1การประชมคณะกรรมการมลนธเทคโนโลยสารสนเทศตามพระราชด าร สมเดจพระเทพรตนราชสดา ฯ สยามบรมราชกมาร วนท ๑๓ มนาคม ๒๕๖๓

วาระท ๓.๙.๑

โครงการวจยข วโลกใตตามพระราชด ารสมเดจพระกนษฐาธราชเจา กรมสมเดจพระเทพรตนราชสดา ฯ สยามบรมราชกมาร

(ประจ าป ๒๕๖๒)

รายงานเมอ๑๓ มนาคม ๒๕๖๓

ท าไมนกวทยาศาสตรจงสนใจการวจยทแอนตารกตก

● เปนพนทบนผวโลกทแยกจากทวปอน หางไกล หนาวเยน ปราศจากมนษยทอาศยอยางถาวรจงมสภาพแวดลอมทบรสทธทสดของโลก เหมาะกบการคนควาวจยทางวทยาศาสตร

● ปจจบน นกวทยาศาสตรจากทวโลกตางกเดนทางไปทวปแอนตารกตก เพอศกษาเกยวกบ บรรยากาศ ดาราศาสตรฟสกส วทยาศาสตรทางทะเล ธรณวทยา นเวศวทยา และอน ๆ อกมาก

Source:Alex Bernasconi’s 'Blue Ice‘

● สมเดจพระกนษฐาธราชเจา กรมสมเดจพระเทพรตนราชสดา ฯ สยามบรมราชกมาร ไดเสดจเยอนทวปแอนตารกตก เมอพฤศจกายน พ.ศ. 2536 จงทรงเปนคนไทยคนแรกทเดนทางไปยงทวปแอนตารกตก

● ทรงพระราชนพนธหนงสอ “แอนตารกตกา : หนาวหนารอน” ซงเปนบนทกการเดนทางเยอนประเทศนวซแลนด และทวปแอนตารกตก หรอขวโลกใต ททรงขนานนามวา “การผจญภยครงยงใหญของขาพเจา” ดวย

ประเทศไทยกบแอนตารตก

ความรวมมอกบญป นกอนโครงการพระราชด ารฯ● ดร.วรณพ วยกาญจน จากจฬาฯ เปนคนไทยคนท 2 ทเดนทางไปแอนตารกตกในป พ.ศ. 2547-2548

● ดร.สชนา ชวนชย จากจฬาฯ เปนคนไทยคนท 3 ทเดนทางไปแอนตารกตก ในป พ.ศ. 2552-2553 หนงสอภาพ Polar Harmony โดย

วรณพ วยกาญจน และ สชนา ชวนชย

http://dev1.bfn.eu/

● ทวปทอยลอมรอบขวโลกใต ครอบคลมพนทราว 5 ลานตารางไมล ใตเสนแวง 60° ใต

● พนทเกอบทงหมดปกคลมดวยน าแขงตลอดป

● 7 ประเทศ ตางอางสทธประมาณ 3/4 เหนอทวปน

● หลงการลงนามใน “สนธสญญาอารกตก” ในปค.ศ. 1959 การอางสทธนไดถกตรงไวในท านองวาหามปฎเสธ (deny) การเขาถงดนแดนใตเสนแวง 60° ใต และหามมกจกรรมทางทหารใด ๆ ในเขตดงกลาว

● แผนทแสดง 7 ประเทศทอางสทธนน ม 3 ประเทศทอางสทธในพนททบซอนกน

โครงการข วโลกใต

แผนทอางสทธของ 7 ประเทศ (ม 3 ประเทศททบซอนกน)

1.แอนตารกตกคออะไรอยท ไหน?

