1อาจารยณรงคฤทธิ์ ศักดารณรงค

วิชาภาษาไทย ท43102ชั้นมัธยมศึกษาปที่ 6

ผูสอน อาจารยณรงคฤทธิ์ ศักดารณรงค

ครเูชี่ยวชาญ คศ.4

เรื่อง อุปมาเรื่อง อุปมา

2อาจารยณรงคฤทธิ์ ศักดารณรงค

อุปมาคือ การเปรียบเทียบวา สิ่งหนึ่งเหมือนกับสิ่งหนึ่ง มีคําแสดงความหมายอยางเดียวกับคําวา เหมือน ปรากฏอยูดวย เชน เสมือน ดุจ ประดจุ ดัง่ กล ปูน เพียง ราว เฉก ฯลฯ

อุปมาคือ การเปรียบเทียบวา สิ่งหนึ่งเหมือนกับสิ่งหนึ่ง มีคําแสดงความหมายอยางเดียวกับคําวา เหมือน ปรากฏอยูดวย เชน เสมือน ดุจ ประดจุ ดัง่ กล ปูน เพียง ราว เฉก ฯลฯ

3อาจารยณรงคฤทธิ์ ศักดารณรงค

ซึ่งเราจะเขาดวยผูใดนอกจากเลาปนั้นอยาสงสัยเลย ตัวเราก็มิไดรักชวีิตอันความตายอุปมาเหมือนนอนหลับ ทานเรงกลับไปบอกแกโจโฉใหตระเตรียมทหารไวใหพรอม เราจะยกลงไปรบ

(สามกก: กวนอูไปรับราชการกบัโจโฉ)

ซึ่งเราจะเขาดวยผูใดนอกจากเลาปนั้นอยาสงสัยเลย ตัวเราก็มิไดรักชวีิตอันความตายอุปมาเหมือนนอนหลับ ทานเรงกลับไปบอกแกโจโฉใหตระเตรียมทหารไวใหพรอม เราจะยกลงไปรบ

(สามกก: กวนอูไปรับราชการกบัโจโฉ)4

อาจารยณรงคฤทธิ์ ศักดารณรงค

คุณแมหนาหนักเพี้ยง พสุธาคุณบิดรดจุอา- กาศกวางคุณพี่พางศิขรา เมรุมาศคุณพระอาจารยอาง อาจสูสาคร

(โคลงโลกนิติ)

คุณแมหนาหนักเพี้ยง พสุธาคุณบิดรดจุอา- กาศกวางคุณพี่พางศิขรา เมรุมาศคุณพระอาจารยอาง อาจสูสาคร

(โคลงโลกนิติ)

5อาจารยณรงคฤทธิ์ ศักดารณรงค

เดือนจรัสโพยมแจมฟา ยินไดเห็นหนาลอลาชไซรดูเดือน ดุจแลตาเหมือนตามฤคมาศ พศิคิ้วพระลอราชประดุจแกวเกาฑัณฑ กงนา

(ลลิติพระลอ)

เดือนจรัสโพยมแจมฟา ยินไดเห็นหนาลอลาชไซรดูเดือน ดุจแลตาเหมือนตามฤคมาศ พศิคิ้วพระลอราชประดุจแกวเกาฑัณฑ กงนา

(ลลิติพระลอ)

6อาจารยณรงคฤทธิ์ ศักดารณรงค

อปุลักษณ คือ การเปรียบสิ่งหนึ่งเปนอีกสิ่งหนึ่ง ภาษาที่ใชสั้นกระชับสื่อความหมายไดแจมแจง

อปุลักษณ คือ การเปรียบสิ่งหนึ่งเปนอีกสิ่งหนึ่ง ภาษาที่ใชสั้นกระชับสื่อความหมายไดแจมแจง

7อาจารยณรงคฤทธิ์ ศักดารณรงค

เมื่อแรกเชื่อวาเนื้อทับทิมแทมาแปรเปนพลอยหุงไปเสียไดกาลวงวาหงษใหปลงใจดวยมไิดดูหงอนแตกอนมา

(เสภาเรื่องขุนชางขุนแผน)

เมื่อแรกเชื่อวาเนื้อทับทิมแทมาแปรเปนพลอยหุงไปเสียไดกาลวงวาหงษใหปลงใจดวยมไิดดูหงอนแตกอนมา

