาพ โดยทกสวนจะตดตอกนผานระบบ Network หรอ Internet
มหาวท
ยาลยราชภฏธนบร
89
ภาพท 2.72 ตวอยางลกษณะของระบบตรวจสอบผบกรกหรอระบบเฝาด (Surveillance System)
2. ActiveX Data Objects
วกพเดย สารานกรมเสร (2557) ไดอธบายวา ADO (ActiveX Data Objects) คอชด
สวนประกอบของ Component Object Model สาหรบการเชอมตอแหลงขอมลตางๆ ซงเปนขน
ระหวาง OLE DB และภาษาโปรแกรม โดยมบทบาทเพอใหผพฒนาสามารถเขยนโปรแกรม
เชอมตอกบแหลงขอมลตางๆ โดยไมจาเปนทจะตองรวาฐานขอมลถกจดเกบรปแบบอยางใด
มบทบาทใกลเคยง RDO ในการทางานกบ API ของ ODBC ในขณะท OLE DB คลายกบ API
ของ ODBC ทเปนการตดตอระดบลางทไมสามารถเขาถงไดงายจากภาษาระดบสง เชน Visual
Basic เปนตน ADO สรางบน OLE DB เพอใหการทางานทไมใหตดตอโดยตรง ODBC หรอทาให
ผใชเขยนคาสงทมความสามารถ ADO สามารถเปรยบเทยบความสามารถกบ ADO คอ ทงค
สามารถสรางควรแบบ asychronous และการตดตอ ADO เพมสวนใหญจานวนมาก
ActiveX Data Objects (ADO) เปนอนเตอรเฟซโปรแกรมประยกต (Application
Program Interface) จากไมโครซอฟททใหผพฒนาโปรแกรมเขยนโปรแกรมประยกต window
เขาถงฐานขอมลแบบ relational และ non-relational จากทง provider ของไมโครซอฟทหรออนๆ
ตวอยางเชน ถาตองการเขยนโปรแกรมทใหผใช web site ดวยขอมลจากฐานขอมล DB2 ของ IBM
หรอฐานขอมล Oracle ซงสามารถรวมคาสงโปรแกรม ADO ในไฟล HTML ทระบในฐานะ
ActiveX Server Page จากนน เมอผใชขอเพจจาก web site เพจจะไดรบการสงกลบดวยขอมลตาม
ตองการจากฐานขอมล ทใหโดยคาสง ADO เหมอนกบระบบอนเตอรเฟซอนๆ ของไมโครซอฟท
มหาวท
ยาลยราชภฏธนบร
90
ADO เปนอนเตอรเฟซแบบ object-oriented programming ซงเปนสวนหนงของยทธศาสตร
การเขาถงขอมลของไมโครซอฟททเรยกวา Universal Data Access ไมโครซอฟทกลาววานอกจาก
ความพยายามสรางฐานขอมลสากล (Universal Database) เหมอน IBM และ Oracle แลวกาลง
หาทางใหมการเขาถงทหลากหลาย สาหรบฐานขอมลทมอยและในอนาคตใหเปนคาตอบทมผล
ในทางปฏบต สาหรบงานน ไมโครซอฟทและบรษทฐานขอมลอนๆ ใหโปรแกรม "Bridge"
(สะพาน) ระหวางฐานขอมลกบ OLE DB ของไมโครซอฟท ทเปนการอนเตอรเฟซระดบตา
OLE DB เปนระบบการใหบรการทผพฒนาโปรแกรมใช ADO โดยสวนการทางาน
ของ ADO คอ Remote Data Services สนบสนน ActiveX control แบบ "data-aware" ในเวบเพจ
และมประสทธภาพกบ cache ดานลกขาย ในฐานะสวนหนงของ ActiveX แลว ADO เปนสวนหนง
ของ Component Object Model (COM) ซงเปนกรอบการทางานแบบ component-oriented สาหรบ
การดงโปรแกรมเขาดวยกน
ADO ปรบปรงมาจากการอนเตอรเฟซกอนหนานของไมโครซอฟท คอ Remote Data
Object (RDO) โดย RDO ทางานกบ ODBC ในการเขาถงฐานขอมลแบบ relational แตไมสามารถ
เขาถงฐานขอมลแบบ non-relational ไดเหมอนกบ ISAM หรอ VSAM ของ IBM ทสามารถเขาถง
ได
3. หนาทการทางานของ ActiveX
Asiasoft Corparation (2557) ไดอธบายการทางานของ Active X คอ คาสงท เขยนขน
จาก Visual Basic ทใชในการควบคม คอยสอสารกบ Database ซง ActiveX นถกสรางจาก VB ท
ขณะน มเพยง Browser IE (Internet Explorer) เทานนทรองรบการใชงานได สาหรบตว ActiveX น
เขาพฒนาเพอมาตอกรกบ Java applet ทเปนโปรแกรมเลกๆ ทจะถกฝงอยในเวบเพจ แลวนามา
ประมวลผล ทางาน และแสดงผลอยใน ตว Browser นนเอง ซงประโยชนของการใช ActiveX คอ
จะทาใหการใชงานเวบไซตของเรานนสะดวกสบายขน และใชในการลอกอนเขาเลนเกมสออนไลน
และสามารถเชอมตอ NetSurveillance WEB ของ เครอง Digital Video Recorder เพอดภาพผาน
ระบบเครอขายสะดวกในการรบชมภาพ
มหาวท
ยาลยราชภฏธนบร
91
ภาพท 2.73 แสดงภาพจากการเชอมเขากบระบบของ DVR โดยผานระบบเครอขาย
การประชาสมพนธ
1. ความหมายของการประชาสมพนธ
การประชาสมพนธเปนหนวยงานทสรางเสรมความเขาใจอนดระหวางองคกรกบ
กลมประชาชนทเกยวของกบองคกรนนๆ เพอใหเกดทศนคตทดตอองคกรและเกดการสนบสนน
รวมมอในการดาเนนงาน ซงมนกวชาการและผเชยวชาญทางการประชาสมพนธหลายทานไดให
ความหมายของการประชาสมพนธไวดงน
วรช อภรตนกล (2540, หนา 21) ไดกลาวไววา การประชาสมพนธ คอ การ
เสรมสรางความสมพนธและความเขาใจอนด (good relationship) ระหวางองคกร สถาบน กลม
ประชาชนทเกยวของ เพอหวงผลในความรวมมอและสนบสนนจากประชาชน
เสร วงษมณฑา (2540, หนา 1) ไดกลาวไววา การประชาสมพนธ คอ การกระทา
ทงสนท งหลายท งปวงทเกดจากการวางแผนลวงหนาในการสรางความเขาใจกบสาธารณชน
มหาวท
ยาลยราชภฏธนบร
92
ทเกยวของเพอกอใหเกดทศนคตและภาพพจนทด อนจะนาปสสมพนธภาพทด ระหวางหนวยงาน
และสาธารณชนทเกยวของ กอใหเกดการสนบสนนและความรวมมอเปนอยางด
วจตร อาวะกล (2541, หนา 17) ไดกลาวไววา การประชาสมพนธ หมายถง ความ
พยายามของสถาบนทจะแสวงหาความสมพนธ ความรวมมอ และการสนบสนนจากประชาชน
ตลอดจนดารงไวซงทศนคตทดของประชาชนตอสถาบนใหคงอยตอไปเพอใหประชาชนยอมรบ
สนบสนน ใหความรวมมอในการดาเนนงานตามกระบวนการ นโยบาย วตถประสงค และความ
เคลอนไหวของสถาบนหรอหนวยงานนนๆ
เรองกตต เหลองสกลทอง (2543, หนา 8) ไดกลาวไววา การประชาสมพนธ คอ
การเสรมสรางความสมพนธและความเขาใจอนด (good relationship) ระหวางองคกร สถาบน กบ
กลมประชาชนทเกยวของใหเกดความนยมเลอมใส ศรทธาและใหความรวมมอตลอดจนสนบสนน
หนวยงานในทสด
วมลพรรณ ตงจตเพมความด (2543, หนา 4) ไดกลาวไววา การประชาสมพนธ คอ
การตดตอสอสารระหวางหนวยงาน หรอองคกรและกลมประชาชนโดยมเปาหมายเพอสรางความ
เขาใจอนถกตอง ในอนทจะสรางความเชอถอ ศรทธา และความรวมมอ ตลอดจนความสมพนธทด
ซงจะชวยใหการดาเนนงานของหนวยงานนนๆ บรรลเปาหมาย
Cutlip and Center (1978, p. 4) ไดกลาวไววา การประชาสมพนธเปนความพยายาม
ทมการวางแผนในอนทจะมอทธพลตอความคดเหนของประชาชนทใหการยอมรบการดาเนนธรกจ
ของสถาบนและเปนการสอสารสองทาง
จากความหมายของการประชาสมพนธตามทไดกลาวมาขางตนนน สามารถสรปได
วา การประชาสมพนธ หมายถง การเผยแพรขอมลขาวสารของแตละองคกร ดวยความพยายามใน
การเสรมสรางความสมพนธและความเขาใจอนด ดวยวธการและสอท เหมาะสม เพอให
กลมเปาหมายเกดทศนคตทด กอใหเกดการสนบสนนและใหความรวมมอ ทาใหการดาเนนงานของ