2. การถวายพนทวจยทสถานเกรทวอลล การลงนาม MoU ดานวทยาศาสตรข วโลกระหวาง NSTDA กบ CAA และการเจรจาความรวมมอดานวทยาศาสตรข วโลก

➢ 4 เมษายน 2562 ทรงเปดปายหองปฏบตการรวมวจยแอนตารกตก ไทย-จนสรนธร ซงส านกงานบรหารอารกตกและแอนตารกตกแหงสาธารณรฐประชาจน (Chinese Arctic and Antarctic Administration: CAA) ไดทลเกลาฯ ถวายพนททสถานวจยเกรทวอลล แดสมเดจพระกนษฐาธราชเจา กรมสมเดจพระเทพรตนราชสดา ฯ สยามบรมราชกมาร เพอใหนกวจยของไทยทไปส ารวจขวโลกใตไดใชในการปฏบตการวจย หรอในการท างานในระหวางทอยทนนดวย

➢ หองดงกลาวชอ “China-Thailand HRH Princess Maha Chakri SirindhornAntarctic Joint Laboratory” ภาษาจน ชอ “中泰诗琳通公主南极联合实验室”

➢ ไดรบจากทางemail14กมภาพนธ2563จากCAAวาไดน าไปตดตงทสถานวจยเกรทวอลลแลว➢ การลงนามในบนทกความเขาใจฉบบตออายจากฉบบเดมทมระยะเวลา 5 ป ระหวางวนท 30

กรกฎาคม พ.ศ. 2556 - 29 กรกฎาคม 2561 โดยบนทกความเขาใจฉบบใหมนมระยะเวลา 5 ป ระหวางวนท 4 เมษายน พ.ศ. 2562 - 3 เมษายน 2567

ในวนเดยวกนไดมการประชมเจรจาความรวมมอน าไปสการด าเนนการดงน• ขยายงานวจยและความรวมมอไปทขวโลกเหนอ

• การสงนกวจยไทยไปรวมกบจนในป2562 และปตอๆไป

ไดรบแจงเมอ14กมภาพนธ2563วาตดตงทสถานเกรทวอลลแลว

นกวชาการทเดนทางไปแอนตารกตก (เพอการศกษา/วจย)

ล าดบ พระนามและรายนามเดอนพ.ศ.

สถานท หมายเหต

กอนมโครงการวจยข วโลกตามพระราชด ารฯ (รวม 1 พระองค 2 คน)

1 สมเดจพระกนษฐาธราชเจา กรมสมเดจพระเทพรตนราชสดา ฯ สยามบรมราชกมาร

พ.ย. 36 • ประทบ ณ สกอตตเบส (Scott Base) ของนวซแลนด• ทรงเยยมสถานวจยแมคเมอรโด (McMurdo Station) ของสหรฐอเมรกา

2 ดร. วรณพ วยกาญจน (Marine Biology) พ.ย. 47 สถานวจยโชววะ (Syowa Station) ญป น NIPR: National Institute of Polar Researchคณะส ารวจ JARE-46

3 ผศ.ดร. สชนา ชวนชย (Marine Biology) พ.ย. 52 สถานวจยโชววะ (Syowa Station) ญป น NIPRคณะส ารวจ JARE-51

หลงมโครงการวจยข วโลกตามพระราชด ารฯ (รวม 12 คน)

4(2 คน)

รศ.ดร. สชนา ชวนชย (Marine Biology)ผศ.ดร. อรฤทย ภญญาคง (Microbiology)

ม.ค. 57 สถานวจยเกรทวอลล (Great Wall Station) จน คณะส ารวจ CHINARE-30

5 ผศ.ดร. อนกล บรณประทปรตน (Physical Oceanography)

ม.ค. 58 เรอ Xuelongและ สถานวจยจงซาน (Zhong Zhan Station) จน

คณะส ารวจ CHINARE-31

6(2 คน)

รศ.ดร. ศวช พงษเพยจนทร (Pollution)ดร. ปฐพร เกอนย (Marine Biology)