(เสภาเรื่องขุนชางขุนแผน)

8อาจารยณรงคฤทธิ์ ศักดารณรงค

โจโฉไดฟงดังนั้นก็หัวเราะ แลววาแกเตียวเลี้ยววา ซึ่งกวนอูไมยอมดวยเรานั้น เราเปนถึงมหาอุปราช กวนอูจะยอมเปนขาพระเจาเหี้ยนเตก็เหมือนเปนบาวเรา

(สามกก: กวนอูไปรับราชการทับโจโฉ)

โจโฉไดฟงดังนั้นก็หัวเราะ แลววาแกเตียวเลี้ยววา ซึ่งกวนอูไมยอมดวยเรานั้น เราเปนถึงมหาอุปราช กวนอูจะยอมเปนขาพระเจาเหี้ยนเตก็เหมือนเปนบาวเรา

(สามกก: กวนอูไปรับราชการทับโจโฉ)

9อาจารยณรงคฤทธิ์ ศักดารณรงค

บุคคลวตั คือ การสมมตุิสิ่งตาง ๆ ใหมกีิริยาอาการ ความรูสึกเหมอืนมนุษย บางครั้งใชบุคคลสมมตุิ

บุคคลวตั คือ การสมมตุิสิ่งตาง ๆ ใหมกีิริยาอาการ ความรูสึกเหมอืนมนุษย บางครั้งใชบุคคลสมมตุิ

10อาจารยณรงคฤทธิ์ ศักดารณรงค

น้ําเซาะหินรินรินหลากไหลไมหลับเลยชั่วฟาดินหายสรรพสัตวพอฟนก็วอดวายสลายซากเปนกากผงธุลี

(ลํานําภูกระดึง: อังคาร กัลยาณพงศ)

น้ําเซาะหินรินรินหลากไหลไมหลับเลยชั่วฟาดินหายสรรพสัตวพอฟนก็วอดวายสลายซากเปนกากผงธุลี

(ลํานําภูกระดึง: อังคาร กัลยาณพงศ)

11อาจารยณรงคฤทธิ์ ศักดารณรงค

คําฝรั่งมีอยูวา “เงินพูดได”แตจริงมันพูดเมื่อเจาของเปนคนปากโปง แลถาเชนนั้นมันจะพูดอะไรออกมาแตละคํา ก็ลวนแตจะบาดหูคนทั้งนั้น สวนความจนแรนแคนนั้นก็พูดได แตมันจะพูดวา กระไรไมมีใครอยากฟง

(จดหมายจางวางหร่ํา)

คําฝรั่งมีอยูวา “เงินพูดได”แตจริงมันพูดเมื่อเจาของเปนคนปากโปง แลถาเชนนั้นมันจะพูดอะไรออกมาแตละคํา ก็ลวนแตจะบาดหูคนทั้งนั้น สวนความจนแรนแคนนั้นก็พูดได แตมันจะพูดวา กระไรไมมีใครอยากฟง

(จดหมายจางวางหร่ํา)12

อาจารยณรงคฤทธิ์ ศักดารณรงค

อติพจน คือ การกลาวเกินจริง หรือนอยกวาจริง มีเจตนาเนนขอความที่กลาวนัน้ใหมีน้ําหนักยิ่งขึ้น บางครั้งเรียก อวพจน

อติพจน คือ การกลาวเกินจริง หรือนอยกวาจริง มีเจตนาเนนขอความที่กลาวนัน้ใหมีน้ําหนักยิ่งขึ้น บางครั้งเรียก อวพจน

13อาจารยณรงคฤทธิ์ ศักดารณรงค

ถึงตองงาวหลาวแหลนสักแสนเลมใหติดเต็มตัวฉดุพอหลุดถอนแตตองตาพาใจอาลัยวอนสุดจะถอนทิ้งขวางเสียกลางคัน

(นิราศวัดเจาฟา: สนุทรภู)

ถึงตองงาวหลาวแหลนสักแสนเลมใหติดเต็มตัวฉดุพอหลุดถอนแตตองตาพาใจอาลัยวอนสุดจะถอนทิ้งขวางเสียกลางคัน