องคกรบรรลวตถประสงค
2. วตถประสงคของการประชาสมพนธ
อนนตธนา องกนนท และเกอกล คปรตน (2536, หนา 290) ไดกลาวถงวตถประสงค
ของการประชาสมพนธไว ดงน
1. อธบายหรอชแจงในกรณทประชาชนมปญหาใดๆ นกประชาสมพนธจะตอง
ทาหนาทตอบปญหาตางๆ จนกระทงหายของใจ และเกดความเขาใจในทางทถกตอง
2. แถลงขาวในกรณทสถาบนหรอหนวยงานมขาวทเกยวของกบประชาชนและ
เปนเรองทประชาชนโดยทวไปควรทราบ นกประชาสมพนธกควรนาขาวนนๆ ออกมาเผยแพร
มหาวท
ยาลยราชภฏธนบร
93
3. โฆษณาเผยแพร หากหนวยงานมสงทคนพบใหมๆ หรอมขอแนะนาตางๆ ทควร
ใหประชาชนไดรบทราบ กตองนาสงนนออกมาเผยแพร
4. เพอใหประชาชนยอมรบ ซงถาเปนหนวยงานธรกจภาคเอกชน กเพอใหลกคา
ยอมรบในบรษทของตน รวมทงยอมรบในผลตภณฑและบรการ
5. เพอทาหนาทขจดปญหายงยากตางๆ ภายในหนวยงาน
6. เพอแนะนาบรการ หรอฝายจดการใหสามารถดาเนนการไดอยางถกตองเพอความ
เจรญกาวหนาและชอเสยงทดของหนวยงาน
วจตร อาวะกล (2541, หนา 47) ไดกลาวถงวตถประสงคทวไปของการ
ประชาสมพนธไวดงน
1. เพอสรางภาพพจนทดใหกบองคกร
2. เพอสรางความนยมชมชอบ เลอมใสศรทธาจากประชาชน พนกงาน ฯลฯ
3. เพอปองกนแกไขความเขาใจผดความคลาดเคลอนทเกดขน
4. เพอดาเนนการรกษาความสมพนธ เชอมโยงกบกลมตางๆ ไมใหเสอมคลายและ
เกดความเชอถอตลอดเวลา
5. เพอกระตนเพมพนความสมพนธ เพมขวญกาลงใจในหมประชาชนพนกงาน
หนสวน ผทเกยวของทกกลมอยตลอดเวลา
6. เพอใหบรการดานสาธารณประโยชนทเปนธรรมแกสงคม
7. เพอสรางความเชอมนไววางใจ เชอถอไดจากประชาชน ยนยนความมนคงแก
พนกงานและประชาชน
จากวตถประสงคของการประชาสมพนธดงทกลาวมาแลวนน สามารถสรปไดวา การ
ประชาสมพนธมวตถประสงคเพอ ชแจง บอกเลา เผยแพร ใหความร ชกจง ใหบคคลผเปน
กลมเปาหมายเกดความเขาใจ เชอถอ ศรทธา เพอกอใหเกดการตอลสนอง นามาซงผลประโยชน
และความสาเรจขององคกร
3. เครองมอและสอในการประชาสมพนธ
งานประชาสมพนธของคกรสถาบนมประสทธภาพมากขนและสามารถเขาถงกลม
ประชาชนเปาหมายตางๆ ไดอยางกวางขวางหรอสามารถแพรกระจายขาวสารไปสประชาชนและ
ทาใหองคกรสถาบนสามารถดาเนนงานบรรลวตถประสงคตามตองการไดนน อาจทาไดหลาย
วธการ วธหนงกคอ การใชเครองมอและสอตางๆ มาชวยในการดาเนนงาน ซงไดมผกลาวถง
เครองมอและสอทใชในการประชาสมพนธไวดงน
มหาวท
ยาลยราชภฏธนบร
94
อนนตธนา องกนนท และเกอกล คปรตน (2536, หนา 345) กลาวไววา ในการ
ประชาสมพนธจาเปนทจะตองมสอหรอเครองมอทจะนามาชวยใหงานประชาสมพนธไดบรรล
เปาหมายดงเชนตอไปน
1. การลงโฆษณา
2. การเขยนบทความและสารคด
3. การจดประชมและสมมนา
4. การชวยเหลอสงคม
5. การจดนทรรศการ
6. การจดทาหนงสอพมพ
7. สงพมพทเกยวกบลกคา
8. การจดทาวารสารภายใน
9. การจดทาวารสารภายนอก
10. ภาพยนตรวดทศน
11. การแจกขาวในหนงสอพมพ
12. การตดตอสวนตว
13. จดทาสงพมพในโอกาสตางๆ
14. การแสดงสนทรพจน และการไปบรรยายในทตางๆ
15. การจดทาโครงการพเศษ
บญเกอ ควรหาเวช (2537, หนา 118) ไดกลาวไววา เครองมอหรอกจกรรมทควรใช
เพอการประชาสมพนธ อาจทาได ดงนคอ
1. การ ใชร ะบบ การ ตดต อภา ยใน ชว ยใหการ ตดต อกบ บคค ลท อ ยภา ยใน
สถาบนการศกษาเกดความรวดเรวมากขน
2. การผลตสไลดฟลมสตรปหรอภาพยนตรเพอประโยชนในการประชาสมพนธ
สถาบนการศกษา
3. การจดทาบอรดสาหรบปดปายประกาศ
4. การจดบอรดสาหรบตดรปกจกรรมตางๆ ของนกศกษา
5. การสงจดหมายถงนกศกษาและผปกครอง
6. การสงเสรมใหนกศกษาจดทาทาเนยบรน
7. การจดทาวารสารทางการศกษาของวทยาลย
8. การจดนทรรศการ
มหาวท
ยาลยราชภฏธนบร
95
9. การรวมกจกรรมภายนอกวทยาลย
10. การใชหนงสอพมพ วทย และโทรทศน
ลกษณา สตะเวทน (2540, หนา 173) กลาวไววา วธทจะไดมาซงความสาเรจมหลาย
วธ แตทนยมใชกนมาก กคอ การเลอกใชสอชวยเสรมใหการดาเนนงานเขาถงกลมเปาหมายไดอยาง
กวางขวางสาหรบการดาเนนงานประชาสมพนธนน นกประชาสมพนธมสอซงสามารถนามาใช
เพอใหเกดประสทธภาพของการดาเนนงานได 2 ประเภท คอ
1. Controlled Media คอ สอทนกประชาสมพนธจดทาขนเองในดานเนอหา วธการ
รปแบบการผลตรวมทงวธการดาเนนการเผยแพรไปสประชาชนกลมเปาหมาย ซงการใชสอสงพมพ
นกประชาสมพนธสามารถเจาะจงประชาชนเปาหมายไดเปนกลมๆ สอเหลาน ไดแก สงพมพ
(Printed Media) คาพด (Spoken Word) ภาพและเสยง (Sight and Sound) การจดเหตการณพเศษ
(Staged Events) การโฆษณาเพอการประชาสมพนธ (Public Relations Advertising) เปนตน
2. Mass Media คอ สงทนกประชาสมพนธสามารถใชเผยแพรขาวสารไปยงผรบ
ซงเปนประชาชนจานวนมากๆ หรอเรยกวามวลชน (Mass Audience) ประชาชนเหลานอยกนอยาง
กระจดกระจายในทตางๆ กน แตดวยพฒนาการทางดานเทคโนโลยการสอสาร จงทาใหสามารถ
ใชสอประเภทนถายทอดขาวสารการประชาสมพนธไปสคนจานวนมากไดในเวลาเดยวกนหรอ
ใกลเคยงกนอยางรวดเรว สอมวลชนเหลาน ไดแก วทยกระจายเสยง วทยโทรทศน หนงสอพมพ
นตยสาร และภาพยนตร การทสอมวลชนจะเสนอขาวใหหรอไม สนหรอยาว มากหรอนอย องคกร
ไมสามารถบงคบได และการเผยแพรกเปนการมงไปสมวลชนทวไป จะไมมงเจาะจง เผยแพรเฉพาะ
ประชาชนกลมใดกลมหนง เพราะฉะนนการเผยแพรขาวสารในเรองใดกตามทมงถงประชาชน
เฉพาะกลมจงอาศยสอมวลชนไมได จะใชไดเฉพาะเรองทตองการมงเผยแพรใหประชาชนไดรบ
ทราบ
วรช อภรตนกล (2540, หนา 268) ไดกลาวไววา เครองมอหรอสงทใชในการ
ดาเนนงานประชาสมพนธนนมอยมากมายหลายประเภทตอไปน
1. สอบคคล (Personal Media) ไดแก คาพด (Spoken Words) ในลกษณะตางๆ
ซงเปนเครองมอสาคญในการประชาสมพนธประเภทหนงทมนษยเราทกคนมตดตวอยแลว การพด
เปนสอทยงจาเปนและทรงอทธพลอยางยงสาหรบการประชาสมพนธ
2. สอมวลชน (Mass Media) ไดแก วทยกระจายเสยง หนงสอพมพ โทรทศน
ภาพยนตร
มหาวท
ยาลยราชภฏธนบร
96
3. สอสงพมพและเอกสาร (Printed Media) ไดแก วารสาร นตยสาร ภาพนง ฟลม
สตรป จดหมายขาว โปสเตอรและปายประกาศ การโฆษณา สถาบนหรอการโฆษณาเพอการ
ประชาสมพนธ
4. การจดเหตการณพเศษตางๆ ไดแก การจดวนและสปดาหพเศษ จดการแสดงและ
นทรรศการ การพบปะและการประชม การจดวนครบรอบป การใหรางวลพเศษ ฯลฯ
นพพงษ บญจตราดล (2540, หนา 10) กลาวไววา การจดกจกรรมสาหรบนกศกษา
ซงถอเปนกจกรรมนอกหลกสตร เสรมหลกสตรเปนทยอมรบของผปกครองและประชาชน ดงนน