ม.ค. 59 สถานวจยเกรทวอลล (Great Wall Station) จน คณะส ารวจ CHINARE-32

7 อ.ดร.ประหยด นนทศล (Geology) พ.ย. 59 สถานวจยโชววะ (Syowa Station) ญป น คณะส ารวจ JARE-58

8(2 คน)

ผศ.ดร. ฐาสณย เจรญฐตรตน (Geology)รศ.ดร. พษณพงศ กาญจนพยนต (Geology)

ม.ค. 60 สถานวจยเกรทวอลล (Great Wall Station) จน คณะส ารวจ CHINARE-33

9 น.ส. พรธภา เลอดนกรบ (Fishery) ธ.ค. 60 ในนานน าเขตทวปแอนตารกตก เรอส ารวจ R/V UnitakaMaru ของญป น

10(2 คน)

ดร. ธทต เจรญกาลญญตา (Geodesy)พ.ท. ผศ.ดร. กตตภพ พรหมด (Geoldesy)

ม.ค. 61 สถานวจยเกรทวอลล (Great Wall Station) จน คณะส ารวจ CHINARE-34

11 นายพงษพจตร ชวนรกษาสตย ต.ค. 62 เรอ Xuelongและ สถานวจยจงซาน (Zhong Zhan Station) จน

คณะส ารวจ CHINARE-36

12 ดร. ปทม วงษปาน พ.ย. 62 สถานวจยโชววะ (Syowa Station) ญป น คณะส ารวจ JARE-61

3.

4.กจกรรมป 2562 (1/7): รศ.ดร. สชนา ชวนชย และ รศ.ดร. อรฤทย ภญญาคง (รนท 1 พ.ศ.2557 CHINARE-30)

• การบรรยายสรางแรงบนดาลใจในการศกษาวจยทแอนตารกตกใหกบโรงเรยน มหาวทยาลย คายผน าเยาวชนวทยาศาสตร ในประเทศ มากกวา 10 แหง รวมทงใหสมภาษณสอเกยวกบเรองขวโลกและการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ

4.กจกรรมป 2562 (2/7): ศ.ดร. ศวช พงษเพยจนทร(รนท 3 พ.ศ. 2559 CHINARE-32)

• ผลงานวจยรวมกบ อ.ดร. ธทต เจรญกาลญญตา และ พ.ท. ผศ.ดร. กตตภพ พรหมด เรอง การสะสมของ Polycyclic Aromatic Hydrocarbons ในดนทแอนตารกตกและทปากสถาน

• พมพเผยแพรใน Data in Brief

4.กจกรรมป62(3/7): นกวจยไทยทจะเดนทางไปรวมวจยกบคณะส ารวจแอนตารกตกแหงจน คร งท 35 (CHINARE-35: 35th Chinese Antarctic Research Expedition , 2019)

ก าหนดการเดนทาง: ประมาณเดอนกมภาพนธ 2562หวขอวจย:การเปลยนแปลงดานสงแวดลอมและปรากฏการณดานบรรยากาศโดยใชระบบน าทางดวยดาวเทยม(Environmental change and atmospheric phenomena in Antarctic using GNSS) สาขาวจย: Astronomy สถานทเกบขอมล/วจย: บนเรอ Xuelong ระหวางเดนทางจาก Zhongshan Station ทวปแอนตารกตก ถงเมองเซยงไฮ โดยเกบขอมลตามละตจด*จ าเปนตองเลอนไปป2563เพราะเรอ Xue Long1 ชนภเขาน าแขงตองท าการซอมแซม ขณะนเดนทางไปเรยบรอยแลงเมอ22 ตลาคม -24 ธนวาคม 2562

นายพงษพจตร ชวนรกษาสตยสถานบนวจยดาราศาสตรแหงชาต

วตถประสงค: เพอศกษาและตรวจวดนวตรอน และอนภาคทมพลงงานสงทผานเขามาในชนบรรยากาศโลก โดยการส ารวจตดขามละตจดเพอใหไดขอมลครอบคลมปรมาณรงสคอสมกทมระดบพลงงานตางๆ โดยใชอปกรณอเลกทรอนกสทไดรบการพฒนาขนมาใหมส าหรบชางแวน

• Collision happened in Amundsen Sea, breaking the ship’s mast and leaving 250 tonnes of snow and iceberg piled up on its prow and front deck.