(นิราศวัดเจาฟา: สนุทรภู)14

อาจารยณรงคฤทธิ์ ศักดารณรงค

เรียนร่ําน้ําเนตร ถึงพรหมพาหมูสัตวจอมจม ชพีมวยพระสุเมรุเปอยเปนตม ทบทาว ลงนาหากอกนิษฐพรหมฉวย พี่ไวจึ่งคง

เรียนร่ําน้ําเนตร ถึงพรหมพาหมูสัตวจอมจม ชพีมวยพระสุเมรุเปอยเปนตม ทบทาว ลงนาหากอกนิษฐพรหมฉวย พี่ไวจึ่งคง

15อาจารยณรงคฤทธิ์ ศักดารณรงค

• เหนื่อยสายตัวแทบขาด•เสียงเทาฟา หนาเทากลอง•มีทองเทาหนวดกุง นอนสะดุงจนเรือนไหว•สวยจะตายอยูแลว

• เหนื่อยสายตัวแทบขาด•เสียงเทาฟา หนาเทากลอง•มีทองเทาหนวดกุง นอนสะดุงจนเรือนไหว•สวยจะตายอยูแลว

16อาจารยณรงคฤทธิ์ ศักดารณรงค

อุปมานิทัศน คือการใชเรื่องราว นิทานขนาดสั้นหรือขนาดยาวประกอบวิธีนี้เปนการขยายหรือแนะโดยนัย ใหผูอานเขาใจแนวความคิด หลักธรรมมะและขอควรปฏิบตัิ

อุปมานิทัศน คือการใชเรื่องราว นิทานขนาดสั้นหรือขนาดยาวประกอบวิธีนี้เปนการขยายหรือแนะโดยนัย ใหผูอานเขาใจแนวความคิด หลักธรรมมะและขอควรปฏิบตัิ

17อาจารยณรงคฤทธิ์ ศักดารณรงค

หมูเห็นสีหราชทา ชวนรบกูสี่ตีนกูพบ ทานไซรอยากลัวทานอยาหลบ หลีกจาก กูนาทานสี่ตีนอยาได วากเววางหนี

หมูเห็นสีหราชทา ชวนรบกูสี่ตีนกูพบ ทานไซรอยากลัวทานอยาหลบ หลีกจาก กูนาทานสี่ตีนอยาได วากเววางหนี

18อาจารยณรงคฤทธิ์ ศักดารณรงค

สีหราชรองวาโอ พาลหมูทรชาติครั้นเห็นกู เกลียดใกลฤามึงใครรบดนู มงึนาศ เองนากูเกลียดมึงกูให พายแพภัยตัว

(โคลงโลกนิติ)

สีหราชรองวาโอ พาลหมูทรชาติครั้นเห็นกู เกลียดใกลฤามึงใครรบดนู มงึนาศ เองนากูเกลียดมึงกูให พายแพภัยตัว

(โคลงโลกนิติ)

19อาจารยณรงคฤทธิ์ ศักดารณรงค

นามนัย คือ การใชชื่อสวนประกอบทีเ่ดนของสิ่งหนึ่งแทนสิ่งนั้น ๆ ทั้งหมด สวนประกอบดังกลาวกับสิ่งนั้มีความสัมพันธเกี่ยวของกัน

นามนัย คือ การใชชื่อสวนประกอบทีเ่ดนของสิ่งหนึ่งแทนสิ่งนั้น ๆ ทั้งหมด สวนประกอบดังกลาวกับสิ่งนั้มีความสัมพันธเกี่ยวของกัน

20อาจารยณรงคฤทธิ์ ศักดารณรงค

“เพราะกลัวมัวหวงเกาอี้ จึงไมยอมวางแผนงานใหม ๆที่เสี่ยงตอความผิดพลาด” เกาอี้ เปนชื่อเครื่องใชสําคัญอยางหนึ่งที่ผูบริหารใชเปนประจําจึงใชคาํวาเกาอี้ แทนตําแหนงของผูบริหาร

“เพราะกลัวมัวหวงเกาอี้ จึงไมยอมวางแผนงานใหม ๆที่เสี่ยงตอความผิดพลาด” เกาอี้ เปนชื่อเครื่องใชสําคัญอยางหนึ่งที่ผูบริหารใชเปนประจําจึงใชคาํวาเกาอี้ แทนตําแหนงของผูบริหาร