บทบาทกจกรรมนกศกษา จงอาจใชเปนสอท ดในการทจะประชาสมพนธงานของวทยาลย
ในชมชนไดทราบ ประเภทกจกรรมนกศกษา และหนทางทวทยาลยจะใชงานเปนเครองตดตอ
ประชาสมพนธกบประชาชนมหลายทาง ดงน
1. ขาวเกยวกบการเรยนดของนกเรยนจนมชอประกาศในการแขงขนทางวชาการ
ดเดน
2. ขาวการเลนกฬาเกง มความสภาพในการเลนและการเชยรกชวยประชาสมพนธได
3. วงดนตรของวทยาลย วารสารซงนกศกษาชวยกนจดทาออกไปถงมอประชาชน
กจกรรมสโมสรหรอชมชนหรอกลมตางๆ
นอกจากน สงทวทยาลยนาจะพจารณาจดทาเพอประชาสมพนธวทยาลย เปนการให
การศกษาและใหประสบการณพเศษแกนกศกษาไปในตว ดงน
1. การแขงขนและประกวด (Contests)
2. การแสดงละครและการแสดงดนตร (Entertainments)
3. จดงานสงคมรวมกบชมชน (Social Affairs)
4. การออกวารสารของวทยาลย (College Publications)
5. องคกรบรหารนสต (Student council)
6. การประชมนกศกษา (Assembly Programs)
กจกรรมทง 6 ประการ ไมควรเปนกจกรรมเพอบบบงคบหรอขอเงนมาบารงวทยาลย
แตมงในดานประชาสมพนธจงจะไดผล
วมลพรรณ ตงจตเพมความด (2543, หนา 88) ไดแบงประเภทของสอทใชสะดวก
รวดเรว และประหยด ดงน
1. สอบคคลและสอคาพดเปนสอทตองใชควบคกนอยเสมอ ซงในขณะทตองใช
คาพดเปนเครองมอในการสอสารประชาสมพนธ ตองอาศยบคคลเปนผสงสาร ซงมรปแบบตางๆ
ของการใชคาพดเพอการประชาสมพนธ ซงสรปไดดงน
มหาวท
ยาลยราชภฏธนบร
97
1.1 การพดในทชมชน
1.2 การพดสนทนาอยางไมเปนทางการ
1.3 การประชมรปแบบตางๆ
1.4 การอภปรายกลม
1.5 การกลาวสนทรพจน
1.6 การกลาวปราศรย
1.7 การใหโอวาท
1.8 การอบรมสมมนา
2. สอมวลชน โดยลกษณะของสอมวลชนนนเปนสอ ทสามารถเขาถงกลมเปาหมาย
ไดอยางกวางขวางและมความรวดเรวอกทงยงมความนาเชอถอในความคดของผรบสารอกดวย
ดงน น สถาบนองคการ จงนยมใชส อมวลชนเปนสอในการประชาสมพนธ ส อมวลชน
ประกอบดวย
2.1 สอวทยกระจายเสยง
2.2 โทรทศน
2.3 หนงสอพมพ
2.4 นตยสาร
3. สอท หนวยงานผลต และยงเผยแพรไดเองอก คอ สงพมพอนๆ ท หนวยงาน
สถาบนองคกรโดยฝายประชาสมพนธหรอหนวยงานทรบผดชอบงานทางดานประชาสมพนธผลต
ขนและนาไปเผยแพรสประชาชนไดในวงการแคบกวาสอมวลชน แตกนบไดวามความสาคญ และ
อทธพลตอการดาเนนงานประชาสมพนธไมนอยเลย ซงแบงออกเปนดงน
3.1 สอสงพมพอนๆ ทไมใชหนงสอพมพ นตยสาร แตเปนสอ สงพมพทสถาบน
องคกร สามารถผลตและเผยแพรไดเอง ซงประกอบไปดวยสอตางๆ ดงน
3.1.1 วารสาร (Journal) เปนสอสงพมพออกมาเปนรปเลมและมปก
ทสถาบน องคกร จดทาขนเพอเผยแพรขาวสารเรองราวตางๆ แกกลมประชาชนภายนอกและกลม
ภายในหนวยงานเอง
3.1.2 จลสาร (Booklet) เปนหนงสอเลมเลกๆ มขนาดตางๆ กน ขนอยก บ
ความตองการของผจดทา โดยจะเปนปกออน เปนการนาเสนอเรองราวทอยในความสนใจของคน
ทวไปและเปนเรองทเกยวกบสถาบน องคกร เชน กจกรรม ความเคลอนไหวตางๆ ไปยงกลม
ประชาชนภายนอกและภายในสถาบน องคกร
มหาวท
ยาลยราชภฏธนบร
98
3.1.3 จดหมายขาว (Newsletter) มการออกแบบและจดหนา เหมอน
หนงสอพมพและมลกษณะการเขยนเปนรปแบบขาว เปนสอทแตกตางจากหนงสอพมพ คอ เนอหา
ของจดหมายขาวจะเปนการนาเสนอรายละเอยด ขาวสาร ความเคลอนไหว ตลอดจนกจกรรมของ
สถาบน องคกร หรอหนวยงาน สวนหนงสอพมพจะเสนอขาวทวๆ ไป ทอยในความสนใจเปนขาว
ทมผลกระทบกบประชาชน
3.1.4 จดหมาย-ถอยแถลง เปนการตดตอสอสารการประชาสมพนธท
สถาบน องคกร ตองการใหความรความเขาใจแกผรบ
3.1.5 แผนพบ (Folder) มลกษณะคลายแผนปลว เปนเอกสารแผนเดยวทม
เนอหาเกยวกบขาวสารความรทสถาบน องคการตองการเผยแพร
3.1.6 แผนปลวและใบแทรก (Leaflet and Insert) เปนเอกสารสงพมพท
นาเสนอขาวสารหรอขอเขยนทสถาบน องคกร ตองการเผยแพร
3.1.7 ใบปด (Poster) หรอโปสเตอร เพอเผยแพรใหผดมความรความเขาใจ
และปฏบตตาม
3.1.8 ปายกลางแจง (Cut out) มคณสมบตคลายกบใบปดหรอโปสเตอร
เพยงแตกตางกนทขนาดและอายการใชงาน โดยปายกลางแจงจะมขนาดใหญและตงอยบนฐานของ
ตวเองและมกจะมอายการใชงานทยาวนานกวาโปสเตอร
3.2 สอกจกรรมหรอบางครงเรยกวาเหตการณพเศษ (Special Events) คอ การท
สถาบน องคกร หรอหนวยงานไดจดกจกรรมตางๆ ขน เพอสรางความสมพนธกบกลมประชาชน
เปาหมาย ชมชน โดยการแพรกระจายขาวสาร กจกรรม ความเคลอนไหว ตลอดจนผลงานและ
ความกาวหนาของหนวยงาน ซงสรปลกษณะของสอประเภทน ไดดงตอไปน
3.2.1 เปนการดาเนนงานประชาสมพนธในเชงรก
3.2.2 เปนการกระตนความสนใจของกลมประชาชน
3.2.3 เปนการสรางชอเสยง และความนยมในหมประชาชนใหมตอสถาบน
องคกร หรอหนวยงาน
3.2.4 เปนการเผยแพรพฒนาการของสถาบนองคกรไปสประชาชน
3.2.5 เปนการเพมบทบาทของสถาบน องคกรทมตอสงคม
จากขอความขางตน จะเหนไดวา สอทใชในการประชาสมพนธมอยมากมายหลาย
ชนด ซงแตละชนดมขอเดนและขอจากดตางกนไป เครองมอ และสอเปนปจจยทมความสาคญและ
มความจาเปนสาหรบการปฏบตงาน เพราะความสาเรจหรอความลมเหลวของการประชาสมพนธ
มหาวท
ยาลยราชภฏธนบร
99
สวนหนงขนอยกบศกยภาพในการเลอกใชเครองมอและสอทถกตองเหมาะสมกบกลมประชาชน
เปาหมาย และจดมงหมาย หรอวตถประสงคของการประชาสมพนธเปนสาคญ
4. การสอสารทมคณภาพ
การสอสาร เปนความสาคญทางพฤตกรรมอยางหนงของบคคลในการดาเนนชวตให
ประสบความสาเรจ
ชกเคอรง และไรเซอร (Chickering and Reisser, 1993 อางถงใน แมนไทย เชอมชต,
2538, หนา 15) ไดกลาวไววา การสอสารทมคณภาพ เปนความสามารถและความคลองแคลวในการ
พด การเขยน การใชภาษาทาทาง การสงและการรบสารขอมลขาวสารตางๆ
องคการอนามยโลก (WHO, 1994, วารสารอดสาเนา) ไดกลาวไววา การสอสารทม
คณภาพในเชงรปธรรม เปนความสามารถของบคคลทจะบอกได อธบายไดถงความรสก ความ
ตองการ ทงโดยคาพด และไมใชคาพด ตามวถทางทสอดคลองกบวฒนธรรมและสถานการณ
ซงหมายถง สามารถแสดงความคดออกมาเปนคาพดหรอทาทาง ทบงบอกถงความปรารถนาในสง
ตางๆ วาชอบ ไมชอบ และยงรวมถงความสามารถในการขอรอง ขอความชวยเหลอในบางเวลาดวย
โดยสรป อาจกลาวไดวา การสอสารทมคณภาพ เปนความสามารถของบคคลในการ
ทจะสอความตองการ ความคด ความรสก และการขอรอง ขอความชวยเหลอออกมาไดดวยวจนะ
ภาษาและทาทางทเหมาะสม
5. การวางแผนการประชาสมพนธ
แฟรงค เจฟกนส (อางถงใน เรองกตต เหลองสกลทอง, 2548, หนา 56) ไดอธบาย
ขนตอนการวางแผนงานประชาสมพนธ วาประกอบดวยการจดทาแผน 6 ขนตอน ดงน