South China Morning Post (PUBLISHED : Tuesday, 22 January, 2019, 9:46pm UPDATED : Wednesday, 23 January, 2019, 2:52pm)

Chinese polar research ship Snow Dragon hits iceberg in Antarctica

4.กจกรรมป62(4/7): นกวจยไทยทจะเดนทางไปรวมวจยกบคณะส ารวจแอนตารกตกแหงจน คร งท 36 (CHINARE-36: 36th Chinese Antarctic Research Expedition, 2019)

ก าหนดการเดนทาง: 22 ตลาคม - 24 ธนวาคม 2562 สถานทเกบขอมล/วจย: บนเรอ Xuelong ระหวางเดนทางจาก เมองเซยงไฮ ถง Zhongshan Station โดยเกบขอมลตามละตจด

วตถประสงค: เหมอนครงท 35 คอเพอศกษาและตรวจวดนวตรอน และอนภาคทมพลงงานสงทผานเขามาในชนบรรยากาศโลก โดยการส ารวจตดขามละตจด

กจกรรมป 62: นกวจยไทยทจะเดนทางไปรวมวจยกบคณะส ารวจแอนตารกตกแหงญป น คร งท 61 (JARE-61: 61st Japanese Antarctic Research Expedition, 2019)

ดร ปทม วงษปานUniversity of Hokkaido

วตถประสงค: ใช Remote Operate Vehicle ในการส ารวจน าแขงก าหนดการเดนทาง: พฤศจกายน2562 -มนาคม 2563สถานทเกบขอมล/วจย: บนเรอ Shiraseเดนทางจาก Freementle ถง Syowa Station

4. กจกรรมป 62(5/7): นทรรศการข วโลก หองสมดกลาง (ส านกงานวทยทรพยากร) จฬาลงกรณมหาวทยาลย

• ระหวางเดอนกมภาพนธ - เมษายน 2562• เพอสรางความตระหนกและจตส านกในเรองของระะบบนเวศขวโลก และสถานการณการเปลยนแปลงของขวโลกทเกดจากกจกรรมของมนษย

• ในชวงการจดนททรรศการ มผเขาชมมากกวา 30,000 คน รวมทงนกเรยน นสต นกศกษา อาจารย และบคคลทวไป

4. กจกรรมป 62(6/7): นทรรศการข วโลก ในมหกรรมวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาตประจ าป 2562

• ระหวางวนท 16-25 สงหาคม 2562• ณ ศนยแสดงสนคาและการประชมอมแพค (Hall 6-12) เมองทองธาน• ในชวงการจดนทรรศการ มผเขาชมมากกวา 100,000 คน รวมทงนกเรยน นสต นกศกษา และบคคลทวไป

วตถประสงคของมหกรรม1. เพอเทดพระเกยรตพระมหากษตรยไทยผทรงเปน “พระบดาแหงวทยาศาสตรไทย”2. เพอเผยแพรผลงานวจยและพฒนาความกาวหนาทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยทงในประเทศและนานาชาต3. เพอกระตนความสนใจดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยของคนไทย4. เพอสงเสรมความร ความเขาใจดานวทยาศาสตรและเทคโนโลย และอาชพดานวทยาศาสตรแกเยาวชนและประชาชนทวไป

4. กจกรรมป62(7/7):Annual General Meeting 2019 of the Asian Forum for Polar Sciences(AFoPS 2019) ณ โตเกยว ประเทศญป น (31 ตลาคม – 2 พฤศจกายน พ.ศ. 2562 )

● Asian Forum for Polar Sciences (AFoPS) เปนองคกรเอนจโอ (NGO) กอตงขนเมอป ค.ศ. 2004