1. การสารวจสถานการณ เปนกจกรรมเกยวกบการหาขอเทจจรงในเรองตางๆ เชน
ปญหาการดาเนนงานขององคกร สภาพปญหาทองคกรเผชญอย ขอคดเหนของกลมประชาชน
ในองคกร และนอกองคกร แนวโนมการเปลยนแปลงในอนาคต สภาพทางการเมอง เศรษฐกจ และ
สงคม ทอาจสงผลกระทบทเกยวของกบการดาเนนงานขององคกร เพอประโยชนในการกาหนด
วตถประสงคของแผนงานประชาสมพนธ และหาแนวทางในการแกปญหาโดนคานงถงอปสรรค
ผลไดผลเสย และผลตามมาในการดาเนนงานประชาสมพนธ ขนตอนการวเคราะห และการสารวจ
สถานการณขององคกรจงเปนขนเตรยมการลงมอวางแผนทจาเปนยง
2. การกาหนดวตถประสงค เปนการตงความคาดหมายในสงทคาดหวงจะใหเกดการ
เปลยนแปลงในอนาคต การกาหนดวตถประสงคจงเปนกจกรรมทตองใชการคาดการณลวงหนา
ลการตดสนใจเพอเลงผลในอนาคตทตองการใหเกดขน ซงเปนเปาหมายหลกของการดาเนนงาน
ประชาสมพนธในองคกรนน
มหาวท
ยาลยราชภฏธนบร
100
3. การกาหนดกลมเปาหมาย เพอใหผวางแผนงานประชาสมพนธไดมโอกาสศกษา
ลกษณะตางๆ ของกลมเปาหมายทงลกษณะทางประชากร (Demographicsw) และลกษณะทาง
จตวทยา (Psychographics) เพอมใชประโยชนในการวางแผนกจกรรมและการวางแผนการใชสอ
การประชาสมพนธใหสอดคลองกบกลมเปาหมายทกาหนดไวในแผนงานประชาสมพนธ
4. การกาหนดกจกรรมและสอทใช เมอผวางแผนงานสามารถกาหนดวตถประสงค
และกลมเปาหมายไดแลว ผวางแผนจาเปนตองการกาหนดประเภทและชนดของกจกรรมและสอท
จะใช โดยการพจารณากาหนดกจกรรมและสอทจะใช จดทาแผนงานและโครงการอยางสมบรณ
เพอใหผปฏบตการนาแผนนนไปดาเนนการประกอบดวยรายละเอยดของขนตอนการดาเนนงาน
บคลากรทรบผดชอบระยะเวลาดาเนนงานและงบประมาณคาใชจายตามกจกรรมทกาหนดในแผน
เปนตน
5. กาหนดงบประมาณ กจกรรมกาหนดงบประมาณจะชวยใหผ วางแผนงาน
ประชาสมพนธสามารถประมาณการไดวาการดาเนนตามกจกรรมซงกาหนดไวในแผนงานนนตอง
ใชงบประมาณดาเนนการเพยงไร เพอใหกจกรรมประชาสมพนธสามารถดาเนนไปในกรอบของ
งบประมาณทตงไวได
6. การประเมนแผนงานประชาสมพนธ เปนกจกรรมทชวยใหผ วางแผนงาน
ประชาสมพนธไดมโอกาสสารวจแผนงานขอตนเอง เพอปรบปรงใหแผนงานสมบรณและม
ประสทธภาพมากยงขน การประเมนงานประชาสมพนธประกอบไปดวย การประเมนสงแวดลอมท
อาจมผลกระทบตอการปฏบตงานตามแผน ประเมนศกยภาพของหนวยงาน ประเมนความถกตอง
ของขอมลทใชประกอบการวางแผน ตลอดจนประเมนกลยทธทกาหนดไวเพอผล ตามวตถประสงค
ตามแผน นอกจากน ยงตองประเมนกระบวนการทงกระบวนการของการวางแผน วามความเปนไป
ไดมากนอยเพยงไร มความสอดคลองสมพนธกนเพอดาเนนไปตามเปาหมายขององคกรหรอไม
และทายสด คอ ตวแผนงานประชาสมพนธวามการกาหนดรายละเอยดในสวนตางๆ ไดครอบคลม
วตถประสงคทกาหนดไวมากนอยเพยงไร เพอปรบแผนงานกอนนาไปสการปฏบตตอไป
จากหลกการนสามารถแสดงความสมพนธของกระบวนการวางแผนประชาสมพนธ
และขนตอนการวางแผนประชาสมพนธ ไดดงน
มหาวท
ยาลยราชภฏธนบร
101
ภาพท 2.74 แผนภมแสดงความสมพนธระหวางกระบวนการวางแผนงานประชาสมพนธกบ
ขนตอนการวางแผนประชาสมพนธ (แฟรงค เจฟกนส อางถงใน
เรองกตต เหลองสกลทอง, 2548, หนา 56)
จากแผนภมดงกลาวจะเหนไดวาการวางแผนการประชาสมพนธสอดคลองกบเรอง
ตางๆ ดงน
1. เรองทเกยวกบการสนบสนนและพฒนาบคลากรขององคกรใหมความตนตว
สนใจใฝหาความร ซงสงผลตอประสทธภาพในการทางาน
2. เรองเกยวกบการพฒนาผลตภณฑสนคา บรการ และการสงเสรมการตลาด
มหาวท
ยาลยราชภฏธนบร
102
3. เรองการใหการสนบสนนการศกษา คนควา วจย ประดษฐ สงใหมๆ เพ อ
ความกาวหนาทางวทยาศาสตรและเทคโนโลย ตลอดจนการสบเสาะแสวงหาแหลงวตถดบเพอ
สนองความตองการของตลาด
4. เรองเกยวกบการขยายพนทสรางโรงงานและขยายกจการ
5. เรองทเกยวกบการรบสมครผทจะเขามาทางานและการปลดเกษยณอายการทางาน
และการพจารณารางวลและสงตอบแทนแกผททางานมานานและไดผลดแกผทจะกาลงเกษยณอาย
การทางาน
6. เรองเกยวกบลทางการดาเนนงานทางการคา
7. เรองเกยวกบการตอตานยาเสพตดใหโทษ
สงเหลานลวนเปนเรองทหนวยงานองคกรตางๆ มกจะประสบ ซงฝายบรหารจะตอง
เปนผกาหนดนโยบาย ดงนน เรองการตดสนใจกด และเรองการวางแผนนโยบายกด เปนเรองทมง
ตรงและเปนหนาทของฝายจดการทงสน
จะเหนวาการวางแผนประชาสมพนธจะตองมขนตอนทชดเจน เพราะการวางแผนคอ
การสรางกรอบในการปฏบต ฉะนนกรอบทเกดขนมาจากการสารวจสถานการณ จะไดขอมลทเปน
จรง และมการตงวตถประสงคในการดาเนนการดวยการคาดหวงจะสามารถกาหนดทศทางการ
ดาเนนงานไดแนนอน และการกาหนดกลมเปาหมายตลอดจนกจกรรมทใชอยในระบบ สามารถ
ปฏบตไดตามกระบวนการและแผนทกาหนดไว กอใหเกดสมฤทธผลไดเปนอยางด
ความสาคญของนโยบายตอการวางแผนการประชาสมพนธ
จตราภรณ สทธวรเศรษฐ (2536, หนา 82) ไดกลาวไววานโยบายมความสาคญตอการ
วางแผนการประชาสมพนธ ดงน
1. นโยบายจะชวยใหผบรหารงานทราบวาจะทาอะไร ทาอยางไร และใชปจจย
ใดบาง ชวยใหผบรหารและผวางแผนมความมนใจในการปฏบตงาน ทงนเพราะนโยบาย เปนทง
แผนงานเครองชทศทาง และหลกประกนทผบรหารทกระดบทกชนจะตองยดถอ
2. นโยบายจะชวยใหบคลากรทกระดบชนในองคกรหรอหนวยงานไดเขาใจถง
ภารกจของหนวยงานตนสงกด รวมทงวธการทจะปฏบตภารกจใหประสบผลสาเรจ และยงชวยให
การประสานงานระหวางหนวยงานเปนไปไดงายขน
3. การมนโยบายทาใหเกดเปาหมายในการปฏบตงาน ซงเปนสงจาเปนอยางยงทาให
สามารถใชทรพยากรไดอยางมประสทธภาพและตามศกยภาพโดยเฉพาะบคลากร
มหาวท
ยาลยราชภฏธนบร
103
4. นโยบายจะชวยสนบสนนสงเสรมการใชอานาจของผบรหารใหเปนไปโดย
ถกตอง และมเหตผล อนจะนามาซงความเช อถอ ความจงรกภกด และความมน าใจในการ
ปฏบตงานของผใตบงคบบญชา
5. การมนโยบายจะชวยใหเกดการพฒนาผบรหาร เพราะการทจะแสดงเจตจานงของ
องคกรใหประจกษแกประชาชน จะตองนาเจตจานงหรอนโยบายขององคกรมาพฒนาหรอนามาส
การปฏบตใหเปนสงททกคนสามารถเหนหรอสมผสได ทาใหเกดการพฒนาผบรหารงานใหรจกใช
ความคดสรางสรรคในการปฏบตภารกจหนาทของตน
6. นโยบายทชดเจนจะชวยสงเสรมสนบสนนใหผบรหารแตละระดบ และแตละ
บคคลกลาทจะตดสนใจ เพราะทกคนทราบถงขอบเขตหนาทความรบผดชอบทตนเองสามารถ
ตดสนใจได
7. นโยบายจะทาหนาทเปนโครงรางทจะนาไปสการตดสนใจของผบรหารระดบตน
และจะเปนตวชวยใหผบรหารระดบสงสามารถมอบหมายอานาจหนาทใหกบผบรหารระดบตน
เหลานนไดตรงกบความรความสามารถอยางแทจรง
จากคาจากดความหมายและความสาคญของนโยบาย จะเหนไดวา การวางนโยบาย
ไมไดจากดเฉพาะอยแตผบรหารระดบสงแตเพยงระดบเดยว แตการวางนโยบายจะมในทกระดบ
ของการบรหาร ตงแตระดบลางจนถงระดบสง กลาวคอ นโยบายในการปฏบตงานทเปนกจวตร
ประจาวนสามารถกาหนดไดโดยผบรหารระดบลาง ในขณะทการปฏบตงานเปนไปในลกษณะ
ทไมใชกจวตรหรองานประจา แตเปนงานทตองมการใชการตดสนใจทสขมรอบคอบ อนอาจจะม
ผลกระทบกระเทอนตออนาคตขององคกร นโยบายนนกเปนหนาทความรบผดชอบของผบรหารใน
ระดบเหนอข นไป จนถงผบรหารในระดบสงสดขององคกร ซงจะตองมหนาทรบผดชอบตอ
นโยบายสาคญๆ อนมผลตอการดาเนนงานทงหมดขององคกร
6. หลกในการวางแผนงานประชาสมพนธ
ในการวางแผนการประชาสมพนธ การวางแผนจะมความแตกตางกนอยบาง ทงน
ขนอยกบลกษณะของหนาทและวตถประสงคของการจดตงองคกรนน อยางไรกด โดยหลกการและ
ขนตอนในการวางแผนการประชาสมพนธนน กลาวโดยสรปดงน (จตราภรณ สทธวรเศรษฐ,
2536, หนา 104)
1. ความเขาใจในสถานการณและสภาพปญหา อาจทาโดยการทาการศกษา
ภาพลกษณองคกรการสารวจประชามต การวเคราะหเนอหาขาวสาร โดยใชวธการหาขอมลจากการ
คนควาเอกสารสงพมพ การคาดเหตการณ การวจย
มหาวท
ยาลยราชภฏธนบร
104
2. กาหนดวตถประสงคแผนงานของการประชาสมพนธ เพราะจะทาใหทราบ
แนวทางความเปนไปไดทจะดาเนนการใหเสรจ และความเปนไปไดทจะสามารถวดประเมนผลการ
ดาเนนการของแผนได แบงเปนวตถประสงคเพอชแจงใหขอมลและเพอสรางแรงจงใจ
3. การกาหนดกลมประชากรเปาหมาย โดยแบงเปนกลมในองคกรและนอกองคกร
และอาจแบงยอยไดอกหลายกลม ตามลกษณะทางประชากรศาสตร ลกษณะทางดานจตวทยาและ
พนทอ ยอาศย
4. การใชสอ และเขาถงกลมประชากรเปาหมาย ผวางแผนตองคานงถงความ
ครอบคลมกลมประชากรวามากหรอนอยเพยงใด ซงมผลตอการจดทาเนอหา รปแบบการนาเสนอ
ใหเหมาะสมกบกลมเปาหมายสวนใหญ โดยการใชสอบคคลและสอมวลชน
5. การกาหนดงบประมาณจะตองพจารณาถงการเ ลอกใช สอทครอบคลม
กลมเปาหมายใหไดผลมากทสด คาจางผทาหนาทดานการประชาสมพนธทงภายในและภายนอก
องคกร คาใชจายดานสานกงาน คาวสดอปกรณและเครองโสตทศนปกรณ และคาใชจายเบดเตลด
6. การประเมนและตดตามผลงาน ผประเมนจะตองมการกาหนดวธการประเมนเพอ
ทราบถงวตถประสงคของการประเมน แนวทางและขอบเขตของการประเมน ระยะเวลาในการ
ประเมน วธการเกบรวบรวมขอมล การตดตามผล บคลากรและทรพยากรทตองการใชในการ
ประเมน
สพน ปญญามาก (2533, หนา 32) กลาววา สงทจะตองยดเปนหลกในการกาหนด
แผนประชาสมพนธ ม 4 หลก คอ
1. ตองยดหลกแนวคดของการประชาสมพนธ
แนวคดของการประชาสมพนธมมาก แตแนวคดทนาจะนามาปรบใชใหเกด
ประโยชน กคอแนวคดทวา “การประชาสมพนธ เปนความพยายามทมแผนในการทจะมอทธพล
เหนอความคดจตใจ ของสาธารณชนเหลานน มทศนคตท ดตอองคกร เพอเกดผลใหองคกรนน
ไดรบการสนบสนนและรวมมอทดจากสาธารณชนในระยะยาวและตอเนองกนไป” จากแนวคดน
การประชาสมพนธจะมองคประกอบ 7 อยาง คอ
1.1 เปนความพยายาม คอ การกระทาทไมมทสนสด
1.2 เปนการดาเนนงานทมแผน
1.3 เปนการปฏบตตอสาธารณชนทเกยวของ
1.4 เปนการกระทาทมคณภาพทมคณคาตอสงคม
1.5 เปนการกระทาใหเกดทศนคตและภาพพจนทด
1.6 เปนการหวงผลวาจะไดรบความรวมมอตามแผน
มหาวท
ยาลยราชภฏธนบร
105
1.7 เปนการกระทาตอเนองระยะยาว
2. ตองยดหลกลาดบขนของแผน ลาดบขนของแผน มดงน
2.1 ขนรบร
2.2 ขนเขาใจ
2.3 ขนยอมรบ
2.4 ขนรวมมอ
2.5 ขนสนบสนน
เปาหมายปลายทางของงานประชาสมพนธ คอ ตองการใหเกดการรวมมอสนบสนน
จากสาธารณชน
ในการดาเนนการประชาสมพนธนน ขนแรกเรม จะตองทาใหสาธารณชนไดรบรแลว
เกดความเขาใจในเหตการณ หรอการกระทาขององคกรนนๆ กอน
แผนประชาสมพนธ กจะตองดวาวตถประสงคหรอเปาหมายของงานแตละงานนน
ตองการจะใหบรรลถงขนไหน
3. ยดถอแผนขององคกร องคกรแตละองคกรจะตองมแผนใหญ ซงมกจะเรยกวา
แผนหลก แผนรวม แผนแมบทหรอแผนวสาหกจ แผนเหลานอาจเปนแผนระดบกระทรวงหรอ
ระดบกรม แผนประชาสมพนธ ตองดาเนนการใหสอดคลองกบแผนหลกดงกลาว เพอใหการ
ดาเนนงานสามารถดาเนนไปดวยความราบรน ไดรบความรวมมอจากสาธารณชนระดบสงจะตองม
แนวนโยบายและแผนการประชาสมพนธขององคกรนน ซงมลกษณะเปนแผนรวม บอกเคาโครง
จดหมายปลายทางทจะไป ปกตแผนระดบนจะเปนแผนระยะยาวเหมอนๆ กบแผนขององคกร
จากนน กจะมแผนปฏบตการประชาสมพนธซงอาจจะเปนแผนการประชาสมพนธ ในระดบแตละ
กอง หรอแตละงาน ซงจะมลกษณะบอกรายละเอยดของกจกรรมทจะตองปฏบต ซงสวนมากจะ
กาหนดเปนป
4. ตองคานงถงวงจรงานประชาสมพนธ คอ
4.1 การประเมนสถานการณ โดยสถานการณตางๆ จะตองนามาใชในการจดทา
แผนทงจดเดน จดดอย
4.2 การวางแผน เพอกาหนดแนวทางในการปฏบต
4.3 การปฏบตการ เปนการปฏบตตามแนวทางทกาหนดในแผน
4.4 การประเมนผล ประเมนวาไดผลตามทกาหนดไวหรอไมมปญหาในทาง
ปฏบต
มหาวท
ยาลยราชภฏธนบร
106
จะเหนไดวา การวางแผนการประชาสมพนธ มความสาคญตอการกาหนดเปาหมาย
วตถประสงค และจดมงหมายของการประชาสมพนธ ทสามารถกอใหเกดผลสาเรจในดานการ
ดาเนนงาน การใชงบประมาณทเหมาะสม ทงยงเปนการดาเนนงานทมขอบเขตเหมาะสมกบเวลาได
เปนอยางด
7. หลกการประชาสมพนธ
การประชาสมพนธ เปนวธการอยางหนงทเชอมโยงความสมพนธอนดระหวาง
ประชาชนกบสถาบน โดยมความมงหมายทจะสรางความรวมมอรวมใจเปนอนเดยวกน เพอ
ประโยชนตอการพฒนาความเจรญกาวหนาและความอยรอดของสงคม ดงนน ในการดาเนนงาน
ประชาสมพนธจงถอวาเปนสวนหนงของการบรหาร หรอเปนสวนหนงของการจดการใหงานตางๆ
ดาเนนไปดวยความราบรน จงจะตองมหลกการทวไปเปนแนวในการปฏบตการ ซงนกวชาการได
เสนอแนวคดไวดงตอไปน
พรทพย วรกจโภคาทร (2533, หนา 5) กลาวถงหลกการประชาสมพนธไวดงน
1. เปนการทางานทมจดมงหมาย เพอสรางความสมพนธอนดระหวางสถาบนกบ
ประชาชน
2. เปนการทางานทมการวางแผน สขม รอบคอบ และมการตดตามประเมนผล
3. เปนการทางานในรปของการสอสารซงเปนการสอสารสองทาง และเปนการ
สอสารเพอโนมนาวใจ
4. เปนการทางานทต องการมอทธพลทางความคดและทศนคต ของประชากร
กลมเปาหมาย
5. เปนการทางานทตอเนอง และหวงผลระยะยาว
ลกษณา สตะเวทน (2540, หนา 155) ไดเสนอแนวคดหลกการประชาสมพนธไวดงน
1. สถาบนจะตองคานงถงความรสกของประชาชน การกระทาใดๆ กตามองคกร
จะตองคานงถงความพอใจหรอไมพอใจของประชาชนเสนอ
2. ในการดาเนนการประชาสมพนธนนตองยดหลกการสอสารสองทาง
3. ไมมงแตผลประโยชนขององคกรแตเพยงอยางเดยวเทานน องคกรจะตองมความ