● สนบสนนใหเกดความรวมมอส าหรบความกาวหนา ดานวทยาศาสตรขวโลกระหวางประเทศในภมภาคเอเชย

● ปจจบน (ค.ศ. 2019) AFoPS ประกอบดวยประเทศสมาชก 6 ประเทศ ไดแก จน ญป น เกาหลใต อนเดย มาเลเซย และ ไทย

● มประเทศสงเกตการณ 3 ประเทศ ไดแก อนโดนเซย ฟลปปนส และเวยดนาม

● ประธานปจจบนของ AFoPS คอ Dr. TakujiNakamura ผอ านวยการสถาบนวจยขวโลกแหงประเทศญป น (National Institute of Polar Research, Japan, NIPR ) มวาระ 2 ป ระหวางป ค.ศ. 2018–2020

รศ. ดร. วรณพ รายงานสรปการด าเนนงานเกยว กบวทยาศาสตรขวโลกของไทย ในชวงป 2018–2019

รศ. ดร. วรณพ วยกาญจน และ รศ. ดร. สชนา ชวนชย เขารวมการประชมประจ าป 2019 ของประเทศสมาชก AFoPS ในฐานะผแทนประเทศไทย

11การประชมคณะกรรมการมลนธเทคโนโลยสารสนเทศตามพระราชด าร สมเดจพระเทพรตนราชสดา ฯ สยามบรมราชกมาร วนท ๑๓ มนาคม ๒๕๖๓

1.สมเดจพระกนษฐาธราชเจา กรมสมเดจพระเทพรตนราชสดา ฯ สยามบรมราชกมาร ไดเสดจเยอนทวปแอนตารกตกในเดอน

พฤศจกายน พ.ศ. 2536 ทรงเปนคนไทยคนแรกทเดนทางไปยงทวปแอนตารกตก

2.พระองคมพระราชด ารวา ควรจะสงคนไทยไปศกษาวจยทขวโลกใต จงไดเสดจเยอนส านกงานบรหารกจการทางทะเล

(SOA: State Oceanic Administration) ส านกบรหารอารกตกและแอนตารกตกแหงจน (CAA: Chinese Arctic and

Antarctic Administration) และสถาบนวจยขวโลกแหงจน (PRIC: Polar Research Institute of China) เมอเดอนเมษายน

พ.ศ. 2556

3.สวทช. ไดสนองพระราชด ารและลงนามในขอตกลงความรวมมอ (MoU) กบ CAA เมอวนท 30 กรกฎาคม พ.ศ. 2556

4. นกวทยาศาสตรไทยทเดนทางไปทวปแอนตารกตก ภายใตโครงการวจยขวโลกตามพระราชด ารฯ ระหวางป พ.ศ. 2557 -

2562 มจ านวน 12 คน เปนนกวทยาศาสตรทเดนทางไปกบคณะส ารวจของประเทศจน 10 คน และคณะส ารวจของประเทศ

ญป น 2 คน นอกจากนยงมอดตผแทนประเทศไทยเขารวมประชมฯ ลนเดา ซงส าเรจการศกษาระดบปรญญาเอกเกยวกบ

วทยาศาสตรขวโลกทประเทศนวซแลนดอก 1 คน

5.หลงกลบมาแลวนกวทยาศาสตรไทยทงหลายกยงท างานวจยเกยวกบขวโลกใตตอเนองรวมทงเผยแพรใหสงคมทราบผาน

สอมวลชน ตพมพบทความวชาการลงในวารสารนานาชาต รวมทงบรรยายเพอสรางแรงบนดาลใจใหแกเยาวชนรนหลงใหม

ความสนใจเกยวกบวทยาศาสตร สงแวดลอม และการศกษาวจยทบรเวณขวโลกอกดวย

6. ในป พ.ศ. 2562 มนกวจยไทยทรวมเดนทางไปกบคณะส ารวจของจนครงท 36 จ านวน 1 คน คอ นายพงษพจตร ชวนรกษา