รบผดชอบตอสงคม
4. การใหขาวสารกบประชาชนนน ขาวสารจะตองมเหตมผล เพอใหประชาชนไดใช
ความรและความคดในการชวยตดสนใจวาจะเหนดวยหรอไมเหนดวย
มหาวท
ยาลยราชภฏธนบร
107
5. การรายงานขาวสารตางๆ จะตองตงอยบนรากฐานของความจรง และมความ
จรงใจในการปฏบตตอประชาชน ทงน เพอใหประชาชนเกดความไววางใจ มความรและเขาใจ
องคกรไดอยางถกตอง
วรช อภรตนกล (2540, หนา 145) ไดใหหลกการประชาสมพนธไวดงน
1. การบอกกลาวหรอชแจงเผยแพรใหทราบ เปนการบอกกลาว ชแจงใหประชาชน
ทราบถงนโยบาย วตถประสงค การดาเนนงานและผลงาน หรอกจกรรมตางๆ ตลอดจนความ
เคลอนไหวขององคกร
2. การปองกนและการแกไขความเขาใจผดซงมความสาคญมาก เพราะการปองกน
ไวกอนยอมมผลดกวาทจะตองมาทาการแกไขในภายหลง
วทย ศวะศรยานนท (ม.ป.ป., หนา 2) กลาวถงหลกสาคญในการประชาสมพนธ ควร
ปฏบตดงตอไปน คอ
1. ตองมงประโยชนสวนรวมเปนใหญ และเปนเปาหมายท สาคญท สดของการ
ประชาสมพนธ
2. ตองรจตใจของกลมตางๆ เนองจากงานประชาสมพนธเปนงานประสาน ดงนน
การทจะรจตใจของกลมตางๆ จะชวยใหการประสานเปนไปอยางเรยบรอยและราบรน
3. ตองรนโยบายของรฐบาล หรอองคกรทตนเปนเจาหนาทประชาสมพนธอยาง
ซาบซงนบเปนเรองสาคญ
4. ตองรเทคนคของเครองมอ สอประชาสมพนธตางๆ เพอสามารถนาไปใชใหได
ประโยชนมากขน
5. ตองยดหลกความจรง ความซอสตยสจรตเปนหลก ขอนสาคญมาก ถาเรา
ประชาสมพนธโดยไมใชความจรง หรอมความซอสตยสจรตแลว สดทายทไดรบ กคอ ความไมได
รบความเชอถอจากสาธารณชน
6. ตองปฏบตงานตดตอกนสมาเสมอ ดงนน การทางานจงตองมแบบแผนและเปน
กระบวนการทไดวางแผนไวแลวอยางด จงจะบรรลเปาหมาย
7. ตองเปดเผยไมมเงอนงา ตองเปดเผยขอมลสงตางๆ อยางตรงไปตรงมา
8. บคลากรททาหนาทประชาสมพนธ ตลอดจนอปกรณการประชาสมพนธตองม
คณภาพสง
9. การประชาสมพนธ ตองมงใหเขาถงผมอทธพลในสงคมเปนประการแรก ผม
อทธพล คอ ผทมความคดหลกการอานหรอการกระทาทเปนทนาเชอถอของคนหมมาก
มหาวท
ยาลยราชภฏธนบร
108
ความพงพอใจ
พจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน (2537, หนา 659) ไดใหความหมายของความพง
พอใจไววา ความพงพอใจ หมายถง ชอบ, ขอบใจ, พงใจ, สมใจ, จใจ
เทพนม เมองแมน และสวง สวรรณ (2540, หนา 98) ไดกลาวไววา ความพงพอใจ เปน
ภาวะของความพงพอใจ หรอภาวะของการมอารมณในทางบวกทมผลเกดขน เนองจากการประเมน
ประสบการณของคนๆ หนง สงทขาดหายไประหวางการเสนอใหกบสงทไดรบจะเปนรากฐานแหง
ความพอใจและไมพอใจได สงททาใหเกดความรสก ความคดเหน หรอความพอใจแกมนษย ไดแก
ทรพยากรหรอสงเรา การวเคราะหระบบความความพอใจ คอการศกษาทรพยากรหรอสงเราแบบใด
ทตองการในการทจะทาใหเกดความพอใจและความสขแกมนษย ความพอใจจะเกดไดมากทสด เมอ
ทรพยากรทกอยางทเปนทตองการครบถวน แตเนองจากทรพยากรในโลกนมอยจากด ดงนนความ
พงพอใจจะเกดขนไดมากทสดเมอมการจดการทรพยากรอยางถกตองเหมาะสมและสภาพแวดลอม
ทางกายภาพกเปนทรพยากรของระบบความพอใจอนหนง
ปรยาพร วงศอนตรโรจน (2535) ไดกลาวไววา ความพงพอใจ หมายถง ความรสกรวม
ของบคคลทมตอสงใดสงหนงในทางบวก เปนความสขของบคคลทเกดจากการปฏบตสงนนๆ แลว
ไดรบสงทดตอบแทน ผลทไดเปนความพอใจททาใหบคคลมความกระตอรอรน สงเหลานจะมผล
ตอประสทธภาพและประสทธผลของกจตางๆ สงผลตอความสาเรจและเปนไปตามเปาหมาย
คนธชต ชสนธ (2543) ไดกลาวไววา ความพงพอใจ หมายถง ความรสกตามทศนะของ
บคคลทเกดขนตอในสงหนงสงใด และจะแสดงออกทางกาย วาจา และจตใจ จะทาใหมความสข
ทางกายภาพและมเจตคตทด
นพรตน เตชะวณช (2545) ไดกลาวไววา ความพงพอใจ หมายถง ความรสกของบคคลท
มตอสงใดสงหนง ความรสกพงพอใจจะเกดข นเมอบคคลไดรบในสงทต องการ หรอบรรล
จดมงหมายในระดบหนง ซงความรสกดงกลาวจะลดลงหรอไมนน เกดขนจากความตองการหรอ
จดมงหมายนนไดรบการตอบสนอง
จากความหมายของความพงพอใจทไดนาเสนอไปแลวนน สามารถสรปความหมายของ
ความพงพอใจ ไดวา ความพงพอใจ คอ ความรสกพอใจ ชอบใจ ของบคคลทมตอสงใดสงหนง
มหาวท
ยาลยราชภฏธนบร
109
งานวจยทเกยวของ
ผวจยไดศกษางานวจยทเ กยวของกบงานวจยเรองการพฒนาระบบโทรทศนรวม
โดยรบชมผานระบบเครอขายภายในมหาวทยาลยราชภฏธนบร ดงน
มงกร พรจาศลป (2545) ไดวจยเรอง การศกษาผลสมฤทธทางการเรยน โดยใชชดการ
เรยนรายบคคล เรอง ระบบ SMATV สาหรบนกเรยนระดบประกาศนยบตรวชาชพ สาขาวชาชาง
อเลกทรอนกส สงกดกรมอาชวศกษา เพอศกษาเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนท
เรยนรายบคคล ในวชา MATV & CATV เ รองระบบ SMATV สาหรบนกเรยนระดบ
ประกาศนยบตรวชาชพ ชนปท 3 สาขาชางอเลกสทรอนกส สงกดกรมอาชวศกษาระหวางการเรยน
รายบคคลกบกลมทเรยนตามแผนการสอนปกต ตามหลกสตรประกาศนยบตรวชาชพ ของกรม
อาชวศกษา กลมตวอยางทใชในการศกษาเปนนกเรยนระดบประกาศนยบตรวชาชพ ชนปท 3
สาขาวชาชางอเลกทรอนกส ทกาลงเรยนในภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2545 (ซงยงไมเคยเรยนวชา
MATV & CATV มากอน) ของวทยาลยสารพดชางนครราชสมา อาเภอเมอง จงหวดนครราชสมา
จานวน 4 หองเรยน รวมนกเรยน 72 คน โดยเปนกลมตวอยางในการหาประสทธภาพของชดการ
เรยนรายบคคล จานวน 32 คน ซงม 3 ขนตอนไดแก ขนทดสอบรายบคคล ใชกลมตวอยาง 3 คน
ขนทดสอบกลมยอย ใชกลมตวอยาง 9 คน ขนทดสอบภาคสนาม ใชกลมตวอยาง 20 คน จานวน
40 คน และกลมตวอยางในการทดลอง เพอหาผลสมฤทธทางการเรยน 2 กลม เปนกลมควบคมท
เรยนตามแผนการสอนปกตตามหลกสตรประกาศนยบตรวชาชพ ของกรมอาชวศกษา จานวน
20 คน และกลมทดลอง ใหเรยนโดยใชชดการเรยนบคคล จานวน 20 คน เครองมอทใชในการเกบ
รวบรวมขอมลประกอบดวยแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน และแบบประเมนผลภาค
ปฎบต การวเคราะหขอมลโดยการทดสอบคาท (t-test) ในการเปรยบเทยบ ผลสมฤทธทางการเรยน
ระหวางกลมทเรยนโดยใชชดการเรยนรายบคคล กบการเรยนตามแผนการสอนปกตของหลกสตร
ประกาศนยบตรวชาชพของกรมอาชวศกษา ผลการศกษา พบวา 1) ประสทธภาพของชดการเรยน
รายบคคล เรอง ระบบ SMATV สาหรบนกเรยนระดบประกาศนยบตรวชาชพ ช นปท 3
มประสทธภาพ 80.7/84.0 โดยพจราณาเปรยบเทยบกบเกณฑทกาหนดไว คอ 80/80 2) การเรยน
โดยใชชดการเรยนรายบคคล ทาใหนกเรยนมผลสมฤทธทางการเรยนหลงเรยนสงกวานกเรยน