สตย สถาบนวจยดาราศาสตรแหงชาต โดยไปศกษาวจยในสาขา Astronomy ในเรอง การเปลยนแปลงดานสงแวดลอมและ

ปรากฏการณดานบรรยากาศโดยใชระบบน าทางดวยดาวเทยม (Environmental change and atmospheric phenomena

in Antarctic using GNSS)

7. รศ. ดร. วรณพ วยกาญจน และคณะรวมทงสน 2 ทาน เขารวมการประชมประจ าป 2019 ของประเทศสมาชก AFoPS ใน

ฐานะผแทนประเทศไทย ณ โตเกยว ประเทศญป น ระหวางวนท 31 ตลาคม - 2 พฤศจกายน 2562

5.สรป

12การประชมคณะกรรมการมลนธเทคโนโลยสารสนเทศตามพระราชด าร สมเดจพระเทพรตนราชสดา ฯ สยามบรมราชกมาร วนท ๑๓ มนาคม ๒๕๖๓

จบ

13การประชมคณะกรรมการมลนธเทคโนโลยสารสนเทศตามพระราชด าร สมเดจพระเทพรตนราชสดา ฯ สยามบรมราชกมาร วนท ๑๓ มนาคม ๒๕๖๓

3.9 โครงการวจยขวโลกตามพระราชด ารฯ

3.9.1 โครงการวจยขวโลกใตตามพระราชด ารฯ

3.9.2 ความรวมมอขวโลกเหนอกบประเทศนอรเวย ตามพระราชด ารฯ

3.10 โครงการภาควศวกรรมชวการแพทย (Biomedical Engineering Consortium)

3.11 โครงการวจยพหสมพนธคนกบไก ระยะท ๒

3.12 โครงการความรวมมอกบจลช (JÜLICH) ตามพระราชด ารฯ

ระเบยบวาระท 4 เรองอนๆ (ถาม)

การประชมคณะกรรมการมลนธเทคโนโลยสารสนเทศ

ตามพระราชด ารสมเดจพระเทพรตนราชสดา ฯ สยามบรมราชกมาร

ระเบยบวาระท 3 เรองสบเนองเพอพจารณา : ผลการด าเนนงานป 2562 และแผนด าเนนงานป 2563โครงการวทยาศาสตรและเทคโนโลยตามพระราชด ารฯ

14การประชมคณะกรรมการมลนธเทคโนโลยสารสนเทศตามพระราชด าร สมเดจพระเทพรตนราชสดา ฯ สยามบรมราชกมาร วนท ๑๓ มนาคม ๒๕๖๓

Backup Slides

การลงนาม MoU ดานวทยาศาสตรข วโลกระหวางไทย-จน

MoU ระหวาง PRIC กบหนวยงานในไทย

พธลงนามความรวมมอระหวาง PRIC และ สถาบนฝายไทย วนท 6เมษายน พ.ศ. 2559 ณ กรงปกกง ประเทศจน

สถาบนฝายจน● Polar Research Institute of China (PRIC)

สถาบนวจยฝายไทย● สวทช.● จฬาลงกรณมหาวทยาลย ● มหาวทยาลยบรพา ● NIDA● สดร. (องคการมหาชน)สาขาวจยทมความรวมมอ ● ชววทยาทางทะเล (Marine Biology) ● สมทรศาสตร (Oceanography) ● วทยาศาสตรบรรยากาศ (Atmospheric

Science)● ดาราศาสตร (Astronomy) ● ธรณฟสกส (Geophysics) ● และธรณเคม (Geochemistry)● อนๆ

ระยะเวลา MoU6 เมษายน พ.ศ. 2559 – 5 เมษายน พ.ศ. 2562 (3 ป)

ขอพระราชทานจดพธลงนาม MoU ฉบบใหม(ก าลงด าเนนการ)