ทเรยนตามแผนการสอนปกตของหลกสตรประกาศนยบตรวชาชพอยางมนยสาคญทางสถต
ทระดบ .05
อานาจ สคนเขตร และคณะ (2554) ไดวจยเรอง การตดตงสถานวทยโทรทศนผาน
เครอขายอนเตอรเนตของสานกวทยบรการมหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตปตตาน
มหาวท
ยาลยราชภฏธนบร
110
การศกษาวจยในครงนมวตถประสงค ดงน 1) เพอศกษาวธการตดต งสถานวทยโทรทศนบน
อนเตอรเนตของสานกวทยบรการมหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตปตตาน 2) เพอศกษา
คณภาพและประสทธภาพของสถานวทยโทรทศนบนอนเตอรเนตของสานกวทยบรการมหาวทยลย
สงขลานครนทร วทยาเขตปตตาน 3) เพอศกษาความพงพอใจของผเขาใชทมตอสถานวทยโทรทศน
บนอนเตอรเนตของสานกวทยบรการ มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตปตตาน ผลการศกษา
โดยผเชยวชาญประเมนคณภาพและประสทธภาพของสถานวทยโทรทศนผานเครอขายอนเตอรเนต
ของสานกวทยบรการ มหาวทยาลยสงขลานครนท วทยาเขตปตตาน จานวน 5 คน ปรากฏวา สถาน
วทยโทรทศนผานเครอขายอนเตอรเนตของสานกวทยบรการ มหาวทยาลยสงขลานครนท วทยาเขต
ปตตาน ทตดตงขนมาอยในเกณฑด (x =4.12) จากนนไดประเมนความพงพอใจของผเขาใจงาน
จานวน 1,793 คน โดยไดทาการเลอกกลมตวอยางแบบเฉพาะเจาะจง จานวน 320 คน ทมตอสถาน
วทยโทรทศนผานเครอขายอนเทอรเนตของสานกวทยบรการ มหาวทยาลยสงขลานครนท วทยาเขต
ปตตาน โดยใชแบบสอบถามในการรวบรวมขอมลปรากฏวา ความพงพอใจของกลมตวอยางอยใน
เกณฑด (x =4.23) จงสรปไดวาสถานวทยโทรทศนผานเครอขายอนเทอรเนตของสานกวทยบรการ
มหาวทยาลยสงขลานครนท วทยาเขตปตตาน ทตดตงขนมามคณภาพและประสทธภาพผานเกณฑ
ทตงไว คอ 4.12 และมความพงพอใจผานเกณฑทต งไวคอ 4.23
กอเกยรต วรยะสมบต และสนทร วทสรพจน (2554) ไดศกษาระบบกระจายขอมล
โทรทศนการศกษาทางไกลผานดาวเทยมทางอนเตอรเนต ผลการวจยพบวา ระบบโทรทศน
การศกษาทางไกลผานดาวเทยมภายในโรงเรยนตองการเครองรบโทรทศนเพมขนตามจานวนของ
ชองรายการทตองการใหกลมของนกเรยนชนตางๆ ไดรบชมในเวลาพรอมๆ กน ผานทางระบบ
เคเบลทว จงมภาระคาใชจายในการลงทนสง ผวจยไดเสนอแนะระบบทางเลอกซง 1) ลดภาระดาน
การลงทน จากผลของการนาเครอขายคอมพวเตอรทมอยเดมแลวภายในโรงเรยนมาใชประโยชน
รวมกบเครองแมขายรบสญญาณดาวเทยมทพฒนาขนใหม และ 2) เพมคณลกษณะในการเลอก
รบชมรายการแบบบคคลตามอธยาศย ไดโดยตรงจากเครองคอมพวเตอร นอกจากนน ยงแนะนา
เพมเตมใหใชวธการกระจายขอมลแบบมลตคาสต เพอการใชงานทรพยากรเครอขายอยางม
ประสทธภาพมากกวาแบบยนคาสตพนฐาน โดยมขอมลสนบสนนจากผลการทดสอบภายใน
เครอขายจรงของระบบตนแบบทไดดาเนนการ
นางสาวมณธรา เทพโยธ และคณะ (2548) ไดวจยเรองการรบรการใชบรการโทรทศน
ทวไปทงในรปแบบของภาพและเสยงโดยสงผานระบบเครอขายอนเตอรเนตโปโตคอล (IPTV)
ของประชาชนในเขตกรงเทพมหานคร การวจยครงน ไดดาเนนการเกบรวบรวมขอมลจาก
ประชากรทอยในเขตกรงเทพมหานคร จานวน 100 คน โดยใชแบบสอบถามเปนเครองมอในการ
มหาวท
ยาลยราชภฏธนบร
111
วดผล และขอมลทใชในการสารวจแบงออกเปน 5 สวน คอ ขอมลสวนบคคล ขอมลสวนนจะใช
สถตเชงพรรณนาในการวเคราะหขอมล นนคอ การหาคาความถ คารอยละ ขอมลสวนท 2 เปน
ขอมลเกยวกบการเรยนรการใชบรการ IPTV ของประชาชนในเขตกรงเทพมหานคร สถตทนามาใช
ในการวดผลกคอ การหาคาเฉลย (MEAN) คาเบยงเบนมาตรฐาน (S.D) และมการทดสอบ
สมมตฐานโดยการใชโปรแกรม SPSS ในการวเคราะหขอมลโดยมวตถประสงคในการวจยเพอ
ศกษาการเรยนรการใชบรการ IPTV ของประชาชนในเขตกรงเทพมหานครเพอศกษาประสทธภาพ
ของสอทใชประชาสมพนธธรกจบรการ IPTV ใหประชาชนรบทราบเพอศกษารปแบบการ
ใหบรการ IPTV ในประเทศไทยและเพอศกษารปแบบการดาเนนธรกจบรการ IPTV ในประเทศ
ไทย ไดแก 1) ขอมลสวนบคคลจากการสารวจ พบวากลมตวอยางในการวจยครงน สวนใหญจะเปน
เพศหญง ซงคดเปนรอยละ 75.0 ของประชากรทงหมด อายจะอยในชวง 26-33 ป มสถานภาพโสด
และสวนใหญ เปนพนกงานบรษท และพนกงานองคกรเอกชน การศกษาอยในระดบ ปรญญาตร
คดเปนรอยละ 67.0 มรายไดเฉลยตอเดอนอยในชวง 5,001-10,000 บาท และประชากรใหญอาศยอย
2) พฤตกรรมเกยวกบการใชอนเตอรเนต การรบรขาวสารและความรเกยวกบบรการ Internet
Protocol Television (IPTV) ผลการวจยพบวา การรบรขาวสารบรการ (IPTV) จากอนเตอรเนต
รองลงมาคอ โทรทศน ปายโฆษณาตามสถานทตางๆ หนงสอพมพ และนตยสาร โดยสวนใหญจะม
ประสบการณในการใชอนเตอรเนตเฉลยอยท 3-4 ป โดยวตถประสงคทใชมากทสด คอ การคนหา
ขอมลดานขาวสาร รองลงมาเพอความบนเทงและผอนคลาย เวลาทมกจะใชเลนอนเตอรเนต สวน
ใหญจะเปนชวงเวลา 20.01 – 24.00 น. ระยะเวลาทใชอนเตอรเนตเฉลยตอวน คอ 1-2 ชวโมง
กลมตวอยางสวนใหญรจกบรการ Internet Protocol Television (IPTV) และสนใจมากทจะใช
บรการหากวามการใหบรการท เปนแหลงรวบรวมความบนเทงไวตลอด 24 ชวโมง แตสอ
ประชาสมพนธของบรการ (IPTV) ยงมไมเพยงพอ ควรเพมสอโฆษณาอก โดยควรมโฆษณาทกวน
จากการสารวจสอทกลมตวอยางอยากใหบรการ (IPTV) ใชมากทสด คอ โทรทศน และรองลงมา
คอ ปายโฆษณาจากสอตางๆ บรการ (IPTV) มประโยชนในดานเปนศนยรวมความบนเทงมากทสด
กลมตวอยางสวนใหญรจกชอ Website ทเกยวกบบรการ (IPTV) คอ www.Ip-tv.tv จากการสารวจ
ในอนาคต ธรกจ (IPTV) จะเปนทยอมรบ เพราะวาคนทวไปจะใชอนเทอรเนตเพมขน ซงสมควรท
จะมผรวมลงทนจากตางประเทศ สวนปญหาทอาจจะเกดขนกบธรกจ (IPTV) ในประเทศไทย คอ
ผลกระทบจากภาวะเศรษฐกจในประเทศไทย สวนประโยชนในทางธรกจทเกดจากการหนมาใช
บรการ (IPTV) คอ สามารถเกยขอมลพฤตกรรมการดทวไดงายขน และบรษททเกยวของกบธรกจ
(IPTV) ทรจกกนเปนสวนใหญ คอ บรษท GMM Grammy จากสอประชาสมพนธตางๆ สรปไดวา
คนสวนใหญสนใจทจะใชบรการ (IPTV)
มหาวท
ยาลยราชภฏธนบร
112
สมเกยรต เหลองศกดชย (2553) ไดวจยเรอง การใชโทรทศนอนเทอรเนต ของคน
กรงเทพมหานคร เปนการวจยเชงสารวจเพอศกษาสดสวนของผใชโทรทศนอนเทอรเนตใน
กรงเทพมหานคร และลกษณะทางประชากรศาสตร การศกษาความคาดหวงตอประโยชนทจะ
ไดรบตลอดจนศกษาพฤตกรรมการใชโทรทศนอนเทอรเนตของคนกรงเทพมหานคร เพอศกษา
ลกษณะการใชและความพงพอใจทไดรบเพอเปรยบเทยบและศกษาความสมพนธระหวางตวแปร
ตางๆ ทใชในการวจยครงน ไดแก ลกษณะทางประชากรศาสตรของผใชโทรทศนอนเทอรเนตใน
กรงเทพมหานคร ความคาดหวงตอประโยชนทจะไดรบจากการใชโทรทศนอนเทอรเนต พฤตกรรม
การใชโทรทศนอนเทอรเนต และความพงพอใจท ไดรบจากการใชโทรทศนอนเทอรเนต
กลมตวอยางทใชในการศกษา (คนกรงเทพมหานคร) มจานวน 1,406 คน เปนผใชโทรทศน
อนเทอรเนต จานวน 428 คน ผลการวเคราะหทสาคญสรปไดดงน 1) กลมตวอยางทใชโทรทศน
อนเตอรเนต 428 คน มคาเฉลยรวมของพฤตกรรมการใชโทรทศนอนเทอรเนต อยในระดบนอย คอ
เปดรบชม 2-3 วนตอสปดาห และเปดรบชม 1-2 ชวโมงตอวน มคาเฉลยรวมของความคาดหวงตอ
ประโยชนทไดรบ และความพงพอใจทไดรบจากการใชโทรทศนอนเทอรเนต ใน 6 ดาน อยใน
ระดบมาก โดยมคาเฉลยดานความบนเทงเพลดเพลน และผอนคลายอารมณ มากทสด รองลงมา คอ
ความสามารถในการใชงานไดจรง และการสรางความเชอมนเพอพฒนาตนเอง ตามลาดบ 2) ผใช
โทรทศนอนเทอรเนตในกรงเทพมหานครทมลกษณะทางประชากรศาสตรแตกตางกนจะมความ
คาดหวงตอประโยชนทจะไดรบ พฤตกรรมการใชโทรทศนอนเทอรเนต และความพงพอใจทไดรบ
จากการใชโทรทศนอนเทอรเนตทแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถต 3) ตวแปรทใชในการวจย
เหลาน ไดแก ความคาดหวงตอประโยชนทจะไดรบ พฤตกรรมการใชโทรทศนอนเทอรเนต และ
ความพงพอใจทไดรบจากการใชโทรทศนอนเทอรเนต มความสมพนธกนในทางบวกอยางม
นยสาคญทางสถต
ชษณะ บตรคณ, วฒนนท นาฮม และศรายทธ กตตเนตรชนก (2552) ไดทาการจดตง
สถานวทยโทรทศนเพอการเรยนรผานเครอขายอนเทอรเนตของภาควชาเทคโนโลยและสอสาร
การศกษา เพอสรางและหาคณภาพสถานวทยโทรทศนเพอการเรยนรผานเครอขายอนเทอรเนตของ
ภาควชาเทคโนโลยและสอสารการศกษา สรปไดวาการจดตงสถานวทยโทรทศนเพอการเรยนรผาน
เครอขายอนเทอรเนตของภาควชาเทคโนโลยและสอสารการศกษาทถกประเมนโดยผเชยวชาญ
เฉลยทกดานเทากบ 4.70 เพอเปรยบเทยบกบเกณฑทกาหนดไว พบวาอยในเกณฑมากทสด และ
ศกษาความพงพอใจของผเขาใชทมตอสถานวทยโทรทศนเพอการเรยนรผานเครอขายอนเทอรเนต
ของภาควชาเทคโนโลยและสอสารการศกษา สรปไดวาความพงพอใจของกลมตวอยางผเขาใช
สถานวทยโทรทศนเพอการเรยนรผานเครอขายอนเทอรเนตของภาควชาเทคโนโลยและสอสาร
มหาวท
ยาลยราชภฏธนบร
113
การศกษา ทมตอการเขาใชสถานวทยโทรทศนเพอการเรยนรผานเครอขายอนเทอรเนตของภาควชา
เทคโนโลยและสอสารการศกษา ทกสวนของสถานวทยโทรทศนเพอการเรยนรผานเครอขาย
อนเทอรเนตของภาควชาเทคโนโลยและสอสารการศกษา พบวาคะแนนเฉลยทกดานมคาเทากบ
4.40 เมอเทยบกบเกณฑแลว ความพงพอใจของกลมตวอยางผเขาใชสถานวทยโทรทศนเพอ
การเรยนรผานเครอขายอนเทอรเนตของภาควชาเทคโนโลยและสอสารการศกษาเฉลยโดยสรป
อยในเกณฑมาก
ศภกร เนยมถนอม (2548) ทาการวจย โดยมวตถประสงคเพอศกษารปแบบการนาเสนอ
รายการโทรทศนเพอการศกษาทางอนเทอรเนต และนาเสนอรปแบบเวบไซตรายการโทรทศนเพอ
การศกษาทางอนเทอรเนต โดยศกษาถงคณลกษณะของเวบไซตตามองคประกอบดงน
1) องคประกอบของเวบไซตโทรทศนเพอการศกษา 2) องคประกอบหนาจอ 3) องคประกอบ
ระบบนาทาง 4) องคประกอบเครองมอสอสาร 5) องคประกอบการควบคมการนาเสนอรายการ
โทรทศน 6) องคประกอบการ Caption 7) องคประกอบประเภทของไฟลวดทศน 8) องคประกอบ
ลกษณะการนาเสนอของไฟลวดทศน 9) องคประกอบโปรแกรมทใชในการรบชมไฟลวดทศน
10) องคประกอบแนวแนวทางการผลตรายการโทรทศน เพอการศกษาบนอนเทอรเนต
11) องคประกอบของรายการท เหมาะสมในการนาเสนอบนอนเทอรเนต ผลการวจยพบวา
ในเวบไซตโทรทศนเพอการศกษาทางอนเทอรเนต ประกอบดวย 5 เวบเพจหลก คอ โฮมเพจ,
เวบเพจแสดงคาแนะนาในการเรยนรายวชา, เวบเพจประกาศขาวและเวบเพจคาถามทพบบอย แตละ
เวบเพจประกอบดวยสวนหว สวนนาทางและสวนทาย โดยใชตารางจดโครงรางและใชขอความนง
และภาพเคลอนไหว เปนสอประกอบในเพจ ระบบนาทางใชการนาทางลกษณะเวบและใชหนาตาง
(Windows) เดมในการนาเสนอเนอหา โดยใชไฮเพอรเทกซเปนรปแบบการเชอมโยงบนเวบไซต
และใชเมนแบบขอความหรอเมนแบบ Drop down เปนเครองมอในการนาทางบนเวบไซต การตอ
ตอส อส ารบนเวบไซตโทรทศน เพ อ การศก ษาควร ใชกา รตดตอ ส อสาร แบบต า ง เวล า
(Asynchronous) โดยใชเวบบอรด (Webboard) และอเมล (e-mail) เปนเครองมอสอสารบนเวบไซต
การควบคมการนาเสนอไฟลวดทศนในเวบไซตโทรทศนเพอการศกษา การนาเสนอไฟลวดทศนใช
การแบงสวนไฟลวดทศนตามรายวชา โดยโปรแกรม Windows Media Player และโปรแกรม Real
Player มการควบคมอยางนอยทสดคอระบบควบคมการเลน (Play) ระบบควบคมการหยด (Stop)
และระบบควบคมการหยดชวคราว (Pause) โดยใชรวมกบแถบคนหา (Seek bar) ผลตเปนไฟลวด
ทศนแบบ On Demand การนารายการทมอยมาดดแปลงไฟลใหเหมาะสม รปแบบรายการท
เหมาะสมในการนาเสนอบนเวบไซตคอ รปแบบรายการบรรยายประกอบเรอง, รปแบบการสอน
ตรง และรปแบบสารคด
มหาวท
ยาลยราชภฏธนบร
114
สมพนธ รงฤทธ (2551) ไดวจยเรอง ความพงพอใจในการรบชมรายการโทรทศนวงจร
ปด ของนกศกษามหาวทยาลยราชภฏจนทรเกษม มวตถประสงค คอ ศกษาขอมลพนฐานของ
นกศกษา ความพงพอใจในการรบชมรายการโทรทศนวงจรปดในดานตางๆ ซงแบงออกเปน 3 ดาน
คอ ดานการจดผงรายการ ดานเนอหารายการ และดานเทคนค รวมถงปญหาและขอเสนอแนะใน
การชมรายการโทรทศนวงจรปด กลมตวอยางในการศกษาครงน เปนนกศกษามหาวทยาลยราชภฏ
จนเกษม จานวน 390 คน เครองมอทใชการศกษาเปตนแบบสอบถาม สถตทใชในการวเคราะห
ขอมล ไดแก คารอยละ คาเฉลย คาสงสด คาต าสด สวนเบยงเบนมาตรฐาน การทดสอบคาท การ
วเคราะหความแปรปรวนทางเดยว และการทดสอบคาไค-สแควร ผลการวจยพบวา กลมตวอยาง
สวนใหญเปนเพศหญง มอายระหวาง 18-20 ป เปนนกศกษาคณะวทยาการจดการสมากทสด กลม
ตวอยางมความพงพอใจในการรบชมรายการโทรทศนวงจรปดทง 3 ดาน ดงน 1) ดานการจดการผง
รายการอยในระดบปานกลาง โดยพอใจในรายการขาวประจาวนทางสถานโทรทศนมากทสด
2) ดานเนอหารายการ มรายการทสนใจทาง UBC ทนกศกษาพงพอใจมากทสด 3) ดานเทคนค
นกศกษามความพงพอใจในระดบปานกลาง คอ พงพอใจในความชดเจนของภาพมากทสด
จากการศกษาพบวา นกศกษาชายและหญง มความพงพอใจตอการรบชมรายการโทรทศนวงจรปด
ในดานตางๆ ไมแตกตางกน นกศกษาทมอายตางกน มความพงพอใจตอการรบชมรายการโทรทศน
วงจรปดในดานตางๆ ไมแตกตางกน นกศกษาทมคณะตางกนมความพงพอใจตอการรบชมรายการ
โทรทศนวงจรปดในดานตางๆ ไมแตกตางกน